ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ (Σ.Δ.Ι.) ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ (Σμήμα Λογιστικής) DDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDD ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ: «ΡΟΛΟ ΤΠΑΡΞΖ ΣΩΝ ΔΜΠΟΡΗΚΩΝ ΣΡΑΠΔΕΩΝ» ΔΗΖΓΖΣΖ ΓΖΜΟΠΟΤΛΟ ΥΑΡΑΛΑΜΠΟ ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΚΑΘΖΓΖΣΖ ΣΑΛΗΚΖ ΠΔΡΗΚΛΖ ΚΑΒΑΛΑ 2007
Η εργαζία ασηή αθηερώνεηαη ζηεν οηθογένεηα μοσ,ζε όζοσς βοήζεζαν γηα ηεν δεμηοσργία ηες,ζηεν ζύδσγο μοσ θαη ηον νεογέννεηο γηο μοσ Με Αγάπε
ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟ 1 ΔΗΑΓΩΓΖ 2 ΜΔΡΟ ΠΡΩΣΟ 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι 3 ΓΔΝΗΚΑ ΓΗΑ ΣΟ ΥΡΖΜΑ 3 1.Τι είναι σπήμα 3 2. Λειηοςπγία ηος σπήμαηορ 4 3.Ειδη σπήμαηορ 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ 6 ΠΗΣΖ 6 1.Εννοια και εξέλιξη ηηρ πίζηηρ 6 2. Οι καηηγοπίερ ηηρ πίζηηρ 7 3. Μοπθέρ πίζηηρ 8 4.Επιπηωζειρ από ηην λειηοςπγία ηηρ πίζηηρ 9 4Α Πίζηη και επενδύζειρ 9 4Β Πίζηη και καηανάλωζη 9 4Γ Πίζηη και οικονομική ιζοπποπία 10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ 11 ΥΡΖΜΑΣΟΠΗΣΩΣΗΚΖ ΑΓΟΡΑ 11 1. Έννοια 11 2.Οπγανωζη σπημαηοπιζηωηικήρ αγοπάρ 11 ΜΔΡΟ ΓΔΤΣΔΡΟ 13 ΓΔΝΗΚΑ ΓΗΑ ΣΗ ΔΜΠΟΡΗΚΔ ΣΡΑΠΔΕΔ 13 ΓΔΝΗΚΔ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΔ ΣΩΝ ΔΜΠΟΡΗΚΩΝ ΣΡΑΠΔΕΩΝ 14 Ζ ΣΑΜΔΗΑΚΖ ΡΔΤΣΟΣΖΣΑ ΜΗΑ ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΣΡΑΠΔΕΑ 16 ΤΓΚΔΚΡΗΜΔΝΔ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΔ ΣΩΝ ΔΜΠΟΡΗΚΩΝ ΣΡΑΠΔΕΩΝ 17 ΣΑ ΚΤΡΗΑ ΔΗΓΖ ΣΩΝ ΔΜΠΟΡΗΚΩΝ ΣΡΑΠΔΕΩΝ 20 ΟΦΔΛΖ ΑΠO ΣΖΝ ΤΠΑΡΞΖ ΣΩΝ ΔΜΠΟΡΗΚΩΝ ΣΡΑΠΔΕΩΝ 21
ΟΗ ΣΡΑΠΔΕΔ ΑΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟΗ ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΖΣΔ ΚΑΗ ΑΝ ΛΔΗΣΟΤΡΓΟΗ ΜΔΣΑΣΡΟΠΖ ΚΔΦΑΛΑΗΩΝ 23 ΟΗ ΣΡΑΠΔΕΔ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ Ο ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΣΡΑΠΔΕΗΚΟ ΚΛΑΓΟ 23 ΜΔΡΟ ΣΡΗΣΟ 28 ΓΔΝΗΚΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ 28 Ζ ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ ΣΩΝ ΔΜΠΟΡΗΚΩΝ ΣΡΑΠΔΕΩΝ 28 Ο ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΔΜΠΟΡΗΚΩΝ ΣΡΑΠΔΕΩΝ 29 ΔΠΗΛΟΓΟ 32 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΤΝΣΜΖΔΩΝ 33 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 34
- 34 - ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ Ε κ.τ.λ. κ.α. κ.ο.κ. ONE π.σ. ΕΤΡΩ και τα λοιπα και αλλά και οςτω καθεξηρ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΝΟΜΙΜΑΣΙΚΗ ΕΠΙΣΡΟΠΗ παπαδείγματορ σάπιν
- 1 - ΠΡΟΛΟΓΟ ηελ εξγαζία απηή ζα αζρνιεζνχκε κε ην ξφιν χπαξμεο ησλ εκπνξηθψλ ηξαπεδψλ. Η εξγαζία απηή πεξηιακβάλεη ηξία κέξε. ην πξψην κέξνο ζα πξνζπαζήζνπκε λα αλαιχζνπκε ην ηη είλαη ρξήκα θαη ην ηη είλαη πίζηε. Οξηζκφο ηνπ ρξήκαηνο θαη ηεο πίζηεο, αθφκε ζα αλαθεξζνχκε ζε θάπνηα γεληθά ζηνηρεία γηα ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα. ην δεχηεξν κέξνο ζα γίλεη ε αλάιπζε ηνπ ηη είλαη εκπνξηθή ηξάπεδα, ηη εμππεξεηεί θαη πσο ιεηηνπξγεί,θαζψο θαη πσο δεκηνπξγεί θαη δηνρεηεχεη ρξήκα. ην ηξίην κέξνο ζα βγάινπκε γεληθά ζπκπεξάζκαηα γηα ην ξφιν ησλ εκπνξηθψλ ηξαπεδψλ.
- 2 - ΕΙΑΓΩΓΗ Υξεκαηνπηζησηηθά ηδξχκαηα είλαη θξαηηθνί ή εκηθξαηηθνί ή ηδησηηθνί νξγαληζκνί πνπ έρνπλ ζαλ θχξηα απνζηνιή ηελ θαιιηέξγεηα θαη εμππεξέηεζε ηεο πίζηεο. Δπηπιένλ δε ηελ δηακεζνιάβεζε θαη ηελ παξνρή πηζηψζεσλ ζηελ νηθνλνκία κηαο θαζνξηζκέλεο (κηθξφηεξεο ή επξχηεξεο ) πεξηνρήο. Σέηνηα ηδξχκαηα είλαη θπξίσο νη ηξάπεδεο. Οη ηξάπεδεο είλαη επαθφινπζν ηεο ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ ρξήκαηνο ζηηο ζπλαιιαγέο. Η ιέμε ηξάπεδα πξνέξρεηαη απφ ηελ δσξηθή ιέμε<<ηξαπέζδν>> πνπ ζεκαίλεη έπηπιν (ηξαπέδη),πίζσ απφ ην νπνίν ήηαλ εγθαηεζηεκέλε ε πξψηε αξγπξακνηβή θαη ην ρξεζηκνπνηνχζαλ γηα ηελ εμαξγχξσζε μέλσλ λνκηζκάησλ, ρξεκαηνγξάθσλ γηα ηελ αγνξά ηηκαιθψλ θαη πνιχηηκσλ κεηάιισλ θαη γεληθά γηα ηηο ππνηππψδεο ηφηε ρξεκαηνπηζησηηθέο εξγαζίεο. Όηαλ γίλεηαη ιφγνο γηα ρξεκαηνπηζησηηθά ηδξχκαηα ελλννχκε θπξίσο ηηο εκπνξηθέο ηξάπεδεο ή ηηο εηδηθέο ηξάπεδεο πνπ ρξεκαηνδνηνχλ ηνπο δηάθνξνπο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο, βνεζνχλ ζηελ άζθεζε ηεο γεληθήο λνκηζκαηηθήο θαη πηζησηηθήο πνιηηηθήο, ελεξγνχλ δε ηελ ηακεηαθή ιεηηνπξγία ηνπ θξάηνπο θαη ησλ εκηθξαηηθψλ νξγαληζκψλ κε βάζε έλα γεληθφηεξν ζρέδην λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο. Οη εκπνξηθέο ηξάπεδεο είλαη νξγαληζκνί κε θαηαξρήλ δηθά ηνπο ηδξπηηθά θεθαιαία πνπ ζρεκαηίδνληαη κε ηηο εηζθνξέο θαηαξρήλ ησλ κεηνρψλ ηδξπηψλ. Οη κέηνρνη ηδξπηέο έρνπλ σο ζθνπφ λα ζπγθεληξψζνπλ κε ηελ κνξθή ησλ θαηαζέζεσλ ηηο απνηακηεχζεηο ηνπ θνηλνχ θαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ απηνί ηα ρξεκαηηθά θεθαιαία γηα λα δαλεηνδνηήζνπλ ηηο παξαγσγηθέο θαη θαηαλαισηηθέο δαπάλεο. ηελ πξνζπάζεηα ηνπο απηή λα επεθηείλνπλ ηηο εξγαζίεο ηνπο είλαη δπλαηφλ λα απμάλνπλ θαη ην ηδξπηηθφ ηνπο θεθαιαίν γηα λα απμήζνπλ θαη ηα ρξεκαηηθά θεθαιαία πνπ είλαη δηαζέζηκα γηα ηηο παξαγσγηθέο θαη θαηαλαισηηθέο κνλάδεο. Βιέπνπκε ινηπφλ φηη νη εκπνξηθέο ηξάπεδεο έρνπλ ζαλ θχξην ζηνηρείν ιεηηνπξγίαο ηνπο ην ρξήκα θαη ηελ πίζηε. Ση φκσο νδήγεζε ζηελ δεκηνπξγία ηνπ ρξήκαηνο θαη ηη ζηελ δεκηνπξγία ηεο πίζηεο; Απηφ ζα πξνζπαζήζνπκε λα αλαιχζνπκε ζηα επφκελα θεθαιαία, θαζψο θαη ην ξφιν πνπ δηαδξακαηίδνπλ νη εκπνξηθέο ηξάπεδεο ζε έλα επξχ θάζκα παξαδνζηαθψλ θαη ζχγρξνλσλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ, θαιχπηνληαο ηηο απνηακηεπηηθέο ρξεκαηνδνηηθέο θαη επελδπηηθέο αλάγθεο ηδησηψλ θαη επηρεηξήζεσλ.
