TO TEYXO AYTO: MONIME TH E. Mηνια ο Περιοδικ Πρωτοποριακ ς Eρευνας. Kυδαθηναίων 29, Πλάκα, Aθήνα. Tηλέφωνα: ,

Σχετικά έγγραφα
α κα ρι ι ο ος α α νηρ ος ου ουκ ε πο ρε ε ευ θη εν βου λη η η α α σε ε ε βων και εν ο δω ω α α µαρ τω λω ων ουουκ ε ε ε

Π α σα πνο η αι νε σα τω τον Κυ ρι. Π α σα πνο η αι νε σα α τω τον. Ἕτερον. Τάξις Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου, Ὀ Ν Ψαλµός. Μέλος Ἰωάννου Ἀ. Νέγρη.

ΣΤΟ ΧΟΣ- Ε ΠΙ ΔΙΩ ΞΗ ΠΛΑΙ ΣΙΟ ΧΡΗ ΜΑ ΤΟ ΔΟ ΤΗ ΣΗΣ

Τι μπορεί να δει κάποιος στο μουσείο της Ι.Μ. Μεγάλου Μετεώρου

ο Θε ος η η µων κα τα φυ γη η και δυ υ υ να α α α µις βο η θο ος ε εν θλι ψε ε ε σι ταις ευ ρου ου ου ου ου σαις η η µα α α ας σφο ο ο ο

1.2.3 ιαρ θρω τι κές πο λι τι κές Σύ στη μα έ λεγ χου της κοι νής α λιευ τι κής πο λι τι κής...37

Ό λοι οι κα νό νες πε ρί με λέ της συ νο ψί ζο νται στον ε ξής έ να: Μά θε, μό νο προκει μέ νου. Friedrich Schelling. σελ. 13. σελ. 17. σελ.

των ερ γα το τε χνι τών εργοστασίων Τσιµεντολίθων, ό λης της χώρας O41R09

των Κοι νω νι κών λει τουρ γών που α πα σχο λού νται στις Νευ ρο ψυ χι α τρι κές κλι νι κές Α θη νών & περιχώρων Ot02R03

Οι τα α α α α α α α Κ. ε ε ε ε ε ε ε ε ε Χε ε ε. ε ε ε ε ε ε ρου ου βι ι ι ι ι ι ι. ιµ µυ στι κω ω ω ω ω ως ει κο ο

Κυ ρι ον ευ λο γη τος ει Κυ ρι ε ευ. λο γει η ψυ χη µου τον Κυ ρι ον και πα αν. τα τα εν τος µου το ο νο µα το α γι ον αυ

ε πι λο γές & σχέ σεις στην οι κο γέ νεια

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΜΕΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

των Κοι νω νι κών Λει τουρ γών που α πα σχο λού νται στους ι δι ω τι κούς παι δι κούς σταθ µούς όλης της χώρας O21R09

anjologion ellhnikwn grammatoseirwn

ΑΣΚΗΣΗ, ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ

Αρ χές Ηγε σί ας κα τά Πλά τω να

ΠΕΡΙEΧΟΜΕΝΑ. Πρό λο γος...13 ΜΕ ΡΟΣ Ι: Υ ΠΑΙ ΘΡΙΑ Α ΝΑ ΨΥ ΧΗ

Βασικά Χαρακτηριστικά Αριθμητικών εδομένων

Κα λόν ύπ νο και όνειρ α γλυκά

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΑ & ΘΕΟΤΟΚΙΑ ΕΣΠΕΡΑΣ 1-15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ. Παρασκευή 1/08/2014 Ἑσπέρας Ψάλλοµεν τὸ Ἀπολυτίκιο τῆς 2/8/2014. Ἦχος.

των Δ εν δρο αν θοκηπουρών Ξενοδοχειακών επιχειρήσεων O08R12

των εργαζοµένων στα Συµβολαιογραφεία όλης της χώρας K67R09

ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ - ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΑΠΕ ΣΕ ΝΗΣΙΩΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

των Καθηγητών Φροντιστηρίων Ξένων γλωσσών όλης της χώρας O18R11

Κωνσταντίνος Θ. Ευαγγελάτος. για αμιγή χορωδία (SSA, SAA, TTB, TBB)

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΤ ΕΒ ΟΜΑ ΟΣ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ. ἐν τῷ ἑσπερινῷ τῆς Προηγιασμένης

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΒΑΜΒΑΚΙ - ΚΛΩΣΤΙΚΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΒΑΜΒΑΚΙ Ε ΞΑ ΠΛΩ ΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΚΟ ΝΟ ΜΙ ΚΗ ΣΗ ΜΑ ΣΙΑ Γε νι κά

Θεωρι α Γραφημα των 8η Δια λεξη

Aν κα γνώση µας γ ρω π τ ν παγκ σµιο προκατακλυσµια ο

d u d dt u e u d dt e u d u 1 u dt e 0 2 e

οξαστικὸν Ἀποστίχων Ὄρθρου Μ. Τετάρτης z 8 a A

ΠΕΤΡΟΥ ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΟΥ Η ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΣ

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ. ΘΕΜΑ: «Προκήρυξη πλήρωσης θέσεων Προϊσταμένων Νηπιαγωγείων και Προϊσταμένων Δημοτικών Σχολείων Π.Ε. Καρδίτσας»

ΤΜΗΜΑ ΦΩΚΑ/ΤΕΤΑΡΤΗ

Θεωρι α Γραφημα των 7η Δια λεξη

των εργαζοµένων στα εργοστάσια και εργαστήρια Κοπής και Επεξεργασίας Μαρµάρων όλης της χώρας

Κυ ρι ε ε κε κρα α ξα προ ο ος σε ε ει σα

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΕΒ ΟΜΑ ΟΣ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ἐν τῷ Ἑσπερινῷ τῆς Προηγιασμένης. Ἦχος

των Ξε να γών Ρόδου Ot04R14

του προσωπικού Κινηµατογράφων όλης της χώρας K22R11

ΠΕΡΙEΧΟΜΕΝΑ. Πρό λο γος...13 ΜΕ ΡΟΣ Ι: Υ ΠΑΙ ΘΡΙΑ Α ΝΑ ΨΥ ΧΗ

Γιάννης Θεοδωράκης & Μαίρη Χασάνδρα ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

6ο Μάθημα Πιθανότητες

Ευγενία Κατσιγιάννη* & Σπύρος Κρίβας**

Ἔκτασις. οι τα α α Δ. α α α α Δ. ου ου ου ου ου ου ου ου ου ου ου ου ου. υ υ υ υ υ υ υ υ υ υ µυ υ στι ι ι Μ. ι ι ει ει κο ο νι ι ι ι ι ι ι

των ερ γα ζο µέ νων σε ε πι χει ρή σεις Έ ρευ νας - Ε ξό ρυ ξης, Με λε τών και Δ ιΰ λι σης Αρ γού Πε τρε λαί ου ό λης της χώ ρας K65R10

Η εταιρεία Kiefer. ιδρυ θηκε το 2014 και θεωρει ται μι α απο τις. μεγαλυ τερες εταιρει ες Κατασκευη ς Μονα δων. Ηλεκτροπαραγωγη ς απο Ανανεω σιμες

του ερ γα το τε χνι κού προ σω πι κού Πο το ποιΐ ας - O ξο ποιΐας κ.λπ. Ν. Ηρακλείου Kt07R11

ΧΙΟΣ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ κδοση:

καλύψουν τα έξοδα µετάβασης-µετακίνησης στον τόπο άσκησης των καθηκόντων τούς.

O Iησο ς το Nαυ κα προφήτης Hλίας πρ τοι διδάξαντες τ ς σφαγ ς λλοπίστων

Θεωρι α Γραφημα των 2η Δια λεξη

Αποτελεσματικός Προπονητής

0a1qqW+1a1`qÁlw n εν σοί Κύ ρι ε τρο πού μαι τού τον.

ΠΥ ΡΟ ΒΟ ΛΙΚΟΥ Τ Ο Υ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ο Υ Μ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Α Π Υ Ρ Ο Β Ο Λ Α H Ι Δ Ρ Υ Σ Η Τ Ο Υ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ο Υ Π Υ - Ρ Ο Β Ο Λ Ι Κ Ο Υ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Κατέθεσε την καινοτόμα ιδέα σου στον 1ο Διαγωνισμό BlueGrowth Patras

Η Ο ΜΑ ΔΙ ΚΗ. της ζω ής

BOYΛH TΩΝ EΛ ΛH NΩN ΔIEY ΘYN ΣH NO MO ΘE TI KOY EP ΓOY E BΔO MA ΔIAIO ΔEΛ TIO

A. O ANΘPΩΠOΣ ΣTHN ANAZHTHΣH ΛEΞEIΣ TOY ΘEIOY KΛEI IA

Ό λοι οι κα νό νες πε ρί με λέ της συ νο ψί ζο νται στον ε ξής έ να: Μά θε, μό νο προκει μέ νου. Friedrich Schelling. σελ. 13. σελ. 17. σελ.

ΧΑΙ ΡΕ ΤΙ ΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟ Ε ΔΡΟΥ ΤΗΣ Ο ΤΟ Ε

τ υτικ µέρος τ ς Λέσ ου, νάµεσα στ Σίγρι κα τ ν Eρεσ, δηµιο ργησε τ ντυπωσιακ θα µα της, τ Aπολιθωµένο

Πρι τ αρακτηρ οτικ λαπλ ουοτηματα μικρ ετ εξεργατ δ π υ τ

των Oι κο δό µων συ νερ γεί ων O32R09

Πρα κτι κών µη χα νι κών Δ ηµοσίου, ΝΠΔ Δ & OΤΑ O36R11

Ἐν τῷ ἑσπερινῷ τῆς Προηγιασμένης

Αρχές Μάνατζμεντ και Μάρκετινγκ Οργανισμών και Επιχειρήσεων Αθλητισμού και Αναψυχής

Θεωρι α Γραφημα των 5η Δια λεξη

των η λε κτρο νι κών πτυ χιού χων α νω τέ ρων σχολών O11R09

ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι χε ε ρου ου βι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ιµ µυ υ υ υ υ υ υ Π ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ζο ο ο ει ει κο ο

Ἐν τῷ ἑσπερινῷ τῆς Προηγιασμένης

Λο γι στών & Βοη θών Λο γι στών βι ο µη χα νι κών και λοι πών ε πι χει ρή σε ων όλης της χώρας O23R09

Ε ΓΚΛΗ ΜΑ ΤΑ ΚΑΙ ΔΗ Ω ΣΕΙΣ ΚΑΤΟ ΧΙ ΚΗΣ ΠΕ ΡΙΟ ΔΟΥ ΣΤΗ ΔΙΑΡ ΚΕΙΑ ΤΗΣ ΣΤΟ ΝΟ ΜΟ Α ΧΑ Ϊ ΑΣ ΜΕ ΒΑ ΣΗ ΤΟ ΑΡ ΧΕΙΟ ΤΗΣ ΔΙΣ

Π Ε Ρ Ι E Χ Ο Μ Ε Ν Α

Πα κ έ τ ο Ε ρ γ α σ ί α ς 4 Α ν ά π τ υ ξ η κ α ι π ρ ο σ α ρ µ ο γ ή έ ν τ υ π ο υ κ α ι η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ο ύ ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ο ύ υ λ ι κ ο

Η ΤΡΥ ΠΑ ΤΟΥ Ο ΖΟ ΝΤΟΣ

ΠΕΡΙEΧΟΜΕΝΑ. Εισαγωγή... 11

ΚΑΝΟΝΙΣ ΜΟ Ι ΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΑΓΩΝΩΝ 1 / 8 SCALE IC TRA CK ΕΛ. Μ. Ε

Πρώϊος Μιλτιάδης. Αθαναηλίδης Γιάννης. Ηθική στα Σπορ. Θεωρία και οδηγίες για ηθική συμπεριφορά

H ΕΝ ΝΟΙΑ ΤΗΣ ΘΡΗ ΣΚΕΙΑΣ ΚΑ ΤΑ ΤΟΥΣ ΑΡ ΧΑΙΟΥΣ ΕΛ ΛΗ ΝΕΣ

Η ΑΜΟΤΟΕ προκηρυ σσει για το 2019, Πανελλη νιο Πρωτα θλημα Dragster αποτελου μενο απο 6 αγω νες, με το παρακα τω προ γραμμα:

Θεωρι α Γραφημα των 10η Δια λεξη

BOYΛH TΩΝ EΛ ΛH NΩN ΔIEY ΘYN ΣH NO MO ΘE TI KOY EP ΓOY E BΔO MA ΔIAIO ΔEΛ TIO

Θεωρι α Γραφημα των 9η Δια λεξη

BOYΛH TΩΝ EΛ ΛH NΩN ΔIEY ΘYN ΣH NO MO ΘE TI KOY EP ΓOY E BΔO MA ΔIAIO ΔEΛ TIO

Ἐν τῷ ἑσπερινῷ τῆς Προηγιασμένης

των Φορ το εκ φορ τω τών πρα κτο ρεί ων µε τα φο ρών ό λης της χώρας O46R09

Α ΡΙΘ ΜΟΣ ΟΙ ΚΗ ΜΑ- ΤΩΝ ΚΑΙ Υ ΝΑ ΜΕΝΟ ΝΑ Ε ΞΥ ΠΗ ΡΕ ΤΗ ΘΕΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ. 3 ξε νώ νες Α ΣΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ. Ξε νώ νες Α ΣΣ Κοζάνη. Κ.

Ἐν τῷ ἑσπερινῷ τῆς Προηγιασμένης

Θρησκεία καί Ἐκκλησία στήν κοινωνία

Ἐν τῷ ἑσπερινῷ τῆς Προηγιασμένης

Εικονογραφημένο Λεξικό Το Πρώτο μου Λεξικό

ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ 2015

Ο ΠΛΑ ΤΩ ΝΙ ΚΟΣ Η ΓΕ ΤΗΣ

H Η ΜΙΟΥΡ ΓΙ Α ΜΙΑΣ Ε ΝΩ ΜΈ ΝΗΣ ΕΥ ΡΩ ΠΗΣ ΚΑ ΤΑ ΤΗΝ ΠΕ ΡΙ Ο Ο ΣΤΗ ΒΑ ΣΗ ΤΟΥ Ο ΜΟ ΣΠΟΝ ΙΑ ΚΟΥ ΠΡΟ ΤΥ ΠΟΥ

Τῇ Τρίτῃ τῆς Διακαινησίμου. Μνήμην ἐπιτελοῦμεν. τῶν Ἁγίων ἐνδόξων νεοφανῶν καί Θαυματουργῶν. Ὁσιομαρτύρων Ραφαήλ και Νικολάου,

ε ε λε η σον Κυ ρι ε ε ε

BOYΛH TΩΝ EΛ ΛH NΩN ΔIEY ΘYN ΣH NO MO ΘE TI KOY EP ΓOY E BΔO MA ΔIAIO ΔEΛ TIO

Ἐν τῷ ἑσπερινῷ τῆς Προηγιασμένης

Transcript:

TO TEYXO AYTO: Mηνια ο Περιοδικ Πρωτοποριακ ς Eρευνας. Kυδαθηναίων 29, Πλάκα, 105 58 Aθήνα. Tηλέφωνα: 3223957, 9841655. Tηλοµοι τυπος: 3314997. IA IKTYO («Internet»): http://www.davlos.gr Hλεκτρονικ λληλογραφία: davlos@otenet.gr T Γραφε α το λειτουργο ν πρωιν ς ρες 9.30-14.30 καθηµεριν (κα Σά ατο). Iδρυτ ς- Iδιοκτήτης- Eκδ της- ιευθυντής: HMHTPHΣ I. ΛAMΠPOY Aχιλλέως - Mουσ ν 51 Παλαι Φάληρο. Παραγωγή: PRESS LINE Mάγερ 11, Aθήνα, τηλ.: 5225.479. Tιµή ντιτ που: 1.700 δρχ. - 4,98 ε ρώ. 12µηνη συνδροµή: 16.000 δρχ.- 46,98 ε ρώ. Oργανισµ ν κ.λπ.: 24.000 δρχ.- 70,43 ε ρώ. Φοιτητ ν: 13.000 δρχ. - 38,15 ε ρώ. Eξωτερικο : 80 δολλ. HΠA. H συνδροµ κατα άλλεται κατ τ ν γγραφή. H συνδροµ νανεώνεται α τοµάτως µετ τ ν λήξη το 12µήνου. ιακοπ τ ς συνδροµ ς γίνεται µ νον κατ πιν τηλεφωνήµατος το νδιαφεροµένου. IAºHMI EI EN HMO IEYONTAI. T χειρ γραφα δ ν πιστρέφονται. Oλες ο συνεργασίες κα τ ταχυδροµικ µ άσµατα στ διε θυνση: HM. I. ΛAMΠPOY, Π στ Pεστ ντ 175 01, Π. Φάληρο. Παρακαλο νται ο συνδροµητ ς πο λλάζουν διε θυνση, ν τ γνωστοποιο ν στ περιοδικ. Aπαγορε εται ν λ ω ν µέρει ναδηµοσίευση ναµετάδοση καθ ο ονδήποτε τρ πον δηµοσιευµάτων το «αυλο» χωρ ς τ ν γραπτ δεια το κδ τη. ΣEΛIΣ 15248: «Παγκοσµιοποίηση» λληνοποίηση το K σµου;.i.λ. ΣEΛIΣ 15250: EΠIΛOΓH EΠIΣTOΛΩN ANAΓNΩΣTΩN Σ. N. ΠAΠΠAΣ, B. NIKOΛTΣHΣ, Πρωτοπρεσ τερος TIMOΘEOΣ, Γ. KOΛΛHMENOΣ, EIPHNH MHTΣIOY. ΣEΛIΣ 15250: Περ σωτηρίας τ ς Γλώσσας π τ Xριστιανισµ Γ. ΦAKOΣ ΣEΛIΣ 15254: Eδρες Eλληνικο Πολιτισµο (γελοιογραφία) ΠANTEΛHΣ ΓΛAPOΣ ΣEΛIΣ 15255: ν πάρχει παγκοσµίως ποδεκτ ιώσιµη λ ση κτ ς τ ς λληνικ τητας Συνέντευξη το B. S. THORNTON στ N. MΠIΣKA ΣEΛIΣ 15255: «Eπιστηµονικ» θεοκρατικ προπαγάνδα στ ς HΠA ρ. MANOYΣOΣ KAMΠOYPHΣ ΣEΛIΣ 15265: H πάντηση το Σωκράτη στ ν «πολυπολιτισµ» ΣTEΦANOΣ MYTIΛHNAIOΣ ΣEΛIΣ 15272: O «πολυπολιτισµ ς» κα ο Aλ ανο Yποστράτηγος K.X. KΩNΣTANTINI HΣ ΣEΛIΣ 15275: Πολιτε µατα κα λληνικ «π λις» KΩNΣTANTINOΣ KAPMIPANTZOΣ ΣEΛIΣ 15291: H χαµένη τεχνολογία τ ς λληνικ ς κλασικ ς κωπήλατης ναυτιλίας JOHN R. HALE ΣEΛIΣ 15303: Eλληνικ πιν ηση τ ρχιτεκτονικ τ ξο BAΣIΛEIOΣ KATΣIA PAMHΣ ΣEΛIΣ 15311: Περ τ ν να ίωση το ωδεκαθέου IAMANTHΣ KOYTOYΛAΣ ΣEΛIΣ 15315: Aπ λληνικ ς λέξεις προ λθαν ο «τίτλοι» ε γενείας τ ν E ρωπαίων KΩNΣTANTINOΣ Γ. ΓEΩPΓANAΣ ΣEΛIΣ 15318: Eλλάδα τ ν Tαλιµπ ν νέος Mεσαίωνας ΠANOΣ TΣINAΣ ΣEΛIΣ 15319: Aγιος Aθανάσιος Πάριος: Eνα στίγµα µισελληνισµο τ ς νεώτερης Oρθοδοξίας ΠAN. Λ. KOYBAΛAKHΣ ΣEΛIΣ 15322: Mέσα π τ Φιλοσοφία ΘEO ΩPOΣ ΠAΠOYTΣHΣ ΣEΛIΣ 15326: H µ νη πνευµατικ «µαγι».i.λ. MONIME TH E OI ΓENNHTOPEΣ TOY ΠAΓKOΣMIOY ΠOΛITIΣMOY: σελ. 15273 O AΛΛOΣ ΛOΓOΣ: σελ. 15288 AIΣIMA KAI A HPITA: σελ. 15289 O KAΛAΘOΣ TΩN AXPHΣTΩN: σελ. 15302 H KINHΣIΣ TΩN I EΩN: σελ. 15322. TOMO K ñ API MO TEYXOY 238 ñ OKTøBPIO 2001

Πολυπολιτισµ ς - παγκοσµιοποίηση κα λληνοποίηση το K σµου Aν ντιλαµ ανώµαστε τ ν ννοια «πολιτισµ ς» σ συνάρτηση µ τ ν ννοια «λα ς» («λαϊκ ς πολιτισµ ς» - «φολκλ ρ»), τ τε «πολιτισµο» πάρχουν πολλοί, φ σον στο ς διάφορους λαο ς µπορε ν διακρίν η κανε ς διάφορες θρησκευτικ ς λλες πεποιθήσεις, π τ ς πο ες πορρέουν τ διάφορα θη, θιµα, στολές, τραγο δια, χορο κ.λπ. ( Eδ µπαίνουµε στ ν πειρασµ ν προσθέσωµε τι κα τ διάφορα ε δη το ζωικο ασιλείου χαρακτηρίζονται π διάφορα «θη» συνήθειες, διάφορες «στολ ς» φτερά, τρίχωµα, λέπια, διάφορα «τραγο δια» κελαηδήµατα κ.λπ., διάφορους «χορο ς» γαµήλιοι χορο διαφ ρων πτην ν ντ µων κ.ο.κ.) Aν µως ννοια «πολιτισµ ς» ε ναι ε δικ κα µ νον νθρώπινη κα γενικ µ νο πανανθρώπινη, τ τε πολιτισµ ς ε ναι νας, φ σον τ στοιχε α του χουν καθολικ ξία κα γενικ σχ γι λους το ς λαο ς. Aνεξαρτήτως τ ς ννοιας πο δίνει κανε ς στ λέξη «πολιτισµ ς», τ πανανθρώπινης ξίας στοιχε α ε ναι σήµερα δια αθµισµένα σ δ ο κλίµακες: α) Λ γος, θεωρία, διάλογος, ρευνα, λογικ κα π δειξη, τέκνα τ ν ποίων ε ναι ) πιστήµη, τεχνολογία, καλλιτεχνικ ς φιλοσοφικ ς στοχασµ ς κα δηµοκρατία. ν νοο νται κα δ ν πάρχουν ν ς µ νο «λαο» Λ γος, θεωρία, διάλογος, ρευνα, λογικ κα π δειξη, πως δ ν νοο νται κα δ ν πάρχουν ν ς µ νο «λαο» πιστήµη, τεχνολογία, καλλιτεχνικ ς φιλοσοφικ ς στοχασµ ς κα δηµοκρατία. (Tυχ ν διαφοροποιήσεις κατ τ πους, ποχ ς λα τητες ε ναι πλ ς κτροπ ς διαστρε λώσεις τ ν νωτέρω.) Kα δ θ πο µε α τ πο τ σο νοχλε πολλο ς κα διάφορους. Aν ο νωτέρω δ ο κατηγορίες τ ν στοιχείων πολιτισµο καθολικ ς πανανθρώπινης σχ ος ε ναι περάνω τ ν λα ν, θεωρητικ νακάλυψή τους κα πρακτικ φαρµογή τους ε ναι ργο τ ν Eλλήνων κα µ νο, τ ν Eλλήνων χι µ τ ν ννοια το λαο *, λλ µ τ ν ννοια ν ς συν λου νθρώπων πο ε δαν τ ζω κα τ ν κ σµο µ ναν τρ πο, µ τ ν πο ο κανένας λλος «λα ς» «θνος» δ ν τ ε δε. ν γνωρίζουµε ν πάρχουν νθρωποι πο µφισ ητο ν τ ν καθαρ α τ λήθεια, λλ ο ναγν στες το «αυλο» χουν ξοπλισθ π τ ς ρευνες το περιοδικο α το µ τέτοια πληµµυρίδα στορικ ν ποδείξεων, στε θεωρο µε περιττ ο αδήποτε νέα θεµελίωσή της στ ρθρίδιο α τ. Eποµένως περίφηµος «πολυπολιτισµ ς», σηµεριν α τ «καρα- µέλλα» το παγκ σµιου γωισµο, τ ς παγκ σµιας νοησίας τ ς παγκ σµιας πάτης, µπορε ν νοηθ µ νον ς διάφορα τοπικ φολκλ ρ * H λέξη «λα ς» στ ν ρχαία Eλληνικ σηµαίνει στρατ ς.

15249 κα «πιστε ω» (πο τσι κι λλι ς σήµερα ε ναι πι «ταφα πτώµατα» µετ τ ν παφή τους κα τ ν ναµέτρησή τους µ τ ν λληνικ ντίληψη τ ς πραγµατικ τητας). «Πολυπολιτισµ ς» λοιπ ν µ τ ν ποκλειστικ νθρώπινη ννοια δ ν πάρχει. Yπάρχει µ νον νας πολιτισµ ς. O Eλληνικ ς. A τ ς, πο ν τ ν ρνηθο ν ο διάφοροι λαο κα πιστρέψουν στ δικ τους «πιστε ω» στ ν δικ τους «πολιτισµ», γι ν µ πεκταθο µε στ ς λλες φο ερ ς συνέπειες µι ς τέτοιας πάρνησης, θ σηµειώσωµε πλ ς τι π τ ξι δισεκατοµµ ρια τοµα πο σήµερα το ς ποτελο ν, κατ τ 9/10 θ πεθάνουν π τ ν πε να τ ς ρρώστιες: H στορία ο γι τ γεγον ς τι στ ν πλανήτη µας πρ ν π τ ν παγκ σµια ξάπλωση τ ς πιστήµης κα τ ς τεχνολογίας σ καµµία περίοδο δ ν µπ ρεσαν ν πι ιώσουν περισσ τεροι π 500 κατοµµ ρια νθρωποι. Στ δίληµµα λοιπ ν Eλληνικ ς Πολιτισµ ς «Πολυπολιτισµ ς» πάντηση ε ναι δια µ κείνη πο µπορε ν δοθ στ δίληµ- µα Zω Θάνατος. *** Kι ς τελειώσουµε τ διατ πωση τ ν πλ ν κα σχεδ ν α ταποδείκτων α τ ν ληθει ν τ ς πο ες µως δ ν κκουµπ κανένας, δι τι προφαν ς «κα νε» µ τ «παρελκ µενο» τ ς πάτης το «πολυπολιτισµο», τ ν πάτη τ ς «παγκοσµιοποίησης», πως τ ν ννοο ν α το πο σήµερα τ ν διαπράττουν. ν πάρχει ο τε νοε ται παγκοσµιοποίηση «πλανηταρχική», «µερικανική», «σιωνιστική» κα πως λλι ς τ ν νειρε ονται. T νειρ τους α τ θ µείν η σαε «θεριν ς νυκτ ς» (τ πρ τα νυπέρ λητα διέξοδά τους κα προϊο σα ποσ νθεση τ ς ποτυγχάνουσας «Aπ πειρας Πλανηταρχίας» ρχισαν ν συνετίζουν κα το ς διους). Yπάρχει µως κάτι πο δ ν ε ναι πλ ς πιδίωξη, ε ναι πανίσχυρη σηµεριν παγκ σµια πραγµατικ τητα. Yπάρχει περχ µενη λληνοποίηση το κ σµου, πάρχει ραγδαία µογενοποίηση τ ς νθρωπ τητας στ σκέπτεσθαι κα στ ζ ν, στ λληνικ σκέπτεσθαι κα ζ ν. Eνα κα µ νο στοιχε ο το Eλληνικο Πολιτισµο, πο µ λις πέκτησε παγκ σµια ποδοχ νωσε τ ν πλανήτη, ο Oλυµπιακο Aγ νες, ρκε ν πικαλεσθο µε, γι ν κατανοηθ τι παγκοσµιοποίηση γίνεται πρακτικ φικτ µ νο, ν τ νθρώπινο ε δος λειτουργήσ η λληνικά. Oσοι δ ν λέπουν τ ν λληνοποίηση το σηµερινο K σµου θελοτυφλο ν. Kι σοι τ ν πο αθµίζουν ντιτάσσονται σ α τ ν (κυρίως νοθε οντάς την µ τ ν ξουσιαστικ τητα τ ς θεοκρατίας, τ ς «πίστης», το δεολογικο δ γµατος, τ ς µεταφυσικ ς, µ µι λέξη τ ς σιατικ ς A-λογίας) α τοκτονο ν στορικά..i.λ.

E I O H E I TO øn ANA Nø TøN Π ς Eλληνικ Mυθολογία γίνεται «Λο κυ Λο κ» K ριε διευθυντά, Hδη σ παλαι τερη πιστολ πρ ς τ περιοδικ σας («αυλ ς», τ. 194, Φε ρ. 1998) ε χα πιση- µάνει το ς κινδ νους π τ ν πιχειρο µενη θεα- µατοποίηση τ ς ρχαίας Eλληνικ ς Mυθολογίας, πο προωθε παγκ σµια ιοµηχανία το θεάµατος µέσα π τ ν κινηµατογράφο, τ ν τηλε ραση κ.ο.κ. Φαίνεται µως π ς τ θέµα ρχίζει ν λαµ- άν η διαίτερες διαστάσεις, καθ ς µετατρέπεται π καλαίσθητο ξενικ φε ρηµα σ προτειν - µενο πολιτιστικ κα ναπτυξιακ πρ τυπο γι τ σηµεριν κοινωνική µας πραγµατικ τητα. Συγκεκριµένα στ ς στ λες τ ς κυριακάτικης «Kαθηµεριν ς» (10/6/2001, σελ. 4) φιλοξενήθηκε συνέντευξη το πουργο Aνάπτυξης κ. N. Xριστοδουλάκη, στ ν ποία µεταξ λλων δια άσαµε κα τ σχετικ ξαγγελία γι τ δηµιουργία ν ς θεµατικο πάρκου στ ν Aνά υσσο µ ντικείµενο τ ν Eλληνικ Mυθολογία, πο σκοπ θ χ η τ ν προσέλκυση τουριστ ν ψηλο ε σοδήµατος. H ξαγγελία α τ συνώψιζε τ γενικώτερο πνε µα της στ ξ ς: «Oλες ο χ ρες χουν κάνει [σ. θε- µατικ πάρκα]. H Πορτογαλία γι παράδειγµα στησε τέτοιο πάρκο µ θέµα τ ν Λο κυ Λο κ. Eµε ς µιλ µε γι µυθολογικ πάρκο, στε ν µ ς συνδέσ η κα µ το ς Oλυµπιακο ς Aγ νες το 2004.» M µι πρώτη µατι διαφαίνεται π τ παραπάνω τ σκοπο κα καιρο α τ ς τ ς σ γκρισης νάµεσα σ να προϊ ν µυθοπλασίας πως τ προαναφερ µενο παράδειγµα κα σ να διάσπαστο µέρος τ ς ρχαίας πολιτιστικ ς κληρονοµι ς, πο ε ναι Mυθολογία. H προοπτικ µως µεταχείρισης τ ς Mυθολογίας κατ τρ πο νάλογο πρ ς τ π λοιπα θεµατικ πάρκα κα π τ πρ σχηµα µι ς δ θεν λληνοκεντρικ ς α θεντίας, πο ποτίθεται τι ξασφαλίζει ναφορικ τητα το θέµατος στ χ ρο, δ ν µοιάζει ν ξιλεών η ποιοτικ τ µέγεθος το προ λεπ µενου τοπήµατος ντιθέτως τ ναδεικν ει, µι ς κα λη π θεση προσεγγίζεται π τ ν ρχ µ τ λανθασµένα κριτήρια τ ς κερδοσκοπίας κα τ ς θεαµατοποίησης. H προκήρυξη π τ ν λλη διεθνο ς διαγωνισµο γι τ ν νάθεση το ργου δ ν φαίνεται ν διασφαλίζ η τ ν ποτελεσµατικ τητα το γχειρή- µατος ς πρ ς τ πνευµατικ µέρος τ ντίθετο µάλιστα, ν κρίνουµε π τ µέχρι τώρα ξωθεν πα- Περ σωτηρίας τ ς Eλληνικ ς Γλώσσας π τ ν Xριστιανικ Θρησκεία K ριε διευθυντά, O Xριστιανισµ ς σχυρίζεται τι «διέσωσε τ ν Eλληνισµ, γιατ διέσωσε τ ν Eλληνικ Γλ σσα». Ποία ταν πρ θεσις κα δρ σις το Xριστιανισµο ναντι του Eλληνισµο, ο ναγν στες το «αυλο» καλ ς γνωρίζουν. Eξεταστέον δ τ ν «διέσωσε» τ ν Eλληνικ Γλ σσα. Σ µφωνα µ τ ν λληνικ γραµµατικ τ ρ µα «διέσωσε» ε ναι «νεργητικ ς διαθέσεως», περ σηµαίνει ο λησι κα νέργεια το ποκειµένου (Xριστιανισµο ) ν διασώσ η τ ν Eλληνικ Γλ σσα. Παρακάµπτοντες τ ε λογο ρώτηµα «π ποιο ς κινδ νευε Eλληνικ Γλ σσα;» ς θέσωµε τ τερο ε λογο ρώτηµα: Γιατ ν διασώσ η τ ν Eλληνικ Γλ σσα, φο πεδίωξε κα πέτυχε ( τσι το λάχιστον ν µισε) τ συντρι ν λων τ ν λοιπ ν πολιτισµικ ν στοιχείων το Eλληνισµο (θρησκεία, πιστ µες, τέχνες, φιλοσοφία, θλητισµ ς κ.λπ.), κ - µα δ ν ξοστρακίσ η κα τ νοµα Eλλην, τ πο ο κα κατέστη ρις; H πάντησις ε ναι

15251 ραδείγµατα µεταχείρισης τ ς Eλληνικ ς Mυθολογίας, µ τ πο ο πιδιώκεται κα προσδοκώµενη σ νδεση το θέµατος µ τ δανικ τ ν Oλυµπιακ ν Aγώνων. Kα το το, δι τι ασικ προϋπ θεση πιτυχίας ν ς θεµατικο πάρκου, δηλαδ φαντασµαγορία πο ξυπηρετε τ ς νάγκες τ ς θεαµατικ τητας κα συνεπ ς διαµορφώνεται π τ ς παιτήσεις τ ν τουριστ ν ψηλο ε σοδήµατος στ πλαίσιο ν ς «ψηλο» πιπέδου παροχ ν, πο άλλει ξ ρχ ς τ γχείρηµα σχέτως ποιοί τ ργανώνουν σ καν νες κα διαδικασίες, πο καθιστο ν τ σ νδεση νέφικτη µ τ δωρικ νεκα πλ τητας δανικ το Oλυ- µπισµο. Eκτ ς κα ν τ πρ τυπο γι τ δική µας διοργάνωση παραµένει τ γνωστ κοιν τοπο, π τε ταυτ χρονα α τοακυρώνεται ντιπρ ταση πο ε αγγελίζεται Eλλάδα γι µι πιστροφ το Oλυµπισµο στ ς πραγµατικές του διαστάσεις, παρέχοντάς µας ντίστοιχα κα µία ε κ να γι τ ε δος το θεµατικο πάρκου Eλληνικ ς Mυθολογίας σο κα γι τ φος τ ς περίφηµης ναρκτήριας τελετ ς τ ν Aγώνων. Στ διο φ λλο τ ς κυριακάτικης «Kαθηµεριν ς» Xρ. Γιανναρ ς κλεινε τ ν πιφυλλίδα του µ τ ξ ς, τ πο α κα δανείζοµαι ς καταλληλ τερα γι τ συµπλήρωση τ ς παρο σας πιστολ ς: «Σηµε ο νάκαµψης π τ ν παρακµ θ ε ναι µ νο, ν Eλληνισµ ς ξαναρχίσ η ν παράγ η πολιτισµ. ική του πρ ταση, χι πιδ σεις σ µεταπρατισµ». Mετ κτιµήσεως Σπ ρος N. Παππ ς N. Eπίδαυρος Aργολίδος O «δαίµων» τιµωρε τ µεσαιωνικ κράτος µας Aγαπητ «αυλέ», χα ρε,...mπορε «αυλ ς» (τ. 229, 230, 231) ν ψάχν η τ δίκιο του γι τ ς παραπεταµένες σ πον µους πλάκες Oλυµπιάδων πο δ ν τολµ κανένας πολυπολιτισµικ ς ν διαφηµίσ η, λλ τ πουργε ο Πολιτισµο... ξαναχτ πησε. Συγκεκριµένα: Στ διαδικτυακ τοποθεσία το πουργείου Πολιτισµο (http://www.culture.gr/) κα στ σελίδα το ρχαιολογικο µουσείου Oλυµπίας (http:/www.culture.gr/2/211/21107m/g211gm04.html) πάρχει παρουσίαση συλλογ ς τ ν Oλυµπιακ ν Aγώνων (http://www.culture.gr/2/21/211/21107m/ cog/gcog.html), που παρουσιάζονται δίσκοι (http:/www.culture.gr/2/21/211/21107m/cog/gcog2.html). Eκε φιλοξενε ται δίσκος µ ριθµ M891 (http://www.culture.gr/2/21/211/21107m/cog/00/i03.jpg) µ τ ξ ς χαρακτηριστικά: «Eνεπίγραφος ναθηµατικ ς δίσκος, κέραιος. H α ψη χρονολογε ται στ ν 255η Oλυµπιάδα, δηλαδ τ 241 µ. X. κα ψη στ ν 456η Oλυµπιάδα». T διο κεί- µενο στ ν διο δίσκο παρουσιάζεται κα σ γγλικ µετάφραση, στ ν ποία παναλαµ άνεται δια χρονολ γηση (456η Oλυµπιάδα = 1045 µ.x.). ε ν ητη: ι τι το ταν χρήσιµη, φο Eλληνικ ταν, µ τ µέτρα τ ς ποχ ς ξαπλώσεως το Xριστιανισµο, µία παγκ σµια γλ σσα, πως Aγγλικ σήµερα. Kα πρακτικ ς δ ν ταν δυνατ ξαφάνισις τ ς Eλληνικ ς. Aλλ κα ν τ ν ντικαταστήσ η µέ ποιά; T ν E ραϊκ µήπως, τ ν ποία µιλο σε Iησο ς κα τ ν πο ον πρέπει ν µιµο νται ο Xριστιανο καθ λα; T Aγιο Πνε µα προφαν ς δ ν «ο κονοµο σε» τ πράγµατα. Aνέχθηκε λοιπ ν κα χρησι- µοποίησε Xριστιανισµ ς τ ν Eλληνική, πως κα λες τ ς λλες γλ σσες διακρίτως: Aρα- ική, Aρµενική, A γυπτιακ, Σλα ικ ( δ φρ ντισε ν το ς κατασκευάσ η κα λφά ητο) κ.λπ. Γι το ς δικο ς του σκοπο ς, δηλαδ γι ν συµπεριλά η λα τ θνη σ µία ποίµνη. Mήπως µως διέσωσε τ ν γλ σσα κατ τ ν Tουρκοκρατία; O τε λ γος, φο γι τ ν Σουλτ νο α τ τ θέµατα δ ν ε χαν σηµασία. E ν ποθέσωµε τι Σουλτ νος παιτο σε λλαγ τ ς γλώσσας, θ πρέπει ν δεχθο µε τι Eκκλησία δ ν θ λεγε χι. Kρίνοντες µάλιστα κα µ σηµεριν δεδοµένα: O Aρχιεπίσκοπος πρώην Aµερικ ς Σπυρίδων ξηναγκάσθη π το O κουµενικο Πατριαρχείου ε ς παραίτησιν κατηγορηθε ς «π λληνισµ», πως µετεδ θη π τ MME. Hθελε δηλαδ τ διατήρηση τ ς λληνικ ς φυσιογνωµίας τ ς Eκκλησίας. Eπειδ µως τσι φηνε ξω το ς λλ γλωσσους ρθοδ ξους π τ ν Aρχιεπισκοπή, ξω-

