Φύλο Platyhelminthes
Ετυμολογία Πλατυέλμινθες = Πλατύς + Έλμινθας Περιλαμβάνει πάνω από 25.000 είδη Απαντώνται σε θαλάσσιους, γλυκού νερού και υγρούς χερσαίους βιότοπους 8-10 cm 0,2 mm Μέγεθος από < 1 χιλιοστού έως αρκετά μέτρα 4-10 m
Χαρακτηριστικά Αμφίπλευρη συμμετρία Τριβλαστικά Ακοιλωματικά Πεπλατυσμένα νωτοκοιλιακά Κατά κανόνα ερμαφρόδιτα, αυτογονιμοποιούνται Παρασιτικά ή ελευθέρως διαβιούντα Συχνά έχουν έμμεσο κύκλο ζωής, με περισσότερους από έναν ξενιστές (συνήθως ο 1 ος ασπόνδυλο και ο τελικός σπονδυλωτό)
4 κλάσεις Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάσεις: Turbellaria (Στροβιλιστικοί) Monogenea (Μονογενείς) Trematoda (Τρηματώδεις) Cestoda (Κεστώδεις)
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Turbellaria (Στροβιλιστικοί) Περιλαμβάνει περίπου 4.500 είδη Μήκος σώματος < 10 mm Απαντώνται σε αλμυρά ή γλυκά υδρόβια περιβάλλοντα Έρπουσες μορφές συχνά φέρουν βλεφαρίδες Ελευθέρως διαβιούντα, σαπροφάγα ή αρπακτικά, σπάνια εκτοπαρασιτικά Κατά κανόνα ερμαφρόδιτα, υπάρχουν όμως και είδη που αναπαράγωνται αγενώς, με κατάτμηση
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Monogenea (Μονογενείς) Περιλαμβάνει περίπου 1.100 είδη Μήκος σώματος < 1 mm έως 3 cm Εκτοπαράσιτα σε κατώτερα σπονδυλωτά, κυρίως ιχθείς Άμεση ανάπτυξη, ολοκληρώνουν τον βιολογικό τους κύκλο σε ένα μόνο ξενιστή
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Trematoda (Τρηματώδεις) Περιλαμβάνει περίπου 20.000 είδη Μήκος σώματος 1 mm έως 6 cm Έχουν σχήμα ωοειδές-φυλλοειδές Εκτο- ή ενδοπαράσιτα σε ιχθείς, ερπετά, πτηνά, θηλαστικά Έχουν έμμεσο κύκλο ζωής, με περισσότερους από έναν ξενιστές 2 υποκλάσεις Aspidogastrea Digenea
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Trematoda (Τρηματώδεις)
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Trematoda (Τρηματώδεις) Βιολογικός κύκλος Για την ολοκλήρωση του βιολογικού τους κύκλου χρειάζεται ένας τουλάχιστον ενδιάμεσος ξενιστής Τέλειο άτομο Ωό Μειρακίδιο Σποροκύστη Ρήδιο Κερκάριο Μετακερκάριο Κύριος ή τελικός ξενιστής Ενδιάμεσος ξενιστής
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση: Trematoda Υποκλάση: Digenea Οικογένεια Fasciolidae Fasciola hepatica Δίστομο το ηπατικό Ηπατική διστομίαση Κύριος ξενιστής: Αιγοπρόβατα, βοοειδή, χοίρος, άνθρωπος Ενδιάμεσος ξενιστής: Σαλιγκάρια
Fasciola hepatica Σποροκύσττη Ρηδιο Κερκάριο Βιολογικός κύκλος Τα κερκάρια κολυμπούν και εγκυστώνονται σε μετακερκάρια στη βάση φυτών Τα μετακερκάρια προσλαμβάνονται από τον κύριο ξενιστή με το νερό ή την τροφή Μέσα στο σαλιγκάρι εξελίσσονται σε: Τα μειρακίδια εισέρχονται στο σαλιγκάρι Μετακερκάρια στο δωδεκαδάκτυλο Απαραίτητη η παρουσία νερού για να γίνουν μειρακίδια Μολυσματικό στάδιο Διαγνωστικό στάδιο Τα ωά εξέρχονται με τα κόπρανα Ακμαία παράσιτα στους χολαγωγούς του ήπατος
