Ομιλία του Προέδρου του Δημοκρατικού Κόμματος κ. Μάριου Καρογιάν στο συνέδριο του ECONOMIST «Leadership Strategy for Stability, Progress and Prosperity in Europe» HILTON PARK CYPRUS, 8 9 Οκτωβρίου 2012 Εκλεκτό προεδρείο, Αγαπητοί συνάδελφοι, Κυρίες και κύριοι, Θα ήθελα να συγχαρώ και ταυτόχρονα να ευχαριστήσω τον Economist για την πρωτοβουλία του να διοργανώνει αυτά τα τόσο σημαντικά συνέδρια. Τα δεδομένα όπως έχουν εξελιχθεί σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, καθιστούν εκ των πραγμάτων το θέμα του φετινού συνεδρίου και επίκαιρο και ιδιαίτερα χρήσιμο τόσο για την πολιτική και για την οικονομία, αλλά και για το μέλλον της Ε.Ε. και της χώρας μας. Μιλώντας για ένα τόσο σημαντικό θέμα, δεν θα μπορούσα ασφαλώς να περιοριστώ μόνο στο Κεφάλαιο για τις «προτεραιότητες της Κυπριακής προεδρίας». Επιτρέψτε μου, λοιπόν, να αρχίσω τη δική μου τοποθέτηση με την εξής φράση, την οποία δανείστηκα από τον πρόλογο της στρατηγικής για την Ευρώπη του 2020: Αναφέρεται λοιπόν στο κείμενο: Το 2010 πρέπει να σηματοδοτήσει ένα νέο ξεκίνημα. Η Ευρώπη πρέπει να βγει ισχυρότερη από την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση. Και όμως, βρισκόμαστε προς το τέλος του 2012 και η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να μην έχει καταλήξει σε ένα δραστικό σχέδιο και μια αποτελεσματική πολιτική, ώστε να δημιουργηθούν στέρεα θεμέλια για να αρχίσει σταδιακά η ανάκαμψη της οικονομίας της. Δυστυχώς, ακόμα και η εφαρμογή των πρόσφατων θετικών αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για απεριόριστη αγορά ομολόγων και η επίσης πρόσφατη απόφαση της Κομισιόν για ενοποίηση της εποπτείας του 1
τραπεζικού συστήματος αντιμετωπίζουν αντιδράσεις και καθυστερεί η εφαρμογή τους, με αποτέλεσμα η Ε.Ε. να συνεχίζει προς αβέβαιη και ενδεχομένως λανθασμένη πορεία. Μια πορεία η οποία αντί να επιλύσει την κρίση χρέους, φαίνεται ότι την επιδεινώνει. Πολλοί φοβούνται ότι αν δεν αλλάξει η βάση των πολιτικών αποφάσεων, η ευρωζώνη θα βρεθεί ενώπιον του κινδύνου κατάρρευσης. Και αυτό γιατί η οικονομική στήριξη που παρέχεται στα κράτη μέλη, αντί να μειώνει το υπερβολικό χρέος το αυξάνει και το καθιστά μη βιώσιμο, επιτείνοντας έτσι την αβεβαιότητα και βαθαίνοντας την ύφεση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της Κύπρου, όπου το δημόσιο χρέος βρίσκεται τώρα στα επίπεδα του 80%, ενώ σε περίπτωση που η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα επιβαρύνει το κράτος, τότε το δημόσιο χρέος θα καταστεί σίγουρα μη βιώσιμο. Η οικονομική κρίση που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια δεν έχει προηγούμενο. Τα σταθερά κέρδη σε οικονομική ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων απασχόλησης που σημειώθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία εξουδετερώθηκαν, αφού σύμφωνα με επίσημα στοιχεία: Η παγκόσμια οικονομική κρίση θα καταδικάσει περίπου 53 εκατομμύρια ανθρώπους σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και θα συμβάλει στο θάνατο 1,2 εκατομμυρίων παιδιών την επόμενη πενταετία. Περισσότερο από 64 εκατομμύρια άτομα ζουν σήμερα με λιγότερο από $2 ημερησίως, και ο αριθμός θα αυξηθεί σε 91 εκ. τα επόμενα χρόνια. Η ανεργία στην Ε.