15252 Bλέπετε λοιπ ν τι χι µ νο ο Oλυµπιάδες ταν «παράνοµες» µέχρι τ 1045 µ.x. πί... Kωνσταντίνου το Mονοµάχου ( ραγε α τ ς κέρδισε κανέναν κ τινο;), λλ κα τι τ διο τ σηµεριν λλαδικ κράτος (τ µ λλα λ για φεντικ τ ς κρατικ ς λλαδικ ς τηλε ρασεως) διαφηµίζει χι µ νο στ ν Eλλάδα λλ κα σ λ κληρο τ ν κ σµο α τ ν τ δυσθεώρητη... παρανοµία. Mήπως λληνικ τηλε ραση θ πρεπε ν στα- µατήσ η ν διαφηµίζ η το ς... παρανοµήσαντες α το ς; Kα ν χι, µήπως φείλει ν διαφηµίσ η κα τ ν «αυλ» (ε ς άρος το ποίου σκησε τ γνωστ άρ αρη λογοκρισία τ ν περασµένο Iανουαρίο) δι τ ν τιµ ν τ ν πλων ( στω τ ν... Oλυµπιακ ν ναθηµάτων)... Y.Γ.: Kανονικ θ πίστευα τι πρ κειται γι κάποιο χονδροειδ ς ριθµητικ ( στω τυπογραφικ ) σφάλµα, λλ πο ξέρει κανείς... Eδ φτάσαµε στ 2001 µ.x. κα κ µη γίνονται Oλυµπιακο Aγ νες (στ περίπου). Aλήθεια ο τρέχοντες Oλυµπιακο Aγ νες ε ναι ν µι- µοι µήπως ξακολουθο ν ν ποτελο ν παρά αση το διατάγµατος το γίου Mεγάλου Θεοδοσίου; M φιλικο ς χαιρετισµο ς Bασίλειος Σ. Nικ λτσης Nάουσα Iδεολογικ α τοπροσωπογραφία ν ς πρωτοπρεσ τερου Aξι τιµε κ. διευθυντά, ιά ασα στ γκριτο περιοδικ σας «αυλ ς» το Iουλίου σα γραψε µ πάθος κ ριος Π.Γ. δι τ πρ σωπ µου, πειδ σ µι τηλεοπτικ κποµπ προτίµησα στ ν εραρχία τ ν ξι ν τ ν π στολο Πα λο π τ ν Oµηρο. Eκε νο πο µ νδιαφέρει πρώτιστα ε ναι, ποιά θέση παίρνει καθένας ναντι το Θεο, τ π σο πωφελ ς στάθηκε στ ν νθρωπ τητα κα ποιά ταν θικ ζωή του. Γι τ ν Πα λο ξέρω τι π διώκτης πο ταν, µετεν ησε κα γινε γιος, θεωρήθηκε δ πρ τος µετ τ ν να. Kα γι τ ν Oµηρο τι πρυτάνευσε στ ν παγκ σµια φιλολογία. O καθένας χει τ θέση του. T τι ε µαι χριστιαν ς δ ν συνεπάγεται π ς παραθεωρ τ πιτε γµατα τ ν ρχαίων προγ νων µας, ο πο οι διέπρεψαν σ πλείστους σους τοµε ς καί, πως ε πε νας Γερµαν ς: µισ το ς Eλληνες, γιατ δ ν φησαν τίποτε γι µ ς. Oµως στ ζήτηµα τ ς θρησκείας δ ν µπ ρεσαν µ τ φιλοσοφία ν γνωρίσουν τ ν ζ ντα Θε, πο ε ναι πνε µα κα ρίσκεται παντο κα πο ος πεκάλυψε τ ν αυτ ν Tου µ τ ι λία τ ς φ σης κα τ ς Bί λου, πο κορυφώθηκε στ πρ σωπο το Iησο. O Πα λος θεώρησε σε άσµατα τ ς προτοµ ς κα το ς τ τε ναο ς κα το ς Aθηναίους δεισιδαιµονεστέρους. ν πρέπει κα σήµερα ν πάρχουν κατέρωθεν ξε ες σω ινιστικ ς ντιπαραθέσεις, πο λάπτουν κα σκανδαλίζουν τ ν ασανισµέ- στρακίσθη, κα διάδοχ ς του πεδ θη µέσως στ ν φελληνισµ τ ς Eκκλησίας. Kαθιερώθηκε ς µοναδικ γλ σσα Aγγλικ στ λειτουργία, στ µυστήρια, στ κληρικολαϊκ συνέδριο κ.λπ. (πληθώρα σχετικ ν γκ ρων πληροφορι ν χει δηµοσιε σει σ πλε στα τε χη του «αυλ ς»). Γι το ς σκοπο ς τ ς Eκκλησίας έ αια. Γι ν α γατίσ η δηλαδ τ ποίµνιο κα τ ποιµνιοστάσιο! Λογικ, ν λά ουµε π ψιν µας κα τ ς θέσεις το µετέρου Aρχιεπισκ που κ. Xριστ δουλου, διακηρ ξαντος ε ς τ σ ναξι τ ν ερέων τ ς Aττικ ς κατ τ µέσα Mα ου..: «Πατέρες µου, ν µ ν κάνουµε κανένα λάθος. Γι λους µας πάνω - πάνω ε ναι Eκκλησία κα µετ τ ν Eκκλησία ρχονται λα τ λλα. ν άζουµε ποτ τ ν ο κογένειά µας κα τ ν πατρίδα µας, ν θέλετε κ µα, κα τ λλα συµφέροντά µας πάνω π τ ν Eκκλησία. T συµφέρον τ ς Eκκλησίας ε ναι πρ το κα καλ τερο.» Mοιραίως ναθυµ ται κανε ς τ ν µ στη το Eλληνισµο Περικλ Γιανν πουλο, πο διεκήρυττε: «Π ς παπ ς, α σθαν µενος τι ε ναι πρ τα Xριστιαν ς κα δε τερα Eλλην, ξουραφισθήτω!». Mετ τιµ ς Γεώργιος B. Φάκος Tαξίαρχος.., Ψυχικ

15253 νο λα µας κα δίως τ ν νεολαία, πο µ τ ν µφισ ήτηση τ ς θε τητος δηγε ται στ ν θικ κατάπτωση. ι τι χωρ ς Θε λα πιτρέπονται. Mερικο σ γχρονοι ρχαιοελληνολάτρες δ ν ρίσκουν τίποτε στ ν ραιοχριστιανισµ, πως τ ν ποκαλο ν, γι ν τ ν ξάρουν κα ρέθηκε θεος Pενάν, πο ξ µνησε στ ν Aκρ πολη τ ρχα ο πνε µα θάνατο, ν π γι τ ν Xριστ : «Aναπα θητι ν τ δ ξ η σου, ε γεν ς µυσταγωγέ. H θε- της σου θεµελιώθη ντ λίγων ασάνων κέρδισες τ ν τελειοτάτην θανασίαν.» Λέω π ς ε µαι πρ τα χριστιαν ς κα µετ Eλληνας, δι τι δι µένα Θε ς, πο πεκαλ φθη στο ς E ραίους κα σκιωδ ς στ ν Πλάτωνα, στ ν Σωκράτη, δ ν ε ναι τρ πος το λέγειν, λλ δηµιουργ ς τ ν πάντων κα χει κα τ ς τρίχες τ ς κεφαλ ς µας µετρηµένες. «Aπ Θεο ρχεσθε», λέγει να ητ. Aλλ κα κδ της το περισπο δαστου ι λίου «Ποι ς σκ τωσε τ ν Oµηρο, τ ν ία κα τ ν Aπ λλωνα» θ προτιµο σε α το ς πρ τα κα µετ τ ν θνικ τητά του: «θε ν τε κα νθρώπων πάντων ίας». Oλοι µέσα στ ν πνο το Θεο ζο µε κα πάρχουµε κα τ πρωταρχικ ε ναι καλ τοµικ κα ο κογενειακ ζωή µας, δι τι θεος δ ν ε ναι α τ ς πο δ ν πιστε ει στ ν Θε, λλ α τ ς πο δ ν ζ κατ Θε ν. H θικ ε ναι µία γι λους. Γι α τ κα στ κηρ γµατα χρησιµοποιο µε κα ποφθέγ- µατα το Oµήρου, το Πλάτωνος, το Σωκράτη, κινεζικ ς παροιµίες κ.λπ. χωρ ς µισαλλοδοξίες, δι τι λοι Eλληνες ε µαστε κα κανε ς δ ν µπορε ν µ ς φαιρέσ η τ δικαίωµα ν ε µαστε Eλληνες. Mετ τιµ ς Πρωτοπρεσ τερος Tιµ θεος Xρήστου Nέο Hράκλειο Aττικ ς M ρχα ες κολ νες γινε τ «ριστο ργηµα» το Bυζαντίου K ριε διευθυντά, ν ε ναι τ µ νο κακ, πο Aγία Σοφία χτίστηκε πάνω σ λαµπρ µνηµε α το ρχαίου λληνικο πολιτισµο («αυλ ς», τ. Aπριλίου 2001), κτίστηκε µ κλεµµένες κολ νες π λλους ναο ς «ε δωλολατρικο ς». O µεγάλος Σουηδ ς υζαντινολ γος κα φιλέλληνας Alf Herniksson ναφέρει σ να π τ πολλ ι λία του «Byzantiska Historia», (σελίδα 102).» «Oκτ µεγάλες κολ νες π πράσινο µάρµαρο ρπάχτηκαν (κλέφτηκαν) π τ ν περίφηµο να τ ς Aρτέµιδος στ ν Eφεσο. Aλλες κτ παρ - µοιες κολ νες ποσπάσθηκαν π τ ν πίσης ξακουστ να το θεο το λιου Bάαλ στ ν περιοχ Baalbek τ ς Aσίας». Eκλεψαν 16 κολ νες πράσινου µάρµαρου, γι ν στολίσουν τ ν Aγία Σοφία. Mάλιστα ο 8 κολ νες ταν π τ ν να τ ς µισητ ς θρησκείας τ ν Eλλήνων. Bέ αια µ άση α τ ς τ ς κολ νες προσπάθησαν κα κατασκε ασαν κα λλες. Γνωρίζουν σήµερα ο «προσκυνητ ς» τ ς Aγίας Σοφίας τι προσκυν νε κι να µέρος το ναο τ ς Aρτέµιδος; Σκεφτ τε, κ ριε διευθυντά: O Bυζαντινο ο τε µαρµάρινες κολ νες δ ν ταν σ θέση ν κατασκευάσουν; M τιµ Γι ργος Kολληµένος Λάρισα Π ς Σαπφ «π τ Λέσ ο» γίνεται «λεσ ία» K ριε Λάµπρου, Tελευτα α κανε τ ν µφάνισή του να ι λίο µ τ ν νδεικτικ τίτλο «Σαπφ λεσ ία». ν χρειάζεται πολ µυαλ, γι ν καταλά ουµε τ λ γο γι τ ν πο ο µεταφράστηκε τ «von Lesbos», δηλαδ «π τ Λέσ ο», το πρωτ τυπου γερµανικο τίτλου, σ «λεσ ία» πολ πλ, γι ν πουλήσ η τ ι λίο περισσ τερα ντίτυπα, διασκεδάζοντας τ ς ντυπώσεις κα ναπαράγοντας στ νο κείνου πο ντικρ ζει τ ν τίτλο τ γνωστ µ θευµα, κατ τ πο ο Σαπφ ταν «λεσ ία», δηλαδ µοφυλ φιλη. Bέ αια τ λο πρ γµα στήνεται µ ντεχνο τρ πο, στε δ θεν ν µ στέκεται παρατήρηση τι προ άλλεται διαδεδοµένη «δι τητα» λλ κα χι τ πος καταγωγ ς τ ς κορυφαίας λληνίδας ποιήτριας κα γωνίστριας. Aς ψωνται µως ο κάθε λογ ς ι λιέµποροι, πο ρίχνουν κα λίγο «λληνισµ» «ουδαϊσµ» λ γ ω µοδ ς νάµεσα στ ρ ζ ι λιαράκια τους χουµε µπουχτίσει πι κα δ ν δια άζουµε τιδήποτε µ ς πλασάρουν. M κτίµηση E ρήνη X. Mήτσιου Θεσσαλονίκη

OI E PE E HNIKOY O ITI MOY TI H A KATO IN YNøMOTIKOY IA øni MOY Xωρίς λ για...

Mπρο ς Σ. Θ ρντον. ν πάρχει ιώσιµη λ ση γι τ ν σηµεριν K σµο ξω π τ ν λληνικ τητα YNENTEY H - BOMBA TOY M. OPNTON «T µοναδικ ντίδοτο στ ς πνευµατικ ς τοξίνες τ ς ποχ ς µας ε ναι λαµπρ Eλληνικ Γραµµατεία. Φέρτε πίσω το ς Eλληνες!» T ν κώδωνα κινδ νου γι τ ν κατάσταση πο πικρατε στ ν νώτατη κπαίδευση κρο ει γνωστ ς καθηγητ ς Bruce S. Thornton, καθηγητ ς Kλασικ ν κα Aνθρωπιστικ ν Σπουδ ν το Tµήµατος Ξένων Γλωσσ ν κα Φιλολογίας το Πανεπιστηµίου Fresno στ ν Kαλιφ ρνια. BPHKAN TO ºEPETPO TOY A AM... «Eπιστηµονικ» προπαγάνδα τ ς Παλαι ς ιαθήκης στ ς HΠA Eλπίζω ν µ ν καταχρ µαι νευ λ γου κα α τίας τ ς στ λες το «αυλο». Θεωρ τι τ συµ ν πο ναφέρω ε ναι καθ λα νδεικτικ. Πρ κειται γι τ ν περιώνυµη κποµπ «Συναντήσεις µ τ Aνεξήγητο», πο προ άλλεται δ, στ ς HΠA. Γενικ ς «πολιτικ» τ ς κποµπ ς ε ναι πλ : H «Παλαι ιαθήκη» ε χε δίκιο σ λα κα κυ έρνηση τ ν HΠA κρ ει συγκεκριµένες λήθειες π ξωγήινους µέχρι δελφίνια - φονι δες κα διαχρονικ ταξίδια. Aφο λοιπ ν ο δηµιουργο µ ς «πέδειξαν» µ φωτογραφίες κα µαρτυρίες

15256 Πρ σφατα δηµοσίευσε τ ν ργασία του µ τίτλο «Eλληνικο τρ ποι: Π ς ο Eλληνες δηµιο ργησαν τ ν υτικ Πολιτισµ» («Greek Ways. How the Greeks Created Western Civilization» 2000), ποία θεωρε ται ς συνέχεια το ι- λίου τ ς Edith Hamilton πρ ν π 70 χρ νια µ τίτλο «O Eλληνικ ς Tρ πος» («The Greek Way»). H Hamilton µ τ ργο της καταδείκνυε τ χρέος πο χει νθρωπ τητα στ ν Aρχα ο Eλληνικ K σµο. O Bruce Thornton µ τ δικ του ι λίο συµπληρώνει τ ν Hamilton κα διατρανώνει γι µία κ µη φορ τ ν ποφασιστικ ρ λο τ ν ρχαίων Eλλήνων στ δηµιουργία το υτικο Πολιτισµο κα στ ν νάπτυξη τ ν ο σιαστικ ν δε ν, ο πο ες ξακολουθο ν ν διαµορφώνουν τ ς ντιλήψεις µας γι τ ν νθρωπο κα τ γαθ. O συγγραφέας ποστηρίζει τι «δρ µος πο ο Eλληνες χάραξαν γι τ ν νθρωπ τητα ε ναι α τ ς πο κατ π σα πιθαν τητα θ µ ς δηγήσ η στ ν ψηλ τερη κανοποίηση ς νθρώπινα ντα». Oπως σχολιάζει στ ν κριτική του νας διανοο µενος, «O Thornton χει καταφέρει ν κρατήσ η σταθερ ναν καθρέφτη στ ν Eλληνικ Πολιτισµ πο ος µ ς πιτρέπει ν δο µε το ς αυτο ς µας». O Aµερικαν ς διανοητ ς χει πίσης συγγράψει µ το ς συγγραφε ς το γνωστο ι λίου «Ποι ς σκ τωσε τ ν Oµηρο;» John Health κα Victor Davis Hanson τ ι λίο «Bonfire of the Humanities. Rescuing the Classics in an Impoverished Age». τι πάρχει Kι ωτ ς το N ε στ Aραρ τ (ναί πάρχουν κα α τ πτες, ν ο δορυφορικ ς φωτογραφίες δ ν δίνονται π τ ν κυ έρνηση τ ν HΠA), µάθαµε τι τελικ Θεωρία τ ς Eξέλιξης ε ναι σταθής. Oχι µ νο α τ, λλ ο πιστηµονικ ς νδείξεις δηγο ν σαφ ς πρ ς τ ν Θεωρία τ ς ηµιουργίας. Kα ε ναι διεθν ς πιστηµονικ συνωµοσία τ τι ξέλιξη κ µη προ άλλεται ς πιθανή, «κα χι νεκα τ ν πιστηµονικ ν παρατηρήσεων», πως γραψε σε αστ ς Aγγλος πιστήµων. Ως ιολ γος χω λαφρ ς µεγαλ τερη ε αισθησία στ θέµα α τ, σ σχέση µ τ τεκταιν µενα στ ν Aρη. Kανε ς δ ν θεωρε τ Θεωρία τ ς Eξέλιξης τέλεια, γι α τ λλωστε κ µη ποτελε πλ ς θεωρία µι θεωρία πο πάντως, το λάχιστον σ ρισµένες κλίµακες, ε ναι πλήρως παρατηρήσιµη κα πι ε- αιωµένη. Σ µεγάλες κλίµακες µεταξ διαφ ρων ε δ ν ε ναι γεγον ς τι ο νδείξεις µειώνονται. Σαφ ς πάντως πάρχουν. Eπ παραδείγµατι ε τε κάποιο µ ιο ε ναι ψάρι ε τε σα ρα ε τε γελάδα ε τε νθρωπος διαθέτουν στέινες πλευρ ς κα στ κρα τ ς πανάληψης τ ν «παναλαµ αν µενων µονάδων» (πλευρ ν) διαθέτουν µοναδικο ς στέινους σχηµατισµο ς. Aν α το

15257 H EKPHKTIKH YNENTEY H TOY KA H HTH Aνταποκρίθηκε µ προθυµία στ ν πρ σκληση το «αυλο» ν σχολιάσ η τ ς ψευδο- πιστηµονικ ς τάσεις πο ταλανίζουν τ ν µερικανικ διαν ηση κα προσπαθο ν ν λαχιστοποιήσουν κα ν µφισ ητήσουν τ ν ξία κα συνεισφορ τ ν ρχαίων Eλλήνων στ ν νθρωπ τητα. T δε δες του ε ναι Σωκράτης, κα δ διστάζει ν µιλήσ η «ξω π τ δ ντια» γι τ ν πιστηµονικ «κατάντια» τ ς µερικανικ ς διαν ησης κα καδηµαϊκ ς νώτερης κπαίδευσης. «Πολυπολιτισµ ς» - «µεταµοντερνισµ ς»: Mι παιδαριώδης «µ δα» Θ µπορο σατε ν σχολιάσετε τ ς δ ο σ γχρονες τάσεις το «Mεταµοντερνισµο» κα τ ς «Πολυπολιτισµικ τητας», ο πο ες κα πηρεάζουν τ τελευτα α χρ νια τ ν καδηµαϊκ δραστηρι τητα στ ς HΠA; O µεταµοντερνισµ ς ε ναι µία παιδαριώδης κα διανοητικ ς στερο µενη συνάφειας κα συνοχ ς µ δα, τ ς ποίας ο νακολουθίες κα τ λάθη ντοπίζονται ε κολα. Eν συντοµί α µεταµοντερνισµ ς ρνε ται τ ν πιθαν τητα τ ς ε σταθο ς λήθειας, το νοήµατος κα γνωρίσµατος κ.λπ., λλ φυσικ ποτελε µι δεολογία, πο σχυρίζεται τι ε ναι µεστ σ νοήµατα κα λήθεια. Mο θυµίζει να σ φισµα, πο ε πε νας ρχα ος Eλληνας: «Oλοι ο Kρ τες ε ναι ψε τες.» Kι α τ τ ε πε νας Kρητικ ς! O µεταµοντερνισµ ς δ ν ε ναι ε ναι ο ρ λεκάνη κα π δια, α τ ε ναι ντως διαφορετικ, λλ χι τ σο σο θ ν µιζε κανείς. A τ τ φαιν µενο τ ν «παναλαµ αν µενων µονάδων» µ νευ διαφοροποιήσεων ( µοµεταµέρεια τεροµεταµέρεια) προκ πτει, ν δεχθο µε µι ξελικτικ πορεία. Aλλι ς πρ κειται γι συνειδητ πιλογ ν ς κατασκευαστ, πο ντελήφθη τ ς δυνατ τητες τέτοιας σχεδίασης. Προσέξτε, χι ν ς παντοδ ναµου κα παντογνώστη «ηµιουργο», λλ ν ς πλο σχεδιαστ ( πως π.χ. σήµερα ε ναι νας εροναυπηγ ς), πο µως διέθετε καλ τερη τεχνολογία ιοοργανικ ν µέσων κα πληροφορι ν. T ζητο µενο δ ν ε ναι τ ν παρουσιάζωνται προ λήµατα κα κεν κα ν ε ναι νεξήγητα, δυσεξήγητα ε λογα στ ς διάφορες θεωρίες τ ς ξέλιξης. T κεν (παρατηρο µενα µ νο νεκα τ ν πολιθωµάτων, τ ν ποίων ριθµ ς δ ν ε ναι παρ νδεικτικ ς τ ς ποσοτικ ς πουσίας ργανισµ ν, κα α τ µ διάφορους περιορισµο ς πο καθιστο ν συνεχ τ σχέση, καθ ς µ ριοι παράγοντες ε σέρχονται στ δηµιουργία πολιθώµατος, τ διατήρησή του κα τ ν νακάλυψή του) ε ναι γεγον ς, ν κα φυσικ δ ν ποτελο ν ποκλειστικ καν να. Yπάρχουν πολλ ς ξαιρέσεις, που συνδετικο κρίκοι χουν ρεθ κ -

15258 µη κα ς πολιθώµατα. T ζητο µενο ε ναι τι πιστήµονες ( νας ταν καθηγητ ς τ ς Γενετικ ς σ µερικανικ δρυµα) µφανίζονται στ σειρ κα πι- ε αιώνουν τ τι ποψη τ ς «ηµιουργίας» ε σταθε, κα µάλιστα πως ναφέρεται στ ν Aγία Γραφή. Eκπληκτικ. O κ ριος α τ ς πληροφ ρησε τ κοιν τι µετα ολ το µιτοχονδριακο DNA, µ άση τ ν ποία ε χε πολογιστ χρ νος µφάνισης το νθρώπου κα τ τι πρ τος νθρωπος ταν θηλυκ ς κα νέγρος ( λήθεια, π ς τεκνοποίησε; σ συνουσία µ ρσενικ πίθηκο;) ε ναι 20 φορ ς ταχ τερη π,τι πιστευ ταν κα ο τως µφάνιση το νθρώπου πρέπει ν τοποθετηθ περ τ 4.000 π.x. Tυχαία ε ναι µεροµηνία τ ς Παλαι ς ιαθήκης γι τ «δηµιουργία» το Aδ µ π τ ν Γιαχ έ; T νδιαφέρον ε ναι τι περ τ ς Mα ρης E ας ο δέν. H κποµπ δ ν µ ς πληροφ ρησε, κατ π σον τελικ Aδάµ (το ποίου τ φέρετρο π λά- αστρο µάθαµε τι ρέθηκε στ ν Kι ωτ το N ε, πως λλωστε παγ ρευαν τ «Aπ κρυφα E αγγέλια») ταν νέγρος θηλυκ ς ( ποτίθεται τι ραϊκ πρωτ τυπη στορία δ ν ναφέρει τίποτα περ πλευρο γι δηµιουρκάτι καινο ργιο. Πρ γονοί του π ρξαν ο ριζοσπαστικο Σοφιστ ς στ δε τερο µισ το 5ου α να π.x. O πολυπολιτισµ ς ποτελε τ κληροδ τηµα το ροµαντικο θνικισµο, πο ος ναδ θηκε τ ν 19ο α να κα το ποίου τερατώδης π γονος περιλαµ άνει τ ν φασισµ. H δέα τι ο νθρωποι πρέπει ν καθορίζωνται κα ποκτο ν ξία π τ ν τυχαία γέννησή τους σ ρισµένη θνικ κατηγορία ποία διέπεται π µυστικιστικ ς κα µοναδικ ς δι τητες ε ναι συµ ί αστη µ τ ν λε θερη δηµοκρατία, ποία ντιµετωπίζει τ τοµα ς θέµα δικαιωµάτων, χι µάδων (σ.σ.: the locus of rights, not groups). O πολυπολιτισµ ς «α γατίζει» τ ν πολιτικ τ ν ταυτοτήτων, τ ν προσπάθεια ν διασφαλισθο ν προν µια, δικαιώµατα κ.λπ. γι λ κληρες κατηγορίες. Tελικ ς α τ ς ο κατηγορίες στ ς H.Π.A. στοιχειοθετο νται πάνω στ ν δικο κατατρεγµ. O µάδες χουν γκυρ τητα, πειδ προφαν ς ε ναι θ µατα καταπίεσης κα ποκλεισµο. Kατ συνέπεια πολυπολιτισµ ς πο λως θεσµοθετε τ ν κατωτερ τητα, καθ ς τ θ µα ε ναι ξ ρισµο λιγώτερο σχυρ π τ θ τη. O κτρ ς νεπαρκ ς µερικανικ ιαν ηση Γιατ κατ τ γνώµη σας α τ ς ο τάσεις δηµιουργήθηκαν κα υ οθετήθηκαν π «χηρ» ν µατα καθηγητ ν κα π ς καδηµαϊκ κοιν τητα ποδέχεται τ πιστηµονικ ψε δος (µ ψευδοεπιστηµονικ πιχειρήµατα

15259 κα τεχνικές) στ µερικανικ πανεπιστήµια; 1. O Aµερικανο διανοο µενοι, κυρίως στ ς νθρωπιστικ ς πιστ µες, ε ναι ο κτρ ς νεπαρκε ς διανοητικ κα κατ συνέπεια ε άλωτοι στ µ δα κα στ ν τρέλλα τ ς ποχ ς. Eπιπλέον ο συνθ κες πρ σληψης, προώθησης, θητείας, διασφάλισης πιδοµάτων κα ποτροφι ν κ.λπ. καθιστο ν ναγκα ες τ ς δηµοσιε σεις, κ µη κα ταν δ ν χουν τίποτε νέο ν πο ν! H µεταµοντέρνα κα µεταδοµικ θεωρία προσφέρει καταλα ίστικη φρασεολογία κα «καραµέλλες» ο πο ες πιτρέπουν στ µελετητ ν δηµιουργήσ η τ ν α ταπάτη τ ς καινοτοµίας, το νεωτερισµο. 2. O µεταµοντερνισµ ς πίσης ποκαλ πτει τ ν ποτυχία τ ς α τοκυριαρχίας, ποία ταλανίζει το ς διανοητ ς τ ς σης στ µεγαλ τερο µέρος το α να µας κα ο πο οι χουν χάσει τ ν πίστη τους στ δανικά τους (: ρθολογισµ ς, φιλελε θερη δηµοκρατία). T γεγον ς τι πολαµ άνουν τ φέλη τ ς λευθερίας, τ ς λικ ς ε ηµερίας κ.λπ. προσθέτει τ ν ε θ νη τ ς ποκρισίας σ α τ τ σκάρτη διαν ηση. 3. O πολυπολιτισµ ς, πιστε ω, ποτελε ποτέλεσµα τ ς θεσµοθέτησης τ ς πολιτικ ς ταυτοτήτων (identity politics) µέσ ω τ ς δηµιουργίας τµη- µάτων πο στιάζουν τ ν ντικειµενικ τους στ χο στ ν θνικ ταυτ τητα ντ στ ν πιστηµονικ γνώση κα πειθαρχία. H νοχ τ ν Λευκ ν φυσικ διευκολ νει α τ τ διαδικασία. O καδηµαϊκο, νοχοι γι τ γία τ ς E ας) κα τι K πος τ ς Eδ µ ταν στ ν Aφρική... T πρ γµα δ ν θ ταν σο αρ, ν στ διαδικασία δ ν µετε χαν πιστήµονες πο διδάσκουν σ πανεπιστήµια τ ν HΠA. Kαταλα αίνετε, τί πιστήµονες γαίνουν π το ς κοσµοκράτορες; Στ ν προσπάθεια νατροπ ς τ ς θέσης µοι τητας µεταξ το χιµπαντζ κα το νθρώπου προαναφερθε ς νέφερε τι µοι τητα γενετικο λικο µεταξ ν ς νθρώπου κα τ ν γονέων του ε ναι µικρ τερη π τ ν φηµολογο µενη µεταξ νθρώπου κα χι- µπαντζ (93% και 98% ντίστοιχα). Φυσικ δ πάρχουν µερικ πολ νδιαφέροντα σηµε α. O τ πος κα θέση τ ν διαφορ ν (σ µφωνα µ τ ν κλασικ µοριακ ιολογία) χουν πολ µεγαλ τερη σπουδαι τητα π τ ν κρι ριθµ τ ν διαφορ ν, ν γενικ ς τ θέµα τ ς µοι τητας ε ναι πολ περίεργο, καθ ς τ νθρώπινο DNA µ τ ς σηµεριν ς γνώσεις ε ναι σ µεγάλο αθµ «σιωπηλ» κα λάχιστο ποσοστ του κωδικοποιε γονίδια. Συνεπ ς, καθ ς λο τ π λοιπο θεωρητικ δ ν χει κωδικοποι λειτουργία, ε ναι πλ δ νατο ν συγκριθ (κατ τ Θεωρία τ ς Eξέλιξης, πο λαµ άνει π ψη τ ς µεταλλάξεις κα τ σταθεροποίησή τους σ να πληθυσµ ) µ ποιοδήποτε

15260 προν µια πο πολαµ άνουν, α σθάνονται καλ τερα, προσυπογράφοντας τ ν ποικιλοµορφία (diversity) τ ν ποία, χωρ ς ν τ διαθέτουν, ποχρεο νται ν ιώσουν στ ν καθηµερινή τους ζωή. O Aνατολισµ ς συκοφαντε τ ση Γιατί ο σ γχρονοι καδηµαϊκο προσπαθο ν ν λαχιστοποιήσουν κα ν µφισ ητήσουν τ ν προσφορ το Aρχαίου Eλληνικο K σµου στ υτικ Πολιτισµ ; O πολυπολιτισµ ς στηρίζεται στ ν δέα τι ση ε ναι δυσλειτουργικ κα διαζ ντως φα λη κα π τ στιγµ πο ο ρχα οι Eλληνες ασικ ς πιν ησαν τ ση, ε ναι πε θυνοι κα νοχοι γι τ δια γκλή- µατα! Περιττ ν σχολιάσουµε α τ τ ν νιστ ρητη κα ψευδ ποψη. ν πάρχει ιώσιµη λ ση ξω π τ ν Eλληνικ τητα T λληνικ δεώδη πιστε ετε π ς παραµένουν ζωνταν σήµερα κα ν ναί, π ς µπορο ν ν συνεισφέρουν στ σ γχρονη κοινωνία; Eλληνικ δεώδη: Eλευθερία το τ µου, συναινετικ κυ έρνηση, ρθολογισµ ς κα κριτικ συνείδηση δ ν ε ναι µ νο ζωντανά, λλ χουν θριαµ ε σει στ αθµ πο δ ν πάρχουν λλες ληθιν ιώσιµες ναλλακτικ ς λ σεις. λλο κωδικοποι µ λλου ργανισµο. Kα πάνω σ λα α τ τελευτα α µάδες ρευνητ ν κινο µενες στ ν α χµ τ ς µοριακ ς ιολογίας προτείνουν τι σηµαντικ δ ν ε ναι µ νο τ εραρχικ θέµα κα γραµµικ τοποθέτηση ν ς τµήµατος DNA γονιδίου λλ κα τρισδιάστατη ντ πισή του στ χ ρο το πυρήνα (κάτι πο δ ν ναγνωρίζεται κα δ ν ξετάστηκε ποτ π τ ν κλασικ µοριακ ιολογία). Γι ν µ ν σ ς κουράζω, ε ναι γνωστ τι πιστήµονες παραποιο ν τ στοιχε α, γι ν ταιριάζουν στ ς θεωρίες τους στ συµφέροντά τους. Aλλ π α τ µέχρι ν φτάσουµε στ ν ξεκάθαρη προσπάθεια πι ολ ς µέσ ω πιστήµης µι ς νέας θεοκρατίας ασισµένης στ σκοτειν τερα δάφια τ ς Παλαι ς ιαθήκης πάρχει µι π σταση. ρ Mανο σος Kαµπο ρης Mεταδιδακτορικ ς π τροφος Cancer Institute of New Jersey Hνωµένες Πολιτε ες Aµερικ ς

15261 Aκ µη κα ο θρησκευτικο πολιτισµο πως τ Iσλ µ ξαρτ νται π τ υτικ Eπιστήµη κα γωνίζονται ν διαφυλάξουν τ ν δέα τ ς τοµικ ς λευθερίας µακρι π τ λα τους. Tοιουτοτρ πως καθίσταται κ µη πι ναγκα ο, α τ τ ( λληνικ ) δεώδη κα ο πηγές τους ν διδαχθο ν, µελετηθο ν κα ν τιµηθο ν. Aτοµικ λευθερία θεοκρατία κα φολκλ ρ; Πο µ ς δηγε παγκοσµιοποίηση. Π ς σε ς τ ν ραµατίζεσθε; Eνας α σι δοξος θ ποστήριζε τι παγκοσµιοποίηση θ δηγήσ η τ ς ξίες τ ς σης σ κάθε νθρωπο το πλανήτη, πο σηµαίνει: λικ ε ηµερία κα τοµικ λευθερία γι λους. Ωστ σο νας παισι δοξος θ µπορο σε ν προσθέσ η τι τ κ στος θ ταν τεράστιο: π ρριψη τ ς θρησκείας, το παραδοσιακο πολιτισµο κ.λπ. Θ πρέπει ν θυµώµαστε πίσης τι κ µη ξετάζεται, ν τ περι άλλον µπορε ν στηρίξ η τέτοια νάπτυξη ν ν λ γ ω νάπτυξη ε ναι ο κονοµικ φικτ στ ν Tρίτο K σµο. O κ σµος πρέπει ν κάν η µία σκληρή, στυγν πιλογή: ν πολα σ η τ ν λικ νεση, γεία, διατροφή, λευθερία κ.λπ. µ τ τίµηµα ν χάσ η το ς παραδοσιακο ς πολιτισµο ς ν διατηρήσ η τ παλαι τρ πο ζω ς κα ν ζήσ η µ τ ν πε να, τ ν πολιτικ καταπίεση κ.λπ. Eπιχειρήµατα µπορο ν ν τεθο ν κα π τ ς δ ο πλευρές, λλ µεγάλος ριθµ ς µεταναστ ν πο γκαταλείπουν τ ν Tρίτο K σµο γι τ ση ποδεικν ει τι ο περισσ τεροι νθρωποι θ πιλέξουν τ ν λικ νεση κα λευθερία παρ τ ν πολιτιστική τους κληρονοµιά. Eµε ς στ ν Aµερικ χουµε π ρκετ χρ νο ιώσει α τ τ ν πιλογή: ο γονε ς τ ς µητέρας µου προήρχοντο π τ ν Iταλία, κανένα µως π τ γγ νια τους δ ν µιλε τ ν Iταλικ τ περισσ τερα παντρε τηκαν µ συζ γους λλης θνικ τητας. A τ ε ναι λυπηρ, λλ δ ν το ς ε χε ποµείνει τίποτα στ ν Iταλία µετ τ ν A Παγκ σµιο Π λεµο. T δε δες Σωκράτης κα τ «πολιτικ ροκανίδια» Aρκετο συνάδελφοί σας σ ς χαρακτηρίζουν «συντηρητικ»... O Aµερικανο καδηµαϊκο χρησιµοποιο ν τ ν χαρακτηρισµ «συντηρητικ ς» ς να στίγµα, γι ν ποφ γουν ν δώσουν πιχειρήµατα. E µαι συντηρητικ ς σ ρισµένες µου π ψεις κα φιλελε θερος σ λλες. T δε δες µου ε ναι Σωκράτης: µφισ ητ τ πάντα, ναζητ τ ν λήθεια κα φήνω τ πολιτικ «ροκανίδια» ν πέσουν, που µπορο ν.

15262 T MME τ ν HΠA πιδεινώνουν τ ν κατάσταση Γιατί, παρ τ γεγον ς τι πρ σ αση στ γνώση κα τ ς πληροφορίες σή- µερα ε ναι πι προσιτή, νθρωπ τητα λοένα κα περισσ τερο χει τ ν τάση ν προσδίδ η ξιοπιστία σ σφαλµένες δέες κα σχυρισµο ς; H µερικανικ κπαίδευση ε ναι τ σο κακή, λάχιστοι νθρωποι χουν τ γνώση τ ν κριτικ καν τητα ν ξεχωρίσουν τ ν ψευδ γνώση π τ ν ληθινή. T MME πιδεινώνουν τ πρ ληµα α τ µ τ ς πατηλ ς ε χάριστες ε κ νες, µ τ ς πο ες οµ αρδίζουν τ ν κοινωνία µας πευθυν µενοι στ συναίσθηµα. A τ διάδοση ψευδ ν δε ν κα «γνώσης» σ α τ τ ν στορικ φάση, πο διαν ουµε, ε ναι πικίνδυνη κα γιατί; MME: O σχηµες δέες µπορο ν ν µεταδοθο ν α θωρε πανταχο µ µία µορφ ποία δ ν νθαρρ νει τ ν κριτικ νάλυση. Ποιά µπορε ν ε ναι τ θεραπευτικ ντίδοτα στ ς πνευµατικ ς τοξίνες τ ς ποχ ς µας; Φέρτε πίσω το ς Eλληνες! Mελετήστε τ λαµπρ γραµµατεία τους, δι τι κε νοι νακάλυψαν τ ν κριτικ σκέψη κα προσδιώρισαν τ κ ρια προ- λήµατα το νθρώπου, µ τ πο α παλε ουµε µέχρι σήµερα. Πιστε ετε τι πάρχει µέλλον γι τ ς H.Π.A. ς κυρίαρχο κράτος στ ν πλανήτη µας µ α τ τ ν ε ρε α ποδοχ δογµάτων σ λους το ς τοµε ς τ ς κπαίδευσης, το πολιτισµο κα τ ν MME; Oσο ο πιστ µες ντιστέκονται σ α τ ς τ ς τάσεις, στοιχειώδης στρατιωτική, ο κονοµικ κα ρευνητικ ργασία θ πραγµατοποι ται κα τ γεγον ς α τ θ διασφαλίζ η τ συνέχιση τ ς µερικανικ ς κυριαρχίας. Περισσ τερο µ πασχολε κφαυλισµ ς τ ν ξι ν κα τ ν χαρακτήρων. E ν ποτ προκ ψ η κρίση γι παράδειγµα ν µερικανικ ς στρατ ς παιτ ται ν ντιµετωπίσ η ναν π λεµο πο θ χ η ς ποτέλεσµα σηµαντικ ριθµ θυ- µάτων γι τ ν Aµερική, δ ν ε µαι σίγουρος γι τ τ θ συνέ αινε ν ο Aµερικανο θ µπορο σαν ν ποστο ν τ ς θυσίες πο γιναν κατ τ ν B Παγκ σµιο Π λεµο. Aµερικανο κα E ρωπα οι διαρκ ς «κακοµαθαίνουν» στ ν λικ φθονία κα στ ς ψηλ ς προσδοκίες γι τ ν νθρώπινη ε τυχία. Ξεχνο µε τ ν τραγικ σοφία τ ν ρχαίων Eλλήνων, ο πο οι ναγνώρισαν το ς περιορισµο ς πο τίθενται στ ν νθρώπινη προσδοκία κα τ πιτε γµατα, κα τ ν ναγκαι τητα τ ς δοκιµασίας ξαιτίας α τ ν τ ν περιορισµ ν.

15263 T ξώφυλλο το σπουδαίου ργου «Bonfire of the Humanities», πο κυκλοφ ρησε στ ς HΠA. Συνδηµιουργ ς του ξέχων διανοητ ς Mπρο ς Θ ρντον.

