Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou
Εδαφικά Κολλοειδή Τα κολλοειδή του εδάφους διακρίνονται σε ανόργανα και οργανικά. στα ανόργανα εδαφικά κολλοειδή ανήκουν: - τα ορυκτά της αργίλου - τα κρυσταλλικά οξείδια που βρίσκονται σε λεπτό διαμερισμό - τα υδροξείδια (OH - ) του σιδήρου (Fe), αργίλου (Al +++ ), πυριτίου (Si), μαγγανίου (Mn ++ ) - δυσδιάλυτα άλατα του ασβεστίου 2
Εδαφικά Κολλοειδή στα οργανικά εδαφικά κολλοειδή ανήκουν: - τα προϊόντα της χουμοποίησης (συγκεντρώνονται στους επιφανειακούς ορίζοντες και η ποσότητά τους ελαττώνεται με το βάθος) υπάρχουν και τα αργιλοχουμικά σύμπλοκα (εδαφοσύμπλοκα) 3
Φορτίο Εδαφικών Κολλοειδών Τα ανόργανα εδαφικά κολλοειδή έχουν επιφάνειες ηλεκτρικά φορτισμένες, συνήθως αρνητικά που οφείλονται: - είτε στις ισόμορφες αντικαταστάσεις μέσα στα φύλλα του κρυσταλλικού πλέγματος των τετράεδρων και οκτάεδρων - είτε στις θραυσιγενείς επιφάνειες των ορυκτών (Τα κολλοειδή της αργίλου μπορεί να εμφανίζουν και θετικά φορτία). 4
Φορτίο Εδαφικών Κολλοειδών Στις ισόμορφες αντικαταστάσεις, ένας αριθμός ιόντων ΑΙ αντικαθίσταται από ισάριθμα ιόντα Mg και επομένως εμφανίζονται ελεύθερα αρνητικά φορτία. Με τον ίδιο τρόπο και στα φύλα των τετράεδρων Si γίνεται ισόμορφη αντικατάσταση του Si 4+ από ΑΙ 3+ με την εμφάνιση αρνητικού φορτίου. 5
Θεωρία Διπλής Στοιβάδας Κατά τη διαδικασία της εδαφογένεσης και του σχηματισμού των δευτερογενών αργιλικών ορυκτών απελευθερώνονται ιόντα: - Ca ++, Mg ++, Na +, K +, Al +++ και Si ++ & - Fe ++, Mn ++, Zn ++ (σε μικρότερα ποσοστά) Τα στοιχεία αυτά εμπλουτίζουν το εδαφικό διάλυμα 6
Θεωρία Διπλής Στοιβάδας Μέσα στο εδαφικό διάλυμα επίσης υπάρχουν διαλυμένα ιόντα υδρογόνου (Η + ) που αντικαθιστούν τα κατιόντα που υπάρχουν στα κολλοειδή. Τα Η + προέρχονται : Είτε από την έκπλυση της αργίλου λόγο παρουσίας CO 2 που προέρχεται από: -το νερό της βροχής -την αναπνοή των ριζών -την αποσύνθεση των οργανικών υπολ/μάτων Είτε από την παρουσία οργανικών και ανόργανων οξέων που προέρχονται από: - διάσπαση οργανικών συστατικών - εκκρίσεις ριζών 7
Θεωρία Διπλής Στοιβάδας Ø Η τοποθέτηση των κατιόντων (που βρίσκονται ελεύθερα στο εδαφικό διάλυμα) γύρω από την επιφάνεια των κολλοειδών του εδάφους ερμηνεύεται μέσω της θεωρίας της διπλής στοιβάδας. Ø Η προσρόφηση αυτή των κατιόντων πάνω στα κολλοειδή του εδάφους (ώστε να εξουδετερώσουν το φορτίο τους) είναι πολύ σημαντική για την τροφοδότηση των φυτών σε θρεπτικά στοιχεία. Ø Η προσρόφηση των ιόντων στα κολλοειδή δεν είναι στατική διαδικασία. 8
