Τροποποιήσιμοι * Κάπνισμα * Δυσλιπιδαιμία. Μη-τροποποιήσιμοι. * Ατομικό ιστορικό ΣΝ * Οικογενειακό ιστορικό πρώιμης ΣΝ * Ηλικία * Φύλο

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τροποποιήσιμοι * Κάπνισμα * Δυσλιπιδαιμία. Μη-τροποποιήσιμοι. * Ατομικό ιστορικό ΣΝ * Οικογενειακό ιστορικό πρώιμης ΣΝ * Ηλικία * Φύλο"

Μέγαιρα Ζάρκος
10 χρόνια πριν
Προβολές:

2 Τροποποιήσιμοι * Κάπνισμα * Δυσλιπιδαιμία υψηλή LDL χοληστερόλη χαμηλή HDL χοληστερόλη υψηλά τριγλυκερίδια * Υπέρταση * Σακχαρώδης Διαβήτης * Παχυσαρκία * Διαιτητικοί Παράγοντες * Έλλειψη Σωματικής Δραστηριότητας Μη-τροποποιήσιμοι * Ατομικό ιστορικό ΣΝ * Οικογενειακό ιστορικό πρώιμης ΣΝ * Ηλικία * Φύλο 2

Παχυσαρκία * Διαιτητικοί Παράγοντες * Έλλειψη Σωματικής Δραστηριότητας

3 Είναι: Απλό λιπίδιο. Απαραίτητο συστατικό της μεμβράνης των κυττάρων, των ορμονών και των βιταμινών. Λαμβάνεται με την τροφή: κρέας, κρόκος αυγών, πέτσα πουλερικών, γαλακτερά λιπαρά, βούτυρο ωμό ή σε παγωτά γλυκά (κρέπες), τυριά κλπ. Φυσιολογικά λαμβάνουμε mg ημερησίως. 3

4 Δύο προελεύσεις: Από το έντερο. Απορροφάται ποσοστό 30-60% της χοληστερίνης της τροφής. Ίση περίπου προς την απορροφημένη παράγεται από όλα τα κύτταρα του οργανισμού. 4

5 Αίτια: Γενετικά: Οικογενής υπερχοληστεριναιμία. Υπερβολική πρόσληψη χοληστερίνης. Υπερβολική πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών οξέων. Υπερβολική πρόσληψη θερμίδων που οδηγεί σε παχυσαρκία και αύξηση της χοληστερίνης αίματος. Υποθυρεοειδισμός. Νεφρωσικό σύνδρομο και άλλα πολλά. 5

6 Eυεργετικές δράσεις : Συμβάλλει στη σταθερότητα κυτταρικής μεμβράνης, Πρόδρομος ουσία στεροειδών ορμονών (οιστρογόνα, τεστοστερόνη), χολικών οξέων (ήπαρ). Συμβάλλει στη δημιουργία βιταμίνης D στην επιφάνεια του δέρματος. Πιθανώς βοηθά στον εγκέφαλο στις κυτταρικές συνάψεις, που είναι σπουδαίες στη μάθηση και μνήμη. 6

Συμβάλλει στη δημιουργία βιταμίνης D στην επιφάνεια του δέρματος.

7 Προάγει την αθηρωμάτωση των αρτηριών. Η LDL χοληστερίνη είναι κακή εφόσον υπερβαίνει τα 115mg% στο αίμα. Η HDL χοληστερίνη συμβάλλει στην αθηρωματική πλάκα εάν είναι χαμηλή, <40mg% στους άνδρες, <50mg% στις γυναίκες. 7

8 Το 1/3 ο οργανισμός το προμηθεύεται από τις τροφές και τα 2/3 παράγεται στον οργανισμό και περνάει από το ήπαρ. Η παραγωγή της διεγείρεται από τα κορεσμένα λίπη και τις ζωικές τροφές (κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα). 8

ήπαρ. Η παραγωγή της διεγείρεται από τα κορεσμένα λίπη

9 Α. Πρωτογενής πρόληψη: (Εάν δεν έχεις πάθει αγγειακό επεισόδιο) Ολική χοληστερίνη < 190mg%. LDL χοληστερίνη < 115. HDL χοληστερίνη >40 στους άνδρες και >50 στις γυναίκες. Τριγλυκερίδια <150. B. Δευτερογενής πρόληψη (να μην ξαναπάθεις) Ολική χοληστερίνη <160. LDL χοληστερίνη <100. HDL χοληστερίνη >40 στους άνδρες και >50 στις γυναίκες. Ολική χοληστερίνη μείον HDL <130. Τριγλυκερίδια <150. 9

