Αναπνευστική Ανεπάρκεια Θεόδωρος Βασιλακόπουλος Καθηγητής Πνευμονολογίας-Εντατικής Θεραπείας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Adjunct Professor, McGill University, Montreal, Quebec,Canada Διευθυντής Γ Κλινικής Εντατικής Θεραπείας, Ευγενίδειο Θεραπευτήριο Πνευμονολογικό Τμήμα, Λαϊκό Νοσοκομείο
Αναπνευστική Ανεπάρκεια PaO 2 < 60 mm H 2 O PaCO 2 > 45 mm H 2 O (εργαστηριακή διάγνωση!!)
Αναπνευστική Ανεπάρκεια ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ Διαταραχή ανταλλαγής αερίων Υποξυγοναιμία ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΑΝΤΛΙΑΣ Μείωση κυψελιδικού αερισμού Υπερκαπνία
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΟΞΥΓΟΝΟΥ Από την ατμόσφαιρα στα μιτοχόνδρια Υγροποίηση του εισπνεόμενου αέρα
Διάχυση Ο 2 από τις κυψελίδες στα κυψελιδικά τριχοειδή
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΟΞΥΓΟΝΟΥ Από την ατμόσφαιρα στα μιτοχόνδρια Ιδανικός-τέλειος πνεύμονας
ΥΠΟΞΑΙΜΙΚΗ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ -ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ -ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΝΙΣΟΤΙΜΙΑΣ ΑΕΡΙΣΜΟΥ ΑΙΜΑΤΩΣΕΩΣ (V/Q mismatch) -ΔΙΑΦΥΓΗ ΑΙΜΑΤΟΣ (shunt) - ΥΠΟΑΕΡΙΣΜΟΣ - ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΤΟΝ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΟ ΑΕΡΑ
ΔΙΑΧΥΣΗ Fick s law
Αίτια Μειωμένης Διαχυτικής Ικανότητας -Μείωση της επιφάνειας διάχυσης (εμφύσημα, πνευμονεκτομή, πνευμονική εμβολή, αναιμία) -Πάχυνση της κυψελιδοτριχοειδικής μεμβράνης (πνευμονική ίνωση, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια) -Λοιπές (δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα)
Διαταραχες Σχέσεως Αερισμού - Αιμάτωσης
Ventilation Concentration depends on ventilation/blood flow Blood flow
Σχέση κυψελιδικού PAO2 και PACO2 ανάλογα με τoν λόγο V/Q
V/Q mismatch in the normal lung Ζώνες West: κατακόρυφη κατανομή αιμάτωσης
Κατακόρυφη κατανομή αερισμού
Κατακόρυφη κατανομή αερισμού
Κατακόρυφη κατανομή αερισμού
Σχέση αερισμού αιμάτωσης στον κατακόρυφο πνεύμονα
Διάγραμμα Ο 2 CΟ 2 στον κατακόρυφο πνεύμονα
Φυσιολογικό βραχυκύκλωμα (Shunt)
Three compartment model
3 compartment model
Διάγραμμα Ο 2 CΟ 2 κυψελιδικά αέρια R = CO 2 /O 2
Διάγραμμα Ο 2 CΟ 2
Το «ιδανικό» σημείο
Mixed pulmonary capillary blood αρτηριακό ideal Mixed alveolar gas V/Q Φυσιολογικό βραχυκύκλωμα Mixed expired gas νεκρός χώρος
Επιπτώσεις νεκρού χώρου ( V / Q mismatch) Two compartment model
Επιπτώσεις βραχυκυκλώματος (shunt) ( V / Q mismatch) Two compartment model
