2 η Συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας για τα χρηματοδοτικά εργαλεία Ενεργειακής Απόδοσης στην Ελλάδα Δημόσια Κτίρια και Οδοφωτισμός Βλάσης Οικονόμου Institute for European Energy and Climate Policy Αθήνα, 7/3/2019
Βασικές Έννοιες Ο ορισμός μιας Σύμβασης Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ) σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Εξοικονόμηση είναι: η συμβατική συμφωνία μεταξύ του δικαιούχου και του παρόχου μέτρου βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, η οποία επαληθεύεται και παρακολουθείται καθ όλη τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης, στο πλαίσιο της οποίας πραγματοποιούνται πληρωμές για επενδύσεις (έργο, προμήθεια ή υπηρεσία) για το μέτρο αυτό, οι οποίες συνδέονται με ένα συμβατικώς συμφωνηθέν επίπεδο βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης ή με άλλο συμφωνηθέν κριτήριο ενεργειακής απόδοσης, όπως η εξοικονόμηση χρημάτων. Η Σύμβαση Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ) είναι μια σύμβαση, σύμφωνα με την οποία, ο πάροχος δεσμεύεται για το ενεργειακό αποτέλεσμα που προκύπτει από την υλοποίηση επεμβάσεων ενεργειακής αποδοτικότητας που θα προτείνει και θα σχεδιάσει. Η αμοιβή της Εταιρείας Ενεργειακών Υπηρεσιών (ΕΕΥ) εξαρτάται απόλυτα από το αποτέλεσμα αυτό. Η ΕΕΥ αναλαμβάνει τον τεχνικό κίνδυνο και εγγυάται την εξοικονόμηση ενέργειας. Η αμοιβή της ΕΕΥ συνήθως καταβάλλεται ανάλογα με την εξοικονόμηση ενέργειας που προκύπτει (αν δεν υπάρχει εξοικονόμηση, δεν υπάρχει καμία πληρωμή). Για την μη επίτευξη της εξοικονόμησης κατά τη διάρκεια της σύμβασης υπάρχουν προκαθορισμένες ρήτρες.
Στην πράξη...
Ανάγκες και εμπειρίες χρηματοδότησης δημοσίων κτιρίων Finance: Innovative financing (EPC, crowdfunding, revolving funds, etc.) Finance: Financial Institutions instruments (EFSI, NCFF, EEEF, etc.) Finance: Project Development Assistance (ELENA, JASPERS, etc.) Finance: European Funding programmes (LIFE, UAI, URBACT, etc.) Finance: European Structural and Investment funds (ERDF, Cohesion funds, etc.) 100.0% 80.0% 60.0% 40.0% 20.0% 0.0% Municipalities' needs in capacity building: financing Finance: Impact of SECAP on local economy 60.70% 58.56% 53.50% 57.98% 65.56% 70.43% 31.71% 37.55% 36.19% 35.02% 29.77% 25.29% 7.59% 3.89% 10.31% 7.00% 4.67% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Type of financing mechanisms Strong needs you Limited have experience needs No with needs for funding sustainable energy projects? 87.0% 52.2% Loans Grants (National, Regional, EU) 39.1% Local revolving / investment funds 8.7% Community funding (crowdfundi ng, etc.) 47.8% Energy Performanc e Contracts 39.1% Grants / soft loans / guarantees for citizens Other (Please specify) 80.00% 60.00% 40.00% 20.00% 0.00% Difficulty of investment in public buildings projects 18.18% 72.73% 4.55% 4.55% 4.28% Banks consider them small projects and small scalability or bundling available High upfront technology costs Legal barriers matching budget with investment cycles Lack of experience and own limited means Main barriers faced by municipalities Immature or high cost Incompatibilities with national Changes in the local political 4.3% Lack of political support at other Lack of support from Lack of technical expertise Absence of or weak regulatory Limited financial resources 12.45% 5.25% 13.81% 10.89% 12.65% 34.44% 10.70% 4 84.05% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Ενδεικτικά παραδείγματα καινοτόμων χρηματοδοτήσεων σε Δημόσια Κτίρια Action CO2-saving potential Estimated costs for municipality Energy management for municipal buildings Energy saving contracting Improvement of municipal indoor lighting Energy check for municipal buildings Building standards in new construction of municipal buildings Building standards in refurbishment of municipal buildings Implementation of renewable energy sources at municipal buildings Medium High Savings above expenses Very little to none or negative cost Cost-benefit ratio Implemen-tation time frame Target group Very high 2-3 years Municipality High 1 year, contract will last for 7-20 years Municipality High Medium High 1 month Municipality Medium Medium Medium 1000 euros (average per building) About 10-15% higher than conventional buildings About 10-15% higher than conventional buildings High 1 month Municipality Medium 1-2 years Municipality Medium 1-2 years Municipality Medium <10 cents /kwh Medium 3 months Municipality Key actors Municipality, External experts Municipality and ESCO (contractor) Municipality and ESCOs specialising in lighting Municipality, Energy expert Municipality, External experts Municipality, External experts Municipality, External experts Adapted from the SEAP ALPS Project 5
