ΔΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΕΓΑΙΑ ΡΟΛΥΚΙΤΗΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΥ ΚΛΑΔΟΥ

ΣΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΗ ΔΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΕΓΑΙΑ ΡΟΛΥΚΙΤΗΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΥ ΚΛΑΔΟΥ Τςώνη Αικατερίνη Eπιβλζπων: Δοφμποσ Μιχαήλ Επίκουροσ καθηγητήσ Χανιά 2011

ΕΤΧΑΡΙΣΙΕ Δπραξηζηψ ζεξκά ηνλ επίθνπξν θαζεγεηή ηνπ Πνιπηερλείνπ Κξήηεο θ. Γνχκπν Μηραήι γηα ηελ παξφηξπλζή ηνπ λα αζρνιεζψ κε ην ζέκα ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο θαη γηα ηε γεληθφηεξε θαζνδήγεζή ηνπ θαηά ηε δηάξθεηα δηεμαγσγήο ηεο. Δπίζεο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηελ νηθνγέλεηά κνπ γηα ηελ εζηθή ππνζηήξημε θαζψο θαη ηελ πιηθή ηεο ζπκπαξάζηαζε φια ηα ρξφληα ησλ ζπνπδψλ κνπ. 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΔΤΥΑΡΙΣΙΔ ΔΙΑΓΩΓΗ 5 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΚΑΣΑΚΔΤΑΣΙΚΟΤ ΚΛΑΓΟΤ 1.1 ΔΞΔΛΗΞΔΗ ΣΟΤ ΚΛΑΓΟΤ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΖ ΚΑΗ ΤΓΚΡΗΖ ΜΔ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 8 1.2 ΠΟΡΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΑΣΗΚΟΤ ΚΛΑΓΟΤ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 1.2.1 Δμειίμεηο ηελ πεξίνδν 1995-2005 10 1.2.2 Κξίζε θαηαζθεπαζηηθνχ θιάδνπ θαηά ηελ πεξίνδν 2005 2008 11 1.2.3 Δμειίμεηο ηε δηεηία 2008 2010 12 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2: ΥΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ 2.1 ΓΔΝΗΚΑ 18 2.2 ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ 18 2.2.1 χλνιν ελεξγεηηθνχ 20 2.2.2 χλνιν ππνρξεψζεσλ 24 2.2.3 Κχθινο εξγαζηψλ (πσιήζεηο) 27 2.2.4 Καζαξά θέξδε πξν θφξσλ 30 2.3 ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΔΡΜΖΝΔΗΑ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΓΔΗΚΣΧΝ 33 2.3.1 Γείθηεο απνδνηηθφηεηαο 34 2.3.2 Γείθηεο θεξεγγπφηεηαο θαη ξεπζηφηεηαο 35 2.3.3 Γείθηεο επίδνζεο δηαρείξηζεο 37 2.4 ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟ ΠΡΟΦΗΛ ΚΛΑΓΟΤ 38 2.5 ΤΝΟΦΖ 44 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3: ΠΟΛΤΚΡΙΣΗΡΙΑ ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ 3.1 ΓΔΝΗΚΑ 46 3.2 ΔΗΑΓΧΓΖ ΣΖ ΠΟΛΤΚΡΗΣΖΡΗΑ ΑΝΑΛΤΖ ΑΠΟΦΑΔΧΝ 46 3.3 H ΠΟΛΤΚΡΗΣΖΡΗΑ ΜΔΘΟΓΟ SMAA 2 47 3.3.1 Μεζνδνινγία 48 3

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4: ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΤΗ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΩΝ 4.1 ΔΠΗΛΟΓΖ ΚΡΗΣΖΡΗΧΝ 50 4.2 ΤΝΟΛΗΚΑ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ 51 4.3 ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΑΝΑ ΣΑΞΖ 57 4.4 ΑΝΑΛΤΖ ΣΧΝ ΔΗΖΓΜΔΝΧΝ ΔΣΑΗΡΗΧΝ 62 4.5 ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ Δ ΥΔΖ ΜΔ ΣΟΝ ΚΤΚΛΟ ΔΡΓΑΗΧΝ 65 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5: ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ 69 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΔ 71 ΠΗΓΔ ΑΠΟ ΓΙΑΓΙΚΣΤΟ 72 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 73 4

ΕΙΑΓΩΓΗ Ο θαηαζθεπαζηηθφο θιάδνο ζεσξείηαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο βηνκεραληθνχο θιάδνπο ηεο Διιεληθήο θαη Δπξσπατθήο νηθνλνκίαο, ππεξηζρχνληαο ζε κέγεζνο ηνπ θιάδνπ ησλ ηξνθίκσλ θαη ρεκηθψλ. Αδηακθηζβήηεηεο ζεκαζίαο είλαη ε εκπινθή ηνπ ζηε δηακφξθσζε ηάζεσλ θαη εμειίμεσλ ζηα κεγέζε θάζε εγρψξηαο νηθνλνκίαο, θαη εηδηθφηεξα ζηνπο δείθηεο αλεξγίαο, παξαγσγήο θαη ΑΔΠ. Ζ θαηαζθεπαζηηθή δξαζηεξηφηεηα δηαθξίλεηαη ζε δχν θχξηεο θαηεγνξίεο: Γεκφζηα έξγα-έξγα πνιηηηθνχ κεραληθνχ: Σα δεµφζηα έξγα νπζηαζηηθά αληηπξνζσπεχνληαη απφ ηα κεγάια έξγα ππνδνµήο, φπσο νη νδηθνί άμνλεο θαη ηα αεξνδξφκηα. Ηδησηηθέο θαηαζθεπέο: Παξάγνληαο πνπ ζπκβάιιεη απνθαζηζηηθά ζηελ αλάπηπμε ηδησηηθψλ έξγσλ είλαη ε πξνψζεζε ησλ κεγάισλ έξγσλ ππνδνµήο πνπ δεκηνπξγνχλ θαη επέθηαζε ζπλζήθεο επλντθέο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ηδησηηθήο θαηαζθεπαζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή. Ζ πνξεία ηνπ θιάδνπ ζηα ηδησηηθά έξγα πξνζδηνξίδεηαη απφ ηελ εμέιημε ηεο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη εηδηθφηεξα ηεο ηδησηηθήο λφµηµεο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ε νπνία επεξεάδεηαη άµεζα απφ ηηο εθάζηνηε νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο. Σελ ηειεπηαία πεληαεηία ε ρξεκαηνπηζησηηθή θξίζε πνπ εθδειψζεθε παγθνζκίσο ζηα ηέιε ηνπ 2005, επεξέαζε ηδηαίηεξα πησηηθά ηελ θαηαζθεπαζηηθή δξαζηεξηφηεηα. Σν γεγνλφο απηφ γίλεηαη θαλεξφ ηφζν απφ ηνπο ζπξξηθλσκέλνπο θχθινπο εξγαζηψλ ησλ θαηαζθεπαζηηθψλ εηαηξηψλ ζε αληίζηξνθε αλαινγία κε ηηο βξαρππξφζεζκεο θαη δαλεηαθέο ηνπο ππνρξεψζεηο, φζν θαη απφ ηνπο δείθηεο παξαγσγήο θαη ΑΔΠ, νη νπνίνη ζεκείσζαλ θάζεηε πηψζε κεηά ην πέξαο ηνπ 2007. ηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκία ηα λνχκεξα απηά εθθξάδνληαη ζε αχμεζε ηεο αλεξγίαο ελφο ηδηαίηεξα θαηαξηηζκέλνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, δξαζηηθή πεξηθνπή ησλ θξαηηθψλ εζφδσλ θαη πνιιαπιαζηαζηηθή δξάζε ζε βάξνο ησλ έκκεζα εμαξηψκελσλ επηρεηξήζεσλ, αιιά θαη γεληθφηεξα ηεο βηνκεραλίαο θαη ηνπ εκπνξίνπ θαηαλαισηηθψλ εηδψλ, αθνχ πεξηνξίδεηαη δξαζηηθά ε θαηαλαισηηθή δαπάλε. 5

Απφ ηα παξαπάλσ είλαη εκθαλήο ε πξσηεχνπζα ζέζε θαη επηξξνή ηνπ θαηαζθεπαζηηθνχ θιάδνπ ζηελ νηθνλνκηθή πξαγκαηηθφηεηα, ελψ ε ρξεκαηννηθνλνκηθή ηνπ αλάιπζε απνηειεί δείθηε πξνφδνπ ηεο ρψξαο εηδηθφηεξα ζηελ δηαλπφκελε πεξίνδν ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο, φπνπ νη ζπλζήθεο βησζηκφηεηαο ηνπ θιάδνπ είλαη ηδηαίηεξα επηζθαιείο. Με απηά ηα δεδνκέλα ε θξίζε ζηνλ θιάδν ζεκαηνδνηεί θαη ηελ θξίζε ζε νιφθιεξε ηελ νηθνλνκία. Γηα απηφ ην ιφγν πξαγκαηνπνηήζεθε κία έξεπλα ζρεηηθά κε ηελ πνξεία ηνπ επξχηεξνπ θαηαζθεπαζηηθνχ θιάδνπ ζηελ Διιάδα βαζηδφκελε ζηελ αλάιπζε θαηαζθεπαζηηθψλ εηαηξηψλ ηελ πεξίνδν 2005-2009. Σν ζπγθεθξηκέλν ζέκα κειέηεο παξνπζηάδεη κεζνδνινγηθφ θαη πξαθηηθφ ελδηαθέξνλ. Μεθολογικό: Πξαγκαηνπνηήζεθε ζπιινγή ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ 65 εηαηξηψλ ηνπ θιάδνπ, εηζεγκέλσλ θαη κε, γηα ηελ πεληαεηία 2005 2009. ηε ζπλέρεηα, ππνινγίζηεθαλ δεθαπέληε ρξεκαηννηθνλνκηθνί δείθηεο. Ζ πεξαηηέξσ ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ εηαηξηψλ θαζψο θαη ηνπ επξχηεξνπ θιάδνπ ησλ θαηαζθεπψλ πξαγκαηνπνηήζεθε θάλνληαο ρξήζε ηεο πνιπθξηηήξηαο κεζφδνπ SMAA- 2 (Stochastic Multicriteria Acceptability Analysis). Ζ πνιπθξηηήξηα αλάιπζε απνθάζεσλ είλαη έλα ηδηαίηεξα ρξήζηκν εξγαιείν ζηελ αμηνιφγεζε ησλ επηδφζεσλ θαη ηεο βησζηκφηεηαο ησλ επηρεηξήζεσλ ιακβάλνληαο ππφςε φινπο ηνπο θχξηνπο πξνζδηνξηζηηθνχο παξάγνληεο. Δηδηθφηεξα, κέζσ ηεο πνιπθξηηήξηαο κεζνδνινγίαο επηηπγράλεηαη ε ζχλζεζε πνιιαπιψλ θξηηεξίσλ αμηνιφγεζεο (ρξεκαηννηθνλνκηθνί δείθηεο) ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ επηδφζεσλ ησλ θαηαζθεπαζηηθψλ εηαηξηψλ ζηελ Διιάδα. Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο κεζφδνπ SMAA 2 είλαη φηη ρξεζηκνπνηψληαο δηαδηθαζίεο πξνζνκνίσζεο απνθεχγεη ηελ αλάγθε θαζνξηζκνχ ζχλζεησλ πιεξνθνξηψλ απφ ηνλ εξεπλεηή-απνθαζίδνληα. Έηζη ζηα πιαίζηα ηεο εξγαζίαο απηήο παξνπζηάδεηαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν κηα πνιπθξηηήξηα κεζνδνινγία φπσο ε κέζνδνο SMAA 2 κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο επεμεγεκαηηθφ εξγαιείν νδεγψληαο ζηελ εμαγσγή ρξήζηκσλ ζπκπεξαζκάησλ ζρεηηθά κε ηηο επηδφζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ. Ππακηικό: Ζ αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο κειέηεο καο παξνπζηάδεη ηδηαίηεξα κεγάιν πξαθηηθφ ελδηαθέξνλ γηα ην θξάηνο, ηνπο εηαίξνπο θαη ηνπο κεηφρνπο. Όπσο πξναλαθέξζεθε ν θαηαζθεπαζηηθφο θιάδνο είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλνο κε ηελ νηθνλνκηθή πξφνδν ηεο ρψξαο, νπφηε ην θξάηνο ελδηαθέξεηαη γηα ηελ γεληθφηεξε πνξεία ηνπ, εηδηθά ηελ ηειεπηαία πεληαεηία πνπ παξαηεξείηαη αμηνζεκείσηε κείσζε 6

ηεο θαηαζθεπαζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Οη εηαίξνη θαη νη κέηνρνη ελδηαθέξνληαη άκεζα γηα ηηο επηδφζεηο ησλ εηαηξηψλ, θαζψο ηα ηειεπηαία ρξφληα νη ππνρξεψζεηο ηνπο απμάλνληαη, ηα πεξηζψξηα θέξδνπο πεξηνξίδνληαη θαη ε πξφζβαζε ζε πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο πεξηνξίδεηαη. Γηα ηνπο ιφγνπο πνπ πξναλαθέξζεθαλ εθπνλήζεθε ε παξνχζα δηπισκαηηθή, ε νπνία εκθαλίδεη ηελ αθφινπζε δνκή: ην πξψην θεθάιαην γίλεηαη παξνπζίαζε ηνπ θαηαζθεπαζηηθνχ θιάδνπ απφ ην 1995 έσο θαη ζήκεξα. Γίλεηαη αλαθνξά ζηηο εμειίμεηο ηνπ θιάδνπ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε ησλ 27 κειψλ, καδί κε κία ζχληνκε ζχγθξηζε κε ηηο αληίζηνηρεο εμειίμεηο ζηελ Διιάδα. Σέινο παξαηίζεληαη ζηνηρεία γηα ηελ πνξεία ηνπ ηνκέα ηελ ηειεπηαία πεληαεηία (2005 2009). ην δεχηεξν θεθάιαην ιακβάλεη ρψξα ε αλάιπζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ησλ εηαηξηψλ, κε βάζε ηα ζηνηρεία πνπ πξνέθπςαλ απφ ηνπο ηζνινγηζκνχο θαη ηνπο ινγαξηαζκνχο απνηειεζκάησλ ρξήζεσο απηψλ. Δπίζεο, παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά νη νηθνλνκηθνί δείθηεο πνπ ππνινγίζηεθαλ γηα θάζε εηαηξία θαη κηα ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ επηδφζεσλ ησλ ππφ κειέηε εηαηξηψλ. ην ηξίην θεθάιαην γίλεηαη εθηελήο αλαθνξά ζηελ πνιπθξηηήξηα αλάιπζε απνθάζεσλ θαη ζπγθεθξηκέλα ζην ζεσξεηηθφ ππφβαζξν ηεο πνιπθξηηήξηαο κεζφδνπ SMAA 2, πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ παξνχζα έξεπλα. ην ηέηαξην θεθάιαην αθνινπζεί παξνπζίαζε θαη αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ εθαξκνγή ηεο πνιπθξηηήξηαο αλάιπζεο ζην δείγκα ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ είρακε γηα ηελ πεληαεηία πνπ πξναλαθέξζεθε. ην πέκπην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνέθπςαλ κεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο εξγαζίαο. Σέινο ζην παξάξηεκα, παξαζέηνληαη νη ρξεκαηννηθνλνκηθνί δείθηεο θάζε εηαηξίαο γηα ηε ρξνληθή πεξίνδν 2005 2009. 7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΚΑΣΑΚΕΤΑΣΙΚΟΤ ΚΛΑΔΟΤ 1.1 ΕΞΕΛΙΞΕΙ ΣΟΤ ΚΛΑΔΟΤ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΓΚΡΙΗ ΜΕ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Οη εμειίμεηο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζηνλ θαηαζθεπαζηηθφ θιάδν έρνπλ ηε κνξθή θπθιηθψλ δηακνξθψζεσλ. Απηφ κπνξεί λα ζπλδεζεί άκεζα κε ηελ εκπηζηνζχλε ησλ θαηαλαισηψλ, ηελ επξεία πηζησηηθή δηαζεζηκφηεηα κε ηε κνξθή ππνζεθψλ, ηηο πνιηηηθέο εμειίμεηο θαη ηνπο γεληθφηεξνπο θχθινπο πνπ δηαγξάθνπλ νη Δπξσπατθέο νηθνλνκίεο. Σφζν ν Δπξσπατθφο φζν θαη ν Διιεληθφο θαηαζθεπαζηηθφο θιάδνο ζεκείσζαλ κεγάιε άλζεζε, επηηπγράλνληαο πξσηνθαλείο ξπζκνχο αλάπηπμεο. Χζηφζν, ζπγθξίλνληαο ηνλ θιάδν ζε Δπξψπε θαη Διιάδα γίλεηαη εκθαλέο φηη ππάξρνπλ ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζην είδνο ηεο θαηαζθεπαζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ απηή θνξπθψζεθε. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζηελ Δπξψπε ησλ 27 κειψλ θαηαζθεπαζηηθή άλζηζε εκθαλίδεηαη δχν θνξέο κέζα ζηε δεθαεηία 2000 2010 (ρήκα 1.1). Ζ πξψηε ζεκεηψλεηαη ην 2002, κε ην δείθηε παξαγσγήο ζηα έξγα πνιηηηθνχ κεραληθνχ λα θηάλεη ζην 108%, θαη ε δεχηεξε ην 2007, απηή ηε θνξά ιφγσ ηεο ηδησηηθήο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, πνπ αγγίδεη θαη πάιη ην 108%. Όπσο γίλεηαη θαλεξφ θαη απφ ην ρήκα 1.1 ε γεληθφηεξε πνξεία ηνπ θιάδνπ ζεκεηψλεη ηε κεγαιχηεξε άλνδν ηεο ην 2007, φπνπ πιένλ ζηηο θαηαζθεπέο απαζρνινχληαη 14,8 εθαηνκκχξηα αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ. Ζ ζπκκεηνρή ηνπ θιάδνπ ζηε δηακφξθσζε ηνπ επξσπατθνχ ΑΔΠ αγγίδεη ην 11%,ελψ απφ ρψξα ζε ρψξα ην πνζνζηφ θπκαίλεηαη απφ 8% έσο 15%. 8

