ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΘΡΙΑΣΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΟ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ 24-26 Φεβρουαρίου 2012 ΥΠΕΡΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ
Τι είναι η χοληστερόλη? Η χοληστερόλη είναι µια λιπαρή ουσία που παράγεται κυρίως στο ήπαρ, αλλά την λαµβάνουµε και µέσω της διατροφής µας Ο οργανισµός µας την χρειάζεται για να σχηµατίζει τις κυτταρικές µεµβράνες. Από αυτήν σχηµατίζονται οι ανδρικές & οι γυναικείες ορµόνες. Επίσης, η βιταµίνη D, παράγεται στο δέρµα, αλλά & η κυριότερη ορµόνη για την αντιµετώπιση του στρες, η κορτιζόλη. Είναι πολύ σηµαντική για τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου Δεν διαλύεται στο αίµα & συνεπώς είναι συνδεδεµένη µε πρωτεΐνες, σχηµατίζοντας τις λιποπρωτεΐνες. Οι χαµηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες (LDL) ελευθερώνουν τη χοληστερόλη στο σώµα. Οι λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας (HDL) αφαιρούν τη χοληστερόλη από την κυκλοφορία του αίµατος
Υπερλιπιδαιµία σηµαίνει αυξηµένα επίπεδα χοληστερόλης στο αίµα. Δεν είναι νόσος, αλλά µια διαταραχή του µεταβολισµού που προκαλεί αθηροσκλήρωση
Atherothrombosis Pulmonary Disease 6.3 Injuries AIDS 9 9.7 Cancer 12.6 Infectious Disease 19.3 Atherothrombosis* 22.3 0 5 10 15 20 25 30 Causes of Mortality (%) 1 The World Health Report 2001. Geneva. WHO. 2001.
Παράγοντες κινδύνου για την αθηροσκλήρωση Μη τροποποιήσιµοι Ηλικία Φύλο (άρρεν) Γενετικοί παράγοντες Ιστορικό πρώιµης ΣΝ Εµµηνόπαυση Τροποποιήσιµοι δυσλιπιδαιµία υπέρταση σακχαρώδης διαβήτης κάπνισµα έλλειψη άσκησης διατροφή
ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΟΙ ΤΥΠΟΙ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΩΝ Υπερχολεστερολαιµία= Χ HDL Yπερτριγλυκεριδαιµία Lp(a)
Δυσλιπιδαιµίες και ΣΝ Οικογενής Υπερχοληστερολαιµία (1:500-1:1.000.000) Οικογενής Συνδυασµένη Δυσλιπιδαιµία (3-5 :1.000) Τύπου ΙΙΙ Δυσλιπιδαιµία (1 :100) Οικογενής Υπερτριγλυκεριδαιµία Οικογενής Υποβηταλιποπρωτεϊναιµία Σύνδροµο Χυλοµικροναιµίας
Δευτεροπαθείς δυσλιπιδαιµίες ΟΧ ΤΓΛ Υποθυρεοειδισµός Γυναικείες ορµόνες Εγκυµοσύνη Σακχαρώδης διαβήτης Ουρική αρθρίτιδα Παχυσαρκία Νεφρωσικό σύνδροµο Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ: β-αποκλειστές Θειαζιδικά διουρητικά Φάρµακα για ρετροιούς Ορµόνες
Ολική Χοληστερόλη (mg/dl) <200 Επιθυµητή 200 239 Οριακά υψηλή 240 Υψηλή LDL Χοληστερόλη (mg/dl) <100 Επιθυµητή 100 129 ~ Επιθυµητή 130 159 Οριακά υψηλή 160 189 Υψηλή 190 Πολύ υψηλή
Τριγλυκερίδια (mg/dl) <150 φυσιολογικά 150-199 οριακά υψηλά 200-499 Υψηλά 500Πολύ υψηλά HDL Χοληστερόλη (mg/dl) <40 Χαµηλή ( όριο 40, όριο 50) >60 Υψηλή
ΠΩΣ ΘΑ ΑΝΤΙΜΕΤΟΠΙΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΥΨΗΛΗ ΧΟΛΗΞΣΤΕΡΟΛΗ?
Υγιεινοδιαιτητικές οδηγίες ATP III Έµφαση στην αλλαγή τρόπου ζωής Δίαιτα πτωχή σε κεκορεσµένα λιπαρά Εναλλακτικές τροφές που ενισχύουν την µείωση της LDL Φυτικές στανόλες / στερόλες (2 g/d) Φυτικές ίνες (10 25 g/d) Έµφαση στη µείωση του βάρους και στην αύξηση της φυσικής δραστηριότητας Διακοπή του καπνίσµατος
Ανάλογα µε τη σύνθεσή τους, τα λιπαρά διακρίνονται σε: Μονοακόρεστα λιπαρά: Ελαιόλαδο & αβοκάντο Πολυακόρεστα λιπαρά: Φυτικά έλαια, όπως ηλιέλαιο, σογιέλαιο, τις µαργαρίνες, τα λιπαρά ψάρια (κολιοί, σαρδέλες) & τα λαχανικά Κεκορεσµένα λιπαρά: σε τρόφιµα ζωικής προέλευσης, όπως στο βούτυρο, το λαρδί, το µπέηκον, την κρέµα γάλακτος, τα τυριά
Γιατί πρέπει να προτιµάµε τα πολυακόρεστα και τα µονοακόρεστα λιπαρά; Γιατί βοηθούν στον έλεγχο της χοληστερόλης Μια διατροφή πλούσια σε πολυακόρεστα βοηθάει στην της ΟΧ & της LDL «κακής», έτσι αποφεύγεται ο σχηµατισµός αθηρωµατικής πλάκας στις αρτηρίες, δεν κινδυνεύουν από στένωση και ο κίνδυνος για εµφάνιση ΣΝ αποµακρύνεται Ονοµάζονται Απαραίτητα Λιπαρά Οξέα, γιατί είναι αναγκαία για την οµαλή λειτουργία του οργανισµού και επειδή δεν µπορεί να τα συνθέσει ο ίδιος πρέπει να λαµβάνονται µε τη διατροφή Η κατανάλωση µονοακόρεστων λιπαρών (ελαϊκό οξύ Ω9), που δεν αυξάνουν την ΟΧ του αίµατος, συµβάλλει επίσης στην πρόληψη των καρδιακών παθήσεων.
