Euro-Latin American Parliamentary Assembly Assemblée Parlementaire Euro-Latino Américaine Asamblea Parlamentaria Euro-Latinoamericana Assembleia Parlamentar Euro-Latino-Americana ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΕ-ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων, Ανταλλαγών Ανθρώπινου Δυναμικού, Περιβάλλοντος, Εκπαίδευσης και Πολιτισμού 5 Αυγούστου 2008 ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ Θέματα σχετικά με το νερό στις σχέσεις ΕΕ-ΛΑΚ Συνεισηγήτρια ΕΚ: Irena Belohorská Συνεισηγητής ΛΑ: José Guadarrama Márquez PR\736655.doc APP100.231v03-00
Θέματα σχετικά με το νερό στις σχέσεις ΕΕ-ΛΑΚ Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση ΕΕ - Λατινικής Αμερικής, - Έχοντας υπόψη τις δηλώσεις των πέντε συνόδων κορυφής των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Λατινικής Αμερικής, της Καραϊβικής και της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα στο Ρίο Ιανέιρο (28 και 29 Ιουνίου 1999), τη Μαδρίτη (17 και 18 Μαΐου 2002), τη Γκουανταλαχάρα (28 και 29 Μαΐου 2004), τη Βιέννη (12 και 13 Μαΐου 2006) και τη Λίμα (16 και 17 Μαΐου 2008), - Έχοντας υπόψη το Κοινό Ανακοινωθέν της 13 ης Υπουργικής Συνάντησης μεταξύ της Ομάδας του Ρίο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που πραγματοποιήθηκε στο Σάντο Ντομίνγκο της Δομινικανής Δημοκρατίας, στις 20 Απριλίου 2007, - Έχοντας υπόψη το Κοινό Ανακοινωθέν της υπουργικής συνόδου του διαλόγου του Σαν Χοσέ μεταξύ της τρόικας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Υπουργών των χωρών της Κεντρικής Αμερικής, που πραγματοποιήθηκε στο Σάντο Ντομίνγκο της Δομινικανής Δημοκρατίας, στις 19 Απριλίου 2007, - Έχοντας υπόψη την κοινή δήλωση σχετικά με την υλοποίηση της στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ της Λατινικής Αμερικής και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το νερό και τα θέματα υγείας, που υπογράφηκε στο Παγκόσμιο Φόρουμ για το Νερό που πραγματοποιήθηκε στο Μεξικό, τον Μάρτιο του 2006, - Έχοντας υπόψη τα αποτελέσματα της πρώτης Υπουργικής Διάσκεψης ΕΕ-ΛΑΚ για το Περιβάλλον, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 4 Μαρτίου 2008, - Έχοντας υπόψη την έκθεση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (PNUD) για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη (2006), με τίτλο «Πέρα από την αβεβαιότητα: εξουσία, φτώχεια και παγκόσμια κρίση νερού" - Έχοντας υπόψη την έκθεση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) σχετικά με το δικαίωμα στο νερό (2003), - Έχοντας υπόψη την ετήσια έκθεση της πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Νερό για τη Ζωή» (συνιστώσα της Λατινικής Αμερικής - 2007), - Έχοντας υπόψη τη δήλωσή της στις 9 Νοεμβρίου 2006, που εγκρίθηκε κατά την εναρκτήρια συνεδρίασή της, η οποία πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 8 και 9 Νοεμβρίου 2006, - Έχοντας υπόψη την τελική πράξη της 17ης Διακοινοβουλευτικής Διάσκεψης μεταξύ της ΕΕ και της Λατινικής Αμερικής, που πραγματοποιήθηκε στη Λίμα από τις 14 έως τις 16 Ιουνίου 2005, - Έχοντας υπόψη το άρθρο 16 του Κανονισμού του, - Έχοντας υπόψη τα ψηφίσματα που ενεκρίθησαν κατά την πρώτη τακτική σύνοδο της ολομέλειας που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες την 20ή Δεκεμβρίου 2007 και τη δεύτερη τακτική σύνοδο της ολομέλειας που πραγματοποιήθηκε στη Λίμα την 1η Μαΐου 2008, Α. Επισημαίνοντας ότι τα Ηνωμένα Έθνη και η ΠΟΥ έχουν αναγνωρίσει το πόσιμο νερό APP100.231v03-00 2/5 PR\736655.doc
ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα για τη ζωή και την υγεία, Β. Επισημαίνοντας ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης του PNUD του 2006 για την ανθρώπινη ανάπτυξη αποκαλύπτεται ότι σήμερα άνω του ενός δισεκατομμυρίου άτομα στον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό, ότι 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι στερούνται βασικών υποδομών υγείας και ότι το μολυσμένο νερό είναι η δεύτερη βασική αιτία παιδικής θνησιμότητας στον κόσμο, Γ. Επισημαίνοντας ότι η Λατινική Αμερική είναι μια ήπειρος που διαθέτει τεράστια αποθέματα πόσιμου ύδατος, η κατανομή τους όμως δεν είναι καθόλου δίκαιη, Δ. Επισημαίνοντας ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων χορηγών στον τομέα της ανάπτυξης που σχετίζεται με το νερό και διαθέτουν σημαντική εμπειρία στο επίπεδο της διεθνούς συνεργασίας για την ανάπτυξη και τις συναφείς με την διαχείριση των υδάτων δραστηριότητες, Ε. Επισημαίνοντας ότι ο έβδομος αναπτυξιακός στόχος της χιλιετίας (ΑΣΧ) στοχεύει στην μείωση κατά το ήμισυ, μέχρι το 2025, του αριθμού των ατόμων που δεν έχουν μόνιμη πρόσβαση σε πόσιμο νερό και σε βασικές υποδομές υγείας, ΣΤ. Επισημαίνοντας ότι τα Ηνωμένα Έθνη έχουν ανακηρύξει το 2008 Διεθνές Έτος Εξυγίανσης του Περιβάλλοντος ώστε να υπάρξει περαιτέρω συνειδητοποίηση του προβλήματος αυτού και να επιταχυνθεί η επίτευξη του έβδομου ΑΣΧ, Ζ. Υπενθυμίζοντας ότι η πρωτοβουλία της ΕΕ «Νερό για τη Ζωή», που δρομολογήθηκε από την ΕΕ κατά την Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής για την Αειφόρο Ανάπτυξη που πραγματοποιήθηκε στο Γιοχάνεσμπουργκ το Σεπτέμβριο του 2002, έχει σχεδιασθεί ως μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της διαχείρισης των υδάτινων πόρων με σκοπό την επίτευξη των ΑΣΧ και των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης σε σχέση με το πόσιμο νερό και τις υποδομές αποχέτευσης, Η. Υπενθυμίζοντας ότι η ΕΕ εξέδωσε το 2000 την Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα του με σκοπό τον εξορθολογισμό της προσέγγισης των θεμάτων που άπτονται των υδάτων, αλλά και να επιβάλει μια γενική υποχρέωση προστασίας του περιβάλλοντος και κάποιους ελάχιστους κανόνες για όλα τα επιφανειακά ύδατα, Θ. Εκτιμώντας ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την πρόσβαση σε πόσιμο νερό και σε εγκαταστάσεις αποχέτευσης και ότι η έκθεση της Διακυβερνητικής Ομάδας για την κλιματική αλλαγή έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η αλλαγή του κλίματος θα προσλάβει τραγικές διαστάσεις το 2050 ότι είναι πολύ πιθανό οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, οι περισσότερες από τις οποίες βρίσκονται σε χαμηλά γεωγραφικά πλάτη, και στις οποίες εκτιμάται ότι η άνοδος της θερμοκρασίας θα φθάσει τους 2,5 C, να υποστούν τεράστιες ζημιές, Ι. Επισημαίνοντας ότι, εκ παραδόσεως, η παροχή υπηρεσιών ύδρευσης ανατίθεται σε κρατικές