ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2018-2019 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2019 ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ ΒΑΘΜΟΣ: ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:. ΥΠΟΓΡΑΦΗ:... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΕΛΙΔΩΝ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ: ΕΠΤΑ (7) ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΝΑ ΓΡΑΨΕΤΕ ΣΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΑΣ (ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ, ΤΜΗΜΑ) ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΟΥ ΥΓΡΟΥ Η ΤΑΙΝΙΑΣ (TIPP-EX). ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ (30 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις τρεις (3) ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες. Α1. Να συσχετίσετε τους όρους της Στήλης Α με τους όρους της Στήλης Β, γράφοντας το γράμμα δίπλα στον αριθμό που αντιστοιχεί. Προσοχή: Στη στήλη Β περισσεύουν δύο (2) στοιχεία ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β 1. Βασίλειος Β α. Κοράνι 1. 2. Μωάμεθ β. Εικονομαχία 2. 3. Καλλίνικος γ. Μετοικεσία Κυπρίων 3. 4. Οθμάν δ. επικράτησε των 4. Βουλγάρων 5. Ιουστινιανός Β ε. μεταφορά της 5. πρωτεύουσας στ. ιδρυτής του κράτους των Οθωμανών ζ. Χρυσόβουλο του 1082 (5 x 2 μον. = 10 μονάδες) 1
Α2. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή λάθος, γράφοντας τη λέξη «σωστό» ή «λάθος», στο τέλος κάθε πρότασης. α. Οι αυτοκράτορες της Μακεδονικής Δυναστείας προστάτευαν τους Δυνατούς. β. Το Βυζαντινό κράτος παρεχώρησε εμπορικά προνόμια τον 11 ο μ.χ. αιώνα στους Βουλγάρους. γ. Στη μάχη του Ματζικέρτ οι Βυζαντινοί νίκησαν τους Σελτζούκους Τούρκους. δ. Μετά τη Στάση του Νίκα, η δύναμη του αυτοκράτορα ενισχύθηκε. ε. Το Διάταγμα των Μεδιολάνων επέτρεπε στους χριστιανούς την ελεύθερη άσκηση της λατρείας τους. στ. Ο Ηράκλειος αναλαμβάνοντας την εξουσία βρήκε οργανωμένο στρατό και την οικονομία του κράτους σε πολύ καλή κατάσταση. ζ. Η Εγίρα ήταν ένα από τα νομοθετικά έργα του Ιουστινιανού. η. Κατά τη διάρκεια της Γ Σταυροφορίας, ο Ριχάρδος Α Λεοντόκαρδος κατέλαβε την Κύπρο. θ. Η μουσουλμανική θρησκεία επιβάλλει την απεικόνιση προσώπων και τη δημιουργία εικόνων. ι. Οι Κομνηνοί αυτοκράτορες, για να ενισχύσουν την άμυνα της Κύπρου, έφτιαξαν οχυρωματικά έργα στη νότια πλευρά του νησιού. (10 x 1 μον. = 10 μονάδες) Α3. Να ταξινομήσετε τα πιο κάτω ιστορικά γεγονότα κατά αύξουσα χρονολογική σειρά, ξεκινώντας από το προγενέστερο και αριθμώντας τα από το 1 μέχρι το 5. α. Μάχη στο Ματζικέρτ β. Δ Σταυροφορία γ. Εικονομαχία δ. Διάταγμα των Μεδιολάνων ε. Κατασκευή του Ιερού Ναού της Αγίας Σοφίας α β γ δ ε (5 x 2 μον. = 10 μονάδες) 2
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ (35 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις τρεις (3) ερωτήσεις. Β1. Να γράψετε σύντομα κατατοπιστικά σημειώματα για τα πιο κάτω, με βάση τα ζητούμενα των παρενθέσεων: α. Θεσμός των Θεμάτων (τι ήταν, ποιοι τον αποτελούσαν και ποιες δύο (2) υποχρεώσεις είχαν) (5 μονάδες) β. Εικονομαχία (ορισμός, παρατάξεις, μία (1) συνέπεια) (5 μονάδες) γ. Καθεστώς συγκυριαρχίας (μεταξύ ποιων, τι συμφωνήθηκε) (5 μονάδες) Β2. α. Ποιος αυτοκράτορας μετέφερε την πρωτεύουσα του Ρωμαϊκού κράτους στην περιοχή του Βυζαντίου; β. Να καταγράψετε τρεις (3) λόγους για τους οποίους προέβη σε αυτή την αλλαγή ο Ρωμαίος αυτοκράτορας (10 μονάδες) 3
