T4E/Ευρωπαϊκό τεύχος για την ανάπτυξη 1 2015: Ευρωπαϊκό Έτος για την ανάπτυξη Ένα ξεχωριστό έτος! Μια ευρεία δημόσια συζήτηση των πολιτών για το όραμα της Ευρώπης για ανάπτυξη και εξάλλειψη της φτώχειας σε όλες τις ηπείρους
2 3 Λίγα λόγια για το θεσμό του Ευρωπαϊκού Έτους Τα τελευταία 30 χρόνια διοργανώνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ο θεσμός του Ευρωπαϊκού Έτους. Αυτό έγινε για να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση του Ευρωπαϊκού Κοινού, και όχι μόνο, σε συγκεκριμένα θέματα και να αλλάξει η συμπεριφορά του πάνω σε αυτά. Shangarey Dreamstime.com - African Students Photo Με ισχυρή έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα Το Ευρωπαϊκό Έτος για την Ανάπτυξη 2015 θα είναι το πρώτο έτος του θεσμού το οποίο φιλοδοξεί να αναδείξει σημαντικά θέματα που αφορούν την προάσπιση και το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όχι μόνο σε ευρωπαϊκό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. 2015. Ένα έτος πρόκληση για την έναρξη του δημόσιου διαλόγου και της έμπρακτης δέσμευσης της κοινωνίας των πολιτών στο όραμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την παγκόσμια ανάπτυξη. Και δεν είναι τυχαίο, καθώς η αναπτυξιακή συνεργασία έχει μεταβληθεί τις τελευταίες δεκαετίες σε ένα πλαίσιο αυξανόμενων παγκόσμιων προκλήσεων, αλληλεξάρτησης και διαφοροποίησης, μεταξύ των αναπτυσσόμενων χωρών και των νέων δεδομένων στην παγκόσμια ανάπτυξη. Έτσι, το 2000, η ΕΕ συμμετείχε με ηγέτες από 189 χώρες από όλο τον πλανήτη, στη σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας, σε μια δέσμευση να μειώσουν την παγκόσμια φτώχια και να σώσουν εκατ. ζωές. Η καταπολέμηση της φτώχιας παγκοσμίως, θα βοηθήσει στην οικοδόμηση ενός σταθερότερου, ειρηνικότερου, περισσότερο ευημερούντος και δίκαιου κόσμου, που θα αντικατοπτρίζει την αλληλεξάρτηση μεταξύ των πλουσιότερων και φτωχότερων χωρών. 2015. Μία χρονιά ορόσημο, για να εκτιμήσουμε την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας (ΑΣΧ). Ως τη λήξη του, θα έχει συμφωνηθεί ένα αναθεωρημένο νέο διεθνές πλαίσιο για την βιώσιμη ανάπτυξη. Καθώς είναι το πρώτο Ευρωπαϊκό Έτος που ασχολείται με την εξωτερική δράση της ΕΕ, το 2015 θα παρέχει μια μοναδική ευκαιρία να εμπλακούν οι πολίτες της ΕΕ ενεργά, επιδεικνύοντας τη δέσμευσή τους για την εξάλειψη της φτώχειας σε όλο τον κόσμο. Επομένως, είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για: α) να ενημερωθούν οι ευρωπαίοι πολίτες για την αναπτυξιακή συνεργασία της ΕΕ, β) να προαχθεί η άμεση συμμετοχή, η κριτική σκέψη και το ενεργό ενδιαφέρον τους, ώστε γ) να αυξηθεί η ευαισθητοποίησή τους για μία πιο δίκαιη παγκόσμια ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό, το σύνθημα είναι : «Ο κόσμος μας, η αξιοπρέπειά μας, το μέλλον μας». 