B. Δευτερογενής πρόληψη (να μην ξαναπάθεις) Ολική χοληστερίνη <160. LDL χοληστερίνη <100.

10 1 στους 500 στο γενικό πληθυσμό. 5% των ανδρών παθαίνει έμφραγμα σε ηλικία 30 ετών, 60% σε ηλικία 50 ετών. Περισσότερα αγγειακά επεισόδια σε παρουσία και άλλων παραγόντων κινδύνου. Με χορήγηση στατίνης 20-40mg από ηλικία 10 ετών προλαμβάνονται και υποστρέφονται οι αθηρωματικές αλλοιώσεις. 10

Περισσότερα αγγειακά επεισόδια σε παρουσία και άλλων παραγόντων κινδύνου.

11 Χοληστερόλη και Στεφανιαία Νόσος Βόρειος Ευρώπη ΗΠΑ Νότιος Ευρώπη, ενδοχώρα Νότιος Ευρώπη, Μεσόγειος Σιβηρία Θνησιμότητα από ΣΝ (%) Χοληστερόλη αίματος (mg%) Αύξηση της χοληστερόλης συνοδεύεται από αύξηση της θνησιμότητας από στηθάγχη ή έμφραγμα. Verschuren WMM et al. JAMA. 1995;274:

250 275 300 325 350 Χοληστερόλη αίματος (mg%) Αύξηση της χοληστερόλης συνοδεύεται από

12 Υπέρταση (SBP 195 mmhg) x3 x4.5 x9 x16 Κάπνισμα x1.6 x6 x4 Επίπεδα χοληστερόλης ( 330 mg/dl) Poulter 12 N et al., 1993

13 Φυσιολογικό Λιπώδεις γραμμώσεις Λιπαρή πλάκα Αφρώδη κύτταρα Ινώδης κάψα Θρόμβος Λιπώδης πυρήνας 13

14 Εμφάνιση αθηρωματικής πλάκας εντός του αυλού της αρτηρίας. Απεικονίζεται με κίτρινο χρώμα, επειδή κύριο ρόλο έχουν τα λίπη-χοληστερίνη, τα οποία με οξείδωση της LDL οδηγούν στο πρόβλημα. Εντεύθεν και η προσπάθεια αποδομήσεως αυτής της πλάκας με φάρμακα ως η στατίνη, α-μεα, ασπιρίνη ή και με επεμβατική θεραπεία της αγγειοπλαστικής (μπαλόνι-στεντ). 14

με οξείδωση της LDL οδηγούν στο πρόβλημα.

15 Αθήρωμα = παθολογικό μόρφωμα που οφείλεται στη συσσώρευση λιπαρών ουσιών στα εσωτερικά τοιχώματα των αρτηριών(ετυμολογικά προέρχεται από την αρχαία λέξη αθάρη / αθήρη = χονδροαλεσμένο σιτάρι. 15

16 16

17 Άνω αριστερά το αίμα στον αυλό της αρτηρίας έρχεται σε επαφή με τη φόδρα-ενδοθήλιο και πιο μέσα από το ενδοθήλιο είναι ο μυϊκός χιτώνας του τοιχώματος της αρτηρίας. Εκεί παρατηρείται ότι η LDL-κακή χοληστερίνη έχει τάση να μπεί μέσα και να συγκεντρωθεί κάτω από το ενδοθήλιο, όπως παρατηρείται άνω δεξιά. Αυτό συμβαίνει πιο εύκολα αν υπάρξει κάποιος τραυματισμός του ενδοθηλίου από την πίεση που δέχεται ή τις κινήσεις των στεφανιαίων αρτηριών κατά τη συστολή και τη διαστολή της καρδιάς (στη μέση και κάτω δεξιά). 17

Εκεί παρατηρείται ότι η LDL-κακή χοληστερίνη έχει τάση να μπεί μέσα και να συγκεντρωθεί κάτω από το ενδοθήλιο, όπως παρατηρείται

18 Η πορεία της καρωτίδας αρτηρίας στο λαιμό και τον εγκέφαλο. Ξεκινάει ψηλά στο θώρακα από την αορτή. 18

19 Το αρτηριακό σύστημα διανέμει καλά οξυγονωμένο αίμα στους ιστούς. Η κυκλοφορία του αίματος στα αγγεία από την καρδιά σε όλο το σώμα είναι γνωστή ως συστηματική κυκλοφορία. Αφετηρία αυτού του κυκλώματος είναι εκεί όπου καλά οξυγονωμένο αίμα περνά από την αριστερή κοιλία στην αορτή. Αίμα επιστρέφει με προϊόντα καύσης των κυττάρων (διοξείδιο του άνθρακος, CO 2 κ.a. ) διαμέσου των φλεβών από τους ιστούς στην καρδιά και ακολούθως ξανά πίσω στους πνεύμονες για την οξυγόνωσή του. 19

Αφετηρία αυτού του κυκλώματος είναι εκεί όπου καλά οξυγονωμένο αίμα περνά από την αριστερή κοιλία στην αορτή.

