Θεςμική Αναμόρφωςη τησ Προ-πτωχευτικήσ Διαδικαςίασ Εξυγίανςησ Επιχειρήςεων

Transcript

1 Ενημερωτικό ημείωμα Θεςμική Αναμόρφωςη τησ Προ-πτωχευτικήσ Διαδικαςίασ Εξυγίανςησ Επιχειρήςεων -Σι προβλέπει η νομοθετική ρύθμιςη για την προ-πτωχευτική διαδικαςία εξυγίανςησ επιχειρήςεων; Με την προτεινόμενη θεςμικό ρύθμιςη αντικαθύςταται το ϋκτο κεφϊλαιο του Ν.3588/2007 (Πτωχευτικόσ Κώδικασ) και αναμορφώνεται με τϋτοιο τρόπο, ώςτε να δύνεται μια πραγματικό δεύτερη ευκαιρύα ςτισ επιχειρόςεισ που για οποιονδόποτε λόγο βρύςκονται ςε οικονομικό αδυναμύα. Έτςι, ειςϊγεται με ουςιαςτικό τρόπο η προ-πτωχευτικό διαδικαςύα εξυγύανςησ μιασ επιχεύρηςησ και ενιςχύεται η δυνατότητα διϊςωςόσ τησ, πριν επϋλθει η περύοδοσ πτώχευςησ που ςημαύνει και την αυτόματη απαξύωςό τησ. Το καινοτόμο ςτοιχεύο που επιφϋρει αυτό η ρύθμιςη εύναι ο γρόγοροσ επανακαθοριςμόσ των ςχϋςεων οφειλϋτη και πιςτωτών, με ςύναψη ςυμφωνύασ εξυγύανςησ, που ϋχει ωσ ςτόχο τον περιοριςμό τησ προκύπτουςασ ζημύασ ςτο ελϊχιςτο. Έτςι, περιορύζεται το διϊςτημα τησ αβεβαιότητασ ςε ςχϋςη με την επιβύωςη ό μη τησ επιχεύρηςησ. -Ποιεσ επιχειρήςεισ αναμένεται ότι θα ενιςχυθούν από αυτή τη ρύθμιςη; Μϋςω αυτόσ τησ ρύθμιςησ αναμϋνεται να εξυγιανθούν και να ςυνεχύςουν να λειτουργούν επιχειρόςεισ που εύναι επιχειρηματικϊ βιώςιμεσ λόγω αντικειμϋνου, αλλϊ αντιμετωπύζουν προβλόματα ρευςτότητασ επειδό εύναι υπερχρεωμϋνεσ. -Ποιο είναι το όφελοσ από αυτή τη θεςμική αναμόρφωςη; Το όφελοσ από αυτό την αναμόρφωςη, ειδικϊ ςτη ςυγκεκριμϋνη δύςκολη οικονομικό ςυγκυρύα, εύναι ςημαντικό καθώσ: 1. Διαςώζονται θϋςεισ εργαςύασ τόςο ςτην ύδια την επιχεύρηςη, όςο και ςε ϊλλεσ επιχειρόςεισ (προμηθευτϋσ, εμπορικούσ αντιπροςώπουσ κλπ.) που ςυναλλϊςςονται με αυτόν.