20 εκατ. 130 εκατ. Ευρωβαρόµετρο2010 άτοµα στην ΕΕ συµµετέχουν προσωπικά σε µη κυβερνητικές οργανώσεις µε δράσεις αναπτυξιακής βοήθειας πολίτες είναι δωρητές σε οργανώσεις βοήθειας προς τις αναπτυσσόµενες χώρες των πολιτών της ΕΕ υποστηρίζει προσωπικά την ιδέα της βοήθειας προς τις χώρες µε χαµηλούς δείκτες ανάπτυξης Η ΕΕ είναι η επικεφαλής παγκόσμια χορηγός και ως εκ τούτου, συμβάλλει να επιτευχθούν, μεταξύ του 2000 και του 2015, οι αναπτυξιακοί στόχοι του ΟΗΕ για την χιλιετία (ΑΣΧ). Αυτό την καθιστά παγκόσμια δύναμη και φορέα αλλαγής, πράγμα καθοριστικής σημασίας για τη συνέχιση της στήριξης της αναπτυξιακής της πολιτικής. ΕΕ: ένας παγκόσμιος παίκτης «κλειδί» Η ΕΕ είναι ένας παγκόσμιος παίκτης αντιμετωπίζοντας τις σημερινές προκλήσεις Η ΕΕ έχει διαδραματίσει βασικό ρόλο σε θέματα ανάπτυξης και στη διαμόρφωση των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας. Παρόλο που η αναπτυξιακή συνεργασία δεν περιορίζεται στην αναπτυξιακή βοήθεια, το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής επίσημης αναπτυξιακής ενίσχυσης (60%) προέρχεται από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της. Η ΕΕ και οι πολίτες της, μαζί με τους εταίρους στις αναπτυσσόμενες χώρες, οφείλουν να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στις συζητήσεις μετά το 2015. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου (2010), περίπου 20 εκατ. άτομα στην ΕΕ συμμετέχουν προσωπικά σε μη κυβερνητικές οργανώσεις για την ανάπτυξη (συμπεριλαμβανομένων των εθελοντών), περίπου 130 εκατ. πολίτες είναι δωρητές σε οργανώσεις βοήθειας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες και ένα ποσοστό 72 % των πολιτών της ΕΕ υποστηρίζει προσωπικά την ιδέα της βοήθειας προς τις χώρες με χαμηλούς δείκτες ανάπτυξης. Πώς θα διασφαλιστεί η επιτυχία του παγκόσμιου αναπτυξιακού ρόλου της ΕΕ; Τα όργανα της ΕΕ καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να διασφαλίσουν ότι το ΕΕ 2015 για την ανάπτυξη θα είναι: Πηγή έμπνευσης: οπότε πρέπει να αποτελέσει μια διαδικασία, όπου όλοι οι φορείς θα συζητήσουν και θα αναπτύξουν από κοινού νέους τρόπους σκέψης και νέες πρακτικές για την ανάπτυξη και θα διαμορφώσουν μια κοινή αντίληψη. Συμμετοχικό: να αναδειχθούν, οι πολίτες και οι απόψεις τους για τις παγκόσμιες αξίες, σε επίκεντρο και σε κύριους φορείς της συζήτησης. Προς τούτο, χρειάζονται ίσες ευκαιρίες για να διατυπώσουν τις ιδέες τους και εκείνες των οργανώσεών τους. Αυτό σημαίνει μετάβαση από «την ενημέρωση των πολιτών με σκοπό την αύξηση της ευαισθητοποίησης» σε «κοινή συζήτηση σχετικά με τις απόψεις τους όσον αφορά μια δίκαιη παγκόσμια ανάπτυξη». Συνεκτικό: η αναπτυξιακή πολιτική πρέπει να είναι συνεκτική, δηλαδή, κατά τη διάρκεια του Έτους, άλλες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκτός της ανάπτυξης (εμπόριο, οικονομία, γεωργία κ.λπ.) πρέπει να εξεταστούν σύμφωνα με το πρίσμα αυτό. Παγκόσμιο: οι συζητήσεις με τους εταίρους από χώρες εκτός Ευρώπης πρέπει να διενεργούνται με βάση την ισοτιμία. Ευκαιρία παγκόσμιας εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης Το ΕΕ 2015 θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως συμμετοχική διαδικασία τόσο εκπαιδευτική όσο και ευαισθητοποίησης υπέρ της ανάπτυξης, με βάση τις παιδαγωγικές αρχές και αξίες της «Ευρωπαϊκής κοινής αντίληψης για την αναπτυξιακή παγκόσμια πια εκπαίδευση». Το υλικό της εκστρατείας, αποτελεί μία υγιή παιδαγωγική αφετηρία προς αυτή την κατεύθυνση. Τα μέχρι τώρα επιτεύγματα της παγκόσμιας αναπτυξιακής πολιτικής Η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι εντυπωσιακή. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο αριθμός ανθρώπων χωρίς πρόσβαση σε πόσιμο νερό έχει μειωθεί στο μισό, το ποσοστό φτώχειας κάτω από το μισό, οι θάνατοι λόγω ελονοσίας και τα ποσοστά μόλυνσης από τον ιό HIV είναι χαμηλά, με τη χρήση φαρμάκων για το HIV/AIDS, ενώ έχουν γίνει εντυπωσιακά βήματα προς τη καθολική πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Η πρόοδος ωστόσo είναι άνιση μεταξύ των χωρών και των περιφερειών, ενώ αρκετοί επιμέρους στόχοι δεν έχουν δρομολογηθεί ακόμη.