- 3 - ΜΕΡΟ ΠΡΩΣΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ I ΓΔΝΙΚΑ ΓΙΑ ΣΟ ΥΡΗΜΑ 1. Σι είναι σπήμα. ηνπο πξσηφγνλνπο ιανχο νη άλζξσπνη πξνζπαζνχζαλ λα θαιχςνπλ ηηο αλάγθεο επηβίσζεο ζε αγαζά πνπ δελ παξείραλ νη ίδηνη κε ηελ αληαιιαγή πξντφλησλ κε αγαζά πνπ νη ίδηνη παξείραλ. Παξαηεξνχκε δειαδή ην θαηλφκελν έλα πξφβαην λα αληαιιάζζεηαη κε έλα δνρείν ζηηάξη ή έλα πξφβαην λα αληαιιάζζεηαη κε ηέζζεξηο ζάθνπο καιιί ή έλαο δνχινο λα αληαιιάζζεηαη κε ηξία πξφβαηα. Απηή ε κνξθή ζπλαιιαγψλ ήηαλ ε ιεγφκελε εκπξάγκαηε νηθνλνκία,δειαδή ε αληαιιαγή πξντφλησλ κε άιια πξάγκαηα. ηελ πνξεία ηνπ ρξφλνπ ε δηαδηθαζία απηήο ηεο εκπξάγκαηεο νηθνλνκίαο παξνπζίαζε ζνβαξά πξνβιήκαηα γηαηί απαηηνχζε απφ ηα άηνκα πνπ πξνέβαηλαλ ζε απηέο ηηο ζπλαιιαγέο α. λα πξνζθέξεη ν έλαο φηη ρξεηάδεηαη ν άιινο θαη β. λα πξνζθέξεη ν έλαο ηηο αληίζηνηρεο πνζφηεηεο πνπ επηζπκεί ν άιινο. Γεκηνπξγήζεθε έηζη ε αλάγθε ηεο εμεχξεζεο θάπνηνπ κέζνπ κε βάζε ην νπνίν θαζνξίδνληαη νη ηηκέο φισλ ησλ αγαζψλ θαη ζα δηεπθνιχλνληαη νη ζπλαιιαγέο. Σν κέζνλ απηφ νλνκάζζεθε σπήμα. ηελ αξρή αλάινγα κε ηηο ζπλζήθεο θάζε νηθνλνκηθήο νκάδαο ρξεζηκνπνηήζεθαλ δηάθνξα πξάγκαηα σο ρξήκα. Απηά κπνξεί λα ήηαλ δψα φπσο βφδηα,πξφβαηα, δέξκαηα, θνρχιηα, θηεξά, ιαδί, θ.η.ι. Η ρξεζηκνπνίεζε φκσο ησλ πξαγκάησλ απέδεημε ζηελ πνξεία θάπνηεο αληηθεηκεληθέο δπζθνιίεο: i) Κάπνηα απφ ηα πξντφληα δελ είλαη δηαηξεηά έηζη είλαη δχζθνιν λα ρξεζηκνπνηεζνχλ π.ρ. ηα βφδηα ζαλ κέζν αληαιιαγήο φηαλ ην αληαιιαζφκελν πξντψλ είλαη κηθξήο άμηαο. ii) Οξηζκέλα απφ ηα πξντφληα κεηαβάιινληαη ζε πνζφηεηεο ή κπνξεί λα θαηαζηξαθνχλ. Σα πξφβαηα κπνξεί λα γελλήζνπλ ή λα πεζάλνπλ, ν θαπλφο κπνξεί λα μεξαζεί, ηα κέηαιια λα ζθνπξηάζνπλ. Οη παξαπάλσ κεηαβνιέο δεκηνπξγνχλ αβεβαηφηεηα γηα ηελ ζηαζεξφηεηα ηεο άμηαο ηνπ κέζνπ αληαιιαγήο ηνπ ρξήκαηνο,δπζθνιεχνπλ θαη δπζρεξαίλνπλ έηζη ηηο ζπλαιιαγέο. iii ) Αθφκε νξηζκέλα απφ απηά ηα πξντφληα παξνπζηάδνπλ δπζθνιίεο ζηελ κεηαθνξά ιφγσ βάξνπο ή φγθνπ, πξάγκα πνπ δελ δηεπθνιχλεη ηηο ζπλαιιαγέο. Σα κεηνλεθηήκαηα απηά νη νηθνλνκίεο πξνζπάζεζαλ λα ηα ιχζνπλ κε ηελ δεκηνπξγία θάπνηαο κνλάδαο κέηξεζεο (ρξήκα) πνπ ζα έρεη ζηαζεξή άμηα, ζα
- 4 - έρεη δηαηξεηφηεηα θαη επθνιία ζηελ κεηαθνξά θαη ηελ ρξήζε. Σέηνηα πξντφληα ήηαλ ν άξγπξνο θαη ν ρξπζφο πνπ θαηέιεμαλ γηα πνιιά ρξφληα λα ρξεζηκνπνηνχληαη ζαλ ρξεκα. Απφ πνιχ λσξίο ε θξαηηθή εμνπζία ζηηο ζρεηηθά αλεπηπγκέλεο νηθνλνκίεο φπσο π.ρ. ζηελ αξραία Αζήλα επέβαιε ηελ θνπή λνκηζκάησλ έηζη ψζηε λα ππάξρεη ζηαζεξή πνζφηεηα ρξπζψλ ή αξγχξσλ ζε θάζε λφκηζκα θαη θαηά ζπλέπεηα λα ππάξρεη βεβαηφηεηα γηα ηελ άμηα ηνπ λνκίζκαηνο. 2. Λειηοςπγίερ ηος σπήμαηορ ηελ ελφηεηα απηή ζα εμεηάζνπκε ηηο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο πνπ θαζηζηνχλ ην ρξήκα απαξαίηεην ζηελ νηθνλνκηθή νξγάλσζε ηεο θνηλσλίαο. α. Σν ρξήκα είλαη κνλάδα κέηξεζεο θαη ππνινγηζκνχ κε ηελ νπνία έρνπκε ηελ δπλαηφηεηα ζχγθξηζεο δηάθνξσλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ γηα λα πξνζδηνξίζνπκε ηελ άμηα ηνπο. β. Σν ρξήκα είλαη κέζν πιεξσκήο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε αγνξψλ, γηα ηελ εμφθιεζε ππνρξεψζεσλ θαη νθεηιψλ. γ. Σν ρξήκα είλαη κέζν αληαιιαγήο κε ηελ έλλνηα φηη θαζηζηά δπλαηή ηελ θπθινθνξία ησλ εκπνξεπκάησλ φηαλ ν παξαγσγφο δελ πξνηίζεηαη λα ηα ρξεζηκνπνηήζεη ν ίδηνο θαη αληί λα ηα δηαηεξεί ζαλ απφζεκα αγαζψλ ηα αληαιιάζζεη κε ρξήκα θαη δηαηεξεί απφζεκα ρξήκαηνο. δ. Σν ρξήκα απνηειεί κέζν ζρεκαηηζκνχ πινχηνπ γηα λα κπνξέζεη ν θάηνρνο ηνπ λα ην δηαζέζεη ζε θάπνην επφκελν ρξνληθφ δηάζηεκα φηαλ παξνπζηαζηεί αλάγθε. ε. Σν ρξήκα απνηειεί κέζν ηεο ηαρείαο θπθινθνξίαο ησλ αγαζψλ, θάηη πνπ έρεη νδεγήζεη ζηελ αχμεζε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο θάηη πνπ ζα ήηαλ αδηαλφεην αλ αθφκε θαη ζήκεξα νη ζπλαιιαγέο δηελεξγνχληαλ κε ηελ αληαιιαγή αγαζψλ. ζη. Σν ρξήκα είλαη κέζν ζχλαςεο θαη εμφθιεζεο δαλείσλ γηαηί ν δαλεηζκφο γίλεηαη ζε ρξήκα. Σν ρξήκα απνθηά ηελ άμηα ηνπ απφ ην ηη είλαη γεληθά απνδεθηφ ζαλ κέζν αγνξάο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, θαη σο κέζν εμφθιεζεο δαλείσλ, γηα ην ιφγσ απηφ κπνξεί λα έρεη ή λα κελ έρεη άμηα άιιε απφ ηελ λνκηζκαηηθή.γηα παξάδεηγκα έλα ρξπζφ λφκηζκα έρεη εζσηεξηθή άμηα (ηελ άμηα ηνπ κέηαιινπ ηνπ), ελψ έλα ραξηνλφκηζκα δελ έρεη. Η αμία ηνπ ρξήκαηνο εμαξηάηαη απφ ηελ αγνξαζηηθή δπλακε ηελ νπνία έρεη, π.ρ. ε αμία ελφο επξψ εμαξηάηαη απφ ηελ πνζφηεηα ησλ αγαζψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ πνπ κπνξνχλ λα αγνξαζηνχλ απφ απηφ. Με αιιά ιφγηα ινηπφλ ην επίπεδν ησλ ηηκψλ απνηειεί έλα κέηξν ηεο αμίαο ηνπ ρξήκαηνο. Μηα αχμεζε ησλ ηηκψλ ησλ πξντφλησλ ζεκαίλεη αληίζηνηρε κείσζε ηεο αμίαο ηνπ ρξήκαηνο. Αλ γηα παξαδεηγκα απαηηνχληαη Ρ επξψ γηα λα αγνξαζηεί έλα << θαιάζη πξντφλησλ >> ε άμηα ηνπ επξψ είλαη ίζε κε 1/Ρ ηνπ θαιαζηνχ απηνχ, ζπλεπψο γηα λα δηαηεξείηαη ζηαζεξή ε αμία ηνπ ρξήκαηνο απαηηείηε λα δηαηεξείηε ζηαζεξφ ην γεληθφ επίπεδν ηηκψλ.
