A. BELKE: Καλησπέρα, ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση. Χαίρομαι που συμμετέχω σε αυτό το πάνελ μαζί με άλλους Καθηγητές και αξιότιμα μέλη. Είμαι ο πρώτος Γερμανός ο οποίος θα μιλήσει σήμερα. Νομίζω ότι όσον αφορά την Κύπρο, το πιο εκπληκτικό πράγμα ήταν ότι είδαμε την Κύπρο να είναι διατεθειμένη να πουλήσει μέρος του χρυσού της. Αυτό είναι κάτι το εκπληκτικό. Θα ήθελα να υποστηρίξω ότι αυτό δεν είναι κατοχυρωμένο από νομικής πλευράς, ότι θα υπάρξουν κίνδυνοι για τη ρευστότητα. Αυτό είναι κάτι που θ απασχολήσει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Επίσης, θα πρέπει να κάνουμε κάτι για να διαχειριστούμε τα κρατικά ομόλογα, ιδιαίτερα όσον αφορά την Πορτογαλία και την Ιταλία. Όπως ξέρετε, είναι αυτό που μας απασχόληση και πέρυσι, είναι κάτι το οποίο θα μας απασχολήσει και στην περίπτωση της Κύπρου, πώς θα μπορέσουμε ν αποκομίσουμε 400 εκατομμύρια από την πώλησή τους. Αυτό μπορεί ν αποτελέσει ένα μοχλό ανάπτυξης. Κάποιοι θα υποστηρίξουν ότι υπάρχουν νομικά εμπόδια, αλλά αν εξετάσουμε καλύτερα τις νομικές πτυχές, θα δούμε ότι έχουν υπάρξει παραδείγματα αντίστοιχα. Όπως για παράδειγμα στην Ινδία τη δεκαετία του 80, στη Σουηδία τη δεκαετία του 90. Επομένως υπάρχουν νομικοί περιορισμοί καθώς ο χρυσός τηρείται αυτόνομα και θα πρέπει να γίνουν κάποια βήματα από το Ντράγκι και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά υπάρχουν δημόσιες λειτουργίες οι οποίες επιτελούνται από αυτό το χρυσό. Αν το δούμε από σκοπιάς νομισματικής, πολιτικής, βλέπουμε αυτή τη στιγμή να έχουν βγει τα μπαζούκας. Υπάρχουν νομικά προβλήματα, αλλά νομίζω ότι είναι προτιμητέα η μη δημοσιονομική μεταφορά, είναι προτιμητέα η διαφάνεια, παρά ο κίνδυνος τουλάχιστον όσον αφορά εμάς τους Γερμανούς, να έχουμε προβλήματα στον ισολογισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Επίσης έχουμε θέματα με τα κρατικά ομόλογα της Ισπανίας, της Ιταλίας, τα οποία τείνουν να είναι αρκετά ασφαλή, αλλά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προστατεύει τον εαυτό της, προστατεύει τον ισολογισμό της. Έτσι θα προσελκύσουμε και επενδυτές.
Τώρα επειδή ο χρόνος που απομένει είναι πολύ λίγος, θα ήθελα να μιλήσουμε λίγο για το νόημα της Κύπρου και το πώς θα προχωρήσουμε μπροστά σε μια τραπεζική Ένωση. Και πάλι θα μιλήσω ως Γερμανός καθώς δεν είμαι ένας από τους Οικονομολόγους του Ευρωπαϊκού Κόμματος, του αντιευρωπαϊσμού. Νομίζω λοιπόν ότι πρέπει να ξεκινήσουμε εξετάζοντας τους πιστωτές της διάσωσης, τη σχέση κινδύνου και οφειλών και να βρούμε και άλλους πιστωτές στο μέλλον. Νομίζω ότι όταν μια χώρα είναι αρκετά μεγάλη με αρκετά μεγάλο τραπεζικό τομέα, αυτός ο τομέας θα διασωθεί από την κυβέρνηση. Αυτό συνεπάγεται ότι οι επενδυτές πηγαίνουν σε μέρη όπου υπάρχουν κυβερνήσεις διαθέσιμες να κάνουν ό,τι χρειαστεί. Στην περίπτωση της Κύπρου ήταν σαφές ότι οι δυο μεγάλες Τράπεζες, είχαν βαθιά ελλείμματα ενώ είχαν επενδυτές από τη Ρωσία και κάποιους εσωτερικούς επενδυτές, αλλά δεν κατάφεραν να περάσουν το διεθνή έλεγχο. Αυτοί λοιπόν έβαλαν όλα τ αυγά σ ένα καλάθι. Αγόρασαν ελληνικά ομόλογα οπότε υπέστησαν τις συνέπειες. Τι έκανε λοιπόν η κυβέρνηση: Αντί να κάνει το φαινόμενο bail in να δώσει τα χρήματα για να καλύψει τους ομολογιούχους, αποφάσισε να κουρέψει