Ποιά είναι τα απαραίτητα πολυακόρεστα λιπαρά; Το λινολεϊκό οξύ (ω-6), το οποίο περιέχεται στο ηλιέλαιο, το καλαµποκέλαιο, το καρδαµέλαιο και τις µαργαρίνες που φτιάχνονται από τα αντίστοιχα έλαια Το λινολεϊκό οξύ (ω-3), που περιέχεται στα πράσινα λαχανικά & στα λιπαρά ψάρια Συνιστάται το 4-8 % της ενέργειας να προέρχεται από ω-6 & τουλάχιστον 200 mg από ω-3 (στα θαλασσινά, σε ορισµένα λαχανικά και στους ξηρούς καρπούς)
ΦΥΤΙΚΕΣ ΣΤΕΡΟΛΕΣ ΚΑΙ ΣΤΑΝΟΛΕΣ Είναι ουσίες που βρίσκονται στα φυτά και έχουν αποδειχθεί, κλινικά, ότι την απορρόφηση της χοληστερόλης από το έντερο, µε αποτέλεσµα τη της LDL Οι φυτικές στερόλες βρίσκονται φυσικά σε πολύ µικρές ποσότητες στα φρούτα, τα λαχανικά, στα φυτικά έλαια, στα δηµητριακά, στους σπόρους και τους ξηρούς καρπούς. Οι στανόλες βρίσκονται σε ακόµη µικρότερες ποσότητες σε αυτές τις τροφές και παράγονται µε υδρογόνωση των στερολών
Φυτικές στερόλες Ανακαλύφθηκαν το 1950 Μοιάζουν χηµικά µε την Χ Δρουν στο λεπτό έντερο ανταγωνιζόµενες την απορρόφηση της Χ Μειώνουν την Χ
ΜΙΑ ΔΙΑΒΟΛΙΚΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ 15% 11% 8% 10.4% 9.1% 4% 0% 3.0% 1.7% -4% -8% -5.7% -4.2% Tc LDLc VLDL TG HDLc A1-lp
ΑΣΚΗΣΗ Η κατανάλωση µε άσκηση 500-2000 kcal / w την HDL & την LDL 40% την ολική θνητότητα TG & ΑΠ, ΣΒ & βελτιώνει την καρδιακή και αναπνευστική λειτουργία το stress
ΥΠΟΛΙΠΙΔΑΙΜΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΤΑΤΙΝΕΣ ΦΙΒΡΑΤΕΣ ΡΗΤΙΝΕΣ ΝΙΚΟΤΙΝΙΚΟ ΟΞΥ ΕΖΕΤΙΜΙΔΗ Ω3 ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ
Statins LDL Receptor Acetate HMG-CoA Reductase Cholesterol LDL
Στατίνες Κλασσικά χορηγούνται για LDL Έχουν αποδεδειγµένη ικανότητα για θνησιµότητας σε άτοµα µε ή χωρίς ΣΝ Έχουν πλειοτροπικές δράσεις
Η βελτίωση της λειτουργίας του ενδοθηλίου Η τροποποίηση της φλεγµονώδους αντίδρασης και της θροµβογόνου τάσης Η σταθεροποίηση της αθηρωµατικής πλάκας Αναφέρεται ότι µέσω των πλειοτροπικών τους δράσεων οι στατίνες έχουν κάποια ευεργετικά αποτελέσµατα & σε µη καρδιαγγειακά νοσήµατα, όπως η άνοια, η νόσος του Alzheimer, το ισχαιµικό αγγειακό επεισόδιο, η οστεοπόρωση, το MS και πιθανώς ο καρκίνος του µαστού
ΠΟΤΕ?
Οµάδες υψηλού κινδύνου Εγκαταστηµένη ΣΝ Προηγούµενο ΕΜ, σιωπηρή ισχαιµία, CABG, PTCA ΠΑΝ Ανεύρυσµα κοιλιακής αορτής, στένωση νεφρικής a Αθηροσκλήρωση καρωτίδων ΤΙΑ/ΑΕΕ που οφείλεται σε αθηρωµατική νόσο των καρωτίδων >50% ΣΔ
Ezetimibe Lymph Enterocyte Intestinal Lumen ACAT Cholesterol NPC1L1 Ezetimibe X Cholesteryl Ester ABCG5/G8
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ HDL HDL-raising drugs Fibrates: HDL-C 5-25% Niacin: HDL-C 10-30%