ΣΠΟΥΔΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Β ALEXANDER THE GREAT HELLENIC LANGUAGE SCHOOL ATHENS- THESSALONIKI- CHANIA

ΣΠΟΥΔΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Β ALEXANDER THE GREAT HELLENIC LANGUAGE SCHOOL ATHENS- THESSALONIKI- CHANIA

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΜΠΑΛΑΦΟΥΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 2

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΣΤΙΞΗ Α. Διαβάστε το γράμμα της Ελένης στη Μαρία. Βάλτε κόμμα (,) ή τελεία (.) όπου χρειάζεται και γράψτε με ΚΕΦΑΛΑΙΑ γράμματα όπου πρέπει. Α π.χ. 9 υγούστου 1986 Α Μ γαπημένη μου αρία σου γράφω αυτό το σύντομο γράμμα για το καινούριο μας σπίτι είναι πολύ κοντά στο σχολείο μου και έτσι δεν χρειάζεται να παίρνω λεωφορείο ή να φεύγω νωρίς δίπλα μας είναι ένα ωραίο πάρκο με πολλά λουλούδια και δέντρα κάθε απόγευμα μετά το διάβασμα πηγαίνω και παίζω με τις φίλες μου τελικά μου αρέσει πολύ η καινούρια μου γειτονιά όμως μου λείπεις εσύ και όλη η παρέα τώρα πρέπει να σε αφήσω θα σου γράψω πάλι σύντομα. με αγάπη ελένη Β. Στις παρακάτω φράσεις να βάλετε το κατάλληλο σημείο στίξης. Ερωτηματικό [;], θαυμαστικό [!], διπλή παύλα [ - ], διπλή τελεία [:], παρένθεση [( )], αποσιωπητικά [...], εισαγωγικά [] 1. Τι έχεις μέσα στην τσάντα 2. Τι ωραίο σπίτι 3. Η γιαγιά έλεγε πάντοτε μη λέτε κακά λόγια 4. Που θα πάτε 5. Η δασκάλα μου καλή της ώρα μου έλεγε να διαβάζω πολύ. 6. Αν δε διαβάζεις βάλ το καλά στο μυαλό σου δε θα προχωρήσεις στις σπουδές σου. 7. Όταν φτάσαμε στο χωριό μου 50 χιλιόμετρα από την Καρδίτσα ήταν μεσάνυχτα. 3