20 Η στεφανιαία αθηρωμάτωση είναι η πιο συχνή αιτία στεφανιαίας νόσου, ενώ η ρήξη της αθηρωματικής πλάκας με την επικείμενη θρόμβωση ο κύριος μηχανισμός γένεσης ενός οξέος στεφανιαίου συνδρόμου 20

21 Θνητότης από στεφανιαία νόσο μέχρι 30%. Θνησιμότης από όλα τα καρδιαγγειακά νοσήματα στην Ελλάδα 50%. 21

22 Γαλακτοκομικά προϊόντα υψηλά σε λιπαρά - γάλα, κρέμα, παγωτό - τυριά, βούτυρο Κρέατα υψηλά σε λιπαρά - βοδινό - επεξεργασμένα κρέατα (λουκάνικα, σαλάμι, μπέικον) - πέτσα πουλερικών Τροπικά έλαια - φοινικέλαιο, λάδι καρύδας Φαγητά μαγειρεμένα με κάτι από τα παραπάνω Trans Λιπαρά οξέα (TFA) Μαργαρίνες Μπισκότα Χοληστερίνη Αυγά Κρέατα Γαλακτοκομικά προϊόντα υψηλά σε λιπαρά 22

23 Τριγλυκερίδια. Αυξάνονται σε: Παχυσαρκία. Σακχαρώδη διαβήτη. Υποθυρεοειδισμό. Άφθονη λήψη αμυλούχων. Άφθονη λήψη αλκοόλης. Κληρονομική υπερτριγλυκεριδαιμία. Στο διαβήτη η υπερτριγλυκεριδαιμία συνδυάζεται με χαμηλή. HDL και πολλά μικρά-πυκνά μόρια LDL που είναι αθηρογόνα. 23

24 Ω-3 λιπαρά οξέα. Ευρίσκονται σε: Ψάρια. Αυγά ορνίθων ελεύθερης βοσκής της Μεσογείου. Έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Το κάλλιστον: λάδι της ελιάς, 80-85% από μονοακόρεστο ελαϊκό οξύ. Σύσταση: Δις ή τρις της εβδομάδος ψάρι, ψητό ή βραστό με λάδι. 24

25 Δίαιτα με σκοπό τη μείωση LDL Συστατικό Κορεσμένα λιπαρά Πολυακόρεστα λιπαρά Μονοακόρεστα λιπαρά Ολικά λιπαρά Υδατάνθρακες (κυρίως σύνθετοι) Διαιτητικές ίνες Πρωτεΐνες Χοληστερίνη Συστηνόμενη πρόσληψη < 7% των ολικών θερμίδων Μέχρι 10% των ολικών θερμίδων Μέχρι 20% των ολικών θερμίδων 25 35% των ολικών θερμίδων 50 60% των ολικών θερμίδων gr/ημέρα 15% των ολικών θερμίδων < 200 mg/ημέρα 25

26 Θεραπεία υπερχοληστεριναιμίας-tροφές* Να αποφεύγονται: Κρέας: αρνί, χοιρινό, μοσχάρι, ιδιαίτερα όταν είναι παχιά. Βούτυρο. Κρόκος αυγού. Τυριά, κυρίως τα κίτρινα -πολύ λιπαρά. 26

27 Να αποφεύγονται: Μαγιονέζα. Κρέμα γάλακτος. Γιαούρτι παχύ με πολλά λιπαρά. Τηγανιτές πατάτες ή ψάρι. Ζαμπόν, λουκάνικα, μπέϊκον, σαλάμια διαφόρων τύπων. Συκώτι, κοκορέτσι. Παγωτά, πάστες, κέικς διαφόρων τύπων. *Η τροφή εάν έχει πολλή χοληστερίνη πρέπει να αποφεύγεται. Να αποφεύγονται όμως και οι τροφές με μέτρια ποσότητα χοληστερίνης εάν έχουν πολύ λίπος. Αντίθετα μπορεί να τρώμε π.χ. γαρίδες που έχουν μέτρια χοληστερίνη επειδή δεν έχουν καθόλου λίπος. 27