Β3. α. Να γράψετε δύο (2) λόγους για τους οποίους ο Ιουστινιανός Α αναθεώρησε και κωδικοποίησε το Ρωμαϊκό Δίκαιο. β. Να αναφέρετε δύο (2) από τα νομοθετικά έργα του Ιουστινιανού. (10 μονάδες) ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ (35 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις τρεις (3) ερωτήσεις. Γ1. «Οι Έλληνες, μόλις διέτρεξε η φήμη (την Πόλη) πως έπεσε η Πόλη, άλλοι άρχισαν να τρέχουν προς το λιμάνι στα πλοία των Βενετσιάνων και των Γενοβέζων και καθώς ορμούσαν πολλοί πάνω στα πλοιάρια, βιαστικά και με ακαταστασία, χάνονταν, γιατί βούλιαζαν τα πλοία. Και έγινε εκείνο που συνήθως γίνεται σε τέτοιες καταστάσεις. Με θόρυβο, φωνές και χωρίς καμιά τάξη έτρεχαν να σωθεί ο καθένας μέσα σε σύγχυση... Ένα μεγάλο πλήθος άνδρες και γυναίκες, που όλο και μεγάλωνε απ τους κυνηγημένους, στράφηκε προς τον πιο μεγάλο ναό της Πόλης, που ονομάζεται Αγια Σοφιά. Μαζεύτηκαν εδώ άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Σε λίγο, όμως, πιάστηκαν από τους Τούρκους χωρίς αντίσταση. Πολλοί άνδρες σκοτώθηκαν μέσα στο ναό από τους Τούρκους. Άλλοι πάλι, σ' άλλα μέρη της Πόλης, πήραν τους δρόμους χωρίς να ξέρουν για που. Σε λίγο άλλοι σκοτώθηκαν, άλλοι πιάστηκαν και πολλοί, όμως, από τους Έλληνες φάνηκαν γενναίοι, αντιστάθηκαν και σκοτώθηκαν, για να μη δουν τις γυναίκες και τα παιδιά τους σκλάβους. Σε όλη την Πόλη τίποτε άλλο δεν έβλεπες παρά αυτούς που σκότωναν και αυτούς που σκοτώνονταν, αυτούς που κυνηγούσαν και κείνους που έφευγαν». Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, «Απόδειξις ιστοριών» (μετάφραση) 4
Αφού μελετήσετε το πιο πάνω παράθεμα και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στις πιο κάτω ερωτήσεις: α. Σε ποιο ιστορικό γεγονός αναφέρεται και σε ποια χρονολογία έγινε; (3 μονάδες) β. Ποιος ήταν ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου εκείνο το διάστημα και ποιος ο αρχηγός των αντιπάλων; (2 μονάδες) γ. Να αναφέρετε δύο (2) συνέπειες του γεγονότος αυτού. (6 μονάδες) Γ2. O αυτοκράτορας λοιπόν, χωρίς να υπολογίσει καθόλου τις τεράστιες δαπάνες, με θέρμη στράφηκε προς την οικοδόμηση και κάλεσε όλους τους αρχιτέκτονες, από όλη τη χώρα. [...] Όταν κάποιος έρχεται στο ιερό, για να προσευχηθεί, συνειδητοποιεί αμέσως ότι το έργο τούτο δεν έγινε τόσο τέλειο ούτε από τη δύναμη ούτε από την τέχνη των ανθρώπων, αλλά από θεϊκή επενέργεια. O νους του μετουσιώνεται και κατευθύνεται προς τον Θεό και νομίζει ότι ο Θεός δεν είναι μακριά, αλλά ότι έχει τρυπώσει, χωρίς να γίνει αντιληπτός, ανάμεσα σε εκείνους που ο ίδιος διάλεξε. Και αυτό δε συμβαίνει μόνο σε εκείνον που επισκέπτεται για πρώτη φορά το ναό, αλλά ασταμάτητα στον καθένα η ίδια εντύπωση προκαλείται, σαν να είναι η πρώτη φορά που αντικρίζει αυτό το θέαμα. Προκοπίου, Περί κτισμάτων, Bιβλιοθήκη των Eλλήνων, Aθήνα,1996, κεφ. A'. 61, 45 (μετάφραση Σ. Kοκκίνου-Mαντά) Αφού μελετήσετε προσεκτικά το πιο πάνω παράθεμα και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να γράψετε: α. Σε ποιο ναό αναφέρεται το απόσπασμα και στα χρόνια ποιου αυτοκράτορα ανοικοδομήθηκε; (4 μονάδες) 5
β. Ποιοι ήταν οι αρχιτέκτονες του ναού και με βάση ποιο αρχιτεκτονικό ρυθμό χτίστηκε; (3 μονάδες) γ. Να αναφέρετε δύο (2) χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου ιερού ναού που εντυπωσιάζουν κάθε επισκέπτη ακόμη και σήμερα. (6 μονάδες) Γ3 «Το λείψανο του Απ. Βαρνάβα βρέθηκε στην Κύπρο κάτω από το δέντρο που λέγεται χαρουπιά. Πάνω στο στήθος του συνέβαινε να είναι θεϊκό και ιερό Ευαγγέλιο του Ευαγγελιστή Ματθαίου, που γράφτηκε από τα ίδια τα χέρια του Βαρνάβα. Από αυτή λοιπόν την αιτία επικράτησε και οι Κύπριοι να έχουν αυτοκέφαλη τη Μητρόπολή τους και να μην είναι υποτελείς στην Αντιόχεια». Κάλλιστος, βιβλίο 16ο, κεφ.37 Αφού μελετήσετε το πιο πάνω παράθεμα και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στις πιο κάτω ερωτήσεις: α. Ποιο περιστατικό, σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, οδήγησε στην οριστική απόφαση για την αναγνώριση του αυτοκέφαλου της Εκκλησίας της Κύπρου;(5 μονάδες) 6
β. Ποια προνόμια παραχώρησε ο αυτοκράτορας Ζήνωνας στον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου; (6 μονάδες) Διευθυντής.. Αντρέας Γεδεών 7
Εισηγητές.. Χριστοφή Αθηναις Συντονίστρια. Ιωάννα Μεταξά Β.Δ.. Αντρέας Καίλης 8