ΜΗΝΙΑΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ

ΜΗΝΙΙΑΙΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΟΙΙΚΟΝΟΜΙΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΙΞΕΩΝ Εκδοση 4 /12/2008 ΔΙΕΘΝΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: Συνεχίζονται οι προσπάθειες για τον περιορισμό των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης παγκοσμίως με τις ισχυρότερες οικονομικά χώρες να 8 εξαγγέλλουν προγράμματα ενίσχυσης της εγχώριας ζήτησης και στήριξης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. ΗΠΑ: Σε αγορές τοξικών ομολόγων και σε σχέδιο διάσωσης της Citigroup προέβη η κυβέρνηση των ΗΠΑ για την σταθεροποίηση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Προς τα κάτω, στο -0,5%, αναθεωρήθηκε η εκτίμηση για την ανάπτυξη της οικονομίας το γ 3μηνο του έτους. ΕΥΡΩΖΩΝΗ: Στο -0,2% διαμορφώθηκε σε τριμηνιαία βάση ο ρυθμός ανάπτυξης της Ευρωζώνης στο γ 3μηνο του έτους, γεγονός που οδήγησε σε μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ στο 2,5% στις 4/12. ΕΛΛΑΔΑ: Aνάπτυξη 1,9% το 2009 και έλλειμμα πάνω από το 3% του ΑΕΠ για το 2010 προβλέπει για την Ελλάδα ο ΟΟΣΑ. Ερωτήματα για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους δημιουργεί η αύξηση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων. Ο ΙΙ Κ Ο Ν Ο Μ ΙΙ Κ Ε Σ Ε Ξ Ε Λ ΙΙ Ξ Ε ΙΙ Σ ΔΙΙΕΘΝΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΙΣΤΩΤΙΙΚΗ ΚΡΙΙΣΗ Συνεχίζονται οι προσπάθειες για τον περιορισμό των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης παγκοσμίως με τις ισχυρότερες οικονομικά χώρες να εξαγγέλλουν προγράμματα ενίσχυσης της εγχώριας ζήτησης και στήριξης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Στις ΗΠΑ, η κυβέρνηση προέβη σε αγορά ομολόγων των Freddie Mac και Fannie Mae καλυμμένων με στεγαστικά δάνεια ύψους 500 δισ. δολαρίων καθώς και ομολόγων καλυμμένων με καταναλωτικά δάνεια ύψους 200 δισ. δολ., ενώ εξετάζει το ενδεχόμενο μείωσης των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων προκειμένου να ενισχυθεί η αγορά κατοικιών. Η διάσωση της Citigroup από την αμερικάνική κυβέρνηση αποτελεί άλλη μια κίνηση ενίσχυσης της εμπιστοσύνης προς τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα παγκοσμίως, τα οποία καταγράφουν μειωμένα κέρδη ή και ζημιές και προβαίνουν σε εκτεταμένες μειώσεις προσωπικού. Σε μέτρα ενίσχυσης των ευρωπαϊκών οικονομιών προέβη και η ΕΕ ανακοινώνοντας σχέδιο ύψους 200 δισ. ευρώ στο οποίο προβλέπεται προσωρινή χαλάρωση του Συμφώνου Σταθερότητας. Όμως, ήδη διατυπώνονται κάποιες ενστάσεις. Ο προβληματισμός για την αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνονται εξακολουθεί να υφίσταται με τον ΟΟΣΑ να ανακοινώνει συρρίκνωση των μεγαλύτερων οικονομιών για το 2009. 1