110 105 100 95 90 85 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Καταςκευζσ Ζργα πολιτικοφ μηχανικοφ Ιδιωτικά ζργα ρήκα 1.1: Γείθηεο παξαγσγήο θαηαζθεπαζηηθνχ θιάδνπ ΔE-27 (ζε %) (Πεγή: Eurostat) 300 250 200 150 100 50 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Καταςκευζσ Ζργα πολιτικοφ μηχανικοφ Ιδιωτικά ζργα ρήκα 1.2: Γείθηεο παξαγσγήο θαηαζθεπαζηηθνχ θιάδνπ ζηελ Διιάδα (Πεγή: ΑΣΔ, επεμεξγαζία ζηνηρείσλ ΔΛΣΑΣ) ηελ Διιάδα ε κεγαιχηεξε άλνδνο ζεκεηψζεθε ην 2004 (ρήκα 1.2), κε θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηε δξαζηεξηνπνίεζε ζε δεκφζηα έξγα ιφγσ ηεο ξνήο ρξεκαηηθψλ θνλδπιίσλ απφ ην Κνηλνηηθφ Πιαίζην ηήξημεο ΗΗΗ, ηελ νινθιήξσζε αλαπηπμηαθψλ έξγσλ ππνδνκήο, θαη ηελ αλάιεςε ηεο Οιπκπηάδαο. Ζ ζπκκεηνρή ηνπ θιάδνπ ζηε δηακφξθσζε ηνπ Διιεληθνχ ΑΔΠ αγγίδεη έσο θαη ην 10% θαη νη απαζρνινχκελνη ζηηο θαηαζθεπέο θηάλνπλ ηνπο 340.000. Ο ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ εηαηξηψλ πνπ απαξηίδνπλ ηνλ θαηαζθεπαζηηθφ θιάδν αλέξρεηαη ζηηο 2.500 πεξίπνπ, απφ ηηο νπνίεο νη 603 έρνπλ ηε κνξθή Α.Δ. θαη Δ.Π.Δ, ελψ νη αλψλπκεο θαηαζθεπαζηηθέο επηρεηξήζεηο νη νπνίεο είλαη θάηνρνη πηπρίσλ 7εο ηάμεο αλέξρνληαη ζε 14. 9

Σν θνηλφ ζηελ πνξεία ησλ θαηαζθεπψλ ζηελ Διιάδα θαη Δπξψπε εληνπίδεηαη ζηε ξαγδαία χθεζε ηνπ θιάδνπ, ε νπνία έιαβε ρψξα ζην ηέινο ηνπ 2005 ζηελ Διιάδα θαη ην 2007 ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε, εμαηηίαο ηεο παγθφζκηαο ρξεκαηνπηζησηηθήο θξίζεο. Ζ χθεζε εηζρψξεζε πιήξσο ζηνλ θιάδν ην 2009, φπνπ πιένλ ζηελ Δπξψπε ζχκθσλα ηελ Euroconstruct θαηαγξάθεηαη ε ρεηξφηεξε ρξνληά γηα ηνλ θιάδν. Ο θχθινο εξγαζηψλ ζπξξηθλψζεθε θαηά 9,3% ελψ ην 2010 αλακέλεηαη κείσζε θαηά 4,4%, ελψ αλεπαίζζεηε αλάθακςε πξνβιέπεηαη γηα ην 2011 (+0,6). Ζ «ρξπζή επνρή» ησλ δεκφζησλ θαηαζθεπαζηηθψλ έξγσλ ζηελ Δπξψπε πιεζηάδεη ζην ηέινο ηεο, θαζψο νινθιεξψλνληαη ηα θξαηηθά πξνγξάκκαηα ελίζρπζεο ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, επηζθηάδνληαο ηηο πξννπηηθέο ησλ εηαηξεηψλ θαη ησλ εξγαδνκέλσλ ζηνλ θαηαζθεπαζηηθφ θιάδν. Σα κέηξα ιηηφηεηαο αλακέλεηαη λα έρνπλ άκεζν αληίθηππν ζηηο δαπάλεο γηα έξγα ππνδνκήο ζην ρξνληθφ δηάζηεκα κεηαμχ 2010 θαη 2012, εηδηθφηεξα ζηηο ρψξεο ηεο Γπηηθήο Δπξψπεο, θαη θπξίσο ζε ρψξεο πνπ δηαηξέρνπλ ηνλ θίλδπλν λα αληηκεησπίζνπλ θξίζε ρξένπο, φπσο ε Ηζπαλία φπνπ ην πνζνζηφ ζπξξίθλσζεο ηνπ θιάδνπ έθηαζε ζην 26,1% θαηά ην 2009. Μνλαδηθέο εμαηξέζεηο απνηεινχλ ε Διβεηία θαη ε Πνισλία, φπνπ ν θιάδνο αλαπηχρζεθε κε ξπζκνχο 3,3% θαη 5,3% αληηζηνίρσο, ελψ πξσηαζιήηξηα ηεο χθεζεο αλαθεξχρηεθε ε Ηξιαλδία ζηελ νπνία ε ζπλνιηθή νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα ζπξξηθλψζεθε θαηά 7,3% ην 2009. Ζ θαηάζηαζε ζηελ Αλαηνιηθή Δπξψπε είλαη δηαθνξεηηθή, κε ηελ αχμεζε ζηηο επελδχζεηο γηα έξγα ππνδνκήο (θπξίσο ζε Πνισλία θαη ινβαθία) λα εθηηκάηαη ζην 15% κε 17% εηεζίσο κέρξη ην 2012. 1.2 ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΣΑΚΕΤΑΣΙΚΟΤ ΚΛΑΔΟΤ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1.2.1 Εξελίξεισ την περίοδο 1995 2005 Ο θιάδνο ησλ θαηαζθεπψλ ζηελ Διιάδα δηέζρηζε, ηα ηειεπηαία 15 ρξφληα, κία ηδηαηηέξσο ελδηαθέξνπζα θαη αληηθαηηθή πνξεία. Πην ζπγθεθξηκέλα, ηελ πεξίνδν 1995 2004 θαηαγξάθεηαη έλαο αλαπηπμηαθφο νξγαζκφο ζηελ θαηαζθεπή κεγάισλ θαζψο θαη κηθξψλ νηθνδνκηθψλ έξγσλ. Πξφθεηηαη γηα ηελ πεξίνδν πνπ ηξνθνδνηήζεθε ε θαηαζθεπή ησλ κεγάισλ έξγσλ ηερληθήο ππνδνκήο θχξηα ζην επίπεδν ησλ ζπγθνηλσληαθψλ έξγσλ (Δγλαηία Οδφο, 10

ΠΑΘΔ, Αηηηθή Οδφο, Εεχμε Ρίνπ-Αληηξξίνπ, Αεξνιηκέλαο πάησλ, Μεηξφ Αηηηθήο), αιιά θαη άιισλ πδξαπιηθψλ έξγσλ, έξγσλ δηαρείξηζεο απνβιήησλ, ιηκεληθψλ θιπ., ζηε βάζε ησλ θνηλνηηθψλ ρξεκαηνδνηήζεσλ ηνπ 2 νπ θαη ηνπ 3 νπ ΚΠ, αιιά θαη ησλ αληίζηνηρσλ εζληθψλ πφξσλ. Κχξηα ραξαθηεξηζηηθά απηήο ηεο πεξηφδνπ είλαη ε είζνδνο ησλ εηαηξηψλ ηεο ηφηε Ε ηάμεο ζην ρξεκαηηζηήξην κε ηαπηφρξνλε κείσζε ησλ ηξαπεδηθψλ επηηνθίσλ. Δπνκέλσο εκθαλίδεηαη ππεξθάιπςε ησλ αλαδεηνχκελσλ θεθαιαίσλ απφ ηηο εηαηξίεο, άλζεζε θαηαζθεπαζηηθψλ εξγνιεπηηθψλ θνινζζψλ (ΑΚΣΧΡ, ΑΔΓΔΚ, ΠΑΝΣΔΥΝΗΚΖ, θιπ), αχμεζε ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ θαη ηεο θεξδνθνξίαο πνπ έθηαλε ζην 12% ζε φξνπο απνδνηηθφηεηαο, πνζνζηφ ππεξδηπιάζην ησλ επξσπατθψλ επηρεηξήζεσλ (4-6%), ζπκβνιή θαηά 8,5% ζην ΑΔΠ θαη θαηά 8,2% ζηελ απαζρφιεζε ηνπ ζπλνιηθνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ. Όια ηα παξαπάλσ καξηπξνχλ φηη ην δηάζηεκα 1995 2005 κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί θαη σο ε «ρξπζή δεθαεηία» ησλ θαηαζθεπψλ. 1.2.2 Κρίςη καταςκευαςτικοφ κλάδου κατά την περίοδο 2005 2008 Απφ ηε «ρξπζή» δεθαεηία πνπ πξνεγήζεθε, αθνινπζεί κία πεληαεηία ε νπνία ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα θξίζε ππεξζπζζψξεπζεο θεθαιαίνπ ζηηο επηρεηξήζεηο, πνπ εθδειψλεηαη κε ηε δηαρξνληθή ππνρψξεζε ηνπ κέζνπ πνζνζηνχ θέξδνπο ζηνλ θιάδν. Ζ θξίζε ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο ζηελ Διιάδα απνηειεί έλα απφ ηα πνιιά επεηζφδηα ηεο παγθφζκηαο ρξεκαηννηθνλνκηθήο θξίζεσο ηνπ 2008 2009. Αθνινχζεζε, δειαδή, ηελ θξίζε ηδησηηθνχ ρξένπο θαη ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ηελ θαηάξξεπζε ηνπ ηνκέα ησλ αθηλήησλ θαη ηεο νηθνλνκίαο γεληθφηεξα, θαη ζηε ζπλέρεηα ηε δηφγθσζε ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο ζηηο ΖΠΑ, ηελ Ηαπσλία, ην Ζλσκέλν Βαζίιεην, ηελ Ηξιαλδία, ηελ Ηζπαλία, ηε Γεξκαλία θαη γεληθά ζρεδφλ ζε φιεο νη ρψξεο ηεο ΔΔ 27. Ζ ειιεληθή θξίζε ππξνδνηήζεθε απφ ηελ παγθφζκηα θξίζε αιιά δελ νθείιεηαη ζε απηή. Αηηίεο απηήο ηεο θξίζεο είλαη ε ππέξκεηξα επεθηαηηθή εγρψξηα δεκνζηνλνκηθή πνιηηηθή πνπ νδήγεζε ζε δηφγθσζε ησλ ειιεηκκάησλ παξφηη ήηαλ κία πεξίνδνο πνπ ε νηθνλνκία ζεκείσλε αμηφινγνπο ξπζκνχο αλάπηπμεο. Όια ηα παξαπάλσ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αμηνπνίεζε ηνπ ππεξδηνγθσκέλνπ θεθαιαίνπ ησλ επηρεηξήζεσλ ζε πεξηνξηζκέλν πεδίν επελδπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ (θπξίσο ζε δεκφζηα έξγα απφ ηηο 11

θπξίαξρεο εξγνιεπηηθέο εηαηξίεο), θαη παξάιιεια κε ηε ζπξξίθλσζε ηνπ Πξνγξάκκαηνο Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ (ΠΓΔ) θαη θνηλνηηθψλ ρξεκαηνδνηήζεσλ, επέθεξαλ ζεκαληηθή κείσζε ηνπ ΑΔΠ θαη αδπλακία επειημίαο θαη αληαγσληζηηθφηεηαο ζηηο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο. 1.2.3 Εξελίξεισ τη διετία 2008 2010 Απφ ην 2008 θαη ηδηαίηεξα ζην ηέινο ηνπ 2009 ε Διιάδα εηζέξρεηαη ζε βαζηά δεκνζηνλνκηθή θξίζε, ε νπνία εμειίρζεθε ζε θξίζε ζηελ αγνξά ησλ ειιεληθψλ θξαηηθψλ νκνιφγσλ θαη ζπλερίδεηαη έσο θαη ζήκεξα. Πιένλ ν θαηαζθεπαζηηθφο θιάδνο εκθαλίδεη ζπκπηψκαηα θαηάξξεπζεο, ζε φια ηα επίπεδα: ηνπο ιζολογιζμούς ησλ εηαηξεηψλ γηα ην 2008, θπξίσο κε ηελ εληππσζηαθή αχμεζε ησλ ππνρξεψζεσλ έλαληη ηνπ 2007 (θαηά 148,6% νη κεζνκαθξνπξφζεζκεο) θαη ηηο δεκίεο, νη νπνίεο νδήγεζαλ ζε πηψρεπζε αξθεηέο εηαηξείεο. Αξλεηηθή εηθφλα ιακβάλεηαη θαη απφ ηελ εμέηαζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ ησλ εηαηξεηψλ 4εο 7εο ηάμεο αθνχ: Σν 17,2% ησλ εηαηξεηψλ εκθαλίδνπλ δεκίεο θαηά ην 2009 έλαληη 9,8% ηνπ 2008, ελψ ην 68,7% θαη ην 68,2% εκθαλίδεη ρεηξνηέξεπζε ησλ θαζαξψλ θεξδψλ θαη ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ γηα ηελ ίδηα πεξίνδν, αληίζηνηρα. ην επίπεδν ηεο απαζτόληζης ην 2009 θαηαγξάθεηαη ζεκαληηθή κείσζε ζε ζρέζε κε ην 2008 θαηά 7% (27.000 ζέζεηο εξγαζίαο), ελψ ζηε δηάξθεηα ηνπ 2010 θαηαγξάθεηαη λέα κείσζε θαηά 7,4% έλαληη ηνπ 2009 (23.700 ζέζεηο εξγαζίαο). Αζξνηζηηθά ε κείσζε ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο ζηνλ θαηαζθεπαζηηθφ θιάδν αλέξρεηαη ζηηο 60.700, εθ ησλ νπνίσλ νη 19.000 ζεκεηψζεθαλ ην πξψην ηξίκελν ηνπ 2009. 12

304 309 323 348 354 361 365 402 399 377 319 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 ρήκα 1.3: Απαζρνινχκελνη ζηηο θαηαζθεπέο Γ ηξίκελν (Πεγή: ΑΣΔ, επεμεξγαζία ζηνηρείσλ ΔΛΣΑΣ (πνζά ζε ρηιηάδεο) ) Αμηνζεκείσηε είλαη θαη ε θαηαθφξπθε κείσζε ηνπ πνζνζηνχ ζπκκεηνρήο ηνπ θιάδνπ ζην ΑΕΠ απφ ην 8,4% πνπ βξηζθφηαλ ην 2001, ζην 4,5% ην 2009 θαη ζηε δηάξθεηα ηνπ 2010 ζην 3,9%. Μειεηψληαο ην ρήκα 1.4, δηαπηζηψλνληαη ηξία κνηίβα δηαρξνληθήο εμέιημεο ηεο ζπκκεηνρήο ηνπ θαηαζθεπαζηηθνχ θιάδνπ ζηελ δεκηνπξγία ηνπ ΑΔΠ ηεο ρψξαο θαηά ηελ ηειεπηαία δεθαεηία: α) δηαρξνληθή αχμεζε ηεο ζρεηηθήο ζεκαληηθφηεηαο ηνπ θιάδνπ ηα έηε 2000 2001 κε κέγηζηε ηηκή ηε ζπκβνιή θαηά 8,3% ζηε δεκηνπξγία ηνπ ΑΔΠ ηεο ρψξαο ην ηέηαξην ηξίκελν ηνπ 2001, β) ζηαζεξνπνίεζε ηεο ζπκκεηνρήο ηνπ θιάδνπ ζηελ δεκηνπξγία ηνπ ΑΔΠ, πεξίπνπ ζην 6,4% θαηά κέζν φξν κεηαμχ ηνπ πξψηνπ ηξηκήλνπ ηνπ 2002 έσο ην ηξίην ηξίκελν ηνπ 2007 θαη γ) ηαρεία ζπξξίθλσζε ηεο ζπκβνιήο ησλ θαηαζθεπψλ ζηελ δεκηνπξγία ηνπ ΑΔΠ ηεο ρψξαο απφ ην 6,4% ηνπ ηξίηνπ ηξηκήλνπ ηνπ 2007 ζε 3,98% θαηά ην πξψην ηξίκελν ηνπ 2010. 13

8,40% 7,04% 6,56% 6,55% 6,68% 6,09% 6,18% 6,00% 4,50% 4,79% 3,90% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 ρήκα 1.4: Πνζνζηηαία ζπκκεηνρή ηνπ θιάδνπ ησλ θαηαζθεπψλ ζην ΑΔΠ (Πεγή: ΑΣΔ, επεμεξγαζία ζηνηρείσλ ΔΛΣΑΣ) ην πεδίν ησλ επιτειρημαηικών επιδόζεων ησλ εξγνιεπηηθψλ επηρεηξήζεσλ ε πηψζε ηνπ πνζνζηνχ θεξδνθνξίαο ηνπο ζπλερίδεηαη: Καηά ην 2008 ηέζζεξεηο ζηηο δέθα εηαηξίεο 7 εο ηάμεο θαηαγξάθνπλ δεκηέο ελψ εμίζνπ δεκηέο θαηαγξάθνπλ ηέζζεξεηο ζηηο ελληά εηαηξίεο 6 εο ηάμεο, ελψ θαη ην κέζν χςνο δεκηψλ ηνπο απμάλεη απφ ηα 1,2 εθαηνκκχξηα ζηα 4,5 εθαηνκκχξηα. Αιιά θαη ην 2009 ην 17% ησλ εξγνιεπηηθψλ εηαηξηψλ εκθαλίδνπλ δεκηέο, ελψ ην 69% ησλ επηρεηξήζεσλ παξνπζηάδεη επηδείλσζε ηνπ ηδίξνπ θαη ηεο θεξδνθνξίαο ηνπο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ν θχθινο εξγαζηψλ κεηψλεηαη αλά εξγνιεπηηθή εηαηξεία θαηά 19,4% ην 2009/2008 ελψ θαη ηα θαζαξά θέξδε κεηψλνληαη αλά εξγνιεπηηθή εηαηξία θαηά 32%, κε ηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο λα απμάλνπλ θαηά 8%. χµθσλα µε ηα επίζεµα ζηνηρεία ηνπ Τπνπξγείνπ ΤΠΟΜΔ Η ηελ εμαεηία 2004-2010 δηαγξάθεθαλ απφ ην Μεηξψν Δξγνιεπηηθψλ Δπηρεηξήζεσλ 139 εηαηξείεο 3 εο έσο θαη 7 εο ηάμεο, δειαδή, ην 19,5% ηνπ ζπλφινπ (Πίλαθαο 1.1 θαη ρήκα 1.5). 14