Ανταλλαγή Κατιόντων Παράγοντες που επηρεάζουν την ιοντική ανταλλαγή: 1. το σθένος των εναλλασσόμενων ιόντων - Ιόντα μεγαλύτερου σθένους συγκρατούνται ισχυρότερα (π.χ. το τρισθενές Al +++ συγκρατείται ισχυρότερα από το δισθενές Ca ++ ) - Μεταξύ ιόντων ιδίου σθένους ισχυρότερα συγκρατούνται τα ιόντα με μεγαλύτερη διάμετρο και τα λιγότερα ενυδατωμένα (τα ιόντα με μικρότερη διάμετρο ενυδατώνονται πιο εύκολα) - Η δύναμη δέσμευσης των κατιόντων ακολουθεί τη σειρά: Al +++ > Ca ++ > Mg ++ > NH 4+ > K + > H + > Na + > Li + 9
Ανταλλαγή Κατιόντων 2. η συγκέντρωση των ιόντων στο εδαφικό διάλυμα - Όταν η συγκέντρωση ενός ιόντος στο εδαφικό διάλυμα αυξάνεται è αυξάνεται και ο βαθμός προσρόφησής του στην επιφάνεια των εδαφικών σωματιδίων Πχ. Σε περίπτωση που αυξάνεται η συγκέντρωση ενός ασθενούς κατιόντος στο εδαφικό διάλυμα (π.χ. K + ) τότε μπορεί να αντικαταστήσει ένα ισχυρά δεσμευόμενο (π.χ.ca ++ )[Αρχή δράσης των μαζών] όταν η συγκέντρωση του είναι μεγάλη 10
Ανταλλαγή Κατιόντων -Αντίθετα η παρουσία του Ca ++ ακόμα και σε μικρή ποσότητα στο εδαφικό διάλυμα θα καταφέρει να αντικαταστήσει ένα ασθενές προσροφημένο κατιόν (Κ + ) -Επίσης η ικανότητα αντικατάστασης ενός δισθενούς ιόντος με ένα μονοσθενές στην εδαφική επιφάνεια εξαρτάται και από τα γειτονικά προσροφητικά στοιχεία Πχ. Η παρουσία ασθενών ιόντων (Mg ++ ) θα δυσκολέψει την ικανότητα του Ca ++ που βρίσκεται στο εδαφικό διάλυμα να βρει θέση για να προσροφηθεί εναλλασσόμενο με ένα ασθενές κατιόν (Να+) 11
Ανταλλαγή Κατιόντων Πρακτική σημασία των κανόνων ανταλλαγής των κατιόντων στο εδαφικό διάλυμα Σύμφωνα με τους κανόνες ανταλλαγής ιόντων πρακτικά ΔΕΝ πρέπει να περιμένουμε να εξαντληθεί τελείως το έδαφος από θρεπτικά στοιχεία για να πραγματοποιήσουμε λίπανση γιατί: 1. Στην περίπτωση των ιόντων Κ + που δεν συγκρατούνται ισχυρά, τα προστιθέμενα κατιόντα Κ + δεν θα μπορέσουν να προσροφηθούν εύκολα από τα κολλοειδή, οπότε θα παραμείνουν στο εδαφικό διάλυμα και θα εκπλυθούν στο μεγαλύτερο τους μέρος 12
Ανταλλαγή Κατιόντων 2. Αντίθετα τα προστιθέμενα ιόντα Ca ++ που συγκρατιούνται πιο ισχυρά από τα κολλοειδή εδάφους θα καλύψουν τις θέσεις προσρόφησης και δεν θα υπάρχει διαθέσιμο Ca ++ στο εδαφικό διάλυμα για τα φυτά 13
Ικανότητα Ανταλλαγής Κατιόντων Ικανότητα Ανταλλαγής Κατιόντων (Ι.Α.Κ.) (Cation Exchange Capacity C.E.C.) ονομάζεται το ποσό των κατιόντων που μπορούν να προσροφήσουν και να συγκρατήσουν σε ανταλλάξιμη μορφή τα κολλοειδή του εδάφους. 14
Ικανότητα Ανταλλαγής Κατιόντων Μετριέται σε: meq κατιόντων / 100 g ξηρού εδάφους όπου meq: χιλιοστοϊσοδύναμα Χιλιοστοϊσοδύναμο (ενός στοιχείου) είναι η ποσότητα του στοιχείου που αντικαθιστά ή ενώνεται με 1 mg H (υδρογόνο). 15
Ικανότητα Ανταλλαγής Κατιόντων Πρακτικά υπολογίζεται με διαίρεση του ατομικού βάρους στοιχείου προς το σθένος του: Για παράδειγμα 1 meq K + = 39 mg/1 = 39 mg 1 meq Ca ++ = 40,08 mg/2 = 20,04 mg Άρα έδαφος με ΙΑΚ = 25 meq / 100 gr μπορεί να προσροφήσει 25 x 20,04 mg Ca / 100 gr = = 25 x 0,02004 gr Ca / 100 gr = = 0,501 gr Ca / 100 gr 16