Γιατι ο αντιρροπιστικός υπεραερισμός δεν διορθώνει την υποξαιμία στις διαταραχες V/Q? Σχέση μερικής πίεσης - περιεκτικότητας O 2 στο αίμα Σχέση μερικής πίεσης - περιεκτικότητας CO 2 στο αίμα
Πτώση του οξυγόνου λόγω V/Q στον φυσιολογικό πνεύμονα
EKTIMHΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ V/Q ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Κυψελιδοαρτηριακή διαφορά οξυγόνου P A O 2 -P a O 2 ideal AaDO 2
Κυψελιδικός Υποαερισμός PaCO2= k VCO2 VA
Υποαερισμός ως αιτία αναπνευστικής ανεπάρκειας
PAO2=150-1,25*PaCO2
Αφαιρώ 100 ml O 2 Αέρια: μερική πίεση είναι ανάλογη του όγκου του αερίου
Tα 100 ml O 2 αντικαθίστανται από 100 ml CO 2 Αέρια: μερική πίεση είναι ανάλογη του όγκου του αερίου
R = CO 2 /O 2 = 1
Διάγραμμα Ο 2 CΟ 2 κυψελιδικά αέρια R = CO 2 /O 2
Διάγραμμα Ο 2 CΟ 2 κυψελιδικά αέρια R = CO 2 /O 2
Παράδειγμα 1 ph 7.50 PaCO 2 PaO 2 30 mmhg 50 mmhg FIO2 21% = 0,21
Παράδειγμα 1 ph 7.50 PaCO 2 30 mmhg PaO 2 50 mmhg FIO2 21% = 0,21 PAO2 = 150-30 * 1,25 = 113 mmhg A-a O2D = 113 50 = 63 mmhg
Παράδειγμα 2 ph 7.20 PaCO 2 PaO 2 80 mmhg 42 mmhg FIO2 21% = 0,21
Παράδειγμα 2 ph 7. 20 PaCO 2 80 mmhg PaO 2 42 mmhg FIO2 21% = 0,21 PAO2 = PIO2 PaCO2/R = 150-80 * 1,25 = 50 mmhg A-aDO2 = 50 42 = 8 mmhg
Ενοποίηση μηχανισμών υποξαιμίας Diffusion shunt Hypoventilation
ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΟΡΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΗΣ ΤΟΥ ΜΙΚΤΟΥ ΦΛΕΒΙΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΚΟΡΕΣΜΟ ΤΟΥ ΑΡΤΗΡΙΑΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ
Κλινικές Καταστάσεις που Συνοδεύονται από Υποξαιμική Αναπνευστική Ανεπάρκεια
Μεταφορά Ο2 στο αίμα p50
Κλινικά παραδείγματα
Μηχανισμοί Υποξαιμίας: -Κυρίοτερος μηχανισμός το shunt που μπορεί μέχρι και να ξεπεράσει το 50% της καρδιακής παροχής -Περιοχές με χαμηλή σχέση V/Q συμμετέχουν σε μικρό βαθμό στην υποξαιμία -Διαταραχές της διάχυσης δεν φαίνεται να παίζουν κάποιο ρόλο
Πνευμονική Εμβολή Απόφραξη κλάδων της πνευμονικής αρτηρίας κυρίως από Θρόμβους του εν τω βάθει φλεβικού δικτύου lung regions with no or reduced blood flow (high VA/Q regions) and, thus, increased wasted ventilation
Μηχανισμοί Υποξαιμίας: - Ανακατανομή της αιματικής ροής στον υγιή πνεύμονα, δημιουργεί περιοχές με αυξημένη αιμάτωση και μειωμένο V/Q λόγο, οδηγώντας σε υποξαιμία - Διαταραχές V/Q προκαλούνται επίσης από περιοχικό βρογχόσπασμο ή πνευμονικές βλάβες (πνευμονικά έμφρακτα διαταραχές επιφανειοδραστικού παράγοντα). - Η υποξαιμία επί σοβαρής (υψηλού κινδύνου) πνευμονικής εμβολής μπορεί να επιδεινώνται από βραχυκύκλωμα (ενδοκαρδιακό right-to-left shunt) και μείωση της καρδιακής παροχής (πτώση του CvO2).