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση: Trematoda Υποκλάση: Digenea Οικογένεια Dicrocoeliidae Dicrocoelium dentriticum Λογχοειδής ηπατική διστομίαση των αιγοπροβάτων Κύριος ξενιστής: Αιγοπρόβατα, βοοειδή, χοίρος, άνθρωπος Ενδιάμεσος ξενιστής: Σαλιγκάρια, μυρμήγκια
Dicrocoelium dentriticum Τα κερκάρια μετατρέπονται σε μετακερκάρια αφού καταποθούν από ένα μυρμήγκι ψ Βιολογικός κύκλος Τα κερκάρια απελευθερώνονται από το σαλιγκάρι διαμέσου του αναπνευστικού πόρου ψ ψ Ο ξενιστής μολύνεται με την κατάποση μολυσμένων μυρμηγκιών ψ ψ Μειρακίδιο => Σποροκύστη => Κερκάριο Τα αυγά προσλαμβάνονται από τον 1 ο ενδιάμεσο ξενιστή ψ Τα Τα ωά αυγά εξέρχονται πέφτουν με με τα τα κόπρανα κόπρανα ψ Ακμαίο στο ήπαρ Μολυσματικό στάδιο Διαγνωστικό στάδιο
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Cestoda (Κεστώδεις) Περιλαμβάνει περίπου 1.000 είδη Μήκος σώματος μερικά mm έως αρκετά μέτρα Το πεπτικό σύστημα ελλείπει Όλα τα είδη είναι παρασιτικά Έχουν έμμεσο κύκλο ζωής, με περισσότερους από έναν ξενιστές 2 υποκλάσεις Cestodaria Eucestoda
Στροβίλη (προγλωττίδες) Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Cestoda (Κεστώδεις) Ρύγχος Άγκιστρα Σκωληκοκεφαλή Μυζητήρας Αυχένας Ώριμη προγλωττίδα Ανώριμη προγλωττίδα
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Cestoda (Κεστώδεις)
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Cestoda (Κεστώδεις) Τάξη Cyclophyllidea Βιολογικός κύκλος Για την ολοκλήρωση του βιολογικού τους κύκλου χρειάζεται ένας τουλάχιστον ενδιάμεσος ξενιστής Τέλειο άτομο Ωό Εξάκανθο έμβρυο ή ογκόσφαιρα Κύστη Κύριος ή τελικός ξενιστής Eνδιάμεσος ξενιστής Είδη κύστεων Κυστίκερκος Κυστικερκοειδές Κοίνουρος Υδατίδα ή Εχινόκοκκος
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Cestoda (Κεστώδεις) Τάξη Cyclophyllidea Οικογένεια Anoplocephalidae Moniezia expansa M. benedeni Avitellina spp. Ταινιάσεις μηρυκαστικών Κύριος ξενιστής: Βοοειδή, αιγοπρόβατα Ενδιάμεσος ξενιστής: Ακάρεα της τάξης Cryptostigmata (Oribatida), έντομα Κύστη: Κυστικερκοειδές
Moniezia expansa, M. benedeni Βιολογικός κύκλος Κατάποση από τον κύριο ξενιστή των ακάρεων που φέρουν τις κύστεις, Ο κεστώδης σκώληκας αγκιστρώνεται στα τοιχώματα του λεπτού εντέρου Κατάποση των ωών από ακάρεα Cryptostigmata και ανάπτυξη μέσα σε αυτά σε κυστικερκοειδή Οι ώριμες προγλωττίδες αποσπώνται και αποβάλλονται με τα κόπρανα Οι προγλωττίδες αποξηραίνονται και τα ωά ελευθερώνονται στο βοσκότοπο
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Cestoda (Κεστώδεις) Τάξη Cyclophyllidea Οικογένεια Taeniidae Taenia solium Κυστικέρκωση Κύριος ξενιστής: Άνθρωπος Ενδιάμεσος ξενιστής: Άνθρωπος, χοίρος, κουνέλι, σκύλος Κύστη: Κυστίκερκος