Πίλαθαο 1.1: Γηαρξνληθή εμέιημε ησλ εγγεγξακκέλσλ εηαηξηψλ ζηηο ηάμεηο 3 ε έσο θαη 7 ε ηνπ ΜΔΔΠ Σάμεηο Γεθ. 2004 Γεθ. 2005 Γεθ. 2006 Γεθ. 2007 Γεθ. 2008 Γεθ. 2009 Γεθ. 2010 7 ε 14 14 13 11 11 11 9 6 ε 51 48 46 45 41 37 38 5 ε 65 61 57 60 59 59 57 4 ε 102 102 113 116 130 148 148 3 ε 480 456 443 437 411 339 321 ΤΝΟΛΟ 712 681 672 669 652 594 573 (Πεγή: ΑΣΔ, επεμεξγαζία ζηνηρείσλ.15/τπ..τπομδ Η) 712 681 672 669 652 594 579 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 ρήκα 1.5: Δμέιημε ησλ εγγεγξακκέλσλ εηαηξηψλ ζηηο ηάμεηο 3 ε έσο θαη 7 ε ηνπ ΜΔΔΠ (Πεγή: ΑΣΔ, επεμεξγαζία ζηνηρείσλ.15/τπ..τπομδ Η) ηα ιδιωηικά οικοδομικά έργα εκθαλίδεηαη ην 2008 κείσζε έλαληη ηνπ 2007 θαηά 21,7%, ην 2009 κείσζε θαηά 16,3% έλαληη ηνπ 2008 θαη ην 2010 κείσζε θαηά 16,8% έλαληη ηνπ 2009. Ζ δξαζηηθή πεξηθνπή ησλ ηξαπεδηθψλ δαλείσλ θαη ηαπηφρξνλα ε ζεκαληηθή αχμεζε ηνπ θφζηνπο δαλεηζκνχ ησλ ειιεληθψλ λνηθνθπξηψλ, ε αβεβαηφηεηα γηα ην κέιινλ ηνπ νηθνγελεηαθνχ πξνυπνινγηζκνχ θαζψο θαη νη πξφζζεηεο ζεκαληηθέο θνξνινγηθέο επηβαξχλζεηο, ήηαλ νη βαζηθέο αηηίεο ηεο εληππσζηαθήο κείσζεο ηεο δήηεζεο γηα λέεο θαηνηθίεο, κε ζπλέπεηα λα έρεη απμεζεί ν αξηζκφο ησλ πξνο πψιεζε θαηνηθηψλ ζε φιε ηε ρψξα, ηδηαίηεξα ζηελ πεξηνρή ηεο Αηηηθήο. ηα έξγα πνιηηηθνχ κεραληθνχ (δεκφζηεο θαηαζθεπέο) ζηε δηάξθεηα ηνπ 2010 ν δείθηεο παξαγσγήο εκθαλίδεηαη κεησκέλνο θαηά 22,4% 15

έλαληη ηνπ 2009, ελψ νη αθαζάξηζηεο επελδχζεηο ζηηο θαηαζθεπέο κεηψλνληαη θαηά 24,8% ην 2010 έλαληη ηνπ 2009. 105000 100000 95000 90000 85000 80000 75000 70000 65000 60000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Πγκοσ ςε χιλ. m3 ρήκα 1.6: Ηδησηηθή νηθνδνκηθή δξαζηεξηφηεηα (Πεγή :ΔΤΔ, επεμεξγαζία ζηνηρείσλ ΑΣΔ) Οη δανειακές σποτρεώζεις ησλ εξγνιεπηηθψλ επηρεηξήζεσλ εθηηλάζζνληαη ζηα χςε αθελφο ιφγσ ηεο κεγάιεο πησηηθήο πνξείαο ηνπ πνζνζηνχ θεξδνθνξίαο ηνπο, θαη αθεηέξνπ εμ αηηίαο ησλ κεγάισλ θαζπζηεξήζεσλ πιεξσκψλ ηνπ θξάηνπο πξνο απηέο. Απνηέιεζκα ησλ παξαπάλσ απνηειεί ην φηη θάζε εηαηξία εκθαλίδεηαη λα ρξσζηά ην 2008 θαηά κέζν φξν 17,4 εθαηνκκχξηα έλαληη 10,5 ην 2007, ελψ ην 2009 θάζε εξγνιεπηηθή επηρείξεζε 4 εο 7 εο ηάμεο ρξσζηά 20,6 εθαηνκκχξηα. Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα αδπλακίαο απνπιεξσκήο ρξεψλ απνηεινχλ νη ΔΝΣΔΥΝΟ θαη ΑΦΟΗ ΜΔΟΥΧΡΗΣΖ, νη νπνίεο εληάρζεθαλ ζην άξζξν γηα επλντθή ξχζκηζε ρξεψλ θαη θεθαιαίσλ ζηήξημεο. Όκνηα κνίξα αληηκεηψπηζε θαη ε ΔΓΡΑΖ-ΦΑΛΛΗΓΑ δεηψληαο ηξαπεδηθφ δάλεην ζηήξημεο χςνπο 15εθαηνκκπξίσλ επξψ, ελψ ε ΜΖΥΑΝΗΚΖ δηαπξαγκαηεχηεθε κε ηηο ηξάπεδεο νκνινγηαθφ δάλεην 135 εθαηνκκπξίσλ. 16

4% 5% 6% 6% 6% 7% 7% 8% 9% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 ρήκα 1.7: Γάλεηα θαηαζθεπψλ / πλνιηθά δάλεηα (Πεγή: Σξάπεδα ηεο Διιάδνο) Σέινο, ην ΠΔΕ σο κνξθή δεκφζησλ επελδπηηθψλ δαπαλψλ παξνπζίαζε ήδε απφ ην 2010 κείσζε θαηά 36%, πξνθεηκέλνπ λα ζπγθξαηεζεί ην δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα ζην 8% απφ ην 13% πνπ ήηαλ ην 2009, ηάζε πνπ ζπλερίδεηαη θαη πξνβιέπεηαη λα ζπλερηζηεί θαη κέρξη ην 2012. 12 10 8 6 4 2 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Δαπάνη ςε δις. ευρώ ρήκα 1.8: Πξφγξακκα δεκνζίσλ επελδχζεσλ (Πεγή: Πξνππ/ζκνί Τπ. Οηθνλνκηθψλ, Eurostat) 17

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΧΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ 2.1 ΓΕΝΙΚΑ Σν θεθάιαην απηφ παξνπζηάδεη ηε ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ θαηαζθεπαζηηθψλ επηρεηξήζεσλ πνπ αλαθέξζεθαλ ζην πξψην θεθάιαην, γηα ηελ πεληαεηία 2005 2009. Αξρηθά αλαιχνληαη νξηζκέλα ζεκαληηθά ρξεκαηννηθνλνκηθά ζηνηρεία ησλ επηρεηξήζεσλ, φπσο απηά πξνθχπηνπλ απφ ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο ηνπο θαηαζηάζεηο (π.ρ. πσιήζεηο, θαζαξά θέξδε, ζχλνιν ππνρξεψζεσλ θιπ.), πξνθεηκέλνπ λα γίλεη κηα αξρηθή αλαγλψξηζε ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ θιάδνπ ησλ θαηαζθεπψλ. Δπεηδή φκσο αλ ζπγθξηζνχλ ρξεκαηννηθνλνκηθά δεδνκέλα γηα λα πξνθχςνπλ ρξεκαηννηθνλνκηθνί δείθηεο εθθξάδνληαη ζπζρεηίζεηο πνπ είλαη ζεκαληηθφηεξεο απφ ηελ παξάζεζε απιψλ δεδνκέλσλ, ζηε ζπλέρεηα ηνπ θεθαιαίνπ παξνπζηάδνληαη νη ρξεκαηννηθνλνκηθνί δείθηεο πνπ ππνινγίζηεθαλ (δείθηεο απνδνηηθφηεηαο, δείθηεο επίδνζεο δηαρείξηζεο θαη δείθηεο θεξεγγπφηεηαο) θαη δίλεηαη ε εξκελεία ηνπο. ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ παξνπζηάδνληαη νη επηδφζεηο ηνπ θιάδνπ ζηνπο ρξεκαηννηθνλνκηθνχο δείθηεο γηα θάζε έηνο απφ ην 2005 έσο ην 2009. 2.2 ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΧΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Οη πεξηζζφηεξνη αλαιπηέο, ζπκθσλνχλ φηη πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί κηα νινθιεξσκέλε θαη αμηφπηζηε ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ελφο θιάδνπ ή κηαο επηρείξεζεο δελ κπνξεί λα ζηεξίδεηαη ζε παξνπζίαζε απιψλ κεκνλσκέλσλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ δηφηη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ κε απηφ ηνλ ηξφπν είλαη επηζθαιή. Χζηφζν πξνθεηκέλνπ λα δεκηνπξγεζεί κηα γεληθφηεξε εηθφλα γηα ηνλ θαηαζθεπαζηηθφ θιάδν παξαζέηνληαη θαη αλαιχνληαη νξηζκέλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ρξεκαηννηθνλνκηθά ζηνηρεία γηα ηηο επηρεηξήζεηο πξνθεηκέλνπ λα γίλεη κηα πξψηε αλαγλψξηζε ησλ ηζρπξψλ θαη ησλ αδχλακσλ επηρεηξήζεσλ ηνπ θιάδνπ. Γηα ηελ θαιχηεξε απεηθφληζε ησλ επηρεηξήζεσλ ζε θάπνηνπο Πίλαθεο πνπ αθνινπζνχλ, ρξεζηκνπνηήζεθε ε θσδηθνπνίεζε πνπ παξνπζηάδεηαη ζηνλ Πίλαθα 2.1, ζηνλ νπνίν εκθαλίδεηαη θαη ε ηάμε ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ θαηέρνπλ πηπρίν 5 εο έσο 7 εο 18

ηάμεο. χκθσλα κε ηελ Διιεληθή Ννκνζεζία πεξί ησλ Γεκνζίσλ Έξγσλ θάζε επηρείξεζε ηαμηλνκείηαη γηα θάζε θχξηα θαηεγνξία έξγσλ ζηηο ηάμεηο απφ Α1 έσο θαη 7 ε θαη ε ηαμηλφκεζε θάζε επηρείξεζεο ζηηο δηάθνξεο ηάμεηο εμαξηάηαη απφ ηελ εκπεηξία απηήο ζηελ επηηπρή θαηαζθεπή έξγσλ ζηελ θάζε θαηεγνξία, απφ ηελ νηθνλνκηθή ηεο δηάξζξσζε, απφ ηελ ζηειέρσζή ηεο θαη ηελ ελ γέλεη επηρεηξεκαηηθή ηεο παξνπζία ζηνλ ηερληθφ θιάδν θαηά ηα πην πξφζθαηα έηε. Πίλαθαο 2.1: Κσδηθφο θάζε επηρείξεζεο ΟΝΟΜΑΣΑ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΚΩΓΙΚΟ ΣΑΞΗ 3G Α.Δ. ΚΑΣΑΚΔΤΑΣΗΚΖ 1 3.Κ. ΣΔΥΝΗΚΖ 2 5Ν ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΚΑΣΑΚΔΤ ΣΔΥΝΗΚΖ ΔΡΓΟΛΖΠΣΗΚΖ ΑΔ 3 A.V.N. ΣΔΥΝΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ ΑΔ 4 ACTION CONSTRUCTING ΣΔΥΝΗΚΖ ΚΑΣΑΚΔΤΑΣΗΚΖ ΑΔ 5 AEΓΔΚ Α.Δ 6 7 ε AGOLMA ΣΔΥΝΗΚΖ & ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΑΔ 7 AKTΧΡ Α.Δ 8 7 ε ALDIMAR 9 ALFA ARIS ΚΣΖΜΑΣΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ ΑΔ 10 ALPEN ΣΔΥΝΗΚΖ ΔΜΠΟΡΗΚΖ & ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ ΑΔ 11 ARC ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΖ ΣΔΥΝΗΚΖ ΑΔ 12 ARCON ΣΔΥΝΗΚΖ ΑΔ 13 ARRIKTON DEVELOPMENT ΑΔ ΣΔΥΝ ΔΡΓΟΛ ΔΜΠ & ΣΟΤΡ 14 ARTEKTON ΑΣΔ 15 ASPRO TECH ΑΔ ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ ΣΔΥΝΗΚΖ 16 C.B.I. HELLAS ΑΔ ΣΔΥΝΗΚΖ ΚΑΣΑΚΔΤΑΣΗΚΖ 17 CANADIAN HOMES HELLAS ΟΗΚΟΓ - ΒΗΟΣ & ΔΜΠΟΡ ΑΔ 18 CONALEX ΟΗΚΟΓ ΣΟΤΡΗΣΗΚΖ ΣΔΥΝΗΚΖ ΚΣΖΜΑΣΗΚΖ ΑΔ 19 CONFIDE ΔΠΔ ΚΑΣΑΚΔΤ ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖΣΗΚΖ 20 CONTEC ΑΔ ΜΔΛ ΓΗΑΥΔΗΡ ΔΠΗΒΛ & ΚΑΣΑΚ ΣΔΥΝ ΔΡΓΧΝ 21 D.M. CONSTRUCTIONS ΒΗΟΜΖΥ ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΣΔΥΝΗΚΖ ΑΔ 22 DIMKO ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ & ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΚΖ ΑΔ 23 DOMUS ΣΔΥΝΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ & ΚΣΖΜΑΣΗΚΖ ΑΔ 24 ELOUNDA SUN ΣΟΤΡ ΞΔΝΟΓ ΟΗΚΟΓ & ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΑΔ 25 EMD ΣΔΥΝΗΚΖ ΑΔ 26 ENICON ΣΔΥΝ ΔΣ ΜΔΛ & ΚΑΣΑΚ ΠΡΟΖΓΜ ΣΔΥΝΟΛ ΔΠΔ 27 ENVITEC ΑΔ ΣΔΥΝΗΚΧΝ & ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΧΝ ΔΡΓΧΝ 28 5 ε EUROTECHNICA DEVELOPMENT ΑΔ ΚΑΣΑΚΔΤΑΣΗΚΖ 29 EΛΛΑΚΣΧΡ 30 7 ε F.R. ΓΟΜΗΚΖ ΑΔ ΣΔΥΝΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ 31 GROUP ΚΑΣΑΚΔΤΑΣΗΚΖ ΑΣΔ&ΔΔ 32 INTERFARM ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ ΑΔ 33 INTRAKART CONSTRUCTIONS 34 7 ε J&P ΑΒΑΞ 35 7 ε LITSOS ΣΔΥΝΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΑΔ 36 MATRIX ΚΑΣΑΚΔΤ ΣΔΥΝΗΚΖ ΚΣΖΜΑΣΗΚΖ ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΑΔ 37 PANORAMA ΑΝΑΠΣΤΞ ΚΣΖΜΑΣΗΚΖ ΟΗΚΟΓ ΑΔ ΑΚΗΝΖΣΧΝ 38 SYNERGO ΣΔΥΝΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ & ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΑΔ 39 TERNA S.A 40 7 ε WRE ΔΛΛΑ ΑΔ ΟΗΚΟΓ ΑΝΑΝΔΧΗΜ ΠΖΓ & ΠΑΡ ΤΠΖΡΔ 41 Α.Β.Β. ηπιηαλίδεο Δ.Π.Δ 42 ΑΓΡΟΣΗΚΖ ΟΗΚΟΓ ΔΜΠΟΡ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΚΖ & ΣΟΤΡΗΣΗΚ 43 ΑΝΔΓΔΡΔΗ ΑΔ ΣΟΤΡ ΝΑΤΣ ΞΔΝ ΔΜΠ ΟΗΚΟΓ ΚΑΣΑ ΔΠΗΥ 44 ΑΝΤΦΧΣΔΥΝΗΚΖ ΣΔΥΝΗΚΖ & ΟΗΚΟΓ ΑΔ 45 19

