ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΤΡΙΛΙΑΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 20-106 80 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210-368 8394-5 FAX: 210-368 8391 E-mail: atrilianos@primedu.uoa.gr Αθήνα 13/3/2012 Αξιότιμη/ε Κυρία/Κύριε, Σας γνωρίζουμε ότι η εργασία σας για το συνέδριο του Τμήματός μας, που θα γίνει στις 4-6 Μαΐου 2012, με θέμα: «Η Ποιότητα στην Εκπαίδευση: Τάσεις και Προοπτικές», έγινε δεκτή από την Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου. Ευχαριστούμε θερμά για τη συμμετοχή σας. Ο Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του Συνεδρίου Καθηγητής Θανάσης Τριλιανός
Η Ποιότητα στην Εκπαίδευση: Τάσεις και Προοπτικές 5
13.00-13.30 Καζαμίας Ανδρέας, Ομότιμος Καθηγητή της Συγκριτικής Παιδαγωγικής των Παν/μίων Wisconsin-Madison (ΗΠΑ) και Αθηνών και Αντεπιστέλλον Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών Ο Σωκράτης και η Παιδεία της Ψυχής στο Νεόκοσμο της Παγκοσμιοποίησης και της Κοινωνίας της Γνώσης Ένα Αιρετικό Ιστορικο-Συγκριτικό Επιστημολογικό «Παράδειγμα» 16.30-17.00 Τζάνη Μαρία, Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών «Η ψυχή μου ζητούσε σηματωρό και κήρυκα» 17.00-17.30 Morley Louise, Professor University of Sussex, UK Imagining the (Quality) University of the Future Κυριακή 13 Μαΐου 2012 12.00-12.30 Βρεττός Ιωάννης, Καθηγητής ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Μέντωρ και Τηλέμαχος: η επιμόρφωση των (νεοδιοριζόμενων) εκπαιδευτικών με μικροδιδασκαλία Η Ποιότητα στην Εκπαίδευση: Τάσεις και Προοπτικές 11
17.30-18.00 Προσέλευση συνέδρων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΚΤΗΡΙΟ Μεγάλη Αίθουσα (Πανεπιστημίου 30) Παρασκευή 11 Μαΐου 2012 18.00-18.30 Προσφώνηση από τον Πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Καθηγητή κ. Θεοδόσιο Πελεγρίνη Εισαγωγή στην προβληματική του συνεδρίου και χαιρετισμός από τον Πρόεδρο του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Καθηγητή κ. Αθανάσιο Τριλιανό Χαιρετισμός από τον Πρόεδρο του Μαρασλείου Διδασκαλείου Δημοτικής Εκπαίδευσης, Καθηγητή κ. Ηλία Ματσαγγούρα Χαιρετισμός από τον Πρόεδρο της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος, Αναπληρωτή Καθηγητή κ. Κωνσταντίνο Μαλαφάντη 18:30-19:00 Εναρκτήρια Ομιλία από τον Πρόεδρο του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών Καθηγητή κ. Αθανάσιο Τριλιανό, με θέμα: Η ποιότητα της εκπαίδευσης και οι δείκτες που την προσδιορίζουν 19.00-19.30 Προσκεκλημένος Ομιλητής Dr Peder Haug, Professor, Volda University College, Norway School Inequalities 12 Πανελλήνιο Συνέδριο με διεθνή συμμετοχή
09.00-09.30 Προσέλευση - Εγγραφή Συνέδρων ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου 09.30-10.30 Αμφιθέατρο AULA Σάββατο 12 Μαΐου 2012 (πρωί) ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ Προεδρείο: Τριλιανός Αθανάσιος, Καθηγητής ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Δράκος Γεώργιος, Καθηγητής ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Νάκας Αθανάσιος, Καθηγητής ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Δημάκος Γεώργιος, Αναπληρωτής Καθηγητής ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ 09.30-10.00 Νάκας Αθανάσιος, Καθηγητής ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Γλωσσικές Σπουδές και νέα αναλυτικά προγράμματα: πού βρίσκεται η ποιότητα; ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ 10.00-10.30 Προσκεκλημένος Ομιλητής: Αλαχιώτης Σταμάτης, Καθηγητής Παν/μίου Πατρών, πρ. Πρόεδρος του ΠΙ Πειραματικός έλεγχος της νέας βιοπαιδαγωγικής θεωρίας μάθησης, σε συνθήκες τάξης Η Ποιότητα στην Εκπαίδευση: Τάσεις και Προοπτικές 13