Taenia solium Βιολογικός κύκλος Οι ογκόσφαιρες εκκολάπτονται, διαπερνούν τα τοιχώματα του εντέρου και φτάνουν στους μύες χοίρων και ανθρώπων Οι κυστίκερκοι αναπτύσσονται στους μύες χοίρων και ανθρώπων Ο άνθρωπος μολύνεται με την κατανάλωση ωμού ή όχι καλά ψημένου κρέατος μολυσμένων ζώων Κυστικέρκωση Οι κυστίκερκοι μπορούν να αναπτυχθούν σε κάθε όργανο Ωά ή/και ώριμες προγλωττίδες προσλαμβάνονται με κατάποση από χοίρους ή ανθρώπους Οι σκωληκοκεφαλές αγκιστρώνονται στο έντερο Ενήλικα στο λεπτό έντερο Μολυσματικό στάδιο Διαγνωστικό στάδιο Ωά ή ώριμες προγλωττίδες μέσω των κοπράνων ελευθερώνονται στο περιβάλλον
Taenia solium Βιολογικός κύκλος Οι κυστίκερκοι αναπτύσσονται στους μύες χοίρων και ανθρώπων Ο άνθρωπος μολύνεται με την κατανάλωση ωμού ή όχι καλά ψημένου κρέατος μολυσμένων ζώων με κυστίκερκους Κυστικέρκωση Οι κυστίκερκοι μπορούν να αναπτυχθούν σε κάθε όργανο, όπως εγκέφαλο, μάτια, σκελετικούς μύες Ωά ή/και ώριμες προγλωττίδες προσλαμβάνονται με κατάποση από χοίρους ή ανθρώπους τροφής ή νερού Ωά ή ώριμες προγλωττίδες μέσω των κοπράνων ελευθερώνονται στο περιβάλλον
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Cestoda (Κεστώδεις) Τάξη Cyclophyllidea Οικογένεια Taeniidae Taenia saginata Κύριος ξενιστής: Άνθρωπος Ενδιάμεσος ξενιστής: Βοοειδή Κύστη: Κυστίκερκος
Taenia saginata Βιολογικός κύκλος
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Cestoda (Κεστώδεις) Τάξη Cyclophyllidea Οικογένεια Taeniidae Multiceps multiceps Κοινουρίαση Κύριος ξενιστής: Σκύλος, αλεπού, λύκος Ενδιάμεσος ξενιστής: Χορτοφάγα ζώα, άνθρωπος Κύστη: Κοίνουρος
Multiceps multiceps Βιολογικός κύκλος Μολυσματικό στάδιο Διαγνωστικό στάδιο
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Cestoda (Κεστώδεις) Τάξη Cyclophyllidea Οικογένεια Taeniidae Echinococcus granulosus Εχινόκοκκος Κύριος ξενιστής: Σκύλος, λύκος, σαρκοφάγα ζώα Ενδιάμεσος ξενιστής: Άνθρωπος, αιγοπρόβατα, βοοειδή, ελάφια, χοίρος Κύστη: Εχινόκοκκος
Echinococcus granulosus Βιολογικός κύκλος Κύριος ξενιστής: Πτηνά Ενδιάμεσος ξενιστής: Ασπόνδυλα ζώα (π.χ. έντομα, λείμακες)
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Cestoda (Κεστώδεις) Τάξη Cyclophyllidea Οικογένεια Davaineidae Railliettina spp. Davainea spp. Ταινιάσεις πτηνών Κύριος ξενιστής: Πτηνά Ενδιάμεσος ξενιστής: Ασπόνδυλα ζώα (π.χ. έντομα, λείμακες)
Railliettina spp. Βιολογικός κύκλος Κύριος ξενιστής: Πτηνά Ενδιάμεσος ξενιστής: Ασπόνδυλα ζώα (π.χ. έντομα, λείμακες)
Βασίλειο: Animalia Φύλο: Platyhelminthes Κλάση Cestoda (Κεστώδεις) Τάξη Cyclophyllidea Οικογένεια Dipylidiidae Dipylidium caninum Κύριος ξενιστής: Σκύλος, γάτα, άνθρωπος Ενδιάμεσος ξενιστής: Ψύλλοι Κύστη: Κυστικερκοειδές
Dipylidium caninum Βιολογικός κύκλος Κύριος ξενιστής: Πτηνά Ενδιάμεσος ξενιστής: Ασπόνδυλα ζώα (π.χ. έντομα, λείμακες)