επιχειρήσεις, ότι υπάρχει όμως μια τάση ιδιωτικοποίησης, 1. Υπογραμμίζει ότι το νερό είναι ένα ζήτημα που επηρεάζει πολλούς τομείς και ότι, ως εκ τούτου, η πλέον ενδεδειγμένη προσέγγιση είναι η συνολική διαχείρισή του 2. Χαιρετίζει τη δήλωση της Λίμα που ενεκρίθη κατά τη σύνοδο κορυφής ΕΕ-ΛΑΚ, η οποία αναφέρεται αρκετές φορές σε θέματα σχετικά με το νερό και αναφέρει ρητά την ανάγκη για καθολική πρόσβαση στην ύδρευση και την αποχέτευση PR\736655.doc 3/5 APP100.231v03-00
3. Χαιρετίζει τις νομοθετικές και θεσμικές καινοτομίες στον τομέα του νερού που πραγματοποιούνται σε ορισμένες χώρες της Λατινικής Αμερικής, και καλεί τις άλλες χώρες των οποίων η νομοθεσία δεν αντιστοιχεί προς τις τελευταίες εξελίξεις να αναθεωρήσουν και να εκσυγχρονίσουν την σχετική νομοθεσία, δεδομένου ότι η πρόοδος θα είναι δυνατή, μόνον εφόσον θεσπισθεί κατάλληλο ρυθμιστικό σύστημα 4. Απευθύνει έκκληση στις λατινοαμερικανικές χώρες, στις οποίες παρατηρείται ανάπτυξη της βιομηχανίας, κλιμάκωση της αποψίλωσης των δασών, υπερλειτουργία των ορυχείων και εκτεταμένη χρήση των βιοκτόνων προϊόντων στον γεωργικό τομέα, να καταπολεμήσουν την ανησυχητική ρύπανση των ποταμών από τοξικές χημικές ουσίες και βαρέα μέταλλα, που αποτελούν τις κυριότερες πηγές της μόλυνσης του νερού 5. Προτρέπει τη διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσει τη σημασία της προστασίας των τροπικών δασών και να δώσει προτεραιότητα στην προστασία τους, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση των υδάτινων πόρων του πλανήτη και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής 6. Ζητεί των ενσωμάτωση σε όλα τα εθνικά προγράμματα και τις στρατηγικές των χωρών της Λατινικής Αμερικής υπηρεσιών που θα παρέχονται σε όλους χωρίς διακρίσεις για τη ρύθμιση της παροχής πόσιμου νερού και αποχέτευσης 7. Επιβεβαιώνει, σύμφωνα με το ψήφισμα που εγκρίθηκε το Δεκέμβριο του 2007, ότι η ιδιωτική οικειοποίηση του νερού δυσχεραίνει την πρόσβαση του πληθυσμού σε αυτό και έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του βασικού αυτού στοιχείου για τη ζωή, τη στιγμή που υπάρχει ένας ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός ατόμων που δεν έχουν πρόσβαση σε ύδατα κατάλληλης ποιότητας για την διατροφή, την υγιεινή αλλά και ως βασικό στοιχείο για την παραγωγή καλεί όλες τις χώρες της Ευρώπης και της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής να εξασφαλίσουν καθολική πρόσβαση στο νερό, να διευθετήσουν καταλλήλως τις λεκάνες απορροής των υδάτων και να μεριμνήσουν για την υδροδότηση, την οποία θεωρούν βασική δημόσια υπηρεσία, η διαχείριση της οποίας μπορεί να ανατίθεται, μέσω διοικητικής παραχώρησης, στην ιδιωτική πρωτοβουλία 8. Τονίζει ότι η ασφαλής πρόσβαση σε πόσιμο νερό και κατάλληλη παροχέτευση των λυμάτων, καθώς και οι υγειονομικές υποδομές συνιστούν σημαντικές προϋποθέσεις για την δημόσια υγεία, ιδιαίτερα όσον αφορά τη μείωση των ποσοστών θνησιμότητας, και δη της παιδικής, από ασθένειες που σχετίζονται με την ποιότητα των υδάτων 9. Τονίζει την ανάγκη να σημειώσει πρόοδο η διεθνής κοινότητα στη μελέτη της σχέσης μεταξύ της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού και της αλλαγή του