ΠΡΩΤΗ ΖΩΝΗ ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ Εκπαιδευτικός και Ποιοτική Εκπαίδευση 10.30-12.00 Αμφιθέατρο AULA Σάββατο 12 Μαΐου 2012 (πρωί) Προεδρείο: Ρασσιάς Ιωάννης, Καθηγητής ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Βουδούρη Αγγελική, Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Μπούφη Άντα, Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Μπαραλής Γεώργιος, Επίκουρος Καθηγητής ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών 10.30-10.45 Βουδούρη Αγγελική, Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών, Μπούρας Αντώνιος, Διδάσκων (ΠΔ 407/80) στο ΠΤΔΕ του Παν/μίου Αθηνών. Τριανταφύλλου Ευπραξία, Εκπαιδευτικός ΠΕ, MΕd Παν/μίου Αθηνών Κοντοσώρου Αναστασία, Εκπαιδευτικός ΠΕ Η ποιότητα στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: Αντιλήψεις της εκπαιδευτικής κοινότητας του Νομού Αττικής 10.45-11.00 Μπούφη Άντα, Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Κουτρομάνος Γεώργιος, Διδάσκων (ΠΔ 407/80) στο ΠΤΔΕ του Παν/μίου Αθηνών Στηρίζοντας μελλοντικούς δασκάλους για να διδάσκουν Μαθηματικά με επίκεντρο τη σκέψη των μαθητών: Η κατανόηση του θεσμικού πλαισίου της διδασκαλίας 11.00-11.15 Ζωγόπουλος Αθ. Ευστάθιος, Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ12.04, Δρ ΕΜΠ Μπαραλής Γεώργιος, Επίκουρος Καθηγητής Παν/μίου Αθηνών Αλεξόπουλος Κωνσταντίνος, Μαθηματικός, MSc, Διευθυντής Σχολείου 14 Πανελλήνιο Συνέδριο με διεθνή συμμετοχή
Μαθηματική μεθοδολογική προσέγγιση κριτηρίων του παράγοντα «Εκπαιδευτικοί» για τη βελτίωση της ποιότητας στην εκπαιδευτική διαδικασία 11.15-11.30 Μπαραλός Γιώργος, Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ03, Δρ 11.30-12.00 Συζήτηση Ποιότητα στην εκπαίδευση και ο θεσμός του Μέντορα Σάββατο 12 Μαΐου 2012 (πρωί) 12.00-12.30 Διάλειμμα Καφές Ποιοτικό Περιεχόμενο Σπουδών 10.30-12.00 Αίθουσα 1 Προεδρείο: Κωνσταντίνου Χαράλαμπος, Καθηγητής ΠΤΔΕ Παν/μίου Ιωαννίνων Χαλκιά Κρυσταλλία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Φουστάνα Αγγελική, Δρ, Επιστημονική συνεργάτης ΚΜΨΕ Παν/μίου Αθηνών 10.30-10.45 Αγγέλη Βάια, Φιλόλογος- Ιστορικός, Υπ. Δρ ΠΤΔΕ Παν/μίου Ιωαννίνων Κωνσταντίνου Χαράλαμπος, Καθηγητής ΠΤΔΕ Παν/μίου Ιωαννίνων Διερεύνηση του βαθμού επίτευξης των διδακτικών στόχων στις εργασίες του σχολικού εγχειριδίου της Ιστορίας της Β Γυμνασίου 10.45-11.00 Κόλλας Σπύρος, Φυσικός, Υπ. Δρ ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Χαλκιά Κρυσταλλία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Σχεδιασμός αναλυτικών προγραμμάτων για τον επιστημονικό γραμματισμό στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας: Μελέτες περίπτωσης Η Ποιότητα στην Εκπαίδευση: Τάσεις και Προοπτικές 15
11.00-11.15 Φουστάνα Αγγελική, Δρ, Επιστημονική συνεργάτης ΚΜΨΕ Παν/μίου Αθηνών Καλέμης Κωνσταντίνος, MΕd, Επιμορφωτής ΕΚΔΔΑ Διεθνή κριτήρια εκπαιδευτικού σχεδιασμού αναλυτικών προγραμμάτων για τους χαρισματικούς μαθητές 11.15-11.30 Δρίβας Γεώργιος, Υπεύθυνος Τμήματος Ξένων Γλωσσών Εκπαιδευτηρίων Δούκα Πρόγραμμα σπουδών: Μια εναλλακτική προσέγγιση Σάββατο 12 Μαΐου 2012 (πρωί) 11.30-12.00 Συζήτηση 12.00-12.30 Διάλειμμα Καφές Ποιοτική Διδασκαλία 10.30-12.00 Αίθουσα 2 Προεδρείο: Ντίνας Δ. Κωνσταντίνος, Καθηγητής ΠΤΝ Παν/μίου Δυτικής Μακεδονίας Αυγερινός Γ. Ανδρέας, Λέκτορας ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Σκουμιός Μιχαήλ, Εκλ. Λέκτορας ΠΤΔΕ Παν/μίου Αιγαίου 10.30-10.45 Ντίνας Δ. Κων/νος, Καθηγητής ΠΤΝ Παν/μίου Δυτικής Μακεδονίας Σωτηρίου Ελένη, Φιλόλογος Δημιουργία Εννοιολογικού Λεξικού. Πρόταση διεξαγωγής Ερευνητικής Εργασίας στην Α Λυκείου 10.45-11.00 Αυγερινός Γ. Ανδρέας, Λέκτορας ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Τσαβδαρίδης Κωνσταντίνος, Καθηγητής Φυσικής Αγωγής Εκπαιδευτηρίων Δούκα Ζύμαρη Αθηνά, Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής Εκπαιδευτηρίων Δούκα 16 Πανελλήνιο Συνέδριο με διεθνή συμμετοχή
Κοτσιάνη Αθανασία, Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής ACS Athens «Stay Fit»: Σχεδιασμός, Περιεχόμενα και πρώτα στοιχεία αξιολόγησης ενός μεικτού μοντέλου διδασκαλίας της Φυσικής Αγωγής στο Λύκειο 11.00-11.15 Σκουμιός Μιχαήλ, Εκλ. Λέκτορας ΠΤΔΕ Παν/μίου Αιγαίου Ερμηνεία δεδομένων θερμοκρασιών που παρουσιάζονται σε διάγραμμα από μαθητές Γυμνασίου Σάββατο 12 Μαΐου 2012 (πρωί) 11.15-11.30 Δαμιανάκη Αικατερίνη, Φιλόλογος Λέκκα Ζωή, Φιλόλογος 11.30-12.00 Συζήτηση Παίζοντας στην Ομήρου Οδύσσεια 12.00-12.30 Διάλειμμα Καφές Ποιοτικό Μαθησιακό Περιβάλλον 10.30-12.00 Αίθουσα 3 Προεδρείο: Μπαμπούνης Χαράλαμπος, Αναπληρωτής Καθηγητής ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Καρατζιά-Σταυλιώτη Ελένη, Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Κυριτσοπούλου Ευαγγελία-Καλλιόπη, Ζωγράφος, Εκπαιδευτικός, Υπ. Δρ Παν/μίου Αθηνών 10.30-10.45 Καρατζιά-Σταυλιώτη Ελένη, Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Αλαχιώτης Σταμάτης, Καθηγητής Γενετικής Παν/μίου Πατρών Η δημιουργικότητα στο πλαίσιο της πειραματικής αξιολόγησης της βιοπαιδαγωγικής θεωρίας Η Ποιότητα στην Εκπαίδευση: Τάσεις και Προοπτικές 17