15264 Λ γος ντ θεοκρατίας κα δογµατισµο Σ α τ τ κοσµοϊστορικ, ποφασιστικ σηµε ο πο διαν ει νθρωπ τητα, θ πρεπε ο H.Π.A. ν προτιµήσουν τ ν λευθερία στ σκέψη, τ Λ γο κα τ λογικ ντ το παραλ γου, το µυστικισµο, τ ς θεοκρατίας κα τ ν δογµάτων; Aπολ τως. O πολιτικ ς πολιτισµ ς θ πρέπει ν ε ναι δ σπιστος κα πιφυλακτικ ς µ τ παράλογο. O E ριπίδης στ ς «Bάκχες» µ ς δίδαξε το ς κινδ νους το µυστικισµο, πως πίσης κα Θουκυδίδης στ ν περιγραφ το µφυλίου πολέµου στ ν Kέρκυρα. Kα διαιτέρως µε ς θ πρέπει ν ε µαστε προσεκτικο µ κάθε ε δος µυστικισµο, θεοκρατίας κα δ γµατος, τ πο α θέτουν περιορισµο ς στ ν λευθερία τ ς σκέψεως κα τ ς γνώσεως, ξίες πο θυσιάζονται στ ωµ τ ν παράλογων ραµάτων τ ς ο τοπίας. *** O Bruce Thornton σπο δασε Λατινικ κα Συγκριτικ Φιλολογία. Στ ι λίο του «Eros: The Myth of Ancient Greek Sexuality» (Westview 1997) προσφέρει µία κτεν κα ναλυτικ ξήγηση τ ς ρχαίας σεξουαλικ τητας, ποία πορρίπτει τ συµπεράσµατα τ ν µελετητ ν πο πηρεάσθηκαν π τ ν Michel Foucault. Oπως σχολιάζει καθηγήτρια Mary Lefkowitz: «Πρ κειται γι τ ν πι κρι κα ναλυτικ µελέτη τ ς ρχαίας λληνικ ς ρωτικ ς µπειρίας πο χει ποτ γραφ στ ν γγλικ γλ σσα». T τελευτα α χρ νια συγγραφε ς χουν ναλ σει τ προ λήµατα τ ς νωτάτης κπαίδευσης. Eλάχιστοι µως χουν ξετάσει τ ν κρίση πο φίσταται σο ο συγγραφε ς το «Bonfire of the Humanities: Rescuing the Classics in an Improverished Age». M παραστατικ κα καυστικ πολλ ς φορ ς τρ πο ο Victor Davis Hanson, John Heath, κα Bruce S. Thornton στιάζουν στο ς διους το ς καδηµαϊκο ς, στ ς φιλοδοξίες τους, στ ν διάκοπη α τοπρο ολ κα τ ν περ- ξειδικευµένη κα πρ σιτη ργασία τους ς πηγ τ ς κρίσης στ ς κλασικ ς κα νθρωπιστικ ς πιστ µες. O συγγραφε ς καλο ν το ς καθηγητ ς ν νταποκριθο ν στ ς παγγελµατικές τους ποχρεώσεις ναγνωρίζοντας τ ν ξία τ ς προσιτ τητας το συγγραφικο ργου κα ν σε αστο ν τ ν κληρονοµι τ ς λευθερίας κα τ ς δηµοκρατίας, πο ο ρχα οι Eλληνες κληροδ τησαν στ ση. O Aµερικαν ς καθηγητ ς χει γράψει πίσης τ ι λία: «Searching for Joaquin: Myth and History in California», Encounter Books, Fall 2002, «Humanities Handbook», Prentice - Hall, 2000, «Plagues of the Mind: The New Epidemic of False Knowledge», Wilmington, DE: ISI Press, 1999. Nάνσυ Mπίσκα

O «O ITH TOY KO MOY» ø TAYTOTHTA TOY økpath Yπερχρονικ πάντηση τ ν κλασικ ν στ ν παγκοσµιοποίηση κα τ ν «πολυπολιτισµ» T ν τελευτα ο καιρ πολ ς ε ναι λ γος πο γίνεται σχετικ µ τ ν παγκοσµιοποίηση κα τ ς λεγ µενες «πολυπολιτισµικ ς» κοινωνίες πο ναγκα α θ προκ ψουν ς συνέπεια α τ ς. Kα ε ναι κάποιοι διανοο µενοι ο πο οι, ν π τ µία µφανίζονται ς πολέµιοι τ ς παγκοσµιοποίησης, π τ ν λλη ο διοι ε ναι ο θερµ τεροι ποστηρικτ ς τ ν «πολυπολιτισµικ ν» κοινωνι ν, στ ς πο ες λαο κα θνη ντελ ς διάφορα κα ξένα µεταξ τους θ συµ ιώνουν στ µέλλον ρµονικά. Ωστ σο ο περισσ τεροι π κείνους πο κφράζουν α τ ς τ ς π ψεις δ ν τ ς θεµελιώνουν µ στοιχειώδη στορικ γνώση γ ρω π τ θέµα, φ σον παγκοσµιοποίηση δ ν ε ναι να φαιν µενο πρωτοφαν ς στ ν στορία τ ς νθρωπ τητας. Eχει ξανασυµ στ παρελθ ν στ πλαίσιο τ ς ρωµαϊκ ς κοσµοκρατορίας. Bε αίως, ν τ µεγέθη ε ναι νάλογα τ ν ποχ ν, ο πληροφορίες πο ντλο µε µέσα π τ κείµενα τ ς ρχαίας λληνικ ς φιλοσοφίας ε ναι ρκο ντως προειδοποιητικ ς γι τ τί µ ς περιµένει. Oπως θ δο µε κα στ συνέχεια, ο κλασικο Eλληνες τοποθέτησαν τ πράγµατα στ λογικ κα πραγµατική τους άση χοντας π ψη τους πάνω π λα τ ς δυναµίες τ ς παίδευτης νθρώπινης φ σης, ο πο ες συνήθως προκαλο ν παρανοήσεις, φο ίες, φανατισµο ς κα παρεξηγήσεις, πο µοιρα α µ τ σειρά τους δηγο ν σ φυλετικ ς συγκρο σεις. Tί συµ ολίζει λληνικ ντίσταση στ ν Περσικ ξουσιασµ Eχουµε συνηθίσει ν λέµε τι ντίσταση τ ν Aθηναίων κα τ ν Πλατέων στ µάχη το Mαραθ να σ συνδυασµ κα µ τ µετέπειτα νικηφ ρα ντίσταση τ ν λληνικ ν π λεων στο ς Mηδικο ς Πολέµους σωσε τ ν πολιτισµ π τ ν νατολίτικη αρ αρ τητα πο πρέσ ευε Περσία. O Πλάτων στο ς

15266 H Eλληνικ Σκέψη χει παγκ σµια σχ. O Eλληνας Σωκράτης δήλωνε: «E µαι πολίτης το K σµου» (Πλάτων, ε ς Πλουτάρχου, «Περ Φυγ ς» 600 F). Aντίγραφο ρωµαϊκ λληνικο ρειχάλκινου πρωτοτ που, πο ε χε φιλοτεχνηθ λίγο µετ τ θάνατ του τ 399 π.x. (Mουσε ο Bατικανο, Pώµη.) «N µους» του µ ς δίνει κα µία λλη διάσταση κείνου το γ να, ποία, πως τ ν περιγράφει διος, ταν µία µάχη κα κατ το «πολυπολιτισµο» τ ς τ τε ποχ ς. «Πραγµατικά, ταν λέµε τι ο Eλληνες πέκρουσαν τ ν χθρ, δ ν µιλ µε σωστά. Aν δ ν π ρχε κοιν π φαση Aθηναίων κα Σπαρτιατ ν ν ντισταθο ν στ ν κίνδυνο τ ς δουλείας, θ ε χαµε τώρα λοκληρωτικ πιµειξία νάµεσα σ λες τ ς λληνικ ς φυλ ς λλ κι νάµεσα σ Eλληνες κα αρ άρους κα τ ντίστροφο. A τ κρι ς ε χε γίνει νάµεσα στο ς λαο ς, πο ε ναι σήµερα π δουλοι στο ς Πέρσες ο διάφορες φυλ ς διασπάστηκαν κα µετ νακατε τηκαν µ τ ς λλες, σχηµατίζοντας νέες κοιν τητες» (Πλάτων,

15267 «N µοι», 693α). O Eλληνες λοιπ ν ντιστάθηκαν στ δουλεία, ποία µεταξ λλων δειν ν θ φερνε κα τ ν πλήρη πώλεια τ ς θνικ ς τους συνείδησης. M νος δρ µος, πως δειξαν µ τ παράδειγµά τους ο Eλληνες, ε ναι ντίσταση σ µι τέτοια πολιτισµικ καταστροφή. O ρχα οι φιλ σοφοι µιλο ν γι τ σ νθεση τ ς κοινωνίας O Πλάτων κα πηρεασµένος π τ ς πλατωνικ ς θέσεις Πλο ταρχος δείχνουν τ ν ντίθεσή τους πρ ς τ µοντέλο των πολυπολιτισµικ ν π λεων. T θεωρο ν καταδικασµένο ξ ρχ ς κα διέξοδο γι ποιον πιχειρήσ η ν τ φαρµ σ η. O µαρτυρίες τ ν δ ο φιλοσ φων ε ναι σηµαντικώτατες, δι τι, ν πέχουν µεταξ τους περίπου πέντε α νες, λέπουµε ν ποστηρίζουν κατ ναλογίαν τ δια τ πο α χουν πήχηση κα στ ν ποχή µας, πρ γµα πο σηµαίνει τι νθρώπινη φ ση κα ο κοινωνίες χουν παραµείνει µετά λητες στ ς ασικές τους δοµ ς νεξάρτητα π τ ς ποχές. O Πλάτων, ναφερ µενος στ ς προϋποθέσεις κα τ ς διαδικασίες πο προηγο νται τ ς δρυσης µι ς π λης, γράφει χαρακτηριστικ γι τ ρνητικ νδεχ µενο ο π ψηφιοι πολ τες ν προέρχωνται π διαφορετικο πολιτιστικο πιπέδου π λεις, κ µα κα ν ε ναι λοι Eλληνες. Aς µ ν λησµονο µε τι κατ τ ν ποχ το Πλάτωνα, λλ κα σήµερα κ µα, ο κατ τ πους Eλληνες πέρα π τ ν κοιν θνικ συνείδηση κα τ ς πανελλήνιες συνήθειες πο το ς συνδέουν χουν κα τ διαίτερα τοπικά τους θιµα κα ντιλήψεις, πο πολλ ς φορ ς δ ν συµ αδίζουν µ τ θιµα κα τ ς συνήθειες λλων περιοχ ν τ ς Eλλάδας. «T τε δ ν θ ε ναι ε κολο γι τ ς Kρητικ ς π λεις ν δρ σουν τ ν ποικία τους. Γιατ ο ποικοι δ ν χουν τ ν ν τητα ν ς σµήνους µελισσ ν δ ν ε ναι λα ς π µία συγκεκριµένη περιοχ µ µοι α ες καλ ς διαθέσεις νάµεσα σ α το ς πο µένουν πίσω κα σ κείνους πο φε γουν ναγκασµένοι π τ στεν τητα το χώρου π λλες παρ µοιες δυσκολίες. Mερικ ς φορ ς να µέρος τ ς π λης, διωγµένο π µφ λιους σπαραγµο ς, ναγκάζεται ν φ γ η κα ν πά η σ λλο τ πο. Σ κάποια περίπτωση µετανάστευσε λ κληρη π λη, ταν νικήθηκε π σχυρ τερους ντιπάλους. M α τ ς τ ς συνθ κες λλοτε ε ναι σχετικ ε κολο κα λλοτε µ λλον δ σκολο ν δρυθ µία π λη κα ν θεσπιστο ν ο ν µοι της. Oταν νας λα ς µιλά η τ ν δια γλ σσα κα πακο η στο ς διους ν µους, δηµιουργε ται να συναίσθηµα δελφοσ νης, φο λοι κάνουν τ ς διες θρησκευτικ ς κα λλες τελετές.(...) Aπ τ λλο µέρος τ τοµα πο χουν συγκεντρωθ π διάφορες περιοχ ς σως ν φανο ν περισσ τερο πρ θυµα ν πακο σουν σ να νοµικ κώδικα, λλ θ χρειαστ πολ ς καιρ ς, γι ν ποκτήσουν σ µπνοια, πως τ λογα πο ε ναι ζεµένα µαζί» («N µοι» 708 b- d). Σηµειώνουµε τι Πλάτων ναγνωρίζει τ ς παραπάνω δυσκολίες γι τ σωστ λειτουργία µι ς π λης - κράτους χοντας στ νο του σ νθεση πληθυσµο π διαφορετικ µέρη τ ς Eλλάδας, δηλαδ µ διαφορετικ θιµα, τοπικ ς παραδ σεις, θικ ς ντιλήψεις τ ς καθηµεριν τητας κ.λπ.

15268 Kα φυσικ ε χε δίκιο. Oποιος µελετήσ η τ ς κοινωνικ ς δοµ ς τ ς σηµεριν ς Aθήνας, ποία µετατράπηκε σ να χωνευτήρι τ ν Eλλήνων, µπορε µ νεση ν διαπιστώσ η τι στ µεγαλο πολη το Eλληνισµο χουν πλέον πλήρως χαθ χι µ νο τ τοπικ παραδοσιακ θη κα τ θιµα τ ς διας τ ς π λης τ ν Aθην ν λλ κα τ ν πολοίπων Eλλήνων πο ρθαν ν κατοικήσουν σ α τήν. Eπίσης συγκέντρωση πληθυσµο µ διαφορετικ ς νοοτροπίες ντ ς το λεκανοπεδίου λλοίωσε κα το ς διους το ς πολ τες. Bε αίως τ γεγον ς τι µέχρι πρ ν µία δεκαετία πληθυσµ ς τ ς Aθήνας ταν το λάχιστον µιγ ς λληνικ ς ε χε περιορίσει τ ν πολιτισµικ λλαγή, φ σον τ πανελλήνια θι- µα ε χαν παραµείνει λώ ητα, λλ π ρχε κα κοιν θνικ συνείδηση µεταξ τ ν πολιτ ν ς νας σχυρ τατος συνδετικ ς κρίκος. Tί συµ αίνει µως, ταν σ µία π λη ρχίζουν κα ρχωνται π σοις ροις λλοεθνε ς; O Πλο ταρχος, πο ζησε κατ τ ρωµαϊκ χρ νια κα ε χε γνωρίσει τ ς π λεις το ρωµαϊκο «µπέριουµ», ντ ς τ ν ποίων ζο σαν νθρωποι π λα τ µέρη κα τ θνη τ ς α τοκρατορίας, φαρµ ζοντας τ ς θέσεις το Πλάτωνα στ σ γχρονή του πραγµατικ τητα καταλήγει στ παρακάτω π ρισµα: «O πολλ ς κα ποικίλες ποι τητες, πο περικλείουν ντιθέσεις κα ε ναι δ σκολο ν τ ς δαµάσ ης, καταστρέφονται, προτο ρεθο ν µαζί, φ σον, πως σ π λη µ νθρώπους µιγάδες πο χουν συγκεντρωθ π παντο, δ ν ε ναι ε κολο ν φτάσουν σ κατάσταση ν τητας κα µοιοπάθειας, λλ κάθε µία τρα άει πρ ς α τ πο τ ς ε ναι ο κε ο κα ε ναι δ σκολο ν συνδυαστ µ τ λλ φυλο» («Συµποσιακά»,, Πρ ληµα α, 661 C). Π σο δίκιο ε χε πράγµατι Πλο ταρχος. Oσα περιγράφει τ ζο µε πλέον κα στ ς µεγάλες π λεις τ ς πατρίδας µας, ν πολ πρ ν π δ τ δια συνέ ησαν στ ς πρωτε ουσες τ ν δυτικ ν χωρ ν. Eκε µπορε ν δ κανε ς τι ο διάφορες θν τητες µ νο τυπικ συνυπάρχουν, φ σον τ «γκέττο» (ο γειτονιές), στ πο α συσπειρώνονται ο µοεθνε ς, ε ναι µ νιµος τρ πος πο πιλέγουν ο χοντες κοιν καταγωγή, γι ν συµ ιώσουν ντ ς τ ς διας π λης µ λλ φυλους. O λεγ µενες «Tσάινα τάουν» (κινεζικ ς π λεις - συνοικίες), τ ραϊκ γκέττο λλ κα ο λληνικ ς συνοικίες σ E ρώπη κα H.Π.A. ε ναι καλ τερη π δειξη. Συχν τ γκέττο συγκρο ονται µεταξ τους πως στ ς H.Π.A., που ο Πορτορικανο νοίγουν συχν π λεµο µ το ς Nέγρους το ς Mεξικανο ς το ς Kου ανο ς, µ τ ν ν µο ν µ ν µπορ ν πι ληθ στ ς περιοχ ς πο λέγχουν κα τ ν κρατικ ξουσία ν χ η δώσει τ θέση της στ ς νοπλες συµµορίες µ το ς µπ ρους ναρκωτικ ν ς πλαρχηγο ς τους. Mάλιστα ο γριες φυλετικ ς συγκρο σεις µεταξ τ ν θνοτήτων τ ν H.Π.A., που λ κληρες συνοικίες µετατρέπονται σ πεδία µάχης, ποδεικν ουν τι ε ναι δ νατον ν πάρξ η ρµονικ συµ ίωση µεταξ νθρώπων πο νιώθουν, λλ κα ε ναι, ξένοι µεταξ τους. T ν δια ρα στ Bρεταννία ο Πακιστανο, που ε ναι πληθυσµιακ πλειοψηφία κα ο Aγγλοι µειον τητα, πως συµ αίνει στ ν π λη το Mπρά-

15269 ντφορντ, πιδίδονται σ καθηµερινο ς ιασµο ς νεαρ ν λευκ ν κοριτσι ν κα γυναικ ν, πειδ «κουλτο ρα» τους το ς παγορε ει ν χουν λοκληρωµένη σχέση µ µ φυλη πρ ν τ γάµο, πρ γµα πο δ ν σχ ει φυσικ γι τ ς λευκές, τ ς πο ες ντιµετωπίζουν ς ξένες κα ς τέτοιες τ ς θέτουν κτ ς τ ν θικ ν καν νων πο το ς δεσµε ουν µ τ ς µοιές τους. Eπίσης στ ν µερικανικ ν το συχν ο λευκο «διασκεδάζουν» καίγοντας νέγρους, δι τι δ ν το ς θεωρο ν νθρώπους. A τ ε ναι πραγµατικ τητα. O ρχα οι Eλληνες τ ν ε χαν πισηµάνει, λλ κανε ς δ ν το ς κουσε. O ρχα οι φιλ σοφοι γνώριζαν τι ξαιτίας τ ς λλειψης ο σιαστικ ς παιδείας, πο σ λες τ ς ποχ ς καταδυναστε ει περισσ τερο λιγώτερο τ ς λαϊκ ς µ ζες, ε ναι πολ δ σκολο ν συµ ιώσουν ρµονικ µάδες νθρώπων πο δ ν α σθάνονται µ φυλοι µοεθνε ς. Eπίσης πολ συχν τ ν τελευτα ο καιρ κο µε ς πιχείρηµα τι ξαιτίας τ ς πογεννητικ τητας πο πάρχει στο ς Eλληνες ταν λ ση νάγκης τ ν λθουν λλοδαπο στ ν Eλλάδα. O Πλάτων χει ποψη γι τ θέµα α τ ντελ ς διαφορετικ π τ πιχείρηµα - δικαιολογία πο µ λις ναφέραµε: ξηγε τι ε σαγωγ ξένων στ ν π λη, γι ν ντιµετωπιστ λλειψη πληθυσµο, ν δ ν συνοδε εται π τ ν κατάλληλη κπαίδευση στ σ στηµα ξι ν τ ς π λης, θ πο µοιραία: «Aν µως πληθυσµ ς λαττωθ π πιδηµίες π π λεµο κα πέσ η κάτω π τ ν πιθυµητ ριθµ, δ ν πρέπει ν φέρνουµε στ ν π λη ξένους πολ τες πο δ ν χουν κπαιδευθ µ τ σωστ τρ πο» («N µοι» 741α). T ν προειδοποίηση το Πλάτωνα κανε ς δ ν τ ν π ρε στ σο αρά, ταν πρ τ ν νοιξαν τ σ νορα µ τ ν Aλ ανία. Eτσι, τ ν δια ρα πο ο Eλληνες λειτουργο σαν σ µφωνα µ τ ς πανάρχαιες ρχ ς τ ς φιλοξενίας κα νοιγαν τ σπίτια τους στ κριτικ χωριά, γι ν ποδεχθο ν το ς Aλ ανο ς λαθροµετανάστες, ο νεοφερµένοι, φορε ς λλης ντίληψης, πο θέλει ποιο σπίτι ξεκλείδωτο ποψήφιο γι «πλιάτσικο», πραξαν νάλογα µ τ ν τρ πο πο ε χαν µάθει ν σκέφτωνται κα ν λειτουργο ν στ χώρα τους: Kατάκλεψαν κείνους πο το ς ποδέχτηκαν µ νοικτ ς τ ς γκαλιές! Στ τελευτα ο δ ν τίθεται ζήτηµα καλ ν Eλλήνων κα κακ ν Aλ αν ν. Πρ κειται γι τ σ γκρουση δ ο κοινωνι ν πο ε χαν διαφορετικ ς ξίες κα ποκωδικοποιο σαν ντελ ς λλι ς τ γεγον τα. H πρ ταση Σωκράτη: «Πολίτης το K σµου» Ωστ σο ο Eλληνες, ντας λα ς ναυτικ ς κα νήσυχος, π νωρ ς ρέθηκαν ν περιπλαν νται σ χ ρες ξένες, µακρι π τ ς πατρίδες τους. Aποτέλεσµα τ ν περιπλανήσεών τους ταν κα δρυση ποικι ν σ λο τ ν κ σµο. Eκε, στ ς ποικίες, µαθαν ν συνυπάρχουν µ το ς ντ πιους λαο ς. Eντ ς τ ν π λεών τους ο Eλληνες σπάνια πέτρεπαν τ συµ ίωση µ το ς λλοδαπο ς, κτ ς ν γιν ταν ποδεκτ π το ς ξένους λληνικ παιδεία, π τε τ τε δ ν ε χαν κανένα πρ ληµα, ν κα πάλι σπάνια το ς παραχωρο σαν πολιτικ δικαιώµατα. H παραχώρηση πολιτικ ν δικαιωµάτων σ ξένο θεωρε το στ ς π λεις - κράτη τ ν Eλλήνων ς πέρτατη τιµή, κα ταν κάτι πο συνέ αινε σπάνια.

15270 Φωτογραφία π τ ς α µατηρ ς συγκρο σεις µεταξ στυνοµίας κα µαζ ν διαµαρτυροµένων κατ τ ς ξουσιαστικ ς παγκοσµιοποίησης (Γκ τενµπεργκ, Σουηδία). Προειδοποίηση - νδειξη, τι Παγκοσµι τητα χωρ ς τ ν λληνοποίηση το Παγκοσµίου Πολιτισµο ε ναι µία χίµαιρα.

15271 Hταν δ τ σο σχολαστικο µ τ πολιτικ δικαιώµατα, στε γι παράδειγµα Aθηνα ος πολίτης µπορο σε ν ε ναι µ νο ποιος ε χε κα το ς δ ο γονε ς του Aθηναίους. Tηρο σαν µ ε σέ εια α τ τ νοµοθεσία, χι γιατ ταν ρατσιστές, λλ γιατ θεωρο σαν τι µία π λη χει δικ της πολιτικ πολιτισµ κα, γι ν κυ ερνηθ σωστά, πρέπει ο πολ τες της ν χουν κοιν νοοτροπία, δοκιµασµένη µέσα π πολλ ς γενι ς. Eξάλλου ν ο Eλληνες ταν ξεν φο οι, δ ν θ ε χαν ναγορε σει τ φιλοξενία σ πέρτατο γαθ πο τελο σε π τ ν α γίδα το ι ς (Ξένιος Zε ς). Kατ τ λληνιστικ χρ νια µως κα τ ρωµαϊκ πο κολο θησαν λληνικ ς πολιτικ ς τρ πος ργάνωσης (π λη - κράτος) παραχώρησε τ θέση του στ ς µεγάλες πολυεθνικ ς α τοκρατορίες. O Eλληνες πολ πιθαν ν φοµοιώνονταν µέσα στ ν κοσµοπληµµ ρα τ ν αρ άρων, ν δ ν χυρώνονταν µ τ ν λληνικ παιδεία, τ φιλοσοφία τους κα τ ν πολιτισµ τους. Kατάφεραν τσι χι µ νο ν πι ιώσουν, λλ κα σ ντοµα ν πι άλουν τ ν λληνικ τρ πο ζω ς κα σκέψης ς χαρακτηριστικ γνώρισµα το µορφωµένου κα πνευµατικ νώτερου νθρώπου. Eτσι π πολ τες ξελίχτηκαν σ κοσµοπολ τες. O Πλο ταρχος χει γράψει σχετικά: «O νθρωπος, πως λέει Πλάτων, δ ν ε ναι φυτ τ ς γ ς ο τε κίνητο λλ ο ράνιο, που σ ν λλη ίζα κεφαλ κρατάει τ σ µα ρθιο, στραµµένο πρ ς τ ν ο ραν. Eποµένως ε στοχα ε πε Hρακλ ς: Aργε ος Θη α ος, φο δ ν καυχιέµαι τι νήκω σ µία π λη λα τ χυρ τ ν Eλλήνων ε ναι γι µένα πατρίδα.» O Σωκράτης τ ε πε κ µα πι ε στοχα, λέγοντας π ς δ ν ε ναι Aθηνα ος ο τε Eλληνας πολίτης, λλ πολίτης το κ σµου» («Περ Φυγ ς», 600 F). Στ ν ποχή µας τ ς διες λληνικ ς ρχ ς το πολιτισµο κα τ ς παγκ σµιας συνεργασίας π τ ν ρο «παγκ σµιες ρχ ς» ξέφρασε κα µ στης ποιητής µας Aγγελος Σικελιαν ς, πο ος διαδήλωνε τ ν πεποίθησή του, τι «πάρχουν κα σήµερα σ λα τ θνη νθρωποι, πο χουν µία καθαρ ε κ να το τί σηµαίνουν α τ ς ο ρχές: α το πο λέπουν καθαρ πέρα π δογµατισµο ς τ ν σώτερη λήθεια κα ν τητα...». (E α Πάλµερ Σικελιανο, «Iερ ς Πανικ ς», σελίδες 78-79, κδ σεις Eξάντας). Σ α τ πο διαφέρει Eλληνισµ ς ς κοσµοθεωρία π τ ς π λοιπες φιλοσοφίες κα δεολογίες ε ναι τι φεν ς µ ν µέσα π τ ρχα α κείµενα µ ς προειδοποιε γι τ περχ µενα δεινά πο θ φείλωνται πως πάντα ξάλλου στ ν νθρώπινη γνοια, παιδευσία λαζονεία, φετέρου µ ς ντιπροτείνει κα το ς τρ πους, γι ν προλά ουµε τ χειρ τερα. H λληνικ τητα, πο συνέλα ε τ τε κα νέλυσε τ πρ ληµα, µ λλα λ για λευθερία στ σκέπτεσθαι, χωρ ς ξουσιαστικ ς σκοπιµ τητες, ε ναι άση πο µπορε ν δώσ η κα πάλι µία ιώσιµη πρ ταση στ α νιγµα «πολυπολιτισµ ς» - «παγκοσµιοποίηση». Στέφανος Mυτιληνα ος

O «πολυπολιτισµ ς» κα ο Aλ ανο Eµε ς ο Eλληνες ε µαστε πολιτισµένοι κα θεωρο µε κα το ς γείτονές µας τ διο πολιτισµένους µ µ ς. Συχν το το µ ς στοίχισε κρι ά, πως λ.χ. µ το ς Tο ρκους, ο πο οι µ ς χουν κάνει ρκετ ς γενοκτονίες κα κ µη το ς µπιστευ µαστε, δι τι γνοο µε τ συλλογικ τους χαρακτ ρα. O Aλ ανοί, γι το ς ποίους θ µιλήσουµε δ, ε ναι νας λα ς πο χει µείνει στ περιθώριο τ ς στορίας κα δ ν µπ κε ς τώρα στ δρ µο τ ς ξελίξεως κα το πολιτισµο. T θη κα θιµά τους ε ναι πρωτ γονα κα φεουδαρχικά. Eν ζητο ν π τ ν κυ έρνησή τους γεία, παιδεία, σφάλεια, δ ν δέχονται ν χάσουν να µέρος τ ς συδοσίας τους πρ ς χάριν τ ν θεσµ ν. Aποτέλεσµα, λλειψη δηµοκρατικο πνε µατος κα πικράτηση τ ς φατρίας κα τ ς δ ναµης το σχυροτέρου. Iδιαίτερα θέση τ ς γυναίκας ε ναι ξιοθρήνητη. A τ ε ναι ο σιαστικ σκλά α το νδρα. H γυνα κα δ ν πιτρέπεται ν ζητήσ η διαζ γιο, ο τε ν ρ λλο σ ντροφο, δι τι α τ γκυµονε θανάσιµους κινδ νους γι τ ν δια, το ς γονε ς της τ ν νέο της σ ντροφο. T σπίτι το συζ γου το πεθερο γγυ ται τ ν γν τητα κα σφάλεια τ ς γυναίκας. H α µοµιξία ε ναι λίαν διαδεδοµένη στ ν λ ανικ κοινωνία. Oταν σ ζυγος ξενητε εται, γυνα κα του, πο ζ στ σπίτι το πεθερο της, συχν κτελε τ ς ρωτικ ς πιθυµίες του π κρα µυστικ τητα κα π ποιν θανάτου γι τ µέλη τ ς ο κογένειας, ν ποκαλ ψουν τ µυστικ. O νδρες δ δίδουν µπιστοσ νη στ ς σχέσεις τ ς γυναίκας τους µ λλες γυνα κες, δι τι φο ο νται τι θ τ ς «προαγάγουν». O γυνα κες ε ναι κλεισµένες στ ν κρε ατοκάµαρα, πίσω π το ς ψηλο ς τοίχους το λ ανικο σπιτιο κα προορίζονται ν γεννο ολο ν παιδιά. Συχν γίνονται α τία γι ρωτικ γκλήµατα κα α µατηρ ς εντέττες. Στο ς Aλ ανο ς σχ ει τ δίκαιο τ ς νδροκρατίας. Kα πειδ γυνα κα θεωρε ται «πρ γµα», συχν γίνεται µπορε σιµο ε δος. Σ µφωνα µ τ ν σλαµικ ν µο ο νδρες πιτρέπεται ν χουν περισσ τερες τ ς µι ς συζ γους, γι α τ κάνουν κα πολλ παιδιά. T κορίτσια τ παντρε ουν πολ µικρ κα συχνά µ πολ µεγαλ τερο ς τους, κ µη κα κατ 50 χρ νια. έρνονται π το ς νδρες κα ε ναι ποχρεωµένες ν σιωπο ν. T πρ το παιδ µένει στ πατρικ κτήµατα κα τ λλα ξενητε ονται. ν ε ναι σπάνιο, δελφ ς ν κανοποι σεξουαλικ κα τ ς δελφές του, ο πο ες θιµικ παγορε εται ν γο ν µ λλον νδρα. M άση α τ τ θη κα θιµα µπορο µε ν κτιµήσουµε τι σ µερικ ς δεκαετίες ο Aλ ανο, ν δ ν κπολιτισθο ν π τ ν Eλληνικ Παιδεία κα τ ν Eλληνικ Kοινωνία, µ τ ν περ ολικ γεννητικ τητα θ χουν µετα άλει τ ν Eλλάδα σ «Aλ ανιστ ν». K. X. Kωνσταντινίδης Yποστράτηγος..

OI ENNHTOPE TOY A KO MIOY O ITI MOY v. Aνακρέων O Aνακρέων το Σκυθίνου κατ τ ν Σου δα γεννήθηκε στ ν Tέω τ ς Mικρασίας µι ς κ τ ν δώδεκα π λεων το Kοινο τ ν Iων ν περ τ µέσα το 6ου π.x. α νος. Nέος κ µη ναγκάσθηκε ν κπατρισθ µαζ µ λους το ς συµπολ τες του, ο πο οι «ο φέροντες τ ν τ ν Περσ ν ριν» (Στρά ων) γκατέλειψαν τ ν κατακτηθε σα π λη τους κα δρυσαν τ ν «καλ ν Tηίων ποικίην» ( Hρ δοτος) A δηρα στ ν Θρ άκη. Eκε θεν ποιητ ς µετέ η στ Σάµο, προσκεκληµένος π τ ν Πολυκράτη, πο δ ν ταν τ ραννος τ ς Σάµου µ νο λλ κα τ ς «λληνικ ς πάσης θαλάσσης, φ ς γα α ρίζεται» σ µφωνα µ τ ν Iµέριο. Mετ τ ν θάνατο το Πολυκράτους φιλοξενήθηκε στ ν α λ το Iππάρχου στ ν Aθήνα, που γνωρίσθηκε µ τ Σιµωνίδη τ ν Kε ο, τ ν κορυφα ο χορικ ποιητή. O Tήιος ποτελε τέκνο το ωνικο διαφωτισµο, πο θέλει τ ν κ σµο α τοδηµιουργο µενο κι α τοσυντηρο µενο, τ ν δ νθρωπο «µικρ ν κ σµον», παλλαγµένο κάθε πιρρο ς θε ν δαιµ νων. E ναι ρεαλιστ ς κα σο αρ ς, συγκρατηµένος στ ς κδηλώσεις του λλ παρατηρητικ ς κα σκεπτικιστής. Mελαγχολε σκεπτ µενος τ φήµερον τ ς ζω ς κα τ ν µαται τητα τ ν νθρωπίνων θλί εται δ γι τ νιάτα πο φε γουν κα τροµάζει στ σκέψη το θανάτου: «Aναστενάζω συχνά, γιατ τροµάζω τ ν Tάρταρο. E ναι φρικτ ς το Aδη υθ ς, σκάλα του φο ερ κι ποιος κατέ ει δ ν µπορε ξαν ν νε» ( π σπ. 44). H ξουσία δ ν τ ν συγκινε : «Mήτε τ κέρας τ ς Aµαλθείας θέλω δικ µου µήτε ν ασιλε σω στ ν ε δαίµονα Tαρτησσ χρ νια κατ ν πενήντα» ( π σπ. 8). Oντας λιτοδίαιτος κι χοντας ξασφαλισµένα τ πρ ς τ ζ ν στ ς α λ ς τ ν τυράννων, περιφρονε τ χρήµατα, πο τίποτα ο σιαστικ δ ν προσφέρουν: «Aν τ πλο τη κα χρυσ ς κρατο σαν στ ζω το ς θνητο ς, θ τ κρατο σα σφιχτά, γι ν ξαγοράσω τ Xάροντα, ταν κάποτε µο ρθ η» ( π σπ. 36)... Eπέστρεψε λοιπ ν τ πέντε τάλαντα, πο το πρ σφερε Πολυκράτης, λέγοντας π ς δ ν ξίζουν τ σο, σο ξίζουν ο ννοιες κι ο φροντίδες µας γι α τά!.. Aν Aρίων θεωρ ται πατέρας τ ς πολιτικ ς λυρικ ς ποίησης, Aνακρέων ε ναι διαµφισ ήτητος πατέρας τ ς ψυχολογικ ς ποίησης. Mαθητ ς τ ν Λεσ ίων ποιητ ν, διαφέρει παντάπασι, σον φορ στ πάθος κα τ ν α θορ- µητισµ. T δίστιχ του «πήδησα π τ ν Λευκάδος ράχο κα στ φρισµένα κ - µατα ουτ, µεθυσµένος π ρωτα» ( π σπ. 21) φορ µ λλον στ Σαπφ κα χι στ ν διο, πο γράφει κατ πιν πολλ ς σκέψης κα ο δέποτε «µετ νθουσιασµο κα ερο πνε µατος». O ποιητ ς δ ν διακρίνεται γι τ πάθος κα τ ς σχυρές του συγκινήσεις, λλ γι τ ν καν τητά του ν διεισδ η στ ς ψυχ ς τ ν νθρώπων κα ν περιγράφ η πακρι ς τ πάθη κα τ α σθήµατά τους. Tίποτα σχεδ ν π σα γράφει δ ν φορ στ ν αυτ του, κα «νακρέοντεια µέθη» ο δ λως σχετίζεται µ τ ν πραγµατικ µέθη κατ το ς ρχαίους κριτικο ς, λλ σηµαίνει «τ ναµµα το νο π τ ν ποιητικ φλ γα» ( Aθήναιος). H ποίηση το Aνακρέοντος στρέφεται γ ρω π τ ζω κα τ θάνατο, τ ν

15274 ρωτα κα τ κρασί, το ς τρ πους κα τ ς συµπεριφορ ς τ ν νθρώπων. O ποιητ ς δ ν διαθέτει τ άθος τ ν Iώνων συναδέλφων του δ ν λέπει τ άθος τ ς νθρώπινης ψυχ ς, λλ περιγράφει τ ξωτερικ φανερώµατά της. O ρωτας γι παράδειγµα δ ν ποτελε θε δαίµονα ο τε αθ α σθηµα κι νεξέλεγκτο πάθος, λλ να παίγνιο τ ς καρδι ς, πο τ ζωγραφίζει µ µορφιά, χάρη, ξυπνάδα κα χαριτωµένα παίγνια τ ς φαντασίας κα τ ν α σθηµάτων του. M παράµιλλη χάρη τραγουδ τ ν µορφι το ρωτος, το ς τρ πους πο κδηλώνεται, τ φερσίµατα τ ν ρωτευµένων... τραγουδ τ ν ρωτα χαρο µενα, κι ταν κ µη τ ν πορρίπτουν ο λεπτ ς π ρνες το παλατιο, φο «τ παιχνίδια το ρωτα ε ν τρέλλες κα µαλώµατα» ( π σπ. 34). O Aνακρέων γράφει πλ, πως ταιριάζει στ ν µελικ ποίηση, πο σκοπ χει τ ν ξωτερίκευση τ ν συγκινήσεων τ ς νθρώπινης ψυχ ς, τ ν παθ ν τ ς καρδι ς, τ ν α σθηµάτων. H γλ σσα του ρίσκεται πλησιέστερα σ κείνη τ ς πεζογραφίας, τ φος του µως γέµει µορφι ς κα χάρης κα τ πίθετά του ποκαλ πτουν λη τ ν λυγεράδα τ ς ωνικ ς διαλέκτου. Eχει π λυτη α σθηση τ ς ξίας κα τ ς γοητείας τ ν λέξεων, τ ς πο ες πιλέγει µ πολλ προσοχή, στε ν λειτουργο ν µ τ µεγαλ τερο µουσικ κα ποιητικ άρος. O ποιητ ς διαθέτει µι δηκτικ ε ρωνεία κα µι µεγάλη α σθηση τ ς πραγµατικ τητος, πο, σο κι ν ε ναι σκιερή, τ ν ντιµετωπίζει µ στωικ τητα. Aποφε γει το ς τραγικο ς τ νους κα τ ς χηρ ς διατυπώσεις τ ν α σθηµάτων κα τ ν σκέψεών του. Mισε τ µετρα κα τ µετροεπ κα ζωγραφίζει τ ζω µ α τοκυριαρχία κα ρεαλισµ. «H γοητεία τ ν στίχων του» κατ τ ν Λέσκυ «ρίσκεται στ ν παλ γκατάλειψη, πο λα τ κάµνει ν κινο νται µέσα σ µίχλη... τ ρωτικ τ διατυπώνει µ λαφρ συγκαλυµµένες ε κ νες». A τ πο διακρίνει τ ν ποιητ ε ναι πλο τος τ ν υθµ ν κα τ ν µέτρων. Πέραν κείνων πο διδάχθηκε π το ς Λεσ ίους ποιητές, Aνακρέων δηµιο ργησε κάποιον δικ του, ντελ ς πρωτ τυπο κα ξίσου σηµαντικ : τ ν σ ντοµο κα ζωηρ στίχο µ τ ν γοργ υθµ κα τ πεταχτ µέτρο, πο ε ναι γνωστ ς ς «νακρε ντειος στίχος». Eπεν ησε µως κα νέο ε δος στροφ ς, πο πίσης φέρει τ νοµά του κα τεχνική της ε ν π λυτα ταιριαστ µ τ ν ο σία τ ς ποίησής του. Xρησιµοποίησε διάφορα µέτρα: T καταληκτικ κα τ κατάληκτο τετράµετρο, τ γλυκώνειο, τ φερεκράτειο κα περισσ τερο λων τ κατάληκτο π λάσσονος ωνικ δίµετρο, πο πίσης φέρει τ νοµά του. O Aνακρέων ντας ν ζω γνώρισε µεγάλη δ ξα, πο µετ τ θάνατ του κορυφώθηκε. O Aλεξανδρινο συγκέντρωσαν τ ποιήµατά του σ πέντε τ - µους, κ τ ν ποίων δ ν χουν διασωθ παρ µ νο ξήντα πέντε. A τ µως πο συνέ η στ ν ποιητ ε ναι πρωτοφανές: φήµη του δραιώθηκε χάρη σ κάποιο νθολ γιο ποιηµάτων, πο συνέθεσαν λ γιοι Aλεξανδρινο κατ ποµίµησή του κα φέρουν τ ν τίτλο «Aνακρε ντεια». H Παλατιν Aνθολογία φιλοξενε τ ταφικ του πίγραµµα, πο χει τσι: «O τος Aνακρέοντα, τ ν φθειτον ε νεκα Mουσέων µνοπ λον, πάτρης τ µ ος δεκτο Tέω.» Σαράντος Π ν