4 5 Μία υψηλή προτεραιότητα για τους πολίτες Σε έναν ολοένα και πιο αλληλεξαρτώμενο κόσμο, η ευρωπαϊκή αναπτυξιακή συνεργασία ωφελεί τους ανθρώπους εντός ΕΕ και σε αναπτυσσόμενες χώρες εταίρους Όπως φαίνεται από το Ευρωβαρόμετρο, το ποσοστό των ατόμων που τάσσονται υπέρ της βοήθειας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες είναι συστηματικά υψηλό (83 %). Πάνω από 6 στους 10 Ευρωπαίους θεωρούν ότι η ενίσχυση στις αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να αυξηθεί. Ωστόσο, οι στρατηγικές επικοινωνίας και δράσης σχετικά με την αναπτυξιακή συνεργασία της ΕΕ χρειάζεται να είναι πάντοτε προσαρμοσμένες στις εθνικές περιστάσεις. Η πολιτική στον τομέα της Αναπτυξιακής Συνεργασίας έχει ως πρωταρχικό στόχο τη μείωση και, μακροπρόθεσμα, την εξάλειψη της φτώχειας, όπως ορίζεται στο άρθρο 21 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και στο άρθρο 208 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ΕΕ 2015 επιδιώκει να ενθαρρύνει το ενεργό ενδιαφέρον των ευρωπαίων πολιτών για την αναπτυξιακή συνεργασία και να προωθήσει την αίσθηση της ευθύνης και της ευκαιρίας όσον αφορά τη συμμετοχή τους στη χάραξη και την υλοποίηση των αντίστοιχων πολιτικών. Έτσι, είναι προφανής η ανάγκη για τη βελτίω- Ευρωβαρόµετρο2013 Συστηµατικά υψηλό είναι το ποσοστό των ατόµων που τάσσονται υπέρ της βοήθειας προς τις αναπτυσσόµενες χώρες ση των δυνατοτήτων επικοινωνίας σχετικά με την αναπτυξιακή συνεργασία της ΕΕ σε συνδυασμό με την παροχή βοήθειας στους φτωχούς πληθυσμούς των αναπτυσσόμενων χωρών. Η ευρωπαϊκή αναπτυξιακή συνεργασία στην πράξη Για να προσεγγίσει τους πολίτες της η ΕΕ, θα κινητοποιήσει ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, να αλληλεπιδρούν με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τις δραστηριότητες των κρατών μελών για την αναπτυξιακή συνεργασία, καθόλη τη διάρκεια του έτους. Το ΕΕ θα πρέπει να αυξήσει την ευαισθητοποίηση όσον αφορά κάθε μορφή διακρίσεως λόγω φύλου που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες και τα κορίτσια σε διάφορες περιοχές, ιδιαίτερα όσον αφορά την πρόσβαση στην εκπαίδευση, την απασχόληση και τα συστήματα υγείας, καθώς και σχετικά με τους καταναγκαστικούς γάμους, την εκμετάλλευση και άλλες αθέμιτες πρακτικές. Η διοργάνωση του Ευρωπαϊκού Έτους για την Ανάπτυξη το 2015 αποτελεί ευκαιρία για την κινητοποίηση σε όλη την Ευρώπη τόσο των ατόμων που χαράσσουν Το ΕE2015 επιδιώκει να ενθαρρύνει το ενεργό ενδιαφέρον των πολιτών για αναπτυξιακή συνεργασία πολιτική όσο και των πολιτών της ΕΕ στο σύνολό τους. Το Έτος 2015 μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού και να δοθεί έμφαση στον διεθνή αναπτυξιακό ρόλο της ΕΕ. Μπορεί επίσης να ενημερώσει τον πληθυσμό ως προς τον τρόπο με τον οποίο η βιώσιμη ανάπτυξη, η κλιματική αλλαγή, η επισιτιστική