ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2009 Θέματα Εξετάσεων Παλαιότερων Ετών
ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 2 από 34
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΙΤΛΟΣ... ΣΕΛΙΔΑ Περιεχόμενα... 3 1. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΦΕΒΡ 2009... 4 2. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΙΟΥΝ 2008... 4 3. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΙΟΥΝ 2007... 5 4. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΙΑΝ 2007... 7 5. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΕΠΤ 2006... 10 6. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΕΜΒΟΛΙΜΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2006... 11 7. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΙΟΥΛ 2006... 12 8. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΕΠΤ 2005... 13 9. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΙΟΥΝ 2005... 18 10. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΦΕΒ 2005... 22 11. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΕΠΤ 2004... 23 12. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΙΟΥΝ 2004... 25 13. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΦΕΒ 2004... 26 14. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΙΟΥΝ 2003... 27 15. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΦΕΒ 2003... 28 16. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΕΠΤ 2001... 29 17. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΙΟΥΝ 2001... 30 18. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΦΕΒ 2001... 32 19. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΕΠΤ 1999... 33 ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 3 από 34
ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009 Να απαντήσετε στο υποχρεωτικό και σε ένα από τα δύο θέματα επιλογής. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΘΕΜΑ (βαθμοί 4) Σε μια χώρα συμβαίνουν τα έξης ταυτοχρόνως: α. Τα ρευστά διαθέσιμα των τραπεζών είναι διπλάσια από τα ταμειακά τους διαθέσιμα. β. Η νομισματική βάση είναι διπλάσια από τη νομισματική κυκλοφορία. γ. Ο πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης είναι 3. δ. Οι καταθέσεις του κοινού στις τράπεζες (πλην της κεντρικής) είναι 300 δις ευρώ. Συνδυάζοντας τις πληροφορίες αυτές συμπεραίνω ότι στη χώρα αυτή: Τα εκδοθέντα χαρτονομίσματα και κέρματα είναι: δις ευρώ Τα κυκλοφορούντα χαρτονομίσματα και κέρματα είναι: δις ευρώ Οι καταθέσεις των τραπεζών στην κεντρική τράπεζα είναι: δις ευρώ Η προσφορά χρήματος είναι: δις ευρώ Στο παρόν έντυπο να συμπληρώσετε με τους σωστούς αριθμούς τα παραπάνω τέσσερα κε-νά πλαίσια. Στο γραπτό σας να εξηγήσετε με λεπτομέρειες πώς καταλήξατε στους συγκεκριμένους αριθμούς. ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1 (βαθμοί 6) α. Ποιες νομισματικές μεταβλητές περιλαμβάνει ο στενός και ποιες ο ευρύτερος ορισμός του χρήματος; β. Γιατί ορισμένοι οικονομολόγοι προτιμούν τον ευρύτερο παρά τον στενό ορισμό του χρήματος; γ. Πώς ορίζουν οι οικονομολόγοι τον «πληθωρισμό» και γιατί τον θεωρούν ανεπιθύμητο; ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 2 (βαθμοί 6) α. Τι ακριβώς σημαίνει ο όρος «ζήτηση χρήματος» και ποιο παράγοντες επηρεάζουν τη ζή-τηση αυτή; β. Τι σημαίνει ο όρος «ζήτηση δανειακών κεφαλαίων» και ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη ζήτηση αυτή; γ. Εξηγήστε γιατί θεωρείτε σωστή ή λανθασμένη την ακόλουθη πρόταση: «Όταν σε μια οικονομία η ζήτηση δανειακών κεφαλαίων αυξάνεται, αυτό επηρεάζει τα επι-τόκια με τέτοιο τρόπο, ώστε να αυξάνεται και η ζήτηση χρήματος.» ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2008 ΟΜΑΔΑ ΘΕΜΑΤΩΝ Α (βαθμοί 5) 1. (α) Εξηγείστε τη συμβολή του θεσμόυ της οικονομικής πίστης στη διαδικασία αποταμίευσης επένδυσης. (β) Εξηγείστε γιατί ο πληθωρισμός κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους. 2. (α) Εξηγείστε πως και γιατί συνήθως η ζήτηση χρήματος επηρεάζεται από μια αύξηση των επιτοκίων. (β) Εξηγείστε πως και γιατί καμία φορά και η προσφορά χρήματος επηρεάζεται από μια αύξηση των επιτοκίων. ΟΜΑΔΑ ΘΕΜΑΤΩΝ Β (βαθμοί 5) ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 4 από 34
1. Σε μια χώρα η νομισματική βάση παραμένει μονίμως πενταπλάσια από τα ρευστά διαθέσιμα των τραπεζών και ο πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης παραμένει μονίμως ίσος με 4. (α) Εξηγείστε από πού προκύπτει ότι, στη χώρα αυτή, η διαδικασία πολλαπλασιαστικής επέκτασης των τραπεζικών πιστώσεων συνεπάγεται διαρροή διαθέσιμων από το τραπεζικό σύστημα προς την υπόλοιπη οικονομία. (β) Υπολογίστε πόσος είναι στη χώρα αυτή ο πολλαπλασιαστής τραπεζικών πιστώσεων (γ) Υπολογίστε πόσος θα ήταν στη χώρα αυτή ο πολλαπλασιαστής τραπεζικών πιστώσεων, εάν δεν υπήρχε η συγκεκριμένη διαρροή διαθεσίμων. 2. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει πως διαμορφώθηκαν πέρσι και εφέτος ορισμένα νομισματικά μεγέθη μιας χώρας, στην οποία συνέβησαν τα εξής: Πέρσι το μέγεθος της νομισματικής βάσης ισοδυναμούσε με το 30% των καταθέσεων του κοινού στις τράπεζες. Πέρσι το μέγεθος της νομισματικής βάσης ισοδυναμούσε με 25% της προσφοράς χρήματος. Εφέτος η νομισματική βάση και η προσφορά χρήματος είναι κατά 22% ψηλότερες από πέρσι. Εφέτος τα ρευστά διαθέσιμα των τραπεζών είναι 102 δις ευρώ και ο λόγος ρευστότητας του κοινού είναι 22%. ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΠΕΡΣΙ ΕΦΕΤΟΣ Ρευστά διαθέσιμα των τραπεζών: Καταθέσεις του κοινού στις τράπεζες: Λόγος ρευστότητας των τραπεζών: Νομισματική βάση: Νομισματική κυκλοφορία: Λόγος ρευστότητας του κοινού: Προσφοράς χρήματος: Πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης: 102 22% ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2007 ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΘΟΥΝ ΤΟ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΝΑ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (Τα θέματα επιλογής βρίσκονται στην πίσω σελίδα αυτού του εντύπου) ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΘΕΜΑ (βαθμοί 3) Ο παρακάτω πίνακας περιέχει μερικά νομισματικά μεγέθη δύο χωρών (Α και Β), στις οποίες συμβαίνουν τα εξής: Και στις δύο χώρες το μέγεθος της νομισματικής βάσης είναι ακριβώς ίδιο. Στη Χώρα Β ο λόγος ρευστότητας των τραπεζών είναι διπλάσιος απ ό,τι στη Χώρα Α. Στη Χώρα Α ο λόγος ρευστότητας του κοινού είναι διπλάσιος απ ό,τι στη Χώρα Β. Στη Χώρα Α οι καταθέσεις των τραπεζών στην κεντρική τράπεζα είναι πενταπλάσιες από τα ταμειακά διαθέσιμα των τραπεζών. Νομισματικά μεγέθη Χώρα Α Χώρα Β ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 5 από 34
Εκδοθέντα χαρτονομίσματα και κέρματα: Προσφορά χρήματος: Ρευστά διαθέσιμα των τραπεζών: Ταμειακά διαθέσιμα των τραπεζών: Καταθέσεις του κοινού στις τράπεζες: Πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης: 100 24 480 660 30 (α) Στο παρόν έντυπο συμπληρώστε με τους σωστούς αριθμούς τα επτά κενά του πίνακα (β) Στο γραπτό σας εξηγείστε συνοπτικά πώς καταλήξατε σε αυτούς τους αριθμούς. ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1 (βαθμοί 7) Σε μια χώρα, πέραν των καταθέσεων όψεως δεν υπάρχουν άλλες κατηγορίες καταθέσεων και, με δεδομένο και σταθερό το ποσοστό υποχρεωτικών διαθεσίμων που έχει ορίσει η κεντρική τράπεζα, ο πολλαπλασιαστής τραπεζικών πιστώσεων είναι 3. Στη χώρα αυτή συμβαίνουν επιπλέον τα εξής: Κατά την πολλαπλασιαστική επέκταση των πιστώσεων δεν σημειώνεται διαρροή διαθεσίμων από το τραπεζικό σύστημα. Πέραν των υποχρεωτικών διαθεσίμων οι τράπεζες διατηρούν και πλεονάζοντα διαθέσιμα σε ποσοστό μονίμως ίσο με το 5% των καταθέσεων του κοινού σε αυτές. Να υπολογίσετε πόσος θα ήταν στη χώρα αυτή ο πολλαπλασιαστής τραπεζικών πιστώσεων, αν το ποσοστό υποχρεωτικών διαθεσίμων ήταν το ίδιο, αλλά συνέβαιναν κατά περίπτωση τα εξής: (α) Αν κατά την πολλαπλασιαστική επέκταση των πιστώσεων σημειωνόταν διαρροή διαθεσίμων από το τραπεζικό σύστημα σε ποσοστό 25% επί των εκάστοτε νέων καταθέσεων. (β) Αν καμία τράπεζα δεν διατηρούσε πλεονάζοντα διαθέσιμα και κατά την πολλαπλασιαστική επέκταση των πιστώσεων δεν σημειωνόταν διαρροή διαθεσίμων από το τραπεζικό σύστημα. ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 2 (βαθμοί 7) (α) Να εξηγήσετε πώς και γιατί η ζήτηση χρήματος επηρεάζεται από το εισόδημα, από το επιτόκιο και από τις πληθωριστικές προσδοκίες. (β) «Σήμερα πια δεν υπάρχει οιονεί χρήμα, διότι το χρήμα που εκδίδεται δεν ανήκει στην κατηγορία του περιεκτικού χρήματος». Να εξηγήσετε γιατί συμφωνείται ή διαφωνείτε με την πρόταση αυτή. ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 3 (βαθμοί 7) (α) «Ο πληθωρισμός κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους». Να εξηγήσετε, πρώτον, τι σημαίνει αυτό και, δεύτερον, γιατί συμβαίνει αυτό. (β) Να εξηγήσετε δύο βασικούς λόγους για τους οποίους, εάν έλειπε ο θεσμός της οικονομικής πίστης, η μέση αποδοτικότητα του φυσικού κεφαλαίου θα ήταν γενικά πιο χαμηλή. Αφού δώσετε τις εξηγήσεις αυτές, στη συνέχεια να αναφέρετε ένα σχετικό αριθμητικό παράδειγμα. ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 6 από 34
ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 4 (βαθμοί 7) (α) «Μόνες τους οι πράξεις της αποταμίευσης και της επένδυσης δεν εγγυώνται ότι οι διαθέσιμοι πόροι κατευθύνονται στις πιο αποδοτικές χρήσεις». Να εξηγήσετε, πρώτον, τι σημαίνει αυτό και, δεύτερον, γιατί συμβαίνει αυτό. (β) Να αντιπαραθέσετε συγκριτικά τις βασικές παραδοχές (υποθέσεις) εκκίνησης και τα τελικά συμπεράσματα της κεϋνσιανής θεωρίας του χρήματος και της κλασικής (ποσοτικής) θεωρίας του χρήματος επισημαίνοντας τις ομοιότητας και τις διαφορές των δύο αυτών θεωριών όσον αφορά, πρώτον, τις παραδοχές εκκίνησής τους και, δεύτερον, τα τελικά συμπεράσματά τους. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΙΑΝ 2007 ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1 (βαθμοί 5) (α) Στην Κίνα την επέκταση των πιστώσεων συνοδεύει διαρροή διαθεσίμων από τον τραπεζικό τομέα προς την υπόλοιπη οικονομία, ενώ ο πολλαπλασιαστής πιστώσεων είναι 1,9 και ο πολλαπλασιαστής καταθέσεων είναι 2. Από τις πληροφορίες αυτές συνεπάγεται ότι, εάν δεν υπήρχε η συγκεκριμένη διαρροή διαθεσίμων: Ο πολλαπλασιαστής πιστώσεων θα ήταν: και ο πολλαπλασιαστής καταθέσεων θα ήταν: Στο παρόν έντυπο συμπληρώστε με τους σωστούς αριθμούς τα παραπάνω δύο κενά πλαίσια. Στο γραπτό σας εξηγείστε συνοπτικά πώς βρήκατε τους αριθμούς αυτούς..... (β) Στο Ντουμπάι τα τελευταία χρόνια ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού και η τιμή Ετήσιος Τιμή του χρήματος εξελίχθηκαν όπως δείχνει ο διπλανός πίνακας. Η τιμή του χρήματος Έτος ρυθμός του έχει μετρηθεί ως δείκτης με έτος βάσης κάποιο προηγούμενο έτος. Στο παρόν έ- πληθωρισμού χρήματος ντυπο να συμπληρώσετε με τους σωστούς αριθμούς τα τέσσερα κενά του πίνακα. 2003 5%. Στο γραπτό σας να εξηγήσετε συνοπτικά πώς καταλήξατε στους τέσσερις αυτούς 2004 5%. αριθμούς. 2005 4% 25,0 2006. 20,0 (γ) Στο γραπτό σας εξηγείστε τι σημαίνουν οι όροι «τιμή του χρήματος» και 2007. 20,0 «πληθωρισμός» και πώς μετριούνται τα δύο αυτά μεγέθη στην πράξη. ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 2 (βαθμοί 5) (α) Στη Μάλτα φέτος ο πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης είναι 5,5 ενώ οι τράπεζες (πλην της κεντρικής) κατέχουν το 20% των εκδοθέντων χαρτονομισμάτων και κερμάτων και ο ενοποιημένος ισολογισμός τους έχει διαμορφωθεί ως εξής: Ε Π Ρευστά διαθέσι- 200 Καταθέσεις 2000 ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 7 από 34
μα Πιστώσεις 1800 Λοιπά στοιχεία 0 Λοιπά στοιχεία 0 2000 2000 Από τις πληροφορίες αυτές συμπεραίνω ότι στη Μάλτα φέτος: Τα εκδοθέντα χαρτονομίσματα και κέρματα είναι: Οι καταθέσεις των τραπεζών στην κεντρική τράπεζα είναι: Στο παρόν έντυπο συμπληρώστε με τους σωστούς αριθμούς τα παραπάνω δύο κενά πλαίσια. Στο γραπτό σας εξηγείστε με λεπτομέρειες το σκεπτικό που σας οδήγησε στους δύο αυτούς αριθμούς..... (β) Στο Ομάν τα παρακάτω τρία ποσοστά (%) παραμένουν διαρκώς αμετάβλητα: Το 20% της προσφοράς χρήματος είναι «κυκλοφορούντα» χαρτονομίσματα και κέρματα. Το 20% των ρευστών διαθεσίμων των τραπεζών είναι «πλεονάζοντα» διαθέσιμα. Το υποχρεωτικό ποσοστό διαθεσίμων είναι 20% για όλες τις καταθέσεις που θεωρούνται «χρήμα». Από τις πληροφορίες αυτές συμπεραίνω ότι στο Ομάν:. Ο πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης είναι: Ο πολλαπλασιαστής τραπεζικών καταθέσεων είναι:. Ο πολλαπλασιαστής τραπεζικών πιστώσεων είναι:. Στο παρόν έντυπο συμπληρώστε με τους σωστούς αριθμούς τα παραπάνω τρία κενά πλαίσια. Στο γραπτό σας εξηγείστε συνοπτικά πώς βρήκατε αυτούς τους τρεις αριθμούς. ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 3 (βαθμοί 5) (α) Να αναφέρετε συνοπτικά δύο βασικούς λόγους για τους οποίους έχει πάψει να υπάρχει περιεκτικό χρήμα. (β) Τι σημαίνει ψευδοπεριεκτικό χρήμα; Πόσα και ποια είδη ψευδοπεριεκτικού χρήματος υπάρχουν σήμερα; (γ) Στη Φλωρεντία το 1287 μ.χ. ως χρήμα κυκλοφορούσαν περιεκτικά κέρματα (χρυσά φιορίνια) και ψευδοπεριεκτικά χαρτονομίσματα (χάρτινα φιορίνια). Άλλα είδη χρήματος (π.χ. καταθέσεις όψεως) δεν υπήρχαν. Με τη διαδικασία του περιεκτικού χρήματος είχαν εκδοθεί 100.000 φιορίνια. Με τη διαδικασία του ψευδοπεριεκτικού χρήματος είχαν εκδοθεί 40.000 φιορίνια. Από τα στοιχεία αυτά συμπεραίνω ότι το 1287 μ.χ. στη Φλωρεντία:. φιορίνια ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 8 από 34
Η αξία των κερμάτων που κυκλοφορούσαν ως χρήμα ήταν: Η αξία των χαρτονομισμάτων που κυκλοφορούσαν ως χρήμα ήταν: Αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε «νομισματική κυκλοφορία» ήταν: Αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε «νομισματική βάση» ήταν: Αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε «προσφορά χρήματος» ήταν: Αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε «πολλαπλασιαστή νομισματικής βάσης» ήταν:..... φιορίνια φιορίνια φιορίνια φιορίνια Στο παρόν έντυπο να συμπληρώσετε με τους σωστούς αριθμούς τα παραπάνω έξι κενά πλαίσια. Στο γραπτό σας να αναφέρετε συνοπτικά πώς καταλήξατε στους έξι αυτούς αριθμούς. ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 4 (βαθμοί 5) Στη Λυδία το 483 π.χ. ως χρήμα κυκλοφορούσαν 300.000 χρυσά τάλαντα, που είχαν κατασκευαστεί με τη διαδικασία του περιεκτικού χρήματος. Το διάγραμμα που ακολουθεί απεικονίζει τις συνθήκες προσφοράς (Π) και ιδιωτικής ζήτησης (Ζ) χρυσού που επικρατούσαν τότε στη Λυδία. (Οι καμπύλες Π και Ζ είναι ευθύγραμμες, ο άξονας Q μετρά την ποσότητα χρυσού σε κιλά και ο άξονας P μετρά την τιμή του χρυσού σε τάλαντα ανά κιλό). Από τα δεδομένα αυτά συνάγεται ότι το 483 π.χ. στη Λυδία: Η σε χρυσό περιεκτικότητα του κάθε τάλαντου ήταν:. γραμμάρια Αν η περιεκτικότητα ήταν διπλάσια, ως χρήμα θα κυκλοφορούσαν:. τάλαντα Στο παρόν έντυπο να συμπληρώσετε με τους σωστούς αριθμούς τα παραπάνω δύο κενά πλαίσια. Στο γραπτό σας να εξηγήσετε συνοπτικά πώς καταλήξατε στους αριθμούς αυτούς. P 600 Z Π 200 0 200 600 Q ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 9 από 34