Ικανότητα Ανταλλαγής Κατιόντων Η ΙΑΚ εξαρτάται από: 1. Την κοκκομετρική σύσταση 2. Την ορυκτολογική σύσταση 3. Την ποσότητα σε οργανική ουσία 4. Την οξύτητα του εδάφους (ph) 17
Ικανότητα Ανταλλαγής Κατιόντων 1. Την κοκκομετρική σύσταση -Τα λεπτόκοκκα εδάφη έχουν μεγαλύτερη ΙΑΚ σε σχέση με τα χονδρόκοκκα 2. Την ορυκτολογική σύσταση -Τα αργιλικά εδάφη με τα αργιλοπυριτικά ορυκτά που περιέχουν έχουν και υψηλή τιμή ΙΑΚ -Μοντμοριλονίτης 80-110 meq/100gr -Βερμικουλίτης 100-150 meq/100gr -Ιλλίτης 10-40 meq/100gr -Χλωρίτης 10-40 meq/100gr -Καολινίτης 3-15 meq/100gr 18
Ικανότητα Ανταλλαγής Κατιόντων 3. Την ποσότητα σε οργανική ουσία -Όταν é η οργανικη) ουσι)α το)τε é και η τιμη) της ΙΑΚ έως 200 meq/100gr 4. Την οξύτητα του εδάφους (ph) -Η ΙΑΚ αυξάνεται με την αύξηση του ph -Τα αργιλικά εδάφη που περιέχουν μοντμοριλονίτη και έχουν υψηλή ΙΑΚ θα επηρεαστούν μόνο όταν το ph είναι αρκετά υψηλό (περίπου ph>8) -Αντίθετα αργιλικά εδάφη με καολινίτη θα επηρεαστούν γρηγορότερα με την αύξηση του ph 19
Βαθμός κορεσμού Τα κατιόντα Ca 2+, Mg 2+, K + και Na + (που είναι δυνατόν να προσροφηθούν στα εδαφικά κολλοειδή) αυξάνουν το ph και ονομάζονται ανταλλάξιμες βάσεις. Αντίθετα η παρουσία κατιόντων H + και Al 3+ μειώνουν το ph. Το % ποσοστό των ανταλλάξιμων βασικών κατιόντων ως προς το σύνολο των κατιόντων που μπορούν να προσροφηθούν ονομάζεται βαθμός κορεσμού με βάσεις (V). -Εάν V>80%τότε το έδαφος παρουσιάζει αλκαλική αντίδραση. -Εάν V<80% τότε το έδαφος παρουσιάζει όξινη αντίδραση. 20
Ανταλλαγή Ανιόντων Σε όξινα περιβάλλοντα και σε εδάφη πλούσια σε οξείδια Fe και Al, τα ελεύθερα στο εδαφικό διάλυμα ανιόντα μπορούν να προσροφηθούν ισχυρά από τα ιόντα Al και Fe και να δημιουργήσουν δυσδιαλυτές ενώσεις. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα με το ανιόν του P (PO 4 3-, HPO 3 2-, H 2 PO 4- ) που δεσμεύεται ισχυρά και ΔΕΝ είναι διαθέσιμο για τα φυτά 21
Ανταλλαγή Ανιόντων Η ισχύς προσρόφησης ανιόντων (όπως και των κατιόντων) εξαρτάται από: - το σθένος του ιόντος και - το βαθμό ενυδάτωσης του ιόντος και ακολουθεί τη σειρά Cl -, NO 3-.< SO 4 2- << PO 4 3-22
Ανταλλαγή Ανιόντων Σε εδάφη με φυσιολογικά επίπεδα ph τα ανιόντα Cl - και NO 3- λόγω της μικρής ανταλλακτικής ικανότητας που έχουν θα είναι ελεύθερα στο εδαφικό διάλυμα να απορροφηθούν από τα φυτά όμως πολύ γρήγορα θα εκπλυθούν και θα απομακρυνθούν αφού η προσρόφησή τους από τα κολλοειδή του εδάφους θα είναι μικρή 23