ασφάλεια, η βιοποικιλότητα και άλλα σχετικά ζητήματα είναι αλληλένδετα, αλλά και για το πώς αυτό επηρεάζει τους φτωχότερους πληθυσμούς του πλανήτη, προωθώντας την έννοια της πολιτικής συνοχής. Μπορεί να συνδεθεί με όλες τις πρωτοβουλίες δράσης και επικοινωνίας τις οποίες τα κράτη μέλη και άλλοι παράγοντες προγραμματίζουν, για το εν λόγω έτος. Οι δε δώδεκα θεματικοί μήνες του Ευρωπαϊκού έτους είναι πραγματικά χρήσιμοι στο να γίνουμε και οι ίδιοι φορείς ανάπτυξης, υλοποιώντας ανάλογες εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Ευρωπαϊκό Έτος 2015 Θ ε μ α τ ι κ ο ί μ ή ν ε ς Ιανουάριος Η Ευρώπη στον κόσμο Φεβρουάριος Εκπαίδευση Μάρτιος Γυναίκες και κορίτσια Απρίλιος Υγεία Μάϊος Ειρήνη και ασφάλεια Ιούνιος Βιώσιμη ανάπτυξη, αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας και επιχειρήσεις Ιούλιος Παιδιά και νέοι Αύγουστος Ανθρωπιστική βοήθεια Σεπτέμβριος Δημογραφία και μετανάστευση Οκτώβριος Επισιτιστική ασφάλεια Νοέμβριος Στόχοι αειφόρου ανάπτυξης Δεκέμβριος Ανθρώπινα δικαιώματα Σημαντικά τα ποσοστά άγνοιας Σκεφτείτε παγκόσμια, δράστε τοπικά. Ένα μόνο άτομο μπορεί να κάνει τη διαφορά Το 2012 το ευρωβαρόμετρο έδειξε ότι το 44% των Ευρωπαίων δεν έχει καμία γνώση για το πού πάει η αναπτυξιακή βοήθεια της χώρας τους και το 53% είπαν ότι δεν ξέρουν τίποτα για το πού πηγαίνει η κοινοτική οικονομική ενίσχυση. Μόνο το 6% είχαν ακούσει για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας και γνώριζαν περί τίνος πρόκειται. Σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο, οι άνθρωποι χρειάζονται πιο εξωστρεφή ενημέρωση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη μπορεί να βοηθήσει για την εξασφάλιση της παγκόσμιας βιωσιμότητας. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουν οι ευρωπαίοι πολίτες την παγκόσμια αλληλεξάρτησή μας. Παρά την ισχυρή δέσμευση για τη στήριξη των χωρών εταίρων, οι πολίτες της ΕΕ συχνά δεν έχουν πληροφορίες σχετικά με την αναπτυξιακή συνεργασία, για ποιο λόγο χρειάζεται, ούτε για την προστιθέμενη αξία των αναπτυξιακών πολιτικών σε επίπεδο ΕΕ. Τον Οκτώβριο του 2012, η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, κατέδειξε επίσης, ότι η προσωπική δέσμευση παρουσιάζει ελαφρά μείωση και ότι οι αντιλήψεις της αναπτυξιακής συνεργασίας και η σημασία που αποδίδεται σ αυτήν, διαφέρουν από τη μία χώρα της ΕΕ στην άλλη. Πώς ακόμη και ένα άτομο θα κάνει τη διαφορά; Όλες οι δραστηριότητες του ΕΕ 2015 πρέπει να είναι όσο το δυνατό πιο κοντά στους πολίτες εντός και εκτός της ΕΕ και να τους είναι κατανοητές. Για να είναι μεγαλύτερος ο αντίκτυπος θα πρέπει να κινητοποιηθούν συγκεκριμένες ομάδες-στόχοι, συμπεριλαμβανομένων των νέων. Η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει τις δραστηριότητες αυτές για να μεγιστοποιήσει τον αντίκτυπο του Έτους. Ειδικότερα για την ενεργοποίηση, είτε μεμονωμένων πολιτών είτε ομάδων, προτείνονται: α) οργανωμένες εκστρατείες επικοινωνίας για τη διάδοση των βασικών μηνυμάτων χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, β) η οργάνωση συνεδρίων, εκδηλώσεων και Ευρωβαρόµετρο2012 των Ευρωπαίων δεν έχουν καµία γνώση για το πού πάει η αναπτυξιακή βοήθεια της χώρας τους είπαν ότι δεν ξέρουν τίποτα για το που πηγαίνει η κοινοτική