10.45-11.00 Δρούγκα Κλεονίκη, Φιλόλογος, Δρ ΑΠΘ, Επιστημονικός Συνεργάτης ΑΠΘ Ενδιαφέρει ακόμη η λογοτεχνία; Όροι διαμόρφωσης ενεργητικών αναγνωστών στα σχολεία 11.00-11.15 Κυριτσοπούλου Ευαγγελία-Καλλιόπη, Ζωγράφος, Εκπαιδευτικός, Υπ. Δρ Παν/μίου Αθηνών Αγγελάκης Κώστας, Ζωγράφος, Υπ. Δρ Παν/μίου Αθηνών Μορφή και αισθητική των χώρων των δημόσιων δημοτικών σχολείων της Ελλάδας Σάββατο 12 Μαΐου 2012 (πρωί) 11.15-11.30 Αγγελόπουλος Θωμάς, Υπεύθυνος Γραφείου Ποιότητας Εκπαιδευτηρίων Δούκα Οικονόμου Βασίλης, Υπεύθυνος Συστημάτων Πληρ/κής Εκπαιδευτηρίων Δούκα 11.30-12.00 Συζήτηση Εκπαιδευτήρια Δούκα: Ποιότητα στο Σχολείο του Μέλλοντος 12.00-12.30 Διάλειμμα Καφές Ποιοτική Εκπαίδευση Ενηλίκων και Διά Βίου Μάθηση 10.30-12.00 Αίθουσα 4 Προεδρείο: Κακάμπουρα Ρέα, Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών Καράμηνας Ιγνάτιος, Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ, Δρ Παν/μίου Αθηνών Χολέβας Κ. Νικόλαος, MEd, Εκπαιδευτικός ΠΕ, Υπεύθυνος Αγωγής Υγείας ΠΕ Αχαΐας 10.30-10.45 Καράμηνας Ιγνάτιος, Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ, Δρ Παν/μίου Αθηνών Διερεύνηση Επιμορφωτικών Αναγκών των Σχολικών Συμβούλων ΠΕ στο Πεδίο της Εκπαίδευσης Ενηλίκων 18 Πανελλήνιο Συνέδριο με διεθνή συμμετοχή
10.45-11.00 Χολέβας Κ. Νικόλαος, MEd, Εκπαιδευτικός ΠΕ, Υπεύθυνος Αγωγής Υγείας ΠΕ Αχαΐας Το Μεικτό Μοντέλο (Blended Learning) Σύγχρονης και Ασύγχρονης εκπαίδευσης: Μια εναλλακτική πρόταση στον τρόπο και στη μεθοδολογία εκπαίδευσης ενηλίκων στα πλαίσια της διά βίου μάθησης με χαρακτηριστικό παράδειγμα εφαρμογής τα προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων στα σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης 11.00-11.15 Χάδου Α. Νικολέτα, Νηπιαγωγός, MSc Διά βίου Μάθηση Εκπαίδευση Επιμόρφωση και Επαγγελματική Ανάπτυξη των Εκπαιδευτικών Σάββατο 12 Μαΐου 2012 (πρωί) 11.15-11.30 Αντύπας Γεράσιμος, Καθηγητής ΔΕ, Επιστημονικός Συνεργάτης ΤΕΙ Πατρών 11.30-12.00 Συζήτηση Ποιοτική εκπαίδευση στα Τριτοβάθμια Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Η επιμόρφωση εκπαιδευτικών παράμετρος ποιότητας. Το παράδειγμα της έρευνας επιμορφωτικών αναγκών στη Σ.Τ.Ε.Φ. (Τμ. Μηχ/γίας) του Τ.Ε.Ι. Πατρών 12.00-12.30 Διάλειμμα Καφές 1ο Συμπόσιο: Η κουλτούρα των καταλήψεων και το σχολείο: η δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε διαρκή κρίση 10.30-12.00 Αίθουσα 5 Πρόεδρος ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ: Μιχάλης Κελπανίδης, Καθηγητής ΑΠΘ Η Ποιότητα στην Εκπαίδευση: Τάσεις και Προοπτικές 19
Μανώλη Βάια, Διευθύντρια Δημοτικού Σχολείου Ισθμίας Κορινθίας Παγκοσμιοποίηση και διαπολιτισμική εκπαίδευση. Ο ρόλος του Διευθυντή σχολικής μονάδας Μαυραντώνη Ασπασία, Ψυχολόγος, MA, PhD Πετρέλλη Χαρίκλεια, Κοινωνική Λειτουργός, Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο Παλλήνης Σισμανογλείου Γενικού Νοσοκομείου Αττικής Σεμινάριο εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης «Χτίζοντας σήμερα το σχολείο του αύριο» Νάκη Σπ. Στέλλα, Φιλόλογος, Δρ Διδακτικής της Λογοτεχνίας Διδασκαλία της Λογοτεχνίας με τη μέθοδο project: «Η φύση στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη» Σούλης Γιάννης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού Σούλη Αικατερίνη, Φιλόλογος Ο ρόλος της οικογένειας στην εξασφάλιση της επαγγελματικής ανάπτυξης και της ετοιμότητας των νέων κατά τη μετάβαση από το σχολείο στο χώρο της εργασίας Σταμάτη Λ. Αικατερίνη, Διευθύντρια 1ου Λυκείου Καισαριανής, Δρ Γαλλικής Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Η Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών και η συμβολή της στην ποιοτική εκπαίδευση 62 Πανελλήνιο Συνέδριο με διεθνή συμμετοχή