ΑΝΧΖ ΑΔ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ ΣΔΥΝΗΚΖ & ΚΑΣΑΚΔΤΑΣΗΚΖ 46 ΑΚΟΤΝΖ Κ Γ - ΓΟΜΗΚΖ ΑΔ ΚΣΖΜ ΣΔΥΝΗΚΖ & ΟΗΚΟΓ 47 ΑΣΣΗ-ΚΑΣ S.A 48 7 ε ΑΣΣΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ ΑΣΔΔ 49 ΑΥΟΝ ΝΣΖΒΔΛΟΠΜΔΝΣ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ ΑΔ 50 Δ.Κ.Σ.Δ. ΑΔ ΔΛΛΖΝ ΚΑΣΑΚΔΤ ΣΔΥΝΗΚΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ 51 ΔΓΡΑΖ-ΦΑΛΗΓΑ Α.Δ 52 6 ε ΚΣΗΣΧΡ ΣΔΥΝΗΚΖ ΑΔ 53 6 ε ΠΑΠΑΓΟΓΗΑΝΝΑΚΖ Μ ΚΑΣΑΚ & ΔΜΠ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΑΔ 54 ΠΔΛΔΚΑΝΟΤ Κ & Μ ΤΗΟΗ ΔΜΠΟΡ & ΚΑΣΑΚ ΔΠΗΥΔΗΡ ΑΔ 55 ΜΔΣΚΑ S.A 56 6 ε TEXNEΡΓA AETE 57 5 ε ΘΔΜΔΛΖ Α.Δ 58 6 ε ΜΖΥΑΝΗΚΖ Α.Δ 59 7 ε ΜΔΣΡΟ Α.Δ. 60 5 ε ΣΟΞΟΣΖ ΑΔ ΣΔΥΝΗΚΖ ΝΑΤΣΗΛ ΔΜΠ ΒΗΟΜΖΥ & ΣΟΤΡΗΣ 61 6 ε ΔΛΗΚΑ ΑΣΔΔ 62 5 ε ΔΝΣΔΥΝΟ ΑΔ ΣΔΥΝΗ ΓΟΜ ΣΟΤΡΗΣ ΔΜΠ ΟΗΚΟΓ ΤΛΗΚΧΝ 63 6 ε ΠΔΣΡΖ Γ ΑΣΔ 64 6 ε 2Π ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΖ ΑΔ&ΒΔ 65 Σα ρξεκαηννηθνλνκηθά ζηνηρεία πνπ παξνπζηάδνληαη ζηε ζπλέρεηα αλαθέξνληαη ζην ζχλνιν ηνπ ελεξγεηηθνχ θάζε επηρείξεζεο θαη ην ζχλνιν ησλ βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ, φπσο απηά απνηππψλνληαη ζηνπο εηήζηνπο ηζνινγηζκνχο θάζε εηαηξίαο. Απφ ηνπο πίλαθεο απνηειεζκάησλ ρξήζεσο παξνπζηάδεηαη ν θχθινο εξγαζηψλ (πσιήζεηο) γηα θάζε επηρείξεζε, θαζψο θαη ηα θέξδε πξν θφξσλ γηα θάζε ρξνληά απφ ην 2005 έσο ην 2009. Σα παξαπάλσ κεκνλσκέλα ρξεκαηννηθνλνκηθά ζηνηρεία κπνξνχλ ηθαλνπνηεηηθά λα απνδψζνπλ κηα γεληθή εηθφλα ηνπ θιάδνπ ησλ θαηαζθεπψλ αλ θαη απηά ζα κπνξνχζαλ λα εκπινπηηζηνχλ ή λα ηξνπνπνηεζνχλ δηφηη δελ απνηεινχλ παλάθεηα. 2.2.1 φνολο ενεργητικοφ ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδνληαη νη δέθα εηαηξίεο πνπ θαηείραλ ην κεγαιχηεξν ζχλνιν ελεξγεηηθνχ, φπσο απηφ πξνθχπηεη απφ ην κέζν θάζε επηρείξεζεο γηα ηελ πεληαεηία. ηνλ πίλαθα παξνπζηάδνληαη γηα θάζε έηνο ηα απνηειέζκαηα ηνπ ελεξγεηηθνχ γηα θάζε επηρείξεζε, θαζψο θαη ν κέζνο φξνο ηνπ ζπλφινπ ελεξγεηηθνχ γηα ηνλ θιάδν. 20

Πίλαθαο 2.2: Καηάηαμε ησλ δέθα εηαηξηψλ κε ην κεγαιχηεξν θαηά κέζν φξν ζχλνιν ελεξγεηηθνχ γηα ηελ πεληαεηία (πνζά ζε εθαηνκκχξηα επξψ) ΟΝΟΜΑΣΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΤΝΟΛΟ ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟΤ ΜΔΟ ΟΡΟ 2005 2006 2007 2008 2009 ΠΔΝΣΑΔΣΗΑ EΛΛΑΚΣΧΡ 1.324 1.450 3.276 3.880 4.096 2.805 AKTΧΡ 701 751 971 1.533 1.475 1.086 J&P ΑΒΑΞ 453 534 954 1.289 1.378 922 TERNA 468 578 1.059 716 680 700 ΜΖΥΑΝΗΚΖ 383 430 531 638 563 509 ΑΣΣΗ-ΚΑΣ 346 374 418 435 381 391 AEΓΔΚ 679 631 321 77 51 352 ΜΔΣΚΑ 267 226 354 335 483 333 INTRAKART 133 166 196 247 264 201 ΔΓΡΑΖ-ΦΑΛΗΓΑ 163 187 195 216 181 188 ΜΔΟ ΟΡΟ ΚΛΑΓΟΤ 83 90 136 154 158 Γεληθά, φπσο γίλεηαη αληηιεπηφ απφ ηνλ Πίλαθα 2.2, ν θιάδνο ζε ζρέζε κε ην ζχλνιν ελεξγεηηθνχ ησλ εηαηξηψλ ηνπ εκθαλίδεη ζπλερή άλνδν αλά έηνο, ελψ ε κέγηζηε ηηκή ηνπ ελεξγεηηθνχ ηνπ θιάδνπ ζεκεηψλεηαη ην 2009 κε 158.000.000 επξψ. Αληίζεηα ε ειάρηζηε ηηκή ηεο πεληαεηίαο θαηαγξάθεηαη ην 2005 κε 82.504.894,78 επξψ. ην επίπεδν ησλ επηδφζεσλ ησλ εηαηξηψλ γηα ηελ πεληαεηία, ε εηαηξία κε ην κεγαιχηεξν ζχλνιν ελεξγεηηθνχ είλαη ν φκηινο ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ. κε κέζν φξν 2.805.231.400 επξψ. Αθνινπζνχλ νη ΑΚΣΧΡ Α.Δ. θαη J&P ΑΒΑΞ κε 701.000.000 θαη 453.000.000 επξψ αληίζηνηρα. ηελ ηειεπηαία ζέζε ηεο θαηάηαμεο βξίζθεηαη ε ΔΓΡΑΖ ΦΑΛΗΓΑ Α.Δ. εκθαλίδνληαο ζχλνιν ελεξγεηηθνχ γηα ηελ πεληαεηία 188.000.000 θαηά κέζν φξν. Αλαιπηηθφηεξα γηα ην έηνο 2005, ε εηαηξία κε ην κεγαιχηεξν ζχλνιν ελεξγεηηθνχ είλαη ν φκηινο ΔΛΛΑΚΣΧΡ κε 1.323.962.000 επξψ θαη αθνινπζνχλ νη ΑΚΣΧΡ Α.Δ. (ζπγαηξηθή ηνπ ΔΛΛΑΚΣΧΡ) θαη ΑΔΓΔΚ Α.Δ. κε 700.995.000 θαη 678.515.120 επξψ αληηζηνίρσο. Σειεπηαίεο έξρνληαη νη CONFIDE ΔΠΔ, CONTEC A.E. θαη 3G A.E. κε ζχλνιν ελεξγεηηθνχ 132.325,79, 172.555,06 θαη 156.723,93 επξψ αληίζηνηρα, ελψ ν κέζνο φξνο αγγίδεη ηα 3.748.430 επξψ. πλερίδνληαο ηελ αλάιπζε, ην έηνο 2006 γηα ηνλ θιάδν, φζσλ αθνξά ηελ θαηάηαμε ησλ εηαηξηψλ ζε ζρέζε κε ην ζχλνιν ηνπ ελεξγεηηθνχ πνπ δηαζέηνπλ δελ εληνπίδεηαη δηαθνξεηηθή εηθφλα απφ ην 2005. Χζηφζν είλαη εκθαλέο ζε φιεο ηηο εηαηξίεο θαη 21

ηδηαίηεξα ζε απηέο ησλ κεγάισλ ηάμεσλ φηη ππάξρεη άλνδνο ζην ελεξγεηηθφ θαζψο θαη ζην γεληθφ κέζν φξν, ν νπνίνο απμάλεηαη θαηά 8,032% ην 2006. Πην αλαιπηηθά, νη εηαηξίεο κε ην κεγαιχηεξν ζχλνιν ελεξγεηηθνχ γηα ην 2006 είλαη θαη πάιη νη ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ., ΑΚΣΧΡ Α.Δ. θαη ΑΔΓΔΚ Α.Δ. κε 1.450.030.000, 751.475.000 θαη 630.869.350 επξψ αληίζηνηρα. Οχηε ζηηο ηειεπηαίεο ζέζεηο δηαπηζηψλεηαη θάπνηα δηαθνξνπνίεζε απφ ην 2005, θαζψο ηειεπηαία εκθαλίδεηαη ε CONFIDE Δ.Π.Δ. κε ειάρηζηε δηαθνξά απφ ηελ 3G A.E.. Σν έηνο 2007, φιεο νη εηαηξίεο ηνπ θαηαζθεπαζηηθνχ θιάδνπ, εθηφο ειάρηζησλ εμαηξέζεσλ, επλνήζεθαλ ηδηαίηεξα θαη ν γεληθφο κέζνο φξνο θηάλεη πιένλ ηα 136.010.712,36 επξψ απφ ηα 89.711.149,15 πνπ βξηζθφηαλ ην 2006. Πην ζπγθεθξηκέλα, αίζζεζε πξνθαιεί ε εθηφμεπζε ηνπ ζπλφινπ ηνπ ελεξγεηηθνχ ηνπ νκίινπ ΔΛΛΑΚΣΧΡ, θαζψο θαη ηηο ζπγαηξηθήο ηνπ ΑΚΣΧΡ Α.Δ., νη νπνίεο εκθαλίδνπλ απμήζεηο ελεξγεηηθνχ ηεο ηάμεο ηνπ 55,74% θαη 22,61% αληίζηνηρα. Παξφια απηά ε ΑΚΣΧΡ Α.Δ. ράλεη ηε δεχηεξε ζέζε απφ ηελ ΣΔΡΝΑ Α.Δ., ε νπνία εκθαλίδεη εμίζνπ κεγάιε αχμεζε ηνπ ζπλφινπ ηνπ ελεξγεηηθνχ ηεο θαηά 45,42% ζε ζρέζε κε ην 2006. Δπίζεο αμηνζεκείσηε είλαη ε κεγάιε πηψζε πνπ εκθαλίδεη ε ΑΔΓΔΚ Α.Δ., ε νπνία ην 2007 θαηαιακβάλεη κία απφ ηηο ηειεπηαίεο ζέζεηο κε κεησκέλν ελεξγεηηθφ θαηά 309.767.370 επξψ. Αλνδηθή πνξεία θαηαγξάθεη θαη ν κέζνο ησλ ελ ιφγσ εηαηξηψλ πνπ αγγίδεη ηα 452.040.000 επξψ, ζεκεηψλνληαο αχμεζε θαηά 24,77% ζε ζρέζε κε ην 2006. Παξφκνηα αλνδηθή εηθφλα παξνπζηάδνπλ θαη νη εηαηξίεο ρακειφηεξεο ηάμεο αλ θαη ε θαηάηαμε παξακέλεη ίδηα κε ην 2005. Υαξαθηεξηζηηθά αλαθέξεηαη ε άλνδνο ηνπ ζπλφινπ ελεξγεηηθνχ γηα ηελ εηαηξία SYNERGO A.E., ε νπνία είλαη ηεο ηάμεο ηνπ 12,5%, θαζψο θαη ε άλνδνο ηνπ κέζνπ φξνπ θαηά 15,72%. Σν 2008, παξαηεξείηαη έιιεηςε δηαθνξνπνηήζεσλ ζην ζχλνιν ηνπ ελεξγεηηθνχ ησλ εηαηξηψλ απφ ην 2007, εθηφο απφ ηηο ιίγεο εμαηξέζεηο πνπ αλαθέξνληαη παξαθάησ. Ο γεληθφο κέζνο φξνο ηνπ θιάδνπ βξίζθεηαη ζηα 154.012.827 επξψ ζεκεηψλνληαο αχμεζε 11,68% επξψ ζε ζρέζε κε ην 2007. Ζ αλνδηθή πνξεία ηεο ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ. θαη ηεο ζπγαηξηθήο ηεο, ΑΚΣΧΡ Α.Δ., ζπλερίδεηαη κε αμηνζεκείσηνπο ξπζκνχο, εμαθνινπζψληαο λα θαηαιακβάλνπλ ηηο δχν πςειφηεξεο ζέζεηο ηεο θαηάηαμεο. Απφ ηε άιιε κεξηά ε ΣΔΡΝΑ Α.Δ, ελψ ην 2007 εκθάληζε πνιχ κεγάιε αχμεζε ζην ζχλνιν ηνπ ελεξγεηηθνχ ηεο, ην 2008 ζεκεηψλεη θαηαθφξπθε πηψζε πέθηνληαο ζηα 22

715.910.000 επξψ, ζεκεηψλνληαο ξεθφξ πηψζεο κεγέζνπο 343.062.000 επξψ. Όκνηα κνίξα έρεη θαη ε ΑΔΓΔΚ Α.Δ., πνπ παξακέλεη ζηηο ρακειέο ζέζεηο θαη ζπλερίδεη ηελ πησηηθή ηεο πνξεία. Οη ππφινηπεο εηαηξίεο δελ εκθαλίδνπλ κεγάιεο δηαθνξνπνηήζεηο ζηα λνχκεξά ηνπο θαη ν κέζνο φξνο γηα ην 2008 είλαη 511.820.000 επξψ, ειαθξά απμεκέλνο απφ ην 2007. Δζηηάδνληαο ζηηο εηαηξίεο ρακειφηεξεο ηάμεο, εκθαλίδεηαη κία γεληθφηεξε αχμεζε ζην ζχλνιν ηνπ ελεξγεηηθνχ ηνπο, ελψ ν κέζνο φξνο εκθαλίδεηαη απμεκέλνο θαηά πεξίπνπ 9,31%. Ζ αλάιπζε θηάλεη ζην ηέινο ηεο κε ην έηνο 2009, φπνπ δε ζεκεηψλεηαη ηδηαίηεξε αιιαγή ζην ζχλνιν ηνπ ελεξγεηηθνχ ησλ επηρεηξήζεσλ κεγάιεο ηάμεο ζε ζρέζε κε ην 2008, ελψ ν κέζνο φξνο ηνπο πξνθχπηεη απμεκέλνο θαηά πεξίπνπ 17,28%. ηνλ αληίπνδα βξίζθνληαη νη πην κηθξέο επηρεηξήζεηο πνπ ραξαθηεξίδνληαη απφ αμηνζεκείσηε πηψζε ζην ζχλνιν ηνπ ελεξγεηηθνχ ηνπο κε ραξαθηεξηζηηθή ηελ πηψζε ηεο ARCON A.E., ελψ ν γεληθφηεξνο κέζνο φξνο ηνπο παξακέλεη ζρεδφλ ακεηάβιεηνο απφ ην 2008. Γεληθά, γηα ην 2009 παξνπζηάδεηαη ζηαζεξφηεηα ζηελ πνξεία ησλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ, ελψ αληίζεηα νη κεζαίεο εηαηξίεο εκθαλίδνπλ ζεκαληηθή πηψζε ηνπ ζπλφινπ ηνπ ελεξγεηηθνχ ηνπο. Ο κέζνο φξνο ηνπ θιάδνπ ην 2009 είλαη 157.810.944,6 επξψ αλεπαίζζεηα απμεκέλνο απφ ην 2008. Γηα ηελ θαιχηεξε απεηθφληζε ηεο πνξείαο ηνπ θιάδνπ ζε ζρέζε πάληα κε ην ζχλνιν ηνπ ελεξγεηηθνχ πνπ εκθαλίδνπλ νη εηαηξίεο πνπ πξναλαθέξζεθαλ παξνπζηάδνληαη θαη ηα ρήκαηα 2.1 θαη 2.2, πνπ δείρλνπλ ην γεληθφ κέζν φξν ησλ εηαηξηψλ 5 εο έσο 6 εο ηάμεο θαη ησλ εηαηξηψλ κηθξφηεξεο ηάμεο αληίζηνηρα. 23

9 600 8 7 500 6 400 5 4 300 3 200 2 1 100 0 2005 2006 2007 2008 2009 0 2005 2006 2007 2008 2009 ρήκα 2.1: χλνιν ελεξγεηηθνχ ησλ εηαηξηψλ 5 εο -7 εο ηάμεο (πνζά ζε εθαηνκκχξηα επξψ) ρήκα 2.2: χλνιν ελεξγεηηθνχ ησλ εηαηξηψλ ρακειφηεξεο ηάμεο (πνζά ζε ρηιηάδεο επξψ) Όπσο γίλεηαη αληηιεπηφ απφ ηα παξαπάλσ ρήκαηα 2.1-2.2, νη εηαηξίεο κεγάιεο ηάμεο ζην ζχλνιφ ηνπο είραλ ηα θαιχηεξα απνηειέζκαηα ζην ζχλνιν ηνπ ελεξγεηηθνχ ηνπο ην 2009, ελψ ε ρακειφηεξε ηηκή ηεο πεληαεηίαο ζεκεηψζεθε ην 2006. ηηο εηαηξίεο ρακειφηεξεο ηάμεο, ε πνξεία ηνπ κέζνπ φξνπ ηνπ ζπλφινπ ελεξγεηηθνχ απμάλεηαη ζρεδφλ γξακκηθά αλά έηνο κε απμήζεηο απφ 12% έσο 18% αλά έηνο. Ζ κεγαιχηεξε αχμεζε ζεκεηψζεθε ην 2009, φπνπ νη εηαηξίεο παξνπζίαζαλ ηε κέγηζηε ηηκή ζην ζχλνιν ηνπ ελεξγεηηθνχ ηνπο απμαλφκελεο θαηά 21,61% ζε ζρέζε κε ην 2008. 2.2.2 φνολο υποχρεώςεων Σν δεχηεξν θαη ηειεπηαίν ρξεκαηννηθνλνκηθφ ζηνηρείν ηζνινγηζκνχ πνπ επηιέγεηαη λα παξνπζηαζηεί είλαη ην ζχλνιν ησλ ππνρξεψζεσλ ησλ εηαηξηψλ, θαζψο απνηειεί ελδεηθηηθφηαην ζηνηρείν βησζηκφηεηαο ησλ εηαηξηψλ θαη θαηά επέθηαζε ηνπ γεληθφηεξνπ θιάδνπ. Όκνηα κε ηελ παξάγξαθν 2.2.3, ζηνλ αθφινπζν Πίλαθα 2.3 εληνπίδνληαη νη δέθα εηαηξίεο πνπ θαηέγξαςαλ ηνπο κεγαιχηεξνπο κέζνπο φξνπο ζε ππνρξεψζεηο γηα ηελ πεληαεηία, θαζψο θαη ν κέζνο φξνο ηνπ ζπλφινπ ησλ ππνρξεψζεσλ γηα ην ζχλνιν ηνπ θαηαζθεπαζηηθνχ θιάδνπ. 24