οικονοµική ενίσχυση είχαν ακούσει για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας και γνώριζαν περί τίνος πρόκειται πρωτοβουλιών με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, ώστε να προωθηθεί η ενεργός συμμετοχή και ο διάλογος και να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σε κάθε επίπεδο, γ) η υλοποίηση συγκεκριμένων μέτρων στα κράτη μέλη για την προώθηση των στόχων του Ευρωπαϊκού Έτους, ιδίως μέσω της εκπαίδευσης σε θέματα ανάπτυξης, της ανταλλαγής πληροφοριών και εμπειρίας και ορθών πρακτικών ανάμεσα σε εθνικές, περιφερειακές ή τοπικές διοικήσεις και άλλες οργανώσεις, δ) η διενέργεια μελετών και ερευνών και ε) η διάδοση των αποτελεσμάτων τους. Γενικά, σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο του 2013, οι πολίτες της ΕΕ είναι πρόθυμοι να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να κάνουν τη διαφορά, οπότε η ενημέρωση αποτελεί το πρώτο βήμα για την ανάληψη δράσης.
T 4 E / 2 0 1 5 : Ε υ ρ ω π α ί κ ό Έ τ ο ς γ ι α τ η ν α ν ά π τ υ ξ η T 4 E / 2 0 1 5 : Ε υ ρ ω π α ί κ ό Έ τ ο ς γ ι α τ η ν α ν ά π τ υ ξ η 6 7 Οι 8 αναπτυξιακοί στόχοι της Χιλιετίας Πεινούν 1/8 1/6 παιδιά 1 Eξάλειψη της ακραίας φτώχειας και πείνας Σε ποσοστά ακραίας ένδειας έχουν πέσει αρκετά άτομα σε κάθε αναπτυσσόμενη περιοχή. Παρόλα αυτά ο στόχος της μείωσης κατά το ήμισυ του ποσοστού των ατόμων που υποφέρουν από πείνα είναι εφικτός. Σε παγκόσμιο επίπεδο, ένας στους οκτώ ανθρώπους σε όλο τον κόσμο πεινάει, και περίπου ένα στα έξι παιδιά, κάτω των πέντε ετών, είναι λιποβαρές. Ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 28 εκατ. από το 2007, και υπολογίζεται ότι 39 εκατ. επαγγελματίες, έχουν εγκαταλείψει την αγορά εργασίας, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, με αποτέλεσμα 67 εκατ. άνθρωποι να είναι χωρίς δουλειά. Ανεπηρέαστη από την οικονομική κρίση φαίνεται να είναι η κοινή γνώμη στην Ευρώπη, σε ότι αφορά τη στήριξη στην αναπτυξιακή βοήθεια, η οποία εξακολουθεί να είναι μεγάλη. Αυτό διαπιστώνει το Ευρωβαρόμετρο με τίτλο «Η αναπτυξιακή βοήθεια σε περίοδο οικονομικής κρίσης» (Μάιος-Ιούνιος 2009). Η οικονομική κρίση δεν θεωρείται βασική πρόκληση για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Ένας στους δύο Ευρωπαίους θεωρεί τη φτώχεια ως τη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι αναπτυσσόμενες χώρες, την οποία τοποθετούν πριν από την οικονομική και την επισιτιστική κρίση (35%). Οι Ευρωπαίοι δείχνουν να κατανοούν ότι πέρα από την οικονομική ύφεση, η φτώχεια αποτελεί το μεγαλύτερο διαρθρωτικό πρόβλημα. Η Ελλάδα εμφανίζει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά εδώ (57%), με τις Ισπανία και Ουγγαρία να προηγούνται (58%). Όσον αφορά στην παροχή βοήθειας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στα κράτη που τη θεωρούν «πολύ» ή «αρκετά σημαντική» (88%). 