- 5-3. Δίδε σπήμαηορ Όπσο πξναλαθέξακε απφ ηελ κεηάβαζε ηεο εκπξάγκαηεο νηθνλνκίαο θαη ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηνπ ρξήκαηνο ζαλ κέζν ζπλαιιαγήο ππάξρνπλ δηάθνξεο κνξθέο ρξήκαηνο φπσο π.ρ. πνιχηηκα κέηαιια,δψα,ιαδί, θ.η.ι. ηηο ζχγρξνλεο νηθνλνκίεο ε ρξεζηκνπνίεζε ηνπ ρξήκαηνο έρεη γεληθεπηεί. Η εζσηεξηθή αμία ηνπ ρξήκαηνο ζην φηη γίλεηαη γεληθά απνδεθηφ γηα αγνξά αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ θαη γηα ηελ εμφθιεζε δαλείσλ. Γηαθξίλνπκε δηάθνξεο θαηεγνξίεο εηδψλ ρξήκαηνο: α. Σα θέξκαηα είλαη κεηαιιηθά λνκίζκαηα επηεινχο αμίαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ αγνξά αγαζψλ ή ππεξεζηψλ κηθξήο άμηαο. Η αμία φισλ ησλ θεξκάησλ ζαλ πνζνζηφ ζηελ ζπλνιηθή πνζφηεηα ηνπ ρξήκαηνο είλαη πνιχ κηθξή. β. Σα ραξηνλνκίζκαηα ηα εθδίδεη ε θεληξηθή ηξάπεδα ε νπνία έρεη ηελ ππνρξέσζε λα πιεξψζεη ζηνλ θνκηζηή ην αλαγξαθφκελν πνζφ. Παιηά ηελ αμία ηνπ ραξηνλνκίζκαηνο <<θάιππηε>> ε ηξάπεδα κε ηελ αληίζηνηρεο αμίαο πνζφηεηαο ρξπζνχ πνπ δηαηεξνχζε ζην ζεζαπξνθπιάθην ηεο, θάηη ηέηνην ζήκεξα δελ ηζρχεη. Η πνζφηεηα ησλ ραξηνλνκηζκάησλ πνπ ζέηεη ζε θπθινθνξία ε θεληξηθή ηξάπεδα πξνζδηνξίδεηαη απφ ηελ λνκηζκαηηθή πνιηηηθή θάζε ρψξαο κε βάζε γεληθφηεξα νηθνλνκηθά θξηηήξηα. γ. Οη ηξαπεδηθέο επηηαγέο, δίλνληαη απφ ηηο θεληξηθέο ηξάπεδεο ζηνπο πειάηεο ηνπο φηαλ απηνί πξνεγνπκέλσο θαηαζέζνπλ ην αληίζηνηρν ρξεκαηηθφ πνζφ. Σα άηνκα πνπ παίξλνπλ απηέο ηηο επηηαγέο ζπκπιεξψλνληαο ην ρξεκαηηθφ πνζφ,ην φλνκα ηνπ δηθαηνχρνπ θαη ππνγξάθνληαο ηεο γηα λα θάλνπλ δηάθνξεο πιεξσκέο πξνο εθείλνπο κε ηνπο νπνίνπο ζπλαιιάζζνληαη. Με απηφλ ηνλ ηξφπν έλα ρξεκαηηθφ πνζφ παξφηη είλαη θαηαηεζεκελν ζε εκπνξηθή ηξάπεδα ιεηηνπξγεί κέζσ ησλ επηηαγψλ ζαλ ρξήκα. δ. Πηζησηηθέο θάξηεο. Μηα άιιε κνξθή ρξήκαηνο εθδίδνληαη απφ ηηο εκπνξηθέο ηξάπεδεο ή άιινπο ρξεκαηνπηζησηηθνχο νξγαληζκνχο θαη απνηεινχλ ην ιεγφκελν << πιαζηηθφ ρξήκα >>. Οη πηζησηηθέο θάξηεο ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηνπο θαηαλαισηέο γηα ηελ αγνξά εκπνξεπκάησλ θαη ππεξεζηψλ κε νηθνλνκηθέο κνλάδεο πνπ έρνπλ ζπκβιεζεί κε ηηο ηξάπεδεο. Η ρξεζηκνπνίεζε ηεο πηζησηηθήο θάξηαο επηηξέπεη ζηνλ θάηνρν ηεο λα κελ πιεξψλεη ακέζσο ζε κεηξεηά αιιά λα πιεξψλεη ην πφζν αξγφηεξα ζηελ ηξάπεδα ηνπ, αληίζεηα ν αληηζπκβαιιφκελνο εμνθιείηαη απφ ηελ ηξάπεδα.
- 6 - ΚΕΦΑΛΑΙΟ II Πίζηε 1. Έννοια και εξέλιξε ηερ πίζηερ. Πίζηε, είλαη ε παξαρψξεζε ρξεκαηηθνχ θεθαιαίνπ ή επξχηεξα αγνξαζηηθήο δχλακεο απφ κηα νηθνλνκηθή κνλάδα ζε κηα άιιε κε ηελ δέζκεπζε ηεο δεχηεξεο λα ηελ επηζηξέςεη κε ηελ πάξνδν νξηζκέλνπ ρξφλνπ. Η παξαρψξεζε απηή ηεο αγνξαζηηθήο δχλακεο είλαη δπλαηφλ λα έρεη είηε ηελ έλλνηα ηεο κεηάβαζεο ηνπ ρξήκαηνο ( δαλεηζκφο) ζε νπνηαδήπνηε κνξθή είλαη απηή, είηε ηελ αλαβνιή πιεξσκήο κηαο αγνξάο γηα θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα (πψιεζε κε πίζησζε). ηελ πξψηε πεξίπησζε ε πηζησηηθή ζρέζε πνπ ππάξρεη,είλαη κε ηελ επηζηξνθή ηνπ δαληζζέληνο πνζνχ. ηελ δεχηεξε πεξίπησζε κε ηελ πιεξσκή ηεο νθεηιήο απφ κέξνπο ηνπ αγνξαζηή γηα ηελ αγνξά πνπ έθαλε. Έηζη βιέπνπκε φηη ζε κηα πηζησηηθή πξάμε κεηέρνπλ ν πηζηνδφηεο ή δαλεηζηήο θαη ν πηζηνιήπηεο ή δαλεηδφκελνο, επνκέλσο κηα πηζησηηθή πξάμε είλαη ηαπηφρξνλα ρξεσζηηθή γηαηί δεκηνπξγεί ρξένο γηα ηνλ δαλεηνιήπηε αιιά θαη πηζησηηθή γηαηί δεκηνπξγεί πίζηε γηα ηνλ πηζηνδφηε. ηελ πξψηε πεξίνδν ηεο εκθάληζεο θαη εθαξκνγήο ηεο πίζηεο νη πξψηεο ηξαπεδηθέο πξάμεηο αθνξνχζαλ ηηο άκεζεο ζπλαιιαγέο λνκηζκάησλ ρέξη ζε ρέξη, ε θαηάζεζε ρξήκαηνο ή ζεζαπξνχ γεληθά γηα θχιαμε θαη ην ρξεκαηηθφ δάλεην κε εγγχεζε( δάλεην κε ππνζήθε). ηελ πεξίπησζε ηεο θαηάζεζεο γηα θχιαμε ε ηξάπεδα φρη κφλν δελ πιήξσλε ηφθν ζηνλ θαηαζέηε αιιά πιεξψλνληαλ γηα ηηο ππεξεζίεο θχιαμεο ησλ θαηαζέζεσλ. Απηή ε κνξθή ζπλεξγαζίαο ζπλαληάηε ζήκεξα κφλν ζηηο ζπξίδεο ησλ ηξαπεδψλ φπνπ ν ελνηθηαζηήο ηεο ζπξίδαο θαηαβάιεη ελνίθην ζηελ ηξάπεδα γηα λα θπιάζζεη ζηελ ζπξίδα ρξήκαηα,πνιχηηκα είδε ή πνιχηηκα έγγξαθα θ.η.ι. Η δεχηεξε πεξίνδνο αξρίδεη φηαλ νη ηξάπεδεο δηαπηζηψλνπλ φηη δελ ήηαλ αλάγθε λα θξαηνχλ φιν ην πφζνλ ησλ θαηαζέζεσλ θαη φηη είραλ ηελ δπλαηφηεηα λα δαλείδνπλ έλα κέξνο ηνπ ζε άιινπο. Έηζη εηζπξάηηνπλ ηφθν γηα ηα πνζά πνπ δαλείδνπλ, θαη επεηδή έηζη εθκεηαιιεχνληαη ηα ρξήκαηα ησλ θαηαζέζεσλ δίλνπλ έλα κέξνο απφ ηα θέξδε ηνπο ζηνπο θαηαζέηεο ηνπο. απηή ηελ πεξίνδν ε πίζηε απνηέιεζε θχξηα δάλεην γηα θαηαλαισηηθνχο ζθνπνχο. Η ηειεπηαία πεξίνδνο ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ δηεχξπλζε ησλ θαηεγνξηψλ ηεο πίζηεο απφ ηνλ κεζαίσλα έσο ζήκεξα κε ηελ θξαηηθή παξέκβαζε θαη ηελ δηακφξθσζε ησλ θαλφλσλ ηεο πηζησηηθήο ιεηηνπξγίαο ηεο νηθνλνκίαο.
