ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ A1. Τρία είναι τα γνωρίσματα της ιδιομορφίας του δασκάλου σύμφωνα με το συγγραφέα. Πρώτα ο δάσκαλος, παρά την ενηλικίωσή του πρέπει να έχει ψυχή παιδιού, ώστε να μπορεί να κατανοεί πλήρως το νέο δηλαδή τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις ανάγκες του. Έπειτα στόχος του είναι να αχρηστέψει τον εαυτό του, γιατί επιτυχημένος θεωρείται ο δάσκαλος τον οποίο ο μαθητής δεν έχει πια ανάγκη, έχοντας μάθει να είναι ανεξάρτητος και να ερμηνεύει μόνος του τον κόσμο. Σημαντικότερη ιδιότητα, όμως του δασκάλου είναι να αγαπάει τον μαθητή σαν παιδί του. Α2 α).1)σωστό 2) Σωστό 3)Σωστό 4) Λάθος 5)Λάθος β) Οι απόψεις των δυο συγγραφέων συγκλίνουν ως προς το ποιος θεωρείται και είναι «δάσκαλος». Και οι δύο υποστηρίζουν ότι ο πραγματικός δάσκαλος αγαπά το καθήκον του, έχει μεράκι, έχει σκοπό όχι να μεταδώσει τυπικά γνώσεις στο μαθητή του αλλά να του μάθει να σκέφτεται, να αισθάνεται, αν αμφισβητεί, να διαφωνεί. Ο δάσκαλος δηλαδή, μέσω της διδασκαλίας καλλιεργεί το πνεύμα και τη φαντασία του μαθητή, διαπλάθει την ψυχή και το ήθος του, τον ολοκληρώνει ως προσωπικότητα. Α3. α) Ο τρόπος ανάπτυξης της τελευταίας παραγράφου του κειμένου είναι η μέθοδος της αναλογίας. Συγκεκριμένα στο χωρίο της παραγράφου Στο παιδί και να ολοκληρωθεί. ο συγγραφέας παρομοιάζει το παιδί με ένα νέο και τρυφερό βλαστάρι ως προς την ανάγκη φροντίδας. Χαρακτηριστική είναι η χρήση της λέξης ως.
β) αυθύπαρκτος= ανεξάρτητος, αυτεξούσιος, αυτόνομος κατόρθωμα= επίτευγμα, επιτυχία καταρτίζει= διαμορφώνει, σχηματίζει, φτιάχνει, εκπονεί χειραγώγηση= ποδηγέτηση, καθοδήγηση, έλεγχο αφοσιώνεται=δίνεται, προσφέρεται, αφιερώνεται, προσηλώνεται, επικεντρώνεται. Α4. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ Επικοινωνιακό πλαίσιο : Ομιλία Προσφώνηση: Αγαπητό ακροατήριο Πρόλογος (Εκ του αντιθέτου αναφορά.) - αναφορά στην επικράτηση κυρίως αρνητικών προτύπων στη σύγχρονη εποχή - απαραίτητη στην εποχή μας η ανάδειξη του προτύπου του ολοκληρωμένου ανθρώπου. Κύριο Μέρος Πλούσια πνευματικά εφόδια: Ειδικές αλλά και γενικές γνώσεις - Ειδικές γνώσεις στο κομμάτι της γνωστικής του ειδίκευσης που θα τον καθιστούν παραγωγικό μέλος της σύγχρονης κοινωνίας. - Εύρος γενικών πληροφοριών που τον καθιστούν ευαισθητοποιημένο πολίτη για θέματα κοινωνικού αλλά και παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Οξυμμένη κριτική σκέψη, αντίσταση σε δόγματα και αυθεντίες. Κατανόηση αφηρημένων εννοιών, επίγνωση των ευθυνών του στα πλαίσια μίας δημοκρατικά οργανωμένης κοινωνίας. Γνωσιολογικός πλούτος που τον καθιστά ικανό να παίρνει αποφάσεις σε ένα ευρύ φάσμα ανθρώπινης δράσης (πολιτικό, οικονομικό, καλλιτεχνικό, επιστημονικό τομέα).