Πίλαθαο 2.3: Καηάηαμε ησλ δέθα εηαηξηψλ κε ηηο πεξηζζφηεξεο θαηά κέζν φξν ππνρξεψζεηο γηα ηελ πεληαεηία (πνζά ζε εθαηνκκχξηα επξψ) ΟΝΟΜΑΣΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΤΝΟΛΟ ΤΠΟΥΡΔΧΔΧΝ 2005 2006 2007 2008 2009 ΜΔΟ ΟΡΟ ΠΔΝΣΑΔΣΗΑ EΛΛΑΚΣΧΡ 575,5 675,9 2.123 2.697 2.836 1781 AKTΧΡ 439,5 503,7 648,1 1.190 1.064 769,3 J&P ΑΒΑΞ 274,3 344,4 704,2 1.034 1.103 692,1 TERNA 287,9 391,3 1.009 580,9 529,3 559,8 AEΓΔΚ 532,1 566,2 229,3 45,2 14,6 277,5 ΜΖΥΑΝΗΚΖ 161,2 192,6 248,1 364,5 360,4 265,4 ΑΣΣΗ-ΚΑΣ 210,9 240,2 282,1 304,9 279,7 263,5 ΜΔΣΚΑ 165,9 103 214,2 176,9 308,9 193,8 ΔΓΡΑΖ-ΦΑΛΗΓΑ 112,2 135,4 143,7 160,4 163,3 143 INTRAKART 65,1 100,1 125,3 159,3 173 124,5 ΜΔΟ ΟΡΟ ΚΛΑΓΟΤ 47,1 54.8 93,6 109,7 112,4 Απφ ηνλ Πίλαθα 2.3 γίλεηαη θαλεξφ φηη ην έηνο 2009 επέθεξε ηηο πεξηζζφηεξεο ππνρξεψζεηο ζηηο εηαηξίεο, θαζψο ν αληίζηνηρνο κέζνο φξνο θηάλεη ζηα 112.400.000 επξψ απνηειψληαο ηε κέγηζηε ηηκή ηεο πεληαεηίαο. Ζ ρακειφηεξε ηηκή θαηά κέζν φξν ησλ ππνρξεψζεσλ ηνπ θιάδνπ θαηαγξάθεηαη ην 2005 κε κφιηο 47.100.000 ζχλνιν, ελψ ραξαθηεξηζηηθή είλαη ε ζπλερήο αλνδηθή πνξεία ησλ απνηειεζκάησλ γηα ηνλ θιάδν αλά έηνο, δείρλνληαο φηη ν ηειεπηαίνο έρεη πεξηέιζεη ζε δχζθνιε ζέζε θαζψο κία αχμεζε ησλ ππνρξεψζεσλ ηεο ηάμεο ηνπ 58,09% κέζα ζε κία ηεηξαεηία, απφ ην 2005 σο ην 2009, απνθαιχπηεη αδπλακίεο. Όπσο είλαη αλακελφκελν, ε παξαπάλσ θαηάηαμε ησλ εηαηξηψλ δε δηαθέξεη ηδηαίηεξα απφ ηνλ Πίλαθα 2.2, θαζψο είλαη ινγηθφ νη εηαηξίεο πνπ θαηέρνπλ ην κεγαιχηεξν ζχλνιν ελεξγεηηθνχ λα έρνπλ θαη απμεκέλεο ππνρξεψζεηο. Δπνκέλσο, πξψηε αλαδεηθλχεηαη ε ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ. κε ζχλνιν ππνρξεψζεσλ γηα ηελ πεληαεηία ζηα 1.781.000.000 επξψ. Αθνινπζνχλ νη ΑΚΣΧΡ Α.Δ. θαη J&P ΑΒΑΞ κε 769.300.000 θαη 692.100.000 επξψ αληίζηνηρα. Οη εηαηξίεο κε ηηο ρακειφηεξεο ππνρξεψζεηο γηα ηελ πεληαεηία είλαη νη ΑΓΡΟΣΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ Α.Δ., ASPRO TECH A.E. θαη ΑΝΤΦΧΣΔΥΝΗΚΖ Α.Δ. κε 2795,8, 75955,9 θαη 98403 επξψ αληίζηνηρα. Αλαιπηηθφηεξα, ην έηνο 2005 ε εηαηξία κε ηηο πεξηζζφηεξεο ππνρξεψζεηο είλαη ε ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ. (575.500.000 επξψ) θαη έπνληαη νη ΑΔΓΔΚ Α.Δ. θαη ΑΚΣΧΡ Α.Δ, ελψ ζηνλ αληίπνδα βξίζθνληαη νη ΑΓΡΟΣΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ Α.Δ., κε ππνρξεψζεηο κφιηο 611,08 επξψ, θαη CONTEC A.E. κε 74.393 επξψ. Γεληθφηεξα ην 2005 είλαη κία 25

θαιή ρξνληά γηα ηνλ θιάδν, θαζψο επηθξαηεί κία ζρεηηθή αλαινγία αλάκεζα ζηηο ηάμεηο ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπο. Σελ επφκελε ρξνληά, ν γεληθφο κέζνο φξνο ηνπ θιάδνπ απμάλεηαη θαηά 14,05% ζε ζρέζε κε ην 2005 θαη φιεο νη εηαηξίεο 5 εο έσο θαη 7 εο ηάμεο ζεκεηψλνπλ ζεκαληηθέο απμήζεηο ππνρξεψζεσλ, εθηφο ηεο ΜΔΣΚΑ Α.Δ. πνπ έρεη ιηγφηεξεο ππνρξεψζεηο θαηά 37,5%. Πην ζπγθεθξηκέλα, ελψ κφλν ελλέα εηαηξίεο ππεξβαίλνπλ ην κέζν φξν ηνπ θιάδνπ γηα ην 2006, ραξαθηεξηζηηθφ είλαη φηη νη 41 απφ ηηο 65 έρνπλ παξνπζηάζεη αχμεζε ππνρξεψζεσλ απφ ην 2005. ε επίπεδν επηδφζεσλ, θαη απηή ηε ρξνληά νη εηαηξίεο ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ., ΑΔΓΔΚ Α.Δ. θαη ΑΚΣΧΡ Α.Δ. παξακέλνπλ ζηηο πξψηεο ζέζεηο κε ηηο πεξηζζφηεξεο ππνρξεψζεηο θαη εκθαλίδνπλ απμήζεηο πνπ θπκαίλνληαη απφ 6% έσο 12% έθαζηεο. Σηο ιηγφηεξεο ππνρξεψζεηο θαη γηα ην 2006 εκθαλίδνπλ νη ΑΓΡΟΣΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ Α.Δ. θαη PANORAMA ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΖ Α.Δ. κε 2.200 θαη 29.599 επξψ αληίζηνηρα. Πξνρσξψληαο ζην έηνο 2007, ν κέζνο φξνο ηνπ θιάδνπ θαηαγξάθεη πνιχ ζεκαληηθή αχμεζε θαηά 41,45%, ελψ γεληθφηεξα νη ππνρξεψζεηο ησλ πεξηζζφηεξσλ εηαηξηψλ εθηηλάζζνληαη. Υαξαθηεξηζηηθά αλαθέξεηαη φηη 39 απφ ηηο 65 εηαηξίεο, (60% ηνπ δείγκαηνο), ζεκείσζαλ αχμεζε ππνρξεψζεσλ ζε ζρέζε κε ην 2006, ελψ ηηο κεγαιχηεξεο απμήζεηο θαηαγξάθνπλ νη ENVITEC A.E. θαη CONTEC A.E. κε πνζνζηά ηεο ηάμεο ηνπ 83,12% θαη 76,52%. Δληππσζηαζκφ πξνθαιεί φηη γηα ηελ ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ. νη ππνρξεψζεηο αγγίδνπλ ην 2007 ηα 2.123.000.000 επξψ, απμεκέλεο θαηά 68,16%, ελψ παξακέλεη ε εηαηξία κε ηηο πεξηζζφηεξεο ππνρξεψζεηο. Απηή ηε ρξνληά, ηελ ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ. αθνινπζεί ε ΣΔΡΝΑ Α.Δ. ηεο νπνίαο νη ππνρξεψζεηο θηάλνπλ πιένλ ηα 1.009.000.000 επξψ, έρνληαο απμεζεί θαηά 61,24% ζε ζρέζε κε ην 2006. Σν έηνο 2008, νη ππνρξεψζεηο ηνπ θαηαζθεπαζηηθνχ θιάδνπ ζεκεηψλνπλ εθ λένπ άλνδν ηεο ηάμεο ηνπ 14,67% ζε ζρέζε κε ην 2007, θαζψο νη 44 απφ ηηο 65 εηαηξίεο παξνπζηάδνπλ απμεκέλα ζηνηρεία, ελψ νη κεγαιχηεξεο απμήζεηο ζε ζρέζε κε ην 2007 εκθαλίδνληαη απφ ηηο DIMKO A.E. θαη EMD ΣΔΥΝΗΚΖ Α.Δ. κε πνζνζηά 87,82% θαη 72,11% αληίζηνηρα. χκθσλα κε ηνλ Πίλαθα 2.3, νη εηαηξίεο ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ., ΑΚΣΧΡ Α.Δ. θαη J&P ΑΒΑΞ είραλ ηηο πςειφηεξεο ππνρξεψζεηο χςνπο 2.697.000.000, 1.190.000.000 θαη 1.034.000.000 αληίζηνηρα, ελψ αμηνζεκείσηε είλαη αθφκε ε πηψζε ησλ ππνρξεψζεσλ ηεο ΑΔΓΔΚ Α.Δ. θαηά 80,28%. 26

Σέινο γηα ην έηνο 2009, φπνπ παξαηεξείηαη θαη ν κέγηζηνο κέζνο φξνο ηεο πεληαεηίαο, δελ παξαηεξείηαη ηδηαίηεξε δηαθνξνπνίεζε απφ ην 2008. Ζ θαηάηαμε ησλ εηαηξηψλ παξακέλεη ε ίδηα ελψ δελ αμηνζεκείσηεο κεηαβνιέο απφ ην 2008. Γεληθφηεξα, είλαη θαλεξφ φηη απφ ην 2007 θαη έπεηηα νη εηαηξίεο ζην ζχλνιφ ηνπο εκθαλίδνπλ νινέλα θαη κεγαιχηεξα απνηειέζκαηα, φπσο δηαπηζηψλεηαη θαη απφ ηα θάησζη ρήκαηα 2.3 θαη 2.4. ηηο εηαηξίεο κεγάιεο ηάμεο νη ππνρξεψζεηο, φπσο πξναλαθέξζεθε, απμάλνληαη θαηαθφξπθα ην 2007, ελψ νη εηαηξίεο ρακειφηεξεο ηάμεο πνπ απφ ην 2005 έσο ην 2008 εκθάληδαλ κία ζρεδφλ γξακκηθή αχμεζε ηνπ ελ ιφγσ ρξεκαηννηθνλνκηθνχ ζηνηρείνπ, ην 2009 εκθαλίδνπλ θη απηέο πνιχ ζεκαληηθή άλνδν ππνρξεψζεσλ. 400 7.000 350 6.000 300 5.000 250 200 150 4.000 3.000 100 2.000 50 1.000 0 2005 2006 2007 2008 2009 0 2005 2006 2007 2008 2009 ρήκα 2.3: Μέζνο φξνο ζπλφινπ ππνρξεψζεσλ ησλ εηαηξηψλ 5 εο -7 εο ηάμεο (πνζά ζε εθαηνκκχξηα επξψ) ρήκα 2.4: Μέζνο φξνο ζπλφινπ ππνρξεψζεσλ ησλ εηαηξηψλ ρακειφηεξεο ηάμεο (πνζά ζε ρηιηάδεο επξψ) 2.2.3 Κφκλοσ εργαςιών (πωλήςεισ) Απφ ηνπο ινγαξηαζκνχο απνηειεζκάησλ ρξήζεο ησλ εηαηξηψλ επηιέρζεθε λα παξνπζηαζηεί ν θχθινο εξγαζηψλ ησλ εηαηξηψλ. Καη εδψ, παξαηίζεηαη έλαο πίλαθαο ηαμηλφκεζεο δέθα εηαηξηψλ βάζεη ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ πνπ ζεκείσζαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεληαεηίαο. 27

Πίλαθαο 2.4: Καηάηαμε ησλ δέθα εηαηξηψλ κε ην κεγαιχηεξν θαηά κέζν φξν ζχλνιν πσιήζεσλ γηα ηελ πεληαεηία (πνζά ζε εθαηνκκχξηα επξψ) ΟΝΟΜΑΣΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΤΝΟΛΟ ΠΧΛΖΔΧΝ 2005 2006 2007 2008 2009 ΜΔΟ ΟΡΟ ΠΔΝΣΑΔΣΗΑ EΛΛΑΚΣΧΡ 581,8 717,6 914,6 1.913 2.268 1.279,1 AKTΧΡ 516,4 635,2 782,8 1.259 1.663 971,4 J&P ΑΒΑΞ 357,4 360,2 683,3 991 945,6 667,5 TERNA 245,2 313,1 416,4 666,3 681,2 464,4 ΜΔΣΚΑ 224,9 294,1 284,2 381,4 339,3 304,8 ΜΖΥΑΝΗΚΖ 116,9 166,7 226,1 230,9 149,9 178,1 ΑΣΣΗ-ΚΑΣ 68,8 90,4 180,3 250,4 113,2 140,6 INTRAKART 47,3 103,6 152 189 210,1 140,4 AEΓΔΚ 286,9 195,1 184,2 1.962 711,4 133,7 ΔΓΡΑΖ-ΦΑΛΗΓΑ 84,1 80,1 87,6 108,1 52,2 82,4 ΜΔΟ ΟΡΟ ΚΛΑΓΟΤ 42,7 47,9 64,9 98,6 103,8 Απφ ηνλ Πίλαθα 2.4, γίλεηαη αληηιεπηφ φηη ην 2009 ν θιάδνο θαηέγξαςε ηηο πεξηζζφηεξεο πσιήζεηο κε 103.800.000 επξψ, ελψ ε ρακειφηεξε ηηκή εληνπίδεηαη ην 2005 κε 42.500.000 επξψ. Ζ κέζε αχμεζε ησλ πσιήζεσλ αλά έηνο αλήιζε θαηά κέζν φξν ζην 19,14%, ελψ ην 2009 ε κεηαβνιή εθηηκήζεθε ζην ηθαλνπνηεηηθφ 4,97% ζε ζρέζε κε ην 2008. ηηο ηξεηο πξψηεο ζέζεηο κε ηηο πεξηζζφηεξεο πσιήζεηο βξέζεθαλ νη ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ. κε 1.279.100.000 επξψ, αθνινπζνχκελε απφ ηηο ΑΚΣΧΡ Α.Δ.(971.400.000) θαη J&P ΑΒΑΞ (667.500.000). Σα ρεηξφηεξα απνηειέζκαηα γηα ηελ πεληαεηία εθηηκήζεθαλ γηα ηηο ΑΓΡΟΣΗΚΖ ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ Α.Δ., ALDIMAR A.E. θαη ALFA ARIS A.E. κε πσιήζεηο χςνπο 16.802, 23.409 θαη 96.157 επξψ αληίζηνηρα. Αλαιπηηθφηεξα, νη εηαηξίεο κε ηηο πεξηζζφηεξεο πσιήζεηο γηα ην 2005 είλαη νη ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ., ΑΚΣΧΡ Α.Δ. θαη J&P ΑΒΑΞ Α.Δ. κε 581.000.000, 516.400.000 θαη 357.400.000 επξψ αληίζηνηρα. Ζ πιεηνςεθία ησλ εηαηξηψλ ην 2006 παξνπζηάδεη αχμεζε πσιήζεσλ κε ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ηελ ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ., ε νπνία παξακέλεη ζηελ πξψηε ζέζε θαη απμάλεη ηηο πσιήζεηο ηεο θαηά 18,62% ζε ζρέζε κε ην 2005. Αμηνζεκείσηεο απμήζεηο παξαηεξνχληαη θαη ζηηο ΑΚΣΧΡ Α.Δ., ΜΔΣΚΑ Α.Δ., ΣΔΡΝΑ Α.Δ θαη ΜΖΥΑΝΗΚΖ Α.Δ.. Ζ θαηάηαμε παξακέλεη ε ίδηα κε ηε κφλε δηαθνξά ηεο ΑΔΓΔΚ Α.Δ., ε νπνία πέθηεη ζηελ έθηε ζέζε κε απψιεηεο πσιήζεσλ 28