Ανταλλαγή Ανιόντων Αντίθετα τα ανιόντα ΡO 4 3- που είναι πολύ ισχυρά δεσμευμένα ΔΕΝ μπορούν να είναι εύκολα διαθέσιμα στο εδαφικό διάλυμα. Αυτό γίνεται δυσκολότερο σε όξινα ή βασικά περιβάλλοντα όπου ο βαθμός διαθεσιμότητας στο εδαφικό διάλυμα μειώνεται κατά πολύ. 24
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Ανάλογα με τη συγκέντρωση των κατιόντων υδρογόνου στο εδαφικό διάλυμα χαρακτηρίζουμε ένα έδαφος σαν όξινο, ουδέτερο ή αλκαλικό Η οξύτητα των εδαφών εκφράζεται με τον αρνητικό λογάριθμο της συγκέντρωσης (moles/lt) των ιόντων υδρογόνου: ph = -log [H + ] ή ph = log (1/Η + ]) 25
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Εύρος ph: 0 14 όταν ph = 0 è 0 = -log [H + ] = log 1/[H + ] è è1/[h + ] = 10 0 è [H + ] = 1 mol/lt όταν ph = 14 è 14 = -log [H + ] = log 1/[H + ] è è1/[h + ] = 10 14 è [H + ] = 1/10-14 è è [H + ] = 10-14 mol/lt Δηλαδή όσο é η τιμή ph μειώνεται η συγκέντρωση των ιόντων Η + 26
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών εύρος ph υγρά εδάφη ξηρά εδάφη ανόργανων εδαφών 27
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών όξινο ουδέτερο αλκαλικό 28
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Παράγοντες που επηρεάζουν την οξύτητα/αλκαλικότητα: 1) Βαθμός κορεσμού με βάσεις (< 80% όξινο) 2) Ο τύπος των κολλοειδών 3) Το είδος των ιόντων 4) Από το μητρικό υλικό: -Γρανίτης, σχιστόλιθος και γνεύσιος ph<5 -Φλύσχης, περιδοτίτης ph 5-6 -Σκληροί ασβεστόλιθοι ph>6 29
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Τα εδάφη αντιστέκονται σημαντικά στην προσπάθεια αλλαγής του ph τους κατά την προσθήκη ενός όξινου ή βασικού λιπάσματος. Η ρυθμιστική ικανότητα (ΡΙ) εξαρτάται από την ΙΑΚ. Όσο μεγαλύτερη είναι η ΙΑΚ τόσο μεγαλύτερη είναι η ΡΙ: ΙΑΚ è ΡΙ Άρα εδάφη με υψηλό ποσοστό σε οργανική ουσία ή σε άργιλο (ιδίως μοντμοριλονητική) έχουν υψηλές τιμές ΡΙ. 30
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Σημασία της επίδρασης του ph στα εδάφη 1. Η κάθε καλλιέργεια έχει διαφορετική ευαισθησία στην οξύτητα του εδάφους 2. Το ph που χρειάζεται για ικανοποιητική ανάπτυξη των φυτών εξαρτάται από τη μηχανική σύσταση των εδαφών: Το βέλτιστο ph με την της περιεκτικότητας του εδάφους σε άργιλο 3. Για την ίδια την καλλιέργεια το βέλτιστο ph είναι χαμηλότερο σε οργανικά εδάφη από ότι σε ανόργανα 31
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Προβλήματα όξινων εδαφών Τα όξινα εδάφη (ph = 4-5) συνήθως περιέχουν πολύ μεγάλες ποσότητες δυαλυτών ιόντων Al και Mg που θεωρούνται τοξικές για τα φυτά (μικρές και χονδρές ρίζες) Σε χαμηλό ph τα μέταλλα Fe, Mn, Zn και Cu (αναγωγική μορφή) είναι ευκίνητα Στα όξινα εδάφη σχηματίζονται δυσδιάλυτες ενώσεις ιόντων Ρ με τα διαλυμένα ιόντα Fe, Mn, Zn, Cu και Al η διαθεσιμότητά του στα φυτά 32