Η..Π..Α.. Ρυθμός Ανάπτυξης: Πληθωρισμός: Αγορά κατοικιών: Θέσεις εργασίας: Καταναλωτική εμπιστοσύνη: Προς τα κάτω αναθεωρήθηκε η εκτίμηση για την ανάπτυξη της οικονομίας το γ 3μηνο του έτους. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την δεύτερη καταμέτρηση, η οικονομία της χώρας συρρικνώθηκε κατά 0,5% έναντι προηγούμενης εκτίμησης για ρυθμό ανάπτυξης - 0,3%. Στο 3,7% υποχώρησε ο ΔΤΚ στις ΗΠΑ τον Οκτώβριο (Σεπτ.: 4,9%) λόγω κυρίως της υποχώρησης των τιμών της ενέργειας κατά 8,6% σε μηνιαία βάση. Ο δομικός πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 2,2% τον Οκτώβριο (Σεπτ.: 2,5%). Πτώση κατά 5,3% σημείωσαν οι πωλήσεις νέων κατοικιών τον Οκτώβριο στις ΗΠΑ, στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Ιανουάριο του 1991. Κατά 250.000 μειώθηκαν οι θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα τον Νοέμβριο στις ΗΠΑ. Πρόκειται για την μεγαλύτερη πτώση από τον Νοέμβριο του 2002. Στις 55,3 μονάδες, από τις 57,6 τον Οκτώβριο, υποχώρησε ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης Reuters/Michigan τον Νοέμβριο, χαμηλότερα από τις εκτιμήσεις των αναλυτών οι οποίοι προέβλεπαν διαμόρφωσή του στις 57,9 μονάδες. ΙΙΣΟΤΙΙΜΙΙΕΣ ΝΟΜΙΙΣΜΑΤΩΝ Η έλλειψη ρευστότητας και οι ιδιαιτέρως έντονες ημερήσιες διακυμάνσεις ήταν τα δυο χαρακτηριστικά της αγοράς συναλλάγματος και για τον μήνα Νοέμβριο. Η έντονα καθοδική πορεία του ευρώ των τριών τελευταίων μηνών σταμάτησε τον Νοέμβριο στα επίπεδα των 1,24 δολαρίων και στη διάρκεια του μήνα το ευρώ ανέκαμψε μέχρι τα επίπεδα των 1,31 δολαρίων στις 25/11, για να υποχωρήσει εκ νέου τις τελευταίες μέρες του μήνα στα επίπεδα των 1,27 δολαρίων. Η νευρικότητα που διακατέχει όλες τις αγορές εξακολουθεί να αποτελεί και το βασικό συστατικό των κινήσεων στην αγορά του συναλλάγματος, χωρίς όμως τις υπερβολές του Οκτωβρίου, καθώς η αγορά αρχίζει να προεξοφλεί τα χειρότερα για την παγκόσμια οικονομία. Αντίστοιχη κίνηση με το ευρώ έναντι του δολαρίου έκανε και το ευρώ έναντι του γεν που από τα χαμηλά των 116,80 ευρώ ανά γεν έφτασε στα ψηλά των 131,25 για να υποχωρήσει στα τέλη του μήνα στα επίπεδα των 120 ευρώ ανά γεν. 1,65 1,6 1,55 1,5 1,45 1,4 1,35 1,3 1,25 1,2 ΙΙσσοοτ Ι τι ιιμμί ίίαα ΕΕυυρρώώ -- - ΔΔοολλααρρί ίίοουυ,,, 11/ // 11/ // 22 0000 88- --44/ // 1122/ // 22 00 0088 ΙΙσσοοτ Ι τι ιιμμί ίίαα ΕΕυυρρώώ -- - ΓΓεενν,,, 11/ // 11/ // 22 00 0088- -- 44/ // 11 22/ // 22 0000 88 3/1/2008 2/2/2008 3/3/2008 2/4/2008 2/5/2008 1/6/2008 1/7/2008 31/7/2008 30/8/2008 29/9/2008 29/10/2008 28/11/2008 180 170 160 150 140 130 120 110 1/1/2008 31/1/2008 1/3/2008 31/3/2008 30/4/2008 30/5/2008 29/6/2008 29/7/2008 28/8/2008 27/9/2008 27/10/2008 26/11/2008 2

ΕΥΡΩΖΩΝΗ-- ΕΥΡΩΠΑΪΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης: Ρυθμός Ανάπτυξης: Πληθωρισμός: Στα βήματα των κυβερνήσεων των ισχυρότερων οικονομικά χωρών κινήθηκε η ΕΕ ανακοινώνοντας σχέδιο μέτρων για την αντιμετώπιση της κρίσης ύψους 1,5% του ΑΕΠ της. Σύμφωνα με το σχέδιο, σχεδόν 170 δισ. ευρώ θα προέλθουν από τα κράτη μέλη μέσω της φορολογίας και των προγραμμάτων δημοσίων έργων με προσωρινή χαλάρωση του Συμφώνου Σταθερότητας- ενώ η Κομισιόν και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα συμβάλλουν με 30 δισ. ευρώ. Το σχέδιο τελεί υπό έγκριση, ενώ ενστάσεις έχουν ήδη διατυπωθεί από τις κυβερνήσεις ορισμένων κρατών-μελών. Στο -0,2% διαμορφώθηκε σε τριμηνιαία βάση ο ρυθμός ανάπτυξης της Ευρωζώνης στο γ 3μηνο του έτους σύμφωνα με την Eurostat. Σε ετήσια βάση ο ρυθμός ανάπτυξης διαμορφώνεται στο 0,6%. Η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στην Ευρωζώνη οδήγησε σε μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ στο 2,5% στις 