«Stay Fit»: Σχεδιασμός, Περιεχόμενα και πρώτα στοιχεία αξιολόγησης ενός μεικτού μοντέλου διδασκαλίας της Φυσικής Αγωγής στο Λύκειο. 1 Ανδρέας Γ. Αυγερινός, 2 Κωνσταντίνος Τσαβδαρίδης, 2 Αθηνά Ζύμαρη & 1 Αθανασία Κοτσιάνη 1 ΤΕΦΑΑ, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, 2 Εκπαιδευτήρια Δούκα - Αθήνα Εισαγωγή Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει μειώσει δραματικά τη φυσική του δραστηριότητα με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας ως αποτέλεσμα της υποκινητικής συμπεριφοράς του (Bouchard & Katzmarzyk, 2010). Στους Έλληνες νέους η υποκινητικότητα και τείνει να λάβει διαστάσεις επιδημίας (Μπερτάκη, Μιχαλοπούλου, Αργυροπούλου & Μπιτζίδου, 2007). Το σχολείο και το μάθημα της φυσικής αγωγής (ΦΑ) θεσμικά πρέπει να διαδραματίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην προώθηση του δραστήριου και υγιεινού τρόπου ζωής (Martin & Kulinna, 2004). Ωστόσο, τόσο το σχολείο όσο και το μάθημα της ΦΑ δεν επιτυγχάνουν να δώσουν τις αναγκαίες γνώσεις, να αναπτύξουν τις δεξιότητες και να διαμορφώσουν τις στάσεις, ώστε οι μαθητές να υιοθετήσουν την επιθυμητή συμπεριφορά (Κόσσυβα & Χατζηχαριστός, 2007). Ειδικά για τις τάξεις του λυκείου η ΦΑ δεν φαίνεται να διαδραματίζει κάποιο εκπαιδευτικό ή άλλο ρόλο, αφού οι μαθητές το αντιμετωπίζουν ως μια ανάπαυλα ξεκούρασης και εκτόνωσης (Goudas & Hassandra, 2006). Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι πρέπει άμεσα να επαναπροσδιοριστεί το μάθημα, ώστε η ΦΑ στο Λύκειο να διαδραματίσει ένα ουσιαστικό ρόλο, ανάλογο των επίκαιρων αναγκών και ενδιαφερόντων των σημερινών μαθητών. Η σύγχρονη τεχνολογία φαίνεται ότι μπορεί να υποστηρίξει αυτή την αλλαγή. Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) έχουν προκαλέσει ραγδαίες αλλαγές στην εκπαίδευση και άλλαξαν τις παραδοσιακές προσεγγίσεις για τον τρόπο διδασκαλίας και τη διαδικασία απόκτησης της γνώσης (Anand, Herrington, & Agostinho, 2008). Η χρήση της τεχνολογίας, είτε σε μεικτό (μέρος των μαθημάτων υλοποιείται δια ζώσης και μέρος δια-δικτυακά), είτε σε εξ αποστάσεως μοντέλο (ο μεγαλύτερος όγκος δουλειάς και παρακολούθησης γίνεται μέσω Η/Υ), μπορεί να συμβάλει στην πράξη στην αλλαγή αντίληψης για το πώς προσφέρεται το μάθημα και πως μπορούν σήμερα να υλοποιηθούν οι στόχοι της εκπαίδευσης (Κάμτσιος & Αντωνίου, 2006). Η σύγχρονη και ασύγχρονη εκπαίδευση από απόσταση, η ηλεκτρονική τάξη, τα online μαθήματα, το ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό, τα αλληλεπιδραστικά video κά είναι μόνο ορισμένες από τις δυνατότητες που εφαρμόζονται ευρέως σήμερα στην εκπαίδευση (NASPE, 2007). Η συμβολή της εξ αποστάσεως διδασκαλίας της ΦΑ μέσα από το διαδίκτυο στη μάθηση έχει ήδη αποδειχθεί σε περιπτώσεις σχολείων που έχουν περιορισμένη υλικοτεχνική υποδομή για το μάθημα (NASPE, 2007). Επιπλέον, έρευνες έδειξαν ότι δεν υπάρχει σημαντική διαφορά στη μάθηση μεταξύ μαθητών που διδάχθηκαν αντικείμενα της ΦΑ άμεσα και από απόσταση μέσω υπολογιστή (Russell, 2001). Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να παρουσιάσει: (1) τις αρχές οργάνωσης και σχεδιασμού ενός μεικτού μοντέλου ΦΑ για το Λύκειο, όπου χρησιμοποιούνται οι ΤΠΕ για την ενίσχυση του ενδιαφέροντος των μαθητών για το μάθημα και την άσκηση, την απόκτηση γνώσεων και την ενθάρρυνσή τους ώστε να καταστούν περισσότερο δραστήριοι, και (2) τα πρώτα δεδομένα αξιολόγησης από την πορεία εφαρμογής του με βάση τα σχόλια των μαθητών και των διδασκόντων. Μεθοδολογία Συμμετέχοντες - Χρονοδιάγραμμα
Αυγερινός, Τσαβδαρίδης Ζύμαρη & Κοτσιάνη Η εφαρμογή του προγράμματος ξεκίνησε ήδη πιλοτικά σε πέντε (5) τμήματα της Α λυκείου, σε ιδιωτικό εκπαιδευτήριο των Αθηνών, στο οποίο δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τα δύο (2) τμήματα αποτελούν την πρώτη πειραματική ομάδα (16 κορίτσια και 18 αγόρια) στην οποία κανένας μαθητής τρια δεν συμμετέχει σε οργανωμένες μορφές άσκησης, ενώ τα άλλα τρία (3) τμήματα αποτελούν τη δεύτερη πειραματική ομάδα. Η πρώτη διδάσκεται το μάθημα μ ένα μεικτό μοντέλο, ενώ η δεύτερη συμμετέχει μόνο στο δια ζώσης μάθημα, στο πλαίσιο του ωρολογίου προγράμματος του σχολείου. Αμφότερες οι ομάδες διδάσκονται τα ίδια αντικείμενα. Δύο διαφορετικοί καθηγητές ΦΑ εμπλέκονται στη διδασκαλία της πρώτης ομάδας και τρεις (3) άλλοι στη διδασκαλία της δεύτερης. Τόσο οι μαθητές όσο και οι καθηγητές ΦΑ συμμετέχουν στην έρευνα εθελοντικά, αφού προηγουμένως υπέγραψαν δήλωση συμμετοχής. Η διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος είναι 12 βδομάδες. Οργάνωση, σχεδιασμός και περιεχόμενα του προγράμματος ΦΑ Το συγκεκριμένο πρόγραμμα ονομάστηκε Stay Fit και πρόκειται για ένα μεικτό μοντέλο ΦΑ με πρόσθετες δράσεις, όπου ένα μέρος των στόχων του μαθήματος υλοποιείται: (α) στο περιβάλλον του σχολείου σύμφωνα με το ωρολόγιο πρόγραμμα του ΥΠΔΜΘ (2 ώρες/βδομάδα με υποχρεωτική συμμετοχή), (β) διαδικτυακά και μέσω των Τ.