Ε. αυξήθηκε δραματικά, από 6,6% το 2008 σε 22% το 2012 ενώ η ανεργία των νέων έφθασε το 45% και ο αριθμός των ανέργων ευρωπαίων πολιτών στα 23 εκατομμύρια. Η βιομηχανική παραγωγή οπισθοχώρησε σε επίπεδα της δεκαετίας του 1990. Η κρίση προκάλεσε μεγάλο σοκ σε εκατομμύρια ανθρώπους, δεκάδες χιλιάδες επιχειρηματικές δραστηριότητες και ανέδειξε ορισμένες θεμελιώδεις αδυναμίες της διεθνούς αλλά και ιδιαίτερα της ευρωπαϊκής οικονομίας και του χρηματοοικονομικού συστήματος. Στην δική μας εθνική οικονομία και κοινωνία τα πράγματα εξελίσσονται με παρόμοιους, αν όχι και χειρότερους ρυθμούς. Τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα μετά το τραγικό συμβάν της 11 ης Ιουλίου, η Κύπρος βιώνει ιδιαίτερα έντονες συνθήκες πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής και θεσμικής αποσταθεροποίησης. Η οικονομική κρίση έφερε στην επιφάνεια τις πραγματικές αδυναμίες της κυπριακής οικονομίας. 2
Διέλυσε παράλληλα και χρόνιες ψευδαισθήσεις για τις πραγματικές αντοχές της οικονομίας μας. Στη δεκαετία του 80, αμέσως μετά την τούρκικη εισβολή, η κυπριακή οικονομία σημείωσε μια πρωτόγνωρή άνθηση και ανάπτυξη. Αργότερα, η κυπριακή οικονομία συσσώρευσε δομικές αδυναμίες, υψηλό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, πτώση της ανταγωνιστικότητας, υψηλό και με αυξητική δυναμική δημόσιο χρέος, με ένα θετικό διάλειμμα στην πενταετία 2004-2008. Η επιδείνωση των δημοσίων οικονομικών οφείλεται κυρίως στην οικονομική κρίση. Όμως, οφείλεται και στις μακροχρόνιες παθογένειες της οικονομίας μας, καθώς και στην ολιγωρία που παρατηρήθηκε στην αντιμετώπιση της. Με λίγα λόγια, δεν υπήρξε έγκαιρη στρατηγική εξόδου από την οικονομική κρίση. Ένα συγκροτημένο στρατηγικό σχέδιο εξόδου από την κρίση οδηγεί και στην καλλιέργεια κουλτούρας κοινωνικής και πολιτικής συνεννόησης και πιο υπεύθυνης ατομικής στάσης απέναντι στην κρίση. Κυρίες και κύριοι, Διαχρονική θέση του ΔΗ.ΚΟ. είναι πως η οικονομία του τόπου αποτελεί εθνική υπόθεση, στη βάση του τρίπτυχου: ισχυρή οικονομία, κοινωνική συνοχή και ανάπτυξη. Τα οικονομικά δεδομένα όπως έχουν σήμερα δεν επιτρέπουν την επίτευξη αυτών των στόχων, αφού τα επόμενα χρόνια το υψηλό κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους θα απορροφά σημαντικούς πόρους της οικονομίας, αποτρέποντας έτσι την σημαντική εξοικονόμηση μέσω της εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους από τη μία και την απελευθέρωση σημαντικών κεφαλαίων για στοχευμένες κοινωνικές και αναπτυξιακές δαπάνες από την άλλη. Είναι φανερό πως, όσο οι κρατικές δαπάνες δεν μειώνονται, θα συνεχίσουμε να παράγουμε ελλείμματα τα οποία με τη σειρά τους θα συνεχίσουν να στραγγίζουν τα δημόσια ταμεία, θα συνεχίσουν να στραγγαλίζουν την ιδιωτική πρωτοβουλία και φυσικά το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει δυστυχώς να αυξάνεται. Ως εκ τούτου, πρωταρχικός στόχος πρέπει να είναι η παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων, με τη δραστική μείωση των κρατικών δαπανών και με σταθερό στόχο τη μείωση του δημόσιου χρέους. Πρέπει επίσης να απελευθερωθούν περισσότερα κονδύλια για ενθάρρυνση της ανάπτυξης. Για να γίνει κάτι τέτοιο, ο Κρατικός Προϋπολογισμός πρέπει να στοχεύει στην εξισορρόπηση των εσόδων και των δαπανών του κράτους. Ο ισοσκελισμός του προϋπολογισμού αποτελεί μείζον και κρίσιμο στοίχημα. 3