τις καταθέσεις των μεγάλων καταθετών. Αυτό έχει ένα νόημα με αυτή την έννοια, ωστόσο αυτό που επίσης πρέπει να δείτε, είναι ότι αυτό συνιστούσε και ένα σημαντικό προηγούμενο για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για το μέλλον του τραπεζικού συστήματος και έπρεπε να καταλάβουμε ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο μέλλον, οι Περιφερειακές Τράπεζες δε θα μπορούν πάντα να βασίζονται σε κάποια διάσωση bail out. Αυτό μας οδηγεί στην Τραπεζική Ένωση. Εκεί θα υπάρχει ένας κοινός επόπτης, ένα κοινό σύστημα καταθέσεων, ένα κοινό σύστημα εξασφαλίσεων και ένας κοινός φορέας εποπτείας. Αυτό δεν πρέπει να χωρίζεται από τα τοπικά συμφέροντα και αυτό το είδαμε να συμβαίνει στην Κύπρο. Η στρατηγική υψηλών κινήτρων δε θα επιτρέπεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Δεύτερον, θα υπάρχει μια κοινή αρχή επίλυσης προβλημάτων που στην προκειμένη περίπτωση θα είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ούτως ώστε να παρεμβαίνει και να επιλύει προβλήματα ειδικά σε θέματα λογοδοσίας. Και τέλος, θα
υπάρχει μια επιβράβευση των μικρών καταθετών καθώς θα είναι εξασφαλισμένες οι καταθέσεις της Τράπεζας. Οπότε λοιπόν η περίπτωση της Κύπρου διέλυσε τις ψευδαισθήσεις που είχαμε, οπότε καταλάβαμε ότι οι εξασφαλίσεις σε εθνικό επίπεδο σε περίπτωση τραπεζικής ένωση δε θα υφίστανται και για να ολοκληρώσω, ένα γενικό δίδαγμα που βγήκε από αυτή την περίπτωση, ήταν ότι το αξίωμα το οποίο ίσχυε από το 2008 μετά τη Lehman Brothers ότι δεν αφήνουμε τις μεγάλες Τράπεζες να χρεοκοπήσουν, δεν υφίσταται πλέον διότι οι χρηματοοικονομικές αγορές αντέδρασαν αρνητικά σ την περίπτωση της Κύπρου. Αυτά είναι καλά νέα, για την υπόλοιπη Ευρωζώνη διότι θεωρώ ότι η αντίσταση των Γερμανών στην τραπεζική ένωση κινείται από το φόβο ότι οι Γερμανοί φορολογούμενοι θα έχουν να καλύψουν τις απώλειες της ευρωπαϊκής Περιφέρειας. Αν με ρωτήσετε για τις συνέπειες όσων βλέπουμε στο χρηματοοικονομικό τομέα, είναι σαφές ότι ο χρηματοοικονομικός τομέας υποφέρει αυτή τη στιγμή τουλάχιστον σ αυτές τις περιοχές, μικρές χώρες οι οποίες δεν είναι συστηματικά σημαντικές, όμως αποτελούν συγκεκριμένα επιχειρηματικά μοντέλα και τότε θα δούμε την αύξηση των κινδύνων, θ ανέβουν οι τιμές των cds και θα έχουμε ένα περιβάλλον ως επέκταση, ένα περιβάλλον χαμηλών αποδόσεων το οποίο θα οδηγήσει σε δυσκολίες για το χρηματοοικονομικό τομέα. Όμως παράλληλα αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ σημαντικό να συγκεντρώσουμε ίδια κεφάλαια, αυτό είναι ακόμα πιο σημαντικό και είναι ακόμα πιο ελκυστικό για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, γινόμαστε πιο αξιόπιστοι στα μάτια τους. Επίσης η τραπεζική ένωση έχει εθνικές συνέπειες. Αν και έχει γίνει πιο ελκυστική μετά τις τελευταίες εξελίξεις, διότι πιο πριν ήταν υπερβολικά φθηνό να δανειστείς κεφάλαιο, οι Τράπεζες ήταν πολύ φθηνό να δανειστούν χρήματα, καθώς υπήρχε η πιθανότητα του bail out με αξιοποίηση της υποστήριξης από τους Ευρωπαίους φορολογούμενους. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Πολύ ωραία, ευχαριστώ πολύ. Εγείρατε στο λίγο χρόνο που είχατε κάποια σημαντικά σημεία. Ένα δυο πράγματα ν αναφέρω: Αναφέρατε κι ο ίδιος ότι είστε ο πρώτος Γερμανός που μιλάει στο πάνελ μας και μιλάτε με λίγο πιο θετική