Χρήμα-Πίστη-Τράπεζες ΣΕΠΤ 2006 Να απαντηθούν το υποχρεωτικό και ένα από τα τρία θέματα επιλογής ΘΕΜΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ (βαθμοί 4) α. Τι είναι τα «πλεονάζοντα διαθέσιμα» των τραπεζών; Σε τι χρησιμεύουν; Ποιος καθορίζει το μέγεθός τους; β. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει (σε δις ευρώ) τον ενοποιημένο ισολογισμό των τραπεζών μιας χώρας, στην οποία εφέτος η νομισματική βάση (Β), η νομισματική κυκλοφορία (C), ο λόγος των επιμέρους κατηγοριών καταθέσεων (Τ/D) και τα υποχρεωτικά ποσοστά διαθεσίμων (r και r T ) δεν μεταβλήθηκαν καθόλου από πέρσι. Εφέτος, όμως, τα πλεονάζοντα διαθέσιμα των τραπεζών (Π) είναι μηδέν, ενώ πέρσι ήταν 20 δις ευρώ. Στο παρόν έντυπο να συμπληρώσετε με τους σωστούς αριθμούς τα κενά του ισολογισμού και στο γραπτό σας να εξηγήσετε με λεπτομέρειες το σκεπτικό που σας οδήγησε στους συγκεκριμένους αριθμούς. Ενεργητικό Παθητικό Πέρσι Εφέτος Πέρσι Εφέτος Υποχρεωτικά διαθέσιμα 80 Καταθέσεις όψεως 320 (R D ) 20 0 (D) 480 Πλεονάζοντα διαθέσιμα 700 Λοιπές καταθέσεις 0 0 (Π) Πιστώσεις (L) (T) Λοιπά στοιχεία Σύνολο 800 Σύνολο 800 ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1 (βαθμοί 6) α. Πώς και γιατί η ζήτηση χρήματος επηρεάζεται από τις μεταβολές της τιμής του χρήματος; β. Γιατί εάν δεν υπήρχε η οικονομική πίστη, η οριακή αποδοτικότητα των επενδύσεων θα ήταν χαμηλή; [ Προσοχή: το ερώτημα (β) αναφέρεται στην οριακή αποδοτικότητα και όχι στο μέγεθος των επενδύσεων. ] ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 2 (βαθμοί 6) α. Ο ετήσιος πληθωρισμός, που πέρσι ήταν 8%, εφέτος μειώθηκε στο μισό (4%). Πέρσι η τιμή του χρήματος (εκφρασμένη ως δείκτης) ήταν 0,125. υπολογίστε πόση είναι εφέτος η τιμή του χρήματος εξηγώντας με λεπτομέρειες το σκεπτικό που σας οδήγησε στον συγκεκριμένο αριθμό. β. Πότε, πώς και γιατί η προσφορά χρήματος επηρεάζεται από τις μεταβολές του εθνικού εισοδήματος; [ Προσοχή: το ερώτημα (β) αναφέρεται στην προσφορά χρήματος και όχι στη ζήτηση χρήματος.] ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 3 (βαθμοί 6) α. Σε ένα πολυτραπεζικό σύστημα, όταν μία από τις τράπεζες επεκτείνει τις πιστώσεις της, ορισμένα ρευστά διαθέσιμα διαρρέουν από αυτήν προς τις υπόλοιπες τράπεζες. Πώς και γιατί συμβαίνει αυτό; ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 10 από 34
β. Όταν σε σύνολο του τραπεζικού συστήματος επεκτείνει τις πιστώσεις τους, ορισμένα ρευστά διαθέσιμα διαρρέουν από το τραπεζικό σύστημα προς την υπόλοιπη οικονομία. Πώς και γιατί συμβαίνει αυτό; χ. Πέρσι η νομισματική κυκλοφορία ήταν 240 δις, ο λόγος ρευστότητας των τραπεζών ήταν 10% και ο πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης ήταν 2,8. φέτος η νομισματική βάση και ο λόγος ρευστότητας των τραπεζών έχουν το ίδιο μέγεθος με πέρσι, αλλ ο λόγος ρευστότητας του κοινού έχει μειωθεί στο μισό του περσινού. Υπολογίστε πόση ήταν πέρσι και πόση είναι φέτος η προσφορά χρήματος. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΕΜΒΟΛΙΜΗ ΣΕΠ 2006 ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΘΟΥΝ ΤΟ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΝΑ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΤΑ ΤΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΘΕΜΑ (βαθμοί 4) [Στο παρόν έντυπο να συμπληρώσετε με τους σωστούς αριθμούς τα παρακάτω τέσσερα κενά πλαίσια. Στο γραπτό σας να εξηγήσετε λεπτομερώς το σκεπτικό που σας οδήγησε σε αυτούς τους αριθμούς.] Σε μια χώρα οι λόγοι ρευστότητας του κοινού και των τραπεζών παραμένουν διαρκώς αμετάβλητοι. Στη χώρα αυτή ε- φέτος η κεντρική τράπεζα έχει εκδώσει χαρτονομίσματα και κέρματα αξίας 120 δις ευρώ, ο πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης είναι 3 και ο ενοποιημένος ισολογισμός του συνόλου τραπεζών (πλην της κεντρικής)παρουσιάζει την εξής εικόνα (σε δις ευρώ): Ε Π Ρευστά διαθέσιμαr 200 Καταθέσεις D 800 Πιστώσεις L 600 Σύνολο 800 Σύνολο 800 Από τα δεδομένα αυτά προκύπτει ότι στη χώρα αυτή: O πολλαπλασιαστής τραπεζικών καταθέσεων (ΔD/ΔR*) είναι: Ο πολλαπλασιαστής τραπεζικών πιστώσεων (ΔL/ΔR*) είναι: Η προσφορά χρήματος (Μ) είναι: Oι καταθέσεις των τραπεζών στην κεντρική τράπεζα (Κ Τ ) είναι: ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1 (βαθμοί 6) (α) Εξηγείστε τη λειτουργία του χρήματος ως μέσο πληρωμών. (β) Εξηγείστε το σκεπτικό από το οποίο προκύπτουν οι τύποι των πολλαπλασιαστών καταθέσεων και πιστώσεων όταν οι καταθέσεις όψεως διατηρούνται σε σταθερή αναλογία προς τις λοιπές καταθέσεις. [Εάν εσείς το θέλετε, μπορείτε να υποθέσετε ότι οι τράπεζες δεν κρατούν πλεονάζοντα διαθέσιμα και κατά την επέκταση του τραπεζικού χρήματος δεν σημειώνεται διαρροή διαθεσίμων εκτός του τραπεζικού συστήματος.] ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 2 (βαθμοί 6) ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 11 από 34