4/12. Σημαντική πτώση σημείωσε ο πληθωρισμός τον Νοέμβριο στην Ευρωζώνη, καθώς σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις της Eurostat διαμορφώθηκε 2,1% (Οκτ. 3,2%). Οικονομική δραστηριότητα: Πτώση-ρεκόρ σημείωσε ο δείκτης μεταποιητικής δραστηριότητας ΡΜΙ τον Νοέμβριο στην Ευρωζώνη φτάνοντας τις 35,6 μονάδες έναντι 41,1 μονάδων τον Οκτώβριο. Πρόκειται για την χαμηλότερη μέτρηση από το 1998. Στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκε και ο αντίστοιχος δείκτης των υπηρεσιών, καταγράφοντας νέα ιστορικά χαμηλά επίπεδα το Νοέμβριο, στις 42,5 μονάδες, έναντι 45,8 μονάδες τον Οκτώβριο. Γερμανία: Σε ύφεση εισήλθε στο γ τρίμηνο του έτους η γερμανική οικονομία με το ΑΕΠ να συρρικνώνεται 0,5%, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην μείωση των εξαγωγών, η οποία αντισταθμίστηκε μόνο μερικώς από την αύξηση της εγχώριας ζήτησης. M. Βρετανία: Δείκτης Οικονομικού Κλίματος: Σε μέτρα ενίσχυσης της εγχώριας ζήτησης για την αντιμετώπιση της ύφεσης προέβη η κυβέρνηση της Μ. Βρετανίας αυξάνοντας τις κρατικές δαπάνες και μειώνοντας από 1.12.08 τον συντελεστή ΦΠΑ κατά 2,5% στο 15%. Με τον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης των τελευταίων 50 ετών, 3%, αναπτύχθηκε η οικονομία της Μ. Βρετανίας στο γ 3μηνο του έτους, γεγονός που οδήγησε στη μείωση των επιτοκίων στο 2% από την Τράπεζα της Αγγλίας στις 4/12. Σε ιστορικά χαμηλά διαμορφώθηκε ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ευρώπη τον Νοέμβριο. Πιο συγκεκριμένα στην ΕΕ ο δείκτης διαμορφώθηκε στις 70,5 μονάδες (χαμηλό 23 ετών) και στην Ευρωζώνη στις 74,9 μονάδες (χαμηλό 15 ετών). Μ.Ο έτους 2008 2005 2006 2007 Ιαν. Φεβ. Μαρ. Απρ. Μαϊ. Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέμ. EE 99,7 107,3 111,8 103,3 100,3 101,9 98,0 96,7 94,5 88,8 86,7 84,9 77,2 70,5 Ευρωζώνη 98,1 108,9 109,0 101,7 100,2 99,6 97,1 97,1 94,8 89,5 88,5 87,5 80,0 74,9 Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 3

ΔΙΙΕΘΝΗΣ ΟΙΙΚΟΝΟΜΙΙΑ Προβλέψεις του ΟΟΣΑ για την παγκόσμια οικονομία: Αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης προβλέπει για το 2009 για τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου ο ΟΟΣΑ, αναμένοντας ανάκαμψη μέσα στο 2010. Σύμφωνα με τον διεθνή οργανισμό, το ΑΕΠ των ΗΠΑ αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 0,9% το 2009, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης της Ευρωζώνης αναμένεται να διαμορφωθεί στο -0,5%. Ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης % 2008 2009 2010 ΗΠΑ 1,4-0,9 1,6 Ευρωζώνη 1,1-0,5 1,2 Ιαπωνία 0,5-0,1 0,6 Γερμανία 1,4-0,8 1,2 Γαλλία 0,9-0,4 1,5 Ιταλία -0,4-1,0 0,8 Μ. Βρετανία 0,8-1,1 0,9 Χώρες του ΟΟΣΑ 1,4-0,4 1,5 Πετρέλαιο: Κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου ο «μαύρος χρυσός», κατέγραψε νέες απώλειες που επιδείνωσαν το κλίμα που επικρατεί ανάμεσα στις χώρες μέλη του ΟΠΕΚ, οι οποίες τηρούν προς το παρόν στάση αναμονής. Μια απόφαση μείωσης της παραγωγής στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου είναι πιθανή, δεδομένου ότι η τιμή κυμαίνεται κοντά στα 50 δολ./ βαρέλι όταν ως λογική για τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες θεωρείται μια τιμή κοντά στα 75 