Γ. Βάλτε διαλυτικά όπου χρειάζονται. 1. μαύρα 2. Αι- Γιώργης 3. άυλος 4. αυπνία 5. πρωί Δ. Βάλτε απόστροφο όπου χρειάζεται. 1. Θα ρθει ό,τι κι αν γίνει. 2. Πού είναι τ άλλα βιβλία; 3. Δεν μπορώ να γράψω με αυτό το μολύβι. 4. Δεν μου έστειλε κανένα γράμμα απ τη μέρα που φυγε. Ε. Βάλτε όλα τα σημεία στίξης που λείπουν από το κείμενο. Τις μαρίδες το γαύρο το μπακαλιάρο τα συκωτάκια τα τηγάνιζαν έξω από τα μαγειρεία στο πεζοδρόμιο για να προκαλεί η τσίκνα τους πελάτες και τα διναν τυλιγμένα σε λαδόκολλες μ αλάτι οι σερβιτόροι που χαν φωνή τενόρου έπρεπε να παραγγέλνουν τραγουδιστά τα φαγητά στο μάγειρα ξέρετε που συνέβαιναν αυτά στην Αθήνα την παλιά και μάλιστα στο Μεταξουργείο όπως μας περιγράφει ο Κώστας Δημητριάδης στο βιβλίο του Παλιές Γειτονιές. ΣΤ. Να βάλετε τόνο και διαλυτικά στις λέξεις: : 1. αυλα πνευματα 2. υιοθετημενος υιος 3. μυικη δυναμη 4. ρωμαικη αγορα 5. νεραιδα του δασους 6. πλαινο συρταρι 7. πλατεια ομονοιας 8. καταπραυντικα φαρμακα 9. χαιδεμενο μωρο 10. θεικες μορφες 4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ Α. Συμπληρώστε τις προτάσεις με τις προσωπικές αντωνυμίες: το, τα, τον, τους, την, τις. 1. Ξέρεις το φίλο μου το Γιάννη; Όχι, δεν... ξέρω. 2. Μαρία, γνωρίζεις την Άννα και την Καίτη; Ναι,... γνώρισα στο πάρτυ. 3. Κώστα, εσύ έχεις τα περιοδικά μου; Όχι,... έχει ο Γιάννης. 4. Κοίτα, έρχονται ο Κώστας και ο Αντώνης. Ναι,... βλέπω. 5. Ποιος έχει το μολύβι μου; Εγώ... έχω. 6. Μου δίνεις την εφημερίδα, Άννα;... διαβάζω τώρα, περιμένεις λίγο; Β. Συμπληρώστε τις προτάσεις με τις αντωνυμίες: αυτός, αυτοί, εσύ, εσείς, εγώ, εμείς. 1. Όταν... διαβάζω την εφημερίδα μου, η Άννα βλέπει τηλεόραση. 2. Ο Κώστας θέλει καφέ και... θέλουμε αυγά ομελέτα.... τι θέλεις; 3.... ο κύριος είναι φίλος του Κώστα. 4.... έχουν μόνο ένα παιδί.... έχετε παιδιά; 5

Γ. Να βρείτε τις προσωπικές αντωνυμίες στο κείμενο. Μια μέρα του είπε: «Εγώ θα φύγω την άλλη εβδομάδα. Έχεις καμιά παραγγελία;» «Όχι, όχι» του αποκρίθηκε «αν όμως μείνεις εσύ λίγες μέρες ακόμα εδώ... μπορεί να ρθω κι εγώ». Το έλεγε χωρίς να το πιστεύει. Ήταν τόσο μεγάλη η επιθυμία του κι ήθελε να του δείξει πως μπορούσε κι αυτός να ταξιδέψει. Δ. Βάλτε τις αντωνυμίες αντί για τις λέξεις που είναι σε παρένθεση. π.χ. Δεν (του Νίκου) αρέσει Δεν του αρέσει 1. Που (το βιβλίο) έβαλες; 2. Η δουλειά (των εργατών) είναι σκληρή. 3. Πήρα το γράμμα σου και (εσένα) ευχαριστώ. 4. (της Μαρίας) (το βιβλίο) έδωσες; 5. Τι είναι αυτό που (από μένα) ζήτησες; 6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΟΡΙΣΤΙΚΕΣ- ΑΟΡΙΣΤΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ Α. Διαλέξτε από τις παρενθέσεις τη σωστή αόριστη αντωνυμία και συμπληρώστε τα κενά. 1. (καμία, κάποια) μέρα ο Γιάννης ήρθε στο σπίτι και μου έδωσε (μερικά, άλλα) βιβλία που του είχα ζητήσει. 2. Όταν (καθένας, κάποιος) δε συμφωνεί με τη γνώμη του Νίκου, αυτός θυμώνει. 3. Αυτή είναι εύκολη δουλειά. (καθένας, κάποιος) μπορεί να την κάνει. 4. Όταν ο γιατρός εξετάζει (καθένα, κάποιον) ασθενή, όλοι οι (άλλοι, μερικοί) περιμένουν στην αίθουσα. 5. (κάποια, κάθε) εβδομάδα πηγαίνω στα μαγαζιά και αγοράζω τρόφιμα και ποτά. 6. Η Ελένη έρχεται στο μάθημα (κάποια, κάθε) Τρίτη και Παρασκευή. Όλες τις (μερικές, άλλες) μέρες δεν μπορεί γιατί δουλεύει. 7