ΠΕ., (γ) μέσω της προαιρετικής συμμετοχής των μαθητών σε ατομικές και ομαδικές δράσεις κατά τη διάρκεια των απογευμάτων και των σαββατοκύριακων. Όλο το πρόγραμμα οργανώθηκε στη βάση των διεθνών οδηγιών που πρέπει να χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη ΦΑ (NASPE, 2004; DCD, 2010), ήτοι (βλ. Σχήμα 1): Έχει δομή ανάλογη των άλλων μαθημάτων του σχολείου, με συγκεκριμένους Σκοπούς και επιμέρους Μαθησιακές Επιδιώξεις. Προσφέρει στους εφήβους μια δραστήρια διέξοδο από το βεβαρημένο πρόγραμμα του Λυκείου, με πρωτότυπες και προκλητικές δραστηριότητες που διεξάγονται εντός του τυπικού σχολικού προγράμματος, τα απογεύματα και τα σαββατοκύριακα. Στοχεύει στην ανάπτυξη εσωτερικής δέσμευσης των μαθητών για την υγεία τους (Theodorakis, 1996). Συνδέει το μάθημα της ΦΑ του σχολείου, με φορείς άσκησης και σπορ της τοπικής κοινωνίας αυξάνοντας έτσι τις ευκαιρίες των μαθητών για κίνηση. Σχήμα 1: Σκοποί, περιεχόμενα και οργάνωση της ΦΑ στο Λύκειο. 2
Για τις ανάγκες της έρευνας: (α) Σχεδιάστηκε το περίγραμμα του μαθήματος με τους μαθησιακούς στόχους των δώδεκα (12) βδομάδων (βλ. Παράρτημα 1, ενδεικτικό υπόδειγμα της 1 ης βδομάδας), (β) Ετοιμάστηκαν 24 αναλυτικά ωριαία σχέδια μαθήματος για τις αντίστοιχες διδακτικές ώρες που θα διεξαχθούν στο πλαίσιο του ωρολογίου προγράμματος του σχολείου, (γ) Οργανώθηκε λεπτομερές πρόγραμμα παράλληλων δράσεων για τη δραστηριοποίηση των μαθητών τα απογεύματα και τα σαββατοκύριακα, (δ) Δημιουργήθηκε εκπαιδευτικό υλικό (έντυπο και ηλεκτρονικό), (ε) Δημιουργήθηκε μια βάση δεδομένων με ιστοσελίδες και ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό που εντοπίστηκε στο διαδίκτυο. Το ηλεκτρονικό μέρος του μαθήματος αφορά: Στην υποστήριξη του μαθητή μέσα από δυναμική ιστοσελίδα που δημιουργήθηκε στο intra-net του σχολείου, όπου ο καθηγητής ΦΑ σε εβδομαδιαία βάση αναρτά ανακοινώσεις, εξειδικευμένες πληροφορίες, χρήσιμες συνδέσεις, καθώς και «Φύλλο Καθηκόντων Μαθητή» (βλ. Παράρτημα 2), γνωστοποιώντας τις διαστάσεις του μαθήματος για την προσεχή εβδομάδα. Μέσα από την ιστοσελίδα παρέχονται παράλληλα οι βασικές γνώσεις και προτείνονται αντίστοιχες πρακτικές δράσεις ώστε οι μαθητές να γνωρίσουν λιγότερο γνωστές ΦΔ και σπορ (Παράρτημα 3α). Στη δυνατότητα κάθε μαθητή να διατηρεί στο intra-net του σχολείου ατομικό ηλεκτρονικό χαρτοφυλάκιο (e-portfolio), όπου καταχωρείται ένα πλήθος ατομικών στοιχείων. Το e- portfolio είναι ατομικό και σ αυτό έχει πρόσβαση μόνο ο καθηγητής ΦΑ, ο οποίος ελέγχει και καθοδηγεί κάθε μαθητή ξεχωριστά, δίνοντας την αναγκαία ανατροφοδότηση και ενθάρρυνση (Παράρτημα 3β). Στην επικοινωνία του διδάσκοντα με τους μαθητές εκτός σχολικού προγράμματος μέσα από προγράμματα κοινωνικής δικτύωσης με στόχο την περαιτέρω αλληλεπίδραση και υποστήριξή τους. Αξιολόγηση του Προγράμματος - Μεταβλητές 1. Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του προγράμματος στην ποσοτική της διάσταση αφορά: o Στη συγκριτική απόδοση των μαθητών των δύο πειραματικών ομάδων μεταξύ τους και με την ομάδα ελέγχου σε αρχικές και τελικές μετρήσεις ως προς: 1) τη βελτίωση της φυσικής τους κατάστασης, 2) την αύξηση της βηματομετρικής ΦΔ (με χρήση βηματόμετρου Omron model Walking Style II, σε εβδομαδιαία βάση), 3) την απόκτηση γνώσεων στα επιμέρους διδακτικά αντικείμενα, και 4) τη στάση τους ως προς το μάθημα της ΦΑ και την αυτόαποτελεσματικότητά τους ως προς τη ΦΔ (ερωτηματολόγια). o Στη χρηστικότητα της ιστοσελίδας (ερωτηματολόγιο) και στην πληρότητα οργάνωσης του e-χαρτοφυλακίου των μαθητών. 2. Ποιοτικά το πρόγραμμα θα αξιολογηθεί μέσω ημι-δομημένων ομαδικών συνεντεύξεων μαθητών και διδασκόντων. 3. Κατά τη διάρκεια εφαρμογής σε εβδομαδιαία βάση: (α) Τηρείται ημερολόγιο καταγραφής συμβάντων, (β) διεξάγεται ομαδική συζήτηση με τους διδάσκοντες και επιλεγμένους μαθητές για θέματα που σχετίζονται με την εφαρμογή του προγράμματος, και (γ) οι μαθητές συμπληρώνουν έντυπο ερωτηματολόγιο αξιολόγησης της διδασκαλίας και του μαθήματος ΦΑ (βλ. Παράρτημα 4). 4. Ένας ειδικός στη ΦΑ, θα αξιολογήσει το πρόγραμμα ως εξωτερικός αξιολογητής, μετά την ολοκλήρωσή του. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι διαπιστώσεις που έχουν προκύψει στις πρώτες έξι βδομάδες εφαρμογής του προγράμματος Stay Fit με δεδομένα που προέρχονται από: (α) το ημερολόγιο καταγραφής συμβάντων, (β) τις συζητήσεις με τους διδάσκοντες, (γ) από τις συζητήσεις με τους 3