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Προβλήματα όξινων εδαφών Στα όξινα εδάφη περιορίζεται η τροφοδοσία των φυτών σε Mo, στοιχείο απαραίτητο για την αναγωγή του νιτρικού αζώτου σε αφομοιώσιμη μορφή μέσα στο φυτό με αποτέλεσμα την εμφάνιση συμπτωμάτων τοξικότητας στα φυτά (λόγω συγκέντρωσης NO 3- ) και τροφοπενίας σε Ν Σε χαμηλό ph αυξάνεται η συγκέντρωση σε ιόντα H + και Al 3+ και μειώνονται οι συγκεντρώσεις σε Ca 2+, Mg 2+ και K + στα κολλοειδή του εδάφους έκπλυση 33
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Προβλήματα αλκαλικών εδαφών Με την του ph στο έδαφος η διαθεσιμότητα των μετάλλων Fe, Cu, Zn και Mn (καθώς σχηματίζουν αδιάλυτα άλατα OH που καθιζάνουν) Ο Ρ κατακριμνίζεται μετά από αντίδραση με τα ιόντα Ca και Mg Σε αργιλώδη υγρά εδάφη, πλούσια σε CaCO 3 η του ph οδηγεί σε τροφοπενία Fe (χλώρωση) Με την του ph στο έδαφος η διαλυτότητα ιόντων K και B έκπλυση (ειδικά σε εδάφη με μεγάλη περιεκτικότητα σε CaCO 3 ) 34
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Βελτίωση όξινων εδαφών Τα εδάφη γίνονται όξινα όταν το νερό της βροχής απομακρύνει τα βασικά κατιόντα (Ca 2+, Mg 2+, K +, Na + ) και τα αντικαθιστά στις ανταλλάξιμες θέσεις τους: -με ιόντα Η + από το ανθρακικό οξύ H 2 CO 3 και -με ιόντα Al 3+ Εδάφη με υψηλό ποσοστό αργίλου και χούμου θεωρητικά έχουν τη δυνατότητα να μεταπηδήσουν σε ισχυρώς όξινα εδάφη, γιατί έχουν μεγάλη ειδική επιφάνεια με πολλές ανταλλάξιμες θέσεις ( αμμώδη) 35
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Με ασβέστωση των εδαφών (για 3 έως 5 χρόνια ανάλογα με το έδαφος και την καλλιέργεια), δηλαδή προσθέτοντας στο έδαφος ενώσεις ασβεστίου όπως: CaCO 3 CaO δολομίτη υγρή άσβεστος Βελτίωση όξινων εδαφών υπολείμματα ζαχαροτεύτλων Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό σε αργίλου και οργανική ουσία τόσο περισσότερο ασβέστιο απαιτείται για την αύξηση του ph 36
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Αλατούχα και αλκαλιωμένα εδάφη Με τον όρο αλατότητα των εδαφών αναφερόμαστε στην υπερβολική συσσώρευση διαλυτών αλάτων στο εδαφικό διάλυμα σε τέτοιο επίπεδο ώστε να προκαλείται πρόβλημα στην ανάπτυξη των φυτών. Τα διαλυτά άλατα που συχνότερα απαντώνται στο έδαφος είναι: κατιόντα: Na +, Ca 2+, Mg 2+, K +, NH 4 + ανιόντα: Cl -, SO 4 2-, HCO 3-, NO 3-, CO 3 2-37
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Αλατούχα και αλκαλιωμένα εδάφη Τα διαλυτά άλατα μπορεί να προέρχονται από: το μητρικό υλικό το νερό ποτίσματος (υφάλμυρο νερό γεώτρησης) λόγω του φαινομένου της εξατμισοδιαπνοής (ειδικά σε ξηρές περιοχές όπου δεν έχουμε έκπλυση των διαλυμένων αλάτων) 38