(α) Εξηγείστε τι σημαίνει «τιμή του χρήματος» και πως τη μετράμε στην πράξη; (β) Εξηγείστε τι σημαίνει «πληθωρισμός». (γ) Ο ετήσιος πληθωρισμός, που πέρσι ήταν 2%, εφέτος δεκαπλασιάστηκε. Η τιμή του χρήματος (εκφρασμένη ως δείκτης) εφέτος είναι 5. Υπολογίστε πόση ήταν πέρσι. ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 3 (βαθμοί 6) (α) Να εξηγήστε το ρόλο της οικονομικής πίστης στη διαδικασία αποταμίευσης επένδυσης. (β) Πέρα από το εισόδημα, το επιτόκιο και την τιμή του χρήματος, η ζήτηση χρήματος επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες. Να αναφέρετε τουλάχιστον τρεις από τους «άλλους παράγοντες» και να εξηγείστε γιατί και πως επιδρά ο καθένας τους στη ζήτηση χρήματος. ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΤΡΑΠΕΖΕΣ - ΙΟΥ 2006 Ένα θέμα από κάθε ομάδα Ομάδα θεμάτων Α Θέμα 1 Ο πίνακας που ακολουθεί περιέχει ορισμένα νομισματικά μεγέθη μιας χώρας, στην οποία οι καταθέσεις των τραπεζών στην κεντρική τράπεζα ισοδυναμούν με το 20% των ρευστών διαθεσίμων τους, το 4% της νομισματικής βάσης και το 1% των καταθέσεων του κοινού σ αυτές. Στο παρόν έντυπο συμπληρώστε με τους σωστούς αριθμούς όλα τα κενά του πίνακα και στο γραπτό σας εξηγήστε με λεπτομέρειες το σκεπτικό που σας οδήγησε στους συγκεκριμένους αριθμούς. Εκδοθέντα χαρτονομίσματα και κέρματα: Νομισματική κυκλοφορία: Κυκλοφορούντα χαρτονομίσματα και κέρματα: Προσφορά χρήματος: Ταμειακά διαθέσιμα των τραπεζών : Ρευστά διαθέσιμα των τραπεζών: Νομισματική βάση: Καταθέσεις του κοινού σε τράπεζες: Καταθέσεις τραπεζών στην Κεντρική Τράπεζα Λόγος ρευστότητας του κοινού: Λόγος ρευστότητας των τραπεζών: Πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης: Θέμα 2 Στη Μάλτα τα εκδοθέντα χαρτονομίσματα και κέρματα και ο πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης δε μεταβλήθηκαν, μα οι καταθέσεις των τραπεζών στη κεντρική τράπεζα αυξήθηκαν κατά 40 δις ευρώ και ο ενοποιημένος ισολογισμός του συνόλου τραπεζών (πλην της κεντρικής) σημείωσε τις εξής μεταβολές (σε δις ευρώ): Ε Π Μεταβολή ρευστών διαθεσίμων ΔR +20 Μεταβολή καταθέσεων ΔD +40 Μεταβολή πιστώσεων ΔL +20 Λοιπές μεταβολές παθητικού 0 Λοιπές μεταβολές ενεργητικού 0 ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 12 από 34
40 40 Από τις πληροφορίες αυτές και τους ορισμούς βασικών οικονομικών μεγεθών προκύπτει ότι στη Μάλτα: Το έτος 2005 η προσφορά χρήματος αυξήθηκε κατά : δις ευρώ Το 2004 και το 2005 ο πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης ήταν: Ομάδα θεμάτων Β Θέμα1 Εξηγείστε το ρόλο της οικονομικής πίστης στη διαμόρφωση της βραχυχρόνιας μακροοικονομικής ισορροπίας. Θέμα 2 Εξηγήστε γιατί οι φορείς οικονομικών διαπραγματεύσεων κρατούν ένα τμήμα της περιουσία τους με τη μορφή χρήματος αντί άλλων περιουσιακών στοιχείων και τι κόστος συνεπάγεται για τους ίδιους αυτή η συμπεριφορά. Θέμα 3 Εξηγείστε γιατί συμφωνείται ή διαφωνείτε με τις εξής δύο προτάσεις: Α) «οι προηγούμενοι πιστωτικοί θεσμοί είχαν σπουδαία συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη των πλουσιοτέρων χωρών του κόσμου» Β) «Η απουσία προηγμένων πιστωτικών θεσμών ήταν η βασική αιτία οικονομικής υπανάπτυξης των φτωχότερων χωρών του κόσμου» Χρήμα Πίστη Τράπεζες ΣΕΠΤ 2005 ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ ΣΤΟ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΕ ΕΝΑ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Θέμα Επιλογής 1 (βαθμοί 6) (α) Τι κόστος συνεπάγεται η κατοχή χρήματος αντί άλλων περιουσιακών στοιχείων; (β) Με ποιο τρόπο ο θεσμός της οικονομικής πίστης βελτιώνει τη διαδικασία αποταμίευσης επένδυσης; Θέμα Επιλογής 2 (βαθμοί 6) (α) Γιατί διατηρούμε μέρος της περιουσίας μας με μορφή χρήματος αντί άλλων περιουσιακών στοιχείων; (β) Πότε και γιατί η επέκταση των καταθέσεων συνεπάγεται διαρροή διαθεσίμων από τις τράπεζες; Υποχρεωτικό Θέμα (βαθμοί 4) Ο παρακάτω πίνακας δείχνει πως εξελίχθηκαν τα νομισματικά και τραπεζικά μεγέθη το 2003 και το 2004. Και στα δύο αυτά χρόνια η προσφορά χρήματος ήταν διπλάσια από τις τραπεζικές πιστώσεις και οι ισολογισμοί των τραπεζών περιείχαν μόνο τρία στοιχεία: καταθέσεις, πιστώσεις και διαθέσιμα (ταμειακά και άλλα), ενώ το 2004 η νομισματική βάση δεν μεταβλήθηκε. Στο παρόν έντυπο να συμπληρώσετε με τους σωστούς αριθμούς τα κενά του πίνακα και στο γραπτό σας να αναπτύξετε με λεπτομέρειες το σκεπτικό που σας οδήγησε στους συγκεκριμένους αριθμούς. Νομισματικά και τραπεζικά μεγέθη 2003 2004 ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 13 από 34