Αυγερινός, Τσαβδαρίδης Ζύμαρη & Κοτσιάνη μαθητές καθώς και τα ερωτηματολόγια αξιολόγησης που συμπληρώνουν οι μαθητές σε εβδομαδιαία βάση, (δ) την επισκεψιμότητα της ιστοσελίδας, και (ε) τη τήρηση και συμπλήρωση του ατομικού e- χαρτοφυλακίου. Αποτελέσματα Αξιολόγηση των περιεχομένων του προγράμματος από τους μαθητές και τους διδάσκοντες. Οι καινοτομίες στα περιεχόμενα του μαθήματος και στον τρόπο διδασκαλίας του, στο πλαίσιο του εβδομαδιαίου δίωρου μαθήματος ΦΑ, έγιναν αποδεκτές με ενθουσιασμό από τους μαθητές. Η συμμετοχή που σε όλα τα μαθήματα ξεπερνούσε το 90% στο σύνολο των μαθητών. Η θετική αντιμετώπιση, το ενδιαφέρον και το θετικό περιβάλλον μάθησης διαπιστωνόταν σε εβδομαδιαία βάση μέσα από τα ερωτηματολόγια που συμπλήρωναν οι μαθητές (βλ. Παράρτημα 4), και επιβεβαιωνόταν καθημερινά από τους διδάσκοντες οι οποίοι διαπίστωναν μια πρωτόγνωρη αύξηση του ενδιαφέροντος των μαθητών και μια εμφανή προσπάθεια για επίτευξη και ατομική βελτίωση. Η διδάσκοντες σημείωσαν με έμφαση ότι καθημερινά, εκτός μαθήματος, τους προσέγγιζαν μαθητές και μαθήτριες που ήθελαν πρόσθετη καθοδήγηση και συμβουλές για το πώς θα πρέπει ενεργήσουν ώστε να βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση, να μειώσουν το βάρος τους και να γίνουν πιο φυσικά δραστήριοι. Ωστόσο, παρά τη ιδιαίτερα θετική αντιμετώπιση του τυπικού μαθήματος, οι μαθητές τριες της πρώτης πειραματικής ομάδας δεν αξιοποίησαν ιδιαίτερα τις πρόσθετες ευκαιρίες για οργανωμένη άσκηση που τους δόθηκαν μέσα από το πρόγραμμα, τα απογεύματα και τα σαββατοκύριακα. Η συμμετοχή ήταν γενικά χαμηλή και κυμάνθηκε από 3-20% παρά το ότι τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν ιδιαίτερα προκλητικές δραστηριότητες και να αποκτήσουν εμπειρίες από οργανωμένες δραστηριότητες μαζικού αθλητισμού στη διάρκεια των σαββατοκύριακων. Χρήση της ιστοσελίδας, του e-χαρτοφυλάκιου και του βηματόμετρου Με βάση την επισκεψιμότητα στην ιστοσελίδα του προγράμματος, τουλάχιστον στο διάστημα των έξι πρώτων βδομάδων εφαρμογής του προγράμματος, φάνηκε ότι αυτή δεν πέτυχε το στόχο της δημιουργίας της. Οι μαθητές έδειξαν απροθυμία να την επισκεφθούν, να περιηγηθούν, να μελετήσουν το αναρτημένο υλικό και να εμπλακούν στις προτεινόμενες διαδικασίες που προσχεδίασαν οι ερευνητές. Ανάλογα περιορισμένη χρήση και ασυνέπεια στην συμπλήρωσή του είχε και το προσωπικό e-χαρτοφυλάκιο των μαθητών. Οι μαθητές όλο αυτό χρονικό διάστημα, παρά την τακτική παρότρυνση των καθηγητών τους, δεν το αντιμετώπισαν ως μέρος της μαθησιακής διαδικασίας, με αποτέλεσμα να είναι στην μεγάλη πλειοψηφία τους ιδιαίτερα αμελείς στα εβδομαδιαία καθήκοντα και στις υποχρεώσεις τους. Περιορισμένος αριθμός μαθητών συμπλήρωσε τακτικά και με επάρκεια το e- χαρτοφυλάκιό του και ολοκλήρωσε τις προτεινόμενες εργασίες που αποτελούσαν συμπληρωματικό μέρος του δίωρου μαθήματος ΦΑ που γινόταν στο σχολείο. Με ανάλογα χαμηλή αποδοχή και ασυνέπεια στη χρήση του αντιμετωπίστηκε το βηματόμετρο Omron που έλαβαν στην αρχή του προγράμματος όλοι οι συμμετέχοντες της πρώτης πειραματικής ομάδας. Μόνο το 40% των μαθητών τήρησε με ακρίβεια τις οδηγίες των κατασκευαστών ώστε να καταγράψουν έγκυρα και αξιόπιστα την ημερήσια βηματομετρική φυσική τους δραστηριότητα. Τα αγόρια έδειξαν μεγαλύτερη συνέπεια στη χρήση του σε σχέση με τα κορίτσια, και προσπάθησαν περισσότερο να αυξήσου ν την ημερήσια και την συνολική εβδομαδιαία βηματομετρική τους ΦΔ σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες για καλή υγεία. Συζήτηση Σήμερα η διδασκαλία του μαθήματος της ΦΑ στο λύκειο είναι μόνο δύο ώρες τη βδομάδα. Για τη συμμετοχή του ο μαθητής δεν προβλέπεται να κάνει καμία σχετική προεργασία πριν την προσέλευσή του στο μάθημα και δεν έχει καμία δέσμευση ή υποχρέωση να πραγματοποιήσει κάτι μετά. Σ αυτό το 4