δολ./βαρέλι. Η πτωτική πορεία της τιμής του πετρελαίου συνεχίστηκε και τις πρώτες ημέρες του Δεκεμβρίου. ΤΤι ιιμμήή ππεετ τρρεελλααί ίίοουυ CCr ruu dd ee,,, 11/ // 11/ // 2200 0088- -- 44/ // 11 22/ // 22 00 00 88 160 150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 2/1/2008 1/2/2008 2/3/2008 1/4/2008 1/5/2008 31/5/2008 30/6/2008 30/7/2008 29/8/2008 28/9/2008 28/10/2008 27/11/2008 ΙΙΑΠΩΝΙΙΑ Ρυθμός ανάπτυξης: Μείωση κατά -0,1% σε 3μηνιαία βάση και -0,4% σε ετησιοποιημένη βάση σημείωσε το ΑΕΠ της Ιαπωνίας το γ 3μηνο του έτους, με την οικονομία της χώρας να εισέρχεται σε ύφεση για πρώτη φορά τα τελευταία 7 έτη. Η μείωση του ΑΕΠ οφείλεται κυρίως στην μικρή αύξηση των εξαγωγών (+0,7%) λόγω της πτώσης της παγκόσμιας ζήτησης και της ανατίμησης του γεν. Η συρρίκνωση του ιαπωνικού ΑΕΠ οδήγησε στην μείωση των επιτοκίων από την Τράπεζα της Ιαπωνίας στο 0,3%. 4

ΚΙΙΝΑ Ρυθμός ανάπτυξης: Προς τα κάτω, στο 7,5%, αναθεώρησε τον ρυθμό ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας το 2009 το ΔΝΤ έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για ρυθμό ανάπτυξης 9,2%. Η παγκόσμια οικονομική κρίση επηρεάζει αρνητικά την χώρα, ιδιαίτερα όσον αφορά τους τομείς των εξαγωγών και των ακινήτων με την ανάπτυξη να επηρεάζεται πλέον κυρίως από τις κυβερνητικές δαπάνες. Ένδειξη ότι η κινεζική οικονομία επιβραδύνεται με ρυθμούς ταχύτερους των αναμενόμενων, είναι και η σημαντική μείωση των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα της χώρας κατά 108 μ.β., στο 5,58% και 2,52% για τα δάνεια και τις καταθέσεις αντίστοιχα, για τέταρτη φορά από τον Σεπτέμβριο. ΕΛΛΑΔΑ Προβλέψεις του ΟΟΣΑ για την ελληνική οικονομία: Προϋπολογισμός 2009: Λιανικές Πωλήσεις: Ενίσχυση τραπεζών: Δείκτης Οικονομικού Κλίματος: Aνάπτυξη 1,9% το 2009 και έλλειμμα πάνω από το 3% του ΑΕΠ για το 2010 προβλέπει για την Ελλάδα ο ΟΟΣΑ σε πρόσφατη έκθεσή του σημειώνοντας την ανάγκη για αποτελεσματικότερο έλεγχο των δημοσίων δαπανών. 2008 2009 2010 Ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ % 3,2 1,9 2,5 Όγκος εξαγωγών 3,6 3,4 5,8 Όγκος εισαγωγών -3,0 4,2 4,4 Ποσοστό ανεργίας 7,6 8,0 8,2 Δημόσιο έλλειμμα -2,8-2,7-3,1 Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών % του ΑΕΠ -14,5-13,9-13,2 Εναρμονισμένος ΔΤΚ 4,5 2,7 2,4 Με αρκετά αισιόδοξες προβλέψεις κατατέθηκε ο αναθεωρημένος Προϋπολογισμός του 2009, ο οποίος μεταξύ άλλων προβλέπει: Μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο 2% του ΑΕΠ (2008: 2,5%) και διαμόρφωση του δημόσιου χρέους στο 91,4% του ΑΕΠ (2008: 93,1%). Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται σε εκτιμήσεις για ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στο 2,7% για το 2009 (έναντι προβλέψεων του ΟΟΣΑ για 1,9%) και πληθωρισμό στο 3%. Τα καθαρά έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού αναμένεται να παρουσιάσουν αύξηση 15% ενώ οι δαπάνες αναμένεται να παρουσιάσουν αύξηση 9,1%. Στην αύξηση των εσόδων συμβάλλει η αύξηση των άμεσων φόρων το επόμενο έτος κατά 18%, των φόρων περιουσίας κατά 58% (λόγω ΕΤΑΚ) και η αύξηση των έμμεσων φόρων κατά 9,7%. Αύξηση κατά 1,3% παρουσίασε ο δείκτης κύκλου εργασιών στο λιανεμπόριο τον Σεπτέμβριο έναντι αύξησης 