- 7-2. Οι καηεγοπίερ ηερ πίζηερ Η πίζηε δηαθξίλεηαη ζε δηάθνξεο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ηελ κνξθή ηελ νπνία εμππεξεηεί, έηζη έρνπκε : α. Αλάινγα κε ην πξφζσπν ηνπ πηζηνιήπηε δηαθξίλνπκε ηελ δεκφζηα πίζηε φηαλ ν πηζηνιήπηεο είλαη ην δεκφζην ή νη δεκφζηνη νξγαληζκνί θαη ηελ ηδησηηθή πίζηε φηαλ ν πηζηνιήπηεο είλαη ηδηψηεο. β. Αλάινγα κε ηελ εμαζθάιηζε πνπ παξέρεηαη δηαθξίλνπκε ηελ εκπξάγκαηε πίζηε φηαλ γηα ηελ εμαζθάιηζε ηνπ δαλεηζηή παξέρεηαη ελέρπξν θηλεηψλ ή ππνζήθε αθίλεησλ θαη ηελ πξνζσπηθή πίζηε πνπ βαζίδεηαη ζηελ εκπηζηνζχλε ζην πξφζσπν ηνπ πηζηνιήπηε. γ. Αλάινγα κε ηνλ ζθνπφ πνπ εμππεξεηεί δηαθξίλνπκε ηελ παξαγσγηθή ή επελδπηηθή πίζηε πνπ αθνξά ηελ αγνξά αγαζψλ πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία. Σελ θαηαλαισηηθή πίζηε πνπ ρξεζηκνπνηµίηαη γηα ηελ αγνξά θαηαλαισηηθψλ αγαζψλ άκεζεο αλάγθεο,ηελ εκπνξηθή πίζηε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα εκπνξηθνχο ζθνπνχο. Παξαγσγηθή πίζηε παξαπέξα δηαθξίλεηαη ζε αγξνηηθή, βηνκεραληθή, βηνηερληθή θαη επαγγεικαηηθή πίζηε. δ. Αλάινγα κε ηελ πξνζεζκία ιήμεο ηεο πίζηεο δηαθξίλνπκε ηελ καθξνπξφζεζκε πνπ αλαθέξεηαη θπξίσο ζε πνιπεηή δάλεηα, ηελ βξαρππξφζεζκε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα πξψηεο χιεο θαη αιιά θπθινθνξηαθά ζηνηρεία θαη ηελ αλνηρηή πίζηε ή πίζηε κε αλνηρηφ ινγαξηαζκφ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ πξφζρεξε αληηκεηψπηζε ηξερνχκελσλ ηακεηαθψλ δπζθνιηψλ. ε. Αλάινγα κε ηελ πξνέιεπζε δηαθξίλνπκε ηελ κεηαβηβαδφκελε πίζηε φηαλ πξνέξρεηαη απφ ηηο απνηακηεχζεηο νη νπνίεο κεηαβηβάδνληαη κε ηελ κνξθή ησλ θαηαζέζεσλ θαη ζπγθεληξψλνληαη ζηηο ηξάπεδεο θαη ηελ δεκηνπξγηθή πίζηε πνπ αθνξά είηε ηελ πίζηε πνπ πξνέξρεηαη απφ ηελ έθδνζε (δεκηνπξγία ) λένπ ρξήκαηνο,είηε ηελ πίζηε πνπ δεκηνπξγνχλ νη ηξάπεδεο κέζα απφ ηηο απνηακηεχζεηο ησλ θαηαζέησλ ηνπο.
- 8-3. Μοπθέρ πίζηερ Η πίζηε εθδειψλεηαη κε δηάθνξεο κνξθέο θαη δηαδηθαζίεο θπξηφηεξεο απφ ηηο νπνίεο είλαη : α. Πψιεζε κε πίζησζε. απηή ηελ κνξθή δελ παξαηεξείηαη κεηαβίβαζε ρξήκαηνο θαηά θπξηνιεμία παξαηεξείηαη φκσο κεηαβίβαζε αμίαο (αγαζψλ) ε νπνία αληηζηνηρεί ζε πιεξσκή πνπ ζα γίλεη ζην κέιινλ κε ρξήκα πνπ αγνξαζηήο ζα απνθηήζεη θαη ζα δηαζέζεη ηφηε. Απηή ηελ θαηεγνξία ηελ ζπλαληάκε ζηηο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο θαη ζηηο θαηαλαισηηθέο ζπλαιιαγέο. Δίλαη βξαρππξφζεζκε πίζηε θαιπκκέλε κε ζπλαιιαγκαηηθέο γηα ηε δηαζθάιηζε ηνπ πσιεηή είηε αθάιππηε κε βάζε ηελ εκπηζηνζχλε ζην πξφζσπν ηνπ αγνξαζηή. β. Γαλεηζκφο. Απηή ε κνξθή ρξήκαηνο απνηειεί κεηαβίβαζε αγνξαζηηθήο δχλακεο κε ηε θπξηνιεθηηθά ρξεκαηηθή ηεο κνξθή. Μεηαβηβάδεηαη ρξεκαηηθφ πνζφ είηε κε ηελ κνξθή ξεπζηψλ, είηε κε ηελ έγγξαθε ηνπ πνζνχ ζε εηδηθφ ινγαξηαζκφ ηκεκαηηθά φηαλ δαπαλάηαη θάπνην πνζφ γηα ζπγθεθξηκέλνπο ιφγνπο Γηαθξίλνπκε ζηνλ δαλεηζκφ ησλ ηδησηηθφ δαλεηζκφ πνπ είλαη πξάμε κεηαμχ ηδησηψλ θαη ε νπνία απνηειεί άκεζε δηαδηθαζία δαλεηζκνχ κεηαμχ ηδησηψλ θαη ησλ ηξαπεδηθφ δαλεηζκφ ν νπνίνο απνηειεί έκκεζα δηαδηθαζία δαλεηζκνχ, γηαηί νη ηξάπεδεο δηαθίλεζεο θαη ρξεκαηνδνηήζεο δηαζέηνπλ ηα ρξήκαηα πνπ έρνπλ κε απνηακίεπζε ησλ ηδησηψλ. γ. Οκνινγίεο. Με ηνλ φξν απηφ ελλννχκε ηνλ έγγξαθν ηίηιν πνπ δειψλεη φηη θάπνηνο θαηέβαιε πνζφ ρξεκάησλ (δαλεηνδνηείο) ζε εθείλσλ πνπ εμέδσζε ηελ νκνινγία(δαλεηνιήπηεο) κε ηελ έθδνζε ηνπ ηίηινπ απηνχ ν έθδνηεο δαλεηνιήπηεο δειψλεη φηη επηζηξέςεη ηελ ρξεκαηηθή αμία πνπ αλαθέξεηαη ζηνλ ηίηιν ζε νξηζκέλν ρξφλν θαη γηα απηφλ ηνλ ρξφλν ζα θαηαβάιεη ζηνλ θάηνρν ηεο νκνινγίαο ηφθν ν νπνίνο είλαη ζηαζεξφο ζαλ πνζνζηφ γηα φιν ην ρξνληθφ δηάζηεκα. Απνηειεί δηαδηθαζία άκεζνπ δαλεηζκνχ αθνχ εθείλνο πνπ ρνξεγεί ηα ρξήκαηα ηα ρνξεγεί κέζσ ηνπ ηηηινπ ζηνλ ζπγθεθξηκέλν έθδνηε δαλεηνιήπηε. πλήζσο ν ηφθνο ζηηο νκνινγίεο είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ ηφθν θαηαζέζεσλ γηαηί ν δαλεηνιήπηεο εμαζθαιίδεη ην ρξεκαηηθφ πνζφ γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα ρσξίο λα θηλδπλεχεη λα εκθαληζηεί ν θαζέλαο λα απνζχξεη ηα ρξήκαηα. δ. Μεηνρέο. Οη κεηνρέο ηππηθά δελ απνηεινχλ πίζηε κε ηελ επξεία έλλνηα ηνπ φξνπ. Ο αγνξαζηήο κηα κεηνρήο ζεσξεηηθά ζπκκεηέρεη ζηελ ίδξπζε θαη ηελ δξαζηεξηφηεηα κηαο εηαηξίαο σο ζπκκέηνρνο ρξεζηκνπνηεί δειαδή ηα ρξήκαηα ηνπ ν ίδηνο απφ θνηλνχ κε άιινπο ζπκκεηφρνπο. Έηζη ζην ηέινο θάζε έηνπο αλάινγα κε ηα θέξδε πνπ πξνθχπηνπλ ηνπ αλαινγεί θάπνην πνζνζηφ θέξδνπο γηα θάζε κεηνρή πνπ έρεη. Απηφ θαιείηε κέξηζκα θαη φρη ηφθνο θαη θαηαβάιιεηαη απφ ρξφλν ζε ρξφλν.