κλίματος, και, ειδικότερα, των επιπτώσεων που ενδέχεται αυτές να έχουν στην πρόσβαση σε φυσικούς πόρους, όπως το πόσιμο νερό 10. Υπογραμμίζει την σημασία του διαλόγου μεταξύ των αρχών και των τοπικών πληθυσμών, μέσω της διαδικασίας λήψης αποφάσεων στον τομέα των υδάτινων πόρων προκειμένου να διευκολύνεται η συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, αλλά και να καλύπτονται οι πραγματικές ανάγκες των χρηστών 11. Τονίζει ότι η συμμετοχή και η εμπορική παρουσία ξένων επιχειρήσεων στον τομέα της παροχής περιβαλλοντικών υπηρεσιών μπορεί να είναι επωφελής για τις χώρες της Λατινικής Αμερικής στο επίπεδο της αύξησης των επενδύσεων, της μεταφοράς APP100.231v03-00 4/5 PR\736655.doc
τεχνολογίας και της βελτίωσης των υγειονομικών συνθηκών, υπό την προϋπόθεση ότι το κράτος θα εφαρμόζει παράλληλα κατάλληλη πολιτική στο θέμα του ανταγωνισμού 12. Υπογραμμίζει ότι είναι απαραίτητο να πληρούνται οι κανόνες του ΠΟΕ, δεδομένου ότι η διατήρηση των εμποδίων στο εμπόριο και τις επενδύσεις θα μπορούσε να περιορίσει τη μελλοντική ανάπτυξη των επιχειρήσεων στους τομείς του περιβάλλοντος, της ύδρευσης και των υγειονομικών υποδομών 13. Ζητεί την ανάπτυξη και την εφαρμογή ορθής διαχείρισης όσον αφορά τις τιμές, με τον καθορισμό, ειδικότερα, δίκαιων και λογικών τιμών, για τις οποίες θα λαμβάνονται υπόψη οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες του πληθυσμού, η λεπτομερής μέτρηση της κατανάλωσης και η αποτελεσματική και διαφανής τιμολόγηση, στοιχεία που αποτελούν τις βασικές προκλήσεις για την διαχείριση των υδάτινων πόρων στις χώρες της Λατινικής Αμερικής 14. Υπογραμμίζει την ιδιαίτερη σημασία της πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Νερό για τη Ζωή" και χαιρετίζει τα θετικά αποτελέσματα που επετεύχθησαν από τη λατινοαμερικανική συνιστώσα της πρωτοβουλίας αυτής, το 2007, και υποστηρίζει τα μελλοντικά σχέδια που προκύπτουν από αυτή την πρωτοβουλία και χρηματοδοτούνται σε μεγάλο βαθμό από το Μέσο Αναπτυξιακής Συνεργασίας 15. Συνιστά τη δημιουργία ενός διπεριφερειακού κέντρου πρόληψης των καταστροφών επιφορτισμένου να επεξεργάζεται κοινές στρατηγικές και μέτρα προειδοποίησης και ετοιμότητας, με σκοπό την μείωση των κοινών κινδύνων από τις φυσικές καταστροφές που ενδέχεται να δημιουργηθούν από την κλιματική αλλαγή 16. Τάσσεται υπέρ της ήδη υφιστάμενης συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών της Λατινικής Αμερικής στον τομέα των υδάτων, μέσω της αναπτυξιακής συνεργασίας, αλλά και μέσω της συνεργασίας σε τομείς όπως η έρευνα και η τεχνολογία πιστεύει ότι οι ανταλλαγές αυτές θα συμβάλουν στην βελτίωση της κατάστασης των υδάτων και των υγειονομικών υποδομών, η οποία θα οδηγήσει στην οικονομική ανάπτυξη 17. Αναθέτει στους Συμπροέδρους της να διαβιβάσουν το παρόν ψήφισμα στην Προεδρία της 5 ης Διάσκεψης Κορυφής ΕΕ-ΛΑΚ, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και τα Κοινοβούλια των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όλων των χωρών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, το Κοινοβούλιο της Λατινικής Αμερικής, το Κοινοβούλιο της Κεντρικής Αμερικής, το Κοινοβούλιο των Άνδεων και το Κοινοβούλιο της Mercosur. PR\736655.doc 5/5 APP100.231v03-00