24.8% µείωση κατά των παιδιών που εισήχθησαν στην πρώτη τάξη το 2011 είναι πιθανό να εγκαταλείψουν το σχολείο 2 Επίτευξη καθολικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Οι αναπτυσσόμενες περιοχές έχουν σημειώσει εντυπωσιακή πρόοδο στα ποσοστά της πρόσβασης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Όμως, η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου παραμένει σταθερή. Μεταξύ των 137 εκατ. παιδιών που εισήχθησαν στην πρώτη τάξη το 2011, τα 34 εκατ. είναι πιθανό να εγκαταλείψουν πριν ολοκληρώσουν τη φοίτηση στο δημοτικό σχολείο. Ευτυχώς, αυξάνονται τα ποσοστά της βασικής εκπαίδευσης. Η φτώχεια, το φύλο και ο τόπος διαμονής, αποτελούν τους βασικούς παράγοντες που κρατούν τα παιδιά μακριά από το σχολείο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, 123 εκατ. νέων, ηλικίας 15 έως 24 ετών, έχουν βασική έλλειψη ανάγνωσης και γραφής. Το 61% είναι νέες γυναίκες. Ας διασφαλιστεί λοιπόν ότι, τα παιδιά, οπουδήποτε κι αν ζουν, αγόρια και κορίτσια, θα είναι σε θέση να ολοκληρώσουν μια πλήρη φοίτηση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. 2/3 Προώθηση της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων και ενίσχυση των γυναικών 6 Το χάσμα μεταξύ των φύλων στην πρόσβαση για εκπαίδευση έχει μειωθεί, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές μεταξύ των περιοχών, σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης. Έχει επιτευχθεί σε σημαντικό βαθμό η ισότητα των φύλων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, τα κορίτσια εξακολουθούν να συναντούν εμπόδια, ιδιαίτερα στην Αφρική και τη Δυτική Ασία. Ταυτόχρονα, οι γυναίκες ισχυροποιούνται στα κοινοβούλια ανά τον κόσμο, χάρη στα συστήματα των ποσοστώσεων, κερδίζοντας έτσι έδαφος και στην αγορά εργασίας. Δυστυχώς όμως, σε κάθε αναπτυσσόμενη περιοχή εξακολουθούν να κατέχουν λιγότερο αξιοκρατικές θέσεις εργασίας. 4 5 Μεγάλη πρόοδος έχει σημειωθεί από το 1990 και μετά, και στα ποσοστά της επιβίωσης των παιδιών, καθιστώντας δυνατή την αύξηση τους για τις μελλοντικές γενιές. Ειδικότερα, πολλές χώρες με πολύ υψηλό ποσοστό θανάτου παιδιών το 1990, προσέγγισαν μείωση κάτω των πέντε μονάδων του ποσοστού θνησιμότητας, εξακολουθώντας να παρουσιάζουν πρόοδο. Αυτό ως γεγονός δίνει ελπίδες ότι μπορεί να γίνει εφικτό για όλα τα παιδιά. Στο Τσαντ τα παιδιά έχουν ως καλύτερη πιθανότητα να φτάσουν τα πέμπτα τους γενέθλια. Προσδοκώμενος στόχος, η μείωση κατά δύο τρίτα, μεταξύ 1990 και 2015, του ποσοστού θνησιμότητας των παιδιών κάτω των πέντε ετών. Η μητρική θνησιμότητα έχει μειωθεί σχεδόν κατά το ήμισυ από το 1990, ενώ αυξήθηκαν οι γεννήσεις με τη συνδρομή καταρτισμένου υγειονομικού προσωπικού. Παρά την μεγάλη προσπάθεια ωστόσο, διαφορές σε αυτά τα δεδομένα εξακολουθούν να υπάρχουν σε χώρες και σε κατά τόπους πληθυσμούς. Στην Ινδία υπάρχουν ειδικά οικονομικά κίνητρα προκειμένου να μεταφέρονται με ασφάλεια οι γυναίκες σε κέντρα υγείας. Στη Ρουάντα το SMS σώζει ζωές. Το σύστημα Rapid SMS που υποστήριξε η UNICEF, βοηθά την κοινότητα επαγγελματιών υγείας να παρακολουθούν εγκυμοσύνες, για να εξασφαλίζεται η πρόσβαση σε επείγουσα μαιευτική φροντίδα. Σε όλες ωστόσο τις χώρες, η εκπαίδευση των κοριτσιών είναι το κλειδί για τη μείωση της μητρικής θνησιμότητας. Μείωση της παιδικής θνησιμότητας 50% µείωση της αναλογίας του πληθυσµού χωρίς βιώσιµη πρόσβαση σε ασφαλές πόσιµο νερό 33% του ποσοστού θνησιµότητας παιδιών κάτω των 5 ετών 3 µέχρι το 2015 2001-2012 ο αριθµός των ατόµων που µολύνθηκαν µε HIV έπεσε στο Βελτίωση της μητρικής υγείας 7 Αγώνας ενάντια σε HIV/AIDS, ελονοσία και άλλες ασθένειες Στις περισσότερες περιοχές, μειώνεται