χςνπο 91.748.910 επξψ. Ο γεληθφο κέζνο φξνο εκθαλίδεηαη απμεκέλνο θαη θηάλεη ηα 165.697.000 επξψ. Σν 2007 παξαηεξείηαη πνιχ ζεκαληηθή άλνδνο ησλ πσιήζεσλ θπξίσο ζηηο εηαηξίεο έβδνκεο ηάμεο κε ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ηε J&P ΑΒΑΞ Α.Δ., ε νπνία ππεξδηπιαζίαζε ηηο πσιήζεηο ηεο. Πξσηαζιεηήο παξακέλεη ν φκηινο ΔΛΛΑΚΣΧΡ, ν νπνίνο εκθαλίδεη επίζεο απμεκέλεο πσιήζεηο, ελψ αληίζεηα ε ΑΔΓΔΚ Α.Δ. ζπλερίδεη λα βξίζθεηαη ζηηο ρακειέο ζέζεηο ηεο θαηάηαμεο. Ο γεληθφο κέζνο φξνο φπσο θαίλεηαη θαη απφ ηνλ Πίλαθα 2.4 παξνπζηάδεη αχμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 23,36%. Σν 2008 νη εηαηξίεο εκθαλίδνπλ ζην ζχλνιφ ηνπο κεγάιε αχμεζε πσιήζεσλ κε πην ραξαθηεξηζηηθή ηελ ΔΛΛΑΚΣΧΡ, ε νπνία ζρεδφλ ηξηπιαζίαζε ηηο πσιήζεηο κέζα ζε έλα ρξφλν. Πησηηθέο παξακέλνπλ νη πσιήζεηο γηα ηελ ΑΔΓΔΚ Α.Δ., πνπ πιένλ ην 2008 ζεκεηψλεη ξεθφξ πηψζεο ζηα 1.962.260 επξψ. Ο γεληθφο κέζνο φξνο είλαη θαη πάιη ηδηαίηεξα αλεβαζκέλνο θηάλνληαο ζηα 328.452.000 επξψ. Σέινο θαη ην 2009 ζπλερίδεηαη ε αλνδηθή πνξεία ησλ πσιήζεσλ, θαζψο φιεο νη εηαηξίεο εθηφο ησλ ΚΣΗΣΧΡ Α.Δ. θαη ENVITEC Α.Δ., παξνπζίαζαλ αμηφινγε αχμεζε ζηηο πσιήζεηο ηνπο. Ο γεληθφο κέζνο φξνο γηα απηή ηε ρξνληά είλαη 316.082.000 επξψ, αλεπαίζζεηα κεησκέλνο απφ ην 2008. ηα επφκελα ρήκαηα 2.5 θαη 2.6 θαίλνληαη νη κέζνη φξνη ησλ πσιήζεσλ ησλ εηαηξηψλ κεγάιεο ηάμεο θαη ρακειφηεξεο ηάμεο αληίζηνηρα. Ζ θαιχηεξε ρξνληά γηα ηηο πσιήζεηο ησλ εηαηξηψλ 5 εο έσο 7 εο ηάμεο ήηαλ ην 2009, φπνπ θαηαγξάθεθαλ πσιήζεηο χςνπο 348.352.000 επξψ, ελψ αληίζεηα ην 2005 εκθαλίδεηαη ν ειάρηζηνο κέζνο φξνο ηεο πεληαεηίαο κε 141.286.000 επξψ. Γηα ηηο ππφινηπεο εηαηξίεο ν ρακειφηεξνο θαηά κέζν φξν θχθινο εξγαζηψλ θαηαγξάθεθε ην 2006 κε κφιηο 2.120.000 επξψ, ελψ ην 2008 νη πσιήζεηο εθηνμεχνληαη θηάλνληαο ηα 3.775.000 επξψ απμαλφκελεο θαηά 33,7% ζρέζε κε ην 2007. 29

400 4000 350 3500 300 3000 250 2500 200 2000 150 1500 100 1000 50 500 0 2005 2006 2007 2008 2009 0 2005 2006 2007 2008 2009 ρήκα 2.5: Μέζνο φξνο πσιήζεσλ εηαηξηψλ 5 εο -7 εο ηάμεο (πνζά ζε εθαηνκκχξηα επξψ) ρήκα 2.6: Μέζνο φξνο πσιήζεσλ εηαηξηψλ ρακειφηεξεο ηάμεο (πνζά ζε ρηιηάδεο επξψ) 2.2.4 Καθαρά κζρδη προ φόρων Σν ηειεπηαίν ρξεκαηννηθνλνκηθφ ζηνηρείν πνπ επηιέγεηαη λα αλαιπζεί, πξνθχπηεη απφ ηηο θαηαζηάζεηο απνηειεζκάησλ ρξήζεο ησλ εηαηξηψλ θαη είλαη ηα θαζαξά θέξδε πξν θφξσλ, ζηνηρείν ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθφ ηεο πνξείαο θαη βησζηκφηεηαο ηνπ θιάδνπ. Πίλαθαο 2.5: Καηάηαμε ησλ δέθα εηαηξηψλ κε ηα πεξηζζφηεξα θαηά κέζν φξν θαζαξά θέξδε πξν θφξσλ γηα ηελ πεληαεηία (πνζά ζε εθαηνκκχξηα επξψ) ΟΝΟΜΑΣΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΚΑΘΑΡΑ ΚΔΡΓΖ ΠΡΟ ΦΟΡΧΝ ΜΔΟ ΟΡΟ 2005 2006 2007 2008 2009 ΠΔΝΣΑΔΣΗΑ EΛΛΑΚΣΧΡ 106,1 80,2 165,9 174,7 172,2 139,8 AKTΧΡ 65,1 35,8 86,8 58,9 59,2 61,2 ΜΔΣΚΑ 52,6 54,8 50,4 57,9 54,5 54,1 J&P ΑΒΑΞ 20,3 28,1 33,8 28,2 34,8 29,09 TERNA 23 24,6 32,9 29,1 35,4 29,05 ΜΖΥΑΝΗΚΖ 26,6 33,8 71,6 45,2-55 24,4 ΔΓΡΑΖ-ΦΑΛΗΓΑ 3,3 1,9 3,08 7,5 18,1 6,7 ENVITEC 1,1 3,07 9,4 14,4 4,1 6,4 ARCON 2,3 2,05 1,2 1,2 6,7 2,7 ΘΔΜΔΛΖ 2,5 3,3 2,6 2,05 0,48 2,2 ΜΔΟ ΟΡΟ ΚΛΑΓΟΤ 4,8 3,6 6,9 6,4 4,7 30

Όπσο γίλεηαη αληηιεπηφ απφ ηνλ Πίλαθα 2.5, ν θαηαζθεπαζηηθφο θιάδνο φζνλ αθνξά ηα θαζαξά θέξδε πνπ παξνπζηάδνπλ νη επηρεηξήζεηο ηνπ, εκθαλίδεη κηα αζηαζή πνξεία κέζα ζηελ πεληαεηία γεγνλφο αλακελφκελν ιακβάλνληαο ππφςε θαη ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή θξίζε ηνπ 2005. ε γεληθέο γξακκέο ν κέζνο φξνο ηνπ θιάδνπ γηα θάζε έηνο είλαη ηδηαίηεξα ρακειφο, γεγνλφο πνπ καξηπξά αξλεηηθά απνηειέζκαηα ζηα θαζαξά θέξδε πξν θφξσλ ζε αξθεηέο επηρεηξήζεηο. Ο θιάδνο εκθαλίδεηαη ηνλσκέλνο ην 2007 κε 6.900.000 επξψ κέζν φξν, θαηαγξάθνληαο ηε κέγηζηε ηηκή ηεο πεληαεηίαο, ελψ ε πην άζρεκε ρξνληά ησλ εηαηξηψλ ήηαλ ην 2006, φπνπ ν κέζνο φξνο θηάλεη κφιηο ζηα 3.600.000 επξψ. Οη εηαηξίεο πνπ εκθάληζαλ ηα κεγαιχηεξα θέξδε πξν θφξσλ είλαη νη ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ., ΑΚΣΧΡ Α.Δ. θαη ΜΔΣΚΑ Α.Δ. κε κέζν φξν πεληαεηίαο ζηα 139.800.000, 61.200.000 θαη 54.100.000 επξψ αληίζηνηρα. Αμηνζεκείσην είλαη φηη ζηελ ηειεπηαία ζέζε γηα ηελ πεληαεηία βξέζεθε ε ΑΔΓΔΚ Α.Δ. κε κέζν φξν -15.175.000 επξψ, θαζψο ε κνλαδηθή ρξνληά πνπ δελ εκθάληζε δεκηέο ήηαλ ην 2005. Μία ζέζε ςειφηεξα απφ ηελ ΑΔΓΔΚ Α.Δ. εκθαλίδεηαη ε ΑΣΣΗ- ΚΑΣ Α.Δ. κε δεκίεο πεληαεηίαο χςνπο 5.046.000 επξψ. Αλαιπηηθφηεξα, ην 2005, νη ηξεηο πξψηεο ζέζεηο αλήθνπλ ζηηο ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ., ΑΚΣΧΡ Α.Δ. θαη ΣΔΡΝΑ Α.Δ. κε θαζαξά θέξδε πξν θφξσλ χςνπο 106.100.000, 65.100.000 θαη 52.600.000 επξψ αληίζηνηρα. Αληίζεηα ζηηο ηειεπηαίεο ζέζεηο εληνπίδνληαη νη ARC A.E. θαη ARTEKTON A.E. κε δεκίεο πξν θφξσλ χςνπο 657.000 θαη 524.000 επξψ αληίζηνηρα. πλερίδνληαο, ην 2006 φπνπ θαη ζεκεηψλεηαη ν ρακειφηεξνο κέζνο φξνο ηεο πεληαεηίαο, κεησκέλνο θαηά 25% ζε ζρέζε κε ην 2005, νη εηαηξίεο εκθαλίδνπλ ζηελ πιεηνςεθία ηνπο ζεκαληηθή πηψζε θεξδψλ. Απηφ γίλεηαη θαλεξφ θαη απφ ηηο εηαηξίεο ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ. θαη ΑΚΣΧΡ Α.Δ., πνπ αθφκα θαηαιακβάλνπλ ηηο πξψηεο ζέζεηο αιιά κε πηψζε ηεο ηάμεο ηνπ 24,41% θαη 45% αληίζηνηρα. Σν 2007, ν θιάδνο ζεκεηψλεη αχμεζε θαηά κέζν φξν 47,82%, ελψ ε γεληθφηεξε εηθφλα ησλ εηαηξηψλ, ηδηαίηεξα ησλ κεγαιχηεξσλ ηάμεσλ βειηηψλεηαη. ηελ πξψηε ζέζε παξακέλεη ε ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ. κε 174.700.000 επξψ, ελψ έπνληαη νη ΑΚΣΧΡ Α.Δ. θαη ε ΜΖΥΑΝΗΚΖ Α.Δ. κε αμηνζεκείσηε άλνδν ζε πνζνζηφ 58,75% θαη 52,79% αληίζηνηρα ζε ζρέζε κε ην 2006. 31

Σν 2008, δελ εληνπίδεηαη θάπνηα ηδηαίηεξε δηαθνξνπνίεζε ζηα απνηειέζκαηα ησλ εηαηξηψλ φπσο θαίλεηαη θαη απφ ην κέζν φξν πνπ είλαη ειάρηζηα κεησκέλνο. ηηο πξψηεο ζέζεηο ηεο θαηάηαμεο βξίζθνληαη νη ΔΛΛΑΚΣΧΡ Α.Δ., ΑΚΣΧΡ Α.Δ.. ηελ Σξίηε ζέζε αλεβαίλεη θαη πάιη ε ΜΔΣΚΑ Α.Δ., θαζψο ε ΜΖΥΑΝΗΚΖ Α.Δ. πέθηεη ζηελ ηέηαξηε ζέζε θαη ζηα 45.200.000 επξψ. Σέινο, ην 2009 ν γεληθφο κέζνο φξνο εκθαλίδεηαη κεησκέλνο ζε ζρέζε κε ην 2008 θαη πιένλ θηάλεη ηα 4.700.000 επξψ. Απηήλ ηε ρξνληά νη εηαηξίεο θαηαγξάθνπλ ηφζν ζνβαξέο απψιεηεο θεξδψλ πξν θφξσλ φζν θαη ηδηαίηεξα ηνλσκέλα απνηειέζκαηα, ζπλζέηνληαο κία εηθφλα πνπ πξνδίδεη αζηάζεηα γηα ηνλ επξχηεξν θιάδν. Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα απνηεινχλ νη ΜΖΥΑΝΗΚΖ Α.Δ. θαη ENVITEC A.E., νη νπνίεο ζεκείσζαλ πηψζε θαηά 182,1% θαη 70% αληίζηνηρα, ελψ νη ΣΔΡΝΑ Α.Δ., ΔΓΡΑΖ-ΦΑΛΗΓΑ Α.Δ. θαη J&P ΑΒΑΞ εκθαλίδνπλ ηδηαίηεξεο απμήζεηο ζε ζρέζε κε ην 2008 πνπ αγγίδνπλ ηα 17,79%, 58,56% θαη 18,96%. Ζ θαηάηαμε ησλ εηαηξηψλ παξακέλεη ε ίδηα κε ην 2008, κε αλεπαίζζεηεο κεηαβνιέο ζηα απνηειέζκαηα. ηα αθφινπζα ρήκαηα 2.7 θαη 2.8 παξνπζηάδνληαη νη κέζνη φξνη ησλ θαζαξψλ θεξδψλ πξν θφξσλ γηα ηηο εηαηξίεο 5 εο έσο 7 εο ηάμεο θαη ρακειφηεξεο ηάμεο αληίζηνηρα. Δίλαη θαλεξφ φηη ην 2007 θαη νη δχν θαηεγνξίεο εηαηξηψλ επλνήζεθαλ αξθεηά, θαηαγξάθνληαο ηα πςειφηεξα θαζαξά θέξδε πξν θφξσλ γηα ηελ πεληαεηία χςνπο 23.900.000 θαη 7.222.000 επξψ αληίζηνηρα. Ο ρακειφηεξνο κέζνο φξνο ηεο πεληαεηίαο γηα ηηο εηαηξίεο κεγάιεο ηάμεο είλαη 12.040.000 επξψ θαη εκθαλίδεηαη ην 2006, ελψ αμηνζεκείσηε είλαη ε κείσζε ηνπ κέζνπ φξνπ ην 2009 θαηά 28,78% ζε ζρέζε κε ην 2008. Όζν αθνξά ηηο εηαηξίεο ρακειφηεξεο ηάμεο, ε ρεηξφηεξε ρξνληά ήηαλ ην 2005 κε κέζν φξν κφιηο 114.230 επξψ, ελψ ηελ ακέζσο επφκελε ρξνληά εκθαλίζηεθε αχμεζε χςνπο 97,9%. Καη εδψ ζπλαληάηαη κεγάιε πηψζε ην 2009 ζε ζρέζε κε ην 2008 ζε πνζνζηφ 78,88%. 32

25 8000 7000 20 6000 15 5000 4000 10 3000 5 2000 1000 0 2005 2006 2007 2008 2009 0 2005 2006 2007 2008 2009 ρήκα 2.7: Καζαξά θέξδε πξν θφξσλ εηαηξηψλ 5 εο -7 εο ηάμεο (πνζά ζε εθαηνκκχξηα επξψ) ρήκα 2.8: Καζαξά θέξδε πξν θφξσλ εηαηξηψλ ρακειφηεξεο ηάμεο (πνζά ζε ρηιηάδεο επξψ) 2.3 ΠΑΡΟΤΙΑΗ - ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΧΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΙΚΣΩΝ Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί πξνθεηκέλνπ ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ νηθνλνκηθή αλάιπζε ελφο θιάδνπ ή κηαο επηρείξεζεο λα είλαη πεξηζζφηεξν αληηθεηκεληθά θαη νινθιεξσκέλα, είλαη ρξήζηκν λα ζπγθξηζνχλ ρξεκαηννηθνλνκηθά δεδνκέλα θαη λα ιεθζνχλ ππφςε δείθηεο, νη νπνίνη εθθξάδνπλ ζεκαληηθέο ζπζρεηίζεηο πνπ ζα βνεζήζνπλ ζηελ θαιχηεξε απεηθφληζε ηεο θαηάζηαζεο ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηνπ θιάδνπ θαη ησλ εμεηαδφκελσλ επηρεηξήζεσλ. πλήζσο πξνηείλεηαη ε δηαρξνληθή ζχγθξηζε γηα κηα πεξίνδν ηξηψλ έσο πέληε εηψλ, θαζψο ε εμέηαζε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεηθηψλ γηα κηα πεξίνδν κηθξφηεξε ησλ ηξηψλ εηψλ κπνξεί λα κελ παξέρεη επαξθείο πιεξνθνξίεο, ελψ ζηνηρεία πέξαλ ηεο πεληαεηίαο κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ παιηά. Λακβάλνληαο ππφςε ηα παξαπάλσ απνθαζίζηεθε ν ππνινγηζκφο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεηθηψλ πνπ παξνπζηάδνληαη παξαθάησ (ρσξίδνληαη ζε ηξεηο κεγάιεο θαηεγνξίεο: δείθηεο απνδνηηθφηεηαο, δείθηεο επίδνζεο δηαρείξηζεο θαη δείθηεο θεξεγγπφηεηαο), θαζψο θαη ν κέζνο φξνο ηνπ θιάδνπ ησλ θαηαζθεπψλ γηα θάζε ρξεκαηννηθνλνκηθφ δείθηε γηα ηελ πεληαεηία 2005-2009 πξνθεηκέλνπ λα γίλεη ε ζχγθξηζε ησλ επηρεηξήζεσλ. 33

2.3.1 Δείκτεσ αποδοτικότητασ Οη δείθηεο απνδνηηθφηεηαο δείρλνπλ ηελ επηρεηξεζηαθή απνδνηηθφηεηα ηεο επηρείξεζεο, δειαδή ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν δηνηθείηαη ε επηρείξεζε. Σα θέξδε κπνξνχλ λα ζπζρεηηζηνχλ κε ηηο πσιήζεηο ή κε ηα θεθάιαηα πνπ επελδχζεθαλ (ζε πνζνζηφ). 1. Απόδοζη επενδύζεων Υξεκαηννηθνλνκηθή απνδνηηθφηεηα = Κέξδε πξν θφξσλ / Ίδηα θεθάιαηα Ο δείθηεο απηφο δείρλεη ηελ απνδνηηθφηεηα πνπ απνθνκίδνπλ νη κέηνρνη κέζσ ηεο κέζσ ηεο ζπκκεηνρήο ηνπο ζην θεθάιαην ηεο επηρείξεζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα, δείρλεη ηελ ηθαλφηεηα κηαο εηαηξίαο λα ρξεζηκνπνηήζεη ηα επελδπηηθά θεθάιαηα πξνθεηκέλνπ λα απνθηήζεη αχμεζε θεξδψλ. Δπηζπκεηά απνηειέζκαηα ηνπ δείθηε είλαη πνζνζηά αλάκεζα ζην 15% θαη 20%. Βηνκεραληθή απνδνηηθφηεηα = Καζαξά θέξδε πξν ηφθσλ θαη θφξσλ / χλνιν Δλεξγεηηθνχ Ζ ζρέζε ησλ εηήζησλ θεξδψλ θαη ησλ αλαγθαίσλ επελδχζεσλ γηα ηελ επίηεπμε ησλ θεξδψλ απηψλ, απνηειεί κηα απφ ηηο ζεκειηψδεηο ζρέζεηο ζε κηα επηρείξεζε. Ο δείθηεο απηφο κεηξά ηα θέξδε κηα επηρείξεζεο ζε ζρέζε κε ηελ πεξηνπζία ηεο πξν θφξσλ θαη πξηλ ηελ ηθαλνπνίεζε απηψλ πνπ ζπλεηζθέξνπλ ζηελ πεξηνπζία απηή (πηζησηέο θαη κέηνρνη). 2. Πεπιθώπιο κέπδοςρ Μηθηφ πεξηζψξην θέξδνπο = Μηθηά θέξδε / Πσιήζεηο = (Πσιήζεηο - Κφζηνο πσιήζεσλ) / Πσιήζεηο Ο δείθηεο απηφο απεηθνλίδεη ην πνζνζηηαίν κέγεζνο ηνπ κηθηνχ θέξδνπο επί ησλ ζπλνιηθψλ πσιήζεσλ. Φαλεξψλεη ην κηθηφ θέξδνο ηεο επηρείξεζεο γηα θάζε έλα επξψ θαζαξψλ πσιήζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηεί. Όζν κεγαιχηεξν είλαη ην κηθηφ θέξδνο θαη θαηά ζπλέπεηα θαη ν δείθηεο κηθηνχ πεξηζσξίνπ, ηφζν πην εχθνια θαιχπηνληαη ηα ιεηηνπξγηθά θαη άιια έμνδα. Αχμεζε ηνπ δείθηε κπνξεί λα πξνέιζεη απφ αχμεζε ησλ 34