πλαίσιο είναι λογικό το μάθημα να καθίσταται στατικό για το μαθητή, ο οποίος λειτουργεί κυρίως ως παθητικός δέκτης των αποφάσεων του διδάσκοντα και να μην βοηθά στην επίτευξη των επίκαιρων στόχων του μαθήματος για την ολόπλευρη ψυχοσωματική του ανάπτυξη. Η εφαρμογή ενός μεικτού μοντέλου διδασκαλίας της ΦΑ, όπου αξιοποιούνται οι δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν τις ευκαιρίες του μαθητή για επίτευξη ουσιαστικής μάθησης και του διδάσκοντα για αποτελεσματικότερη διδασκαλία (Αντωνίου & Δέρρη, 2003; Thornburg & Hill, 2006). Η υπόθεση των ερευνητών στην παρούσα έρευνα ήταν ότι η τεχνολογία θα βοηθούσε στη μεταστροφή από αυτή τη στατική κατάσταση, προς μια κατάσταση ενεργητικής εμπλοκής, όπου οι μαθητές είναι αυτοί που αποφασίζουν, σχεδιάζουν, ενεργούν και αναστοχάζονται για θέματα που τους αφορούν, γεγονός που υποστηρίζεται σε άλλες σχετικές μελέτες. Οι διαπιστώσεις που έχουν προκύψει στις πρώτες έξι βδομάδες εφαρμογής του προγράμματος Stay Fit προς το παρόν υποστηρίζουν μόνο εν μέρει τις αρχικές υποθέσεις των ερευνητών. Το σύνολο των μαθητών και των δύο πειραματικών ομάδων δέχθηκε θετικά τις αλλαγές που έγιναν στο δίωρο εβδομαδιαίο μάθημα και συμμετείχε με ενθουσιασμό σ όλες τις δράσεις που οργανώθηκαν στο πλαίσιο της τυπικής λειτουργίας του μαθήματος στο σχολείο. Αυτό το στοιχείο είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, ειδικά για τα κορίτσια, των οποίων η συμμετοχή στο προηγούμενο τυπικό πρόγραμμα του ΥΠΔΜΘ στο συγκεκριμένο σχολείο δύσκολα ξεπερνούσε το 70%. Αυτό προφανώς οφείλεται στην εισαγωγή νέων, προκλητικών και ευχάριστων κινητικών περιεχομένων σε συνδυασμό με τον πιο μαθητοκεντρικό προσανατολισμό της διδασκαλίας που εφάρμοσαν οι διδάσκοντες. Παρά την καθολική συμμετοχή όμως στο μάθημα, πολύ περιορισμένος αριθμός μαθητών της πρώτης πειραματικής ομάδας αξιοποίησε τις πρόσθετες ευκαιρίες για συμμετοχή σε οργανωμένη φυσική δραστηριότητα και άσκηση που είχαν κατά τη διάρκεια των απογευμάτων και των σαββατοκύριακων. Οι ίδιοι οι μαθητές όταν ρωτήθηκαν να εξηγήσουν τους λόγους μη συμμετοχής, ανέφεραν ως αιτίες κατά σειρά σπουδαιότητας: (α) την έλλειψη χρόνου από το ιδιαίτερα βαρύ πρόγραμμα μελέτης, (β) την αίσθηση κούρασης και πίεσης από τον ακαδημαϊκό φόρτο της βδομάδας, ώστε να προτιμούν να μην κάνουν απολύτως τίποτε κατά τη διάρκεια του σαββατοκύριακου ή να αφιερώσουν τον λίγο ελεύθερο χρόνο τους για να συναντήσουν φίλους, (γ) τη μεγάλη απόσταση που έπρεπε να διανύσουν από το σπίτι τους μέχρι τους χώρους άσκησης, και (δ) τους ενδεχόμενους κινδύνους που εγκυμονεί η μετακίνηση. Στους λόγους που επικαλούνται οι μαθητές, ίσως θα πρέπει να συνυπολογιστεί το γεγονός ότι γενικά οι συμμετέχοντες της πρώτης πειραματικής ομάδας δεν είχαν κουλτούρα και εμπειρία στα σπορ και στις αθλοπαιδιές. Πιθανά λοιπόν να είχαν ενδοιασμούς στην εμπλοκή τους με τις προτεινόμενες δραστηριότητες, επειδή αυτές απείχαν πολύ απ αυτές που επέλεγαν μέχρι πρότινος ν ασχοληθούν στη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου τους. Οι ερευνητές υπέθεσαν σχεδιάζοντας το πρόγραμμα, ότι η παροχή πρόσθετων ευκαιριών για επικοινωνία, η γνωστική υποστήριξη μέσω της πρόσβασης σε επιλεγμένες πληροφορίες σε ειδικά διαμορφωμένη ιστοσελίδα, η εμπλοκή στην εκπόνηση ομαδικών εργασιών, η τήρηση προσωπικού χαρτοφυλακίου με αποδεικτικό υλικό της ατομικής προόδου και η καταγραφή της καθημερινής βηματομετρικής ΦΔ θα παρακινούσε τους μαθητές να γίνουν πιο δραστήριοι και θα βοηθούσε στην επίτευξη των στόχων του μαθήματος, αποτέλεσμα που καταγράφηκε σε άλλες ανάλογες μελέτες (Mupinga, 2005). Από τις διαπιστώσεις των έξι πρώτων βδομάδων εφαρμογής του προγράμματος δεν επιβεβαιώθηκε αυτή η υπόθεση. Υπάρχουν αρκετές πιθανές αιτίες για αυτή τη αρνητική συμπεριφορά των μαθητών ως προς τη χρήση της τεχνολογίας ως μέρος του μαθήματος της ΦΑ. Οι μαθητές όταν ρωτήθηκαν είπαν ότι αντιμετωπίζουν τη ΦΑ ως μια ανάπαυλα δραστήριας αναψυχής και οι επιπλέον υποχρεώσεις αφαιρούν αυτή τη χαλαρή διάθεση που έχουν για το μάθημα και τους δημιουργούν πρόσθετη πίεση, ανάλογη που αισθάνονται στα άλλα μαθήματα. Η μελέτη του εκπαιδευτικού υλικού στην ιστοσελίδα, η τακτική συμπλήρωση του e-χαρτοφυλακίου, ακόμη και η μελέτη των ανακοινώσεων των διδασκόντων αντιμετωπίστηκαν από τους μαθητές ως επιπλέον φόρτος εργασίας 5