Β. Διαβάστε προσεκτικά τις προτάσεις που ακολουθούν. Γράψτε ξανά κάθε πρόταση έτσι ώστε να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις στην παρένθεση. π.χ. Έχω κάτι στο χέρι μου, (τίποτα) Δεν έχω τίποτα στο χέρι μου. 1. Βλέπω κάποιον στο παράθυρο. (κανέναν) 2. Όταν ήρθε μου έδωσε κάτι. (τίποτε) 3. Τηλεφώνησε κάποια κυρία Ελένη, όταν έλειπες. (καμιά) 4. Μου εμπιστεύτηκε κάποια μυστικά του. (κανένα) 5. Έφαγα κάτι στο γραφείο. (τίποτα) 6. Ήρθαν κάποιοι καινούριοι μαθητές σήμερα. (κανένας) Γ. Υπογραμμίστε την αόριστη αντωνυμία κανένας, καμία, κανένα όπου χρησιμοποιείται με την έννοια κάποιος, -α, -ο. π.χ. Α: Με ζήτησε κανένας; (= κάποιος) Β: Όχι, κανένας. 1. Καμιά μέρα θα περάσω να σε δω στο γραφείο. 2. Έχεις κανένα περιοδικό να διαβάσω; 3. Δεν έχω καμιά ελεύθερη ώρα. Έχω πολλές δουλειές. 4. Θέλεις να σου φέρω καμία σοκολάτα; 5. Με κοίταξε χωρίς να μου πει καμιά κουβέντα. 8

6. Του ζήτησα ένα από τα περιοδικά του και δεν μου έδωσε κανένα. 7. Αν έχεις κανένα πρόβλημα να μου το πεις. 8. Καμία μαθήτρια δεν ήρθε χτες. 9. Τα έκανε όλα μόνος του χωρίς καμία βοήθεια. 10.Κανένας χειμώνας δεν ήταν τόσο βαρύς όσο αυτός. Δ. Γράψτε τις προτάσεις έτσι ώστε να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις 1-5 στη θέση του εγώ. Κάντε τις απαραίτητες αλλαγές. Εγώ ο ίδιος φροντίζω τις δουλειές μου. π.χ. Αυτά τα ίδια φροντίζουν τις δουλειές τους. 1. Αυτός... 2. Εμείς... 3. Αυτές... 4. Αυτοί... 5. Αυτή... Ε. Γράψτε τις προτάσεις χρησιμοποιώντας τις λέξεις 1-5 στη θέση του Γιάννη. Κάντε τις απαραίτητες αλλαγές. Γιάννη, μπορείς να μεταφέρεις το δέμα μόνος σου; 1. Μαρία... 2. Κώστα... 3. Παιδιά... 4. Άννα, Ελένη... 5. Εσείς... 9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ- ΚΤΗΤΙΚΕΣ- ΔΕΙΚΤΙΚΕΣ Α. Αντικαταστήστε τις κτητικές αντωνυμίες δικός, -ή, -ό όπως στο παράδειγμα: π.χ. ο δικός μας σκύλος ο σκύλος μας 1. το δικό μας βιβλίο 2. τα δικά σας μολύβια 3. ο δικός τους καθηγητής 4. οι δικοί τους καθηγητές 5. η δική μας δουλειά 6. οι δικές σας ασκήσεις 7. η δική μου γυναίκα 8. ο δικός σου παππούς 9. το δικό του σχολείο 10.το δικό της παιχνίδι Β. Συμπληρώστε τα κενά με την κατάλληλη δεικτική αντωνυμία 1. Α: Βλέπεις... το αεροπλάνο. Β: Όχι, πού είναι; Γ: Να, τώρα περνάει πάνω από... τα βουνά. 2. Α: Έχω... πράγματα να κάνω και όλο τα ξεχνάω! Β: Γιατί δεν τα γράφεις σ... το χαρτί να τα θυμάσαι; 3. Α: Κάθε μέρα μαλώνω με τον Γιάννη. Έχουμε οικονομικό πρόβλημα! Β: Α! Εγώ και ο Κώστας δεν έχουμε... προβλήματα. 10