Λόγος ρευστότητας του κοινού 0,8 0,4 Εκδοθέντα χαρτονομίσματα και κέρματα 1.700 1.750 Ρευστά διαθέσιμα των τραπεζών 210 Κυκλοφορούντα χαρτονομίσματα και κέρματα Λόγος ρευστότητας των τραπεζών Ταμειακά διαθέσιμα των τραπεζών Καταθέσεις των τραπεζών στην κεντρική τράπεζα Καταθέσεις του κοινού στις τράπεζες Νομισματική κυκλοφορία Πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης Νομισματική βάση Προσφορά Χρήματος Τραπεζικές Πιστώσεις ΘΕΜΑ 1: Σε όλα τα παρακάτω να συμπληρώσετε τα κενά με τους σωστούς αριθμούς. α. Στη Μάλτα με τη διαδικασία του περιεκτικού χρήματος κατασκευάστηκαν 100.000 χρυσές λίρες. Για την κατασκευή τους χρησιμοποιήθηκαν 400 κιλά χρυσός και κάθε λίρα περιείχε 4 γραμμάρια χρυσό. Στη Μάλτα η προσφορά χρυσού είναι Π = 200 + 1,6Ρ και η ιδιωτική ζήτηση χρυσού είναι Ζ = 600 1,6Ρ, όπου οι ποσότητες Π και Ζ εκφράζονται σε κιλά και η τιμή Ρ σε λίρες ανά κιλό. Από τα δεδομένα αυτά συμπεραίνω ότι: Αν κάθε λίρα περιείχε 2 γραμμάρια χρυσό, για την κατασκευή λιρών θα είχαν χρησιμοποιηθεί Αν κάθε λίρα περιείχε 8 γραμμάρια χρυσό, για την κατασκευή λιρών θα είχαν χρησιμοποιηθεί Αν κάθε λίρα περιείχε 2 γραμμάρια χρυσό, θα είχαν κατασκευαστεί Αν κάθε λίρα περιείχε 8 γραμμάρια χρυσό, θα είχαν κατασκευαστεί Αν είχαν κατασκευαστεί 500.000 χρυσές λίρες, κάθε λίρα θα περιείχε χρυσό κιλά χρυσός κιλά χρυσός χρυσές λίρες χρυσές λίρες γραμμάρια β. Στη Λυδία ως περιεκτικό χρήμα κόπηκαν χρυσά τάλαντα. Για την κατασκευή τους χρησιμοποιήθηκαν 200 κιλά χρυσός. Η ιδιωτική ζήτηση (Ζ) και η προσφορά (Π) χρυσού αποτυπώνονται στις ευθείες Ζ και Π του παρακάτω διαγράμματος, στο οποίο η ποσότητα Q μετριέται σε κιλά και η τιμή Ρ σε τάλαντα ανά κιλό. Από τα δεδομένα αυτά συμπεραίνω ότι: Κάθε κιλό χρυσού που χρησιμοποιήθηκε κόστισε:. τάλαντααα Από τα 200 κιλά χρυσού κατασκευάστηκαν: τάλαντααα Κάθε τάλαντο περιείχε χρυσό: γραμμάρια Αν κάθε τάλαντο περιείχε 5 γραμμάρια χρυσό, θα είχαν κατασκευαστεί:. τάλαντααα ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 14 από 34
γ. Τον Ιανουάριο ο πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης ήταν 3,5 και ο ενοποιημένος ισολογισμός των τραπεζών (πλην της κεντρικής) παρουσίαζε την εξής εικόνα: Ε Π Ρευστά διαθέσιμα (R) 500 Καταθέσεις (D) 3000 Πιστώσεις (L) 2500 Λοιπά στοιχεία 0 Σύνολο 3000 Σύνολο 3000 Άρα η νομισματική βάση ήταν:. η νομισματική κυκλοφορία ήταν:. και η προσφορά χρήματος ήταν:. δ. Τον Απρίλιο ο λόγος ρευστότητας του κοινού ήταν 5% και ο ενοποιημένος ισολογισμός των τραπεζών (πλην της κεντρικής) παρουσίαζε την εξής εικόνα: Ε Π Ρευστά διαθέσιμα 800 Καταθέσεις 4000 (R) (D) Πιστώσεις (L) Λοιπά στοιχεία 0 3200 Σύνολο 4000 Σύνολο 4000 Άρα η νομισματική βάση ήταν:. η νομισματική κυκλοφορία ήταν:. και η προσφορά χρήματος ήταν:. ε. Στη Μολδαβία η επέκταση των καταθέσεων και πιστώσεων συνοδεύεται από διαρροή διαθεσίμων εκτός του τραπεζικού συστήματος. Ο πολλαπλασιαστής καταθέσεων είναι 4, ενώ αν δεν υπήρχε η διαρροή θα ήταν 5. Από αυτά συνάγεται ότι: Στη Μολδαβία ο πολλαπλασιαστής πιστώσεων είναι: γραμμάρια ενώ αν δεν υπήρχε η διαρροή ο πολλαπλασιαστής πιστώσεων θα ήταν: γραμμάρια ΘΕΜΑ 2: Σε όλα τα παρακάτω να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 15 από 34
- Μια αύξηση των επιτοκίων, με δεδομένες και αμετάβλητες λοιπές οικονομικές συνθήκες, προκαλεί: α. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι μειώνονται οι πληρωτέοι τόκοι. β. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι μειώνονται οι πληρωτέοι τόκοι. γ. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνονται οι εισπρακτέοι τόκοι. δ. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνονται οι εισπρακτέοι τόκοι. ε. Τίποτε από τα παραπάνω, διότι επηρεάζονται το ίδιο οι πληρωτέοι όπως και οι εισπρακτέοι τόκοι. - Μια αύξηση των επιτοκίων, με δεδομένες και αμετάβλητες λοιπές οικονομικές συνθήκες, προκαλεί: α. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι μειώνεται το κίνητρο να δανειζόμαστε. β. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνεται το κίνητρο να δανειζόμαστε. γ. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι μειώνεται το κίνητρο να δανείζομε. δ. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνεται το κίνητρο να δανείζομε. ε. Σωστά είναι και το α και το γ, διότι μειώνονται τα κίνητρα και να δανειζόμαστε και να δανείζομε. - Μια αύξηση των επιτοκίων, με δεδομένες και αμετάβλητες λοιπές οικονομικές συνθήκες, προκαλεί: α. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι μειώνεται η τιμή του χρήματος. β. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνεται η τιμή του χρήματος. γ. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι μειώνεται το κόστος ευκαιρίας του χρήματος. δ. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνεται το κόστος ευκαιρίας του χρήματος. ε. Σωστά είναι και το β και το δ, διότι αυξάνονται και η τιμή και το κόστος ευκαιρίας του χρήματος. - Μια αύξηση των επιτοκίων, με δεδομένες και αμετάβλητες λοιπές οικονομικές συνθήκες, προκαλεί: α. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι καθιστά πιο συμφέρουσα την κατοχή αγαθών. β. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι καθιστά πιο συμφέρουσα την κατοχή αγαθών. γ. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι καθιστά πιο συμφέρουσα την κατοχή χρεογράφων. δ. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι καθιστά πιο συμφέρουσα την κατοχή χρεογράφων. ε. Άλλοτε το β και άλλοτε το γ. Εξαρτάται από τη σύνθεση του συνολικού πλούτου. - Μια αύξηση των επιτοκίων, με δεδομένες και αμετάβλητες λοιπές οικονομικές συνθήκες, προκαλεί: α. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνει την απόδοση του χρήματος. β. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνει την απόδοση των μετοχών. γ. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνει την απόδοση των κεφαλαίων. δ. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνει την απόδοση των δανείων. ε. Οτιδήποτε από τα παραπάνω, ανάλογα με τη δύναμη επίδρασης του κάθε παράγοντα. - Ως «νομισματική βάση» ορίζεται το άθροισμα: α. Της νομισματικής κυκλοφορίας και των ρευστών διαθεσίμων των τραπεζών. β. Όλων των καθαρών θέσεων της κεντρικής τράπεζας με τους φορείς που συναλλάσσεται. γ. Των εκδοθέντων νομισμάτων και των καταθέσεων των τραπεζών στην κεντρική τράπεζα. δ. Είτε το α είτε το β είτε το γ, διότι εκ ταυτότητος οι τρεις ορισμοί συμπίπτουν. ε. Το συνολικό άθροισμα των τριών επιμέρους αθροισμάτων α, β και γ. - Μια νέα εισροή συναλλάγματος από το εξωτερικό, με αμετάβλητες λοιπές συνθήκες, προκαλεί: ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 16 από 34
α. Μείωση της προσφοράς χρήματος, διότι μειώνει την εγχώρια νομισματική βάση. β. Αύξηση της προσφοράς χρήματος, διότι μειώνει την εγχώρια νομισματική βάση. γ. Μείωση της προσφοράς χρήματος, διότι αυξάνει την εγχώρια νομισματική βάση. δ. Αύξηση της προσφοράς χρήματος, διότι αυξάνει την εγχώρια νομισματική βάση. ε. Τίποτε από τα παραπάνω, διότι η εγχώρια νομισματική βάση δεν καθορίζεται από το εξωτερικό. ΘΕΜΑ 3: Σε όλα τα παρακάτω να συμπληρώσετε τα κενά με τους σωστούς αριθμούς. Στην Αίγυπτο οι τράπεζες δεν διατηρούν πλεονάζοντα διαθέσιμα και η αναλογία των επιμέρους ειδών καταθέσεων παραμένει πάντοτε ίδια. Πέρσι ο εμπλουτισμός του τραπεζικού συστήματος με νέα διαθέσιμα (ΔR*) ύψους 300 λιρών είχε ως τελικό αποτέλεσμα να σημειώσει ο ισολογισμός του συνόλου τραπεζών τις ακόλουθες μεταβολές (σε λίρες): Ε Π Νέα ρευστά διαθέσιμα (ΔR) 200 Νέες καταθέσεις όψεως (ΔD) 1.000 Νέες πιστώσεις (ΔL) 2.800 Νέες λοιπές καταθέσεις (ΔT) 2.000 (α) Από τα παραπάνω δεδομένα συνάγονται τα εξής: Η νομισματική κυκλοφορία αυξήθηκε κατά: Το ποσοστό της διαρροής διαθεσίμων (ΔC/ΔD) ήταν: Ο πολλαπλασιαστής των καταθέσεων όψεως ήταν: Ο πολλαπλασιαστής των λοιπών καταθέσεων ήταν: Ο πολλαπλασιαστής των τραπεζικών πιστώσεων ήταν: (β) Αν τα υποχρεωτικά ποσοστά διαθεσίμων ήταν τα μισά, θα είχαν συμβεί τα εξής: Η νομισματική κυκλοφορία θα είχε αυξηθεί κατά: Το ποσοστό της διαρροής διαθεσίμων (ΔC/ΔD) θα ήταν: Ο πολλαπλασιαστής των καταθέσεων όψεως θα ήταν: Ο πολλαπλασιαστής των λοιπών καταθέσεων θα ήταν: Ο πολλαπλασιαστής τραπεζικών πιστώσεων θα ήταν: Και ο ισολογισμός των τραπεζών θα είχε σημειώσει τις ακόλουθες μεταβολές: Ε Π Νέα ρευστά διαθέσιμα (ΔR) Νέες καταθέσεις όψεως (ΔD) Νέες πιστώσεις (ΔL) Νέες λοιπές καταθέσεις (ΔT) (γ) Αν επεκτείνοντας τις καταθέσεις και πιστώσεις οι τράπεζες δεν έχαναν διαθέσιμα, θα είχαν συμβεί τα εξής: Η νομισματική κυκλοφορία θα είχε αυξηθεί κατά: Το ποσοστό της διαρροής διαθεσίμων (ΔC/ΔD) θα ήταν: Ο πολλαπλασιαστής των καταθέσεων όψεως θα ήταν: ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 17 από 34
Ο πολλαπλασιαστής των λοιπών καταθέσεων θα ήταν: Ο πολλαπλασιαστής των τραπεζικών πιστώσεων θα ήταν: Και ο ισολογισμός των τραπεζών θα είχε σημειώσει τις ακόλουθες μεταβολές: Ε Π Νέα ρευστά διαθέσιμα (ΔR) Νέες καταθέσεις όψεως (ΔD) Νέες πιστώσεις (ΔL) Νέες λοιπές καταθέσεις (ΔT) (δ) Αν πάλι οι ως άνω συνθήκες β και γ ίσχυαν ταυτοχρόνως, τότε θα είχαν συμβεί τα εξής: Η νομισματική κυκλοφορία θα είχε αυξηθεί κατά: Το ποσοστό της διαρροής διαθεσίμων (ΔC/ΔD) θα ήταν: Ο πολλαπλασιαστής των καταθέσεων όψεως θα ήταν: Ο πολλαπλασιαστής των λοιπών καταθέσεων θα ήταν: Ο πολλαπλασιαστής των τραπεζικών πιστώσεων θα ήταν: Και ο ισολογισμός των τραπεζών θα είχε σημειώσει τις ακόλουθες μεταβολές: Ε Π Νέα ρευστά διαθέσιμα (ΔR) Νέες καταθέσεις όψεως (ΔD) Νέες πιστώσεις (ΔL) Νέες λοιπές καταθέσεις (ΔT) ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΙΟΥΝ 2005 ΘΕΜΑ 1: Σε όλα τα παρακάτω να συμπληρώσετε τα κενά με τους σωστούς αριθμούς. α. Στη Μάλτα με τη διαδικασία του περιεκτικού χρήματος κατασκευάστηκαν 100.000 χρυσές λίρες. Για την κατασκευή τους χρησιμοποιήθηκαν 400 κιλά χρυσός και κάθε λίρα περιείχε 4 γραμμάρια χρυσό. Στη Μάλτα η προσφορά χρυσού είναι Π = 200 + 1,6Ρ και η ιδιωτική ζήτηση χρυσού είναι Ζ = 600 1,6Ρ, όπου οι ποσότητες Π και Ζ εκφράζονται σε κιλά και η τιμή Ρ σε λίρες ανά κιλό. Από τα δεδομένα αυτά συμπεραίνω ότι: Αν κάθε λίρα περιείχε 2 γραμμάρια χρυσό, για την κατασκευή λιρών θα είχαν χρησιμοποιηθεί Αν κάθε λίρα περιείχε 8 γραμμάρια χρυσό, για την κατασκευή λιρών θα είχαν χρησιμοποιηθεί Αν κάθε λίρα περιείχε 2 γραμμάρια χρυσό, θα είχαν κατασκευαστεί Αν κάθε λίρα περιείχε 8 γραμμάρια χρυσό, θα είχαν κατασκευαστεί Αν είχαν κατασκευαστεί 500.000 χρυσές λίρες, κάθε λίρα θα περιείχε χρυσό κιλά χρυσός κιλά χρυσός χρυσές λίρες χρυσές λίρες γραμμάρια β. Στη Λυδία ως περιεκτικό χρήμα κόπηκαν χρυσά τάλαντα. Για την κατασκευή τους χρησιμοποιήθηκαν 200 κιλά χρυσός. Η ιδιωτική ζήτηση (Ζ) και η προσφορά (Π) χρυσού αποτυπώνονται στις ευθείες Ζ και Π του παρακάτω διαγράμμα- ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 18 από 34