η συχνότητα εμφάνισης του ιού HIV. Σε όλο τον κόσμο, ο αριθμός των ατόμων που μολύνθηκαν με HIV έπεσε στο 33% από το 2001 έως 2012. Είναι επιτακτικό, να σταματήσει και να αρχίσει να αντιστρέφεται η εξάπλωση του HIV/AIDS, με δυνατότητα καθολικής πρόσβασης σε θεραπεία για το HIV/AIDS, για όλους εκείνους που τη χρειάζονται. Επίσης να σταματήσει και να αρχίσει να αντιστρέφεται η συχνότητα εμφάνισης της ελονοσίας και άλλων σοβαρών ασθενειών. Εξασφάλιση διατήρησης του περιβάλλοντος Προτεραιότητα επίσης αποτελεί η ενσωμάτωση των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης στις πολιτικές και τα προγράμματα της κάθε χώρας και η αντιστροφή της απώλειας των περιβαλλοντικών πόρων. Επίσης, σημαντική κρίνεται η μείωση της απώλειας της βιοποικιλότητας, και μέχρι το 2015,στο μισό η αναλογία του πληθυσμού χωρίς βιώσιμη πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής. Παράλληλα θα επιδιωχθεί έως το 2020, μια σημαντική βελτίωση στον τρόπο διαβίωσης, τουλάχιστον 100 εκατομμύριων κατοίκων που ζουν σε παράγκες. 8 Συνεργασία για την παγκόσμια ανάπτυξη Πρόκειται για την περαιτέρω ανάπτυξη ενός ανοικτού εμπορικού και χρηματοδοτικού συστήματος, χωρίς διακρίσεις. Παράλληλα, στοχεύει στην αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών, των μεσογειακών και των αναπτυσσόμενων μικρών νησιωτικών κρατών. Επίσης, και στο να αντιμετωπίσει συνολικά το χρέος των αναπτυσσόμενων χωρών και σε συνεργασία με τις φαρμακευτικές εταιρείες, να είναι προσιτή η πρόσβαση σε απαραίτητα φάρμακα, ενώ σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, να κάνει διαθέσιμα τα οφέλη των νέων τεχνολογιών. Η αναπτυξιακή εκπαίδευση και το σύγχρονο σχολείο Η αναπτυξιακή εκπαίδευση είναι μία δυναμική εκπαιδευτική διαδικασία που βασίζεται στις αξίες της ισότητας, της αλληλεγγύης, της ένταξης και της συνεργασίας. Στόχοι της είναι η επίγνωση των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων, η κατανόηση των αιτιών και της επίδρασης της ανάπτυξης, η εμπλοκή σε αναπτυξιακές δράσεις, η συμμετοχή όλων στην εκπαίδευση, η δια βίου μάθηση και η καταπολέμηση της φτώχιας και του κοι- νωνικού αποκλεισμού. Οι στόχοι της συμφωνούν και λειτουργούν υποστηρικτικά ως προς τους στόχους των σύγχρονων διαθεματικών αναλυτικών προγραμμάτων. Ο ρόλος της στο σύγχρονο σχολείο είναι καθοριστικός, καθώς μέσω αυτής δημιουργείται μια συγχρονη διαδραστική ηθικοπλαστική αντίληψη και συμπεριφορά. Τα εργαλεία αναπτυξιακής εκπαίδευσης του έργου «Send my Friend to School» Στο πλαίσιο του σχεδιασμού εργαλείων αναπτυξιακής εκπαίδευσης, η ΕΕ χρηματοδότησε την υλοποίηση του συνεργατικού έργου τριετούς διάρκειας με τίτλο «Send my Friend to School: learning about the right to education and how to continue to change within a democracy» στο οποίο μετέχουν η Αγγλία, η Ισπανία η Ρουμανία η Νιγηρία και η Ελλάδα. Στην Ελλάδα το πρόγραμμα συντονίζεται από την ActionAid Ελλάς. Υπολογίζεται ότι περίπου 1 εκατ. παιδιά και νέοι θα έχουν πρόσβαση στο υλικό που θα δημιουργηθεί. Σκοπός του έργου είναι να ενισχύσει την προσπάθεια ευαισθητοποίησης της εκπαιδευτικής κοινότητας στην καθολική πρόσβαση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Ειδικότερα, το 2013 αλλά και το 2014-2015, ομάδες Ελλήνων