ΠΕΡΙΕΦΟΜΕΝΑ ΕΙΑΓΨΓΗ... 19 1. ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΚΑΣΗΓΟΡΙΕ ΜΕΣΑΝΑΣΕΤΗ ΣΟ ΜΕΣΑΝΑΣΕΤΣΙΚΟ ΥΑΙΝΟΜΕΝΟ... 23 1.1. Οι βαςικού τϑποι τησ μετανϊςτευςησ... 24 1.1.1. Γενικϐτεροι τϑποι μεταναςτεϑςεων... 24 1.1.2. Ειδικϐτεροι τϑποι μεταναςτεϑςεων... 26 1.1.3. Φαρακτηριςτικϊ των ςϑγχρονων μεταναςτευτικών ρευμϊτων... 29 1.1.4. Αιτύεσ και παρϊγοντεσ τησ εςωτερικόσ μετανϊςτευςησ... 30 1.1.5. Οι αιτύεσ των εξωτερικών μεταναςτευτικών ρευμϊτων... 31 1.1.5.1. Οικονομικό και αναπτυξιακό προςϋγγιςη... 31 1.1.5.2. Αιτύεσ διεθνών εξωτερικών και εςωτερικών μεταναςτεϑςεων, που εύναι ςχετικϋσ και μεαιτύεσ εςωτερικών μεταναςτεϑςεων... 32 1.2. Αποτελϋςματα και ςυνϋπειεσ τησ μεταναςτευτικόσ κύνηςησ... 33 1.2.1. Εννοιολογικϋσ θεωρητικϋσ προςεγγύςεισ... 33 1.2.2. Ειδικϋσ περιπτώςεισ ςυνεπειών τησ εξωτερικόσ μετανϊςτευςησ. Σο λαθρομεταναςτευτικϐ πρϐβλημα τησ Ελλϊδασ... 35 2. ΙΣΟΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΟΤ ΜΕΣΑΝΑΣΕΤΣΙΚΟΤ ΥΑΙΝΟΜΕΝΟΤ ΚΑΙ ΟΙ ΕΙΔΙΚΕ ΜΟΡΥΕ ΚΑΙ ΔΙΑΣΑΕΙ ΣΨΝ ΜΕΣΑΝΑΣΕΤΣΙΚΨΝ ΡΟΨΝ... 39 2.1. Απϐ τησ εμφϊνιςησ του ανθρώπου μϋχρι το μϋςον,περύπου, τησ δεϑτερησ δεκαετύασ (2018) του 21 ου αιώνα... 39 2.2. Ειδικϋσ μορφϋσ, διαςτϊςεισ, διαχρονικϋσ κατευθϑνςεισ και αιτύεσ των μεταναςτευτικών ρευμϊτων... 40 2.3. Σο μεταναςτευτικϐ ρεϑμα των Ρομϊ... 43 3. ΦΕΕΙ ΜΕΣΑΝΑΣΨΝ ΜΕ ΣΟ ΕΘΝΟ, ΣΗΝ ΠΟΛΙΣΕΙΑ, ΣΟΤ ΚΟΙΝΨΝΙΚΟΤ ΘΕΜΟΤ ΚΑΙ ΣΟΤ ΙΘΑΓΕΝΕΙ ΣΗ ΦΨΡΑ ΤΠΟΔΟΦΗ... 81 3.1. Ειςαγωγικϊ... 81 3.2. Η περύπτωςη τησ Ελλϊδασ ωσ προσ την ιθαγϋνεια και την πολιτογρϊφηςη... 81 3.3. Η εθνικϐτητα ςτην Ευρωπαώκό Ϊνωςη (Ε.Ε.)... 83 3.4. Οι αλληλοεπιδρϊςεισ ιθαγενών και αλλοδαπών ςτην Ελλϊδα και διεθνώσ... 83 4. ΘΕΜΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ ΓΙΑ ΣΟΤ ΜΕΣΑΝΑΣΕ ΠΡΟΥΤΓΕ ΠΑΛΙΝΝΟΣΟΤΝΣΕ... 87 4.1. Ειςαγωγικϊ... 87 4.1.1. Γενικϊ περύ δικαιωμϊτων... 88 11
ΤΓΦΡΟΝΑ ΘΕΜΑΣΑ ΚΟΙΝΨΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ 4.1.2. Σο Ελληνικϐ υνταγματικϐ πλαύςιο των δικαιωμϊτων των νϐμιμων αλλοδαπών... 92 4.1.3. υνταγματικού κανϐνεσ των νϐμιμων μεταναςτών... 93 4.1.3.1. Ατομικϊ δικαιώματα... 93 4.1.3.2. Κοινωνικϊ δικαιώματα... 94 4.1.4. Δικαςτικό Προςταςύα αλλοδαπών... 95 4.1.5. Δικαιώματα προςφϑγων και πολιτικϐ ϊςυλο... 