ηηκψλ πψιεζεο ή πηψζε ζην θφζηνο παξαγσγήο θαη αληίζηνηρα κείσζε ηνπ δείθηε κπνξεί λα είλαη επαθφινπζν κηαο κείσζεο ησλ ηηκψλ πψιεζεο ή αχμεζεο ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο Καζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο (πξν θφξσλ) = Κέξδε πξν θφξσλ / Πσιήζεηο O αξηζκνδείθηεο απηφο γλσζηφο θαη σο θαζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο, πξνζδηνξίδεη ην θέξδνο απφ ην ζχλνιν ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο επηρείξεζεο, δειαδή ην πνζνζηφ θέξδνπο πνπ απνκέλεη ζηελ επηρείξεζε κεηά ηελ αθαίξεζε απφ ηηο θαζαξέο πσιήζεηο ηνπ θφζηνπο πσιεζέλησλ θαη ινηπψλ εμφδσλ. Όζν κεγαιχηεξνο είλαη απηφο ν αξηζκνδείθηεο ηφζν πην επηθεξδήο είλαη ε επηρείξεζε. 2.3.2 Δείκτεσ φερεγγυότητασ και ρευςτότητασ 1.Γείκηερ θεπεγγςόηηηαρ Γαλεηαθή επηβάξπλζε = (Βξαρππξφζεζκεο + Μαθξνπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο) / χλνιν ελεξγεηηθνχ Ο δείθηεο απηφο, ν νπνίνο αλαθέξεηαη θαη σο βαζκφο δαλεηαθήο θάιπςεο, δείρλεη ην πνζνζηφ ησλ θεθαιαίσλ πνπ δίλεηαη ζηελ επηρείξεζε απφ ηνπο δαλεηζηέο. Παξάιιεια κεηξάεη ην βαζκφ αζθάιεηαο πνπ παξέρεηαη ζηνπο πηζησηέο ηεο επηρείξεζεο ζε ελεξγεηηθά πεξηνπζηαθά ζηνηρεία. Σέινο, είλαη δείθηεο δηάξζξσζεο παζεηηθνχ θαζψο δείρλεη ηελ αλαινγία μέλσλ θαη ηδίσλ θεθαιαίσλ σο πνζνζηά ζην ζχλνιν ηνπ παζεηηθνχ θαη ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ. Όπσο είλαη θπζηθφ, νη πηζησηέο ηεο επηρείξεζεο επηζπκνχλ ε επηρείξεζε λα έρεη φζν ην δπλαηφ κηθξφηεξν δείθηε δαλεηαθήο επηβάξπλζεο, πνπ ππνδειψλεη φηη δελ είλαη βεβαξεκέλε κε δάλεηα θαη άιιεο ππνρξεψζεηο πξνο ηξίηνπο, θαη επνκέλσο ην ξίζθν πνπ παίξλνπλ φηαλ ηελ ρξεκαηνδνηνχλ είλαη κηθξφ. Βξαρππξφζεζκε δαλεηαθή επηβάξπλζε = Βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο / χλνιν ελεξγεηηθνχ Γείρλεη ηελ επηβάξπλζε ηεο επηρείξεζεο απφ βξαρππξφζεζκα δάλεηα πνπ πξέπεη λα απνπιεξσζνχλ εληφο ελφο έηνπο. 35

Μαθξνπξφζεζκε ηθαλφηεηα δαλεηζκνχ = Μαθξνπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο / Ίδηα θεθάιαηα Ο δείθηεο απηφο δείρλεη ηελ επηβάξπλζε ηεο επηρείξεζεο απφ καθξνπξφζεζκα δάλεηα. Οη πηζησηέο ηεο επηρείξεζεο επηζπκνχλ ε επηρείξεζε λα έρεη φζν ην δπλαηφ κηθξφηεξν δείθηε καθξνπξφζεζκεο ηθαλφηεηαο δαλεηζκνχ, ππνδειψλνληαο φηη δελ είλαη βεβαξεκέλε κε καθξνπξφζεζκα δάλεηα θαη άιιεο ππνρξεψζεηο πξνο ηξίηνπο θαη άξα ην ξίζθν πνπ παίξλνπλ φηαλ ηελ ρξεκαηνδνηνχλ είλαη κηθξφ. Κεθάιαην θίλεζεο / χλνιν ελεξγεηηθνχ Σν θεθάιαην θίλεζεο είλαη ν αξηζκεηήο ηνπ δείθηε θαη αλαπαξηζηά ην «πιεφλαζκα» ηακεηαθψλ ξνψλ πνπ είλαη δηαζέζηκν απφ ηε ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο. Έιιεηκκα εκθαλίδεηαη εθφζνλ ην θπθινθνξνχλ ελεξγεηηθφ είλαη κηθξφηεξν ησλ βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ. Ο δείθηεο δείρλεη ην βαζκφ ζην νπνίν ην δηαζέζηκν θεθάιαην θίλεζεο είλαη ζε ζέζε λα θαιχςεη ηελ επελδπηηθή θαη ιεηηνπξγηθή δξαζηεξηφηεηα ηεο επηρείξεζεο (ελεξγεηηθφ). Υξεκαηννηθνλνκηθά έμνδα / Κέξδε πξν ηφθσλ θαη θφξσλ Γείρλεη ηε ζεκαζία ησλ Υξεκαηννηθνλνκηθψλ Δμφδσλ κέζα ζην ζχλνιν ηεο ιεηηνπξγηθήο θεξδνθνξίαο ηεο επηρείξεζεο. Ο δείθηεο απηφο παξέρεη έλα κέηξν κέζσ ηνπ νπνίνπ ν αλαιπηήο κπνξεί λα δηαπηζηψζεη ζε πνην βαζκφ ηα ιεηηνπξγηθά θέξδε ηεο επηρείξεζεο κπνξνχλ λα θαιχςνπλ ηα ρξεκαηννηθνλνκηθά ηεο έμνδα. 2.Γείκηερ πεςζηόηηηαρ Οη δείθηεο ξεπζηφηεηαο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα δείμνπλ πφζν ηθαλή είλαη κία επηρείξεζε γηα λα αληηκεησπίζεη ηηο βξαρππξφζεζκεο ρξεκαηννηθνλνκηθέο ππνρξεψζεηο ηεο. Γείθηεο γεληθήο ξεπζηφηεηαο = Κπθινθνξνχλ ελεξγεηηθφ / Βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο Ο δείθηεο απηφο είλαη ίζσο ν πην δηαδεδνκέλνο γηα ηελ εθηίκεζε ηεο ξεπζηφηεηαο ηεο επηρείξεζεο αλ θαη απνηειεί έλα ρνλδξηθφ κέηξν κέηξεζεο απηήο. Ο δείθηεο γεληθήο ξεπζηφηεηαο επηηξέπεη ζηελ επηρείξεζε θαη ζηνπο ρξεκαηννηθνλνκηθνχο αλαιπηέο λα εθηηκνχλ ην βαζκφ ζηνλ νπνίν νη βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο θαιχπηνληαη απφ ηα 36

επθφισο ξεπζηνπνηήζηκα ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνχ. Γεληθά επηθξαηεί κηα εθδνρή φηη φζν πςειφηεξε ε ηηκή ηνπ δείθηε γεληθήο ξεπζηφηεηαο ηφζν θαιχηεξα. Απηφ κπνξεί λα είλαη αιεζέο θπξίσο φζνλ αθνξά ηνπο πηζησηέο ηεο επηρείξεζεο, αθνχ θαλεξψλεη φηη ε επηρείξεζε κπνξεί λα αληαπεμέιζεη κε ζρεηηθή επθνιία ζηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηεο. Απφ ηελ πιεπξά ηεο επηρείξεζεο φκσο, δελ είλαη πάληα ζσζηή ε ζπζζψξεπζε κεηξεηψλ ή απνζεκάησλ ρσξίο θάπνηα ινγηθή, αθνχ νη πφξνη απηνί ζα κπνξνχζαλ λα είραλ ρξεζηκνπνηεζεί αιινχ θαη λα απέθεξαλ πεξαηηέξσ θέξδε ζηελ επηρείξεζε. Μηα δεκνθηιήο εκπεηξηθή πξνζέγγηζε ζεσξεί ηελ αλαινγία 2/1 ηθαλνπνηεηηθή γηα ην δείθηε ξεπζηφηεηαο. Όκσο ε πξνζέγγηζε απηή δελ ζα πξέπεη λα πηνζεηείηαη πάληα αθνχ αθφκα θαη έλαο δείθηεο κε αλαινγία αξθεηά κεγαιχηεξνο απφ 2/1 δελ παξέρεη απφ κφλνο ηνπ εγγπήζεηο γηα ηε δπλαηφηεηα αληαπφθξηζεο ζηηο παξνχζεο ππνρξεψζεηο ή ηε δπλαηφηεηα κεηαηξνπήο θπθινθνξηαθψλ ζηνηρείσλ ζε κεηξεηά. Όπσο ηζρχεη γηα φινπο ηνπο δείθηεο έηζη θαη απηφο ζα πξέπεη λα ζπγθξίλεηαη κε ην κέζν φξν ηνπ θιάδνπ θαη λα παξαηεξείηαη ε πνξεία ηνπ ζηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ. 2.3.3 Δείκτεσ επίδοςησ διαχείριςησ Αλαθχθισζε απαηηήζεσλ = Απαηηήζεηο * 360 / Πσιήζεηο Ο δείθηεο απηφο παξέρεη κία εθηίκεζε ηεο ρξνληθήο δηάξθεηαο ησλ πηζηψζεσλ πνπ παξέρεη κία επηρείξεζε ζηνπο πειάηεο ηεο. Πεξίνδνο απνπιεξσκήο βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ = Βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο * 360 / Κφζηνο πσιήζεσλ Ο δείθηεο απηφο παξέρεη κία εθηίκεζε ηνπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο κέζα ζην νπνίν ε επηρείξεζε απνπιεξψλεη ηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηεο. Γείθηεο ζεκαζίαο ρξεκαηννηθνλνκηθψλ εμφδσλ = Υξεκαηννηθνλνκηθά έμνδα / Πσιήζεηο Ο δείθηεο απηφο δείρλεη ην πνζνζηφ ησλ πσιήζεσλ πνπ αλαιψζεθε γηα ρξεκαηννηθνλνκηθά έμνδα. Όζν κεγαιχηεξε ε ηηκή ηνπ δείθηε ηφζν κεγαιχηεξν ην πνζνζηφ ησλ πσιήζεσλ πνπ αλαιψλεηαη ζηα ρξεκαηννηθνλνκηθά έμνδα θαη ηφζν κηθξφηεξα ζα είλαη ηα θέξδε. 37

Γείθηεο ζεκαζίαο γεληθψλ θαη δηνηθεηηθψλ εμφδσλ = Γεληθά θαη δηνηθεηηθά έμνδα/ Πσιήζεηο Ο δείθηεο απηφο δείρλεη ην πνζνζηφ ησλ πσιήζεσλ πνπ αλαιψζεθε γηα γεληθά θαη δηνηθεηηθά έμνδα. Όζν κεγαιχηεξε ε ηηκή ηνπ δείθηε ηφζν κεγαιχηεξν ην πνζνζηφ ησλ πσιήζεσλ πνπ αλαιψλεηαη ζηα γεληθά θαη δηνηθεηηθά έμνδα θαη ηφζν κηθξφηεξα ζα είλαη ηα θέξδε. 2.4 ΧΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΚΛΑΔΟΤ ηελ παξάγξαθν απηή παξνπζηάδεηαη κε κνξθή πηλάθσλ (Πίλαθεο 2.6 2.10) ε επίδνζε ησλ εηαηξηψλ Α1 έσο 4 εο ηάμεο, 5 εο έσο 7 εο ηάμεο θαη ηνπ ζπλφινπ ηνπ θιάδνπ ζε θάζε έλαλ απφ ηνπο παξαπάλσ ρξεκαηννηθνλνκηθνχο δείθηεο, φπσο ππνινγίζηεθαλ γηα ηελ πεληαεηία 2005 2009. Οη πίλαθεο παξνπζηάδνπλ ζπγθεληξσηηθά απνηειέζκαηα αλά έηνο, ελψ παξέρνληαη θαη θάπνηα δηαγξάκκαηα ησλ εηαηξηψλ βάζεη ησλ επηδφζεψλ ηνπο ζε βαζηθνχο αξηζκνδείθηεο. Πίλαθαο 2.6: Μέζνη φξνη ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεηθηψλ ην έηνο 2005 ΔΣΟ 2005 ΑΡΗΘΜΟΓΔΗΚΣΔ ΚΛΑΓΟΤ Α1-4ε ηάμε 5ε- 7ε ηάμε ΚΛΑΓΟ ΑΠΟΓΟΣΗΚΟΣΖΣΑ Υξεκ/θή απνδνηηθφηεηα (RoΔ) 18,25% 10,52% 16,01% Βηνκεραληθή απνδνηηθφηεηα (RoΑ) 7,27% 4,99% 6,65% Μηθηφ πεξηζψξην θέξδνπο 23,96% 16,37% 21,84% Καζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο 6,81% 7,75% 7,32% ΦΔΡΔΓΓΤΟΣΖΣΑ & ΡΔΤΣΟΣΖΣΑ Γαλεηαθή επηβάξπλζε 62,89% 53,20% 59,88% Βξαρππξφζεζκε δαλεηαθή επηβάξπλζε 56,31% 42,23% 52,03% Μαθξνπξφζεζκε ηθαλφηεηα δαλεηζκνχ 12,68% 18,457% 14,32% Κεθάιαην θίλεζεο / χλνιν ελεξγεηηθνχ 17,27% 25,99% 20,08% Υξεκαη/θά έμνδα/ Κέξδε πξν ηφθσλ θαη θφξσλ 0,22 0,52 0,30 Γεληθή ξεπζηφηεηα 2,09 2,03 2,06 ΔΠΗΓΟΖ ΓΗΑΥΔΗΡΖΖ Αλαθχθισζε απαηηήζεσλ 249 318 269 Πεξίνδνο απνπιεξσκήο βξαρ. ππνρξεψζεσλ 799 372 676 εκαζία ρξεκ/θψλ εμφδσλ 4,75% 2,92% 4,34% εκαζία γεληθψλ & δηνηθεηηθψλ εμφδσλ 21,35% 16,44% 19,85% 38

Σν 2005, ν θιάδνο εκθαλίδεη ζε γεληθέο γξακκέο κέηξηα εηθφλα, θαζψο ε απφδνζε ηδίσλ θεθαιαίσλ πξν θφξσλ είλαη νξηαθά αλψηεξε ηνπ επηζπκεηνχ 15% (16%) θαη ην θπθινθνξνχλ ελεξγεηηθφ ησλ εηαηξηψλ είλαη πεξίπνπ κφιηο δχν θνξέο αλψηεξν ησλ βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ. Δπηπξφζζεηα, ζπλαληψληαη ρακειά απνηειέζκαηα ζηα θαζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο (7,75%) θαη ε δαλεηαθή επηβάξπλζε θηάλεη ζην 60%. Σαπηφρξνλα, ζεκεηψλνληαη θαη νη ρεηξφηεξεο επηδφζεηο ηεο πεληαεηίαο φζν αθνξά ην ρξνληθφ δηάζηεκα απνπιεξσκήο ησλ βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ (676 κέξεο), ηε καθξνπξφζεζκε ηθαλφηεηα δαλεηζκνχ (14%) θαη ην θεθάιαην θίλεζεο σο πνζνζηφ ηνπ ελεξγεηηθνχ (20%). Οη εηαηξίεο 5 εο έσο 7 εο ηάμεο θαηαγξάθνπλ πνιχ θαιέο επηδφζεηο ζηνπο δείθηεο θεξεγγπφηεηαο θαη επίδνζεο δηαρείξηζεο, κε ηε κφλε εμαίξεζε ηεο γεληθήο ξεπζηφηεηαο πνπ βξίζθεηαη ζην κέηξην 2,03. Δπηπιένλ, ε ρξεκαηννηθνλνκηθή θαη βηνκεραληθή απνδνηηθφηεηα βξίζθνληαη ζηα ρακειά πνζνζηά ησλ 10% θαη 4,99% αληίζηνηρα. Σέινο, νη επηρεηξήζεηο ησλ ρακειφηεξσλ ηάμεσλ, παξνπζηάδνπλ θαιχηεξε εηθφλα κε ηνπο δείθηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο απνδνηηθφηεηαο θαη κηθηνχ πεξηζσξίνπ θέξδνπο αλψηεξνη ηνπ κέζνπ φξνπ ηνπ θιάδνπ θαηά 3% έθαζηνη. Καη ηηο ρακειέο ηάμεηο εθηηκάηαη κηθξή θεξδνθνξία κε θαζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο ζην 7% θαη κεγάιε αδπλακία απνπιεξσκήο ησλ βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεψλ ηνπο (803 κέξεο). Σν 2006 ε εηθφλα ηνπ θιάδνπ παξακέλεη ζε γεληθέο γξακκέο ακεηάβιεηε ζε ζρέζε κε ην πξνεγνχκελν έηνο φπσο παξνπζηάδεηαη αθνινχζσο ζηνλ Πίλαθα 2.7. Πίλαθαο 2.7: Μέζνη φξνη ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεηθηψλ ην έηνο 2006 2006 ΑΡΗΘΜΟΓΔΗΚΣΔ ΚΛΑΓΟΤ Α1-4ε ηάμε 5ε- 7ε ηάμε ΚΛΑΓΟ ΑΠΟΓΟΣΗΚΟΣΖΣΑ Υξεκ/θή απνδνηηθφηεηα (RoΔ) 29,6% 3,13% 22,04% Βηνκεραληθή απνδνηηθφηεηα (RoΑ) 7,17% 4,76% 6,51% Μηθηφ πεξηζψξην θέξδνπο 25,25% 14,87% 22,30% Καζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο 13,19% 4,85% 10,99% ΦΔΡΔΓΓΤΟΣΖΣΑ & ΡΔΤΣΟΣΖΣΑ Γαλεηαθή επηβάξπλζε 64,37% 58,56% 62,46% Βξαρππξφζεζκε δαλεηαθή επηβάξπλζε 53,88% 47,04% 51,67% Μαθξνπξφζεζκε ηθαλφηεηα δαλεηζκνχ 18,97% 22,73% 19,99% Κεθάιαην θίλεζεο / χλνιν ελεξγεηηθνχ 19,18% 22,05% 20,21% 39