O τρ πος ο κησης κφράζει τ ν πολιτικ κα τ ν πολιτισµ «... ς πολιτείαν καί... κατ ε χ ν συνεστάναι π λεως» ( Aριστοτέλης) O Aριστοτέλης στ «Πολιτικά» του ναφέροντας τ ν περίφηµο πολεοδ µο Iππ δαµο µ ς παρουσιάζει µία λλη πτυχ τ ν νδιαφερ ντων του 1, δηλ. το φιλοσ φου - πολιτικο. Πράγµατι πρ τεινε παράλληλα πρ ς τ ν Πλάτωνα κα τ ν Aριστοτέλη «πρ τος τ ν µ πολιτευοµένων» µία δανικ πολιτεία, κα µάλιστα µ δουλοκτητική. O Iππ δαµος δ ν µπ κε σ ξένα «χωράφια», φο π λις ε ναι να ργαλε ο (= ργανον) κφρασης τ ς κοινωνίας. Aπ τ τε µεγάλοι ρχιτέκτονες - πολεοδ µοι πρ τειναν µι χι πλ ς νέα λλ «δανικ» κοινωνία - τρ πο ζω ς κα τ ν ξέφρασαν µ σχέδια - µορφώµατα λλ κα µ νέες π λεις. Ως παράδειγµα φέρω τ ν Γάλλο Le Corbusier µ τ ν πρ τασή του γι µι παγκ σµια κοινωνία, πο θ συνυπάρχ η ρµονικ µ τ φ ση 2, ς κα τ ν µέτερο K. οξιάδη µ τ δίχτυ τ ς O κουµενο πολής του. Tί πρ τειναν ο Eλληνες ς «δανικ Πολιτεία» κα π ς τ ν λοποίησαν µ ντίστοιχες π λεις; O API TOTE H KAI OI A OI. H πολιτικ θεωρία ταν ασικ στοιχε ο τ ς φιλοσοφίας τ ν Eλλήνων. T τρίπτυχο τ ς ρευνάς τους ταν «πολιτεία, θος, φ σις». Aπ νωρ ς λοιπ ν σχολήθηκαν µ προτάσεις πολιτικ ς πως λ.χ. ο Eπτ Σοφοί ξ α τ ν Θαλ ς ε χε τ ν δέα τ ς νώσεως τ ν π λεων τ ς Iωνίας. O Πυθαγ ρας φήρ- µοσε τ ς θεωρίες του στ ς π λεις τ ς Mεγάλης Eλλάδος. O Hράκλειτος πίσης µ τ ν τρ πο ζω ς του κα µ τ χαµένο τµ µα το «Περ Φ σεως» ργου του («λ γος πολιτικ ς»). O ηµ κριτος (!), Aρχ τας, ο Σοφιστ ς κα Φαλέας, πο πρ τος πρ τεινε τ ν κοινοκτηµοσ νη (κοµµουνισµ ). Kα φθάνουµε στ ν Πλάτωνα τ δανικ πολίτευµα, «Πολιτεία» του, προ ληµατίζει τ ν νθρωπ τητα µέχρι σήµερα. Προτάσεις του: α. ταξικ κοινωνία µ το ς ρχοντες - φιλοσ φους, το ς φ λακες κα το ς γεωργο ς / τεχν τες ( άναυσοι) σ ν δανικ ς συνδυασµ ς (πνε µα - ψυχ - σ µα),. σ της τ ν γυναικ ν, γ. τ κοιν παιδι κα δ. µ νάγκη παρξης δο λων. H «πολιτεία» του προϋποθέτει τ δηµιουργία ναρέτων νθρώπων, πο θ γίνουν ριστοι πολ τες. O Aριστοτέλης, πολυγραφώτατος κα πανεπιστήµων, γράφει τ «Πολιτικ» του σ 8 ι λία. Παίρνω σ ν άση τ ς ρευνας τ «Πολιτικ» κα τ ν «Aθηναίων Πολιτεία» το A. (κα γι τ Σπάρτη τ ν Ξενοφ ντα 3 ), χι γι τ ν ρθ τητα µ τ ς δανικ ς του «πολιτείας» (= πολιτε µατος), λλ γι τ νυπέρ λητο καθαρ φος τ ς γραφ ς του κα κυ-

15276 ριώτατα γι τ µοναδικ ναλυτικ τητα το λ γου του, φο λειτουργε σ ν γνήσιος µαθηµατικ ς. Mπορε ν πάρχουν ντιρρήσεις γι τ φαινοµενικ µονοµέρειά του σ π µέρους θέ- µατα ε τε ς χοντος ρνητικ γνώµη ( άρ αροι, γυνα κες, δο λοι) ε τε θετικ (πλο σιοι, ε γενε ς). Iσως µερικο τ ν θεωρήσουν παρ ωχηµένο σ ζητήµατα πως λ.χ. το διαχωρισµο τ ν τάξεων σ γεωργο ς, τεχν τες (= αναυσο ς), ναυτικο ς κ.. Aλλ κανε ς δ ν µφισ ητε τ ν πληρ τητα τ ν ρισµ ν κα τ ν ξαίρετη διαχρονικ διατ πωση το τελικο σκοπο τ ς κοινωνίας - π λης («τέλος τ ε ζ ν») TA AMºI BHTOYMENA. O διος A., παρ λο πο θεωρε ται πολογητ ς τ ς δουλοκτητικ ς κοινωνίας (τ ς ποχ ς του) ς κα τ ς περοχ ς φυλ ς κα φ λου, ναφέρει κα «τ ναντία» µ µία ξιοθα µαστη ντικειµενικ τητα. Eν πράγµατι λέγει τι «τα τ ν φ σει άρ αρον κα δο λον ν» 77, διευκρινίζει 1 λλο 352 [ ριθµ ς δηλο σελ. τ ν «Πολιτικ ν»] τι «δουλικώτεροί ε σιν τ θη φ σει ο µ ν άρ αροι τ ν Eλλήνων, ο δ περ τ ν Aσίαν τ ν περ τ ν E ρώπην... δεσποτικ ς». Eτσι ταυτίζει το ς αρ άρους µ νο µ το ς Aσι τες. Γι τ ς γυνα κες, ν τ ς θεωρε κατώτερες («τ ρρεν πρ ς τ θ λυ φ σει τ µ ν 2 κρε ττον (= νώτερο) τ δ χε ρον, τ µ ν ρχον τ δ ρχ µενον»), ποδέχεται τ συµπληρωµατικ τητα ρρενος / θήλεος ς κα τ ν σοτιµία στ ν ρετ («δε (=πρέπει) τ ν γυνα κα ε ναι σώφρονα κα νδρείαν» 139. Aναφέρει δ κα τ ναντία, τι πολλο δέχονται τ ν ναγκαι τητα τ ς συµµετοχ ς τ ν γυναικ ν (σπουδαίων), φο ε ναι τ µισυ το πληθυσµο. O δο λοι γι τ ν A. ε ναι ναγκα ο στοιχε ο ς παραγωγικ ν («δο λος τ ν φ σει... µψυχον κτ µα»), ς «ργανον πρ (χρησιµοποιώντας) ργάνων». Eχει µως 3 κα τ ς µφι ολίες του ς πρ ς τ θικ ν/δίκαιον τ ς δουλείας («π το παραν µου το ιάσασθαι... δο λον»). T κπληκτικ µως ε ναι τι προαναγγέλλει τ διάλυση τ ς δουλοκτησίας, ταν ιοµηχανικ τεχνολογία τ ν κυρώσ η: «ε ( ν) γ ρ δ νατο καστον τ ν ργάνων (=ροµπ τ) κελευσθ ν προαισθαν µενον (= προγραµµατισµένο α τενεργ ν!) κτελε ν... τ α το ργον... ο δ ν ν δει (χρειάζονταν) το ς δεσπ ταις δο λων». Tέλος, ν θεωρε ς «ρθ ν» πολίτευµα τ ριστοκρατικ, που «ο µ νον πλουτίνδην λλ κα ριστίνδην α ρο νται (= κλέγονται) α ρχαί», ντιπαραθέτει τ 4 δε τερον ρθ ν, τ ν «πολιτεία» ς µε ξιν», λιγαρχίας (ψήφου) κα δηµοκρατίας (κλήρου). TA O ITEYMATA. Eν Πλάτων σ ν γνήσιος ποιητ ς ε ναι νθερµος ποστηρικτ ς τ ς τεγκτης δεαλιστικ ς «πολιτείας» του, A. σ ν κραιφν ς πιστήµων ναλ ει ντικειµενικ κα πλήρως λα τ δυνατ πολιτε µατα, χι µ νο τ προηγο µενα κα τ ς ποχ ς του λλ κα τ µελλοντικά. Πράγµατι τ κυρίαρχα σηµεριν «κοινο ουλευτικ» πολιτε µατα ε ναι συνδυασµ ς τ ν κατωτέρω ναφεροµένων. Στ «Πολιτικ» του A. ξεκαθαρίζει τ ς ννοιες ξεκινώντας π τ ν πολιτείαν = πολίτευµα. Θεωρε τ ν κοινωνία πρωταρχικ γαθ το νθρώπου, φο ε ναι «φ σει πολιτικ ν ζ ον» κα πισηµαίνει ποφθεγµατικ τι «µ δυνάµενος κοινωνε ν νεκα α ταρκείας θηρίον θε ς». Πολιτεία λοιπ ν νοµάζει τ ν τρ πο το ρχειν κα ρχεσθαι, τ λειτουργία το πολιτε µατος στ ς π λεις θνη, λλ κα τ «δανικ» του πολίτευµα. Προτείνει τρε ς

15277 O ITEIAI OPΘAI BAΣIΛEIA APIΣTOKPATIA «ΠOΛITEIA» ασιλε ς ρχοντες πάντες/ ξιοι [ε δαίµων] (ν µιµος) (συνεπ ς) ( λε θερος) HMAPTHMENAI TYPANNIΣ OΛIΓAPXEIA «HMOKPATIA» (κατ παρά ασιν) ρπαξ πλο σιοι χλος ( νεξέλεγκτος) ( νακ λουθος) (δο λος) Σχ µα 1. τ ν κατάρρευση το θους «πρ ς διον συµφέρον». κατηγορίες «ρθ ν» πολιτευµάτων ναλ γως το πλήθους τ ν συµµετεχ ντων στ ν ξουσία/ ρχές. Ως πίσης ντίστοιχες τρε ς «µαρτηµένες» (=λανθασµένες) (Σχ. 1) χι πρ ς τ «κοιν συµφέρον» λλ µετ Στ συνέχεια ναφέρεται στ ν ρχή, δηλ. πο ος ( τοµο τάξη) κατέχει τ ν ξουσία. 1. Bασιλεία: O ασιλε ς, ρχικ κλεγ µενος ρως γι ρισµένο χρ νο, ργ τερα σ ιος, πάντα µως λεγχ µενος. 2. Aριστοκρατία: O λίγοι ριστοι ε τε κατ τ θος («καλο κ γαθο») 423 ε τε κατ τ γένος («γνώριµοι») γενικ ς παραδεκτοί, ναλλασσ µενοι στ ν ξουσία κα λεγχ µενοι. 3. Πολιτεία: T ριστο πολίτευµα κατ τ ν A., που καταλαµ- άνουν τ ς ρχ ς ο πολλο µ µε ξι λιγαρχίας κα δηµοκρατίας (δ ο δηλ. παρεκ ατικ πολιτε µατα!). Oταν µως ο λίγοι ριστοι (κατ τ θος πλο το) ναλά ουν τ κ ρια ξιώµατα, τ δ πλε στα δ µος µ κλ ρο, τ τε κατ τ ν A. τ πολίτευµα θ λειτουργήσ η δανικά. Tο το ε ναι σπάνιο κα ε παθές. 4. Tυραννίς: H ρπαγ τ ς ξουσίας συνήθως πρ ς διον φελος κα µετ π πλήρη δυναµία τ ς «δηµοκρατίας» ν λειτουργήσ η. T ραννοι διοικο σαν κατ καιρο ς τ ς λληνικ ς π λεις. 5. Oλιγαρχία: O πλο σιοι ο διωρισµένοι π στρατ κατοχ ς (π.χ. ο 30 στ ν Aθήνα). 6. ηµοκρατία: T πλ θος (δ µος) κατ σοψηφίαν [ πλειοψηφία τ ν πτωχ ν κα µαθ ν («φα λων»)] ποφασίζει γι τ πάντα, πάντοτε µ ε σήγηση τ ν δηµαγωγ ν. O A. µ ς κπλήσσει κατ ρχ ς τοποθετώντας τ δηµοκρατία, τ «ερ» κα «γν» σ γχρονο πολίτευµα, στ σφαλµένα πολιτε µατα. Eπιχειρηµατολογε µως, θεωρώντας παράδεκτο πλειοψηφία ν ποφασίζ η γι τ πάντα κα δίως γι τ σο- αρώτατα, φο ποδέχεται τι τ µεγαλ τερο ποσοστ τ ν πολιτ ν ε ναι νίδεο κα µικρ ψυχο σ ντίθεση µ το ς λάχιστους νάρετους, νδρείους κα ε δήµονες (=γν στες). Oσο γι τ σ γχρονη «δηµοκρατία» δ ν χει σχέση ο τε µ τ ν ρχαία δηµοκρατία λλ ο τε µ τ ν «πολιτεία». Aπλ ς ε ναι ψευδεπίγραφος, µία «κοινο ουλευτικ» κπροσώπηση το «λαο» γι τέσσερα χρ νια ( ν λευκ κα χωρ ς λεγχο) µέσ ω τ ν κοµµάτων (Parlement). Tώρα µέσ ω Internet συµπληρώνεται µ τ δεολ γηµα «µεση δηµοκρατία τ ν πολιτ ν», που συνεχ ς ψηφοφορία γι τ πάντα ( να ε δος ρευνας γορ ς / γκάλλοπ) θ δίν η τ ς δ θεν «λ σεις». O A. πρ τος κα ξεπέραστα διεχώρισε τ ν πολιτεία σ τρία µέρη (= µ ρια): ουλευτικ ν, κτελεστικ ν ( ρχα ) κα δικαστικ ν. O ITE - O I. Aφο λοιπ ν πολιτεία ε ναι «τάξις τ ν ρχ ν δι τ κοιν συµφέρον», ς ξετάσωµε π πο α τοµα ποτελε ται, δηλ. το ς πολ τες. O A. διαχωρίζει τ ν πολ τως πολίτη, τ ν συµµετέχοντα («κοινων ν ρχ ς») π τ ν πλ ς πολίτην, τ ν ψηφοφορο ντα, πως κα σήµερα.

15278 Π λις δ ε ναι τ πλ θος τ κοινωνο ν ρχ ς, καν ν πρ ς α τάρκειαν ζω ς, τ ποτελο µενο ξ νοµοίων στοιχείων, πο χουν µως να κοιν σκοπ (= τέλος), δηλ. τ «ε ζ ν». O νθρωποι ς κοινωνικ ντα δηµιουργο ν το ς ο κους, τ ς συνοικίες κατ συγγένειες - γένη, τ ς κ µες κατ φυλή, κα ο συνενώσεις α τ ν τ στυ (π.χ. Aθ ναι). H ννοια τ ς π λεως στ ν ρχαία Eλλάδα ταν διαφορετικ τ ν λλων λα ν λλ κα τ ς ποχ ς µας. O ασιλε ες (Περσία) κα ο α τοκρατορίες (Pώµη) κα γενικ ς τ θνη ποτελο ντο π πολλ ς π λεις µ κεντρικ ξουσία (πρωτε ουσα). O Eλληνες τ ς κυρίως Eλλάδος κα τ ν ποικι ν θεωρο σαν ς π λιν (γεωγραφικ ) τ ν α τ νοµη περιοχ τ ν ποτελο µενη π τ στυ (πυκν δοµηµένη π λη) κα τ ν παιθρον χώραν, τ ν τροφοδοτικ περιοχή, ριζοµένη π τ ν γειτονικ π λη συνήθως µ φυσικ ρια. Tελειώνοντας τ ν παρουσίαση τ ν πολιτευµάτων, πισηµαίνουµε τι πιστηµονικ τητα το A. φθανε χι µ νο µέχρι τ ν παρουσίαση κα τ ν παρεκ ατικ ν πολιτει ν, λλ µέχρι κα τ ν νάλυση τ ν α τίων καταρρε σεώς τους (παθολογία) ς κα το ς τρ πους διατήρησής τους (προστασία). Eτσι, δυστυχ ς γι τ ν νθρωπ τητα, ο κάστοτε ξουσιαστ ς µ το ς πολογητές τους (Machiavelli, Iνστιτο το Στρατηγικ ν Eρευν ν, Mυστικ ς Yπηρεσίες), µελετώντας τ ν A. ρίσκουν τ λ ση τ ν προ ληµάτων τους. Eτσι ξηγε ται σως σωτηρία τ ν «Πολιτικ ν» του π τ ν κοιν µο ρα τ ν ργων τ ν Eλλήνων, τ ν πυρά. Aπ τ 158 ( σως κα 255!) πολιτε µατα πο πραγµατε τηκε A. σ σάριθµα ι λία, θ παρουσιάσουµε τ ν «Aθηναίων Πολιτείαν» (τ ν µ νη πο διεσώθη), π δ τ ν Ξενοφ ντα τ ν «Λακεδαιµονίων Πολιτείαν». T δ ο α τ πολιτε µατα τ θεωρο µε ντιπροσωπευτικ ς πλέον πιτυχηµένα, φο διατηρήθηκαν κµα α γι πολλο ς α νες κα µάλιστα ς ντίστοιχα τ ν δ ο µεγάλων δυνάµεων τ ς Eλλάδος. APTH H API TOKPATIKH. Aπ τ ν ρχαι τητα (Ξενοφ ν κ..) ως σήµερα Aπέλλα ψ φος ψ φος 30 γένη 28 Γερουσία 5 φοροι λεγχος ασιλε ς Σχ.2. Λακεδαιµονίων πολιτεία. πολλο θαυµάζουν τ ν σπαρτιατικ τρ πο ζω ς («α δε σθαι περ ίου, ο φο ε σθαι») 4, λίγοι µως γνωρίζουν τι τ πολίτευµά τους δ ν ταν στρατοκρατικ, παρ λο πο µοναδικ νασχ ληση τ ν Λακώνων ταν «τ στρατιωτικά, τ πολιτικά, τ θικά». O ε δικ ς συνθ κες (τ λιγάριθµον, ο πέριξ χθροί, µ ξοδος πρ ς τ θάλασσα) συνέ- αλλαν στ δηµιουργία το λακωνικο πνε µατος. H Λακεδαιµονίων πολιτεία παινε ται π τ ν A. ς ριστη µείξη µοναρχίας, λιγαρχίας κα δηµοκρατίας (2 ασιλε ς, γερουσία κα φ ρων ρχ κα συσσιτίων). T κυρίαρχο σ µα τ ν Λακώνων ταν Aπέλλα ρχ. Γαλλ. appeller, δηλ. συνέλευση λων τ ν πολεµιστ ν - πολιτ ν ( µοιοι). Aποφασίζει µ νο γι σο αρ ς ποθέσεις (π λε- µο) κα ψηφίζει «τ ς α ρετ ς ο κληρωτ ς ρχάς», δηλ. τ ν Eφορία (5 φοροι π το ς ριστους πολ τες) κα το ς ντικαταστάτες γέροντες τ ς Γερουσίας. A τ ποτελε το π 28 ρίστους νω τ ν 60 τ ν, να π κάθ να τ ν 30 γεν ν. T δ ο ρχαι τερα γένη διναν θιµικ το ς δ ο σο ίους κα σοτίµους ασιλε ς. (Σχ. 2). A το ν

15279 καιρ πολέµου γίνονταν νας πολέµαρχος κα λλος ρχων τ ς Σπάρτης. H ξουσία τους δ ν ταν π λυτη, φ σον πέκειντο στ ν λεγχο κα στ ς πολιτικ ς φ σεως διαταγ ς τ ν φ ρων. O φοροι λοιπ ν ς ντιπρ σωποι το δήµου - πέλλας ταν κατ άσιν π λυτοι ρχοντες, γι α τ µως ε χαν τήσια θητεία. Mέσα στ ς ρµοδι τητές τους ταν λεγχος τ ν θ ν κα τ ν ο κονοµικ ν, ο στικ ς δίκες κα κτέλεση τ ν ποφάσεων. O γέροντες τ ς γερουσίας, σ ιοι µετ τ ν νακήρυξή τους, θεωρο νταν ο θεµατοφ λακες τ ν ν µων κα σίων, δίκαζαν δ το ς φ νους. O πολ τες σαν ς ε στρατι τες, δ ν σχολο ντο δ µ ργασίες, α τ ς τ ς νέθεταν στο ς περίοικους κα το ς ε λωτες, νδιαιτ ντο (= ζο σαν) σ κοιν ια (συσσίτια/φιλίτια). Eτσι λληλοκάλυψη κα συνεχ ς λεγχος τ ν ξουσι ν δηµιουργο σε να πλέγ- µα συνεκτικ, πο µ το ς τεγκτους ν µους το Λυκο ργου γγυ το τ διάρκεια κα τ ναλλοίωτο το πολιτε µατος. A HNA H HMOKPATIKH («πολιτεία»). H Aθήνα, «Eλλ ς Eλλάδος», δρα τ ς τέχνης, πιστήµης κα φιλοσοφίας, κφραστ ς το Eλληνικο Πολιτισµο, παραµένει τ π δειγµα τ ς ρχαίας π λεως. T πολίτευµά της, πολιτεία, ξεπέραστο, νεπανάληπτο κα κακοποιηµένο ς ψευδεπίγραφη «δηµοκρατία» κοινο ουλευτισµ ς, παραµένει ε ρέως γνωστο γι ε νοήτους λ γους. Oντως, ν δ ν π ρχαν τ «Πολιτικ» κα «Aθηναίων πολιτεία» το A., λίγα πράγµατα θ γνωρίζαµε. T πολίτευµα στηρίχθηκε στ νοµοθεσία το ράκοντος κα συµπληρώθηκε µ το ς ν µους το Σ λωνος ε ναι δ «µε ξις πολιτει ν» 188, δηλ. κατ τ ν A. να ριστο πολίτευµα. Aναµιγν ονται σ ρµονικ ναλογία ξιοκρατία κα δηµοκρατία. H Aθηναϊκ κοινωνία τ ν ποχ το Kλεισθένη (6ος α.) ποτελε το π το ς «γνωρίµους» κα τ ν «δ µον». O γνώριµοι, ο µολογουµένως ξιοι, κοιν ς ποδεκτο γκριτοι, διακρίνοντο γι «πλο τον, 400 ε γένειαν, ρετήν, παιδείαν». O δ µος ποτελε το π «ε δη» τοι γεωργο ς (πρωτογεν ς παραγωγή), τεχν τες (δευτερογεν ς) κα το ς «περ τ γορα ον» (= µποροι) «κα τ ν θάλατταν» (τριτογεν ς). Kα «δη- µοκρατία στ πρώτη» (= σωστ ), «µάλιστα (= κυριώτατα) κατ τ σον» (δηλ. σ τητα) κα «ν µος τα της... π ρους κα ε π ρους µοίους µφοτέρους»! T δανικ τ ς Aθήνας. Πάντως ταν πολ ε αίσθητο κα ε τε λ γ ω συνθηκ ν (π λεµοι, διαµάχες τάξεων) ε τε ταν δ µος παρεσ ρετο π το ς δηµαγωγο ς, τ πολίτευµα κατέρρεε σ χλοκρατία λλαζε. Aποτέλεσµα; 11 µετα ολ ς π τ ν δρυση τ ν Aθην ν µέχρι τ ν ποχ το 310. T κυρίαρχο σ µα, πως κα στ Σπάρτη, ταν Eκκλησία το δήµου, δηλ. τ σ νολο τ ν νοµίµως γγεγραµµένων στ Mητρ ον πολιτ ν. Aποστολ ε χε τ ν γκριση (= πιχειροτονε ν) τ ν ρχ ντων κα στρατηγ ν ς κα τ ν λεγχ τους, ν ποφασίζ η γι π λεµο / ε ρήνη κα ταν δεξαµεν λων τ ν λοιπ ν ρχ ν τ ς π λεως (δι κλήρου). H καθολικ συµµετοχ τ ν πολιτ ν στηριζ ταν στ τι θεσµ ς το κλήρου ταν γι τήσιες ρχ ς κα παξ δι ίου. O πολ τες χωρίστηκαν σ 10 φυλ ς µ 3 δήµους κάστη, π παράλια, µεσ γεια κα στυ 3. Kάθε φυλ µετ π κλήρωση τ ν ουλοµένων ποψηφίων διώριζε 50 ουλευτ ς γι να τος. H Bουλ α τ τ ν 500 ταν πιφορτισµένη µ τ ς ρχαιρεσίες λων τ ν ρχ ν, ο δ 50 ουλευτ ς κάθε φυλ ς κατ πιν κληρώσεως νελάµ αναν τ ν Πρυτανεία γι τ 1/10 το

15280 Kλ ρος Eκκλησία δήµου δικαστ ς Kλ ρος ψ φος ψ φος Bουλ 500 9 ρχοντες 10 στρατη γο Σχ.3. Aθηναίων πολιτεία. 1 50 πιστάτης πρυτάνεις γραµµατε ς τους τοι 36 35 µ. (4 36 + 6 35 = 354 µ. = 1 τος λιακ ). M κλήρωση γι µία µέρα ρχηγ ς τ ς πρυτανείας γίνεται πιστάτης µ το ς τρε ς οηθο ς του. [ H πρυτανεία µ τ ν πιστάτη ταν τ κτελεστικ σ µα τ ς πολιτείας, κάτι σ ν κυ έρνηση/πρωθυπουργ ς] (Σχ. 3). O τρίτος ασικ ς θεσµ ς ταν τ ν Eννέα ρχ ντων κα το γραµ- µατέα των. Προτειν µενοι π καστο δ µο ψηφίζοντο (χειροτονία) π τ ν κκλησία το δήµου. Aπ α το ς πώνυ- µος µ δ ο παρέδρους ταν τήσιος ντιπρ σωπος τ ς π λεως, πιµελε το τ ν ποµπ ν, χορηγι ν κα πολιτικ ν δικ ν. O ασιλε ς (+2 πάρεδροι) ταν πε θυνος τ ν θυσι ν, µυστηρίων κα θρησκευτικ ν δικ ν. O δ πολέµαρχος (+ 2 πάρ.) ε χε τ ν ε θ νη τ ς φ λαξης τ ς π λεως ( ττικάρχης! σήµερα), τ ν µετοίκων, το λιµένος κ.λπ. O 6 π λοιποι νοµάζοντο θεσµοθέται. O 10 στρατηγοί, ρχικ νας π κάθε φυλή, ργ τερα νεξαρτήτως φυλ ς, ψηφίζοντο π τ ν κκλησία µ άση τ θος, τ ν ρετή, τ πνευµατικ κα ψυχικά τους προσ ντα. O καθένας τους ε χε δικαίωµα πανεκλογ ς κα ξεχωριστ ς δικαιοδοσίες. H ρχηγία το στρατο λοκληρώνετο µ το ς 10 ταξιάρχους, 2 ππάρχους κα 10 φυλάρχους. Kα θητεία τ ν 9 ρχ ντων κα 10 στρατηγ ν ταν τήσια. O ρχ ς συµπληρώνονταν µ δεκάδες ξιώµατα σ µάδες τ ν 10, πως πισκευαστές, δοποιοί, στυν µοι, γοραν µοι, σιτοφ λακες, πιµελητές κα 11 δεσµοφ λακες. O δ ο κονοµικ ς ρχ ς µ το ς ταµίες, πωλητές, ποδέκτες, λογιστές, ε θ νους κ.. H ε θ νη λων τ ν ρχ ν λεγχ ταν π τ ν κκλησία κα τ ρµ δια δικαστήρια. Tέλος τ ν δικαστικ ν ρχ πάνδρωναν δι κλήρου ο νω τ ν 30 τ ν πολ τες σ ρκετ δικαστήρια διαφ ρων ρµοδιοτήτων ( Aρειος Πάγος, Hλιαία, Παλλάδιον κ.. µ 40, 200, 400 κα 1.000 δικαστές). E ν τ πλέγµα ξουσι ν στ Σπάρτη ταν σχυρ, τ ντίστοιχο θηναϊκ ταν πυκν τατο λ γ ω τ ς σχεδ ν συνολικ ς συµµετοχ ς τ ν πολιτ ν στ ς ρχές. Eτσι ο ουλ(ευ) µενοι πολ τες νελάµ αναν µία το λάχιστον ρχ κατ τ διάρκεια το ίου τους. Bέ αια χωρίζοντο σ τάξεις ναλ γως τ ν ο κονοµικ ν τους ποχρεώσεων (πεντακοσιοµέδιµνοι, ππε ς, ζευγ ται, θ τες), τ ψηλ τερα δ ξιώµατα δίδοντο στο ς πλουσιώτερους. H O I TøN A HNøN. T Aστυ το 5ου α. (Σχ. 4) ε χε ς κέντρο τ ν γορ ν ( ρχικ τ ν Aκρ πολη), δηλ. µία δεια πλατε α 250 250 µ. Στ κέντρο της Oρχήστρα, που, προτο καθιερωθ Πν ξ ς διαίτερος χ ρος, συναθροίζετο σ κκλησία δ µος. Aπ τ ν πίσηµη ε σοδο τ ς π λεως, τ ίπυλον, ξεκιν δ ς τ ν Παναθηναίων, πο συνεχίζεται ς φαρδει λεωφ ρος κα διασχίζει λοξ BA τ ν Aγορά. Γ ρω π τ ν πλατεία (Σχ. 5) ε ρίσκονται τ µεγαλοπρεπ κτήρια τ ν ρχ ν τ ς π λεως. O στο ς (Ποικίλη, Eρµ ν, N τιος, ργ τερα Mέση κα Στο το Aττάλου). O ωµο (12 θε ν, Aθην ς κ..), ο ναο (O ρανίου, Aφροδίτης, Hφαίστου), τ Oσια ( πώνυµοι ρωες).

15281 Σχ. 4. Mορφ τ ς π λεως κατ το ς κλασικο ς χρ νους. Σχ. 5. H Aγορ τ ν Aθην ν.

15282 Eπίσης τ Bουλευτήριον (νέο κα παλαι ), πρυτανικ Θ λος, τ Στρατηγε ον. Στ ν κρη ο κρ νες, τ Mητρ ο, τ Aργυροκοπε ο, τ Aγορανοµε ο, τ δικαστήρια ( Hλιαία κ..). Aργ τερα, στ Pωµαϊκ ποχή, τεράστια δεια πλατε α θ γεµίσ η µ γκώδη κτήρια ( Ωδε ον Aγρίππα, Παλαίστρα, δίπλα Bι λιοθήκη Aδριανο, Pωµαϊκ γορά), πο θ λλοιώσουν τ πνε µα τ ς Aγορ ς - διαλ γου. H Aκρ πολη π κέντρο ξουσίας ( ασιλε ς µυκηναϊκ ς ποχ ς, K δρος) µετατρέπεται νωρ ς σ θρησκευτικ κέντρο (ναοί, ερά, θησαυρ ς π λεως, ναθήµατα, τρ παια). Στο ς πρ ποδές της τ Θέατρον ιον σου κα τ Ωδε ον Hρώδου ς κα τ Aσκληπιε ον. T τε χος ριοθετε κα προστατε ει τ Aστυ, πο νώνεται µ τ Mακρ Θεµιστ κλεια τείχη µ τ πίνειο το Πειραι σ ν µία «δίπολη» π λη. H δηµ σια π λη λοκληρώνεται µ τ ν Kεραµεικ, τ ηµ σιο Σ µα (γι τ σέ ας τ ν νεκρ ν), µ τ θλητικ κέντρα (παλα στρες, γυµνάσια, στάδιον) κα τ ς σχολ ς ( Aκαδηµία, Λ κειο...) κα λση. Γ ρω δ π το ς νώµαλους στενο ς δροµίσκους κτίζονται ο ο κίες τ ν πολιτ ν (δ µοι). H APTH. Bλέποντας κανε ς τ λάχιστα θεµέλια το κέντρου τ ν Λακώνων δ σκολα φαντάζεται σήµερα τι ρηµος α τ ς τ πος ταν κάποτε «ε ανδρος» Σπάρτη, τείχιστη. Eκαναν καλ δουλει Aλάριχος κα ο λοιπο χριστιανο κατεδαφιστές. T κέντρο τ ς π λης ε χε δ ο π λους, τ ν κρ πολη κα τ ν γορά. Στ ν Aκρ πολη π ρχαν τ ερ τ ς π λεως µ κ ριο τ να τ ς Aθην ς Xαλκιοίκου κα πιθαν ς τ µέγαρο τ ν ασιλέων. Στ ν γορ δέσποζε τ τεράστιο «θέατρον» χ ρος πέλλας 110 µ. διαµ. κα µεγάλη στο µήκους 160 µ. T π λοιπα κτήρια τ ποθέτουµε µ νο π τ ν Παυσανία («Λακωνικ») (Σχ. 6+7). H κυριώτερη π τ ς 7 πλατε ες ταν τ ς Nέας Aγορ ς, που κα τ διοικητικ κέντρο τ ς ριστοκρατίας µ τ κτήρια τ ς Eφορίας, Γερουσίας, Aρχείου κα Nοµοφυλακίου. Eπίσης τ ερ τ ς Γ ς (Γ ), ο ναο ι ς, Aθην ς κ.. ς κα τ Oσια ( γαλµα ήµου, 32 ρώων) κα ο 22 λέσχαι. H π λη κτείνετο σ µεγάλη κταση (περίµετρος 48 σταδίων = 10 χλµ.!), κα τ ς πέντε κ µες (Πιτάνη, Λίµνες, Mεσσ α, Kυν σουρα κα µη) τ ς διέσχιζαν 4 φαρδε ς δρ µοι, πο ξεκινο σαν π τ ν Aγορά. H O I - EKºPA H TH O ITEIA. O Homo Sapiens σ κάθε φάση πολιτισµο του κφράζει τ ν τρ πο ζω ς του µ ντίστοιχο τρ πο ο κησης. Oποτε π.χ. ρισκ ταν στ θηρευτικ φάση ( πως π.χ. ο Λάπωνες), κολουθώντας τ κοπάδια γρίων θηραµάτων, γκαθίστατο σ καταυλισµο ς (Σχ. 8) µ µπηχτ ς - πλεκτ ς καλ ες γκαταλειπ µενες (α) στητ ς - δερµάτινες µεταφερ µενες ( ). H µέρωση τ ν ζ ώων δηµιουργε συνθ κες µιµ νιµης γκατάστασης (µαντρ /χειµαδι ) (Σχ. 8) µ χρήση ξ λων γι τε χος κα τοίχους λίθινους µ πρ χειρη ξ λινη στέγη. ( H ο κηση σπηλαίων ταν ε καιριακή, ργ τερα χρησιµοποιήθηκαν ς ερά.) H γεωργοκτηνοτροφικ φάση συγκεντρώνει το ς κατοίκους σ µ νιµη γκατάσταση σ περιτειχισµένους χυρο ς λ φους, τ δ πολίτευµα γίνεται πατριαρχικ (φ λαρχος) (Σχ. 9). Oταν ρεθ σ µητριαρχικ φάση ( ιοτεχνική), κφράζεται µ τ πυκνοκατ ωκηµένο «νάκτορο» π λη, π.χ. Mινωϊκ ποχή. Σ περι δους παρακµ ς πρ τ ς κατάρρευσης το πολιτισµο («Mα ρα Xρ νια») πανέρχεται µοναρχία ( ασιλεία) κα π λις περιορίζεται στ ν χυρ κρ πολη µ κέντρο τ µέγαρο (Σχ. 10). α Σχ. 8. ποταµ ς

15283 Σχ. 6. H π λις τ ς Σπάρτης. Σχ. 7. T κέντρο τ ς Περγάµου ( κρ πολη).

15284 0 30 30 30 10 20 30 Σχ. 10. Aκρ πολις Π λου. 90 Σχ. 9. ιµήνι (5η-7η χιλ. π.x.). M τ ν ναγέννηση το Eλληνικο Πολιτισµο τ ριστοκρατικ πολίτευµα (π.χ. Σπάρτη) κφράζεται µ τ ν π λη πλωµένη σ µεγάλη κταση, τ δ δηµ σια κτήρια, συγκεντρωµένα πλησίον τ ς κροπ λεως, κφράζουν τ ν λεγχο τ ν ρχ ν κα τ ν κρο τ ν α. Eντολ ς ντολ ν. (Σχ. 11α). Aντίθετα δηµοκρατικ πολιτεία ( Aθήνα) λοποε ται µ συ- µπ κνωση κα τείχιση τ ς π λης ς κα τ ν πουσία κέντρου µ κεν τ ν πλατεία τ ς Aγορ ς. Eτσι ο πολ τες ρχονται π τ ν περιφέρεια ( παιθρο, συνοικίες) πρ ς τ κέντρο, γι ν ποφασίσουν (ψηφίσµατα).. Ψηφίσµατα Σχ. 11. TO I O AMEIO Y THMA. Mέχρι τ ν 5ο α. ο π λεις προεκτείνονται ο κοδοµο νται ξ ρχ ς ( ποικίες) µ τ καν νιστο πολεοδοµικ σ στη- µα, «ς ε χον κατ τ ν ρχα ον χρ νον» (Σχ. 4), µ δο ς πο διασταυρώνονταν σ πλατε ες ν 3 5 κα «ο κοδοµικ τετράγωνα» µ ρθογώνια (τρίγωνα, ρ µ οι, τραπέζια). H πυκν δ µηση δηµιουργο σε προ λήµατα γιειν ς, λιασµο λλ κα κυκλοφορίας. O µεγαλοφυ ς ρχιτέκνων - πολεοδ µος Iππ δαµος τ ν 5ο α. προτείνει τ ν ξεπέραστη µέχρι σήµερα δέα, δηλ. τ ς χάραξης ριζοντίων κα καθέτων δ ν δηµιουργουσ ν ο κοδοµικ ρθογώνια (Σχ. 16). Pυµοτοµε κ νέου άσει τ ς «Πολιτείας» του 5 τ ν Πειραι (τ προτροπ το µεγαλ πνευστου Περικλ ) «συνεστάναι π λιν µυρίανδρον» 653 (= 10.000 κατοίκων) πως κα τ P δο κα το ς Θουρίους. Aργ τερα µ τ Iπποδάµειο σ στηµα κατασκευάσθηκαν δεκάδες π λεις, ξ ν ο πλέον γνωστ ς Oλυνθος (Σχ. 15+16), Mίλητος (Σχ. 12), Πριήνη (Σχ. 13), Mεγαλ πολις κ.., λες σωστ δοµηµένες σ πίπεδα δάφη πλ ν τ ς Πριήνης. Στ κεκλιµένα δάφη, ντ ο δρ µοι ν κολουθήσουν τ ς ψοµετρικ ς καµπ λες, χρησιµοποιήθη λανθασµένα τ Iπποδάµειο σ στηµα, µ ποτέλεσµα ο δρ µοι ν χουν κλίση π 25% ως 50%! (σκάλες). [T Manhattan τ ς N. Y ρκης, γι ν κτισθ µ τ Iπποδάµειο σ στηµα ς παγκ σµια πρωτε ουσα, σοπεδώθηκε!]. H O I MEXPI HMEPA. T λληνιστικ ασίλεια «παράγουν» νέες π λεις ά-

15285 I O AMEIE O EI Σχ. 13. Πριήνη Iωνίας. Σχ. 14. T κέντρο τ ς Πριήνης. Σχ. 12. H Mίλητος. Σχ. 16. Λεπτοµέρεια ο κισµο Oλ νθου. Σχ. 15. H Oλυνθος.

15286 Σχ. 17. Mεσαιωνικ π λη. σει τ ς Iπποδάµειας δέας µ κπληκτικ συγκροτήµατα κέντρου: Περγάµου (Σχ. 17), Πριήνης (Σχ. 14), κ.., λλ µ κατοίκους πλέον, χι πολίτας. H ρωµαϊκ α τοκρατορία συσσωρε ει στ ς π λεις πλο το, σχ κα νθρώπους. Kα ρχονται τ «Mα ρα Xρ νια» (ξαν ) (350 µ.x. - 1000 µ.x.) κα ο π λεις ποδιοργανώνονται σ κ µες, πο πλ ς πι ιώνουν. Στ Mεσαίωνα ε ναι περισσ τερο χυρ παρ ο κισµοί, συνωστίζονται δ ο κάτοικοι γ ρω π τ κέντρο, συνήθως τ ν καθεδρικ να. H Aναγέννηση πλωσε τ ς π λεις σ παραλίες, ποτάµια πεδιάδες δίνοντας ζωτικ τητα κα χαρά σο γι τ ιοµηχανικ πανάσταση, κατασκε ασε µεγαπ λεις µ φο ερ ς συγκεντρώσεις πληθυσµο 5 30 κατοµµυρίων. TO ME ON. Στ ν ποχή µας δη διαφαίνεται πο δε ει κοινωνία. O ξουσιασµ ς µ δεολογία του τ ν παγκοσµιοποίηση προχωρε στ ν λοποίηση το µορφώ- µατος «στικοποίηση» (urbanization model), δηλ. τ ς νοποιήσεως τ ν «µεγαπ λεων» µέσ ω λεγχοµένου δικτ ου α. πληροφορι ν (Internet) κα. µεταφορ ς «γαθ ν» µέχρι τ ν πλήρη πολιτισµικ «µογενοποίηση». E ναι λοποίηση το δεολογήµατος «νέα κοινο ουλευτικ δηµοκρατία», πο δηµιουργήθηκε π µελετητ ς το Aριστοτέλη (!) µ τ σ µπηξη τ ν τρι ν σφαλµένων του πολιτευµάτων (δηµοκρατία, λιγαρχία, µοναρχία). Oντως «δ µος» σ ν µ ζα σοτίµως ψηφίζει παρ µοια κ µµατα ς ντιπροσώπους του, ν ο «λιγαρχίες» το πλο του κα τ ς ξουσίας διαπλέκονται. O δ µονάρχης - «πλανητάρχης» (µ νον λληνικ ς ρος, µετάφραστος!) διατάσσει ρήµην τ ς νθρωπ τητας λλ κα το πλανήτη. Πηγ µπνε σεως, θελά του πιστε ω, παγκοσµίου φήµης πολεοδ µος K. οξιάδης µ τ ν πρ τασή του 6 π τ 66 γι τ ν µία O κουµενο πολη (Σχ. 18). O δικοχα- µένος Π. Zενέτος, δια λέποντας τ ν κίνδυνο καταστροφ ς το δάφους, πρ τεινε τ τε να τρισδιάστατο πλέγµα νω το δάφους µ τ ς ο κίες - ργαστήρια τηλεσυνδεδεµένες! MIA POTA H. Oπως ε πε Iππ δαµος, π λις χωρ ς πολιτικ - πολίτευµα δ ν φίσταται. Aν πρέπει ν λλάξ η ο ς τ ν γεγον των, τ τε ς σκεφθο µε να Σχ. 18. H O κουµενο πολη. ντι- ξουσιαστικ πολίτευµα, ποικίλο νάλογα µ τ διάθεση κάθε λαο, λλ µ άση τ ς λληνικ ς ρχ ς / ξίες / ρετές, πο µ µέτρο τ σέ ας κα τ λιτ τητα θ φέρ η τ ν α τάρκεια - α τονοµία, ν τέλει τ ν λευθερία. Bασικ στοιχε α θ ε ναι α. λάχιστη µετακίνηση τ ν πολιτ ν,. νωσή τους µ πλέγµα (grid) νταλλαγ ς ( σοτίµως) γνώσεων, γ. κίνηση γαθ ν µ σωλ νες. O πλανήτης τσι θ µείν η σχεδ ν νέπαφος. T πολίτευµα το το µπορε ν κφρασθ µ να µ ρφωµα τ που fractal (κλασµατοµορφή) 7, δηλ. παναλαµ αν µενο στοιχε ο π πειρον σ µεγαλ τερη κλίµακα προτείνουµε τ ξάγωνο (Σχ. 19). Eτσι ν ξι δηµιουργο ν λλο ξάγωνο 2ας τάξεως (κηρ θρα), α τ ν ξι (6 6) λλο 3ης τάξεως κ.ο.κ. ως τ ν 6η τάξη, τ ν π λη 24.000 πολιτ ν, 7.777 στοιχείων κα µ αδο 2.650 στρεµµ. = 266 κταρίων (Σχ. 20), πυκν τητας 90 κατ./ κτ.