εκπαιδευτικών, πραγματοποιούν ερευνητική αποστολή στην Κένυα και την Ρουάντα, για να διερευνήσουν τις συνθήκες εκπαίδευσης εκεί. Το υλικό από τα ταξίδια αυτά θα αποτελέσει το αναπτυξιακό εκπαιδευτικό πακέτο της δράσης. Το υλικό των δυο πρώτων χρό- νων μπορεί να βρεθεί αναρτημένο, στη σελίδα της Action Aid. Ευρωπαϊκό έτος 2015 για την ανάπτυξη &. Η εκπαιδευτική δράση Τeachers4Europe στοχεύει στη διαμόρφωση των ενεργών Ευρωπαίων πολιτών του αύριο και στη καλύτερη ενημέρωση γύρω από ευρωπαϊκά ζητήματα των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που συμμετέχουν σε αυτή και την υποστηρίζουν με τα έργα τους. Αποτελεί το ιδανικό πεδίο ανάπτυξης πρωτοβουλιών και δράσεων σχετικών με το θέμα του Ευρωπαϊκού Έτους 2015 με ιδιαίτερη έμφαση στα ζητήματα που αφορούν την εκπαίδευση σε τοπική και παγκόσμια κλίμακα.
Εμείς μπορούμε να γίνουμε φορείς ανάπτυξης; Και βέβαια! Συνεργαζόμαστε με: UNESCO (http://en.unesco.org/) UNICEF (http://www.fonestonpaidion.gr/children.php) Ευρωπαϊκή Ένωση & Ηνωμένα Έθνη (http://europa.eu/) (http://www.un.org/en) Υπουργείο Εξωτερικών (http://www.mfa.gr/) (http://www.hellenicaid.gr) Αντιπροσωπεία της ΕΕ στην Ελλάδα (http://ec.europa.eu/greece) (http://www.teachers4europe.gr) DEEEP project (http://deeep.org) ActionAid (http://education.actionaid.gr/educational) Επιμέλεια έκδοσης: Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα Επιμέλεια κειμένων: Ξανθή Χουλιάρα (Δ/ντρια Πρεσβευτής Τ4Ε) Κατσάνος Θεοφάνης (Δάασκαλος Τ4Ε) Άννα Κόκκαλη (Δασκάλα Τ4Ε) Γραφιστική Επιμέλεια: Χρήστος Παπαδημητρίου (http://www.humansvectors.com/) Το παρόν έντυπο δημιουργήθηκε για τις ανάγκες του προγράμματος, Ευρωπαϊκή Επιτροπή Aντιπροσωπεία στην Ελλάδα Βασιλίσσης Σοφίας 2 106 74 Αθήνα, Τηλ. +30 210 72 72 100 Φαξ: +30 210 72 44 620 E-mail comm-rep-athens@ec.europa.eu, Ιστοσελίδα: http://ec.europa.eu/greece Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα @EEAthina Βιβλιογραφία Επίσημη Εφημερίδα ΕΕ (2014). Απόφαση αριθ. 472/2014/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014 σχετικά με το Ευρωπαϊκό Έτος για την Ανάπτυξη (2015) Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα Ευρωπαϊκό Έτος Ανάπτυξης (2015) REX/392 - CES6639-2013_00_00_TRA_AC Επίσημη Εφημερίδα ΕΕ (2013). Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στο αναπτυξιακό πλαίσιο μετά το 2015» (διερευνητική γνωμοδότηση), Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. Ανακτήθηκε από http://eur-lex.europa.eu/legal-content/el/ ALL/?uri=OJ:C:2014:067:TOC (19/10/2014). Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014). Ανάπτυξη και συνεργασία. Η καταπολέμηση της φτώχειας σε έναν κόσμο που αλλάζει. Η Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια. Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της ΕΕ. Ανακτήθηκε από http://europa.eu/pol/index_el.htm (19/10/2014). Εθνικός Συντονιστής για το Ευρωπαίκό Έτος Ανάπτυξης είναι η Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας του Υπουργείου Εξωτερικών (Υ.Δ.Α.Σ.) Πληροφορίες: κα. Ευτυχία Μπακοπούλου Σύμβουλος Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Α Τηλ. +30 210 3682143 E-mail: ydas4@mfa.gr ISBN: 978-92-79-44425-8 Αριθμ. καταλόγου: IA-14-06-183-EL-N DOI: 10.2775/108587