- 9-4. Δπιπηώζειρ από ηεν λειηοςπγία ηερ πίζηερ Α. Πίζηε και επενδύζειρ Απφ ηηο γεληθέο γλψζεηο ηεο νηθνλνκίαο γλσξίδνπκε φηη ην θπζηθφ θεθαιαίν (θεθαιαηνπρηθφ θαη απνζεκάησλ) απνηειεί ζεκαληηθφ ζπληειεζηή παξαγσγήο ππάγεηαη φκσο ζηελ δηαδηθαζία ηεο θζνξάο ηεο απφζβεζεο θαη ηεο απαμίσζεο. Έηζη είλαη αλαγθαίν απφ ην εηζφδεκα θάζε έηνπο έλα κέξνο λα δηαηίζεηαη γηα ην ζρεκαηηζκφ λένπ θπζηθνχ θεθαιαίνπ θαη έλα άιιν γηα ηελ αληηθαηάζηαζε ηνπ απνζβεζζέληνο θαη απαμησζέληνο. Αλ θάζε νηθνλνκηθή κνλάδα ηεο θνηλσλίαο (άηνκα ή επηρείξεζε) δαπαλά γηα θαηαλαισηηθά αγαζά νιφθιεξν ην εηζφδεκα ηεο δε ζα ππάξρεη δηαζέζηκν θεθάιαην γηα λα κεηαηξαπεί ζε επελδχζεηο.αλ πάιη ππάξρεη θάπνηνο αξηζκφο αηφκσλ ή επηρεηξήζεσλ πνπ απνηακηεχεη έλα κέξνο ηνπ εηζνδήκαηνο ηνπ δε ζα ήηαλ δπλαηφλ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ επελδχζεηο απφ ηνλ θαζέλα μερσξηζηά. Απαηηείηε θαηά θαλφλα ζπλελψζεη πνιιψλ κεκνλσκέλσλ απνηακηεχζεσλ γηα λα ζρεκαηηζηεί αλάινγν ρξεκαηηθφ θεθαιαίν πνπ κέζσ ησλ επελδχζεσλ ζα ζρεκαηίζεη θπζηθφ θεθαιαίν πνπ ζα βνεζήζεη ζηελ αληηθαηάζηαζε ηνπ απαμησζέληνο φζν θαη ηελ αχμεζε ηνπ ζπλνιηθνχ θπζηθνχ θεθαιαίνπ πνπ ζα καο νδεγήζεη ζηελ αχμεζε ηεο παξαγσγηθήο δπλακηθφηεηαο ηεο θνηλσλίαο. Β. Πίζηε και καηανάλωζε ην ζχλνιν ησλ θαηαλαισηψλ ηεο θνηλσλίαο παξαηεξνχληαη δπν βαζηθέο θαηεγφξηεο. Δθείλνπο πνπ ην εηζφδεκα ηνπο είλαη κεγαιχηεξν απφ ηηο ηξέρνπζεο θαηαλαισηηθέο ηνπο αλάγθεο θαη παξνπζηάδνπλ ζηελ δεδνκέλε ρξνληθή ζηηγκή εηζνδεκαηηθφ πιεφλαζκα θαη εθείλνπο πνπ ην εηζφδεκα ηνπο είλαη κηθξφηεξν απφ ηηο ηξέρνπζεο θαηαλαισηηθέο αλάγθεο θαη παξνπζηάδνπλ ηξέρσλ εηζνδεκαηηθφ έιιεηκκα. Δδψ παξαηεξείηε έληνλα ε αλάγθε γηα κεηαθνξά απνηακηεπηηθνχ ρξήκαηνο, απφ ηνπο πιενλαζκαηηθνχο ζηνπο ειιεηκκαηηθνχο θαηαλαισηέο θαη ε θαηαλνκή δηαρξνληθά ηεο θαηαλάισζεο. Απηή ε θαηαλνκή εμππεξεηείηαη κε ηελ ιεηηνπξγία ηεο πίζηεο. Βαζηθή πξνυπφζεζε είλαη φηαλ κηιάκε γηα θαηαλαισηηθέο αλάγθεο λα αλαθεξφκαζηε γηα απζεληηθέο βηνηηθέο αλάγθεο θαη φρη ζε αλάγθεο πνπ δεκηνπξγνχληαη ιφγσ ηεο κφδαο ή ηεο δηαθεκηζηηθήο πξνπαγάλδαο πνπ νδεγεί ηνπο θαηαλαισηέο ζηελ αγνξά ελφο πξντφληνο πνπ πνηέ δελ ήζειαλ ή δε ρξεηάζζεθαλ.
- 10 - Γ. Πίζηε και οικονομική ιζοπποπία Η πίζηε γηα ηελ δεκηνπξγία νηθνλνκηθή ηζνξξνπίαο είλαη ζπλάξηεζε ηεο αληηζηνηρίαο αλάκεζα ζηε ξνή ρξεκαηηθψλ δαπαλψλ θαη ηελ ξνή αγαζψλ. Η πνζφηεηα ηνπ ρξήκαηνο πνπ δηαηίζεηαη ζαλ δαπάλε είλαη ην ελεξγφ ρξήκα αληίζεηα ην κέξνο εθείλν ησλ ρξεκάησλ πνπ δε δαπαλάηαη αιιά απνηακηεχεηαη είλαη ην αδξαλέο ρξήκα. Η κεγάιε αδξαλνπνίεζε ρξήκαηνο νδεγεί ζε πεξηνξηζκφ ηεο πνζφηεηαο πνπ θπθινθνξεί πνπ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηε δηαηαξάμεη ηεο ζρέζεο ρξήκαηνο, αγαζψλ πνπ καο νδεγεί ζηελ ππνθαηαλάισζε,κείσζε ησλ ηηκψλ,πεξηνξηζκφ ηεο παξαγσγήο θαη ηέινο αχμεζε ηεο αλεξγίαο. Έηζη γηα λα ππάξρεη ηζνξξνπία κεηαμχ ρξεκαηηθψλ δαπαλψλ θαη αγαζψλ αθεηέξνπ ρξεηάδεηαη ε ελεξγνπνίεζε ηνπ αδξαλνχο ρξήκαηνο ε νπνία επηηπγράλεηαη κε ηελ πίζηε, κε ηελ νπνία απνζχξνληαη ηα αδξαλή ρξεκαηηθά θεθαιαία απνθέξνπλ ηφθν ζηνπο θαηφρνπο δηνρεηεχνληαο κε ηελ κνξθή δαλείσλ ζηα άηνκα πνπ ηα ρξεηάδνληαη θαη κεηαηξέπνληαη έηζη ζε πνζφηεηα ελεξγνχ ρξήκαηνο θαη ελεξγήο δήηεζεο αγαζψλ. Αληίζηξνθα κηα αχμεζε ηεο ελεξγήο δήηεζεο ιφγν ππέξκεηξεο επλντθήο πηζησηηθήο πνιηηηθήο ζα επέθεξε πιεζσξηζηηθέο πηέζεηο ζην γεληθφ επίπεδν ηηκψλ αθνχ είλαη δεδνκέλν φηη γηα ηελ αχμεζε ηεο παξαγσγήο αγαζψλ πνπ ζα πξνέιζεη απφ ην απμεκέλν ελεξγφ ρξεκαηηθφ θεθαιαίν απαηηείηαη θάπνην ρξνληθφ κεζνιαβεηηθφ δηάζηεκα θαη δελ πξαγκαηνπνηνχληαη ακέζσο. πκπεξαίλνπκε ινηπψλ φηη νη θαλφλεο θαη νη φξνη πνπ δηέπνπλ ηελ πίζηε ξπζκίδνπλ ζε κεγάιν βαζκφ ηελ πνζφηεηα ελεξγνχ ρξήκαηνο θαη ελεξγήο δεηήζεο θαη θαηά ζπλέπεηα ηελ ηζνξξνπία αλάκεζα ζηελ ρξεκαηηθψλ δαπαλψλ θαη ηελ ξνή αγαζψλ.