15287 1 2 2 3 35 4 4 50 100 5 Σχ. 19. T ξάγωνο στοιχε ο = 1 ο κία. Kάθε στοιχε ο (Πίν. 1) ε ναι µία α τοφερ µενη προκατασκευασµένη ο κία - µπρέλλα γι στέγη/ ργασία 5 τ µων (ο κογένεια). Σ κάθε τάξη (συντροφιά, γειτονιά, συνοικία, µικρ π λη) χουµε να στεγασµένο χ ρο γι συγκεντρώσεις κα πάντα να κεν, τ κέντρο - «γορά». Bε- αίως κάθε στοιχε ο ε ναι α ταρκες π νέργεια ( λιακ κ..), νερ ( γρασία, ροχ ) κα πικοινωνία. E I O O. O Eλληνες διανοητ ς µ πρ το τ ν Aριστοτέλη µ ς νέλυσαν κάθε δυνατ πολίτευµα κα πρ τειναν ε θαρσ ς τ ν κατ τ γνώµη τους «ρίστην πολιτείαν». Mελετήσαµε, π ς λοποίησαν δ ο ξαίρετα κα πιτυχ πολιτε µατα. Bάσει τ ν διδαγ- µάτων τους, ν θεωρήσουµε τι πρέπει ν λλάξ η κυρίαρχη δεολογία, ς ρο µε µία διαφορετικ λλ σ µφωνα µ τ ν προτροπ το ποιητ, «ν σταµατήσουµε π τέλους τ πάντα, µέχρι ν τ σκεφθο µε λοι, λα π τ ν ρχή». Kα τ τε «Nέα Aναγέννηση» θ κφρασθ µ νέες π λεις, µ σέ ας πρ ς τ Γα α. Bι λιογραφία 1. Aριστοτέλης, «Πολιτικά», ι λία I - VIII, κδ. Zαχαρ πουλος. 2. Le Conbusier, «Le lyrisme et l urbanisme», 1939. 3. Ξενοφ ν, «Λακεδαιµονίων Πολιτεία». 4. Πλο ταρχος, «Aποφθέγµατα Λακωνικά» = Aναξανδρίδης. 5.. Mαργέτης, «Iππ δαµος»,, τ. 230. 6. «Πρακτικά» B Πανελληνίου Συνεδρίου Aρχιτεκτ νων, 1966. 7. K. Kαρµιράντζος, «T Big - Bang κα τ Fractals»,, τ. 230. Σχ. 20. Mικρ π λις 5ης τάξεως. Tάξις 0 1 2 3 4 5 6 Aτοµα 1 6 30 150 800 4.000 24.000 E δος τοµο ο κος συντροφι γειτονι συνοικία µικρή π λις π λις Eµ αδ ν 9 µ 2 45 400 3.600 3,2 κτ. 29 265 κτ. Πίν. 1. Kων. Kαρµιράντζος Aρχιτέκτων E.M.Π.

O A O O O Kα κερατ ς, κα δαρµένος Mερικ ς φορ ς πορ κι γώ, π ς αστ Γιαχ τ κεραµίδια ξεκρέµαστα. Γι τέτοια δικία µιλ µε... N ε σαι νας φιλ νοµος Aλ αν ς πολίτης, συγγνώµη ο κονοµικ ς µετανάστης, κα ν µ σο πιτρέπ η θλιος διοκτήτης το µπ ρ στ Λουτρ Mυτιλήνης ν πι ς να ποτ στ µαγαζί του... Σο νε αίνει δ ν σο νε αίνει τ α µα στ κεφάλι; Kα τ τε τί κάνεις ς γνήσιος Aλ αν ς, πο σέ εσαι τ χώρα κα το ς πολ τες τ ς χώρας πο σο δίνουν ψωµί; Aπλ, ρα α κα πολιτισµένα µαζε εις µερικο ς µοεθνε ς σου κα µ,τι σιδερικ αστο ν ρµ τε στ περ ο λ γος κατάστηµα κι φο κάνετε τ λατιο ποιον ρ τε µέσα, δίνετε κα µι ν ψη οµ αρδισµο στ µπάρ. Ωστ σο συνέχεια ε ναι ξ χως νδιαφέρουσα. E γαιναν νας - νας λοι ο προοδευτικο µαϊντανοί, προεξαρχο σης κάποιας ε ρω- ουλευτο κα καναν δηλώσεις περ ρατσισµο, ξενοφο ίας κα φασισµο στ ν Eλλάδα. ηλαδή µ νον Kου σλινγκς δ ν ε πανε το ς κατοίκους τ ν Λουτρ ν Mυτιλήνης. Kι δ κρι ς σχ ει λαϊκ ρήση «κα δαρµένος κα κερατ ς». Προσωπικ πολ θ θελα ν δ, π ς θ ντιδρο σαν λοι α το ο κοπτ µενοι π ρ τ ν δικαιωµάτων τ ν ν Eλλάδι Aλ αν ν, ν, µ γένοιτο, συνέ αινε ν ε χαν µι παρ µοια ε χάριστη µπειρία. Kα ν χαριτ ρυτος α τ ε ρω ουλευτής µας θ κανε τέτοιες φιλαλ ανικ ς δηλώσεις, ν, λέγω ν, τ ν π γαν µερικο θερµο ο κονοµικο µετανάστες κα φο τ ν ίαζαν, τ ν λήστευαν κι λας. ν τ νοµίζω. Eκτ ς κι ν τ γουστάριζε. Oπ τε στ ίτσια σηκώνουµε λοι ψηλ τ χέρια. Mπορε τε µως, παρακαλ, ν µο ξηγήσετε τ δικαστικ π φαση γι το ς φερέλπιδες α το ς Aλ ανο ς; ι τι να µ ν καταδικάσθηκαν σ πολ µηνη φυλάκιση, πλ ν µως δ ν θ µείνουν στ κάγκελλα τ ς φυλακ ς, πο ναι γι το ς λε έντες, ο τε µι ν ρα. Aφο παράλληλα πεφασίσθη κα µεσος πέλασίς των. Kα α θορµήτως τ ηµοτικ Συµ ο λιο Λουτρ ν συνελθ ν κ νέου κ ρωσε τ ν προγενεστέρα του π φαση, δηλώνοντας τι «δέχεται στ ριά του το ς Aλ ανο ς». Σπε δω ν πολιτογραφηθ Aλ αν ς, γι «ν γ... κα ν δέρνω», τιµώµενος π τ ς λληνικές. Γι ργος Πετρ πουλος

AI IMA KAI A HPITA «H ξοδος π τ διέξοδά µας» T δοµαδια ο περιοδικ το Bελγίου «Le Vif/L Express», π τ δηµοφιλέστερα τ ς χώρας, τ ν παρελθ ντα Iο λιο δηµοσίευσε να µεγάλο φιέρωµα στ ν ρχα ο Eλληνικ Πολιτισµ µ τίτλο: «Eλλάδα: T ς φείλουµε τ πάντα». Σ α τ τ διαιτέρως πιτυχ ς φιέρωµα τονίζεται π ς,τι συνιστ σήµερα τ ν υτικ Πολιτισµ (λογική, πιστ µες, τέχνες, θλητισµ ς κ.λπ.) ε ναι ποκλειστικ γέννηµα τ ς Eλλάδος. Στ ν λ γ ω δηµοσίευµα γράφονται κα τ ξ ς: «λληνικ σκέψη πετ πρ ς τ µέρος µας κα δ ν χει σταµατήσει ν µ ς πλησιάζ η... ε ναι ξοδος π τ διέξοδά µας». Πεντακ σια χρ νια µετ τ ν Aναγέννηση E ρώπη δείχνει ν κυοφορ κα πάλι µία δε τερη ναγέννηση το Eλληνικο Πνε µατος, πο α τ τ φορ φαίνεται ν διαθέτ η περισσ τερη ριµ τητα κα µεγαλ τερη πε ρα γι ναν κα µ νο λ γο: H σ γχρονη σκέψη νατρέχει στ ν Eλλάδα, γι ν ρ λ σεις στ προ λήµατα τ ς σ γχρονης ζω ς, διεξ δους στ µεγάλα διέξοδά της. ν νατρέχει γι λ γους στοριοδιφίας, λογιωτατισµο δεολογικ ς χρήσης τ ς Iστορίας. H νάγκη στρέφει τ ν E ρώπη πρ ς τ ν Eλλάδα, α τ το λάχιστον δείχνουν λες ο προσεγγίσεις το Eλληνικο Πνε µατος τ τελευτα α χρ νια. Aς προσθέσουµε κα το το: υστυχ ς λα δείχνουν π ς κα π α τ τ διαφαιν µενη δε τερη ναγέννηση τ ς E ρώπης Nεοελληνισµ ς θ ε ναι µεγάλος πών. εµένος χειροπ δαρα στ ρµα τ ς µεσαιωνικ ς ρωµιοσ νης, α τ τ φορ δ ν θ χ η τ λλοθι το θωµανικο ζυγο. H πραγµατικ α τία το τέλµατος το Nεοελληνισµο πως «αυλ ς» δ κα ε κοσι χρ νια διακηρ ττει δ ν ρίσκεται στ ν ξω π µ ς κ σµο, λλ φωλιάζει, δ κα δ ο σχεδ ν χιλιετίες, αθι µέσα µας. E ναι κφυλισµ ς µας, πνευ- µατικ λλοτρίωση τ ς ουδαιοχριστινιακ ς ρωµιοσ νης. Π.Λ.K. Λά αρα κα ψ φοι Θ θελα ν ρωτήσω τ ν προκαθήµενο τ ς Eκκλησίας, πο σείει τ λά αρο το ικέφαλου, ν γνωρίζ η τ ν στορία του (το λά αρου). T συνεχ ψε δη δ ν κάνουν τίποτε λλο, παρ ν παρουσιάζουν τ ν Eπανάσταση το 1821 σ ν θρησκευτική, δι τι τ «θνική», πως χουν δηλώσει, το ς νοχλε. Aκ µη µία ρώτηση: T πλ θος τ ν τρι ν κατοµµυρίων «ψηφοφ ρων» του ν κουσε ποτ κατ πο πέφτει ρχαία Eλλάς. Oταν δείχν η τ λέµµατά τους Tηλε ραση στ ς «κλογικές» τους συναθροίσεις, δ ν χρειάζεται καµµία λλη µαρτυρία γι τ ποι ς ε ναι πε θυνος γι α τ τ χάλι τ ς θνικ ς µας α τογνωσίας. Aπ,τι λέποµε µον - ζυγ δικά τους, που O κουµενισµ ς κα Πλανηταρχία χουν στήσει παγκ σµιο κυνήγι συρρίκνωσης τ ς στορίας τ ς Eλληνικ ς Aρχαι τητας, γι ν προωθήσουν σ να παγκ σµιο θεοκρατικ σ στηµα τ ν Γιαχ κα τ Bί λο. Eφιάλτες π λες τ ς µπάντες... Eλληνες δ ν θ πάρξουν σ α τ τ χώρα; Π.Γ. Eφορος Aρχαιοτήτων Mάτσας Kατ τ ν ξενάγηση στ ρχαιολογικ µουσε ο τ ς Σαµοθρ άκης (Kυριακ 17.6.01) τ ν 100 περίπου δηµοσιογράφων πο παρακολο θησαν τ 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοσιογραφίας ποστηρίχτηκε νδοευρωπαϊκ προέλευση τ ν Eλλήνων κα σηµιτοφοινικικ προέλευση τ ς γραφ ς τους. Eπίσης τι ο Θρ κες ταν λα ς γνώστου ταυτ τητας (!), πο κπολιτίστηκε

15290 π το ς Eλληνες το ν του κατ τ κλασικ χρ νια, ταν το ς διδάχτηκε γλ σσα κα γραφή, ν γι παράδειγµα λέξη «Aξίερος» ε ναι γνώστου προελε σεως (!). Σ σχετικ παρεµ ατικ νσταση, τ ς ποίας πιχειρηµατολογία ντλήθηκε π τ ς ρευνες κα τ ς κτιµήσεις τ ν καθηγητ ν Xουρµουζιάδη κα Παντερµαλ, ξεναγ ς πέφυγε ν παντήσ η π τ ς ο σίας, πλ σχετικοποίησε τ ν σχ τ ν θέσεών του. υστυχ ς ν λ γ ω «ξεναγ ς» δ ν ταν νας ποιοσδήποτε τυχα ος ε ναι κ. Mάτσας, φορος τ ς IΘ Eφορίας Aρχαιοτήτων Θρ άκης. M φορµ τ παραπάνω κ. Γι ργος Σα ίδης, γενικ ς γραµµατέας τ ς ΠOEΣY, πρ τεινε τ θέµα το π µενου συνεδρίου ν ε ναι «Πολιτισµ ς κα M.M.E.». A.X.M. «Oλοι δικοί µας ε µαστε» «Mερικο λέγουν τι δ ν µπορε ς ν ε σαι E ρα ος κα ν πιστε ης στ ν Iησο. ιαφων. Aλλ πρ ν λέγξετε τ ν πίστη µου, θ πρέπει ν γνωρίζετε τι κτ ς π E ραία ε µαι κα µία π τ ς πιζ σες το Oλοκαυτώµατος». T παραπάνω µπεριέχονται σ καταχώριση µερικανικο περιοδικο, πο συνοδε εται κα π τ ν νδειξη γι δωρε ν ποστολ ιντεοταινι ν στο ς νδιαφερ µενους E ραίους ν γίνουν κατ πιν τηλεφωνήµατος µέλη το κινή- µατος «Jews for Jesus» («Iουδα οι π ρ το Iησο»). Φαίνεται π ς τ «µάρκετινγκ» τ ν δ ο δελφ ν θρησκει ν ε σέρχεται πλέον στ ν δρ µο τ ς συµπ ρευσης, δεδοµένης τ ς παγκοσµιοποίησης. T στεγαν αθµια α καταργο νται µέσα στ ν ραϊκ θεοκρατικ χοάνη κατ τ γνωστ χαριτολ γηµα: «Oλοι δικοί µας ε µαστε» (κατ Πα λον) «τ πάντα κα ν π σι Xριστ ς». M.M. Eπιχείρηση «Eκµετάλλευση τ ς Aγνοιας» Mι πρώτη ξήγηση το φαινοµένου τ ν διαφ ρων νεκρο-αρχαιο-λατρικ ν ντ πων, πο πληµµ ρισαν τ ς προθ κες τ ν περιπτέρων τ ς Eλλάδος, σερ ίροντας «σο πες» λογοκλοπίας παρασκευαζ µενες π παλαι τερα δηµοσιε µατα το «αυλο» κα λήµµατα γκυκλοπαιδει ν ς δ θεν «ρευνές τους» γι τ ν Eλληνικ Πολιτισµ, θ ταν, τι πρ κειται πλ ς γι δραστηρι τητες τ µων, πο νοµίζοντας τι τ «ντικείµενο» α τ «πουλάει», διαλαλο ν τ φ κια τους γι µεταξωτ ς κορδέλλες. Oµως, ν γνωρίζ η κανε ς φ ν ς τι κάθε δηµοσιογραφικ «πανδαιµ νιο» καθ αυτ ε ναι µι ριστη µέθοδος σ γχυσης κα φ τέρου ν µελετήσ η τ τελικ µήνυµα πο πολλ ς π τ ς λαϊκ ς α τ ς «µιτασι ν» το «αυλο» κπέµπουν («µουσειακ» ε κ να φερέτρου τ ς λληνικ τητας κα στ ς χειρ τερες περιπτώσεις φαρµογ τ ς γνωστ ς πρακτικ ς το διεθνο ς µισελληνισµο «Aγκαλιάζω τ ν ρχαία Eλλάδα, γι ν τ ν πνίξω» λλοιώνοντας τ ν Eλληνικ Σκέψη κα νοθε οντάς την µ νατολίζουσες θεοκρατικ ς θνικίζουσες προσµίξεις), τ τε θ κατανοήσ η τι τ φαιν µενο α τ χει µεγαλ τερο άθος: Eν γνοί α σως τ ν περισσοτέρων στοιχείωτων καπήλων το «µπορε µατος Eλλάς» (πλ ν τ ν συνειδητ ν ργάνων το ξουσιαστικο σκοταδισµο ) γίνεται µέσ ω α τ ν παγίδευση το χαµηλ τερου ντιστ ρητου, πολίτιστου κα νελλήνιστου στρώµατος τ ς Pωµιοσ νης, πο πιθυµώντας τ ν λληνοποίησή του, δηγε ται λ γ ω γνοίας στ ς δεολογικ ς γκάλες µι ς «λληνοφανο ς» σιατικ ς δεοληψίας. Γ. Σ. Π.

H XAMENH TEXNO O IA TH APXAIA E HNIKH Kø H ATH NAYTI IA T µυστηρι δες µαξιλάρι «πηρέσιον» [T κείµενο πο κολουθε ε ναι µετάφραση ρευνας το καθηγητ τ ς Aρχαιολογίας στ Πανεπιστήµιο το Λιο ισ ιλλ Tζ ν P. Xαίηλ, πο µ τ ν διο τίτλο δηµοσιε τηκε τ ν Mάιο το 1996 στ µερικανικ πιστηµονικ περιοδικ «Scientific American». T θέµα πο πραγµατε εται φορ σ να σο αρ κεφάλαιο τ ς χαµένης ρχαίας Eλληνικ ς Tεχνολογίας, συγκεκριµένα στ ν τεχνικ τ ς κωπηλασίας. Mολον τι ρευνα ντοπίζεται στ ς τριήρεις τ ς κλασικ ς ποχ ς, µπίπτει στ ν προ ληµατικ το, πο κατ τ παρελθ ν χει παρουσιάσει πολλ ς ρευνες γι τ ν χαµένη τεχνικ τ ς ναυσιπλο ας κα κεανοπορίας τ ν πανάρχαιων Eλλήνων ταξιδευτ ν, πο ξεπολίτισαν κάθε γωνι τ ς γ ς ( λ., τ µοι 1990, 1991, 1992 κα τε χος 173, Mάιος 1996). Στ ρθρο το γκυρου µερικανικο περιοδικο µπεριέχονται γνωστες ως τώρα στορικ ς κα τεχνολογικ ς ναφορ ς γι τ ν ποτελεσµατικ κίνηση τ ν λληνικ ν πολεµικ ν σκαφ ν το 5ου κα 4ου α νος, πο συνετέλεσαν καταλυτικ στ ν π κρουση τ ς πίθεσης τ ς σιατικ ς αρ αρ τητας κατ το Eλληνικο Πολιτισµο.] O πολεµικο στ λοι τ ς Kλασικ ς Eλλάδας ε χαν τ πλεονέκτηµα τ ς κωπηλασίας «δι τ ς λισθήσεως», µι ς τεχνικ ς πο µ λις τ ν 19ο α να νεκάλυψαν ξαν ο νταγωνιζ µενοι κωπηλάτες. Kατ τ ν κλασικ ποχ τ ν κωπήλατων τριήρεων τ λληνικ ναυτικ κυριαρχο σε στ Mεσ γειο κα ο Aθηνα οι κυριαρχο σαν στο ς λλους Eλληνες, ν ο περισσ τερες π λεις-κράτη ασίζονταν στ κ τ ς ριστοκρατίας συγκροτο µενο ππικ κα στ κ γαιοκτηµ νων αρ πεζικ, γι ν στελεχώσουν τ ς νοπλες δυνάµεις τους, Aθήνα κινητοποιο σε χιλιάδες πολ τες π τ ς κοινωνικ κατώτερες τάξεις, προκειµένου ν πηρετήσουν ς κωπηλάτες στ στ λο. O Θεµιστοκλ ς, µπνευστ ς α τ ς τ ς ναυτικ ς τακτικ ς, γινε δέκτης ητορικ ν πιθέσεων π το ς συντηρητικο ς πολι-

15292 τικο ς ντιπάλους του, ο πο οι λεγαν τι «ε χε σκυλε σει το ς Aθηναίους π τ δ ρατα κα τ ς σπίδες κα το ς πο ί ασε στ ποθήµατα κα στ κουπιά». H ναφορ στ κουπι ε ναι παρκ ς δικαιολογηµένη: 170 κωπηλάτες χρειάζονταν γι τ ν πάνδρωση κάθε µι ς π τ ς πολεµικ ς τριήρεις! (πλο α µ τρε ς σειρ ς κωπηλατ ν). Πρ ς τί µως ναφορ στ ποθήµατα; T λληνικ µυστικ το «πηρεσίου» T π θηµα, λλως τ κωπηλατικ «µαξιλαράκι», ε ναι να π τ πολλ α νίγµατα στ ν στορία τ ς τεχνολογίας. Eχω παρουσιάσει δη να π ρισµα σχετικ µ α τ τ µυστήριο, σ µφωνα µ τ πο ο τ π θηµα, πο χρησιµοποιο σαν ο Eλληνες κωπηλάτες, ταν στ ν πραγµατικ τητα να π τ τελει τερα τεχνικ πιτε γµατα πως κα ππικ ς να ολέας στ ς σέλλες τ ς µεσαιωνικ ς ποχ ς, π α τ πο καθορίζουν τ πεπρωµένο τ ν α τοκρατορι ν. Mολον τι σήµερα ποτελε α νιγµα, κάποτε τ κωπηλατικ π θηµα ταν τ σο γνωστ, στε, ταν Eλληνας γεωγράφος Eρατοσθένης θελε ν περιγράψ η τ Mεσοποταµία, παρωµοίαζε τ σχ µα της µ α τ το ποθήµατος. Περαιτέρω ο γραπτ ς πληροφορίες γι τ ν λ γ ω ντικείµενο ε ναι λλιπε ς κα ο στορικο ασίζονται µ νο σ τυχα ες ναφορές, πο διασώθηκαν π τ ν ρχα ο κ σµο. Oπως συµ αίνει σ πολλ ς περιπτώσεις τεχνικ ν κατασκευ ν, ο λεπτοµέρειες τ ς δοµ ς τους µπορε ν µ ν γίνουν ποτ γνωστές. E τυχ ς ν προκειµέν ω πάρχουν πιπλέον στοιχε α πέρα π τ γεγον ς τι τ σχ µα το ποθήµατος µοιαζε µ τ Mεσοποταµία, δηλαδ πλατ στ µέσον µ συγκλίνουσες κρες. Tελικ ς τ ντικείµενο α τ, «πηρέσιον» πως ταν νοµασία του, ταν να λεπτ µαξιλάρι. O Pωµα οι κα Bυζαντινο λ γιοι, πο σχολήθηκαν µ τ συγγραφ λεξικ ν γι τ ν πεξήγηση δ σκολων ρων τ ς Eλληνικ ς Γλώσσας, ναφερ µενοι στ «πηρέσιον» τ ρµηνε ουν ς π θηµα πο µπ διζε τ ν κδορ τ ν πισθίων το κωπηλάτη κατ τ ν κωπηλασία. E ναι σαφ ς τι τ π θηµα ταν δεµένο πάνω στ σ µα το κωπηλάτη. Eνας Aθηνα ος ήτωρ σάρκαζε τ ν στεία ε κ να τ ν συµπατριωτ ν του πο φορο σαν α τ τ ποθήµατα, ταν πρ κειτο ν πι ι αστο ν στ πλο ο. Hταν µως διαµφισ ήτητα ναγκα ο. Oταν ο Σπαρτι τες ξαπέλυσαν µι µφί ια πίθεση κατ τ ν Aθηναίων τ 429 π.x., κάθε κωπηλάτης πρεπε ν φέρ η τ π θηµα µαζ µ τ κουπί του, καθ ς άδιζε πρ ς τ πλο ο του. Tέτοιες περιγραφ ς ν το τοις ε ναι µοναδικ λληνικές. O Pωµα οι, πο διεξ γαν θαλάσσιες πιχειρήσεις παρ µοιες µ α τ ς τ ν Eλλήνων, δ ν χρησιµοποιο σαν κωπηλατικ π θηµα. Eπιπλέον στ Λατινικ γλ σσα δ ν παντ ται λέξη, πο ν ναφέρεται σ να τέτοιο ντικείµενο. T π θηµα ταν πίσης γνωστο στ ς γαλέρες τ ν Bενετ ν κατ

15293 τ Mεσαίωνα κα τ ν Aναγέννηση. E ν ε χε χρησιµοποιηθ, σίγουρα τ στορικ ρχε α θ τ νέφεραν, φο ο ναυτικ ς φευρέσεις τ ν Bενετ ν ναφέρονται µ κάθε λεπτοµέρεια. Φθάνει κανε ς στ σηµε ο ν πιστε η τι µ νον ο Eλληνες, συµπεριλαµ ανοµένων κα τ ν στεριαν ν Σπαρτιατ ν, δ ν κωπηλατο σαν καθήµενοι πάνω σ γυµν ξ λινη σανίδα. Γι ν διαλευκάνουµε α τ τ µφί ολο σηµε ο, πρέπει ν ντιληφθο µε τ ς διαφορετικ ς τεχνικ ς κωπηλασίας πο πεκράτησαν κατ τ ν ρχαι τητα. Aρχικ µερικο προϊστορικο φευρέτες πρέπει ν νακάλυψαν τι τ δεµένο κουπ στ πλάι το πλεο µενου λειτουργο σε ς µοχλ ς. Kατ πιν πάρκεια πο προσέφερε ντίθετη ση στ ν κίνηση γινε παρχ τ ς θεσπίσεως πολλ ν τεχνικ ν στ ν κωπηλασία. O τεχνικές, π κείνη το Bενετο γονδολιέρη πο κινε τ µοναδικ κουπί του µπρ ς-πίσω σ ν ο ρ ψαριο, µέχρι το «δι ηµατισµο» τρ που κωπηλασίας στ ς µεσαιωνικ ς γαλέρες, που παιτο νταν τ σο µεγάλα κουπιά, στε κωπηλάτης πρεπε ν ηµατίζ η, γι ν λοκληρώσ η τ ν κίνηση, ε ναι πολλές. H τέχνη τ ς κωπηλασίας ταν α τ πο δήγησε το ς Bίκινγκς στ ν Aτλαντικ κα το ς Φοίνικες γ ρω π τ ν Aφρική. H νθρώπινη (µυϊκ ) δ ναµη ταν διαιτέρως καίρια γι τ ς ναυτικ ς δυνάµεις τ ν ρχαίων Eλλήνων, τ ν ποίων τ πολεµικ πλο α ταν «τορπιλλοειδ» σκαρι µ αρέα χάλκινα µ ολα στ ς πρ ρες τους ( λ. «Aρχα α κωπήλατα πολεµικ πλο α» τ ν Bέρναρντ Φ λεϋ κα Bέρνερ Σέντελ, «Scientific American», April 1981). «Kαστ ρι κα ο τυρο» Mεταξ τ ν διαφ ρων κωπηλατικ ν τεχνικ ν πο ναπτ χθηκαν ν το ς α νες µ νο µία, τ ν 19ο α να, ξηρτ το, πως κα ρχαία λληνική, π τ χρήση δερµάτινου ποθήµατος. Mεταξ το 1850 κα το 1860 διαγωνιζ µενοι κωπηλάτες στ ς H.Π.A., τ ν Kαναδ κα τ ν Bρεταννία ρχισαν ν πειραµατίζωνται µ να µαλακ δερµάτινο π θηµα φηρµοσµένο στ σέλλα τ ν κωπηλατικ ν τους παντελονι ν. Oταν τ ποθήµατα α τ λιπαίνονταν, κωπηλάτης µπορο σε ν λισθαίνει µπρ ς-πίσω πάνω στ κάθισµά του α ξάνοντας τ ε ρος τ ς ρετικ ς κινήσεως κα πο οηθώντας δι τ ς µυϊκ ς δυνάµεως τ χέρια κα τ ν πλάτη του. T 1871 «H Eτήσια Eπιθεώρηση κα T Eγχειρίδιο το Kωπηλάτη» το Tζώρτζ T. Mπάλχ πλεξε τ γκώµιο α τ ς τ ς νακάλυψης. Eπειδ ο γ νες πρωταθλητισµο προέ λεπαν παθλα ως κα 4.000 δολλάρια γι το ς νικητές, ο θλητ ς προετράπησαν ν κάνουν χρήση νέων τεχνικ ν γι τ ν α ξηση τ ς ταχ τητος τ ν λέµ ων κα σκαφ ν τους. T πειράµατα κατέδειξαν τι κάθε ντσα κινήσεως πρ ς τ µπρ ς πάνω στ λα το κουπιο µεταφραζ ταν σ διπλασίου µήκους π σταση στ ν πιφάνεια το νερο. Mι κίνηση δι λισθήσεως µ νο ξι ντσ ν

15294 Πέτρινο νάγλυφο, νακαλυφθ ν στ ν Aκρ πολη τ ν Aθην ν. Aναπαριστ λληνικ τριήρη το 5ου α. π.x. H στάση το κωπηλάτη µ τ γ νατα λυγισµένα πρ ς τ πάνω (κέντρο) προδίδει τι ο ρχα οι Eλληνες κωπηλάτες καναν χρήση τ ς «παλινδροµικ ς κωπηλασίας» κµεταλλευ µενοι τ µυϊκ δ ναµη τ ν ποδι ν τους. προσθέτει να λ κληρο π δι (0,33 µ.) στ ν ρχικ κίνηση το κουπιο, πο ε ναι κα πι ποφασιστική. A τ µπορο σε ν πιτευχθ µ να καλ τοποθετηµένο κάθισµα, πο δινε στ ν κωπηλάτη τ δυνατ τητα ν κτελέσ η µι σωστ κα λοκληρωµένη κίνηση. O κωπηλατικο γ νες το 19ου α να µοιαζαν µ µερικο ς ναυτικο ς διαγωνισµο ς τ ς ρχαι τητας, µ τ ν ννοια τι καν τητα το σκάφους ν κάν η π τοµη στροφή, ν κινε ται «πάσ η δυνάµει», µπορο σε ν τ δηγήσ η στ νίκη τ ν ττα. O κωπηλάτες τ ς Bικτωριαν ς ποχ ς ε χαν ξασκηθ σ α το το ε δους τ ς µανο ρες, στ ς πο ες πε οηθο ντο ποφασιστικ π τ ν «λίσθηση» το ποθήµατος, ποία ε χε νοµασθ π τ ν Mπάλχ «µέθοδος το καστορίου κα το ουτ ρου». ιακ σµηση Kορινθιακο γγείου το 6ου α. π.x. Παρουσιάζει Eλληνες κωπηλάτες µ τ γ νατά τους λυγισµένα πρ ς τ πάνω.

15295 Bαθµια α µέθοδος α τ το 19ου α. ντικαταστάθηκε π µηχανικ µέσα µ σκοπ τ ελτίωση τ ν κινήσεων: να κάθισµα µ τροχίσκους κα πι- µήκυνση, πο κινε το µπρ ς-πίσω πάνω σ ξ λινη πλατφ ρµα. Tέτοιες µηχανικ ς πινοήσεις ποτελο ν πλέον παραίτητο ξοπλισµ γι σκάφη πο συµµετέχουν σ τοπικο ς Oλυµπιακο ς γ νες. Oµως κ µη κα σήµερα τ πληρώµατα τ ν A στραλιαν ν σωσι ίων σκαφ ν, πο πλέουν συνήθως σ ταραγµένη θάλασσα, δ ν ρισκάρουν ν καταστρέψουν το ς διολισθητικο ς µηχανισµο ς κα προτιµο ν ν χρησιµο- ιαγωνιζ µενοι κωπηλάτες στ ν Aγγλία κα τ B. Aµερικ πανη ρον τ πλεονεκτή- µατα τ ς παλινδροµικ ς κωπηλασίας περ τ µέσα το 19ου α να. Στ ν ε κ να λιθογραφία τ ν ρχ ν το 20ο α να, πο ε κονίζει κωπηλατικ γ να δείχνει τ στάση πικ ψεως µ λυγισµένα γ νατα κατ τ ν ρχ κάθε κινήσεως. ποιο ν σταθερο ς πάγκους κα ν διολισθαίνουν µ π θηµα δέρµατος πάνω τους, πως κα ο ρχα οι κωπηλάτες. H λήθεια ρχεται π τ ν Aττικ Kωµ ωδία E ναι σαφ ς λοιπ ν τι ο ρχα οι Eλληνες κωπηλάτες χρησιµοποιο σαν τ ποθήµατά τους, πως κα ο κωπηλάτες το 19ου α να καναν χρήση τ ν γρασαρισµένων καστ ρινων δερµάτων: γι ν καταστήσουν δυνατ µι σχυρ λισθητικ κωπηλασία. Yπάρχουν µως

15296 λλες πηγές, πο ν µαρτυρο ν τ συγκεκριµένη πρακτική; H µελέτη τ ς τέχνης, τ ς λογοτεχνίας κα τ ς ναυπηγικ ς τεχνικ ς ποδεικν ουν τ ν παρξη α το το τρ που κωπηλασίας. Παραδείγµατος χάριν ε κονογραφηµένα γγε α κα γλυπτ παρουσιάζουν κωπηλάτες ν κάθωνται µ τ γ νατα λυγισµένα µέχρι τ στ θος «µαζε οντας» δ ναµη, γι ν σπρώξουν τ κουπί. O ε κ νες α τ ς πίσης ποδεικν ουν τι ο Eλληνες κωπηλάτες δ ν κάθονταν σ περυψωµένες δρες λλ σ χαµηλο ς πάγκους τοποθετηµένους στ διο ψος µ τ π δια τους. Στ στάση α τ τ νω µέρος το σώµατος παρέµενε κίνητο, κα διολίσθηση (το κάτω µέρους) συντελο σε στ ν ποτελεσµατικώτερη κωπηλασία. Περιέργως περισσ τερες λεπτοµέρειες γι τ ν κωπηλατικ τεχνικ τ ν ρχαίων µαθαίνουµε χι π τ ν στορία π τ τεχνικ γχειρίδια λλ π τ ν Aττικ Kωµ ωδία. O σατυρικ ς παραστάσεις πληροφορο σαν διασκεδάζοντας παράλληλα τ κοιν, µέρος το ποίου συµµετε χε ς πλήρωµα στ ν Aθηναϊκ στ λο. (Στ ν ταινία «Mπ ν Xο ρ» το 1959 ο κωπηλάτες παρουσιάζονται ς δο λοι, ν κατ τ ν κλασικ ποχ ταν λε θεροι πολ τες.) Eπ παραδείγµατι Aριστοφάνης παρουσιάζει ναν π τ ν χορ τ ν «Bατράχων» του ν διαµαρτ ρεται γι τ ς φουσκάλες στ πίσθιά του π τ ν ντονη κωπηλασία. O τραγικ ς ποιητ ς E πολις γραψε µία σκηνή, ο κεία στο ς κωπηλάτες, που σκληρ ς γέρων να αρχος Φορµίων ποδεικν ει σ ναν νεπίδεκτο µαθήσεως, π ς ν κωπηλατ λέγοντάς του: «Σταµάτα τους ( σκοπους) παφλασµο ς» κα «τέντωσε τ π δι σου», πρ γµα πο σηµαίνει τ ν δι λισθήσεως κίνηση το κουπιο, καθ ς τ σ µα τρα ιέται πίσω. O Eλληνες τεχν τες κα ναυπηγο φήρµοσαν σχέδια πο ντανακλο ν τ χρήση το ποθήµατος στ ν κωπηλασία. O λληνικ ς τριήρεις φεραν ξ λινους ζυγοστάτες σ κάθε πλευρά, που προσαρµ ζονταν ο ξ λινοι π ροι, στο ς ποίους σφάλιζαν τ κουπιά. O ζυγοστάτης ταν µ ν σηµε ο προσ ολ ς κατ τ ναυµαχία, λλ παραίτητος γι τ σωστ θέση το κουπιο, στε ν ποδώσ η καλ τερα στ ν µικυκλικ κίνησή του. ιαρκο ντος το 19ου α να πανεισαγωγ το τρ που κωπηλασίας µ διολίσθηση α ξησε κατ 30% τ ν π σταση µεταξ το κωπηλάτη κα το σηµείου υθίσεως το κουπιο στ νερ. O σχεδιαστ ς λέµ ων το 19ου α να ε σήγαγαν ψιµα να κοντ εροδυναµικ σκαρ ναζητώντας λ σεις γι µεγαλ τερη ταχ τητα. Bαθµια α πάγκος το κωπηλάτη ξέλιπε κα τ κάθισµά του χαµηλώθηκε ως τ ψος τ ν ποδι ν του. O ρχα οι Eλληνες ναυτικο µηχανικο πέτυχαν τ διο ποτέλεσµα, λλ τ σκεπτικ κα τ κίνητρά τους ταν τελείως διαφορετικά. Στ ν προσπάθειά τους ν συµπιέσουν περισσ τερους νδρες µέσα στ σκαρ προσέθεσαν περάνω κα ποκάτω τ ς δη παρχο σης λλες δ ο σειρ ς κωπηλατ ν. H στεν τητα το χώρου πλέον παιτο σε τ π δια τ ν πάνω κωπηλατ ν ν ε ναι ψωµένα, στε ν µ ν µποδίζουν α το ς τ ν κάτω σειρ ν.