96 4.1.6. Δικαιώματα, υποχρεώςεισ και περιοριςμού, που ιςχϑουν για τουσ αλλοδαποϑσ ςτην Ελλϊδα... 97 4.1.7. Προτϊςεισ για μύα θετικό προςϋγγιςη των δικαιωμϊτων των μεταναςτών (νομύμων και μη νομύμων)... 100 4.2. Διεθνεύσ ρυθμύςεισ για τη μετανϊςτευςη και ϊλλεσ ςχετικϋσ... 101 4.3. Σο Ελληνικϐ νομικϐ πλαύςιο του μεταναςτευτικοϑ φαινομϋνου... 102 4.3.1. Αρχικϐ νομικϐ πλαύςιο ρϑθμιςησ τησ μετανϊςτευςησ... 102 4.3.2. Νεϐτερο νομικϐ πλαύςιο ρϑθμιςησ τησ μετανϊςτευςησ (1991-2018)... 103 4.3.3. Νομιμοπούηςη μεταναςτών με ϊδεια παραμονόσ βϊςει του ιςχϑοντα θεςμικοϑ πλαιςύου. Μετανϊςτεσ και πρϐςφυγεσ χωρύσ χαρτιϊ... 115 4.3.4. Σο κεύμενο του Ν.3838/24-03-2010, κατϊ την ϋναρξη τησ κονωνικοοικονομικόσ κρύςησ ςτην Ελλϊδα... 115 4.3.5. Αρνητικϋσ ερμηνευτικϋσ προςεγγύςεισ του Νϐμου 3838/10... 125 4.3.6. Κοινϋσ Τπουργικϋσ Αποφϊςεισ, Τπουργικϋσ Αποφϊςεισ, και Πρϊξεισ τησ Διούκηςησ (Τπουργεύου Εςωτερικών), ςχετικϋσ με την ιθαγϋνεια και την πολιτογρϊφηςη, κατϊ την περύοδο 2010-2017... 126 4.3.7. Κοινϐ Ευρωπαώκϐ ϑςτημα Αςϑλου... 127 4.3.8. Σο υνταγματικϐ Καθεςτώσ τησ Ελλϊδασ... 128 5. ΑΠΑΦΟΛΗΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ ΜΕΣΑΝΑΣΨΝ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΗ- ΔΑΝΕΙΟ ΚΑΙ ΦΡΕΟ - ΦΕΣΙΚΟ ΘΕΜΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ... 131 5.1. Νϐμιμοι μετανϊςτεσ... 131 5.2. Μη νϐμιμοι μετανϊςτεσ και αγορϊ εργαςύασ... 133 5.3. Προτϊςεισ για το εργαςιακϐ καθεςτώσ των μεταναςτών... 133 5.4. Σο νϋο εργαςιακϐ καθεςτώσ ςτην Ελλϊδα... 134 5.5. Διεθνεύσ μεταναςτεϑςεισ και οικονομικό ανϊπτυξη... 170 5.6. Μεταναςτευτικϋσ πολιτικϋσ ςε ςτρατηγικϋσ ανϊπτυξησ προσ ϐφελοσ ϐλων. Η περύπτωςη τησ Ελλϊδασ και η ςχετικό πολιτικό... 172 5.7. Ηθικό και κοινωνικοοικονομικό κρύςη... 175 5.8. Η τελευταύα κοινωνικοοικονομικό προβληματικό τησ Ελλϊδασ, κατϊ τα ϋτη 2015-2017: πρϐςφυγεσ μετανϊςτεσ κρύςη - Ευρωπαώκό Ενωςη... 179 5.8.1. Η προςφυγικό και μεταναςτευτικό ϋξαρςη και ροό απϐ την Ανατολό ςτην Ευρώπη... 179 5.8.2. Η επιδεύνωςη τησ οικονομικόσ κρύςησ ςτην Ελλϊδα... 182 12
6. ΠΣΨΦΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΙΟΣΗΣΑ... 187 6.1. Οριςμϐσ, εννοιολογικϋσ διευκρινόςεισ... 187 6.2. Η ανιςϐτητα μεταξϑ των χωρών... 188 6.3. Οι παρϊγοντεσ και οι ςυνϋπειεσ τησ πτώχειασ... 189 6.4. Η πτώχεια ςτην πορεύα τησ κοινωνικο-οικονομικόσ ςκϋψησ... 189 6.5. τατιςτικϊ ςτοιχεύα για την πτώχεια και ςυμπερϊςματα για την κρύςη γενικώσ... 190 7. ΣΟ ΜΕΣΑΝΑΣΕΤΣΙΚΟ ΥΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΗΝ ΕΤΡΨΠΑέΚΗ ΕΝΨΗ... 193 7.1. Η μετανϊςτευςη απϐ τρύτεσ χώρεσ (immigration) ωσ αμφύςημη προςϋγγιςη για την ευρωπαώκό ϋνωςη, κατϊ τα ϋτη 2000 2017... 193 7.2. Σο δικαύωμα ζημιογϐνου αςϑλου... 194 7.3. Σα ψευδό προςχόματα τησ ςυνανϊπτυξησ... 195 7.4. Η δημοκρατύα ςτον κύνδυνο τησ παγκοςμιοπούηςησ των φακϋλλων.. 196 7.5. Σο θεςμικϐ πλαύςιο τησ Ευρωπαώκόσ Ϊνωςησ για τη μετανϊςτευςη, το ϊςυλο και τα ςϑνορα... 197 7.6. Η μετανϊςτευςη (immigration) απϐ πρϐςωπα πολύτεσ του εξωτερικοϑ (απϐ την Ε.Ε. ό απϐ μύα τρύτη χώρα) ςτο ϋδαφοσ του κρϊτουσ μϋλουσ τησ Ε.Ε 27... 199 7.7. υνθόκεσ αντιπαλϐτητασ με τουσ μετανϊςτεσ. Σο πρϐβλημα τησ επύβλεψησ των εξωτερικών ςυνϐρων... 199 7.8. Απϐκτηςη τησ ιθαγϋνειασ ςτην Ευρωπαώκό Ϊνωςη 27... 202 7.9. Αναγνώριςη των απϊτριδων ό των υπηκϐων των τρύτων χωρών ωσ προςφϑγων... 203 7.10. Η εθνικό νομοθεςύα χωρών τησ Ε.Ε. για την πρϐβλεψη του «εγκλόματοσ αλληλεγγϑησ» ςτο μεταναςτευτικϐ πεδύο... 203 7.11. Προβληματικό τησ Ε.Ε. απϋναντι ςτο μεταναςτευτικϐ ρεϑμα... 205 7.12. Απϐκτηςη εθνικϐτητασ (ό ιθαγϋνειασ) ςτην Ε.Ε. και αντικύνητρα αποθϊρρυνςησ εξϐδου των μεταναςτών. χετικϊ ςτατιςτικϊ ςτοιχεύα... 205 7.13. Δημογραφικϋσ ςτατιςτικϋσ μεθοδολογύεσ και εκτιμόςεισ... 206 7.14. Μετανϊςτευςη, εγκληματικϐτητα και κοινωνικϋσ εκτιμόςεισ... 207 7.15. τατιςτικϋσ εκτιμόςεισ και ςυςχετύςεισ τησ μεταναςτευτικόσ εγκληματικϐτητασ ςτην Ελλϊδα... 207 8. ΜΕΣΑΝΑΣΕΤΣΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ... 211 8.1. Πολιτικό, πολιτεύα, κρϊτοσ... 211 8.2. Ϊννοια, κανϐνεσ, δρϊςεισ... 211 8.3. Η ςημαςύα τησ μεταναςτευτικόσ πολιτικόσ... 213 8.4. Βαςικϋσ αρχϋσ μεταναςτευτικόσ πολιτικόσ... 214 8.5. Για μύα νϋα μεταναςτευτικό πολιτικό... 214 8.6. Πολιτικϋσ ρϑθμιςησ τησ μετανϊςτευςησ... 214 13