2 2. Δεν χϊνεται η ϊυλη αξύα τησ επιχεύρηςησ και δεν διακόπτεται η παραγωγικό τησ δραςτηριότητα. 3. Η διϊςωςη επιχειρόςεων μπορεύ να βοηθόςει και ςτην προςϋλκυςη επενδύςεων, αφού μπορεύ να εύναι ελκυςτικότερο για τον επενδυτό να ξεκινόςει την επϋνδυςό του με βϊςη μια υφιςτϊμενη επιχεύρηςη που χρειϊζεται ρευςτότητα για να διαςωθεύ και να αναπτυχθεύ, παρϊ να ξεκινόςει από το μηδϋν. - Σι ακριβώσ αλλάζει με τη ςυγκεκριμένη θεςμική αναμόρφωςη τησ Προ πτωχευτικήσ διαδικαςίασ; Η επιχεύρηςη διϊςωςησ τησ επιχεύρηςησ δεν γύνεται ςτο πλαύςιο τησ πτωχευτικόσ διαδικαςύασ καθώσ ςτη χώρα μασ η πτώχευςη, οικονομικϊ και κοινωνικϊ, ςυνδϋεται με την εκκαθϊριςη, με αποτϋλεςμα οι απόπειρεσ αναδιοργϊνωςησ ςτο πλαύςιο τησ πτώχευςησ να υπονομεύονται από την απαξύωςη τησ επιχεύρηςησ ςτα μϊτια των πελατών και προμηθευτών τησ. 1. Ο Πτωχευτικόσ Κώδικασ που ιςχύει μϋχρι ςόμερα προβλϋπει μεν για το προ-πτωχευτικό ςτϊδιο τη διαδικαςύα τησ ςυνδιαλλαγόσ, χωρύσ όμωσ η ςυμφωνύα που απορρϋει από αυτό τη διαδικαςύα να δεςμεύει τουσ μη ςυναινούντεσ πιςτωτϋσ. Έτςι, δημιουργεύται αυτό που ςτην οικονομικό επιςτόμη αποκαλεύται «πρόβλημα τησ ςυλλογικόσ δρϊςησ». Δηλαδό, ακόμη και αν όλοι οι πιςτωτϋσ αναγνωρύζουν ότι μια ρύθμιςη των απαιτόςεών τουσ που θα διαςώςει τον οφειλϋτη θα εύναι προσ το ςυλλογικό ςυμφϋρον, κϊθε ϋνασ χωριςτϊ μπορεύ να ελπύζει ότι οι λοιπού πιςτωτϋσ θα υποςτούν το κόςτοσ τησ ρύθμιςησ και θα εξυγιϊνουν την επιχεύρηςη του οφειλϋτη, χωρύσ όμωσ ο πιςτωτόσ αυτόσ να υποςτεύ τισ θυςύεσ τησ ρύθμιςησ. Για τον λόγο αυτό παρατηρείται ότι, ενώ μεγάλοσ αριθμόσ επιχειρήςεων ειςέρχεται ςτισ διαδικαςίεσ των άρθρων 99 επ., πολύ λίγεσ επιτυγχάνουν ςυμφωνία με τουσ πιςτωτέσ τουσ και πραγματική εξυγίανςη. 2. Η προτεινόμενη ρύθμιςη ςυνδυϊζει τα θετικϊ ςτοιχεύα τησ καταργημϋνησ ρύθμιςησ του ϊρθρου 44 του ν. 1892/1990 (ιδύωσ τη δϋςμευςη τησ μειοψηφύασ) και τησ ρύθμιςησ του Πτωχευτικού Κώδικα (διαδικαςύα ςυνδιαλλαγόσ), προχωρώντασ όμωσ πϋραν αυτών και ειςϊγοντασ καινοτόμεσ λύςεισ. - Ποια είναι τα κυριότερα χαρακτηριςτικά τησ νέασ ρύθμιςησ; 1. Ειςϊγεται η δυνατότητα δϋςμευςησ των μη ςυναινούντων πιςτωτών, λύνοντασ ϋτςι το προαναφερθϋν «πρόβλημα τησ ςυλλογικόσ δρϊςησ».