Αυγερινός, Τσαβδαρίδης Ζύμαρη & Κοτσιάνη και χάσιμο χρόνου. Προφανώς το νέο πλαίσιο λειτουργίας που εισήχθη στο πρόγραμμα Stay Fit απείχε πολύ από την αντίληψη που δημιούργησαν οι μαθητές για το μάθημα όλα τα προηγούμενα χρόνια φοίτησής τους στο σχολείο. Ίσως λοιπόν θα πρέπει ανάλογοι νεοτερισμοί να ξεκινούν να εφαρμόζονται σε μαθητές μικρότερης ηλικίας, πριν ακόμη παγιωθεί αυτή η αντίληψη ώστε να αναπτυχθεί η ανάλογη κουλτούρα. Ένας άλλος λόγος που πιθανά απέτρεψε τους μαθητές να επισκεφθούν και να αξιοποιήσουν την ιστοσελίδα του μαθήματος καθώς και να συμπληρώσουν το e- χαρτοφυλάκιο έχει να κάνει με το γεγονός ότι αυτά δημιουργήθηκαν στο intranet του σχολείου και όχι σε ένα άλλο ψηφιακό περιβάλλον που είναι πιο εξοικειωμένα τα παιδιά στην καθημερινότητά τους όπως είναι για παράδειγμα κάποιο blog ή το Facebook. Το intranet είναι ένα περιβάλλον που χρησιμοποιείται αποκλειστικά και εκπαιδευτικούς σκοπούς, και ίσως αυτό το στοιχείο συνειρμικά να αποθάρρυνε τους μαθητές αφού τους παράπεμπε σε μία ακόμη «εκπαιδευτική υποχρέωση» και όχι σε μια προσωπική τους επιλογή. Έκπληξη ωστόσο αποτέλεσε η διαπίστωση ότι οι νέες τεχνολογίες δεν χρησιμοποιούνται ως αναπόσπαστο μέρος εκπαιδευτικής διαδικασίας, παρά την αρχική διαφορετική εκτίμηση που αποκομίστηκε από τη συζήτηση με τη διοίκηση του σχολείου. Ίσως αυτό το γεγονός σε κάποιο βαθμό πιθανά συνέβαλε στο αντιμετωπιστεί από τους μαθητές αρνητικά η πρόσθετη εργασία μέσω της ιστοσελίδας και του e-χαρτοφυλακίου. Η ερμηνεία των παραπάνω διαπιστώσεων πρέπει να γίνει λαμβάνοντας υπόψη τον περιορισμένο χρόνος εφαρμογής του προγράμματος, τον περιορισμένο αριθμό καθηγητών και μαθητών που εμπλέκονται στο μεικτό μοντέλο και τη πολυπαραγοντική φύση και οργάνωση της παρέμβασης. Πιο πλήρη, έγκυρη και αξιόπιστη ερμηνεία των αποτελεσμάτων αναμένεται να γίνει με την ολοκλήρωση του προγράμματος και τη συλλογή όλων των ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων αξιολόγησής του. Βιβλιογραφία Anand Pranit, Herrington Anthony & Agostinho Shirley. (2008). Constructivist-based learning using location-aware mobile technology: an exploratory study. World Conference on Educational Multimedia, Hypermedia and Telecommunications. Vienna, Austria: AACE. Bouchard Claude & Katzmarzyk, T. Peter (2010). Introduction. In Bouchard, C. & Katzmarzyk, P.T. (Eds.) Physical Activity and Obesity. (pp.2-6). Champaign, IL: Human Kinetics Publishers, Inc. Goudas Marios & Hassandra, M. (2006). Greek students motives for participation in physical education. In: International Journal of Physical Education, 43, 85-89. CDC. Participation in High School Physical Education- Ontario, Canada. Ημερομηνία ανάκτησης: 5-10-2010. http://www.cdc.gov/mmwr/preview/ mmwrhtml/ mm5603a2.htm Martin Jeffrey & Kulinna Pamela (2004). Self-efficacy theory and the theory of planned behavior: Teaching physically active physical education classes. In: Research Quarterly for Exercise and Sport, 75 (3), 288-297. Mupinga M. Davison (2005). Distance education in high schools: Benefits, challenges, and suggestions. In: The Clearing House, 78 (3), 105-108. National Association for Sport and Physical Education. (2004b) Moving into the future: National standards for physical education (2nd ed). Reston, VA: Author. National Association for Sport and Physical Education. (2007). Shape of the nation: Status of physical education in the USA. Reston, VA: Author. National Association for Sport and Physical Education. (2004). Appropriate practices for high school physical education. Reston, VA: Author. National Association for Sport and Physical Education, an association of the American Alliance for Health, Physical Education, Recreation and Dance. Initial Guidelines for Online Physical Education. Ημερομηνία ανάκτησης:15-9-2011. http://www.dpi.state.nc.us/docs/curriculum/healthfulliving/resources/onlinepeguidelines.pdf 6