15297 Γι α νες τ στοιχε ο τι ο κωπηλάτες τ ν λληνικ ν τριήρεων κάθονταν σ διαφορετικ πίπεδα θεωρε το π σκεπτικιστ ς λογίους ς µ πρακτικ. Ωστ σο ναµφί ολη παρξη τ ν πολυ-κωπήλατων πλοίων πεδείχθη θριαµ ευτικ π τ ν Tζ ν M ρισον το Πανεπιστηµίου το Kα µπριτζ, το ποίου ο θεωρίες δήγησαν στ ν να ίωση κα νακατασκευ τ ς τριήρεως «Oλυµπιάς». T φιλ δοξο α τ γχείρηµα συνετέλεσε στ ν πι ε- αίωση ν ς ριθµο ρχαίων παραδοχ ν, πλουτίζοντας τ ναυτικ ρχαιολογία, πως λ.χ. τ γεγον ς τι τ πλο α α τ φθαναν στ µέγιστο τ ς ταχ τητάς τους συνδυάζοντας κωπηλατικ κίνηση κα νοιγµα τ ν στίων. Eν το τοις ε ναι γεγον ς τι σ συνθ κες µάχης γι τ ν κίνηση το πλοίου χρησιµοποιο ντο µ νο τ κουπιά. T ξάρτια κα τ στία φαιρο νταν κα τοποθετο νταν στ ν κτή. O περισσ τερες ναυµαχίες δίδοντο κατ προτί- µηση σ ρεµη θάλασσα µ α θριο καιρ, ο τως στε ο κωπηλάτες ν διευκολ νωνται στ ργο τους. Πρ σω λοταχ ς πολεµικ τριήρης ταν τ πλο στερο σκαρ γι ναυµαχίες πο πινοήθηκε ποτέ. H τακτική της ταν µοναδική, καθ ς ντικειµενικ ς σκοπ ς της ταν µ ολισµ ς τ ν ντιπάλων πλοίων. T Hκλασικ ποτέλεσµα α τ µπορο σε ν πιτευχθ µ δ ο διαφορετικ ς κινήσεις τακτικ ς. Kα ο δ ο τακτικ ς ποσκοπο σαν στ ν ληφθ πλεονεκτικ θέση ναντι το χθρικο πλοίου, στε ν τρωθ τ πίσθιο τεταρτηµ ριο τ ς καρίνας του, κι πως ε ναι φυσικ προϋπέθεταν π τοµη στροφ ν κινήσει π τ ν πιτιθέµενο. O κυ ερν τες πέφευγαν τ ν πίθεση κατ µέτωπον, καθ ς ταν πιθαν ν προκαλέσουν στ πλο ο τους τ ς διες ζηµι ς µ α τ ς πο θ προκαλο σαν κα στ χθρικ. Kατ τ στρατήγηµα πο νοµαζ ταν «διέκπλους» να πλο ο σπαγε τ ν παράταξη το χθρο φορµώντας νάµεσα στ πλο α πο ε χε πέναντί του κι ρχ ταν πίσω π α τά. Eν συνεχεί α ρµο σε στ ν πρ µνη το στ χου του κα τ ν µ λιζε. Kατ τ δε τερο σ νηθες στρατήγηµα, πο νοµαζ ταν «περίπλους», ν χθρ ς µπ διζε τ ν διέκπλου «κλείνοντας» τ κεν µεταξ τ ν πλοίων του διπλασίαζε τ ς µονάδες στ γραµµ παράταξής του, πιτιθέµενος κανε κυκλωτικ κίνηση γ ρω π τ ν χθρικ στ λο κα ρισκ ταν σ ντοµα πίσω π τ πλο α του. Kα «διέκπλους» κα «περίπλους» προϋπέθεταν γρήγορες στροφές, «φουρκέττες» κατ τ κοινολεκτο µενο, χωρ ς πώλεια ταχ τητας µως, γι ν µ µετα ληθ διος πιτιθέµενος σ στ χο ε κ λως τρώσιµο (καθ ς στρι ε κα τ πλευρ το πλοίου ταν κάλυπτα). E κολα διαπιστώνει κανε ς τ πλεονεκτήµατα πο προσέφερε παλινδροµικ κωπηλασία π τ γεγον ς τ ς ναυµαχίας µεταξ δ ο λληνικ ν πλοίων τ ν Oκτώ ριο το 429 π.x., κατ τ ς ρχ ς το Πελοποννησιακο Πολέµου. O Σπαρτιάτης κυ ερνήτης Tιµοκράτης κατεδίωκε ντ ς ρµου τ ν

15298 FOOTBOARD ΑΥΛΟΣ/238,!Oκτ9 ριος 2001 SEAT FOR SLIDING ROWLOCK KωπηλατικF «παραφερν7λια» περιγρ7φονται στ9ν Lκδοση το 1871 το «=Eτησ ου E?κονογραφηµ@νου Kαταλ γου κα& =Eγχειριδ ου το Kωπηλ7τη». MεταξR τeν <ξαρτηµ7των 6π7ρχει aνα στεν, κα& λεπτ, ξ;λινο κ7θισµα, ποr <πιτρ@πει στ,ν κωπηλ7τη µ5 τ, γλιστερ, παντελ νι νf pλισθα νtη κατf τ9 µ@θοδο το «καστορ ου κα& :ουτ;ρου». «Π ραλον», ποi κυ ερνο σε [ Φορµ*ων. KαθPς δ>ν µπορο σε νr κ νsη ]λιγµο ς, γιr νr ξεφ γsη 'πa τaν δι9κτη του, εfδε eνα @µπορικa πλοmο, ποi ρισκ?ταν κατr τ χη 'ραγµ νο στ&ν εoσοδο το λιµανιο. Πλ οντας κατ εaθε*αν @π νω του, σ> κ ποια δεδοµ νη στιγµ& ^δωσε @ντολ& 'π?τοµης στροφjς. TA πλοmο το Tιµοκρ τη, ποi 'κολουθο σε µ> ταχ τητα, δ>ν πρ?λα ε νr 0H πολεµικ9 τακτικ9 τ)ς 0Eλληνικ)ς τριaρους το π@µπτου κα& τετ7ρτου α?eνα π.x. µ5 :ασικ, στοιχεsο τ9 χρaση το <µ: λου κατf τ&ς ναυµαχ ες. T, <πιτιθ@µενο πλοsο <τ θετο ταχ@ως Lναντι το τρωτο σηµε ου το στ χου στ9ν <χθρικ9 γραµµ9 µ5 δ;ο εxδη λιγµeν, τ,ν «δι@κπλουν» (+ριστερf) κα& τ,ν «περ πλουν» (δεξι7).

15299 Aναπαράσταση ρχαίων λληνικ ν πολεµικ ν τριήρεων ν ρ α ναυµαχίας.

15300 νακρο σ η πρ µναν κι τσι µ λισε τ µπορικ, ν παράλληλα Φορµίων λοκληρώνοντας µία στροφ 270 µ λισε τ ν σπαρτιατικ τριήρη. O Tι- µοκράτης α τοκτ νησε, µ δυνάµενος ν ντέξ η τ ντροπ πο α σθάνθηκε. Γι µία κ µη φορ δι λισθήσεως κωπηλασία ε χε µεγαλουργήσει, φο Φορµίων κα τ ρτια κπαιδευµένο πλήρωµά του καναν τ ν κατάλληλη κίνηση στ ν κατάλληλη στιγµή. Στ ς γνωστ ς ρχα ες ναυµαχίες ο τε «διέκπλους» ο τε «περίπλους» ταν π µ νοι τους ποτελεσµατικοί. T ζητο µενο γι να πλο ο ταν ν κτελ στροφ 90 στ στενώτερο διάστηµα. Mία τέτοια καν τητα ταν καίριας σηµασίας, φο δηγο σε κατ ε θείαν τ µ ολο στ χθρικ κ τος. O πλέον φηµισµένες π τ ς κινήσεις α τ ς τ ς πολεµικ ς ναυτικ ς τακτικ ς λα αν χώρα κατ τ Nαυµαχία τ ς Σαλαµ νος τ ν Σεπτέµ ριο το 480 π.x. T νησ α τ γινε τ πος µι ς σκληρ ς ναυµαχίας µεταξ τ ν συµµαχικ ν λληνικ ν δυνάµεων π τ ν γεσία τ ν Aθηναίων κα τ ς περσικ ς ρµάδας τ ν ε σ ολέων π τ ν γεσία το Ξέρξη. O κορµ ς τ ν δυνάµεων το Ξέρξη ταν φοινικικ ς στ λος π τ ν T ρο κα τ Σιδ να. T πλο α α τ φεραν ζυγοστάτες, πρ γµα πο σηµαίνει τι δ ν καναν χρήση τ ς παλινδροµικ ς κωπηλασίας. Στ Σαλαµ να ο κατ πολ λιγώτεροι ριθµητικ Eλληνες δ ν χρησιµοποίησαν τ τεχνάσµατα το «διέκπλου» κα το «περίπλου», φο γκος το περσικο στ λου ε χε καλ ψει τ ς δι δους π κτ σ κτή. Eπίσης ο Eλληνες λ γ ω το µικρο ριθµο τ ν πλοίων τους ταν πι ε άλωτοι κα στ δ ο α τ ε δη λιγµ ν. Eτσι π ραν τ πλεονέκτηµα κα πετέθησαν, πρ ν ο Πέρσες ρο ν τ ν ε καιρία ν διασπάσουν ν πλευροκοπήσουν τ ς λληνικ ς γραµµές. Eνας α τ πτης µάρτυς νέφερε τι τ πρ το λληνικ πλο ο πο φώρ- µησε κανε µι τ σο καλοζυγισµένη στροφή, στε διαπέρασε µ τ µ ολ του τ πρ σθιο µέρος το χθρικο σκάφους. Σ ντοµα συνέ η τ διο κα µ λλα λληνικ πλο α πο ε χαν τ διο πλεονέκτηµα, µ ποτέλεσµα τ περσικ σκάφη ν συντρι ο ν κα ν µποδίζουν τ ν πορεία διαφυγ ς κα στ π λοιπα πο πεγνωσµένα πάσχιζαν ν ρο ν διέξοδο κα περικυκλώθηκαν µέσως, καθ ς ο Eλληνες ξεκίνησαν τ ν φαρ- µογ το «περίπλου» το χθρικο στ λου. E ν τ περσικ πλο α ε χαν κατάλληλα κπαιδευµένο πλήρωµα κα τ δυνατ τητα τ ν π τοµων στροφ ν, ο Eλληνες δ ν θ µπορο σαν ν νικήσουν. Mετ τ ναυµαχία τ ς Σαλαµ νος κα τ ν τακτη ποχώρηση το Ξέρξη κα τ ν συµµάχων του Aθήνα γινε αθµια α γεµονε ουσα δ ναµη στ ς π λεις το A γαίου κα στ νησιά του. T στοιχε ο - κλειδ στ ν νοδο α τ τ ς Aθήνας ταν πολιτική της ν δηµιουργ κα ν διατηρ σχυρ στ λο. O Aθηνα οι φορολογο ντο γι τ ν κπαίδευση 12.000 κωπηλατ ν, πο διαρκο σε κτ µ νες, καθ ς προϋπέθετε, ς πρ ς τ ν τεχνικ τ ς παλινδροµικ ς κωπηλασίας, π λυτη κµάθηση κανοτήτων γι λοκληρωµένη κγ µναση.

15301 Aπολεσθε σα κα πανευρεθε σα τεχνολογία εδοµένης τ ς νωτερ τητας τ ς παλινδροµικ ς κωπηλασίας, ε ναι πορίας ξιον γιατ α τ γκατελείφθη. O Aθηνα οι δ ν θ ε χαν λ γους ν παραγκωνίσουν µία τ σο ποτελεσµατικ µέθοδο. Hταν ναπ φευκτο δ κράτη πο δ ν δ ναντο ν συγκρουσθο ν µ τ ν Aθήνα, ν πινοήσουν δικές τους τεχνικές. T 400 π.x. ο Kαρχηδ νιοι ναυπήγησαν τ ς πρ τες τετραήρεις. T σκεπτικ γι τ ν κατασκευ τέτοιων πλοίων ταν προσπάθεια ελτιώσεως τ ν πιχειρησιακ ν δυνατοτήτων δι το πολλαπλασιασµο τ ν κωπηλατ ν ν κουπί. (Στ ν τριήρη ντιστοιχο σε να κουπ γι κάθε κωπηλάτη.) Kαθ ς τ πλο α κα τ πληρώµατα α ξάνονταν, τεχνικ στ ν κωπηλασία παρεχώρησε τ θέση της στ µυϊκ δ ναµη δέξιων πληρωµάτων. H τεχνικ το µ ολισµο, πο προϋπέθετε ταχ τητα κα πιδεξι τητα, ντικαταστάθηκε π τ ρίψη γάντζων κα τ «ρεσάλτο», πο κολουθε το π µάχη σ µα µ σ µα µεταξ τ ν ντιπάλων πάνω στ καταστρώµατα. H δι λισθήσεως κωπηλασία πε ίωσε µ νο σ λάχιστες περιπτώσεις. O ναφορ ς πλέον στ κωπηλατικ ποθήµατα πάρχουν µονάχα σ να µικρ τεµάχιο παπ ρου, πο κάνει λ γο γι τ ν πλο ν ς µικρο λληνικο πλοίου στ Nε λο µερικο ς α νες µετ τ µεσουράνηµα τ ν τριήρεων, πο ε χαν δώσει πι τ θέση τους σ γκωδέστερα πλο α. Kατ τ ν περίοδο πο πιδέξια κωπηλασία ξετιµ το κα πε ρα ε ετο, Aθήνα χάρη σ α τ ν ε χε γίνει µεγαλ τερη ναυτικ δ ναµη το ρχαίου κ σµου. O Aθηνα οι γνώριζαν θαυµάσια τι τ καίριο σηµε ο γι τ ν πιτυχία τους κατ το Ξέρξη κα τ ν πι ολή τους στ θάλασσα ταν ναυτικ τακτική τους. Σ µι ττικ κωµ ωδία το Aριστοφάνη, στο ς «Iππ ς», νας Aθηνα ος, µος πο νσαρκώνει τ ν νώνυµο πολίτη, ν πάει ν καθίσ η σ µι σκληρ πιφάνεια, δέχεται τ ν προσφορ ν ς ποθήµατος π κάποιον, πο ος χαριέστατα το ξηγε π σο χρήσιµο ε χε ποδειχθ α τ στ Σαλαµ να! T νοήµατα µπορε ν µοιάζουν κωµικά. T ποτέλεσµά τους µως ταν νας α νας ναυτικ ς περοχ ς τ ν Aθην ν, πο κτισε κα τ ν γεµονία τους στ A γα ο. H στερέωση το κράτους τους ταν α τ πο δήγησε στ ν κατασκευ το Παρθεν να, στ ν δραίωση τ ς ηµοκρατίας, στ ν πιχορήγηση τ ν ργων το Σοφοκλ κα το Aριστοφάνη κα στ θεµελίωση τ ς Aκαδηµίας το Πλάτωνος κα το Aριστοτέλους. Eν τέλει «Xρυσο ς A ν» τ ν Aθην ν θεµελιώθηκε πάνω στ ν ρκο κα τ ς δεξι τητες µερικ ν χιλιάδων κωπηλατ ν καθ ς κι πάνω σ λίγο «καστ ρι µ ο τυρο»! John R. Hale (Mετάφραση: M. Mαµανέας)

O KA A O TøN AXPH TøN Γλυπτικ ν µαστο ρωµα Ποι ς Hνίοχος τ ν ελφ ν; Ποιά Aφροδίτη τ ς Mήλου; Ποι ς ισκο λος το M ρωνος; Π νε πι α τά! T κλείδωσα στ χρονοντο λαπο κα πέταξα τ κλειδ στ ν ποχέτευση. Aλλαξαν ο καιροί, παλιορρωµιοί! Eδ ν δ τε τ ν ποθέωση τ ς σ γχρονης Tέχνης. Oχι, θ σ ς φηνα ν αυκαλίζεστε µ τ ργα τ ν φωρεσµένων προγ νων σας κα ν ξεφ γετε π τ ς ντιρεκτί ες πο πι άλλω στ ν A σθητική σας. Γι κάντε λοιπ ν µι ολτίτσα στ ν πλατεία Kοτζι, ν θαυµάσετε τ νέο µου κατ ρθωµα. Nαί, α τ ε ναι, νάµεσα στ συντρι άνια, πέναντι π τ παλαι ηµαρχε ο το πάλαι ποτ (ε τυχ ς!) «κλεινο στεως». Π ς; Tί ννοε τε δηλαδ ρωτώντας «τί ε ναι α τ τ τουρλουµπο κι;». E, χι κα τουρλουµπο κι Θησέας! Mάλιστα, α τ ς ε ναι, πως κρι ς τ ν νέπνευσαν στ ν ξι τιµη γλ πτρια πο τ ν φιλοτέχνησε, πως λλωστε κα στ ν κρως φιλ τεχνο δήµαρχο, πο θεσε τ νοµά του στ ν πλάκα κάτω π τ δικ της. E δατε λοιπ ν Θησέας µου τί κάλλος, τί ρωµαλε τητα καί τί ρωισµ ποπνέει; E, π ς δ ν τ ν ε δατε, θ µ τρελλάνετε; Mέσα π τ σ µπλεγµα τ ν κώνων, τ ν µηνίσκων κα τ ν σφαιρ ν δ ν ντιλαµ άνεστε τ µεγαλε ο του; O, ν µο χαθ τε, σχετοι. E, έ αια! Πο ν καταλά ετε σε ς τ αθ κα συµ ολικ ν ηµα τ ς στρουκτουραλιστικ ς Tέχνης. Φθάνει ς κε τ µυαλ σας; Eσε ς χετε κολλήσει στ ς Kαρυάτιδες κα στ ν Aθην Πρ µαχο. Iδέα δ ν χετε π νώτερο γο στο. Kα σ ν ν µ ν φθανε α τ, νά σου κάθε τ σο κι κε νος Γλάρος στ ν «αυλ», ν προσπαθ µ τ περ τέχνης ρθρίδιά του ν σ ς νοίξ η τ µάτια (πο γ πασκίζω ν σ ς γάλω). Aντ ν µο π τε κι ε χαριστ, πο σ ς φτειαξα τ γαλµα ν ς ρωικο προγ νου σας, τ χλευάζετε κι π πάνω. E, να λοιπ ν τσι ταν Θησέας κι ς λέ η,τι θέλει παράδοση. Oσον φορ δ στο ς θλους του, δ ν το ς πραξε, πως φαντάζεστε. O τε τ σφαιρικ δαχτυλάκι του δ ν κο νησε. Aπλ ς τσι πως ταν φρικαλέος κα τ ν ντίκρυσαν Σίνης, Σκ ρων, Προυκρο στης, Mινώταυρος κα ο π λοιποι, τ τίναξαν π τ ν τροµάρα τους, χωρ ς ν προλά ουν ν γάλουν χνα. A τ ε ναι λήθεια, κα χι τ µυθε µατα πο σ ς δίδαξαν στ σχολε ο. Γι α τ λοιπ ν π το δε κι φεξ ς θ κολουθ τε τ γραµµ A σθητικ ς πο χαράσσω γώ. Kι ν θέλετε περισσ τερα δείγµατα τ ς Tέχνης µου, πηγαίνετε κα στ ν πλατεία Kαραϊσκάκη ν δ τε τ ν «γγελ» µου, λλ κα στ Mετρ ν θαυ- µάσετε τ ριστουργήµατα τ ν στρατευµένων καλλιτεχν ν µου. Kα µακρυ τ λέµ- µα π τ ς προθ κες µ τ νασκαφικ ε ρήµατα, γιατ θ σ ς φάω. Eτσι µπρά ο! Bαθµια α θ διαµορφώσω τ ς ντιλήψεις σας κα θ καλοδεχτ τε λες τ ς καλλικατζο ρες µου. Eλπίζω µ νο ν κάνω γρήγορα, γιατί, ν φυπνισθ τε, θ µο συµ,τι συνέ- η κα στ µνηµε ο το «Oλοκαυτώµατος» στ Θησε ο: κι µένα κα τ ργα µου θ µ ς σαρώσ η κ άθρων τ Σάρωθρον

H «καµάρα» ε ναι πιν ηση τ ς Eλληνικ ς Aρχιτεκτονικ ς OI POPPøMAØIØKE TO øte KATA KEYE E ναι διαδεδοµένη στο ς περισσοτέρους π µ ς ποψις, τι ο ρχα οι Eλληνες δ ν γνώριζαν ν κατασκευάζουν πίπεδες τοξωτ ς κατασκευ ς (καµάρες) κα τι γν σις τ ς κατασκευ ς των ρθε στ ν Eλλάδα µετ τ ν κατάκτησί της π το ς Pωµαίους τ 147 π.x. E ναι µως α τ λήθεια; O Eλληνικ ς Kλασικ ς Πολιτισµ ς ε χε ψηλ πιστηµονικ κα κοινωνικ ργάνωση κα ποµένως νάλογες παιτήσεις σ ση- µαντικ τεχνικ ργα, τ πο α κα κατασκε ασε π.χ. τ E παλίνιον ρυγµα στ Σάµο, Παρθενών κ.λπ. κα τ πο α προϋποθέτουν τ ν ντίστοιχη τεχνικ ντίληψι, τεχνολογία κα τεχνογνωσία. E ναι δυνατ ν ν ποστηρίζεται δυναµία του ν συλλά η τ στατικ λειτουργία το πιπέδου τ ξου κα ν τ ν λοποιήσ η στ ς κατασκευ ς, ταν δη κατεσκε αζε κφορικ ς στέγες κα µεγάλους θολωτο ς τάφους π το ς προϊστορικο ς χρ νους; Eπ πλέον ποτελε παράδοξο γεγον ς τι, ν ο τοξωτ ς κατασκευ ς χρησιµοποιο ντο στ ν περι άλλοντα τ ν Eλλάδα πολιτισµικ χ ρο π.χ. A γυπτο, Bα υλ να 1, ο Eλληνες, ν κα σ µεση παφ ε ρισκ µενοι µ το ς πολιτισµο ς α το ς, δ ν «π ραν ε δηση». Aκ µη κα ν πράγµατι χρησιµοποιο ντο ο τοξωτ ς κατασκευ ς (καµάρες) π το ς Pωµαίους, π ς δ ν τ ε χαν ντιληφθ ο γειτονικοί των Eλληνες; O καµάρες στ ν Eλλάδα, µ ς χουν ψιθυρίσει, ξεφ τρωσαν, µ λις πάτησε δ Pωµα ος. 1. Eξ Aνατολ ν κα υσµ ν Eλληνικά; Πρ ν π µερικ χρ νια γράφων πεσκέφθη τ Aκαρνανικ ρχα α χυρ Πάλαιρο (τώρα Kεχροπο λα) κα O νάδες, που µ κπληξιν ε δε τ ς ρα ες τοξωτές (καµαρωτές) των π λες. T χυρ α τ χρονολογο νται τ ν 5ο 4ο α να, δηλαδ πολ πρ ν τ ν ρωµαϊκ παρουσία στ ν Eλλάδα. Aκ - µη ντυπωσιακώτερη το καµαρωτ Kρυπτ στ ν Oλυµπία, δι τ ς ποίας ε σήρχοντο ο θλητ ς στ στάδιο, κατασκευή, ς λέγουν, το 4ου α να π.x. 2, 2α. Aφο λοιπ ν πάρχουν προ-ρωµαϊκο τοξωτο φορε ς (καµάρες), ε ναι νάγκη ν ρευνηθ λεπτοµερέστερα δυνατ της ν ε ναι λληνικ κα χι ρωµαϊκ πιν ησις κα φαρµογ το πιπέδου τ ξου. Στ ν κολουθο σα µικρ νάπτυξιν κατα άλλεται προσπάθεια ν παρουσιασθ τοξωτ κατασκευ στ ν Aρχαία Eλλάδα. Tοιουτοτρ πως παρουσιάζονται συνοπτικ ς π τ ς προϊστορίας ο λ -

15304 σεις πο δ θησαν στ ν Eλλαδικ χ ρο γι τ ν κάλυψι χώρων. Eπ πλέον κολουθε µικρ στατικ νάλυσις τ σο τ ν πιπέδων τοξωτ ν κατασκευ ν σο κα τ ν συναφ ν µ α τ ς χωρικ ν θολωτ ν, που ν συνδυασµ µετ τ ν ρχαιολογικ ν µαρτυρι ν ποδεικν εται µ διάσειστο τρ πο τι ο Eλληνες πιν ησαν τ πίπεδο τ ξο (καµάρα), τι τ χρησιµοποιο σαν κα τι α το τ δίδαξαν στο ς Pωµαίους 3. 2. T «κφορικ σ στηµα» κα τ πίπεδο τ ξο. 2.1. T κφορικ σ στηµα. T κφορικ σ στηµα 3,4, ς νοµάζεται π τ ν ρχαιολ γων, ποτελε τρ πο καλ ψεως ( ροφ ) π.χ. ρθογωνικ ν χώρων π πέτρα. M τ ν κφορικ ροφ (πρ ολος άρους B1) καλ πτεται τ σο πλάτος χώρου, σο πιτρέπει τ «ντί αρο B2» πάνω π τ ν τοιχοποι α (Σχ µα 1). Yπ τ ν ννοιαν λοιπ ν τ ς ρολογίας τ ς στατικ ς, ποία κφράζει κα τ συγκεκριµένη στατικ λειτουργία, τ κφορικ σ στηµα ποτελε στ ν κυριολεξία «ν προ λ ω δ µησιν». Eποµένως: H ναγκαία κα καν συνθήκη κατ τ ν στατικ λειτουργία, πως νας πίπεδος ν προ λ ω (σ κφορ ) φορέας χαρακτηρισθ ς «κφορικ ς», ε ναι ν σορροπ µ νος του (σ ν ζυγαρι ) π τ ν πενέργεια µ νο τ ν δυνάµεων B1 κα B2. 2.2. T πίπεδο τ ξο. E ναι προφαν ς τι ποιαδήποτε α ξησις τ ς πιρρο ς το B1 ε ς άρος το B2 δηγε σ κατάρρευσι τ ς ροφ ς. H α ξησις τ ς πιρρο ς το B1 µπορε ν γίν η α) µ α ξησι το άρους B1 κα ) µ α ξησι το πλάτους κφορ ς 1. Γι τ ν ποφυγ τ ς καταρρε σεως λ γ ω διαταραχ ς τ ς λειτουργίας τ ς «ζυγαρι ς» παιτε ται νάπτυξις τ ς σωτερικ ς δυνάµεως H (Σχ. 1) π τ λλο µισ τ ς στέγης, κα τ τε ε ναι πο ρχίζει στατικ λειτουργία το τ ξου, δηλαδ συµ ολ λου το φορέα στ ν σορροπία του. Eποµένως: Tοξωτ ς ε ναι πίπεδος κε νος φορέας ( πίπεδο τ ξο), πο ος σορροπε µ νον µ τ ν νάπτυξι τ ς σωτερικ ς δυνάµεως H κα χι µ τ ν α τοτελ σορροπία τ ν B1 κα B2. 3. O θολωτ ς κατασκευ ς κα γν σις τ ς λειτουργίας τους. 3.α. O θολωτ ς κατασκευ ς τ ς K πρου. Aποτελε γεγον ς τι ο θολωτ ς κατασκευ ς µέσα στ ρια το Eλλαδικο χώρου ε ναι γνωστ ς π τ ν προϊστορικ ποχή. Aναφέρουµε τ ς π λιθίνης άσεως πλινθ κτιστες θολωτ ς κατασκευ ς τ ς Xοιροκοιτίας K πρου το 5800 π.x. 5, διαµέτρου 6.00 µ. κα σ µερικ ς 10µ. Ως πεξηγε ται στ 5, ο κυπριακ ς κατασκευ ς νσωµατώνονται στ ς λλαδικές, δι τι παρ τ ν µεγάλη π στασι τ ς K πρου π τ ν Στερε Eλλάδα χαρακτήρας κ µη κα το Προϊστορικο Kυπριακο Πολιτισµο ε ναι λληνικ ς κα χι σιατικ ς. Συναφ ς ναφέρω τ ς προϊστορικ ς ποθ κες µ µισφαιρικ θ λο το Oρχοµενο 6 καθ ς κα τ «µυστηρι δες κι ντυπωσιακ» κυκλικ ο κοδ µηµα τ ς προϊστορικ ς Tίρυνθος 6. 3.. T γιγαντια ο κτήριο τ ς Tίρυνθος. Eδ ξίζει τ ν κ πο ν σταθο µε λίγο, δι τι ε ναι ντυπωσιακή ναφορ γι τ ν παρξι ν ς τ σο µεγάλου θολωτο προϊστορικο κτηρίου. T νακαλυφθέντα τµήµατα τ ς θεµελιώσεώς του νήκουν σ να «... ληθιν γιγαντια ο κτήριο» 6 διαµέτρου 27.90µ. κα πολογιζοµένου ψους θ λου 26.40µ. 6, δηλαδ σο να σ γχρονο ννεα ροφο ο κοδ µηµα!!! Aθλο γι τ ν ποχ κατασκευ ς του θεωρε συγγραφε ς 6 τ ν κάλυψι το πλινθ κτιστου, ς ποθέτει, κτηρίου µ κεραµίδια κα σχιστ πλακες. Προχωρώντας µως να µα παραπέρα προκ πτουν τ ξ ς α ταπ δεικτα, φο κατασκευ το «γιγαντιαίου» προϊστορικο θολωτο κτηρίου:

15305 α) λυσε ς ργον σηµαντικ προ λήµατα κοινωνικ ς ργανώσεως, ρα π ρχε σηµαντικ κοινωνικ ργάνωσι στ ν προϊστορικ Eλλάδα κείνη τ ν ποχή ) µαρτυρε τ ν παρξι κα χρ σι σχετικ ς κα ναλ γου τεχνολογίας γ) ποδεικν ει µµέσως πλ ν σαφ ς τι π ρχε µακρ παράδοσις σ παροµοίου τ που θολωτ ς κατασκευές. 3.γ. O θολωτο Mυκηναϊκο τάφοι. Θ ταν ασικ παράλειψις, ν δ ν νεφέροντο ο φηµισµένοι θολωτο Mυκηναϊκο τάφοι. Eκε νος το Aτρέως, µορφ ς παραδοσιακ ς κυψέλης (σκο φου), χει σωτερικ διάµετρο 14.60µ. κα ψος 13.90µ. 10, δηλαδ περίπου σο τ ψος µι ς πενταωρ φου πολυκατοικίας. Σχετικ ς γι το ς θολωτο ς Mυκηναϊκο ς τάφους χει γραφ «... Oταν διάµετρος κυµαίνεται µεταξ 6 κα 10µ., ο γνώσεις κα τ τεχνικ µέσα πο παιτο νται ξεπερνο ν τ ς συνηθισµένες δυνατ τητες. Oταν διάµετρος ξεπερν τ 10µ., πρ κειται γι ρχιτεκτονικ πίτευγµα πο πι ε αιώνει τ ν ξαιρετικ χαρακτ ρα το µνη- µείου» 11. Oσον φορ στο ς θ λους γενικ ς, λλ κα στο ς θολωτο ς Mυκηναϊκο ς τάφους ε δικ ς, ο πο οι χουν θ λο ποτελο µενο κ διακεκριµένων λίθων, προκ πτουσα κατασκευ ς ποτελουµένη ξ συνεχο ς λικο (µ µονολιθικ ) δυνατε ν ναλά η φελκυσµ (τρά ηγµα). O θ λος φείλει τ ν σταθερ τητά του κα τ ν νάληψιν τ ν µεγάλων κατακορ φων φορτίων ( άρος λίθων θ λου κα περκειµένων γαι ν) στ λειτουργία του ς φορέως, ο τως στε, «κτρεποµένων τ ν κατακορ φων φορτίων, σ κάθε σηµε ο του ν ναπτ σσεται πίεσις (θλ ψις), κα χι τρά ηγµα ( φελκυσµ ς). E ναι ντιληπτ ν, ς προκ πτει κ τ ς καθηµεριν ς µπειρίας, τι καθαίρεσις ν ς τµήµατος τ ν θ λων δηγε σ µερικ λικ κατάρρευσιν. Tο το ποδεικν ει, τι γενικ ς ε στάθεια τ ν θολωτ ν κατασκευ ν φείλεται στ ν νάπτυξιν σωτερικ ν δυνάµεων, στ ν ποία συµ άλλει λος θ λος (φορέας), ν ντιθέσει πρ ς τ κφορικ σ στηµα ( ς νωτέρω χει ρισθ ), τ πο ο φείλει τ ν ε στάθειά του στ ν α τοτελ σορροπία τ ν κφορικ ν του τµηµάτων. Γι τ ν Θησαυρ το Mιν ου στ ν Oρχοµεν ναφέρει Παυσανίας: «... ε ναι λίθινος κυκλικο σχήµατος κα χι περ ολικ ξυκ ρυφος: λίθος τ ς κορυφ ς λένε π ς ξασφαλίζει τ ν συνοχ σ λ κληρο τ ο κοδ µηµα» 4. E ναι προφαν ς τι «λίθος τ ς κορυφ ς», δηλαδ τ γνωστ κλειδ τ ν θολωτ ν κα τοξωτ ν κατασκευ ν, στ ν χι περ ολικ ξυκ ρυφο θ λο ναφέρεται σ καθαρ στατικ λειτουργία θ λου. Eκ τ ς παρο σης παραγράφου 3 συµπεραίνοµεν τι: α. Στ ν προϊστορικ Eλλάδα ε χαν γίνει σο αρ ς θολωτ ς κατασκευές (θολωτο τάφοι κα γιγαντια α θολωτ κτήρια).. O θ λος σορροπε µ τ ν νάπτυξι σωτερικ ν δυνάµεων σ λον τ ν φορέα. γ. O θ λος δ ν ποτελε κφορικ σ στηµα π τ ν ννοιαν το ρισµο το κφορικο συστήµατος τ ς 2.1. 4. O χωρικ ς θ λος προηγε ται το πιπέδου τ ξου; Προηγουµένως νελ θη τ σο τ κφορικ σ στηµα ( ν προ λ ω δ µησις) µ τ ν α τοτελ σορροπία τ ν δυνάµεων B1 κα B2, σο κα θ λος, πο ος σορροπε µ νον µ τ ν νάπτυξιν σωτερικ ν δυνάµεων σ λο τ ν φορέα. T ρώτηµα ε ναι, ν χωρικ ς θ λος προηγε ται το πιπέδου τ ξου σχ ει τ ντίθετο. Ως κατωτέρω ναπτ σσεται, στ ς νθρώπινες κατασκευές χωρικ ς θ λος ε τε π τ ν µορφή το λειτουργικο θ λου (θολωτο τάφοι, προϊστορικ ς θολωτ ς ο κίες τ ς Xοιροκοιτίας K πρου) ε τε π τ ν µορφ τ ς πλ ς θολωτ ς καλ ας προηγε ται το πιπέδου τ ξου, ν ε ναι έ αιον τι παντ ται συνηθέστερα στ φ σι ντ το τελευταίου. Πράγµατι παρατηρο µε τι κα στ φ σι τ κοιλώµατα ( ροφ ς σπηλαίων) ποτελο ν θολωτ ς κατασκευ ς, χωρικ ς ναπτυσσ µενες, δηλαδ κατ τρε ς ξο-

15306 νες, κα σ πίπεδους τοξωτο ς φορε ς. Στ ς νθρώπινες κατασκευ ς µίµησις τ ν θολωτ ν φυσικ ν κοιλωµάτων ν τέλει δηγε στ ν νθρώπινη θολωτ κατασκευή, ξ λινη (καλ α), λίθινη πλίνθινη χτιστ µ τ ν ε σταθ της σορροπία λ γ ω κρι ς τ ς ναπτ ξεως σωτερικ ν δυνάµεων. H µί- µησις α τ ποδεικν εται ρθή. Eποµένως στ φ σι χωρικ ς θ λος µφανίζεται συνηθέστερα ντ το πιπέδου τ ξου κα στ ς νθρώπινες κατασκευές, ο πο ες µιµο νται τ ς φυσικές, προηγε ται το τελευταίου. 5. H µετά ασις π τ ν χωρικ θ λο στ πίπεδο τ ξο. Πρέπει ν θεωρηθ δεδοµένο τι ρκετ µπειρία συγκεντρώθηκε κατ τ ν κατασκευ τ ν θ λων κα τ ν κφορικ ν στεγ ν γι τ ς καταρρε σεις. Aρκετ ς θ γιναν, ως του ποκτηθ νάλογη γν σις. Στ ν περίπτωσι τ ς πλ ς κφορικ ς στέγης κατάρρευσις τ ς κφορ ς πρ ς τ σωτερικ το κτηρίου δηγε στ ν σ λληψι τ ς συνεργασίας το µίσεως φορέως µετ το λλου, δηλαδ τ να µισ ν στηρίζ η τ λλο µισ µ τ ν νάπτυξι τ ς σωτερικ ς δυνάµεως H στ ν κορυφ τ ς κφορ ς (Σχ µα 1). ηλαδ κατάρρευση τ ς κφορικ ς στέγης φυσιολογικ ς δηγε στ ν σ λληψι το τ ξου. Eπιπλέον δέ ο οσδήποτε γνωρίζει τι φ ν ς το χωρικο θ λου κα φ τέρου τ ς πίπεδης ν προ- λ ω δοµήσεως ( κφορικ σ στηµα) τ π µενον µα ε ναι συνδυασµ ς τ ν δ ο, δηλαδ τ πίπεδο τ ξο. Στ ν Eλλάδα, που θ λος κα τ κφορικ σ στηµα ε χε ρχαιοτάτη, µακρ χρονη κα παράλληλη παρουσία, τ πίπεδο τ ξο ε ναι φυσιολογικ κατάληξις τ σον τ ς κφορ ς σον κα το συνδυασµο τ ς πίπεδης κφορ ς µετ το χωρικο θ λου. Yποτίθεται µως π ς κατασκευαστικ πορεία πρ ς τ τ ξο νεκ πη (π ς ραγε;) παρ τ γεγον ς τι: α) ο λειτουργικ ς νάγκες στ ν κλασικ ποχ σαν πωσδήποτε µεγαλ τερες σ σχέση µ τ ς προϊστορικ ς ποµένως νάγκη µεγάλων νοιγµάτων, ποία πιτυγχάνεται µ τ τ ξο, θ το πιεστική ) πέτρα παρέµεινε τ διο ασικ λικ σ λη τ ν ρχαι τητα. l= b 3= 173.b Σχ. 1. Aρχ κφορικο συστήµατος.

15307 Φωτογραφία 1 (A γουστος 1996). H τοξωτ «Kρυπτ» τ ς Oλυµπίας.

15308 O δ ο α το παρκτο παράγοντες ποτελο ν κοινωνικ ς κα πιεστικ ς τεχνικ ς παραµέτρους γι τ ν στατικ σ λληψη το τ ξου, λλ σ λληψις α τή, ν κα προκ πτ η φυσιολογικ ς, ς νωτέρω πεδείχθη, ποτίθεται π ς δ ν πραγµατοποιήθη. A τ µ ς χουν ψιθυρίσει, τι δηλαδ ο πίπεδες τοξωτ ς κατασκευ ς ρθαν στ ν Eλλάδα µ το ς Pωµαίους. E ναι µως πράγµατι α τ ληθές; 6. O λληνικ ς πίπεδες τοξωτ ς προρρωµαϊκ ς κατασκευές. Στ Σχέδιο 2 παρουσιάζεται πίπεδη τοξωτ (καµαρωτ ) π λη το χυρο τ ς Παλαίρου (Kεχροπο λας) σ σχεδίασµα π δηµοσιευ µενη στ µεθεπ µενη σελίδα φωτογραφία 9, που διακρίνεται ραία διαµ ρφωση το τ ξου µ τ κλειδί στ ν κορυφή. Π ς µως κατεσκευάσθη π λη α τ το 400 π.x., ν δ ν το γνωστ λειτουργία το τ ξου; Oτι κατασκευ ε ναι τοξωτ κα χι κφορικ ποδεικν εται µ τ γεγον ς τι, ν φαιρεθ τ δεξι τµ µα, τ τε θ καταρρε σ η κα τ π λοιπο, ν, ν το κφορικ σ στηµα, θ σορροπο σε µ νον του. Eποµένως παιτε ται γι τ ν σταθερ τητα το φορέως νάπτυξις σωτερικ ν δυνάµεων. Eτσι χου- µε σαφ λειτουργία πιπέδου τοξωτο φορέως κα χι κφορικο. Παροµοίως ε χάριστη κπληξιν προκαλε λοξ τοξωτ π λη το χυρο τ ν O νάδων µ τ ψ γως σχεδιασµένο κλειδί 8 κατασκευ δ σκολη, ποία προϋποθέτει µακροχρ νια πε ρα στ ς καµαρωτ ς κατασκευές. O Oρλάνδος θεωρε τι ο νωτέρω κατασκευ ς ε ναι πράγµατι τοξωτ ς κα δ ν ε ναι πλ ς στρογγυλ ς τρ πες στ τείχη τ ν Aκαρνανικ ν χυρ ν. H µ συµµετρικ διαµ ρφωσις τ ν θ λων στ ν τοξωτ π λη τ ς Παλαίρου ποδίδεται στ ν νάγκη σταθερ τητος λ γ ω το µυντικο προορισµο τ ν Σχ. 2. Πάλαιρος.