3 2. Δύνεται η μεγαλύτερη δυνατό ευελιξύα ωσ προσ την κατϊρτιςη τησ ςυμφωνύασ. Συγκεκριμϋνα δύνεται, κατϊ το γαλλικό πρότυπο, η δυνατότητα να καταλόξουν οφειλϋτησ και δανειςτϋσ ςε ςυμφωνύα χωρύσ επύςημη διαδικαςύα διαπραγματεύςεων, με εμπιςτευτικϋσ διαπραγματεύςεισ, ώςτε να αποφεύγεται, όπου εύναι εφικτό (ςυνόθωσ όταν οι δανειςτϋσ εύναι λύγοι και ςυνεργϊζονται μεταξύ τουσ), η δημιουργύα αβεβαιότητασ ωσ προσ την επιβύωςη τησ επιχεύρηςησ που ςυνεπϊγεται ςόμερα η υπαγωγό ςε διαδικαςύα ςυνδιαλλαγόσ. Στην περύπτωςη που επιλϋγεται η διαδικαςύα επύςημησ διαπραγμϊτευςησ ςτο πλαύςιο τησ διαδικαςύασ εξυγύανςησ δύνονται δύο δυνατότητεσ - εύτε να ςυνϊπτουν τη ςυμφωνύα απευθεύασ οι πιςτωτϋσ, εύτε να ςυγκαλεύται ςυνϋλευςη των πιςτωτών. Η δεύτερη, πιο "βαριϊ" διαδικαςύα αναμϋνεται ότι θα χρηςιμοποιεύται ςε περιπτώςεισ που υπϊρχει πληθώρα πιςτωτών που εύναι δύςκολο να ςυντονιςτούν διαφορετικϊ. 3. Επιπλϋον, ενώ θεςμοθετεύται η δϋςμευςη του Δημοςύου και των φορϋων κοινωνικόσ από τη ςυμφωνύα ςυνδιαλλαγόσ, ωσ απαραύτητη προϋπόθεςη επιτυχύασ αυτόσ, λαμβϊνονται υπόψη και διαςφαλύζονται τα ςυμφϋροντϊ τουσ μϋςα από την υποχρεωτικό κλότευςόσ τουσ ςτην οικεύα διαδικαςύα. -Σι είδουσ ρυθμίςεισ μπορούν να ςυμπεριλαμβάνονται ςε μια ςυμφωνία εξυγίανςησ οφειλέτη- πιςτωτών; Ωσ προσ το περιεχόμενο τησ ςυμφωνύασ εξυγύανςησ (ϊρθρο 106ε παρ. 1) δύνεται ευρύτατη διακριτικό ευχϋρεια ςτα μϋρη με ενδεικτικό δυνατότητα χρόςησ διαφόρων μϋτρων από τα πιο όπια (π.χ. απλό παρϊταςη του χρόνου αποπληρωμόσ υποχρεώςεων) μϋχρι τα πιο δραςτικϊ (π.χ. κεφαλαιοπούηςη των χρεών ό και μεταβύβαςη τησ επιχεύρηςησ), ώςτε να καλύπτονται κατϊ το δυνατό όλεσ οι περιπτώςεισ ανϊλογα με την ϋκταςη του προβλόματοσ τησ επιχεύρηςησ. -Πωσ διαςφαλίζεται η προςταςία των πιςτωτών μιασ επιχείρηςησ που κάνει χρήςη των ρυθμίςεων τησ προ-πτωχευτικήσ διαδικαςίασ εξυγίανςησ; 1. Η ανϊγκη τησ διϊςωςησ τησ επιχεύρηςησ δεν ϋρχεται ςε ςύγκρουςη, αλλϊ αντύθετα ςυμπλϋει με τα ςυμφϋροντα των πιςτωτών, αφού κατϊ κανόνα οι πιςτωτϋσ θα ικανοποιηθούν περιςςότερο από μια λειτουργούςα επιχεύρηςη, από ό,τι θα ικανοποιούνταν από την αναγκαςτικό πώληςη των περιουςιακών τησ ςτοιχεύων. 2. Στισ λύγεσ περιπτώςεισ που η εκπούηςη των περιουςιακών ςτοιχεύων εύναι ευνοώκότερη για τουσ πιςτωτϋσ από τη