Γ. Συμπληρώστε τα κενά με την κατάλληλη ερωτηματική αντωνυμία. (τι, ποιος-α ο, πόσος η ο) 1....ώρα είναι; Είναι 10:00 ακριβώς. 2....ψωμί θέλετε; Μισό κιλό, παρακαλώ. 3....περιοδικό θέλεις, τα ΕΠΙΚΑΙΡΑ ή τον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ; 4....αυγά θέλετε; Δώδεκα παρακαλώ. 5....παπούτσια θέλεις, τα μαύρα ή τα καφέ; 11

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΕΠΙΘΕΤΩΝ Α. Να σχηματίσετε προτάσεις όπως στο παράδειγμα: Γιάννης - χοντρός - Αλέξη Ο Γιάννης είναι πιο χοντρός από τον Αλέξη. 1. αυτοκίνητο- γρήγορο- ποδήλατο... 2. θάλασσα- μεγάλη- λίμνη... 3. λάδι- ελαφρύ- νερό... 4. χρυσός - σπάνιος - σίδερο... 5. χωριό- ήσυχο- πόλη... 6. αεροπλάνο- ασφαλές- αυτοκίνητο... 7. Άννα- όμορφη- Μαρία... 8. ποδηλασία- κουραστική- βάδισμα... 9. μέταλλο- ανθεκτικό- ξύλο... 10.Κώστας- έξυπνος- Γιάννη... 12

Β. Σχηματίστε προτάσεις όπως στο παράδειγμα: Θεατρικό έργο/ ενδιαφέρον/ 2 φορές Αυτό το θεατρικό έργο ήταν τόσο ενδιαφέρον που το είδαμε 2 φορές. 1. ταινία/βαρετή/πριν το τέλος 2. μάθημα/δύσκολο/3 φορές 3. θόρυβος/δυνατός/πονοκέφαλος 4. δρόμος/επικίνδυνος/30χλμ. 5. ποδοσφαιρικός αγώνας/άσχημος/στη μέση Γ. Σχηματίστε τα παραθετικά των επιθέτων: Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός 1. Πυκνός 2. Σπουδαίος 3. Μακρύς...................................................... 13

4. Ευγενής 5. Φτωχός 6. Βαρύς 7. Σκοτεινός 8. Χαμηλός 9. Πολύς 10. Λίγος.............................................................................................................................. Δ. Σχηματίστε προτάσεις όπως στο παράδειγμα. Χρησιμοποιήστε τις λέξεις τόσο...όσο για να συνδέσετε τις φράσεις. Πχ. Η Ιστορία είναι δύσκολο μάθημα. Τα μαθηματικά είναι πιο δύσκολο μάθημα. Η Ιστορία δεν είναι τόσο δύσκολο μάθημα όσο τα Μαθηματικά. 14

1. Ο Κώστας είναι καλός επιχειρηματίας. Ο πατέρας του είναι πιο καλός επιχειρηματίας. 2. Η λεωφόρος είναι φαρδιά. Η εθνική οδός είναι πιο φαρδιά. 3. Το αυτοκίνητό μου είναι ακριβό. Το αυτοκίνητο του Νίκου είναι πιο ακριβό. 4. Το σπίτι σας είναι άνετο. Το σπίτι μας είναι πιο άνετο. 5. Η Ρόδος είναι μεγάλο νησί. Η Κρήτη είναι πιο μεγάλο νησί. Ε. Συμπληρώστε τα κενά χρησιμοποιώντας τις λέξεις στην παρένθεση. Μετά βάλτε σε κύκλο τη σωστή απάντηση. 1. Ποιος είναι... του κόσμου; (μεγάλος ωκεανός) α. Ο Ειρηνικός β. Ο Ατλαντικός γ. Ο Ινδικός 2. Ποιος είναι... στον κόσμο; (μακρύς ποταμός) α. Ο Νείλος β. Ο Αμαζόνιος γ. Ο Μισισσιπής 3. Ποιο είναι... στον κόσμο; (μικρό κράτος) α. Το Βατικανό β. Το Μονακό γ. Η Ανδόρα 4. Ποιο είναι... στον κόσμο; (ταχύ ζώο) α. Το άλογο β. Το τσιτάχ γ. Η αντιλόπη 5. Ποιο είναι... του κόσμου; (ψηλό βουνό) α. Τα Ιμαλάια β. Τα Λευκά Όρη γ. Ο Όλυμπος 15