Απαραίτητα στοιχεία για την προώθηση και εφαρμογή ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου είναι: Η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κυρίως μέσω της περιστολής των δαπανών. Η ενίσχυση της φοροεισπρακτικής ικανότητας του κράτους, με ιδιαίτερη έμφαση στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Η λήψη των αναγκαίων μέτρων τόνωσης της οικονομίας, μέσα από την αξιοποίηση κοινοτικών πόρων και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Η αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου. Η επιτάχυνση των διαρθρωτικών αλλαγών ώστε να εξορθολογηθούν οι κρατικές δαπάνες και να αξιοποιηθούν οι αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας. Η επένδυση στη γνώση, στην έρευνα και στην καινοτομία. Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και ο περιορισμός της γραφειοκρατίας. Η δημιουργία ενός σύγχρονου κοινωνικού κράτους με τη βελτίωση της ποιότητας των θεσμών Η αξιοποίηση των στρατηγικών και ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας. Αγαπητοί σύνεδροι, Η Κύπρος ασκεί για πρώτη φορά από την ένταξή της στην Ε.Ε. την εξαμηνιαία προεδρία του Συμβουλίου μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες για την Ένωσή μας, στοχεύοντας να εργαστεί για μια Καλύτερη Ευρώπη. Μέσα ακριβώς, σε αυτό το πλαίσιο της προσπάθειας για μια Καλύτερη Ευρώπη, η Κυπριακή Προεδρία έχει θέσει τέσσερεις κύριες προτεραιότητες: Πρώτη Προτεραιότητα: Μια Ευρώπη, πιο αποτελεσματική και βιώσιμη, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (2014-2020) Δεύτερη Προτεραιότητα: Μια Ευρώπη, με πιο αποδοτική οικονομία, βασισμένη στην ανάπτυξη, δίδοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην παρακολούθηση της εφαρμογής της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Τρίτη Προτεραιότητα: Μια Ευρώπη, με Αλληλεγγύη και Κοινωνική Συνοχή. Τέταρτη Προτεραιότητα: Η Ευρώπη στον κόσμο και πιο κοντά στους γείτονες της. 4
Πρόκειται ασφαλώς για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα, η υλοποίηση του οποίου απαιτεί συλλογικότητα, συνεννόηση και συνέργεια από όλα τα κράτη μέλη και ιδιαίτερα τα μεγάλα. Πρόκειται για στόχους που η επίτευξη τους θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ισχυροποίηση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και για την περαιτέρω ενοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ουσιαστική προϋπόθεση για να προχωρήσει η Ε.Ε. σε ένα καλύτερο αύριο είναι η διαμόρφωση ενός νέου θεσμικού πλαισίου που θα συντονίζει με επάρκεια τη δημοσιονομική και τη νομισματική πολιτική στα πλαίσια της Ευρωζώνης, αλλά και που θα συνδυάζει την δημοσιονομική πειθαρχία και ένα υγιές δημοσιονομικό περιβάλλον που θα υποβοηθεί την ανάπτυξη και θα ενδυναμώνει την κοινοτική αλληλεγγύη. Ευελπιστώ πως στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής, που θα γίνει σε μερικές εβδομάδες, θα ληφθούν εκείνες οι αποφάσεις που θα μας δώσουν μια αισιόδοξη προοπτική. Μια προοπτική για ένα μέλλον με ελπίδα, αισιοδοξία και ευημερία των λαών. Ευχαριστώ ξανά για την πρόσκληση Εύχομαι καλή επιτυχία στο συνέδριο σας 5