4 διϊςωςη τησ επιχεύρηςησ θα πρόκειται για επιχειρόςεισ μεςοπρόθεςμα μη βιώςιμεσ, η απόπειρα διϊςωςησ των οπούων δεν εύναι κοινωνικϊ και οικονομικϊ επωφελόσ αφού εύναι καταδικαςμϋνη ςε αποτυχύα. Για τον λόγο αυτόν τύθεται ωσ κριτόριο τησ διαδικαςύασ εξυγύανςησ το να μη παραβλϊπτεται η ςυλλογικό ικανοπούηςη των πιςτωτών. Με τον τρόπο αυτό και οι νϋεσ διατϊξεισ εναρμονύζονται με τον ςκοπό του Πτωχευτικού Κώδικα, όπωσ εξαγγϋλλεται ςτο ϊρθρο Ειδικϊ για τισ περιπτώςεισ ςτισ οπούεσ η επύτευξη ςυμφωνύασ εξυγύανςησ δεν εύναι μεν δυνατό αλλϊ υπϊρχει πιθανότητα διϊςωςησ τησ επιχεύρηςησ μϋςω τησ πώληςησ του ςυνόλου ό λειτουργικών τμημϊτων αυτόσ, επανϋρχεται ο θεςμόσ τησ ειδικόσ εκκαθϊριςησ. 4. Για την αποφυγό ϊδικων αποτελεςμϊτων το νομοςχϋδιο προβλϋπει ουςιαςτικϊ κριτόρια για την επικύρωςη τησ ςυμφωνύασ. Ενδεικτικϊ προβλϋπεται ότι με βϊςη τη ςυμφωνύα πρϋπει οι πιςτωτϋσ να μην περιϋρχονται ςε χειρότερη θϋςη από αυτόν ςτην οπούα θα βρύςκονταν αν ο οφειλϋτησ πτώχευε και πρϋπει να τηρεύται η αρχό τησ ιςότητασ μεταξύ πιςτωτών που βρύςκονται ςτην ύδια θϋςη ρυθμύςεισ που ςυνιςτούν ουςιώδεισ δικλεύδεσ αςφαλεύασ για τουσ μικρούσ πιςτωτϋσ. - Διάςωςη μιασ επιχείρηςησ ςημαίνει και αυτόματη διάςωςη του επιχειρηματία; 1. Η διϊςωςη τησ επιχεύρηςησ δεν ςημαύνει αναγκαύα και τη διϊςωςη του φορϋα τησ του επιχειρηματύα. Αυτό θα όταν αντύθετο με την οικονομικό λογικό, αφού ςτην περύπτωςη τησ επιτυχύασ τησ επιχεύρηςησ ο επιχειρηματύασ καρπώνεται τα κϋρδη και ςυνεπώσ πρϋπει κατϊ κύριο λόγο να υφύςταται από την ϊλλη πλευρϊ τισ οικονομικϋσ ςυνϋπειεσ τησ αποτυχύασ. Και κοινωνικϊ όμωσ μπορεύ να εύναι ϊδικη η διϊςωςη του επιχειρηματύα ςε βϊροσ των πιςτωτών που ςυχνϊ εύναι περιςςότερο ϊξιοι προςταςύασ (π.χ. εργαζόμενοι, προμηθευτϋσ, αςφαλιςτικϊ ταμεύα κλπ.). Εύναι λοιπόν ενδεχόμενο η διϊςωςη τησ επιχεύρηςησ να ςυνεπϊγεται την απώλεια του ελϋγχου τησ από τον επιχειρηματύα, όπωσ θα ςυμβαύνει όταν η διϊςωςη θα γύνεται με μεταβύβαςη τησ επιχεύρηςησ ό (ενδεχομϋνωσ) με κεφαλαιοπούηςη χρεών. 2. Ο νομοθϋτησ δεν επιδιώκει να ρυθμύςει ςε ποιο βαθμό θα επϋρχεται απώλεια τησ επιχεύρηςησ για τον επιχειρηματύα, αφόνοντασ τισ διαπραγματεύςεισ μεταξύ των μερών να καθορύςουν τα αποτελϋςματα αυτϊ. Ωςτόςο για την αποφυγό καταχρηςτικόσ ςυμπεριφορϊσ από τουσ μετόχουσ ό εταύρουσ του οφειλϋτη επιτρϋπει υπό προϋποθϋςεισ ςτο πτωχευτικό