15309 τοιχ ν 3. Eδ δ ν πρέπει ν παραλείψουµε το ς π γειους τοξωτο ς Mακεδονικο ς τάφους. H γν σις τ ς κατασκευ ς το πιπέδου τ ξου κα τ ς φέρουσας καν τητ ς του στ ν νάληψι το σηµαντικο κατακορ φου φορτίου τ ν περκειµένων γαι ν ε ναι προφανής. Aλλ κα στ ν Oλυµπία τοξωτ Kρυπτ (4ου 2ου α νος π.x.) 2,2α (Φωτογραφία Φ1), δι τ ς ποίας ε σήρχοντο ο θλητ ς στ Στάδιο ποτελε ραι τατο δε γµα πιπέδου τοξωτ ς κατασκευ ς. Eν κατακλε δι ο τοξωτ ς π λες τ ν Aκαρνανικ ν χυρ ν, ο τοξωτο Mακεδονικο τάφοι, τοξωτ Kρ πτη ποδεικν ουν τι καµάρα, δηλαδ τ πίπεδο τ ξο, το γνωστ κα κατεσκευάζετο στ ν κυρίως Eλλάδα, κατονταετίες προτο πατήσ η δ ρωµαϊκ π δι. 7. Γιατί δ ν διεσώθησαν πολλ ς λληνικ ς τοξωτ ς κατασκευές. Γιά ποι ν λ γο µως δ ν διεσώθησαν πολλ ς ρχα ες λληνικ ς τοξωτ ς κατασκευές; ιακρίνουµε τέσσερες λ γους: α). E ναι γεγον ς τι τ τ ξον ς πίπεδος φορέας ε ναι ε άλωτο σ φορτία κάθετα πρ ς α τ. Aντιθέτως θ λος ς φορέας στ ν χ ρο ε ναι σταθερώτερος το πιπέδου τ ξου κα ποµένως ς σταθερώτερος ε ναι κα µακρο ιώτερος. Στ ς σ γχρονες κατασκευές ο πίπεδοι φορε ς συνδέονται µεταξ των γι λ γους σταθερ τητος, ποκτώντας κατ κάποιο τρ πο χωρικ χαρακτηριστικά. Σηµειώνουµε χάριν τ ς ληθείας τι ο π γειοι θ λοι (θολωτο τάφοι), πειδ πιπροσθέτως ε ναι γκι ωτισµένοι στ δαφος, διατηρο νται περισσ τερον τ ν πιπέδων τοξωτ ν, δι τι, ν µή τι λλο, γκι ωτισµ ς συµ άλλει στ ν καλ τερή τους συµπεριφορ ρα κα στ ν µακρο ι τητά τους. Eπο- µένως ο ρχα ες Eλληνικ ς προρωµαϊκ ς τοξωτ ς κατασκευές, ς πίπεδες, δ σκολα µπορο σαν ν διατηρηθο ν ς τ ς µέρες µας, ν ντιθέσει µ το ς ρχαι τατους κα σταθερώτερους π γειους θολωτο ς τάφους, ο πο οι διετηρήθησαν. ) Eνας λλος λ γος ε ναι τι ο λίθινες κατασκευές, ταν πα σουν ν χρησιµοποι νται, µετατρέπονται σ λατοµε α τοιµου λικο, µ ποτέλεσµα λεηλασία τ ν λιθίνων µελ ν τους ν τ ς ξαφανίζ η τελείως. Kαταλήγουµε λοιπ ν στ τι λίθος, κατ ξοχ ν λληνικ λικ, λ γ ω τ ς δυνατ τητ ς του ν παναχρησιµοποι ται δ ν συµ άλλει στ διατήρησι τ ν λιθίνων κατασκευ ν ρα κα τ ν λιθίνων τοξωτ ν. γ) Φαίνεται µως τι ο τοξωτ ς κατασκευ ς δ ν σαν γαπητ ς στο ς Eλληνες γι λ γους α σθητικο ς, φο σ να µεγάλο τ ξο παιτο νται διαίτερα µέτρα ναλήψεως τ ν δυνάµεων κτροπ ς στ άσι το τ ξου µ τ νάλογα α σθητικ ποτελέσµατα. Ως ναφέρει Oρλάνδος 3, ντ το τ ξου πελέγη π τ ς Eλληνικ ς Aρχιτεκτονικ ς ε θεία, ποία το «... στατικ κα ε θ γραµµος κφράζουσα τ ν Oλυµπίαν γαλήνην,..., ν τ δυναµικ ν µικυκλικ ν τ ξον ρµοζε µ λλον ε ς τ ν δυναµικ ν πολεµικ ν χαρακτ ρα τ ν Pωµαίων». Aρα κα σ λ γους α σθητικ ς φείλεται κα σπάνις τ ν τοξωτ ν προρωµαϊκ ν κατασκευ ν. δ) Eνας λλος λ γος ε ναι ε πάθεια τ ν τοξωτ ν κατασκευ ν σ σεισµικ ς φορτίσεις, πρ γµα τ πο ον δ ν θ ε χεν διαφ γει τ ς προσοχ ς τ ν Eλλήνων κατασκευαστ ν, ο πο οι ε χαν τ ν µπειρία καταστροφικ ν σεισµ ν σ µία σεισµογεν κα σεισµοπαθ χώρα ς Eλλάς. Aρα γι το ς νωτέρω λ γους ο πρ τ ς Pωµαϊκ ς κατακτήσεως σπάνιες ρχα ες λληνικ ς πίπεδες τοξωτ ς κατασκευ ς σαν δ σκολο ν διατηρηθο ν ως τ ς µέρες µας. 8. H πίσηµη ποψη. Aναφέρεται π το Oρλάνδου 3 τι ηµ κριτος χειρίσθη πρ τος τ ν πιστηµονικ ν ξίαν τ ς σφηνοειδο ς τοξοδοµίας ε ς τ ργα του: «... δι ν γράψ η θεωρίαν περ θ λων ηµ κριτος, ε χε ε- αίως προηγηθ σχετικ πρ ξις. T πρ γµα θ διευκρινίζετο τελείως, ν σ ώζετο µέχρι σήµερον περ θ λων συγγραφ το Hρωνος...». Aκ µη κα Πλάτων ναφέρεται σ κυλινδρικ θ λο 3. Eπο- µένως χι µ νον το γνωστ τ πίπεδο τ ξο, λλ π ρχαν κα συγγράµµατα κα µάλιστα π τ ν «προρρωµαϊκ» ηµ κριτο!!

15310 Συνεχίζει λοιπ ν Oρλάνδος 3 κα γράφει συµπεραίνων τι «... α)... τ ργανικ ν (κλειδωτ ν) µικυκλικ ν τ ξον φηρµ σθη πρ τον π τ ν Eλλήνων γνωστον ν κατ A γυπτιακ ν κατ λλην νατολικ ν µίµησιν δη π τ ν µέσων το 5ου π.x. α... δί α ν Aκαρνανί α... τ σο ν κυρί ως Eλλάδι... σο κα ε ς µικρ ν Aσίαν... ) τοξοδοµία κα θολοδοµία θ ε σήχθησαν ε ς Pώµην ξ Eλλάδος Mικρ ς Aσίας περ τ 300 π.x... γ) τι ε ς Pώµην ε σαγωγ το τ ξου κα το συναφο ς θ λου θ γένετο πιθανώτατα δι Eλλήνων ρχιτεκτ νων προσκληθέντων ε τε κ τ ς κυρίως Eλλάδος ε τε κ τ ς Mικρ ς Aσίας, νθα ο τοι ε χαν παράσχει τραν δείγµατα τ ς πιδ σεώς των... Θ πρέπει ν δεχθ µεν τι δι τ ν τοξοδοµίαν θ σχυσε,τι κατηγορηµατικ ς διετ πωσε δι τ ς τέχνας ν γένει Oράτιος ε ς τ ς πιστολάς του (II,1,56) Craecia capta ferum victorem cepit et artes intulit agresti Latio. ( ττηθε σα Eλλ ς νίκησε µ τ ν τέχνην τ γρο κον Λάτιον).» 9. Eπίλογος. H πιν ησις το πιπέδου τ ξου ε ναι φυσιολογικ κατάληξις τ ς µακρ χρονης παραδ σεως τ ν Eλλήνων στ γν σι κα χρ σι τ ν θολωτ ν κα τ ν πιπέδων κφορικ ν κατασκευ ν, χωρ ς τ ν νάγκη µιµήσεων ξωτερικ ν πιδράσεων. H χρ σις το τ ξου στ ν Eλλάδα, καθαρ ς λληνικ ς πινοήσεως, δωσε στ ς µέρες µας «τραν» παραδείγµατα τ ς δεξι τητος τ ν Eλλήνων πρωτοµαστ ρων µ τ σηµαντικ τεχνικ ργα τ ν α σθητικωτάτων τοξωτ ν γεφυρι ν. O σ γχρονες πίπεδες τοξωτ ς λίθινες κατασκευ ς τ ν Eλλήνων πρωτοµαστ ρων, δηλαδ τ γνωστ σ λους µας «καµαρωτ» γεφ ρια, δράζονται σφαλ ς στ άθος τ ν λληνικ ν θολωτ ν κα κφορικ ν προϊστορικ ν λλ κα στορικ ν τοξωτ ν κατασκευ ν, µαρτυρώντας τι τ Eλληνικ τ ξο συνέχισε διαλείπτως ν χρησι- µοποι ται στ ν Eλλάδα π τ ν πιν ησί του ως σήµερα. Eν κατακλε δι πίπεδος τοξωτ κατασκευ τ λειτουργικ τ ξο 3, κοιν ς καµάρα, ς παρκ ς δείχθη, φυσιολογικ ς προκ πτουσα κ τ ς κατασκευαστικ ς παραδ σεως τ ν Eλλήνων ε ναι πιν ησις λληνικ κα χι ρωµαϊκή. H τα τισις το τ ξου µ το ς Pωµαίους φείλεται στ ν υ οθέτησι τ ς τοξωτ ς κατασκευ ς π το ς τελευταίους, πειδ ξέφραζε τ ν νοοτροπία τους. Παρ το ς ψιθυρισµο ς ποδεικν εται τι τ τ ξον ε ναι λληνικ πιν ησις, χρησιµοποιε το στ ν Eλλάδα πρ τ ς Pωµαϊκ ς κατακτήσεως κα τι ο Eλληνες τ δίδαξαν στο ς Pωµαίους κα χι ντιθέτως 3. Bι λιογραφία 1. N κος ρανδάκης, «Mεγάλη Eλληνικ Eγκυκλοπαίδεια», λ µµα: «T ξον». 2. «Oλυµπία. 2800 χρ νια Oλυµπιακ ν γώνων», κδοση Finatec A.E., πιµέλεια κειµένων Γι ργος Kαλλίτσης, N κος Bασιλειάδης, καλλιτεχνικ πιµέλεια κα πιµέλεια ξωφ λλου: Kατερίνα Kαρανικολ. 2α. N κος ρανδάκης, «Mεγάλη Eλληνικ Eγκυκλοπαίδεια» λ µµα: «T ξον». 3. A. Oρλάνδος, «T λικ δοµ ς τ ν ρχαίων Eλλήνων κα ο τρ ποι φαρµογ ς α τ ν. H ν Aθήναις Aρχαιολογικ Eταιρεία, AΩΛI», κδ σεις ευτέρα. Aθ ναι 1994. 4. N.K. Mουτσ πουλος (καθηγητ ς τ ς Πολυτεχνικ ς Σχολ ς το A.Π.Θ.), «T δρακ σπιτα τ ς N E οιας. Συµ ολ στ ν ρχιτεκτονική, τ ν τυπολογία κα τ ν µορφολογία τους», Aριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, νάτυπο π τ ν H τ µο τ ς πιστηµονικ ς πετηρίδας τ ς Πολυτεχνικ ς Σχολ ς, Tµ µα Aρχιτεκτ νων, Θεσσαλονίκη 1982. 5. «Iστορία το Eλληνικο Eθνους», τ µος A. «Προϊστορία κα Πρωτοϊστορία», «Eκδοτικ Aθην ν» 1970. 6. Emily Vermeule, «Eλλάς. Eποχ το Xαλκο», κδ σεις Kαρδαµίτσα. 8. Nίκος ρανδάκης, «Mεγάλη Eλληνικ Eγκυκλοπαίδεια» λ µµα: «T ξον». 9. Nίκος ρανδάκης, «Mεγάλη Eλληνικ Eγκυκλοπαίδεια» λ µµα: «T ξον». 10. Γεώργιος Mυλων ς, «Πολ χρυσοι Mυκ ναι», Eκδοτικ Aθην ν 1983. 11. Renne Treuil, Pascal Darque, J-Cl. Poursat, Gilles Touchaiw, «O Πολιτισµο το A γαίου», κδ σεις Kαρδαµίτσα, Aθήνα 1996. Bασίλειος Π. Kατσιαδράµης Πολιτικ ς µηχανικ ς E.M.Π.

EPI THN ANABIø H TOY ø EKA EOY H «µεταµοντέρνα» κδοχ τ ς Aρχαίας Eλλάδας ρ ν ρκετ χρ νια (1993) ε χαµε δηµοσιε σει να ρθρο στ ν «αυλ» (τ. 134, σελ. 7763-7771), πο ναφερ ταν σ µι προσπάθεια να ίωσης ρχαίων θρησκει ν, ποία ε χε ρχίσει ν ναφ εται στ ν E ρώπη κα µ λις τ τε κανε τ πρ τα της ήµατα στ ν λλαδικ χ ρο. O διεθν ς α τ ς «νεοπαγανισµ ς», γι τ ν πο ον ε χαµε κάνει λ γο σ κε νο τ ρθρο, σήµερα πλέον στ ν Eλλάδα κα ν ψει τ ς Oλυµπιάδας το 2004 ναζητε τ ν πίσηµη κφρασή του στ ν ωδεκαθεϊσµ ς... «νεγνωρισµένη π το κράτους θρησκεία». Πέραν το προφανο ς φολκλορικο χαρακτ ρα το πράγµατος στ παρ ν ρθρο πως κα σ κε νο το 1993 ναφορά µας δ ν ε ναι στιασµένη στ ξωτερικ χαρακτηριστικ το γχειρήµατος τ ς να ίωσης το ωδεκαθεϊσµο, λλ στ ν ο σία το λου ζητήµατος µ ναν ναλυτικ τρ πο. Στ παλι µας ρθρο το 1993 ε χαµε πισηµάνει τι ο διάφορες κινήσεις το «νεοπαγανισµο» διέστρεφαν ξ γνοίας τ ν στορικ πυρ να τ ς Eλληνικ ς Θρησκείας. Στ παρ ν µας ρθρο θ προσπαθήσουµε ν καταδείξουµε τ ν στορικ τητα το ωδεκαθεϊσµο κα τ ν ντιιστορικ κα τελικ νιστ ρητο χαρακτ ρα κάθε προσπάθειας να ίωσής του. Γι ν γίνουν κατανοητ τ παραπάνω, θεωρο µε ναγκα ο προηγουµένως ν κάνουµε µι σ ντοµη στορικ νασκ πηση περ τ ν ε κ να τ ς ρχαίας Eλλάδας πο ε χαν διαµορφώσει ο E ρωπα οι π τ ν Aναγέννηση µέχρι σήµερα. T στορικ τ ς «πανανακάλυψης» τ ς Eλλάδος T ν ρα πο κατέρρεε τ Bυζάντιο, γι πολλο ς κα ποικίλους στορικο ς πάντως λ γους στ ση νέτελλε ποχ τ ς Aναγέννησης, ποία νεκάλυπτε κ νέου τ ν ρχαία Pώµη κα µέσ ω α τ ς µοιρα α κα τ ν Eλλάδα. Στ ν διο τ ν λληνικ χ ρο, ν ξαιρέσ η κανε ς τ ν πρωτε ουσα τ ς παραπαίουσας α τοκρατορίας Kωνσταντινο πολη, ρχαία (προχριστιανικ ) Eλλάδα το παρελθ ντος δ ν σήµαινε πολλ πράγµατα. Xαρακτηριστικ ε ναι µαρτυρία το περιηγητο Kυριάκο ντ Πιτζικ λλι, πο ος τ 1437 ναζήτησε το ς ελφο ς κα ο κάτοικοι το χωριο Kαστρ (τ πο ο ταν κτισµένο πάνω στ ρείπια το Nαο το Aπ λλωνα) δ ν ξεραν τί-

15312 ποτε, παρ λο πο περιοχ ταν κατάσπαρτη π σπασµένα γάλµατα κα µάρµαρα (συνέπεια, ς γνωστ ν, το φιλοχρίστου ργου το Aλάριχου κα τ ς γνοιας τ ν ντ πιων). E ρήσθω ν παρ δ ω, τι π µενος E ρωπα ος πισκέπτης τ ν ελφ ν µετ 250 χρ νια (!) µφανίστηκε πάλι στ ν διο χ ρο ναζητώντας τ ν ρχα ο µφαλ τ ς γ ς. Γι δ ο α νες µετ τ ν ποχ τ ς Aναγέννησης (16ος-17ος α.) στ ς ντιλήψεις τ ν E ρωπαίων ρχαία Eλλάδα στ σ νολ της θεωρε το ς πι... πρωτ γονη καί... ξεστη π τ ν κ σµο τ ς Pώµης. M νο στ µέσα το 18ου α., ν θαυµασµ ς γι τ Pώ- µη ξέφτιζε πιά, ρχισε ν ναπτ σσεται να νέο νδιαφέρον γι τ ν Eλλάδα, γι τ ν Eλλάδα τ σο ς δανικ σο κα ς πραγµατικ τητα. ν ταν ποχ τ ς Aναγέννησης (14ος-17ος α.) λλ ποχ το Pοµαντισµο (1770-1830) κείνη περίοδος ποία κατ ο σίαν φερε τ ν ρχαία Eλλάδα στ πολιτιστικ κα πνευµατικ προσκήνιο τ ς E ρώπης, πο ντλησε τ ν µπνευσή της π τ ν νέα, µεση νακάλυψη τ ς Eλλάδας. O 20 ς α. µως µ τ νεωτερικά του κηρ γµατα περ ρνησης κάθε παράδοσης ποδοκίµασε σο µπορο σε ρητ ς τ ν ρχαία Eλλάδα κα το ς κλασικο ς ς τµ µα ν ς ντιδραστικο («ικτωριανο») κατεστηµένου, πο θά πρεπε ν ποδοθ ριστικ στ παρελθ ν. Oταν τ τελευτα ο τέταρτο το α να ναγνωρίστηκαν ο τροµακτικ ς καταστροφ ς κα τ µαζικ γκληµα το B Παγκοσµίου Πολέµου ς γνήσια τέκνα το µοντερνισµο, τ ς ουλησιαρχίας κα τελικ τ ς γελιαν ς σκέψης, να νέο πολιτιστικ πνευµατικ κίνηµα, πο πεκλήθη «µεταµοντερνισµ ς», δωσε πάλι µι νέα, φιλικ ξανά, ε κ να γι τ ν ρχαία Eλλάδα. Aντ µως τώρα τ ε ρωπαϊκ πνε µα ν προσπαθ ν ναστηλώσ η ν µιµηθ τ ν Eλλάδα ς σ νολο ( πως κανε Pοµαντισµ ς το 18ου κα τ ν ρχ ν το 19ου α.), πισηµαίνει κα ναγνωρίζει τ ς τεράστιες διαφορ ς νάµεσα στ Tώρα κα στ T τε, τ ν «τεταµένη» σχέση νάµεσα στ ς µοι τητες κα τέλος συνειδητοποιε τ ν ποσπασµατικ τητα τ ν ποδείξεων κα τ ν γνώσεών µας γι τ ν ρχαία Eλλάδα. Mετ τ ν κατάρρευση το «παρκτο σοσιαλισµο» κα τ ν ποκάλυψη τ ς κοµµουνιστικ ς πάτης ρχαία Eλλάδα γίνεται πάλι πίκαιρη. O σηµερινο «νεο-εθνικοί» (!) στ ν Eλλάδα α το ς το ς νεο-αρχαιοελληνίζοντες, ν πολλο ς πρώην ριστερο ς ριστεριστές, νεοφασίστες, νεοαναρχικο ς κ.λπ., ρχίζει ν φαντάζ η ς νέο δανικ µι φελ ς κα ντιιστορική, ροµαντικ ε κ να τ ς ρχαίας Eλλάδας. Στ ξωτερικ, που µεταµοντερισµ ς χει λά η στέρεες άσεις στ κπαιδευτικ δρ µατα κα τ ν κοιν γνώµη, «µ δα» τ ς «ρχαιολατρίας» τείνει ν λά η νεοπαγανιστικ χαρακτηριστικά, γιατ πέραν τ ς να ίωσης τ ν φωτειν ν στοιχείων ναζητε ται κα να ίωση «σκοτειν ν» πλευρ ν, µ ποτέλεσµα διάφορες συνάξεις «παγανιστ ν» ν τ ν E ρώπη ν κτρέπωνται σ κάθε µορφ ς παράνοµες πράξεις (τελετουργίες, µα ρη µαγεία, κολασία κ.λπ.). Στ ν Eλλάδα ντιθέτως ο µιλοι να ίωσης το ωδεκαθεϊσµο στέκονται µακρ ν τ ς µεταµοντέρνας κδοχ ς τ ν ποία ν πολλο ς γνοο ν κα πλ ς πανασυνθέτουν τ ν ε κ να περ ρχαίας Eλλάδας, πο ε χε φιλοτεχνήσει Pοµαντισµ ς το 18ου-19ου α., χωρ ς ν τ γνωρίζουν. Oµως κα α τ τ ν ε κ να τ διαστρέφουν λ γ ω στορικ ς γνοιας τ ς ξέλιξης τ ς Eλληνικ ς Θρησκείας: Tί π λα ννοο ν, ταν λένε Aρχαία

15313 Eλληνικ Θρησκεία; T ς προ-οµηρικ ς χθ νιες λατρε ες (Θεσµοφ ρια, ιάσια κ.λπ.), πο δοκίµως τ ς κατηγοριοποιο ν στ «Mυστήρια», τ ν ιονυσιακ λατρεία, τ ν Oρφισµ, τ ωδεκάθεο τ φιλοσοφικ θρησκεία το Πλάτωνα, το Aριστοτέλη, τ ν Στωϊκ ν, το Eπίκουρου τ ν Eρµητισµ ; E ναι δυνατ ν ν να ιώσουν ν τει 2001 ο τελετουργίες; Ποιές τελετουργίες, ποιανο µ να το θηναϊκο µερολογίου κα ποι ς γιορτ ς, ταν λες σχεδ ν ο µεγάλες γιορτ ς τ ν Aθην ν σαν προ-οµηρικ ς χθ νιες τελετουργίες γονιµ τητας κα ξαγνισµο (γι α τ κα κανε ς σχεδ ν µ νας το θηναϊκο µερολογίου δ ν ναφέρεται στο ς Oλ µπιους θεο ς); O ι νυσος, ς γνωστ ν, πο ος δ ν συµπεριλαµ αν ταν στ ωδεκάθεο το Oλ µπου, θ συµπεριληφθ στ σ γχρονη να ίωση το ωδεκαθεϊσµο θ µείν η κτ ς; H µήπως κε νο πο ννοο ν ς ωδεκάθεο Eλληνικ θρησκεία ο σ γχρονοι «θνικοί» ( πως α τοαποκαλο νται ρισµένοι χρησιµοποιώντας ν γνοί α τους τ ν ουδαϊκ ρολογία) ε ναι Oρφικ φιλοσοφία, πως α τ µφανίζεται στο ς Oρφικο ς Yµνους; Aλλ ν προκειµέν ω χει πάρξει σ γχυση µεταξ το Oρφισµο ς κινήµατος τ ν 6ο α. κα τ ς πλειον τητας τ ν Yµνων πο γράφησαν στ λληνιστικ χρ νια.* Aλλο στορικ γεγον ς ε ναι τ Oρφικ κίνηµα το 6ου π.x. α. κα λλο Nεο- ρφικ µνολογία τ ς λληνιστικ ς ποχ ς. ( ν χουν σκεφθ ο νε κοποι «ρφικολ γοι» τι µνοι πως α το πρ ς τ θε Kυ έλη το Σα άζιο ποκαλ πτουν σαφ ς τ ν στορικ περίοδο κατ τ ν ποία γράφησαν;) Aλλ τ σπουδαι τερο ε ναι, τι σοι περαµ νονται το Oρφισµο ( το Eρµητισµο ) ς ο σίας τ ς Eλληνικ ς Θρησκείας χι µ νο πολυτοποιο ν να σχετικ µέγεθος, λλ κατ ο σίαν διαστρέφουν τ ν κεντρικ σηµασία τ ς Eλληνικ ς Θρησκείας, πο ταν µ ερατικ ς της χαρακτήρας. Aν Oρφισµ ς το 6ου κα 5ου α. π.x. ε χε ριζώσει στ ν ρχαία Eλλάδα, λα τ ερατε α τ ν θνικ ν ερ ν θ ε χαν ε σαγάγει τ νέα θρησκεία, θ γίνονταν πηρέτες της κα κολο θως θ σκο σαν µία τεράστια ερατικ ξουσία. Ως γνωστ ν µως, ρθολογισµ ς τ ν φιλοσ φων τ ς Iωνίας κα τ ν σοφιστ ν διέσωσε τ ν ρχαία Eλλάδα π τ ν τυραννία µι ς θρησκείας πο ρµηνευ- ταν π ερε ς. Kα σήµερα, µετ 2500 χρ νια, ρισµένοι δαε ς, ν κα καλοπροαίρετοι, στ νοµα το ρθολογισµο κα το ωδεκάθεου προπαγανδίζουν τ ν νορθολογικ ερατικ θρησκεία το Nεο-ορφισµο, πως φυσικ τ ν ντιλαµ άνονται κατ τ ς στορικές τους γνώσεις. H γνοια τ ν στορικ ν δεδοµένων ροσπαθώντας ν να ιώσουν τ ωδεκάθεο παναφέρουν στ ζω τ ν κεντρικ του ντίπαλο κι α τ λ γ ω προφανο ς στορικ ς γνοιας: Aγνοο ν ο «νεοπαγανιστ ς» τι: α) T ωδεκάθεο, πως παραδίδεται π τ ν Eπικ Ποίηση, ε ναι µι µ νο ποψη τ ς λης ρχαίας Eλληνικ ς Θρησκείας, γέννηµα τ ν καιρ ν κα τ ς Π λης-kράτους. ) O Oρφισµ ς κα ιονυσιακ λατρεία ποτελο ν να λλο µέγα ρε µα τ ς ρχαίας Eλληνικ ς Θρησκείας, πο µάλιστα ποτέλεσε στορικ κα τ ν παρχ το πουριτανικο πνε µατος κα τελικ µέγα ντίπαλο το ( ρθο- * T περισσ τερα π τ ποσπάσµατα τ ν «Oρφικ ν» το O. Kern νάγονται στ Eλληνιστικ χρ νια κα ποτελο ν κείµενα τ ν Nεο-ορφικ ν.

15314 λογικο ) ωδεκαθεϊσµο. γ) Aπ τ ν ποχ τ ν Σοφιστ ν κα ντε θεν ο θρησκευτικ ς ντιλήψεις τ ν Eλλήνων αθµια α λλάζουν, γι ν καταλήξουν στ θεωρία το Kοσµοειδώλου το Πλάτωνα, το Aριστοτέλη κα τελικ το Στωϊκισµο, το Eρµητισµο κα το Nεοπλατωνισµο. δ) Στ ν στερη ρωµαϊκ ποχ ρχαία Eλληνικ Θρησκεία χει µεταµορφωθ σ µία Mιθραϊκ κδοχ το Στωικισµο *, πως φαίνεται κα π τ κείµενα κα π τ γεγον τα ( τελευτα ος εροφάντης τ ς Eλευσ νος Iλάριος ε ναι ερέας το Mίθρα, πως κα προκάτοχ ς του, ν α τοκράτωρ Iουλιαν ς α τ πο προτείνει ς θνικ θρησκεία πως φαίνεται π τ φιλοσοφικ ργα κα τ ς πιστολές του ε ναι Mιθραϊσµ ς κα µάλιστα «κκλησιαστικοποιηµένος»!). ε) Σ λες τ ς στορικ ς περι δους τ ς ρχαίας θρησκευτικ ς ντίληψης (Προ-οµηρική, ωδεκάθεο, Oρφισµ ς, ι νυσος, Πλατωνισµ ς, Aριστοτελισµ ς, Στωικισµ ς, Eρµητισµ ς, Mιθραϊσµ ς) ξακολουθε ν διατρέχ η τ ν πίσηµη θρησκευτικ τητα σ ν π γειο ρε µα τελετουργία** τ ν προ-οµηρικ ν χθ νιων λατρει ν, πως φαίνεται π τ ς λαϊκ ς γιορτ ς κα τ Mυστήρια. Σ α τ ν τ ν δια τ δοµ το ωδεκαθεϊσµο δ ν νοο νται «µολογίες πίστεως» «ρθοδοξίες», φο τ ωδεκάθεο στερε ται θεολογίας, θεωρητικ ς άσης, κκλησίας κα κατήχησης. ν χουν ν ηµα λοιπ ν σ γχρονες «µολογίες πίστεως στ ωδεκάθεο», ς «ναγνωρισµένη π τ κράτος θνικ θρησκεία» κ.τ.λ. Oποιος πάει ν καθιερώσ η... «ρχ ς τ ς Eθνικ ς Θρησκείας» (!) ς χ η κατ νο τι προσπαθε ν «κκλησιαστικοποιήσ η» µ χριστιανικ ς δοµ ς µι πουριτανικ θρησκευτικ ντίληψη χρησιµοποιώντας ρχαιοελληνικ φρασεολογία. Συνοψίζοντας τ στορικ σφάλµατα τ ν νεοπαγανιστ ν θ µπορο σαµε ν τ κατατάξουµε σ δ ο κατηγορίες: φ ν ς χουν διαµορφώσει µι φελ, πλασµατικ ε κ να γι τ ν ρχαία Eλλάδα, φ τέρου µογενοποιο ν τ ν πολυχιλιετ ρχαία Eλληνικ Θρησκεία θεωρώντας ντελ ς νιστ ρητα τι ο Eλληνες τ ς µυκηναϊκ ς, τ ς ρχαϊκ ς, τ ς κλασικ ς, τ ς λληνιστικ ς κα τ ς ρωµαϊκ ς ποχ ς πίστευαν στ ν δια κρι ς θρησκεία. Tελειώνοντας τ παρ ν ρθρο θ κάνουµε κα τ ν ξ ς πισήµανση: Aν ο σ γχρονοι «θνικο» πιλέξουν γι θρησκεία τους ποιαδήποτε περίοδο τ ς Eλληνικ ς Θρησκείας π τ µηρικ ωδεκάθεο µέχρι το ς Oρφικο ς τ Στωικισµ, γι ν µ ν κρωτηριάσουν τ δοµ τ ς θρησκευτικ ς τους δεολογίας, πρέπει ν κάνουν ποδεκτ τι µετ τ ν Πλάτωνα φιλοσοφία κα θρησκεία λοένα πικαλ πτονται, συγχέονται κα τελικ ταυτίζονται. (Bλέπε περισσ τερα:. Kο τουλα, «Aρχαία Eλληνικ Θρησκεία κα Mαθηµατικά, H πανάσταση τ ν ρρήτων ριθµ ν στ ν Eλληνικ Σκέψη» κα, τ. 233, 234, 235. * Kα φιλοσοφικ σκέψη χει πάρει τ Nεοπλατωνικά της χαρακτηριστικ µετα αλλ µενη λοένα σ θρησκευτικ κίνηµα. ** Πο φιλοσοφικ ς τεκµηριώθηκε στ ν Πανθεϊσµ το Στωικισµο κα συγκεκριµένα στ θεωρία περ «Συµπαθείας τ ν Oλων» το Ποσειδωνίου. ιαµαντ ς Kο τουλας Φιλ λογος

Aπ λληνικ ς λέξεις προ λθαν ο ε ρωπαϊκο «τίτλοι» ε γενείας PE, OY, PI KHæ, BAPøNO Î.Ïapple. H σφαλµένη δέα, τι ο τίτλοι ε γενείας τ ν πανταχο E ρωπαίων ποτελο ν ε ρήµατά τους τ ς µεσαιωνικ ς ποχ ς, διορθώνεται. E ναι καθαρ λληνικοί, ς ναλ εται κατωτέρω. Πρ τ ν µ τ ν διαπρεπ ρευνητ τ ς πιστηµονικ ς ταιρίας µας κα ποκρυπτογράφο πλείστων ρχαίων γραφ ν τ ς δρογείου Kαλλίµαχο ιογένους, συνεργάτη το «αυλο», καταλήξαµε στ κ λουθα συµπεράσµατα: O τίτλος Rex, γενικ Regis, ε ναι κ το λληνικο µινωικο -µυκηναϊκο Pέ, Pά, P α, παντωµένου σ πινακίδες τ ν Γραµµικ ς A κα B Γραφ ν. (E ναι γνωστ σ λους σηµασία το Pά). H γενικ Regis ποδηλο τ ν κτασι τ ς ξουσίας το Pέ, τοι Re Gis-> ασιλε ς Γ ς. Eκ το Roa προ λθε γγλικ λέξις Royal, πο σηµαίνει τ ν κον στ ν P α -> Pά -> Pέ, δηλ. τ ασιλικ. T θηλυκ Regina -> Re/gina προέρχεται κα δηλο τ ν Pέ/Γυν ->Pέ Γυνή, δηλ. τ γυνή- ασιλε ς -> ασίλισσα. (T γυν ε ναι δωρικ ς τ πος το ωνικο γυνή.) Λέξις παράλληλη στ ν N τιο Aµερικ ε ναι Orehona -> Ore/hona -> Ωραία Γυνή, διατηρηθε σα στ ν λληνικ µνήµη µερικ ς δι τ ς νοµιζοµένης ς ξένης λέξεως στ ν «ργκ» Hona (χ να), πο ση- µαίνει γυνα κα. H λέξις Princeps, γεν. Principis, προ λθε ξ λληνικ ς πρίνκιπους -> πριν / κι / πους - πριν/γη/πους, πο παρεφθάρη σ πρίγκηπς ->πρίγκηψ. ηλο α τ ν πο «πρ ν (παλαι ) αλε τ π δι του στ γ (τ ν συγκεκριµένη)». Hγέτης καθίστατο γέτης ε χε τ προν µιο ν πατήσ η πρ τος τ ν Nέα Γ, ς πραξε κα Xριστ φορος Kολ µ ος, πρ τος πο ι ασθε ς κ τ ν συντρ φων του στ ν Aµερική. O Γάλλοι κα Bρεττανο κ το Prince/ps παρέλειψαν τ ps κα διετήρησαν τ prince. H λέξις Dogis - γης, τίτλος τ ν γετ ν τ ς Bενετίας, προ λθε κ το ρήµατος δάκνω (α τ ς πο δακνε το ς πηκ ους του) ς κα ταλικ

15316 λέξις Dogana (τελωνε ον) κ το λληνικο δαγκάνα κα γγλικ Dog (κ ων). Aνεγραµµάτισαν τ Dog ε ς God, γι ν ποφ γουν τ ν νο- µασία το Θεο κ το ε ς -> Deus, ς πραξαν ο λοιπο λαοί: ο Γάλλοι Dieu, ο Iσπανο Dia, ο Iρλανδο Dias κ.λπ. H λατινικ λέξις, Dux, γεν. Ducis, προ λθε κ τ ς Eτρουσκικ ς (πο ε ναι παρεφθαρµένη διάλεκτος τ ς Eλληνικ ς). H Du/cis ε ναι σ νθετη κ το du de, πο σηµαίνει ε ς (Zε ς) κα τ Cis -> Γ ς, τοι ε ς Γ ς, Dia Cis µεταλλαχθ ν ε ς Ducis -> Ducs -> Dux. H γαλλικ κα γγλικ λέξις Baron προ λθε κ το αρώνου -> αρ/ωνος -> παρ/ιανος (παρ το Iανο ), κ το Iανο λκων τ ν τίτλον ( ς γνωστ ν Iαν ς = Iων: λέπε ρθρον µου ε ς «αυλ ν», Iαν. 1999) παρ/ιον: τ Π πεδ θη ς B ( ναλλαγ τ ν χειλικ ν π,,φ) Barion -> Baron στ ν τελική του µορφή. H γγλικ λέξις Lady προ λθε κ τ ς Πελασγικ ς, ρχαιοτάτης λληνικ ς Λάδα(ς) -> Λέδα(ς) -> Λήδα(ς) πο σηµαίνει γυνή. Ως κ τ ς Λήδας, συνε νου το ι ς, θυγατρ ς ασιλικ ς ο κογενείας, κατέληξε ν ση- µαίν η τ γυνα κα γέτιδα, τιτλο χον. H γγλικ λέξις Lord προέρχεται κ το λληνικο Λ ρδος, σηµαίνει «κορδωµένος», πο χαρακτηρίζει τ ν κατεχ µενον π σ µπλεγµα νωτερ τητος ( φίσταται κα πάθησις σχετική, «λ ρδωσις»). T λληνικ λ ρδος συνεκ πη ε ς lord. O λέξεις: γαλλικ Comte, ταλικ Conte κα γγλικ Count δηλαδ κ µης, προέρχονται κ τ ς κατ το ς Mινωικο ς χρ νους κοιν ς φράσεως (κατοικ ν), κώµ η τι (νι). O διευθ νων τ ν κώµη (πολίχνη) το ρχων τ ς περιοχ ς. Aπ τ ν φράσι κώµη τι προ λθαν: Comte (K µ-τη, K µτε), Conte (K µ-τη, K ν-τη, K ν-τε), County (K µ-τη, K οµ-τη, Kάουµ-τη, Kάουν-τη), κ τ ς ποίας τίτλος Count. H λέξις Mαρκήσιος (γαλλικ Marquis) προ λθε κ το λληνικο οµ/αρκις -> OµAρκας -> OµAρκης -> OµAρκις -> Mαρκις - Marquis τοι νθρωπος το κοίλου το πλοίου, τ ς Aργο ς ( Aργονα της), δηλ. γέτης. Ση- µειωτέον, κ τ ς λέξεως αρκα προ λθε ταλικ Arca (Arca di Noe = Kι- ωτ ς το N ε), γγλικ κα γαλλικ Arc, ραϊκ Arg (δηλαδ Aργ καλο ν ο E ρα οι τ ν κι ωτ!). O λέξεις: γαλλικ De, ταλικ Di κα σπανικ Don, πο φεραν πρ το ν µατ ς τους ο ε γενε ς, χουν προέλευσιν λληνικ. H µ ν De ποτελε συγκοπή το λατινικο Deus, προερχοµένου κ το ε ς, Di τµ µα το ι/ ς κα Don κ το ών, πο σηµαίνει «κ ι ς» ( ρα Λε-

15317 ξικ Lidell & Scott). H λέξις ν ε ναι τρίτη στ λέξι Mα-κε-δ ν κα ναλ εται σ οµα/κα/δων, δηλαδ «Aνθρωπος τ ς Γ ς το ι ς». Παρατηρο µε τι στ ν I ηρικ Xερσ νησο ( Iσπανία-Πορτογαλία) κα στο ς σπανοφώνους λαο ς συνηθέστατο ε ναι τ πώνυµο Diaz. Kα στ λληνικ ς προελε σεως πος τ ν «Iπποτ ν τ ς Στρογγυλ ς Tραπέζης» ( ς νελ θη στ ρθρο µας «O Pίζες τ ς Iπποσ νης», «αυλ ς», τε χος 121, Iαν. 1992) Arthur- Aρθο ρος ποτελε παραφθορ τ ν λληνικ ν λέξεων Aρετ ρος (φέρων ρετ ν) Aρκτο ρος. H σ ζυγ ς του lady Guiniver (Γκουινι ρ) νοµάσθηκε κ τ ν λληνικ ν λέξεων «γυν I ήρων». Kοιν γνώρισµα τ ν φερ ντων τίτλους πποτ ν ταν δυνατ της τους ν φέρουν πλα κα ν οηθο ν στ ν ποκατάστασι το δικαίου κα τ ς νν µου τάξεως. Γεωγραφικ ρµοδι της τους ταν περιωρισµένη. Aλληγορικ µως κα κατ το ς ε ρωπαϊκο ς µ θους ο ππ τες ππε οντες πηγάσους, πτερωτ λογα, ε χαν κτεταµένο πεδίο δράσεως. Eξ α τ ν προ λθε κα µ θος τ ν Iπποτ ν τ ς Στρογγυλ ς Tραπέζης: ν νεφέρετο σ κάποια στρογγυλ τράπεζα (τραπέζι, δηλ. τετράποδο πιπλο), λλ λληγορο σε τ ν Γα α, δηλ. τ Σ µπαν. H λέξις Πήγασος προέρχεται κ το ρήµατος πηγάζω, πο ποκωδικοποιε ται «σ κε νον πο ζ στ σ µπαν» κ το παν/γα/ζω, που γ = γα α = Σ µπαν. Συνεπ ς ππ της ππε ων πήγασον ε ναι Aρετ ρος φέρων τ ν ρετή ε γενής, πο κινε ται «τ Π ν-γ», ποκαθιστ ν τ ν τάξι κα τ δίκαιο. O µ θος τ ν Iπποτ ν το Aρθο ρου- Aρκτο ρου-πλοηγο τ ς Aργο ς- Aργοναυτ ν πηχε τ ν δρ σι τ ν µυστ ν ρώων ( ς γνωστ ν, ο Aργονα τες µυο ντο πρ τ ς κκινήσεως στ ς Aργοναυτικές τους κστρατε ες). Bι λιογραφία: 1. - Σχετικ νέκδοτη µελέτη Kαλλιµάχου ιογένους. 2. - Iακώ ου Θωµοπο λου, «Πελασγικά». 3. - Liddell & Scott, Λεξικ ν τ ς Eλληνικ ς Γλώσσης. 4. - Λεξικ ν «Petit Larousse». 5. - E στρατίου Tσακαλώτου, Λεξικ ν Λατινοελληνικ ν, κδοσις 1889. 6. - Aρθρον «H λληγορία τ ς τ ν Aργοναυτικ ν κστρατει ν», «αυλ ς», ρ. 76, Aπρ. 1988. 7. - Aρθρον «O Eλληνικ ς ρίζες τ ς Iπποσ νης», «αυλ ς», ρ. 112, Aπρ. 1991. Kωνσταντ νος Γ. Γεωργαν ς

Eλλάδα τ ν Tαλιµπ ν νέος Mεσαίωνας; Σήµερα, πο πολλο ρατο κα ρατοι κίνδυνοι πειλο ν το ς Eλληνες, πο γίνεται λ γος ν καταργηθ Eλληνικ Γλ σσα κα ν λησµονηθ Eλληνικ Iστορία, κ µη κα στορία τ ς Eλληνικ ς Eπαναστάσεως το 1821, κ. Xριστ δουλος παρ π σαν πρ λεψιν δ ν σχολε ται µ τ ργα το ρχιεπισκ που, γι τ πο α ξελέγη. Aλλ κα ν κ µη θελε ν κάµ η µερικ π α τά, α τ θ ε ναι παρεµπίπτον ργο. Aς δο µε τ ς πράξεις του. T πρ το µα πο καµε κ. Xριστ δουλος το ν κατέλθ η στ πεζοδρ µια κα τ ς γυι ς κε νες τ ς π λεως τ ν Aθην ν, που συχνάζουν ο «χίππυς» κα ο πάσης φ σεως περιθωριακο νθρωποι, το ς ποίους, φο συνάντησε, το ς κάλεσε ν στρατευθο ν στ πλευρ του. Tο ς ε πε: «Σ ς πάω»! Eκε νοι δ µ τ σειρά τους το ε παν: «Kα µε ς σ π µε». Eκτοτε µφανίζεται στ τηλεοπτικ µέσα ς πολιτικ ς, περιχαρ ς κατ καν να κα µιλε περ παντ ς πιστητο, λλ νίοτε λαµ άνει φος περίλυπο κα παραπονε ται τι τ ν καταδιώκουν, τίς ο δε πο οι, κα τοιµάζουν κατ α το τίς ο δε τί. Aλλοτε παρουσιάζεται, το λάχιστον µ τ ς νδυµασίες του, ς α τοκράτωρ το πάλαι ποτ µαρτωλο Bυζαντίου, χωρ ς ν παραλείπ η ν χρησιµοποι κατ τ ς µετακινήσεις του τ πολυτελ σ γχρονα µέσα, πως λ.χ. ε ναι τ κρι α τοκίνητα. Λα ν προσφάτως φος Aγγλου πρίγκηπος ασιλέως ρα ικ ς τιν ς χώρας δήλωσε τι θ πάγ η ε ς τ ν σον Aµοργ, δι ν κάµ η τ µπάνια του. Oποία ταπεινοφροσ νη! O κ. Xριστ δουλος, παρα αίνων κατ ξακολο θησιν λον τ ν τελευτα ο καιρ τ ς διατάξεις το Συντάγµατος περ διακανονισµο τ ν σχέσεων τ ς Eκκλησίας µετ το Kράτους ς κα τ ν µο περ κλογ ς τ ν ουλευτ ν, συνέλεξε π το ς πολ τες λης τ ς Eλλάδος πογραφ ς ν ε δει ψήφου τ ν πολιτ ν π ρ α το, δι τι θέλει ν κάµ η, πως λέγει, δηµοψήφισµα. O πογραφ ς τ ν πολιτ ν τέθησαν πάνω σ ε δικ ψηφοδέλτιο. ν περν δ µέρα, πο ν µ ν κτοξε σ η κατηγορίες κατ τ ν Eλλήνων πολιτικ ν. Kα ν συµ αίνουν λα α τά, ο Eλληνες πολιτικο παραµένουν θεατα κα συµπεριφέρονται σ ν ν ε ναι µικροµπακάληδες, ο πο οι µετρο ν µία-µία τ ς πεντάρες τ ν χρεωστ ν τους. Aλλ κα συµπεριφορ το Eλληνικο Kράτους δ ν ε ναι διάφορος τ ς συµπεριφορ ς τ ν Eλλήνων κα ξένων πολιτικ ν. Πο ποσκοπε µως λη δραστηρι της το κ. Xριστοδο λου; Mήπως τοιµάζεται πι ολ στο ς Eλληνες ν ς καθεστ τος τ που Tαλιµπ ν κα Aγιοτολλ χ Xοµεϊνί; H µήπως τοιµάζεται νας νέος σκοτειν ς Mεσαίων; Iδωµεν. Π νος Tσίνας Eπίτιµος ιευθυντ ς τ ς Eθνικ ς Bι λιοθήκης τ ς Eλλάδος

A ANA IO O APIO (1723-1813): Eνας µισέλληνας γιος τ ς νεώτερης Oρθοδοξίας Στ ς 21 Mαρτίου το 1821 τέσσερις µέρες πρ τ ς νάρξεως τ ς Eπαναστάσεως πατριάρχης Kωνσταντινουπ λεως Γρηγ ριος E µ τ γνωστή του πλέον φοριστικ γκ κλιο ζητο σε π το ς κατ τ πον πισκ πους του τ α µα τ ν παναστατ ν (δ ς «αυλ ν», τε χη 207, Mάρτιος 1999 κα 219, Mάρτιος 2000). Παρ τα τα πανάσταση γινε κα δρ µος τ ς ποτίναξης το τουρκικο ζυγο νοιξε. Oµως ο προηγηθέντες γ νες γι τ ν πνευµατικ πελευθέρωση το Γένους π τ δεσµ το θρησκευτικο σκοταδισµο δ ν ε χαν τ ν δια µο ρα.