Αρχικά συμπεράσματα Oι δημοτικές αρχές πρέπει να κινητοποιηθούν σχετικά με τις διαδικασίες τυποποίησης, τις υπηρεσίες one-stop-shop καθώς και τη συνάθροιση έργων, ούτως ώστε να μπορέσουν να ενσωματώσουν δράσεις ενεργειακών αναβαθμίσεων εντός ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Ειδικότερα σε σχέση με τις Συμβάσεις Ενεργειακής Απόδοσης, δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην ανάγκη τυποποίησης πρότυπων εγγράφων, η οποία θα μπορούσε επιπλέον να συμπεριλάβει τυποποιημένες διαδικασίες και πακέτα μέτρων ενεργειακής απόδοσης. Οι τράπεζες από την πλευρά τους διατύπωσαν την ανάγκη για απλοποιημένες διαδικασίες και πρότυπα ούτως ώστε να είναι σε θέση να κατανοούν και να διαχειρίζονται με μεγαλύτερη ευκολία έργα ενεργειακής απόδοσης. Oι Συμβάσεις Ενεργειακής Απόδοσης μπορούν να αποτελέσουν το κύριο όχημα για την υλοποίηση μέτρων ενεργειακής απόδοσης σε δημόσια κτίρια, όμως θα πρέπει να βασίζονται σε αυστηρές απαιτήσεις (κώδικες) από τους ιδιοκτήτες των κτιρίων (όσον αφορά εγγυήσεις, περιόδους αποπληρωμής κλπ.) ενώ οι προτάσεις και οι προσφορές θα πρέπει να περιλαμβάνουν την απαίτηση υψηλών προδιαγραφών ενεργειακής απόδοσης προκειμένου να ξεπεραστούν τα τρέχοντα εμπόδια. Εντεταλμένοι ενεργειακοί διαχειριστές θα πρέπει να ορίζονται σε κάθε δημόσιο κτίριο ώστε να βοηθούν στην αναγνώριση ευκαιριών εξοικονόμησης ενέργειας και να παρακολουθούν την ενεργειακή κατανάλωση και εξοικονόμηση. Τα έργα ενεργειακών ανακαινίσεων περιορίζονται εξαιτίας της έλλειψης ενεργειακών δεδομένων των κτιρίων. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι τα κτίρια ανήκουν σε ιδιώτες οι οποίοι τα παρέχουν προς ενοικίαση. Ειδικές διατάξεις θα πρέπει να εφαρμοστούν για δημόσια κτίρια πολιτιστικής κληρονομιάς
Θέματα συζήτησης 2.1. Για τις περισσότερες ενεργειακές αναβαθμίσεις παλαιών κτιρίων, υπάρχει ανάγκη δημόσιας επιδότησης για τη μόχλευση της ιδιωτικής χρηματοδότησης μέσω συμβάσεων ενεργειακής απόδοσης. Ποιοι είναι οι περιορισμοί που θέτουν οι δημόσιοι φορείς και μπορεί να οδηγήσουν στην αναστολή αυτού του συνδυασμού κεφαλαίων και ποιες είναι οι ειδικές απαιτήσεις για τη δημιουργία τέτοιου συνδυασμού; 2.2. Πώς θα μπορούσαν οι περιφέρειες να υποστηρίξουν τη συγκέντρωση έργων ενεργειακής απόδοσης σε δήμους (ειδικά για την περίπτωση μικρών δήμων); 2.3. Οι επιλογές βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο χρηματοδότησης πρέπει να βασίζονται σε αξιόπιστα δεδομένα κατανάλωσης ενέργειας. Ποιες ενέργειες απαιτούνται από τους δήμους και τις περιφέρειες για να διασφαλιστεί η διαθεσιμότητα των αξιόπιστων δεδομένων; 2.4. Προκειμένου τα έργα εξοικονόμησης ενέργειας να είναι χρηματοδοτίσιμα από τις τράπεζες, ο προϋπολογισμός θα πρέπει να είναι ρεαλιστικός και να εκτιμάται με τιμές αγοράς και αποτιμήσεις περιουσιακών στοιχείων. Πώς θα μπορούσε αυτό να υιοθετηθεί από τους δημόσιους οργανισμούς; 2.5. Ποιες απαιτήσεις και προδιαγραφές χρειάζονται για τα τεύχη δημοπράτησης ΣΕΑ και τα συνολικά έργα; 2.6. Τι χρειάζεται για την αναβάθμιση της αγοράς συμβάσεων ενεργειακής απόδοσης; Ποιά τα νομοθετικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν και ποιές οι πρακτικές ως προς την αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων; Πώς μπορούν οι περιφέρειες και οι δήμοι να διευκολύνουν την υιοθέτηση των ΣΕΑ; 2.7. Tι είδους διαδικασίες και μέτρα τυποποίησης απαιτούνται για την υποστήριξη χρηματοδότησης έργων ενεργειακής απόδοσης;
Πρόγραμμα Εύα Αθανασάκου, EUDITI, Στέλιος Ψωμάς, ENFINITY Χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων στο Έργο PRODESA Αργυρώ Γιακουμή, Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) Κύριες απαιτήσεις και προδιαγραφές προτάσεων ΣΕΑ (Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης) Λεωνίδας Βέργος, Sirecled ΑΕ Χρηματοδότηση έργων οδοφωτισμού στην Ελλάδα Παρεμβάσεις και συζήτηση από τους συμμετέχοντες