Ηθικά και ψυχικά εφόδια. - Άρτια ηθική υπόσταση. - Διαλλακτικότητα, ανοχή στο διαφορετικό, απομάκρυνση από στερεότυπα και προκαταλήψεις, καλλιέργεια ανθρωπιστικού πνεύματος, υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανάπτυξη κοινωνικής συνείδησης, δημοκρατικό ήθος, εκλογίκευση των επιθυμιών του, χαλιναγώγηση των παθών του. - Ψυχικά εφόδια: Αποφασιστικότητα για την υπερπήδηση των προβλημάτων που ανακύπτουν σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, προσωπική ελευθερία, υπεράσπιση των απόψεών του. Επίλογος Διαπίστωση περί της αναγκαιότητας για ύπαρξη ολοκληρωμένων ανθρώπων στην εποχή του 21ου αιώνα και περί της επιρροής των εκπαιδευτικών στη διαμόρφωση αυτού του τύπου ανθρώπου. Αποφώνηση: Ευχαριστώ πολύ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Β1. Ο τόπος στον οποίο εκτυλίσσεται το διήγημα είναι ένα γυμνάσιο της επαρχίας. Σε ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθίσταται σημαντικός ο ρόλος του εκπαιδευτικού στην ανάδειξη στις συνειδήσεις των νέων του λαϊκού πολιτισμού. Πολύ περισσότερο μάλιστα σε ένα Γυμνάσιο της επαρχίας όπου εκεί τα παιδιά - έφηβοι ενώ γνωρίζουν την παράδοση φαίνεται να ντρέπονται να ασχοληθούν με τα παραδοσιακά ήθη και έθιμα, γιατί πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο θα τους χαρακτήριζε ως συντηρητικούς. Β2. Ο δάσκαλος εκδήλωνε ενδιαφέρον για την ιστορία και την παράδοση του τόπου όπως διαπιστώνουμε στο απόσπασμα «Καμιά φορά, τις ιστορίες αυτές.». Το ειλικρινές ενδιαφέρον του λειτουργούσε ως κίνητρο στους μαθητές να εξιστορούν παρελθοντικά γεγονότα του τόπου και να τραγουδούν τραγούδια που είχαν ακούσει από τους παππούδες τους. Παράλληλα, στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος
των Νέων Ελληνικών χρησιμοποιούσε εποπτικά μέσα της εποχής. «Έφερνε δίσκους, μαγνητόφωνα, σλάιντς.και έβαζε σιγανά στο μαγνητόφωνο ή στο πικάπ δίσκους με δημοτικά τραγούδια ν' ακούμε.» Η εικόνα και ο ήχος διέγειρε το ενδιαφέρον των μαθητών και ύστερα από την παρακίνηση του καθηγητή οι μαθητές βίωσαν τη λαϊκή παράδοση σιγοτραγουδώντας και χορεύοντας τα δημοτικά τραγούδια διακριτικά για να μην ενοχλήσουν. Β3. α) Μεταφορά άγριες ή φαρμακερές φωνές και τρεμούλες.» «Το είδαμε καθαρά.» «έδινε αυτός πρώτος το παράδειγμα» «ο καθηγητής μας έφεγγε πια ολόκληρος.» Παρομοίωση «να τα προσέχουμε σαν τα μάτια μας» «έγινε κάπως αγριωπό και απόμακρο σαν να'βλεπε στα βάθη έναν σιχαμερό εχθρό, κάποιο τέρας.» «Σαν ένας θησαυρός κρυφός και αλογάριαστος, που ο ενθουσιασμός ενός ανθρώπου τον είχε ξυπνήσει.» β) Η εκτεταμένη χρήση εισαγωγικών εξυπηρετεί την αυτούσια απόδοση λόγων των μαθητών και του δασκάλου που επιτρέπει στον αναγνώστη να παρακολουθήσει το διάλογο μεταξύ των συμμαθητών όσον αφορά τον τρόπο διεξαγωγής του μαθήματος και μεταξύ των μαθητών και του δασκάλου της τάξης. Συγκεκριμένα στο χωρίο «Να σαι τα άγια των αγίων» αναδεικνύεται μέσα από το σύντομο διαλογικό μέρος η προσωπικότητα του δασκάλου και τονίζεται η πίστη του στην αξία της παράδοσης. Ο διάλογος ως αφηγηματική τεχνική προσδίδει φυσικότητα και ζωντάνια στην αφήγηση και επιτρέπει στον αναγνώστη να αντλήσει περισσότερες πληροφορίες για το χαρακτήρα των ηρώων.
Β4. Η παράδοση προσφέρει πλούσια εμπειρία που μπορεί να λειτουργήσει καθοδηγητικά για τους νέους. - Η διδασκαλία μέρους της προφορικής και γραπτής παράδοσης επιτρέπει στη νέα γενιά να έρθει σε επαφή με ψυχικά και ηθικά εφόδια με συμπεριφορές και επιτεύγματα των προηγούμενων γενεών που είναι δοκιμασμένα στο χρόνο τα οποία μπορούν να επεξεργαστούν και να υιοθετήσουν από αυτές τα στοιχεία που θα μπορέσουν να τους εξελίξουν στη σύγχρονη εποχή. - Η επαφή με την παράδοση επιτρέπει την κατάκτηση της εθνικής αυτογνωσίας μέσα από την επίγνωση των κατορθωμάτων αλλά και των σφαλμάτων του παρελθόντος. - Ειδικά στον 21 ο αιώνα της παγκόσμιας πολιτιστικής αφομοίωσης η παράδοση συντηρεί την εθνική κληρονομιά και διασώζει την πολιτιστική ταυτότητα ενός λαού, μεταβιβάζοντάς την στη νέα γενιά. - Η παράδοση αποτελεί στοιχείο διαφοροποίησης (εθνικής, θρησκευτικής, πολιτιστικής) ενός λαού, τον προστατεύει από την άκριτη μίμηση και ξενομανία που απειλεί ιδίως τους νέους. Επιμέλεια απαντήσεων: Βάγια Ελένη