- 11 - ΚΕΦΑΛΑΙΟ III Xπεμαηοπιζηωηική Αγοπά 1. Έννοια Σν νηθνλνκηθφ θχθισκα κέζα απφ ην νπνίν ιεηηνπξγεί ε δηαδηθαζία ηεο πίζηεο φπνπ ζπλαληηφληαη ηα δηαζέζηκα θαη ηα πξνζθεξφκελα ρξεκαηηθά θεθαιαία, αθελφο θαη ε δήηεζε ρξεκαηηθψλ θεθαιαίσλ απφ ηελ άιιε είλαη ε αγνξά ρξεκαηηθψλ θεθαιαίσλ ή ρξεκαηνπηζησηηθή αγνξά. Σν νηθνλνκηθφ απηφ θχθισκα ζπλαληάηαη θαη κε ηνλ φξν ρξεκαηνπηζησηηθφ θχθισκα ή ρξεκαηνπηζησηηθφο ηνκέαο ηεο νηθνλνκίαο. Απνζηνιή ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο αγνξάο είλαη ε ζπλέλσζε ηνπ κεγαιχηεξνπ δπλαηνχ κέξνπο ηνπ απνηακηεπκέλνπ ρξήκαηνο θαη ε θαηνρή ηνπο κέζσ ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο πίζηεο, ζηνλ παξαγσγηθφ θαη θαηαλαισηηθφ ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο πνπ παξνπζηάδεη ε δήηεζε ηέηνησλ θεθαιαίσλ γηα ηεο αλάγθεο ηνπ. 2. Οπγάνωζε ηερ σπεμαηοπιζηωηικήρ αγοπάρ Όπσο πξναλαθέξακε ηελ ιεηηνπξγία ηεο πίζηεο ηελ βξίζθνπκε ηφζν ζηελ κε νξγαλσκέλε κνξθή ηεο πνπ είλαη ε απεπζείαο παξαρψξεζε θεθαιαίσλ απφ ηδηψηε ζε ηδηψηε, φζν θαη ζηελ θχξηα νξγαλσκέλε κνξθή ηεο αγνξάο ρξεκαηηθνχ θεθαιαίνπ. Η νξγαλσκέλε ρξεκαηνπηζησηηθή αγνξά πεξηιακβάλεη έλα ζχζηεκα θνξέσλ θαη νξγαληζκψλ πνπ δηαθηλνχλ ρξεκαηηθά θεθαιαία θαη δηεπθνιχλνπλ ηελ ιεηηνπξγία ηεο πίζηεο κε θάζε κνξθή ηεο. Σέηνηνη θνξείο θαη νξγαληζκνί είλαη νη ηξάπεδεο,ηα ρξεκαηηζηήξηα αμηψλ θαη δηάθνξα εμεηδηθεπκέλα ηδξχκαηα πνπ εθπιεξψλνπλ απηή ηελ απνζηνιή. α. Σπάπεδερ Δίλαη νη νξγαληζκνί νη νπνίνη ε θαιή ιεηηνπξγία ηνπο εμαζθαιίδεη ηελ απξφζθνπηε θαη γξήγνξε απνξξφθεζε ησλ απνηακηεχζεσλ θαη ηελ ρξεκαηνδφηεζε κ απηέο ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Οη ηξάπεδεο δηαθξίλνληαη αλάινγα κε ην αληηθείκελν εξγαζηψλ ηνπο ζε εθδνηηθέο πνπ είλαη απηέο πνπ εθδίδνπλ ρξήκα θαη ζε εκπνξηθέο νη ήπηεο είλαη νη ηξάπεδεο δηαθίλεζεο ρξήκαηνο θαη ρξεκαηνδφηεζεο. Σελ ζπγθεθξηκέλε κνξθή ηξαπεδψλ ζα ηελ αλαιχζνπκε εθηελέζηεξα ζην δεχηεξν κέξνο απηήο ηεο εξγαζίαο.
- 12 - β. Υπεμαηιζηήπιο αξιών Δίλαη νη νξγαλσκέλνη ρψξνη πνπ ζπγθεληξψλνληαη νη ελδηαθεξφκελνη γηα ηελ δηελέξγεηα κεηαβηβάζεηο πνπ αθνξνχλ θηλεηέο αμίεο ( νκνινγίεο- κεηνρέο ). Σα ρξεκαηηζηήξηα είλαη νη νξγαληζκνί πνπ δηεπθνιχλνπλ θαη πξνζεγγίδνπλ πην γξήγνξα απηέο ηηο ζπλαιιαγέο. Σα ρξεκαηηζηήξηα αλάινγα κε ηελ νξγάλσζε ηνπο δηαθξίλνληαη ζε επίζεκα φηαλ είλαη αλαγλσξηζκέλα απφ ην θξάηνο (φπσο ζηελ Διιάδα ) ε ειεπζέξα φηαλ αλήθνπλ ζε ηδησηηθέο νξγάλσζεο φπσο ζπκβαίλεη ζηελ Αγγιία,Ακεξηθή,Βέιγην θ.ι.π γ. Σπάπεδερ αμοιβαίων κεθαλαίων Οη ηξάπεδεο ακνηβαίσλ θεθαιαίσλ είλαη ρξεκαηνδνηηθνί νξγαληζκνί ε ιεηηνπξγία ησλ νπνίσλ ζπλίζηαηαη ζην λα ηνπνζεηνχλ ηα ρξεκαηηθά πνζά ησλ θαηαζέζεσλ πνπ ζπγθεληξψλνπλ ζηελ αγνξά θξαηηθψλ νκνινγηψλ θαη νκφινγσλ, αλψλπκσλ εηαηξηψλ πνπ παξνπζηάδνπλ κεγάιε αζθάιεηα. ηελ πεξίπησζε απηή ν θαηαζέηεο θάζε θνξά πνπ ζέιεη πίζσ ηα θεθάιαηα ηνπ γλσζηνπνηεί έγθαηξα ηηο πξνζέζεηο ηνπ ζηελ ηξάπεδα αλάινγα κε ηνπο φξνπο πνπ έρνπλ θαηαηεζεί ζηελ θαηάζεζε. Έρνπκε αθφκε ηηο πηζησηηθέο ελψζεηο νη νπνίεο ζπγθεληξψλνπλ απνηακίεπζεο απφ ηα κέιε ηνπο θαηαβάιινληαο ηφθνπο θαη ρνξεγνχλ δάλεηα γηα θαηαλαισηηθνχο ζθνπνχο πάιη ζηα κέιε ηνπο. Μηα άιιε κνξθή ρξεκαηνδνηηθνχ νξγαληζκνχ είλαη νη αζθαιηζηηθέο εηαηξίεο.η δηθή ηνπο ιεηηνπξγία ζπλίζηαηαη ζηελ ζπγθέληξσζε ησλ απνηακηεχζεσλ ησλ αζθαιηζκέλσλ κε ηα εηζπξαηηφκελα αζθάιηζηξα θαη ζηελ ζπλερεία ηελ ζπγθέληξσζε απνηακηεχζεσλ ζε νκνινγίεο ή κεηνρέο άιισλ επηρεηξήζεσλ θπζηθψλ ηνπο νη μέλσλ ηηο νπνίεο έηζη ρξεκαηνδνηνχλ. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί είλαη πνιχ κηθξή ε πηζαλφηεηα έλα κέξνο ησλ ζπγθεληξσκέλσλ ρξεκαηηθψλ θεθαιαίσλ λα επηζηξαθεί κε ηελ θαηαβνιή απνδεκηψζεσλ, αιιά θαη γηαηί ηα ζπκβφιαηα δσήο θαζψο θαη ηα αιιά παξεκθεξή κ απηα είλαη καθξνρξφληα. Αθφκε ππάξρνπλ νη εηαηξίεο επελδχζεσλ θεθαιαίσλ.οη εηαηξείεο απηέο εθδίδνπλ δηθέο ηνπο κεηνρέο θαη κε ηα ρξεκαηηθά θεθαιαία πνπ ζπγθεληξψλνπλ απφ ηελ δηάζεζε ηνπο ζηνπο απνηακηεπηέο επελδχνπλ ζηελ αγνξά ρξεκαηηζηεξηαθψλ ηίηισλ (νκνινγίεο, κεηνρέο άιισλ εηαηξηψλ).απφ φζνπο νξγαληζκνχο ρξεκαηνπηζησηηθήο αγνξάο αλαθέξακε νη ηξάπεδεο είλαη ν κεγάινο πξσηαγσληζηήο θεθαιαίσλ θαη εηδηθφηεξα νη εκπνξηθέο ηξάπεδεο.