ΣΤ. Σχηματίστε προτάσεις όπως στο παράδειγμα: Τρομαχτικό όνειρο/ βλέπω Ποιο είναι το πιο τρομαχτικό όνειρο που έχεις δει; 1. βαρετή ταινία/ βλέπω. 2. ενδιαφέρον βιβλίο/ διαβάζω. 3. κακή συναυλία/ παρακολουθώ. 4. νόστιμο φαγητό/ τρώω. 5. καλό κρασί/ πίνω. Ζ. Συμπλήρωσε τα κενά με τον σωστό τύπο επιθέτου που υπάρχει στην παρένθεση. 1. Ο Κώστας είναι... μουσικός από τον Γιάννη. (καλός) 2. Είναι... οδηγός. Παραλίγο να χτυπήσει μια κυρία. (απρόσεκτος) 3. Μήπως έχεις κανένα... περιοδικό από αυτό; (ενδιαφέρον) 4. Η άσκηση είναι... από ό,τι νόμιζα. (δύσκολη) 5. Οι γυναίκες είναι... και... οδηγοί από τους άντρες. (υπομονετικές, προσεχτικές) 6. Αυτό είναι... αυτοκίνητο που είχα ποτέ. Τρέχει με 260 χλμ την ώρα. (γρήγορο) 7. Έχω... νέα. Απέτυχα στις εξετάσεις μου. (δυσάρεστα) 8. Νιώθω... να ταξιδέψω με αεροπλάνο παρά με αυτοκίνητο.(ασφαλής) 9. Θα πάρω μια ασπιρίνη γιατί έχω έναν... πονοκέφαλο. (δυνατό) 10.Η Άννα είναι... κοπέλα που έχω δει ποτέ. (όμορφη) 16

Η. Να σχηματίσετε τα παραθετικά των επιθέτων και των επιρρημάτων στις ακόλουθες προτάσεις. 1. Το αυτοκίνητό σας είναι ωραίο.. 2. Θα σας αρέσει πολύ αυτή η παράσταση.. 3. Ρίξαμε σε χαμηλό σημείο την παραγωγή μας.. 4. Μικρή είναι η εισφορά σας στον έρανο.. 5. Με τέτοια περιουσία είναι πλούσιος.. 6. Το ακριβότερο δεν είναι απαραίτητα και το καλύτερο.. 17

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΟΡΙΣΤΟΥ Α. Να βρείτε την προστακτική των ρημάτων της στήλης α και να τη γράψετε στη στήλη β. α β 1. βλέπω... 2. κρύβω... 3. αφήνω... 4. ντύνω... 5. πιάνω... 6. λέγω... 7. σηκώνω... 8. δένω... 9. δουλεύω... 10. ξεχνάω... Β. Κάντε προτάσεις όπως στο παράδειγμα: π.χ. Μαρία, να κρύψεις αυτά τα γράμματα. Κρύψε αυτά τα γράμματα 1. Να αφήσεις ήσυχο τον πατέρα σου. 2. Να ξεχάσεις ό,τι σου είπα. 3. Να σηκώσεις τα βιβλία από το πάτωμα. 4. Να πεις την αλήθεια. 5. Να δεις τα αστέρια. 18