4,0% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ. Η αύξηση του δείκτη οφείλεται στην βελτίωση του δείκτη της κατηγορίας καταστημάτων ειδών διατροφής κατά 2,3%, και στην αύξηση του δείκτη της κατηγορίας καταστημάτων ειδών εκτός διατροφής, κατά 0,5%. Μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου αναμένεται να αρχίσει η απορρόφηση μέρους του πακέτου των 28 δισ. ευρώ προς τις τράπεζες, η οποία θα συμβάλλει στην σταδιακή αύξηση της ρευστότητας και πιθανά στην ομαλοποίηση του κόστους των κεφαλαίων. Περαιτέρω πτώση, σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο, σημείωσε ο δείκτης οικονομικού κλίματος τον Νοέμβριο στην Ελλάδα φτάνοντας τις 66,7 μονάδες. Τη σημαντικότερη πτώση σημείωσε ο δείκτης των υπηρεσιών (-11 μονάδες) ακολουθούμενος από τους δείκτες του λιανικού εμπορίου και των κατασκευών (-8 μονάδες). 5

Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Μ.Ο. έτους 2008 2004 2005 2006 2007 Ιαν. Φεβ. Μαρ. Απρ. Μαϊ. Ιούν. Ιούλ. Αυγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέμ. Ελλάδα 102,5 88,9 103,3 108,8 100,6 102,7 98,9 97,4 92,3 92,2 91,6 90,7 83,4 72,9 66,7 Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών Μ.Ο. έτους 2008 2004 2005 2006 2007 Ιαν. Φεβ. Μαρ. Απρ. Μαϊ. Ιούν. Ιούλ. Αυγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέμ. Ελλάδα -26-34 -34-28 -40-34 -39-39 -44-45 -46-46 -50-57 -55 EE -12-11 -7-4 -10-11 -11-12 -14-17 -20 --19-19 -23-24 Ευρωζώνη -14-14 -9-5 -12-12 -12-12 -15-17 -20-19 -19-24 -25 Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Α Ν Α Σ Κ Ο Π Η Σ Η Α Γ Ο Ρ Ω Ν ΔΙΙΕΘΝΗ ΧΡΗΜΑΤΙΙΣΤΗΡΙΙΑ Με συνεχιζόμενη πτώση εξακολούθησαν να κινούνται τα διεθνή χρηματιστήρια τον Νοέμβριο καθώς η αστάθεια ήταν εμφανής όχι μόνο στις χρηματιστηριακές αγορές αλλά και στις αγορές ομολόγων και εμπορευμάτων. Οι πρόσφατες κινήσεις στις διεθνείς κεφαλαιαγορές αγορές οδήγησαν τα χρηματιστήρια στο χαμηλότερο σημείο της τελευταίας πενταετίας. Οι αιτίες θα πρέπει να αναζητηθούν στο πλήθος των αρνητικών μακροοικονομικών ειδήσεων με πιο πρόσφατες την πτώση στην μεταποιητική δραστηριότητα Ευρώπης και Κίνας, τη νέα υποχώρηση στις τιμές ακινήτων στη Βρετανία καθώς και την τελευταία στιγμήδιάσωση της Citigroup. Οι πιέσεις επικεντρώνονται σε μεταλλευτικό και τραπεζικό κλάδο, με τις μετοχές μεταλλευτικών και τραπεζικών εταιρειών να καταγράφουν σε ορισμένες περιπτώσεις «ελεύθερη πτώση». Στις πρώτες συνεδριάσεις του Δεκεμβρίου συνεχίστηκαν οι έντονες διακυμάνσεις με σημαντική πτώση των μετοχών την 1/12/08, η οποία δεν έχει ακόμα καλυφθεί από την ανοδική διόρθωση των επόμενων ημερών. 29/12/06 31/12/07 31/3/08 30/6/08 31/7/08 29/8/08 30/9/08 31/10/08 28/11/2008 Μεταβολή από 31/12/07 DJ 30 12.463,1513.264,8212.262,8911.350,0111.378,0211.543,96 10.365,45 9.325,01 8.829,04-33,94% S&P 500 1.418,30 1.468,36 1.322,70 1.280,00 1.267,38 1.282,83 1.106,42 968,75 896,24-38,96% NASDAQ 2.415,29 2.652,28 2.279,10 2.292,98 2.325,55 2.367,52 1.983,73 1.720,95 1.535,57-42,10% Ftse 100 6.310,90 6.456,90 5.702,10 5.625,90 5.411,90 5.636,60 4.818,80 4.377,30 4.288,00-33,59% DAX 30 6.681,13 8.067,32 6.534,97 6.418,32 6.479,56 6.422,30 5.807,08 4.987,97 4.669,44-42,12% CAC 40 5.617,71 5.614,08 4.707,07 4.434,85 4.392,36 