ΤΓΦΡΟΝΑ ΘΕΜΑΣΑ ΚΟΙΝΨΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ 8.7. Μετανϊςτευςη, ενςωμϊτωςη μεταναςτών και μεταναςτευτικό πολιτικό. Προςϋγγιςη του μεταναςτευτικοϑ φαινομϋνου και τησ κοινωνικόσ ενςωμϊτωςησ... 216 8.7.1. Ειςαγωγικϋσ ϋννοιεσ... 216 8.7.2. Λϐγοι, που οδηγοϑν ςτην ενθϊρρυνςη τησ διαμϐρφωςησ και ϊςκηςησ μύασ ενεργοϑ πολιτικόσ ενςωμϊτωςησ των μεταναςτών απϐ τη χώρα υποδοχόσ... 217 8.7.3. Περιεχϐμενο των αιτιωδών ςχϋςεων τησ διαδικαςύασ κοινωνικόσ ενςωμϊτωςησ και αφομούωςησ των μεταναςτών... 218 8.7.4. Οι ϋξι βαςικϋσ αρχϋσ, που διϋπουν το Ολοκληρωμϋνο Πρϐγραμμα Δρϊςησ του Τ.Ε.Α.Η.Δ., ϐςον αφορϊ ςτουσ υπηκϐουσ τρύτων χωρών... 220 8.7.5. Σελικϊ ςυμπερϊςματα προτϊςεισ για την Ελληνικό μεταναςτευτικό πολιτικό... 221 9. Η ΜΕΣΑΝΑΣΕΤΣΙΚΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΙΚΗ ΣΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΗ... 223 10. ΣΑΕΙ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΣΙΚΕ ΣΨΝ ΔΙΕΘΝΨΝ ΜΕΣΑΝΑΣΕΤΕΨΝ... 235 11. ΠΕΡΙΛΗΧΗ ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΨΝ ΓΙΑ ΣA ΜΕΣΑΝΑΣΕΤΣΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ... 237 12. ΕΠΙΜΤΘΙΟ ΚΑΙ ΜΕΣΑΝΑΣΕΤΣΙΚΟ ΥΑΙΝΟΜΕΝΟ... 239 13. Η ΕΚΠΑΙΔΕΤΗ ΣΨΝ ΜΕΣΑΝΑΣΨΝ ΚΑΙ ΣΨΝ ΠΑΛΙΝΝΟΣΟΤΝΣΨΝ... 243 13.1. Η εκπαιδευτικό πολιτικό για τουσ μετανϊςτεσ ςτισ χώρεσ τησ Ευρωπαώκόσ Ϊνωςησ... 243 13.1.1. Μετανϊςτευςη και εκπαύδευςη... 247 13.1.2. Η ροό των μεταναςτευτικών ρευμϊτων προσ την Ελλϊδα... 252 13.1.3. Σα ανθρώπινα δικαιώματα και η εκπαύδευςη των μεταναςτών... 254 13.1.4. Ξενοφοβύα, κοινωνικϋσ διακρύςεισ, κοινωνικϐσ ρατςιςμϐσ και αποκλειςμϐσ... 256 13.1.5. Ο αποκλειςμϐσ των μεταναςτών απϐ την ϊςκηςη των δικαιωμϊτων... 257 13.1.5.1. Η ςυμβολό τησ εκπαύδευςησ ςτην ϊρςη του κοινωνικοϑ αποκλειςμοϑ... 259 13.2. Σο κοινωνικϐ και το μορφωτικϐ κεφϊλαιο. Εννοιολογικό προςϋγγιςη... 260 13.2.1. Ο «επιπολιτιςμϐσ» των μεταναςτών ό ο ενδιϊμεςοσ πολιτιςμϐσ... 263 13.2.2. Ο επιπολιτιςμϐσ των μεταναςτών ςτη ςϑγχρονη Ελλϊδα... 266 13.2.3. Πολιτιςμικό «ετερϐτητα» και εκπαύδευςη των ατϐμων, που εντϊςςονται ςε ευϊλωτεσ κοινωνικϋσ ομϊδεσ... 268 14