Υξεκαη/θά έμνδα / Κέξδε πξν ηφθσλ θαη θφξσλ 22,28 51,91 30,78 Γεληθή ξεπζηφηεηα 2,51 1,75 2,30 ΔΠΗΓΟΖ ΓΗΑΥΔΗΡΖΖ Αλαθχθισζε απαηηήζεσλ 225 298 246 Πεξίνδνο απνπιεξσκήο βξαρ. ππνρξεψζεσλ 930 359 763 εκαζία ρξεκ/θψλ εμφδσλ 5,23% 3,60% 4,75% εκαζία γεληθψλ & δηνηθεηηθψλ εμφδσλ 22,78% 14,13% 20,17% Πην ζπγθεθξηκέλα, ε απνδνηηθφηεηα ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ απμάλεηαη θαηά 6% ζε ζρέζε κε ην 2005, ελψ νη βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηνπ θιάδνπ σο πνζνζηφ ηνπ ζπλνιηθνχ ελεξγεηηθνχ θαη ην πεξηζψξην κηθηνχ θέξδνπο παξνπζηάδνπλ ειάρηζηεο δηαθνξνπνηήζεηο ζε ζρέζε κε ην 2005. Πξνρσξψληαο ζε εηαηξηθφ επίπεδν, ζεκαληηθή κείσζε θαηαγξάθεη ν δείθηεο ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο απνδνηηθφηεηαο, ζηηο εηαηξίεο κεγάιεο ηάμεο, πνπ αγγίδεη ην 3,13%, έλαληη ηνπ 10,52% ην έηνο 2005 θαη ηνπ 22,04% ηνπ ζπλφινπ ησλ επηρεηξήζεσλ. Παξφκνηα εηθφλα εκθαλίδεη ε ηηκή ηεο γεληθήο ξεπζηφηεηαο πνπ βξίζθεηαη ζην κέηξην 1,75, ζρεδφλ δχν θνξέο θάησ απφ ηνλ γεληθφ κέζν φξν ηνπ θιάδνπ. Αθφκε νη επηδφζεηο ησλ εηαηξηψλ ζηνπο δείθηεο επίδνζεο δηαρείξηζεο ζπλζέηνπλ ειαθξψο θαιχηεξε εηθφλα ζε ζρέζε κε ην 2005. ηηο εηαηξίεο ρακειψλ ηάμεσλ ε απφδνζε ηδίσλ θεθαιαίσλ απμάλεηαη θαηά 11,35% ζε ζρέζε κε ην 2005, ελψ ηελ ίδηα ζηηγκή ην θαζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο θηάλεη ην 13%, έλαληη ηνπ 7% ηνπ πξνεγνχκελνπ έηνπο. Ζ γεληθή ξεπζηφηεηα ζπλαληάηαη ζην 2,51, ειάρηζηα παξαπάλσ ηνπ κέζνπ φξνπ ηνπ θιάδνπ. Πίλαθαο 2.8: Μέζνη φξνη ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεηθηψλ ην έηνο 2007 ΔΣΟ 2007 ΑΡΗΘΜΟΓΔΗΚΣΔ ΚΛΑΓΟΤ Α1-4ε ηάμε 5ε- 7ε ηάμε ΚΛΑΓΟ ΑΠΟΓΟΣΗΚΟΣΖΣΑ Υξεκ/θή απνδνηηθφηεηα (RoΔ) 14,25% 24,05% 17,14% Βηνκεραληθή απνδνηηθφηεηα (RoΑ) 6,33% 4,27% 5,87% Μηθηφ πεξηζψξην θέξδνπο 23,43% 17,65% 21,73% Καζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο 3,73% 7,3% 5,15% ΦΔΡΔΓΓΤΟΣΖΣΑ & ΡΔΤΣΟΣΖΣΑ Γαλεηαθή επηβάξπλζε 61,89% 62,66% 61,87% Βξαρππξφζεζκε δαλεηαθή επηβάξπλζε 54,36% 46,57% 51,91% Μαθξνπξφζεζκε ηθαλφηεηα δαλεηζκνχ 11,71% 29,22% 16,65% Κεθάιαην θίλεζεο / χλνιν ελεξγεηηθνχ 19,58% 25,74% 21,37% Υξεκαη/θά έμνδα/ Κέξδε πξν ηφθσλ θαη θφξσλ 0,14 0,45 0,23 40

Γεληθή ξεπζηφηεηα 2,39 1,87 2,24 ΔΠΗΓΟΖ ΓΗΑΥΔΗΡΖΖ Αλαθχθισζε απαηηήζεσλ 262 268 262 Πεξίνδνο απνπιεξσκήο βξαρ. ππνρξεψζεσλ 956 436 803 εκαζία ρξεκ/θψλ εμφδσλ 5,97% 4,41% 5,52% εκαζία γεληθψλ & δηνηθεηηθψλ εμφδσλ 22,74% 27,93% 23,94% ε γεληθέο γξακκέο ην 2007, φπσο θαίλεηαη ζηνλ Πίλαθα 2.8 δελ παξαηεξείηαη ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε ζε ζρέζε κε ην 2006. Σν κηθηφ πεξηζψξην θέξδνπο παξακέλεη ζην 22%, ελψ ε απφδνζε ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ ηνπ θιάδνπ κεηψλεηαη κφιηο θαηά 1%. Ζ κνλαδηθή δηαθνξνπνίεζε εληνπίδεηαη ζην κεησκέλν θαηά 6%, ζε ζρέζε κε ην 2006, θαζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο. Σέινο αλεπαίζζεηε κείσζε επηδεηθλχεη θαη ν δείθηεο γεληθήο ξεπζηφηεηαο πνπ θηάλεη ζην 2,24, έλαληη 2,30 ην 2005. ηηο εηαηξίεο κεγάιεο ηάμεο, ε ρξεκαηννηθνλνκηθή απνδνηηθφηεηα απμάλεηαη θαηά 3% ζε ζρέζε κε ην 2006 θαη ηα θέξδε πξν θφξσλ σο πνζνζηφ πσιήζεσλ βξίζθνληαη ζην 9%, θαηά 4% πην πάλσ απφ ην κέζν φξν ηνπ θιάδνπ. Δπηπιένλ, ε γεληθή ξεπζηφηεηα ζπλερίδεη λα θαηαιακβάλεη κέηξηεο ηηκέο ηεο ηάμεο ηνπ 2. Σέινο, φζν αθνξά ηηο εηαηξίεο ρακειφηεξεο ηάμεο, ε ρξεκαηννηθνλνκηθή απνδνηηθφηεηα ζπλερίδεη ηελ θαζνδηθή ηεο πνξεία θηάλνληαο ζην 17%, έλαληη ηνπ 19% ην 2006. Αθφκε, εκθαλίδνληαη ηδηαίηεξα κεησκέλα ηα απνηειέζκαηα ζηα θαζαξά θέξδε πξν θφξσλ, δίλνληαο ζην δείθηε θαζαξνχ πεξηζσξίνπ θέξδνπο ηηκή 3%, κεησκέλν θαηά 10% ζε ζρέζε κε ην 2006. Πίλαθαο 2.9: Μέζνη φξνη ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεηθηψλ ην έηνο 2008 ΔΣΟ 2008 ΑΡΗΘΜΟΓΔΗΚΣΔ ΚΛΑΓΟΤ Α1-4ε ηάμε 5ε- 7ε ηάμε ΚΛΑΓΟ ΑΠΟΓΟΣΗΚΟΣΖΣΑ Υξεκ/θή απνδνηηθφηεηα (RoΔ) 31,70% 12,87% 26,25% Βηνκεραληθή απνδνηηθφηεηα (RoΑ) 8,45% 7,83% 8,33% Μηθηφ πεξηζψξην θέξδνπο 23,96% 15,34% 21,55% Καζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο 4,19% 1,21% 3,60% ΦΔΡΔΓΓΤΟΣΖΣΑ & ΡΔΤΣΟΣΖΣΑ Γαλεηαθή επηβάξπλζε 62,64% 61,17% 62,15% Βξαρππξφζεζκε δαλεηαθή επηβάξπλζε 56,48% 41,29% 52,05% Μαθξνπξφζεζκε ηθαλφηεηα δαλεηζκνχ 11,10% 32,09% 17,15% Κεθάιαην θίλεζεο / χλνιν ελεξγεηηθνχ 16,52% 29,16% 20,11% Υξεκαη/θά έμνδα / Κέξδε πξν ηφθσλ θαη θφξσλ 0,15 0,47 0,24 41

Γεληθή ξεπζηφηεηα 1,87 2,40 2,01 ΔΠΗΓΟΖ ΓΗΑΥΔΗΡΖΖ Αλαθχθισζε απαηηήζεσλ 219 286 239 Πεξίνδνο απνπιεξσκήο βξαρ. Τπνρξεψζεσλ 741 608 701 εκαζία ρξεκ/θψλ εμφδσλ 5,16% 6,67% 5,73% εκαζία γεληθψλ & δηνηθεηηθψλ εμφδσλ 21,55% 22,82% 21,68% Γηα ην έηνο 2008, ε απφδνζε ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ ηνπ θιάδνπ (Πίλαθαο 2.9) ζπλερίδεη λα παξνπζηάδεη πνιχ θαιή ηηκή, 11% άλσ ηνπ επηζπκεηνχ 15%. Υακειά απνηειέζκαηα ζπλερίδνπλ λα εκθαλίδνπλ νη δείθηεο ηνπ θαζαξνχ πεξηζσξίνπ θέξδνπο (4%) θαη ε γεληθή ξεπζηφηεηα πνπ κεηψλεηαη ζην 2,01 έλαληη ηνπ 2,2 ην 2007. Σέινο, ε αλαθχθισζε απαηηήζεσλ θαη ν ρξφλνο απνπιεξσκήο ησλ ππνρξεψζεσλ εθηηκψληαη ζηηο 239 θαη 700 εκέξεο αληίζηνηρα, ζπλερίδνληαο ηελ πησηηθή ηνπο πνξεία. ηηο εηαηξίεο 5 εο έσο 7 εο ηάμεο, ε ρξεκαηννηθνλνκηθή απνδνηηθφηεηα κεηψλεηαη θαηά 11% ζε ζρέζε κε ην 2007, ηα θέξδε πξν θφξσλ σο πνζνζηφ ησλ πσιήζεσλ θηάλεη κφιηο ζην 1,2%, έλαληη 7% ην 2007, ελψ αχμεζε εληνπίδεηαη ζηελ γεληθή ξεπζηφηεηα (2,4) θαη ζηε καθξνπξφζεζκε ηθαλφηεηα δαλεηζκνχ. Οινθιεξψλνληαο ηελ αλάιπζε γηα ην 2008, γηα ηηο εηαηξίεο ρακειήο ηάμεο ε ρξεκαηννηθνλνκηθή απνδνηηθφηεηα θηάλεη ζην 31%, έλαληη ηνπ 14,25% ην 2007 θαη θαηά 5,45% αλψηεξε ηνπ κέζνπ φξνπ ηνπ θιάδνπ. Σν θαζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο βξίζθεηαη ζην 4%, ελψ ηα ππφινηπα απνηειέζκαηα δελ δηαθέξνπλ ηδηαίηεξα απφ ην 2007. Πίλαθαο 2.10: Μέζνη φξνη ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεηθηψλ ην έηνο 2009 ΔΣΟ 2009 ΑΡΗΘΜΟΓΔΗΚΣΔ ΚΛΑΓΟΤ Α1-4ε ηάμε 5ε- 7ε ηάμε ΚΛΑΓΟ ΑΠΟΓΟΣΗΚΟΣΖΣΑ Υξεκ/θή απνδνηηθφηεηα (RoE) 6,7% 12,98% 7,92% Βηνκεραληθή απνδνηηθφηεηα (RoΑ) 6,44% 3,20% 5,28% Μηθηφ πεξηζψξην θέξδνπο 20,98% 18,47% 20,20% Καζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο 2,48% 3,36% 2,12% ΦΔΡΔΓΓΤΟΣΖΣΑ & ΡΔΤΣΟΣΖΣΑ Γαλεηαθή επηβάξπλζε 59,66% 61,25% 60,17% Βξαρππξφζεζκε δαλεηαθή επηβάξπλζε 44,72% 45,34% 45,00% Μαθξνπξφζεζκε ηθαλφηεηα δαλεηζκνχ 20,06% 27,01% 22,06% Κεθάιαην θίλεζεο / χλνιν ελεξγεηηθνχ 25,65% 21,65% 24,41% Υξεκαη/θά έμνδα / Κέξδε πξν ηφθσλ θαη θφξσλ 0,19 0,44 0,25 Γεληθή ξεπζηφηεηα 2,53 2,07 2,39 42

ΔΠΗΓΟΖ ΓΗΑΥΔΗΡΖΖ Αλαθχθισζε απαηηήζεσλ 241 413 292 Πεξίνδνο απνπιεξσκήο βξαρ. Τπνρξεψζεσλ 772 829 789 εκαζία ρξεκ/θψλ εμφδσλ 7,19% 7,8% 7,35% εκαζία γεληθψλ & δηνηθεηηθψλ εμφδσλ 26,17% 29,25% 26,92% Σν 2009, ε απφδνζε ηνπ ζπλνιηθνχ ελεξγεηηθνχ πξν θφξσλ θαη ην κηθηφ πεξηζψξην θέξδνπο, θαζψο θαη ην θαζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο θαηαγξάθνπλ ηηο ρακειφηεξεο ηηκέο γηα ηελ πεληαεηία, κε πνζνζηά 5,28%, 20,2% θαη 2,12% αληίζηνηρα. Δπηπιένλ νη ρεηξφηεξεο επηδφζεηο ηεο πεληαεηίαο εθηηκψληαη ζηελ αλαθχθισζε απαηηήζεσλ θαη ζηελ πεξίνδν απνπιεξσκήο ησλ βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ κε 292 θαη 789 εκέξεο αληίζηνηρα, ελψ πηψζε παξαηεξείηαη ζηελ πιεηνςεθία ησλ απνηειεζκάησλ ζε ζρέζε κε ην 2008. Γεληθφηεξα, ην 2009 ν θιάδνο εκθαλίδεηαη θινληζκέλνο ζπλερίδνληαο ηελ θαζνδηθή ηνπ πνξεία ζηνπο ηνκείο ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη θεξδνθνξίαο, πνπ έγηλε ηδηαίηεξα εκθαλήο ην 2008, ελψ ζε εηαηξηθφ επίπεδν δηαηεξείηαη αλαινγία ζηηο επηδφζεηο ησλ κηθξφηεξσλ θαη κεγαιχηεξσλ εηαηξηψλ, αθνινπζψληαο ηελ γεληθφηεξε πνξεία ηνπ θιάδνπ. Αθνινχζσο παξαηίζεηαη ην ρήκα 2.9 πνπ δείρλεη ηηο επηδφζεηο ηνπ θιάδνπ ζε ηέζζεξηο βαζηθνχο δείθηεο. 43

30% 12% 25% 10% 20% 8% 15% 6% 10% 4% 5% 2% 0% 2005 2006 2007 2008 2009 Χρημ/κή αποδοτικότητα 0% 2005 2006 2007 2008 2009 Καθαρό περιθώριο κζρδουσ 4 8% 4 7% 3 6% 3 5% 2 4% 2 3% 1 2% 1 1% 0 2005 2006 2007 2008 2009 Γενική ρευςτότητα 0% 2005 2006 2007 2008 2009 Σημαςία χρημ/κών εξόδων ρήκα 2.9: Απνδνηηθφηεηα, θεξδνθνξία θαη ξεπζηφηεηα ηνπ θιάδνπ αλά έηνο 2.5 ΤΝΟΨΗ πλνπηηθά, θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο πεληαεηίαο 2005-2009, θαηαγξάθνληαη ηα εμήο: Σν μικηό περιθώριο κέρδοσς θαηαγξάθεη ζηαζεξή πνξεία γηα φιε ηελ πεληαεηία κε εηήζηεο κεηαβνιέο πνπ δελ μεπεξλνχλ ην 2%, γεγνλφο πνπ θαηαδεηθλχεη κία γεληθφηεξε ζηαζεξφηεηα ηνπ θφζηνπο πσιήζεσλ. Ζ κέζε μεηαβολή ηων πωλήζεων γηα ηελ πεληαεηία αλήιζε θαηά κέζν φξν ζην 19,14%. Σν 2009 ε κεηαβνιή εθηηκήζεθε ζην ηθαλνπνηεηηθφ 4,97% ζε ζρέζε κε ην 2008, πνζνζηφ κε αληηπξνζσπεπηηθφ γηα ηηο κηθξφηεξεο εηαηξίεο πνπ θαηαγξάθνπλ ζεκαληηθή πηψζε πσιήζεσλ θαηά 24,41%. 44