4.482,60 3.953,48 3.487,07 3.262,68-41,88% BEL20 4.454,16 4..127,47 3.719,52 3.168,22 2.994,38 3.136,00 2.589,47 2.100,18 1.881,46-54,42% SMI 8.785,74 8.484,46 7.224,31 6.958,51 7.141,21 7.238,74 6.500,13 6.153,21 5.816,60-31,44% NIKKEI-225 17.225,8315.307,7812.525,5413.481,3813.376,8113.072,87 11.743,61 8.576,98 8.512,27-44,39% Μηνιαία μεταβολή δεικτών διεθνών χρηματιστηρίων, Νοέμβριος 2008 NIKKEI-225 SMI BEL20 CAC 40 DAX 30 FTSE 100 NASDAQ S&P 500 DJ 30-12,00% -10,00% -8,00% -6,00% -4,00% -2,00% 0,00% 6

ΔΔι ιιαακκύύμμααννσσηη ΔΔε εί ίίκκτ τηη NN aa ss dd aa qq,,, 11 // / 11 // / 22 00 00 88 -- -44 // / 11 22 // / 22 00 00 88 ΔΔι ιιαακκύύμμααννσσηη ΔΔε εί ίίκκτ τηη SS && PP,,, 11 // / 11 // / 22 00 00 88 -- -44 // / 11 22 // / 22 00 00 88 2800 2600 2400 2200 2000 1800 1600 1400 1200 1000 2/1/2 008 1/2/2 008 2/3/2 008 1/4/2 008 1/5/2 008 31/5/ 2008 30/6/ 2008 30/7/ 2008 29/8/ 2008 28/9/ 2008 28/10 /2008 27/11 /2008 1500 1400 1300 1200 1100 1000 900 800 700 2/1/2 008 1/2/2 008 2/3/2008 1/4/2008 1/5/2 008 31/5/ 2008 30/6/ 2008 30/7/ 2008 29/8/ 2008 28/9/ 2008 28/10/2008 27/11 /2008 ΔΙΙΕΘΝΗΣ ΑΓΟΡΑ ΟΜΟΛΟΓΩΝ,, ΕΠΙΙΤΟΚΙΙΑ Η συνέχιση της παγκόσμιας κρίσης η οποία πλέον έχει περάσει και στην πραγματική οικονομία καθώς και η αβεβαιότητα για τον χρόνο της εξόδου από αυτήν ήταν τα γεγονότα που χαρακτήρισαν και τον μήνα Νοέμβριο. Τα γεγονότα αυτά οδήγησαν τους επενδυτές για άλλη μια φορά σε επενδύσεις χαμηλού ρίσκου και κατά συνέπεια σε μία ραγδαία αύξηση των τιμών των κρατικών ομολόγων των κεντρικών κρατών ( Γερμανία- ΗΠΑ ), καθώς και την διατήρηση της διαφοράς των αποδόσεων των γερμανικών ομολόγων σε σχέση με αυτά των περιφερειακών ευρωπαϊκών χωρών σε υψηλά επίπεδα ( στην περίπτωση της Ελλάδος η διαφορά αυτή άγγιξε τις 170μβ.) H Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Αγγλίας, στις συνεδριάσεις τους στις 4/12 προχώρησαν σε μείωση των επιτοκίων κατά 75 και 100 μ.β. διαμορφώνοντας τα σε 2,5 % και 2% αντίστοιχα, ενώ η FED στη συνεδρίαση της στις 16 Δεκεμβρίου πιθανότατα θα τα μειώσει κατά 25 μ.β. στο,075 %. Η απόδοση των 10-ετών ευρωπαϊκών ομολόγων,το μήνα Νοέμβριο, αντανακλά την προτίμηση των επενδυτών σε επενδύσεις χαμηλού ρίσκου, αφού ακολούθησε μια ραγδαία καθοδική πορεία ξεκινώντας από το επίπεδο του 3,84% στο οποίο διαπραγματευόταν στις 3/11 ενώ την τελευταία ημέρα του μήνα προσέγγισε το 3,25%. Η απόδοση των 10-ετών αμερικανικών ομολόγων, επίσης χαρακτηρίστηκε από μία βίαιη καθοδική κίνηση με υψηλό το 3,91% το οποίο και άγγιξε την πρώτη εργάσιμη του μήνα και χαμηλό το 2,92% στο οποίο βρέθηκε να διαπραγματεύεται στις 28/11, έχοντας πέσει κάτώ από το όριο του 3% για πρώτη φορά τα τελευταία 50 χρόνια. Η διαφορά της απόδοσης των 10-ετών αμερικανικών και ευρωπαϊκών ομολόγων κινήθηκε καθοδικά το μήνα Νοέμβριο με κάποιες διακυμάνσεις - αφού από το επίπεδο των 7μβ που διαπραγματευόταν στις αρχές του μήνα, άγγιξε το επίπεδο των -43 μ.β. στις 20/11, για να προσεγγίσει τελικά τις -33 μ.β. στις 28 Νοεμβρίου. 7