προδιάθεση σε σχέση με αυτά που ακούμε από τη γερμανική πλευρά. Δε μοιράζεστε κάποιες από τις απόψεις των συναδέλφων σας. Θα έλεγα ότι είναι εκπληκτική η γλώσσα που χρησιμοποιείτε τελευταία. Πολύ αρνητική είναι η εικόνα που δίνει ο γερμανικός Τύπος. Υπάρχει ένα γενικό συναίσθημα ότι η Γερμανία φταίει για όλα, οπότε δεν είναι δύσκολο ν απαντηθεί αυτό καθώς κατά τη δική σας άποψη δε συμμερίζεται αυτές τις απόψεις σας. Πώς λοιπόν εκτιμάτε την άνοδο αυτού του ευρωσκεπτικισμού με τη μορφή ενός πολιτικού κόμματος; Θεωρείτε ότι είναι μία προσωρινή τάση ή υπάρχει κάτι το οποίο θα έχει ριζώσει και θα οδηγήσει σε κάτι περαιτέρω; A. BELKE: Νομίζω ότι όπως συζητήσαμε το πρόβλημα, πέραν της Τραπεζικής Ένωσης τα τελευταία χρόνια, δεν είμαι υπέρ της αμοιβαιότητας του χρέους διότι η Ευρωπαϊκή Ένωση η ίδια καθιστά τον ανταγωνισμό μεταξύ των δημοσιονομικών πολιτικών, εφικτό. Άρα πρέπει να υπάρχει μια άμιλλα, ένας ανταγωνισμός, και όχι ένας κεντρικοποιημένος προϋπολογισμός. Όπως είπε και ο Βαν Ρομπάι, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να περιορίσει τον κίνδυνο του να κρατήσουν οι Τράπεζες ομήρους κάποιες χώρες βασιζόμενες σ ένα πρόγραμμα διάσωσης bail out. Έχουμε λοιπόν επιχειρήματα τα οποία βασίζονται στην έννοια του ανταγωνισμού. Και κάποιοι από τους συναδέλφους μου που ανήκουν στο αντιευρωπαϊκό κόμμα, δε θα έλεγα ότι έχουν μια σαφή εικόνα για το μέλλον, αλλά σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ένα μεμονωμένο περιστατικό και νομίζω ότι προήλθε από την πολιτική της Μέρκελ, η οποία έχει αρκετά δημοκρατικά στοιχεία στην πολιτική της. Ήταν λοιπόν κάτι που συνέβη μια φορά. Ουσιαστικά έχουμε υποβαθμίσει τον κίνδυνο εξόδου της Γερμανίας από την Ευρωζώνη. Θεωρώ, λόγω του επιπέδου, και της ειδικότητας που έχω φτάσει στην Ευρώπη, νομίζω θ αντιμετωπίσουμε προβλήματα σε σχέση με την Περιφέρεια της Ευρωζώνης που δε βρίσκεται στην Ευρωζώνη, οπότε αν δείτε τους ισολογισμούς θα οδηγηθείτε στο ίδιο συμπέρασμα. Θεωρώ ότι αυτό δεν το έχουμε αναγνωρίσει επαρκώς. Θεωρώ λοιπόν ότι οι Γερμανοί ψηφοφόροι είναι σκεπτικιστές και είναι κριτικοί απέναντι στο ζήτημα των
μέτρων διάσωσης. Αυτό ισχύει και για τους σοσιαλδημοκράτες και για τους ψηφοφόρους αυτούς και μας δείχνει, γιατί το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα ακολουθεί το πακέτο του CDU των Χριστιανοδημοκρατών δηλαδή σε πολλά πράγματα. Σε τελική ανάλυση όμως νομίζω ότι ένα μόνο αντιευρωπαϊκό κόμμα δε θα έχει σταθερή και μόνιμη παρουσία. Και μια τελευταία παρατήρηση: Αυτό που βλέπουμε και είναι κρίσιμης σημασίας, είναι ότι με όλα αυτά τα πακέτα διάσωσης υπάρχει το ζήτημα της βιωσιμότητας του χρέους. Στις τελευταίες σελίδες των μνημονίων κατανόησης βλέπουμε ότι αυτό λείπει από τις τελευταίες σελίδες, το θέμα της βιωσιμότητας του χρέους. Κάποιοι από τους πρώην φοιτητές μου αυτή τη στιγμή είναι μέλη στην αποστολή για την Ελλάδα, για την Ιρλανδία, για την Πορτογαλία και κάνουν όλες αυτές τις οικονομετρικές μετρήσεις, αλλά βλέπουν ότι συζητάνε αυτά τα πράγματα με τους πολιτικούς της κάθε χώρας και προσπαθούν να περάσουν αυτό το χαρακτηριστικό, αυτό το στοιχεί δηλαδή, ότι η βιωσιμότητα του χρέους είναι σημαντική, κάτι που δεν ίσχυε στην Κύπρο. Αυτό οδηγεί σε μεγάλο σκεπτικισμό.