Γ. Να συμπληρώσετε τα κενά με τα ρήματα που είναι σε παρένθεση στην προστακτική. 1. Πέτρο,... αυτά τα κείμενα και... τα στη γραμματεία. (συμπληρώνω, δίνω) 2.... εδώ σας παρακαλώ. (υπογράφω) 3.... τους τα νέα, γιατί αυτοί δεν τα άκουσαν. (λέω) 4.... το συμβόλαιο και... μου αν συμφωνείς με τους όρκους. (βλέπω, λέω) 5.... αυτή την κακή συνήθεια γιατί γίνεσαι αντιπαθητικός. (κόβω) Δ. Να αλλάξετε τις παρακάτω προτάσεις βάζοντας το υπογραμμισμένο ρήμα στην προστακτική. Κάνετε όλες τις απαραίτητες αλλαγές. π.χ. Είπα στο Γιώργο να δώσει τα βιβλία στον Ανδρέα. Γιώργο, δώσε τα βιβλία στον Ανδρέα! 1. Να φωνάξεις τη Μαρία και να της πεις ότι την θέλει η μητέρα της. 2. Είναι ωφέλιμο να κάνεις αυτές τις ασκήσεις κάθε μέρα. 3. Πρέπει να διαβάσεις καλά τα μαθήματά σου. 4. Είναι απαραίτητο να φας όλο το φαγητό σου. 5. Να πιεις όλο σου το γάλα. 19

6. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΡΗΜΑΤΑ Β Α. Γράψτε τα ρήματα έτσι ώστε να συμφωνούν με τη λέξη στην παρένθεση. π.χ. βοηθάω (εσύ) βοηθάς (εμείς) βοηθάμε 1. ακούω (εσείς)... (εσύ)... 2. τρώω (εσύ)... (αυτός)... 3. καίω (εσύ)... (εμείς)... 4. κλαίω (εσύ)... (εμείς)... 5. φυλάω (εσείς)... (εμείς)... 6. πεινάω (αυτή)... (εσύ)... Β. Χρησιμοποιήστε τα ρήματα στην παρένθεση και συμπληρώστε τα κενά. 1. Γιάννη, τι... όταν...; (τρώω, πεινάω) 2. Κοίτα! Το παιδί μου...! (κλαίω) 3. Τι μουσική..., Μαρία; (ακούω) 20

4. Πού... για ψώνια, Ελένη; (πάω) 5. «Όταν... τα ρούχα σου έχεις τα μισά.» (φυλάω) Γ. Συμπληρώστε τα κενά με τα ρήματα του πίνακα. ακούτε / πηγαίνετε πάνε/ λένε/ φταίει 1. Ο Γιάννης ανησυχεί πολύ. Δεν... καλά οι δουλειές του. 2.... με προσοχή τι σας λένε. 3. Γιατί δεν... να δείτε τι έγινε; 4. Εμένα με... Γιώργο. Εσένα; 5. Δε... αυτός, είναι αθώος. ΑΟΡΙΣΤΟΣ Α. Γράψτε στη στήλη β τον αόριστο των ρημάτων της στήλης α. α β (κάθε μέρα) (χτες) 1. βοηθάω βοήθησα 2. ακούω... 3. μιλάω... 4. ξυπνάω... 5. πεινάω... 6. περνάω... 7. τηλεφωνάω... 8. κυνηγάω... 9. γελάω... 10.τραγουδάω... 11. πουλάω... 21