Καμπύλη απόδοσης αμερικανικών και ευρωπαϊκών ομολόγων,28-11-2008 Σύγκριση καμπύλης απόδοσης ομολόγων αναφοράς Eυρωζώνης στις 28-11-2008 και στις 30-10-2008 Σύγκριση καμπύλης απόδοσης ομολόγων αναφοράς ΗΠΑ στις 28-11-2008 και στις 30-10-2008 ΕΛΛΑΔΑ-- ΑΓΟΡΕΣ Αποδόσεις 10ετών ομολόγων. Παρά την αποκλιμάκωση, παραμένει η σημαντική διαφορά αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων έναντι των γερμανικών η οποία στο τέλος του Νοεμβρίου διαμορφώθηκε στις 158 μ.β. Οι υψηλές αποδόσεις αντανακλούν τους υψηλότερους κινδύνους που ενέχει η επένδυση σε ελληνικά ομόλογα για τους ξένους επενδυτές και ταυτόχρονα δημιουργούν προβλήματα στην εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους από την αύξηση του κόστους δανεισμού. Για το 2008 οι πληρωμές τόκων αναμένεται να διαμορφωθούν στα 11,3 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 15,4% σε ετήσια βάση. 2005 2006 2007 2008 30/12 29/12 31/12 31/1 29/2 31/3 30/4 30/5 30/6 31/7 29/8 30/9 31/10 28/11 ΗΠΑ 4,39 4,70 4,03 3,6 3,51 3,41 3,73 4,06 3,97 3,95 3,81 3,64 3,96 2,92 Γερμανίας 3,30 3,94 4,33 3,94 3,89 3,90 4,12 4,40 4,55 4,35 4,17 3,97 3,9 3,25 Ελλάδας 3,53 4,20 4,63 4,30 4,33 4,46 4,59 4,96 5,28 4,99 4,88 4,92 5,5 4,83 8

Χρηματιστήριο Αθηνών Αναμενόμενη πτωτική πορεία, αλλά σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με τις διεθνείς αγορές, παρουσίασε το Χ.Α. Το ενδιαφέρον εστιάστηκε στα αποτελέσματα εννιαμήνου των εισηγμένων εταιρειών τα οποία τουλάχιστον σε μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται να παρουσιάζουν σοβαρή επιδείνωση. Μετά από ένα σχετικά ανθεκτικό πρώτο εξάµηνο η αρνητική εικόνα των εµποροβιοµηχανικών κυρίως εταιριών αποτελεί προάγγελο δυσάρεστων εξελίξεων για την εταιρική κερδοφορία των επομένων τριμήνων. Στο εννιάμηνο τα 2/3 των εταιριών εμφάνισαν ζημιές ή μείωση κερδών ενώ στο εξεταζόμενο 3 o τρίμηνο, 117 εταιρίες παρουσίασαν ζημιογόνο αποτέλεσμα. Στις πρώτες συνεδριάσεις του Δεκεμβρίου συνεχίστηκαν οι έντονες διακυμάνσεις με σημαντική πτώση των μετοχών την πρώτη ημέρα του Δεκεμβρίου, η οποία καλύφθηκε από την ανοδική διόρθωση των επόμενων ημερών. 31/12/07 31/3/08 30/6/08 31/7/08 29/8/08 30/9/08 31/10/08 28/11/08 Μεταβολή από 31/12/07 Γ.Δ.Χ.Α. 5.178,83 3.985,97 3.439,71 3.394,64 3.292,69 2.856,47 2.060,31 1.913,52-63,05% FTSE ASE 20 2.752,48 2.061,04 1.845,64 1.863,48 1.810,00 1.565,61 1.110,51 991,04-63,99% FTSE mid 40 6.264,66 4.896,41 4.291,88 4.133,54 3.936,47 3.257,89 2.334,30 2.180,90-65,19% FTSE smallcap 80 1.057,38 888,72 844,56 787,82 769,19 604,76 437,24 426,51-59,66% FTSE 140 6.219,28 4.702,58 4.207,61 4.209,53 4.079,87 3.497,86 2.485,02 2.237,47-64,02% Τραπεζικός 7.296,42 5.306,12 4.727,35 4.945,28 4.729,47 4.008,50 2.702,31 2.158,03-70,42% Μηνιαία μεταβολή δεικτών Χρηματιστηρίου Αθηνών, Νοέμβριος 2008 Τραπεζικός FTSE 140 5600 5100 4600 4100 Γενικός Δείκτης 1/1/2008 4/12/2008 FTSE Smallcap 80 FTSE MID 40 FTSE ASE 20 3600 3100 2600 2100 Γ.Δ.Χ.Α. 1600-25,00% -20,00% -15,00% -10,00% -5,00% 0,00% 2/1/2008 2/2/2008 2/3/2008 2/4/2008 2/5/2008 2/6/2008 2/7/2008 2/8/2008 2/9/2008 2/10/2008 2/11/2008 2/12/2008 ASE FTSE20 1/1/2008 4/12/2008 Δείκτης Τραπεζών 1/1/2008 4/12/2008 3300 7900 2800 2300 6900 5900 1800 1300 800 7/1/2 008 6/2/2 008 7/3/2 008 6/4/2008 6/5/2008 5/6/2008 5/7/2008 4/8/2 008 3/9/2 008 3/10/ 2008 2/11/ 2008 2/12/ 2008 4900 3900 2900 1900 2/1/2008 1/2/2008 2/3/2008 1/4/2008 1/5/2008 31/5/2008 30/6/2008 30/7/2008 29/8/2008 28/9/2008 28/10/2008 27/11/2008 9