τος, στο οποίο η ποσότητα Q μετριέται σε κιλά και η τιμή Ρ σε τάλαντα ανά κιλό. Από τα δεδομένα αυτά συμπεραίνω ότι: Κάθε κιλό χρυσού που χρησιμοποιήθηκε κόστισε:. τάλαντααα Από τα 200 κιλά χρυσού κατασκευάστηκαν: τάλαντααα Κάθε τάλαντο περιείχε χρυσό: γραμμάρια Αν κάθε τάλαντο περιείχε 5 γραμμάρια χρυσό, θα είχαν κατασκευαστεί:. τάλαντααα Ρ 400 - Π 200 Ζ Q 0 200 400 γ. Τον Ιανουάριο ο πολλαπλασιαστής νομισματικής βάσης ήταν 3,5 και ο ενοποιημένος ισολογισμός των τραπεζών (πλην της κεντρικής) παρουσίαζε την εξής εικόνα: Ε Π Ρευστά διαθέσιμα (R) 500 Καταθέσεις (D) 3000 Πιστώσεις (L) 2500 Λοιπά στοιχεία 0 Σύνολο 3000 Σύνολο 3000 Άρα η νομισματική βάση ήταν:. η νομισματική κυκλοφορία ήταν:. και η προσφορά χρήματος ήταν:. δ. Τον Απρίλιο ο λόγος ρευστότητας του κοινού ήταν 5% και ο ενοποιημένος ισολογισμός των τραπεζών (πλην της κεντρικής) παρουσίαζε την εξής εικόνα: Ε Π Ρευστά διαθέσιμα 800 Καταθέσεις 4000 (R) (D) Πιστώσεις (L) Λοιπά στοιχεία 0 3200 Σύνολο 4000 Σύνολο 4000 Άρα η νομισματική βάση ήταν:. η νομισματική κυκλοφορία ήταν:. και η προσφορά χρήματος ήταν:. ε. Στη Μολδαβία η επέκταση των καταθέσεων και πιστώσεων συνοδεύεται από διαρροή διαθεσίμων εκτός του τραπεζικού συστήματος. Ο πολλαπλασιαστής καταθέσεων είναι 4, ενώ αν δεν υπήρχε η διαρροή θα ήταν 5. Από αυτά συνάγεται ότι: Στη Μολδαβία ο πολλαπλασιαστής πιστώσεων είναι: γραμμάρια ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 19 από 34
ενώ αν δεν υπήρχε η διαρροή ο πολλαπλασιαστής πιστώσεων θα ήταν: γραμμάρια ΘΕΜΑ 2: Σε όλα τα παρακάτω να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση - Μια αύξηση των επιτοκίων, με δεδομένες και αμετάβλητες λοιπές οικονομικές συνθήκες, προκαλεί: α. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι μειώνονται οι πληρωτέοι τόκοι. β. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι μειώνονται οι πληρωτέοι τόκοι. γ. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνονται οι εισπρακτέοι τόκοι. δ. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνονται οι εισπρακτέοι τόκοι. ε. Τίποτε από τα παραπάνω, διότι επηρεάζονται το ίδιο οι πληρωτέοι όπως και οι εισπρακτέοι τόκοι. - Μια αύξηση των επιτοκίων, με δεδομένες και αμετάβλητες λοιπές οικονομικές συνθήκες, προκαλεί: α. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι μειώνεται το κίνητρο να δανειζόμαστε. β. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνεται το κίνητρο να δανειζόμαστε. γ. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι μειώνεται το κίνητρο να δανείζομε. δ. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνεται το κίνητρο να δανείζομε. ε. Σωστά είναι και το α και το γ, διότι μειώνονται τα κίνητρα και να δανειζόμαστε και να δανείζομε. - Μια αύξηση των επιτοκίων, με δεδομένες και αμετάβλητες λοιπές οικονομικές συνθήκες, προκαλεί: α. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι μειώνεται η τιμή του χρήματος. β. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνεται η τιμή του χρήματος. γ. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι μειώνεται το κόστος ευκαιρίας του χρήματος. δ. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνεται το κόστος ευκαιρίας του χρήματος. ε. Σωστά είναι και το β και το δ, διότι αυξάνονται και η τιμή και το κόστος ευκαιρίας του χρήματος. - Μια αύξηση των επιτοκίων, με δεδομένες και αμετάβλητες λοιπές οικονομικές συνθήκες, προκαλεί: α. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι καθιστά πιο συμφέρουσα την κατοχή αγαθών. β. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι καθιστά πιο συμφέρουσα την κατοχή αγαθών. γ. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι καθιστά πιο συμφέρουσα την κατοχή χρεογράφων. δ. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι καθιστά πιο συμφέρουσα την κατοχή χρεογράφων. ε. Άλλοτε το β και άλλοτε το γ. Εξαρτάται από τη σύνθεση του συνολικού πλούτου. - Μια αύξηση των επιτοκίων, με δεδομένες και αμετάβλητες λοιπές οικονομικές συνθήκες, προκαλεί: α. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνει την απόδοση του χρήματος. β. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνει την απόδοση των μετοχών. γ. Αύξηση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνει την απόδοση των κεφαλαίων. δ. Μείωση της ζήτησης χρήματος, διότι αυξάνει την απόδοση των δανείων. ε. Οτιδήποτε από τα παραπάνω, ανάλογα με τη δύναμη επίδρασης του κάθε παράγοντα. ΔΑΠ Οικονομικού www.dap-oikonomikou.gr - Σελίδα 20 από 34