15320 λ κληρο α να πρ τ ς Eθνεγερσίας ο άσκαλοι το Γένους προσπάθησαν µ λες τ ς δυνάµεις τους ν πεγκλω ίσουν τ ς συνειδήσεις τ ν Eλλήνων π τ δεσµ τ ς πνευµατικ ς κα δεολογικ ς τ φλωσης, στ ν ποία ζο σαν γι 15 σχεδ ν α νες. Eναν T φ τα το E ρωπαϊκο ιαφωτισµο δ ν ταν ε κολο ν φωτίσουν τ ν τελµατω- µένη πατρίδα. H χριστιανορθ δοξη Eκκλησία το ς κυνηγο σε νηλε ς. T Πατριαρχε ο κα ο ν τ ν σουλτανικ πικράτεια πιτηρητές του, κµεταλλευ µενοι κα τ ν γραµµατοσ νη το ποιµνίου τους, φρ ντισαν ν το ς φανίσουν. Aφορισµοί, πειλ ς, πα σεις π τ διδασκαλικ ργο, κλείσιµο σχολ ν, συκοφαντίες κα τραµπουκισµο ταν ο συνήθεις τακτικ ς πο ναλλάσσονταν λληλοσυµπληρώνονταν µέχρι τ ν ριστικ κτοπισµ τ ν ασκάλων. Πρωταγωνιστ ς το ποτρ παιου α το πολέµου κατ τ ν Eλλήνων ιαφωτιστ ν νεδείχθη περίφηµος εροδιδάσκαλος Aθανάσιος Πάριος, κατ κ σµον Tο λιος (1723-1813). Στ τέλος το 18ου α να γινε ε ρέως γνωστ ς, καθ ς πέτυχε τ ν ριστικ κτοπισµ το µεγάλου δασκάλου κα θνοφωτιστ Bενιαµ ν Λεσ ίου π τ περίλαµπρη Σχολ τ ν Kυδωνι ν. O Πάριος, πως κα ρκετο κ µη δασκαλοκαλ γεροι τ ς ποχ ς, νιωθε ν χάν η τ δαφος κάτω π τ π δια του. «A γνωστοι ουλα το Kυρίου», πο ς κφραστ ς τ ς µεσαιωνικ ς παράδοσης κήρυττε, παιρναν τ δρ µο τ ς πιστηµονικ ς παρατήρησης κα ρισκαν τ ν α τία τους στο ς ν µους τ ς Φ σης κα στ ν ρµονία το Σ µπαντος. O κ σµος νοιγε τ ν σκέψη του στ πέλαγος τ ς Γνώσεως, που τ θεοκρατικ δ γµατα δ ν ε χαν θέση. H ε κοσαετ ς σχολαρχία του στ Σχολ τ ς Xίου (1792-1812) γινε γι τ ν διο τυραννία. ν πειθε πλέον ο τε το ς νεοεισερχοµένους σπουδαστές του, πο νας µετ τ ν λλον τ ν γκατέλειπαν περνώντας στ ν ντίπερα π λη τ ς Xίου, στ ς Kυδωνίες, γι ν κο σουν κα ν γνωρίσουν τ ν ξακουστ Bενιαµ ν τ ν Λέσ ιο. Tυφλωµένος π τ ν φανατισµ, πο τρεφε τ µ σος του ναντι τ ς «θ ραθεν = ρχαιοελληνικ ς παιδείας» λλ κα αθµιαία παρακµ τ ς σχολ ς του, πεδ θη σ ναν νηλε π λεµο ναντίον το γαθο α το δασκάλου. Eκτ ς τ ν τέλειωτων συκοφαντι ν κα πίµονων καταγγελι ν του πρ ς τ Πατριαρχε ο ργάνωσε κα µικρ ς µάδες ταραχοποι ν στοιχείων, πο πέστειλε στ ς Kυδωνίες µ στ χο ν παρεµποδίζουν τ ργο το Bενιαµίν, πειλώντας κ µη κα τ ζωή του. O θεολ γος Γ. Mουστάκης («αυλ ς», τ. 166) γράφει σχετικά: «Bρ κε κάποιους καλ γερους κα φο το ς προσεταιρίσθηκε, το ς κατη θυνε ν πηγαίνουν στο ς χώρους, που κανε µιλίες Bενιαµ ν κα ν δηµιουργο ν ταραχ ς µαζ µ µίσθαρνους τραµπο κους, πο παρίσταναν το ς σκανδαλισµένους π τ ς α ρέσεις το θλίου α ρεσιάρχου». O Aθανάσιος Πάριος πέτυχε τελικ ς τ ν καταδίκη το Bενιαµ ν το Λεσ ίου π τ ν Πατριαρχικ Σ νοδο (1803) κα τ ν κτοπισµ του π τ Σχολ τ ν Kυδωνι ν. O νθρωπος α τ ς (προσφάτως Eλλαδικ Eκκλησία ποφάσισε ν τ ν νακηρ ξ η γιο) π ρξε κα συγγραφε ς πολλ ν νθελληνικ ν ι λίων. T 1802 ξέδωσε στ ν Tεργέστη τ ι- λίο του «Aντιφώνησις», ναν πραγµατικ λί ελλο κατ το Eλληνικο Πολιτισµο. Γράφει σχετικά: «T γένος τ ν Eλλήνων ε ναι ξιον περιφρονήσεως κα ταλανισµο, χι δι τι το λειψαν ο Hράκλειτοι, ο Πυθαγ ραι, ο Πλάτωνες κα ο Aριστοτέλεις κα ο τοιο τοι λλοι µετεωρολέσχαι, λλ διατ λειψαν ο Aθανάσιοι, ο Bασίλειοι, ο K ριλλοι»! O Aθανάσιος Πάριος στ τέλη το 18ου α να ναγνωρίστηκε π τ ν Oρθ δοξη Eκκλησία ς κανώτερος πολέµιος τ ν ρχ ν το ιαφωτισµο. O πατριάρχης Iεροσολ µων Aνθιµος ξέδωσε τ 1798 τ ι λίο «Nέος Pαψάκης» γραµµένο π τ ν Πάριο, τ πο ο προκάλεσε τ σφοδρ τατη διαµαρτυρία το Kορα. Eκε χαρακτηρίζει τ ν πολιτικ λευθερία ς νυπ στατη κατάσταση κα δηλώνει τι θεωρο σε κάθε θνικ ξέγερση κατ τ ν Tο ρκων ς νταρσία πο ντίκειται στ χριστιανικ πνε µα.

15321 Σ να λλο ργο του µ τίτλο «Aνεξίκακον Φάρµακον», φο καταφέρεται ναντίον τ ν γκυκλοπαιδιστ ν κα το «παµµιάρου» Bολταίρου, συµ ουλε ει το ς χριστιανο ς π ς ν µισο ν το ς «ντιλέγοντες» κα πιτίθεται ναντίον τ ν Eλλήνων χαρακτηρίζοντάς τους µανιακο ς κα παράφρονες: «Kα µ ν Aπ στολος Πα λος κατακρίνει το ς παλαιο ς Eλληνας, χι τι ρνο ντο καθ ς ο τοι (ο παδο το Bολταίρου) τ ν παρξι το Θεο, λλ πειδ γν ντες τ ν Θε ν κα µολογο ντες τι ε ναι Θε ς ο χ ς Θε ν δ ξασαν ε χαρίστησαν λλ τ φο ερ ν νοµα το ληθινο Θεο τ δωσαν ε ς ψυχα κα ναίσθητα κτίσµατα... Bέ αια µεγάλη τον µωρία κα νοησία τ ν νθρώπων το καιρο κείνου, που λάτρευον ς Θεο ς τ κτίσµατα κα ε ς τ ν ναίσθητον λίθον κα τ ξ λον λεγον, σ ε σαι θε ς µου κα λ τρωσέ µε π τ ν νάγκην µου. Aλλ τ ν σε ν το των (σ.σ. ννοε το ς Eλληνες) δ ν ε ναι πλ ς µωρία λλ παραφροσ νη κα µανία κα φρεν ν κστασις». Στ προαναφερθ ν ργο του «Nέος Pαψάκης» Πάριος σκεµµένα χρησιµοποιε στορικ ψε δη, πο ποκαλ πτουν ε κριν ς τ θος του. Oχι µ νο ποκρ πτει τ ν καταστροφ το Eλληνικο Πολιτισµο κα τ ν ξ ντωση χιλιάδων Eλλήνων π το ς Xριστιανο ς, λλ µαρτυρε τ ντίθετο, πειδ τάχα χριστιανισµ ς νέτρεπε φιλοσοφικ τ ν λληνισµ : «Oτι στάθησαν ποτ ναντίον τ ν γίων Γραφ ν κα λλοι (σ.σ. ννοε πέραν το Bολταίρου) χι µως Xριστιανο λλ Eλληνες θνικοί, ο ον κάποιος Kέλσος, κάποιος Πορφ ριος T ριος, κα λλοι, λλ ε χον κε νοι λ γον ν φανο ν πολέµιοι το E αγγελίου, διατ νέτρεπε τ ν Eλληνισµ ν, τ ν πο ον, τοι τ ν πολυθε αν κα ε δωλολατρίαν, κε νοι πρέσ ευον, χι µ νον µ λ γους κα συγγράµµατα, λλ κα µ διωγµο ς κα α µατα...». *** A τ δυστυχ ς ε ναι «θνικ προσφορά» τ ν «διαφωτιστ ν» κατηχητ ν τ ς Pωµιοσ νης κα σ τέτοια ποσπάσµατα ποκαλ πτονται µεγάλες κα πικρ ς λήθειες. Γιατ σηµεριν Eκκλησία τ ς Eλλάδος σπευσε ν γιοποιήσ η τ ν καµπτο µισέλληνα A. Πάριο; M γι τ ν διο λ γο πο γιοποίησε το ς µεγάλους σφαγε ς το Eλληνισµο, το ς Mεγάλους Kωνσταντίνους, Mεγάλους Θεοδοσίους, Mεγάλους Aθανασίους. Πικρ διαπίστωση χωρ ς καµµία διάθεση περ ολ ς. Kα νεοελληνικ διαν ηση µολυσµένη π τ Pωµιοσ νη διατελε σ πλήρη σ γχυση, νίκανη ν ξιολογήσ η α τ πο συµ αίνουν θ συµ ο ν. Λ γου χάριν τ ν προαναφερθέντα Aθανάσιο τ ν Πάριο λες ο λληνικ ς γκυκλοπαίδειες τ ν χαρακτηρίζουν ταυτ χρονα «µέγαν διδάσκαλον το Γένους» κα «σπονδον πολέµιον τ ν νέων δε ν», πο, ποιοί λλοι, ο άσκαλοι το Γένους προσπάθησαν ν φέρουν στ σκλα ωµένη Eλλάδα. Παραθέτουµε νδεικτικ γι το λ γου τ ληθές: «Mεγάλη Eλληνικ Eγκυκλοπαίδεια» το Π. ρανδάκη: «O Aθανάσιος Πάριος νήκει ε ς τ ν σειρ ν τ ν µεγάλων διδασκάλων το Γένους, ο τινες δι λου των το ίου ε ργάσθησαν κατοπονήτως δι τ ν µ ρφωσιν α το». Oµως λίγο παρακάτω: «Πολέµιος τ ν νέων δε ν... πολεµε τ ς ρχ ς το ιαφωτισµο... ποκαλε π σαν θνικ ν ξέγερσιν κατ τ ν Tο ρκων νταρσίαν...». Eγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος - Λαρο ς»: «O Πάριος πιφαν ς θεολ γος κα µέγας διδάσκαλος το Γένους...» Kα παρακάτω: «Πολέµιος τ ν ρχ ν το ιαφωτισµο ξεσήκωσε τ ν σφοδρ τατη διαµαρτυρία το Kορα». Eγκυκλοπαίδεια «Yδρία»: «ιδάσκαλος το Γένους... πολέµιος τ ν δε ν το ιαφωτισµο». Παροµοίως κα ο π λοιπες ν Eλλάδι γκυκλοπαίδειες ποκαλ πτουν τ ν τραγ ωδία τ ς «λληνοχριστιανικ ς» µας παράκρουσης... Παν. Λ. Kου αλάκης

H K I N H I T ø N I E ø N N. KAPPAΣ, Iωάννης Συκουτρ ς, Eλληνας δεαλιστ ς O Nικ λαος N. Kαρρ ς µ τ ι λίο του «Iωάννης Συκουτρ ς, Eλληνας δεαλιστ ς» δίνει στ ν ναγνώστη πέρα π τ περίγραµµα τ ς ζω ς το I.Σ. κα τ ν θέσι του στ ν καθ λου πνευµατική µας ζωή λ κληρο τ δεολογικ φάσµα το τραγικο πανεπιστηµιακο, πο µ γνώµονα τ ν ρχαιοελληνικ σκέψη κατάφερε ν ντικρο σ η µεσα κα δραστικ τ σο τ ν καθεστηκυ α συντηρητικ θεώρηση ζω ς σο κα τ ν στορικ λισµ, πο ποτελο σε τ φιλοσοφικ φαλτήριο τ ς ριστερ ς «πρωτοπορίας» τ ς ποχ ς του. T ντα θα παρατιθέ- µενα δ ο κείµενα το Iωάννη Συκουτρ «O Πλατωνικ ς E αγγελισµ ς» κα «O Hρωικ ς Tρ πος Zω ς» ε ναι νδεικτικ το τρ που ζω ς κα προσεγγίσεως τ ς λήθειας π τ ν νθρωπο, πο µπορε «ν συλλογ ται λε θερα», δογµάτιστα κα κυρίως µ γνώση. Kατ ο σίαν στ δ ο α τ κείµενα Iωάννης Συκουτρ ς µέσα π τ ν προσέγγιση το ριστοκράτη το πνε µατος, τ ν σκληρ γ να µ τ ν δια του τ ν παρξη κα τ ν κατάδειξη τ ς τραγικ τητ ς του µ ς προσφέρει στάσεις ζω ς, τ ς πο ες πάντως δ ν καλο µεθα ν ποδεχθο µε a priori. Aντιθέτως φείλουµε ν γωνισθο µε µ σθένος κα πιµον γι τ ν κατάκτηση τ ς σοφίας κα τ ς ληθείας, πο ε ρίσκονται πέραν το ε κολου ντυπωσιασµο κα τ ν ποιων λικ ν γαθ ν πο κοινωνία τ ς κάθε ποχ ς π σχεται. Bαθ ς, στοχαστικ ς, ε λικριν ς κα πρ πάντων διαχρονικ ς λ γος το Iωάννη Συκουτρ νοίγει νέους δρ µους γι τ ν καταν ηση τ ς Eλληνικ τητος λλ κα το Eλληνος νθρώπου α το το τ σο σηµαντικο ντος πο πέταξε τ ν ναρχον λ γον ε ς τ ν λογικ κα µπ ρεσε τσι ν θεµελιώσ η τ ν παγκ σµιο πολιτισµ στ ν µαθηµατικ ρµονία τ ς γλώσσης µας κα στ ν θικ τητα τ ς Σω- Mέσα π τ Φιλοσοφία K ριε διευθυντά, Oταν Eλλάδα νακάλυψε τ δ ναµη το Nο, π λοιπη νθρωπ τητα ζο σε υθισµένη µέσα σ ψυχικ ρέ η. T δια γεια α τ το Nο συνταιριασµένη µ τ δ ναµη τ ψυχικ µπορε κανε ς ν τ ν ντιληφθ, ν σκεφθ τ συνέ αινε στ ν κ σµο τ ν αρ άρων. Ποι ταν τ πίκεντρο το νδιαφέροντος στ ν A γυπτο, Mεσοποταµία, Περσία, Iνδία: O νεκροί! Eκατοµµ ρια νθρώπινα πλάσµατα π χιλιάδες χρ νια ε χαν τ χάρο γι σ ντροφο. M µήπως κα σήµερα τ διο δ ν συµ αίνει; Aν φαιρέσουµε π τ δ θεν ερ κείµενα λων τ ν θρησκει ν κα τ ν α ρέσεων τ µετ θάνατο ζωή, δ ν ποµένει πολ τως τίποτα. Tί ε ναι τ ντίθετο τ ν προγ νων µας: «N χαίρεσαι τ ζωή. N ρίσκ ης τ ν κ σµο µορφο κι ξιο ν τ ν ζ ς... E ναι τ µήνυµα πο γαίνει π κάθε τ τ Eλληνικ. Oσοι παρα λέπουν α τ τ στοιχε ο, δ ν θ ε ναι ποτέ σ θέση ν καταλά ουν, π ς κρι ς συνέ η τ «Eλληνικ Θα µα» στ ν ρχα ο κ σµο. Στ ν λληνικ γραµµατεία πάρχει τ ση πίκρα ση κα χαρ, κα ο Eλληνες ξέρανε τι γλυκ πικρη ε ναι ζω κα χει πάντοτε δ ο ψεις. Xέρι µ χέρι πορε ονται π νος κα δονή, τραγ ωδία κα λ τρωση, µ ποτ δ ν ρχονται σ ντίθεση, γιατ µ νο κε νοι πο νιώσανε τ ν π νο µπορο ν ν νιώσουν τ χα-

15323 κρατικ ς διδασκαλίας, πως α τ διεσώθη κα διεδ θη π τ Πλατωνικ συγγράµµατα. Mετ π α τά, ντας πιστ ς στ ς ρχ ς κα στο ς πνευµατικο ς του ραµατισµο ς, ο δ λως πρέπει ν µ ς ξενίζ η γι τ ν τρ πο πο πέθανε, «σ ν τοιµος π καιρ». Γι ργος Πετρ πουλος N. H. BAYNES - H. B. MOSS, E σαγωγ στ ν Bυζαντιν Πολιτισµ H δέα τ ς χιµαιρικ ς ε ρηνικ ς «σ ζευξης», το «παντρέµατος» το λληνικο πολιτισµο µ τ χριστιανικ θεοκρατία δ ν φτασε τυχαίως ν γίν η δοµικ στοιχε ο τ ς νεοελληνικ ς συνείδησης. T στορικ ψε δος τ ς θριαµ ευτικ ς ποδοχ ς το χριστιανισµο π τ ν «καταρρέοντα ε δωλολατρικ κ σµο» γινε πρ τα στοριογραφία κα στ συνέχεια µαζικ προπαγάνδα, γκυκλοπαιδικ γνώση κα κδοτικ ς ργασµ ς σ λη τ διάρκεια ζω ς το νεοελληνικο κράτους. Σ α τ κρι ς τ πλαίσιο κα τ παρ ν ι λίο, πο γράφτηκε τ 1948 π δ ο χριστιανο ς ξένους συγγραφε ς (κα χι στορικο ς), διαν ει τ ν δοµη πανέκδοσή του στ ν Eλλάδα. M δ ο λ για ο συγγραφε ς ποστηρίζουν τι α τοκρατορία το Bυζαντίου πάλευε πάντοτε γι ψηλ δανικά. Oτι δωσε µάχες νάντια στο ς ξεστους κα φανατισµένους ε δωλολάτρες, προσφέροντας παράλληλα τ γαθ το πολιτισµο του στ γειτονικ κ σµο. O χριστιανο διώχθησαν κα «ο διωγµοί τους µοιάζουν µ τ νεώτερα µέτρα ντισηµιτισµο» (σελ. 151)! Γι τ φυσικ ξ ντωση τ ν Eλλήνων κα τ ν φανισµ το πολιτισµο τους, α το το µοναδικο γεννήµατος τ ς νθρώπινης διάνοιας, ο τε λέξη έ αια. Γι α τ µ τ ν λ γ ω ι- λίο δ ν ξίζει λλο ν σχοληθο µε. Παν. Λ. Kου αλάκης ρά. M ο Eλληνες δ ν σκ ανε τ κεφάλι στ ν πελπισία, ταν γι α το ς διαν ητο ν παρνηθο ν τ ζω γι χάρη ο ουδήποτε «Θεο». O Eλληνας τ δικ του φ τρωµα, τ λάστηση το θνους του τ φαντάστηκε σ ν συνέχεια τ ς λάστησης το κ σµου, τ ς γ ς του πρ τα. Mετ µφανίσθηκαν ο άρ αροι χωρ ς λογική, πο γι τ ν Eλληνα α τ ε ναι τ θεµέλιο γι λα. O ραν ς κα γ γιναν, γι ν ριζ ώση κα ν νθίσ η κοινωνία το Eλληνος νθρώπου µ το ς π θους κα τ ς ρµές, µ τ θη κα τ ν παιδεία. M τ λέξη «παιδεία» ννοο σαν τ ν πολιτισµ κα τ ν νθρωπισµ µαζί. O κ σµος γι τ ν καθαυτ λληνικ ντίληψη ε ναι διος. ν τ ν φτειαξε κανένας Θε ς νθρωπος, «λλ ν α ε κα στ ν κα σται». O Eπίκουρος ρµηνε οντας τ γνήσια λληνικ ντίληψη ε πε π ς ο Θεο µοιάζουν µ το ς Eλληνες κα µιλο ν Eλληνικά. Eπίσης π ς µονάχα ο Eλληνες µπορο ν ν φιλοσοφήσουν, ν κάνουν δηλαδ πιστήµη. Στ ν Eλληνικ φιλοσοφία δ ν χωρ νε τ «ο» κα τ «µή». Kα µ α σθηµα θρησκευτικο γνισµο ο Eλληνες παραµερίζουν κάθε µ λληνικ σ άρ αρο κα σ ν σκήµια κα λέπουν στ δική τους παρξη τ ν πεµπτουσία το κ σµου. Aπ α τ πηγάζει σάλευτη γάπη (πο χάσαµε) γι,τι δικ τους στ ζωή, στ ν µορφιά, στ γ τ ν δια. Θέλουν ν χαρο ν, ν στερεώσουν κα ν πολλαπλασιαστο ν. O Eλλην ε χε πίστη στ λογικ κα στ ν καν τητα το νθρώπου ν κατα-

15324 «Eµµανου λ Kριαρ ς: Eπιλογ π τ ργο του». Πρ κειται γι µία κδοτικ προσπάθεια ποία καταδεικν ει τ ν νοδο τ ς σηµαντ τητας σήµερα, καθ ς τ µέτριο α τοπρο άλλεται ς σπουδα ο. M τ συγκεκριµένο α τ ι λίο σχ ει γι δ ο λ γους. Kατ πρ τον κδοτικ ταιρεία, πο ξέδωσε τ ν ν λ γ ω τίτλο, θεωρε ται «νερχ µενη» χάρη σ «τίτλους», «ν µατα» κα πολυτελε ς διαφηµίσεις. Ωστ σο ποι τητα δ ν ξασφαλίζεται µ ποσοτικ προ ολ ργασι ν ο τε µ χρηµατικ ποστήριξη. Kατ δε τερον «ς γνωστ ν, καθηγητ ς Kριαρ ς δωσε παράµιλλους γ νες γι τ ν δραίωση τ ς δηµοτικ ς γλώσσας ς πίσηµης γλώσσας το κράτους, µέ ποκορ φωµα τ ν ε σήγησή του γι τ ν καθιέρωση το µονοτονικο συστήµατος». Iδο λοιπ ν ντί-λ γος, πο π α το ναπτ σσει διεθνο ς καταξίωσης φιλ σοφος Kορνήλιος Kαστοριάδης: «Aν θέλετε, κ ριοι το πουργείου, ν κάνετε φωνητικ ρθογραφία, τ τε πρέπει ν φήσετε το ς τ νους κα τ πνε µατα, γιατ α το πο το ς άλανε ξεραν τί κάνανε. ν π ρχαν στ ρχα α λληνικά, γιατ πλο στατα π ρχαν µέσα στ ς διες τ ς λέξεις. A το ο Kριαρ ς κα ο λλοι, τ κτήνη τ τετράποδα πο καναν α τ ς τ ς µεταρρυθµίσεις α τ, παρακαλ, ν γραφ στ ς φηµερίδες, δ ν ξέρουν τί ε ναι γλ σσα. ν ξέρουν α τ πο γνώριζε κ ρη µου στ τρία της χρ νια. Mάθαινε µι λέξη κα µετ ψαχνε γι τ ς συγγενε ς της. A τ ε ναι µι γλ σσα. Eνα µάγµα, να πλέγµα, που ο λέξεις παράγονται ο µ ν π τ ς δέ, που ο σηµασίες γλιστρ νε π τ µία στ ν λλη, ε ναι µι ργανικ ν τητα, π τ ν ποία δ ν µπορε ς ν γάλ ης κα ν κολλήσ ης πράγµατα δυνάµει µι ς ψευδοκυ έρνησης, καθισµένος σ να γραφε ο στ πουργε ο Παιδείας. H κατάργηση τ ν τ νων κα τ ν πνευµάτων ε ναι κατάργηση τ ς ρθογραφίας, πο ε ναι τελικ καταστροφ τ ς συνέχειας. Hδη τ παιδι δ ν µπορο ν ν καταλά ουν Kα άφη, Σεφέρη, Eλ τη, γιατ α το ε ναι γεµ τοι π τ ν πλο το τ ν ρχαίων Eλληνικ ν. ηλαδ π µε ν καταστρέψουµε,τι κτίσαµε. A τ ε ναι δραµατικ µο ρα το σ γχρονου λληνισµο» («αυλ ς» τ. νο τ φ ση κα ν δαµάζ η τ µο ρα του. M νο Eλλην κείνη τ ν ποχ µπορο σε ν νοµαστ νθρωπος, δι τι στάθηκε στ φ ση κα στο ς µοίους του Eλληνες λ ρθος, παρουσιαστικ ς, σπρος κα καθαρ ς µ τ ν περήφανη στολ το ο κοδ µου, το να τη, το γεωργο, το δασκάλου, το πολεµιστ, µ τ χα- µ γελο κα τ τραγο δι στ χείλη, σκορπώντας τ ν µορφι µ τ λ γο κα τ σµίλη. Kάθε µεγάλο κι µορφο κι ληθιν αστάει π τ ν ρχαία Eλλάδα. E ναι µνος πο νε αίνει στ χε λος σων µυο νται στ «ρχα ο πνε µα». Aν ρισµένοι µισέλληνες συγγραφε ς κα διανοο µενοι, φορώντας τ µάσκα το «ξερ λα» κα το γνώστη δ θεν τ ς Eλληνικ ς Γραµµατείας, νε οκατε αίνουν π τ ν ερ κα σεπτ γ τ ν προγ νων κα παίρνουν τ «Eλληνικ Θα µα» στ ν µυστική του ννοια, κάτι τέτοιο τ ποκλείει κα µετρι τερη σο αρ τητα. Γιατ ο Eλληνες πρ τοι σκ ρπισαν στ πράγµατα κάποιο διαίτερο φ ς. Eπλασαν τ α σθητικ κα νοητικ πλαίσια, πο µέσα τους κινε ται κα ζ κάθε πιστήµη ξια ν φέρ η α τ τ ν µατα. M ν ξαναγυρίσουµε στ ς προϋποθέσεις α τές, πο Eλλάδα γειρε στ µαρασµ. Eλληνες, πρέπει πλέον ν σκεφτώµαστε πε θυνα. «Oλα χαώδη, σπου Nο ς σπίθισε κα αλε µι τάξη», λέει Aναξαγ ρας. Eλεγαν ο άρ αροι τ τε µ κα τώρα (τ ερατε α τους), «Ως δ κα µ παρέκει! Eµε ς καθορίζου- µε τ ρια το Nο». Mά, ε παν ο Eλληνες, «ν χει ρια Nο ς! T κάθε τ

15325 123, 1992). A τ τ λίγα. H πιλογ δική σας... Aλέξανδρος X. Mήτσιου ΣTPATHΣ Π. ΠANAΓOΣ, Πανορεξία ο ζου Στ σ νολο ξι ν πο φέρει τ γενικ νοµασία «πολιτισµ ς», δ ν χουν θέση µ νο µεγέθη πως τέχνη, γλ σσα, κουλτο ρα παιδεία, λλ κα στοιχε α πο πτονται το «ε ζ ν». Kαταγ µενος π τ Λέσ ο τ ς πατροπαράδοτης γευσιγνωσίας, πο νάγεται στ ν νδοξη Λεσ ιακ στορία κατ τ ν Aρχαι τητα, συγγραφέας παρουσιάζει τ ο ζο, πο ε ναι να π τ πλέον χαρακτηριστικ προϊ ντα το νησιο. Πέρα π τ θελκτικ φος τ ς συγγραφ ς τ π νηµά του χαρακτηρίζεται κα π τ ν πληθώρα πληροφορι ν πο παραθέτει π ρχα ες κα σ γχρονες πηγ ς γι τ ντικείµεν του. Kι πειδή, ς γνωστ ν, τ ο ζο συνήθως δ ν πίνεται σκέτο, στ δε τερο κα κτενέστερο µέρος το ι λίου περιέχονται πατροπαράδοτες λεσ ιακ ς συνταγ ς γι δέσµατα πο συνοδε ονται π ο ζο κα πο δ ν ε ναι λλα π τ ς νοστιµι ς κα τ ς λεπτ ς γε σεις τ ν προγ νων µας, πο διατηρο νται ναλλοίωτες ως σήµερα. Mάριος Mαµανέας HMAPTHMENA: Eκ παραδροµ ς νεγράφη στ λεζάντα τ ς φωτογραφίας τ ς σελίδας 15183 το προηγο µενου τε χους τι ε κονιζ µενος δίπλα στ ν κ. M. Λέφκο ιτς ε ναι σ ζυγ ς της. Πρ κειται περ λλου προσώπου. Στ σελίδα 15234, τελευτα ος στίχος, το προηγο µενου τε χους φράση «κάνει τ ν τέχνη του νεξήγητη» ν διορθωθ : «πα ει τέχνη του ν ε ναι νεξήγητη». θ ξεταστ, θ ρευνηθ, θ ναλυθ, θ µφισ ητηθ». H πεµπτουσία το Eλληνισµο ε ναι φιλοσοφία. M το ς Σωκράτη, Πλάτωνα, Σοφοκλ, A σχ λο, E ριπίδη, Aριστοτέλη κ.. θ γαπήσετε τ φ ς, µ το ς Eπίκουρο, Iππαρχο, Πρ κλο, Kέλσο κ.. τ ν κτα, µ τ γίγαντα Hράκλειτο, τ ν Hσίοδο, τ ν Oµηρο, τ ν Θουκυδίδη κ.λπ. τ ν δολη λήθεια. M τ ν ηµ κριτο, τ ν Aρχι- µήδη, τ ν Aναξαγ ρα κ.. τ Σ µπαν. Kα µ ς λέγει Hντιθ Xάµιλτον - κα ς µο παραχωρήσ η λίγο χ ρο «αυλ ς», γι ν παναλά ω τ λ για της: «ν θ πάρξ η Eλληνας, µεγάλος µικρ ς, µαθητής, φοιτητ ς διανοο µενος, πο ν µ νιώσ η διπλ Eλληνας, σ ν δ τ ν προ ολ το Eλληνα µέσα π τ φιλοσοφία. Mέσα π κε θ γνωρίσουµε τ θρησκεία (τ ν, τ ς δυνάµεις), τ σκέψη, τ νο, τ λογικ κα τ ν κινητήριο δ ναµη, τ λ γο. Mπορο µε ν ξαναφτειάξουµε α τ τ τέλειο πο λέγεται Eλλάδα, κα τ τε τ νάστηµά µας µεγαλώνει κα πίστη µας στεριώνεται, σ ν ντικρ ζουµε τέτοιες µαρτυρίες.» T π σο µε ς ο νέοι Eλληνες ε µαστε «Eµε ς» π κειται στ ν ναγνώστη ν τ συλλογιστ. M τιµ Θε δωρος Παπουτσ ς P δος

H µ νη πνευµατικ «µαγι» T τε χος πο κρατ τε στ χέρια σας ε χε στοιχειοθετηθ ξι µέρες, προτο ο παράφρονες τ ς στορικ ποθνήσκουσας Θεοκρατίας ργιάσουν µέσα στ ν ποταµ το α µατος πο πήγασε π τ ν θρησκευτικ φανατισµ τ ν 11 η Σεπτεµ ρίου. ν ταν «προφητικ» («προφητε ες» δ ν γίνονται κάτω π τ ν λληνικ ο ραν, ε ναι κι α τ ς να π τ δηλητηριώδη προϊ ντα τ ς σιατικ ς ρήµου). Hταν π ρισµα τ ς σ νθεσης το Xθ ς κα το Σήµερα, π τ πο α ναπ τρεπτα παράγεται τ A ριο ( π «τ τ ντα πρ τ ντα τ τ σσ µενα», π τ ν ποίων στηρίχθηκε Mαντική, πιστήµη το Aπ λλωνος, το θεο πο τ σο «γάπησε τ ν λη θειαν», πως γράφει ρχιερέας του Πλο ταρχος στ «Περ το E το ν ελφο ς»). M λλα λ για ταν λλογη πρ λεψη - συνέπεια τ ς σταθερ ς κεντρικ ς δέας το περιοδικο α το, π τ τε πο κδ θηκε πρ ν 20 κρι ς χρ νια, τι δ ν πάρχει παρ ν κα µέλλον γι τ ν νθρωπ τητα, ν δ ν γνωρίζ η τ ληθιν παρελθ ν της, πο παναλαµ άνεται κουραστικ στ ς σελίδες µας, πως γνωρίζουν ο ναγν στες µας. O Γιαχ ισµ ς µ τ τρία γνήσια δεολογικ τέκνα του, τ ν Iουδαϊσµ, τ ν Xριστιανισµ κα τ ν Iσλαµισµ, λειτουργε παντο κα πάντοτε µ τ ν διο τρ πο ε τε δι τ ς γενοκτονίας ξι θν ν π τ ν Iησο το Nαυ ε τε δι τ ς γενοκτονίας τ ν κατοίκων τ ς κοιτίδας το Eλληνικο Eθνους (Θη ν, Eλευσίνας, Mεγάρων, Kορίνθου, Aργους, Σπάρτης κα Oλυµπίας ο Aθηνα οι γλ τωσαν προσωρινά, δι τι κήρυξαν πανστρατι ) π το ς χριστιανο ς το Aγίου Θεοδοσίου το Mεγάλου τ ν µοίων του ε τε δι τ ς σφαγ ς κατοµµυρίων «πίστων» π τ 622 µ.x., τ τος τ ς Eγίρας το Mωάµεθ, ως σήµερα π το ς πιστο ς του. Kα πρ παντ ς ε ναι µ νιµος µπνευστής, σηµαιοφ ρος κα δηγ ς τ ν χθρ ν το Πολιτισµο π το ς χριστιανο ς κτελεστ ς το ιατάγµατος «Eς δαφος φέρειν» το 392 µ.x. κατ τ ς Eλληνικ ς Eπιστήµης κα Tέχνης µέχρι το ς Tαλιµπάν, πο ξαφάνισαν τ 2001 µ.x. π προσώπου γ ς τ προϊσλαµικ ργα τέχνης στ Aφγανιστ ν ( λ. «αυλ ν», τ. 230, 231, 232). T µήνυµα γι το ς χοντες πλ ς κάποια ριστη δέα γι τ ν ναγκαι τητα τ ς λληνικ τητας ς µοναδικο µέλλοντος µι ς νωµένης πολιτισµένης νθρωπ τητας ε ναι σαφές: T παιχνίδια το ναγκαλισµο µ να π τ προαναφερθέντα τέκνα το (διαλυ µενου λ γ ω τ ς ξαπλώσεως τ ς λληνικ τητας σ λο τ ν πλανήτη κα γι α τ σπασµωδικ κα πελπισµένα ντιδρ ντος) Aσιατικο Σκ τους, στω σ ν ντί αρο πρ ς τ δ ο λλα, ε ναι θανατηφ ρο κυριολεκτικ κα στορικά. H µίξη το ταφου πτώµατος τ ς Θεοκρατικ ς Aλογίας µ τ ν Eλληνικ Λ γο, πο πιχειρήθηκε π τ σκοτειν κοµµάτι τ ς ξουσίας πο µεταπολεµικ πέδραµε κα λέγχει τώρα πολιτικ κα δεολογικ τ ς HΠA, φτειασε τ σηµεριν «κοµµένη µαγιά», µ τ ν ποία δ ν µπορε ν παρασκευασθ σο πα τ ς δ θεν παγκοσµι τητας τ ν µαγείρων της. Kα καταλήγουµε µ τ ν πανάληψη το τελικο µην µατος το πρώτου ρθριδίου το τε χους α το (πο ε χε γραφτ στ ς 28 A γο στου): H γενεσιουργ ς, γ νιµη, µοναδικ πνευµατικ «µαγι» γι τ ν στορικ ζ µωση µι ς νέας νιαίας νθρωπ τητας ε ναι Eλληνικ ς Πολιτισµ ς. Oσοι δ ν τ καταλα αίνουν α τ α τ µατως πο άλλονται π τ στορικ γίγνεσθαι..i.λ. 11-9-01