5 δικαςτόριο να παρϋμβει και να τουσ εξαναγκϊςει να ςυμπρϊξουν ςτη διϊςωςη τησ επιχεύρηςησ. 3. Σύμφωνα με το όδη υφιςτϊμενο ϊρθρο 98 του Πτωχευτικού Κώδικα οι διοικητϋσ των κεφαλαιουχικών εταιρειών ϋχουν υποχρϋωςη να εργαςτούν για την αποφυγό τησ πτώχευςόσ τουσ. Έτςι, εύναι προφανϋσ ότι η υποχρϋωςη αυτό μπορεύ να ςυνύςταται και ςτη ςύμπραξη ςε επιτυχό εξυγύανςη ςε περύπτωςη που εύναι εφικτό. Επομϋνωσ, ςε περύπτωςη αδικαιολόγητησ ϊρνηςησ ό παρϊλειψησ των διοικητών κεφαλαιουχικόσ εταιρεύασ να ςυνϊψουν ςυμφωνύα εξυγύανςησ μπορεύ να γεννϊται ευθύνη τουσ για την αποζημύωςη των πιςτωτών, ςύμφωνα με το ϊρθρο 98 παρ. 2 του Πτωχευτικού Κώδικα. ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Παραδείγματα εξυγίανςησ επιχειρήςεων με τισ νέεσ ρυθμίςεισ που προβλέπονται ςτην προ-πτωχευτική διαδικαςία Παρακϊτω αναφϋρονται ενδεικτικϊ περιπτώςεισ εξυγύανςησ με μεταβύβαςη εν όλω ό εν μϋρει τησ επιχεύρηςησ του οφειλϋτη: α. Ανώνυμη εταιρεύα οφεύλει Ευρώ. Τρύτοσ αγορϊζει το ςύνολο του ενεργητικού τησ επιχεύρηςόσ τησ χωρύσ να αναλϊβει μϋροσ του παθητικού ϋναντι Ευρώ, τα οπούα χρηςιμοποιούνται για τη μερικό ικανοπούηςη των πιςτωτών οι οπούοι ςυμφωνούν να διαγρϊψουν τα υπόλοιπα. β. Ανώνυμη εταιρεύα οφεύλει Ευρώ. Τρύτοσ αγορϊζει το ςύνολο του ενεργητικού τησ επιχεύρηςόσ τησ, αναδϋχεται υποχρεώςεισ Ευρώ και καταβϊλει τύμημα τοισ μετρητούσ Ευρώ. Τα εναπομϋνοντα Ευρώ διαγρϊφονται. γ. Ανώνυμη εταιρεύα οφεύλει Ευρώ. Τρύτοσ αγορϊζει το ενεργητικό ενόσ από τουσ δύο κλϊδουσ τησ δραςτηριότητϊσ τησ ϋναντι τιμόματοσ Ευρώ. Από τα εναπομϋνοντα Ευρώ, Ευρώ παραμϋνει ωσ χρϋοσ του οφειλϋτη, Ευρώ κεφαλαιοποιούνται και Ευρώ διαγρϊφονται. δ. Ανώνυμη εταιρεύα οφεύλει Ευρώ. Οι πιςτωτϋσ τησ ειςφϋρουν ςε ανώνυμη εταιρεύα που ςυςτόνεται για τον ςκοπό αυτόν τισ απαιτόςεισ τουσ. Στη ςυνϋχεια η νϋα ανώνυμη εταιρεύα αγορϊζει ϋναντι Ευρώ το ςύνολο του ενεργητικού τησ παλιϊσ. Το τύμημα ςυμψηφύζεται με τισ απαιτόςεισ που ανόκουν

6 πλϋον ςτη νϋα εταιρεύα. Έτςι η επιχεύρηςη περιϋρχεται ελεύθερη χρεών ςε εταιρεύα που ανόκει ςτουσ πιςτωτϋσ. ε. Ανώνυμη εταιρεύα οφεύλει Ευρώ. Οι πιςτωτϋσ τησ ειςφϋρουν ςε νϋα ανώνυμη εταιρεύα απαιτόςεισ ύψουσ Ευρώ και η νϋα εταιρεύα αγορϊζει τον ϋναν από τουσ δύο κλϊδουσ τησ δραςτηριότητασ τησ παλαιϊσ ανώνυμησ εταιρεύασ ϋναντι Ευρώ (με ςυμψηφιςμό των απαιτόςεών τησ κατϊ τησ παλαιϊσ εταιρεύασ) και αναδϋχεται επιπλϋον υποχρεώςεισ Ευρώ. Από τισ εναπομϋνουςεσ υποχρεώςεισ τησ παλαιϊσ ανώνυμησ εταιρεύασ, Ευρώ ορύζεται ότι θα καταβληθεύ ςε δόςεισ με βϊςη την αναμενόμενη κερδοφορύα του εναπομϋνοντοσ κλϊδου τησ, ενώ Ευρώ εξοφλούνται από αύξηςη κεφαλαύου που καλύπτουν οι υφιςτϊμενοι μϋτοχοι τησ παλαιϊσ εταιρεύασ και τρύτοι επενδυτϋσ.