13.3. Παγκοςμιοπούηςη, πολυπολιτιςμικϐτητα και διαπολιτιςμικό εκπαύδευςη... 269 13.3.1. Παγκοςμιοπούηςη... 269 13.3.2. Η Παγκοςμιοπούηςη και ο Ευρωπαώκϐ χώροσ... 271 13.3.3. Παγκοςμιοπούηςη και εκπαύδευςη... 273 13.3.4. Μετανϊςτευςη, οικονομικό κρύςη και πολυπολιτιςμικϐτητα... 277 13.3.5. Πολυπολιτιςμικϐτητα και Διαπολιτιςμικϐτητα- Ζητόματα ορολογύασ... 282 13.3.5.1. Πολιτιςμϐσ και Κουλτοϑρα... 282 13.3.5.2. Η διαπολιτιςμικό ικανϐτητα (Intercultural Competence)... 284 13.3.5.3. Κριτόρια ανύχνευςησ τησ διαπολιτιςμικόσ ικανϐτητασ... 288 13.4. Διαπολιτιςμικό Εκπαύδευςη... 290 13.4.1. Διαπολιτιςμικό Παιδαγωγικό και Διαπολιτιςμικό Εκπαύδευςη... 293 13.4.2. Προςδοκύεσ απϐ τη Διαπολιτιςμικό Εκπαύδευςη... 296 13.4.3. Ζητόματα και προβλόματα τησ Διαπολιτιςμικόσ Παιδαγωγικόσ και τησ Διαπολιτιςμικόσ Εκπαύδευςησ... 299 13.4.4. Ζητόματα - ερωτόματα ςχετικϊ με τη Διαπολιτιςμικό Εκπαύδευςη... 301 13.4.5. Η υπϐςταςη, ο ςκοπϐσ, οι ςτϐχοι και το περιεχϐμενο τησ Διαπολιτιςμικόσ Εκπαύδευςησ... 301 13.4.5.1. Αποδϋκτεσ τησ Διαπολιτιςμικόσ Εκπαύδευςησ... 304 13.4.5.2. Θεωρητικό θεμελύωςη τησ Διαπολιτιςμικόσ Εκπαύδευςησ... 305 13.4.5.3. Πώσ εφαρμϐζεται η Διαπολιτιςμικό Εκπαύδευςη;... 309 13.5. Η μελϋτη τησ εκπαύδευςησ των μεταναςτών μαθητών ςτην Ελλϊδα... 361 13.6. Η διδαςκαλύα τησ γλώςςασ (τησ μητρικόσ και τησ δεϑτερησ ό ξϋνησ) ςτα παιδιϊ των μεταναςτών και η απϐκτηςη τησ γλωςςικόσ ικανϐτητασ... 389 13.7. Διγλωςςύα και εκπαύδευςη των αλλϐγλωςςων μαθητών... 419 13.8. Γενικϋσ εκτιμόςεισ τησ διγλωςςύασ των μεταναςτών παιδιών και εφόβων... 446 13.9. Εκπαύδευςη ενόλικων μεταναςτών ςτισ χώρεσ τησ Ευρωπαώκόσ Ϊνωςησ... 447 13.10. Αποτύμηςη τησ εκπαιδευτικόσ πολιτικόσ τησ Ελλϊδασ για τουσ μετανϊςτεσ, με ϋμφαςη ςτον τομϋα τησ διαπολιτιςμικόσ εκπαύδευςησ... 464 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑΣΑ-Α ΦΕΣΙΚΑ ΜΕ ΣΑ ΚΕΥΑΛΑΙΑ 1-12 ΣΟΤ ΒΙΒΛΙΟΤ... 469 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 1.Α ΠΟΟΣΙΚΕ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣΙΚΕ ΕΚΣΙΜΗΕΙ ΣΗΝ ΚΟΙΝΨΝΙΚΗ ΕΠΙΣΗΜΗ... 469 15
ΤΓΦΡΟΝΑ ΘΕΜΑΣΑ ΚΟΙΝΨΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ 1. Επιςτόμη επιςτόμεσ... 469 1.1. Εννοιολογικϋσ προςεγγύςεισ... 469 1.2. Εκπλόρωςη του ςκοποϑ τησ Επιςτόμησ... 469 2. Επιςτημολογύα... 470 3. Μϋθοδοσ Μεθοδολογύα Κοινωνικϋσ επιςτόμεσ... 470 3.1. Μϋθοδοσ (méthode)... 470 3.2. Μεθοδολογύα (Methodology, méthodologie)... 472 3.3. Μεθοδολογύα Κοινωνικών Επιςτημών... 473 4. Ϊρευνα μϋθοδοι ϋρευνασ κοινωνικό επιςτόμη... 