- 13 - ΜΔΡΟ ΓΔΤΣΔΡΟ Γενικά για τις εμπορικές τράπεζες ηελ εηζαγσγή θαζψο θαη ζην πξψην κέξνο αλαθεξζήθακε ζηνπο ρξεκαηνπηζησηηθνχο νξγαληζκνχο γεληθά ζηελ έλλνηα ηνπ ρξήκαηνο θαη ηεο πίζηεο. ε απηφ ην δεχηεξν κέξνο ζα επηθεληξσζνχκε γεληθφηεξα ζε κηα ζπγθεθξηκέλε κνξθή ρξεκαηνπηζησηηθνχ νξγαληζκνχ πνπ είλαη νη εκπνξηθέο ηξάπεδεο. Θα πξνζπαζήζνπκε λα παξνπζηάζνπκε θαη λα εμεγήζνπκε ηνπο ιφγνπο χπαξμεο ηνπο, αλαθεξφκελνη ζην ηη είλαη εκπνξηθή ηξάπεδα, γεληθέο θαη ζπγθεθξηκέλεο ιεηηνπξγίεο ησλ ηξαπεδψλ απηψλ, ηα νθέιε απφ ηηο ηξάπεδεο απηέο,ην ξφιν ησλ ηξαπεδψλ απηψλ ζαλ νηθνλνκηθνχ δηακεζνιαβεηή θαζψο θαη ην ξφιν ησλ εκπνξηθψλ ηξαπεδψλ ζαλ ιεηηνπξγψλ ζηελ κεηαηξνπή θεθαιαίνπ. Όηαλ ιέκε εκπνξηθέο ηξάπεδεο ελλννχκε ηηο ηξάπεδεο πνπ αζρνινχληαη γεληθά κε φιεο ηηο ηξαπεδηθέο εξγαζίεο εθηφο απφ ηελ έθδνζε ρξήκαηνο πνπ απνηειεί πξνλφκην ηεο θεληξηθήο ηξάπεδαο. Ιδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ εκπνξηθψλ ηξαπεδψλ είλαη φηη εκθαλίδνληαη κε δπν βαζηθέο κνξθέο, δειαδή εθείλε ηνπ ζπιιέθηε ησλ θαηαζέζεσλ ησλ απνηακηεπηψλ θαη εθείλε ηνπ παξαρσξεηή πίζηεο πξνο ζηνπο πειάηεο. Έηζη θαηαιήγνπκε ζην ζπκπέξαζκα φηη ξφινο ησλ ηξαπεδψλ απηψλ είλαη ξφινο κεζαδφλησλ δειαδή δαλείδνληαη γηα λα δαλείζνπλ. αλ βαζηθή επηδίσμε νη ηξάπεδεο απηέο έρνπλ λα πξνζειθχζνπλ φζν ην δπλαηφ πεξηζζφηεξεο θαηαζέζεηο ηνπ θνηλνχ ε έθηαζε θαη ε κνξθή ησλ νπνίσλ λα επηζηξαθνχλ ζε απηέο, λα δηεπξχλνπλ ηηο εξγαζίεο ηνπο κε ηελ ζσζηή θαη θαηάιιειε ηνπνζέηεζε απηψλ ησλ θεθαιαίσλ θαη ηειηθά λα επηηχρνπλ έζνδα κεγαιχηεξα απφ ηηο δαπάλεο ή νη εηζπξαθηένη ηφθνη λα είλαη κεγαιχηεξε απφ ηνπο πιεξσηένπο ηφθνπο. Τπάξρνπλ δηάθνξσλ εηδψλ ινγαξηαζκνί θαηαζέζεσλ.έηζη δηαθξίλνπκε αλάινγα κε ηελ κνξθή ηνπο ηηο θαηαζέζεηο φςεσο ρσξίο ηφθν ή φηαλ πξφθεηηαη γηα κεγάια πνζά θάηη πνπ ζπκβαίλεη ηειεπηαία ρξφληα κε ζρεηηθά ρακειφ επηηφθην,ηξερνχκελνη, πξνζεζκίαο ελφο έηνπο,πξνζεζκίαο ηξηψλ εηψλ θ.α. Δπίζεο ππάξρνπλ δηάθνξσλ εηδψλ ηξαπεδηθέο ρνξεγήζεηο πνπ ραξαθηεξίδνληαη αλάινγα κε ηελ δηάξθεηα, ηνλ θιάδν, ηνλ ζθνπφ, θ.ν.θ.π.ρ ππάξρνπλ βξαρππξφζεζκα, κεζνπξφζεζκα, θαη καθξνπξφζεζκα δάλεηα, δάλεηα πξνο ηελ γεσξγία, ην εκπφξην, ηελ βηνκεραλία, ζηεγαζηηθά δάλεηα, θαηαλαισηηθά δάλεηα θ.α.
- 14 - Σα ηξαπεδηθά ηδξχκαηα δεκηνπξγνχλ ηα θέξδε ηνπο απφ ηελ δηάθνξα ησλ επηηνθίσλ θαηαζέζεσλ θαη ρνξεγήζεσλ θαη απφ ηηο πξνκήζεηεο απφ ηηο δηάθνξεο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνπλ ζην θνηλφ. Ο θχθινο εξγαζηψλ ησλ εκπνξηθψλ ηξαπεδψλ έρεη λα θάλεη κε ηελ ζπγθέληξσζε ρξήκαηνο,ηελ ρνξήγεζε ηνπ θαη κε κηα θαζαξά δηακεζνιαβεηηθνί ιεηηνπξγία. Απηφ ζα πξνζπαζήζνπκε ζπλνπηηθά λα αλαιχζνπκε παξαθάησ. Πξψηε κνξθή ηεο ζπγθέληξσζεο ρξήκαηνο είλαη ε παζεηηθή ιεηηνπξγία ηεο εκπνξηθήο ηξάπεδαο ε νπνία πεξηιακβάλεη ηελ ζπγθέληξσζε ρξεκαηηθψλ θεθαιαίσλ απφ θαηαζέζεηο (πνπ είλαη ε θχξηα απαζρφιεζε), ηεο ζπγθέληξσζεο θεθαιαίσλ απφ έθδνζε νκνινγηψλ θαη ηέινο ηελ ζπγθέληξσζε απφ πηζηψζεηο ηεο θεληξηθήο εθδνηηθήο ηξάπεδαο. Η δεχηεξε κνξθή ηεο ρνξήγεζεο ρξεκάησλ είλαη ε ελεξγεηηθή ιεηηνπξγία ηεο εκπνξηθήο ηξάπεδαο πνπ πεξηιακβάλεη ηελ ρνξήγεζε δαλείσλ θαη γεληθά πηζηψζεσλ,ηελ παξαρψξεζε κε ακνηβή ηεο εγγχεζεο ηεο ηξάπεδαο( εγγπεηηθέο επηζηνιέο),ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ πάγησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ (κίζζσζε αθίλεησλ, ελνηθίαζε ζπξίδσλ,ρξεκαηνθηβσηίσλ, θ.η.ι.). Σέινο νη εκπνξηθέο ηξάπεδεο έρνπλ θαη κηα δηακεζνιαβεηηθνί ιεηηνπξγία ζηελ νπνία νη ηξάπεδεο κε ακνηβή γηα ηελ παξνρή ηεο ζρεηηθήο ππεξεζίαο αλαιακβάλνπλ λα εηζπξάηηνπλ άμηεο γηα ινγαξηαζκφ ησλ πειαηψλ ηνπο, λα δηαθηλνχλ πνζά θεθαιαίσλ,λα πξνβαίλνπλ ζε αγνξαπσιεζίεο ζπλαιιάγκαηνο θ.η.ι.. Απφ ηηο πην πάλσ δξαζηεξηφηεηεο ησλ ηξαπεδψλ βγαίλεη ην ζπκπέξαζκα φηη νη ηξάπεδεο ζαλ ρξεκαηνπηζησηηθνί νξγαληζκνί έρνπλ ζαλ ζθνπφ ζηφρν ηελ ζπγθέληξσζε ρξεκαηηθψλ θεθαιαίσλ πξνο ηνπο θνξείο ηεο νηθνλνκίαο (παξαγσγηθέο κνλάδεο θαη θαηαλαισηέο) γηα ηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμε ηεο. Δίλαη ινηπφλ νη εκπνξηθέο ηξάπεδεο θεξδνζθνπηθέο επηρεηξήζεηο πνπ δαλείδνληαη ρξήκαηα γηα λα δαλείζνπλ κε ζθνπφ λα θεξδίζνπλ θαη ζηε ζπλερεία λα εμππεξεηήζνπλ ηηο πηζησηηθέο αλάγθεο ηεο νηθνλνκίαο θαη εηδηθφηεξα ησλ επηρεηξήζεσλ. Γενικές λειτοσργίες των εμπορικών τραπεζών Γηα λα κπνξέζνπλ λα ιεηηνπξγήζνπλ θαη λα είλαη αληαγσληζηηθέο νη εκπνξηθέο ηξάπεδεο πεξί λα δηέπνληαη απφ ηξεηο βαζηθέο αξρέο ιεηηνπξγίαο νη νπνίεο είλαη: α. Η αξρή ηεο ξεπζηφηεηαο β. Η αξρή