Αμοιβαία Κεφάλαια Μειωμένο κατά 6,38% ήταν το συνολικό ενεργητικό των Α/Κ τον Νοέμβριο, με τα Α/Κ διαχείρισης διαθεσίμων να δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις (-14,82%), Από την αρχή της χρονιάς οι απώλειες διαμορφώνονται στο 55,86% με τα Funds of Funds και τα Α/Κ διαθεσίμων να παρουσιάζουν μείωση κατά 67,26% και 67,34% αντίστοιχα. ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ (ποσά σε ευρώ) 31/12/2007 31/10/2008 28/11/2008 Μεταβολή Μεταβολή (1) (2) (3) (3)/(2) (3)/(1) Διαχείρισης Διαθεσίμων 8.000.632.495,63 3.068.784.958,28 2.613.257.461,65-14,82% -67,34% Μετοχικά 5.996.051.481,35 2.671.054.152,15 2.693.835.190,54-3,66% -55,07% Εσωτερικού 4.564.325.186,51 1.835.313.659,28 1.864.205.101,36-3,96% -59,16% Εξωτερικού 1.431.726.294,84 835.740.492,87 829.630.089,18-3,00% -42,05% Ομολογιακά 5.725.789.629,90 3.398.615.531,88 3.322.873.180,86-2,23% -41,97% Εσωτερικού 1.434.564.075,37 1.151.896.182,59 1.167.158.709,55 0,34% -18,64% Εξωτερικού 4.291.225.554,53 2.246.719.349,29 2.155.714.471,31-4,05% -49,76% Μικτά 2.725.755.688,77 1.531.211.883,21 1.511.363.499,84-3,86% -44,55% Funds of Funds 2.047.356.728,40 689.662.151,63 670.205.560,84-5,98% -67,26% ΣΥΝΟΛΟ 24.495.586.024,05 11.359.328.677,15 10.811.534.893,73-6,38% -55,86% Πηγή: Ένωση Θεσμικών Επενδυτών Σύνθεση Συνόλου Α/Κ στις 31/12/2007 Σύνθεση Συνόλου Α/Κ στις 28/11/08 Μικτά 11,82% Funds of Funds 6,25% Διαχείρισης Διαθεσίμων 36,40% Μικτά 13,98% Funds of Funds 6,20% Διαχείρισης Διαθεσίμων 24,17% Ομολογιακά 21,39% Μετοχικά 24,13% Ομολογιακά 30,73% Μετοχικά 24,92% Το δελτίο επιμελήθηκαν οι Π. Τριανταφύλλου, Λ. Μπάρλας, Ι. Μητρουλάκη και Δ. Ρονιώτης υπό τον συντονισμό του Χρ. Καλαμπόκη, Γενικού Διευθυντή Οικονομικών, Διοικητικών Υπηρεσιών και Κεφαλαιαγορών-Χρηματαγορών. Τρόπος χρήσης Μηνιαίας Ανασκόπησης Οικονομικών Εξελίξεων- Αποκλεισμός ευθύνης: Το παρόν δελτίο δημοσιεύεται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς και βασίζεται σε πληροφορίες που προέρχονται από έγκυρους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και αναλυτές και στις οποίες το ευρύ κοινό έχει άμεση πρόσβαση. Οι πληροφορίες που παρέχονται με το παρόν δελτίο στους χρήστες/ επισκέπτες μέσω του διαδικτυακού μας τόπου, δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση, ευθέως ή εμμέσως, παρότρυνση, συμβουλή ή προτροπή για τη διενέργεια οποιασδήποτε επενδυτικής ή άλλης πράξεως με οικονομικό αποτέλεσμα. Η παροχή των στοιχείων και των πληροφοριών έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια των χρηστών/ επισκεπτών να ενεργήσουν, αφού αξιολογήσουν τις παρεχόμενες πληροφορίες, κατά τη κρίση τους, βασιζόμενοι στην προσωπική τους βούληση, αποκλειόμενης οποιασδήποτε δικής μας ευθύνης, σύμφωνα και με τους γενικούς όρους και επισημάνσεις που περιέχονται στην ιστοσελίδα της Τράπεζας Αττικής. Μετά τη δημοσίευση του δελτίου, είναι δυνατόν να επέλθουν αλλαγές και διαφοροποιήσεις στις πληροφορίες και τα στοιχεία που περιέχονται σε αυτό. Η Τράπεζα Αττικής ενδέχεται να έχει εκδώσει εκθέσεις που αποκλίνουν ή διαφοροποιούνται από τα στοιχεία που παρατίθενται στο παρόν δελτίο. 10