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Σε εδάφη με υψηλή περιεκτικότητα σε άλατα εμφανίζεται μείωση παραγωγής η οποία εξαρτάται από το καλλιεργούμενο είδος και το στάδιο ανάπτυξής του. Επίδραση αλατότητας στα φυτά Το αμπέλι έχει μία μέση ανθεκτικότητα στην αλατότητα (4-6 ds/m ή 40-60 mmhos cm -1 ) Τα νεαρά φυτά είναι περισσότερο ευαίσθητα. 39
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Μέτρηση εδαφικής αλατότητας Τα άλατα που έχουν διαλυθεί προσδιορίζονται από την ηλεκτρική αγωγιμότητα (electrical conductivity, EC) του εκχυλίσματος κορεσμού του εδάφους Η ηλεκτική αγωγιμότητα του εδαφικού διαλύματος σε συνθήκες κορεσμού μετράτε σε Siemens (S) Η ειδική ηλεκτρική αγωγιμότητα του διαλύματος είναι η αγωγιμότητα του διαλύματος που βρίσκεται σε κύβο με πλευρά 1m και μετράτε σε 1Sm -1 = 10mmhos cm -1 40
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Κατηγορίες αλατούχων και αλκαλιωμένων εδαφών Ανάλογα με την τιμή της ηλεκτρικής αγωγιμότητας του εκχυλίσματος κορεσμού έχουμε την επόμενη κατάταξη: - Αλατούχα EC > 4mmhos/cm επέμβαση: έκπλυση ph < 8.5 - Αλατούχα αλκαλιωμένα EC > 4mmhos/cm επέμβαση: έκπλυση ph < 8.5 - Μη αλατούχα αλκαλιωμένα EC < 4mmhos/cm επέμβαση: αντικατάσταση ph > 8.5 του ανταλλάξιμου Na 41
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Ηλεκτρική αγωγιμότητα στο έδαφος (EC 1:1) EC 1:1 ms/cm,25 o C Επίπεδο αλατότητας <0.98 Απουσία αλάτων 0.98-1.71 Πολύ χαμηλή αλατότητα 1.71-3.16 Χαμηλή αλατότητα 3.16-6.07 Μέση αλατότητα >6.07 Υψηλή αλατότητα Επίδραση στην καλλιέγεια Salinity g/l Αμελητέα επίδραση <0.6 Οι αποδόσεις σε πολύ ευαίσθητες καλλιέργειες περιορίζονται Οι αποδόσεις στις περισσότερες καλλιέργειες περιορίζονται Μόνο ανθεκτικές καλλιέργειες αποδίδουν ικανοποιητικά Μόνο πολύ ανθεκτικές καλλιέργειες αποδίδουν ικανοποιητικά Salinity (αλατότητα) g/l = EC 1:1*0.64 ή όπου EC ms/cm ή ds/m 1dS/m = 1mS/cm & 1dS/m = 1000μS/cm 1mmhos/cm = 1dS/m = 1mS/cm = 1000μS/cm 0.6-1.1 1.1-2.0 2.0-3.9 >3.9 42
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Βελτίωση αλατούχων και αλκαλιωμένων εδαφών Στα αλατούχα εδάφη η βελτίωση γίνεται με την εφαρμογή τεχνητής στράγγισης (με νερό απαλλαγμένο από άλατα με κατάκλυση) ώστε να εκπλυθεί η περίσσεια των διαλυτών αλάτων έξω από την περιοχή του ριζικού συστήματος 43
Οξύτητα και Αλκαλικότητα Εδαφών Βελτίωση αλατούχων και αλκαλιωμένων εδαφών - Στα αλκαλικά εδάφη με σκοπό να απομακρυνθεί η ποσότητα του ανταλλάξιμου Na (που βρίσκεται προσροφημένο στα κολλοειδή) προστίθεται γύψος (CaSO 4 2 H 2 O). Το θειικό νάτριο που θα παραχθεί απομακρύνεται με έκπλυση. - Εάν το έδαφος περιέχει CaCO 3 (σε μεγάλη ποσότητα > 10%) η προσθήκη θείου (S) μετά από οξείδωση από το βακτήριο (thiobacillus) θα οδηγήσει στην παραγωγή γύψου (αντιδρώντας το H 2 SO 4 CaCO 3 ). με το 44