28 Επιτρέπονται: Γάλα πλήρες. Aσπράδι αυγού. Γιαούρτι με λιπαρά μέχρι 3%. Ψάρια βραστά-ψητά: σαρδέλα, γαύρος, σολομός, μπαρμπούνι, σφυρίδα, συναγρίδα, μπακαλιάρος κ.ά. Λιγότερο τα πολύ λιπαρά ως είναι ο κολιός και άλλα ψάρια γκρίζα χωρίς λέπια. 28

29 Επιτρέπονται: Χταπόδι. Καλαμάρια. Γαρίδες. Πουλερικά χωρίς πέτσα. Κουνέλι. Δημητριακά: αλεύρι, ψωμί, μακαρόνια, κουάκερ(βρώμη), cereal από διάφορα δημητριακά, κορνφλέικς (καλαμπόκιαραβόσιτος). Πατάτες βραστές, ψητές. Όσπρια: Φασόλια, ρεβίθια, φακές, φάβα, κουκιά. 29

30 Επιτρέπονται: Άλλα λαδερά φαγητά: αρακάς, μελιτζάνες, μπάμιες, φασολάκια, αγκινάρες, κολοκυθάκια. Σαλάτες με λαχανικά, τομάτες, αγγούρι, καρότα, μπρόκολο, κουνουπίδι, λάχανο, σπανάκι. Χόρτα διάφορα. Ελιές Φρούτα: Μήλο, πορτοκάλι, αχλάδι, μανταρίνι, ροδάκινο, ακτινίδιο, σύκα, βερίκοκα, κεράσια, σταφύλια, δαμάσκηνα, πεπόνι, καρπούζι. 30

31 Επιτρέπονται: Ελαιόλαδο κυρίως. Λιγότερο τα σπορέλαια κ.ά. Διάφορες πίτες με χορταρικά ως η σπανακόπιτα, πρασόπιτα, κολοκυθόπιτα χωρίς τυριά και λίπη. Οινοπνευματώδη ποτά: ο άνδρας μέχρι 3 κεράσματα ημερησίως, η γυναίκα, λόγω μικρότερου βάρους, 2 κεράσματα. Όχι τα παιδιά μέχρι 18 ετών. Το κέρασμα έχει 10γρ. οινόπνευμα, δηλαδή όσο ένα ποτήρι κρασί. Τα άλλα ποτά θα πρέπει να έχουν το ίδιο ποσόν οινοπνεύματος, άρα το ουίσκυ και το ούζο θα είναι σε ποτηράκι των 25γρ. ώστε το οινόπνευμα να είναι πάλι 10γρ. Σοκολάτα: ένα ή δύο πλακάκια την ημέρα των 5 γρ. 31

32 Φυσιολογικές τιμές: Άνδρες >40mg%. Γυναίκες >50mg%. 32

33 Σωματική άσκηση βάδισμα. Κρασί: ένα ή δύο ποτήρια οι γυναίκες, δύο ή τρία ποτήρια οι άνδρες. Διακοπή καπνίσματος. 33

34 Σε παχυσαρκία: Mείωση του βάρους 3Kg συνοδεύεται αύξηση της HDL 1mg%. 34

35 Αύξηση της HDL κατά 1mg/dl συνδυάζεται με ελάττωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων 2% στους άνδρες και 3% στις γυναίκες. Ελάττωση της LDL χοληστερόλης κατά 1mg% συνδυάζεται με ελάττωση 1% των ΚΑ επεισοδίων. 35

36 Δίαιτα, άσκηση, διακοπή του καπνίσματος ελαττώνουν την LDL μέχρι 15% και αυξάνουν την HDL μέχρι 10mg%. Τιμή LDL 160mg% συνολικά ελαττώνεται κατά 25mg%. Μείωση κινδύνου επεισοδίων στο μισό: - άνδρες 45% (20+25) - γυναίκες 55% (30+25) 36

37 Στατίνη Εζετιμίβη Φιμπράτες Ω-3 λιπαρά 37

Σχετικά έγγραφα

«Μειώστε τη χοληστερίνη χωρίς φάρμακα», από το neadiatrofis.gr!

«Μειώστε τη χοληστερίνη χωρίς φάρμακα», από το neadiatrofis.gr! Δεν προκαλεί συμπτώματα, δεν πονάει, δεν προειδοποιεί κι όμως μπορεί να απειλήσει σοβαρά την υγεία μας. Ο λόγος για τη χοληστερίνη που όταν