Yπερκαπνική Αναπνευστική Ανεπάρκεια
Ο ατμοσφαιρικός αέρας περιέχει ελάχιστο CO 2
Το CO 2 παράγεται κατά το μεταβολισμό από την οξείδωση διαφόρων ουσιών Ρυθμός 10mmol/min σε συνθήκες ηρεμίας C 6 H 12 O 6 + 6 O 2 6 CO 2 + 6 H 2 O + heat
Μεταφορά CO 2 στο αίμα Διαλυμένο στο αίμα (5-10%) Το CO 2 είναι 20 φορές πιο διαλυτό από το Ο 2 Συνδεδεμένο με την Hb (5-10%) Ως HCO 3- - (80-90%)
Στους περιφερικούς ιστούς Ανταλλαγή χλωριδίου
Στους πνεύμονες Ανάστροφη Ανταλλαγή χλωριδίου
Κυψελιδικός Υποαερισμός PaCO2= k VCO2 VA
Η αναπνευστική εξίσωση PaCO2= k x V CO2 / V A V A = V E-V D V E : Ολικός πνευμονικός αερισμός (ανά λεπτό) V A : Κυψελιδικός αερισμός V D : Αερισμός νεκρού χώρου
PaCO2= k x V CO2 / V A V A = V E-V D
PaCO 2 = K. V CO 2 V E. 1 - V D V T V E = V T x f V T : αναπνεόμενος όγκος f : αναπν. συχνότητα
Υπερπαραγωγή CO 2 PCO 2 = K. V CO 2 V.. T f 1 - V D V T
Αυξημένη παραγωγή CO 2 Πυρετός (10-15% / 1 0 C) Άσκηση Υπερκατανάλωση υδατανθράκων Ρίγος Τέτανος
Αύξηση νεκρού χώρουv D PCO 2 = K. V CO 2 V.. T f 1 - V D V T
Η αύξηση του νεκρού χώρου εμποδίζει την αποβολή CO 2 3 compartment model V νεκρού χώρου CO 2 CO 2 CO 2
Μείωση αναπνευστικής συχνότητας, f PCO 2 = K. V CO 2 V.. T f 1 - V D V T
Μείωση αναπνεόμενου όγκου PCO 2 = K. V CO 2 V.. T f 1 - V D V T
Μείωση αναπνεόμενου όγκου και αναπνευστικής συχνότητας PCO 2 = K. V CO 2 V.. T f 1 - V D V T
Ταχεία και επιπόλαιη αναπνοή f/v T PCO 2 = K. V CO 2 V.. T f 1 - V D V T
Ταχεία επιπόλαιη αναπνοή = υπερκαπνία pco 2 Sorli J et al. Clin Sci Mol Med 1978; 54: 295-304
Παθοφυσιολογία υπερκαπνίας
Σχέση φορτίου-νευρομυικής επάρκειας Vassilakopoulos T et al Eur Respir J 1996;9:2383-2400
Προσφορά-κατανάλωση ενέργειας Vassilakopoulos T et al Eur Respir J 1996;9:2383-2400
Σχέση προσφοράς/ κατανάλωσης ενέργειας Vassilakopoulos T et al Eur Respir J 1996;9:2383-2400 Σχέση φορτίου/ Νευρομυικής επάρκειας
Το μηχανικό ανάλογο της ικανότητας του «αναπνέειν» Vassilakopoulos T et al Eur Respir J 1996;9:2383-2400 Σχέση προσφοράς/ κατανάλωσης ενέργειας Σχέση φορτίου/ Νευρομυικής επάρκειας
Το μηχανικό ανάλογο της υπερκαπνικής αναπνευστικής ανεπάρκειας Vassilakopoulos T et al Eur Respir J 1996;9:2383-2400
Κλινικό Παράδειγμα Παρόξυνση Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας Επεισόδια στην φυσική πορεία της ΧΑΠ που σχετίζονται με αυξημένα συμπτώματα (πέραν της καθημερινής διακύμανσης) και οδηγούν σε αλλαγή της θεραπείας
ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΞΥΝΣΗ ΧΑΠ Elastic load Elastic load (PEEPi) Resistive load ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΕΠΙ ΥΠΕΡΔΙΑΤΑΣΗΣ Κοπωση αναπνευστικών μυών Υποαερισμός - Υπερκαπνία
Ευχαριστώ για την προσοχή σας e-mail: tvassil@med.uoa.gr