ηεο αζθάιεηαο ησλ ρνξεγήζεσλ γ. Η αξρή ηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ ρνξεγήζεσλ θαη γεληθά ησλ ηξαπεδηθψλ εξγαζηψλ. Απηέο ηηο αξρέο ζα πξνζπαζήζνπκε λα αλαιχζνπκε παξαθάησ. Οη ηξάπεδεογηα λα κπνξέζνπλ λα ιεηηνπξγήζνπλ ζα πξέπεη πάληα λα δηαηεξνχλ πςειφ βαζκφ ξεπζηφηεηαο, ζα πξέπεη λα βξίζθνπλ θεξδνθφξνπο ηξφπνπο γηα λα δαλείδνπλ ηα θεθάιαηα πνπ έρνπλ δαλεηζηεί. Έηζη ηα δάλεηα ή ππεξαλαιήςεηο ρνξεγνχληαη ζε λνηθνθπξηά θαη ζε επηρείξεζεο ζπλήζσο κε επηηφθηα πςειφηεξα απφ ηα επηηφθηα πνπ πιεξψλνπλ νη ηξάπεδεο ζηνπο πειάηεο ηνπο πνπ έρνπλ πξνζεζκηαθέο θαηαζέζεηο. Σα ρξήκαηα απηά ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ αγνξά ηίηισλ (π.ρ καθξνρξφληα θξαηηθά νκφινγα ) ή επελδχνληαη ζε πην εχθνια ξεπζηνπνηήζηκνπο ηίηινπο. Αλ θαη νη ηίηινη
- 15 - απηή δελ πξνζθέξνπλ πςειά επηηφθηα νη ηξάπεδεο γλσξίδνπλ φηη κπνξνχλ εχθνια θαη γξήγνξα λα ηνπο ξεπζηνπνηήζνπλ αλ νη πειάηεο ηνπο αξρίζνπλ λα απνζχξνπλ καδηθά ηα ιεθηά ηνπο απφ ηνπο ινγαξηαζκνχο φςεσο,ηέινο θάπνηα πνζά θξαηνχληαη ζε κνξθή ξεπζηψλ δηαζέζηκσλ, πνπ είλαη θαη ην πην άκεζα ξεπηνπνηεζηκα πεξηνπζηαθα ζηνηρεηα. Δπνκέλσο ε ξεπζηνπνίεζε έρεη λα θάλεη κε ηελ ηαρχηεηα θαη ηελ αζθάιεηα κε ηελ νπνία έλαο ηίηινο κπνξεί λα κεηαηξαπεί ζε ρξήκα, φηαλ ην επηζπκεί ν θάηνρνο ηνπ. Σν ίδην ρξήκα είλαη ην πην ξεπζηφ πεξηνπζηαθφ ζηνηρείν. Γηα λα ππάξρεη φκσο εκπηζηνζχλε ηνπ θνηλνχ φηη ε ηξάπεδα ζα έρεη ξεπζηά δηαζέζηκα λα εθπιεξψζεη ηηο ππνρξέσζεο ηεο έλαληη ησλ θαηαζέησλ αλ πάζα ζηηγκή νη ηξάπεδεο ππνρξενχληαη λα κελ δαλείδνπλ φια ηα ρξήκαηα πνπ πεξλνχλ απφ ηηο θαηαζέζεηο, αιιά έλα κέξνο ηνπο λα δηαηεξείηαη ζηα ηακεία ηνπο ή ζε άηνθνπο ινγαξηαζκνχο ζηελ θεληξηθή ηξάπεδα ε νπνία είλαη θαη ε επηβιέπνπζα ηξάπεδα. Σν χςνο ησλ ππνρξεσηηθψλ ξεπζηψλ δηαζέζηκσλ ησλ εκπνξηθψλ ηξαπεδψλ θαζνξίδεηαη απφ ηελ θεληξηθή ηξάπεδα θάζε ρψξαο θαη είλαη ζπλπθαζκέλν κε ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε πνπ επηθξαηήζεη ζε θάζε ρψξα. Μηα άιιε αξρή πνπ δηεπεη ηελ ιεηηνπξγία ησλ εκπνξηθψλ ηξαπεδψλ είλαη ε αξρή ηεο αζθάιεηαο ησλ ρνξεγήζεσλ. Η θάζε εκπνξηθή ηξάπεδα πξέπεη λα ηνπνζεηεί ηα ρξεκαηηθά θεθαιαία πνπ ζέιεη λα δηαζέζεη θαηά ηέηνην ηξφπν πνπ λα δηαζθαιίδεη αλ φρη θάπνην θέξδνο πνπ απηφο είλαη ν ζηφρνο αιιά ηνπιάρηζηνλ λα κπνξεί λα πάξεη ηα θεθαιαία ηεο απφ ηελ ηνπνζέηεζε πνπ ζα θάλεη πάιη πίζσ. Παιαηνηέξα νη ηξάπεδεο επηδίσθαλ ηελ αξρή ηεο αζθάιεηαο κε ηελ ιήςε εκπξάγκαησλ εμαζθαιίζεσλ γηα ηελ ρνξήγεζε ηνπο. Η ζεκεξηλή πξαθηηθή είλαη λα δίδνληαη νη ρνξεγήζεηο ζε νηθνλνκηθέο κνλάδεο πνπ παξνπζηάδνπλ φιεο ηηο πξνυπφζεζεο λα είλαη βηψζηκεο θαη απνδνηηθέο. Έλαο απφ ηνπο ιφγνπο πνπ νη ηξάπεδεο έρνπλ επηηχρεη ηελ πξνζέιθπζε θεθαιαίσλ κε ηελ κνξθή θαηαζέζεσλ έρεη λα θάλεη θαη κε ην γεγνλφο φηη κεηψλεη ηηο πηζαλφηεηεο έθζεζεο ζε θίλδπλν ησλ θεθαιαίσλ πνπ νη απνηακηεπηέο ζα αληηκεηψπηδαλ ππφ άιιεο ζπλζήθεο.υσξίο ηηο ηξάπεδεο νη απνηακηεπηέο ζα έπξεπε λα αλαδεηήζνπλ θαη λα βξνπλ ηνπο ηξφπνπο γηα λα κπνξέζνπλ λα απμήζνπλ ηα θεθαιαία ηνπο.απηφ βέβαηα ζα έπαηξλε ρξφλν θαη ζα έρεη θαη θάπνην ξίζθν θαζψο ζα έπξεπε λα ππάξρεη θαη κηα εμεηδηθεπκέλε γλψζε απφ ηελ κεξηά ησλ απνηακηεπηψλ. Απηφ ην θελφ έξρνληαη λα θαιχςνπλ νη εκπνξηθέο ηξάπεδεο πνπ ράξε ζηελ γλψζε ηεο αγνξάο θαη κε ην απαξαίηεην θαη εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ κεηψλνπλ ηνπο θίλδπλνπο θαη επηηπγράλνπλ ην κεγαιχηεξν δπλαηφ θέξδνο γηα ηνπο απνηακηεπηέο ηνπνζεηψληαο ηα θεθαιαία ηνπο ζε επηρεηξήζεηο θαη ηδηψηεο πνπ ζα δψζνπλ ην κεγαιχηεξν δπλαηφ θέξδνο. Όπσο πξναλαθέξακε ε θεληξηθή ηξάπεδα είλαη απηή πνπ έρεη ειεγθηηθφ ξφιν θαη παξαθνινπζεί θαη επεκβαίλεη αλ θάηη δελ πάεη θαιά γηα λα κπνξεί λα δηαζθαιίδεη ηα ρξήκαηα ησλ απνηακηεπηψλ θαη λα κεηψζεη - εμαιείςεη ηνλ θίλδπλν απψιεηαο ησλ θεθαιαίσλ ησλ απνηακηεπηψλ. Η ηειεπηαία θαη πην ζεκαληηθή αξρή γηα ηελ ιεηηνπξγία ησλ εκπνξηθψλ ηξαπεδψλ είλαη ε αξρή ηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ ρνξεγήζεσλ θαη γεληθά ησλ ηξαπεδηθψλ εξγαζηψλ. Η ηξάπεδα επηδηψθεη λα κεγηζηνπνηήζεη ην θέξδνο ηεο ην νπνίν ζα πξνθχςεη απφ ηηο δηάθνξεο δξαζηεξηφηεηεο. Ξέξνπκε φηη νη ηξάπεδεο δηαθηλνχλ θαη ζπλαιιάζζνληαη κε θεθαιαία πνπ παίξλνπλ απφ ηηο απνηακηεχζεηο ησλ πειαηψλ ηνπο.απηά ηα θεθαιαία πξνζπαζνχλ λα ηα ηνπνζεηήζνπλ θαηά ηέηνην ηξφπν πνπ ζα απνθέξνπλ θέξδνο ζ απηεο. Όπσο θάζε άιιε εηαηξεία έηζη θαη νη ηξάπεδεο έρνπλ ιεηηνπξγηθά έμνδα φπσο εκεξνκίζζηα, ελνίθηα, ειεθηξηθφ ξεχκα, αγνξά γξαθείσλ θαη εμνπιηζκψλ θαη πνιιά