473 4.1. Ϊρευνα (research recherche)... 473 4.2. Μϋθοδοι επιςτημονικόσ ϋρευνασ... 475 4.3. Κοινωνικό Ϊρευνα Μϋθοδοι Κοινωνικόσ Ϊρευνασ... 475 4.4. τατιςτικό οικονομομετρικό μϋθοδοσ τεχνικϋσ ϋρευνασ... 476 4.5. Πρώτη προςϋγγιςη ςτη δυναμικό ανϊλυςη του γνωςτικοϑ πεδύου τησ δημογραφύασ και τησ κοινωνικόσ κινητικϐτητασ πληθυςμών... 478 4.6. Μεθοδολογύα ϋρευνασ ςτισ εμφανιζϐμενεσ ςχϋςεισ μεταξϑ διϊφορων κοινωνικο-οικονομικών μεγεθών, που εμπλϋκονται ςτο μεταναςτευτικϐ φαινϐμενο και γενικϐτερα ςτο φαινϐμενο των μετακινόςεων πληθυςμών... 478 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 2.Α Σο ιςχϑον θεςμικϐ πλαύςιο τησ δημοςιας διοικηςης, του επαγγελματικοϑ προςανατολιςμοϑ, τησ απαςχϐληςησ, τησ κατϊρτιςησ και των ςχετικών εργαςιακών ςχϋςεων... 481 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 3.Α ΠINAKE ΚΑΙ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΣΑ... 489 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ - 4.Α ΣΟΙΦΕΙΑ, ΘΕΕΙ, ΠΡΟΣΑΕΙ, ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ ΚΑΙ ΣΑΣΙΣΙΚΕ ΤΦΕΣΙΕΙ ΚΟΙΝΨΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΨΝ ΜΕΣΑΒΛΗΣΨΝ, ΠΟΤ ΑΥΟΡΟΤΝ, ΚΤΡΙΨ, ΣΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2014-2017 ΚΑΙ, ΚΑΣΑ ΠΡΟ- ΒΛΕΧΗ, ΣΟ ΕΣΟ 2018, ΚΑΘΨ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΙΚΨ ΣΑ ΚΕΥΑ- ΛΑΙΑ 1-12 ΣΟΤ ΒΙΒΛΙΟΤ. ΕΠΙΗ, ΔΙΑΥΟΡΕ, ΦΕΣΙΚΕ ΜΕ ΣΟ ΠΕ- ΡΙΕΦΟΜΕΝΟ ΣΟΤ ΒΙΒΛΙΟΤ (ΚΕΥΑΛΑΙΑ 1-12), ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕ, ΚΟΙ- ΝΨΝΙΚΕ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΕ ΕΝΝΟΙΕ... 511 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ - 5.Α ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ (ΣΨΝ ΚΕΥΑΛΑΙΨΝ 1-12 ΣΟΤ ΒΙΒΛΙΟΤ)... 533 Α. την ελληνικό γλώςςα... 533 Β. την ξϋνη γλώςςα... 538 Γ. Περιοδικϊ, Ειδικϋσ Εκδϐςεισ, Λεξικϊ Εγκυκλοπαύδειεσ, Επετηρύδεσ... 540 Δ. Διαδύκτυο... 541 16
ΠΑΡΑΡΣΗΜΑΣΑ Β ΣΟY ΚΕΥΑΛΑΙΟY 13 ΣΟΤ ΒΙΒΛΙΟΤ: H EKΠΑΙΔΕΤΗ ΣΨΝ ΜΕΣΑΝΑΣΨΝ ΚΑΙ ΣΨΝ ΠΑΛΙΝΝΟΣΟΤΝΣΨΝ... 543 1. Βιβλιογραφύα: Α. την ελληνικό γλώςςα, Β. ε ξϋνη γλώςςα, Γ. Περιοδικϊ, Ειδικϋσ Εκδϐςεισ, Λεξικϊ Εγκυκλοπαύδειεσ, Επετηρύδεσ, Δ. Διαδύκτυο... 543 2. Ειδικϐ θεςμικϐ πλαύςιο ςχετικϐ με τη διαπολιτιςμικό εκπαύδευςη... 560 ΠΕΡΙΛΗΠΣΙΚΑ ΒΙΟΓΡΑΥΙΚΑ... 561 17