12. πολεμάω... 13. πονάω... 14. ξεχνάω... 15. χαλάω... 16. φταίω... 17. κλαίω... 18. καίω... 19. φυλάω... 20. ακουμπάω... Β. Συμπληρώστε τα κενά με τα ρήματα των παρενθέσεων: 1. Μόλις..., πήγαμε για φαγητό. (πεινάω) 2. Χτες στο δρόμο...μια πολύ δύσκολη λέξη. (ακούω) 3. Με... αν θέλω να πάω μαζί του στο γλέντι, και γω του είπα «όχι». (ρωτάω) 4. Τι... χτες στο πάρτυ, Μαρία; (φοράω) 5. Τον... γι αυτό που έκανε για μας όταν πέθανε η μητέρα μας. (ευχαριστώ) 6.... τόσο πολύ, που ήπιαμε όλο το χυμό πορτοκαλιού που ήταν στο ψυγείο. (διψάω) 7. Χτες... να σου πω ότι... με τον Γιάννη για το πρόβλημά σου. (ξεχνάω, μιλάω) 8. Καθίσαμε και... το πρόβλημά του. (συζητάω) Γ. Συμπληρώστε τα κενά με τα ρήματα στην παρένθεση: 1. Καλά, εσύ δεν... τι... χθες; (ακούω, λέγω) 2. Ποιον... για το πρόβλημά σου; (ρωτάω) 3. Ο Κώστας... το καλό του πουκάμισο και έφυγε. (φοράω) 4.... πολύ, γι αυτό ήπια την πορτοκαλάδα σου. (διψάω) 5. Χτες σου... δύο φορές. Πού ήσουνα; (τηλεφωνάω) 22

Δ. Γράψτε τα «αντίθετα» ρήματα: 1. γελάω... 2. σπάω... 3. ακούω... 4. διψάω... 5. ρωτάω... Ε. Τώρα γράψτε τα ρήματα της άσκησης Δ στον Αόριστο. 1....... 2....... 3....... 4....... 5....... ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ Α. Συμπληρώστε τις φράσεις με τα ρήματα και τις λέξεις στην παρένθεση. π.χ. Αν έχεις πρόβλημα με την αλληλογραφία σου, εγώ θα σε βοηθήσω να απαντήσεις σε μερικά γράμματα.... (βοηθάω απαντάω γράμματα) 1. Αύριο θα συναντηθούμε και...... (συζητάω πρόβλημα) 2. Είμαι σίγουρη ότι αύριο πάλι...... (ξεχνάω βιβλίο) 3. Νομίζω πως απόψε ο Γιάννης... (ξενυχτάω διαβάζω) 4. Έτσι που τρέχεις...... (διψάω πεινάω περισσότερο) 23

5. Αν προλάβουμε το μεσημεράκι,... (περνάω σπίτι) 6. Φοβάμαι ότι αύριο ο γιατρός... (πονάω). 7. Όταν τον δω αύριο,...... (ρωτάω εξετάσεις) 8. Σε λίγη ώρα......... (συναντάω διευθυντής γραφείο) 9. Όταν τον δω απόψε,...... (εξηγώ έγινε) 10.Αν δεν είσαι φρόνιμος,... (χτυπάω) Β. Συμπλήρωσε τις φράσεις της στήλης α με τις φράσεις που είναι στη στήλη β. α 1. Εσείς, πότε...; 2. Αύριο που θα πας στην αγορά...; 3. Φάτε καλά το πρωί... 4. Τι ώρα...; 5. Πάμε σ αυτό το έργο... β α. γιατί θα πεινάσετε το μεσημέρι β. γιατί νομίζω ότι θα γελάσουμε πολύ γ. θα ξαναπάτε δ. θα κοιτάξεις για το πλεκτό που σου είπα ε. θα ξυπνήσεις 24

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ Α. Χρησιμοποιήστε τα ρήματα του πίνακα για να συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων. διέκοπτα, έφταιγες, συζητούσαμε, έκλαιγα, σπούδαζαν, πήγαινες, γύριζες, μιλούσε, έμεναν, περπατούσες 1. Όταν... τα παιδιά μου στην Ιταλία,... στη φοιτητική Εστία. 2. Ποιον συνάντησες την ώρα που... στο σπίτι; 3. Νομίζω ότι... και συ για ό,τι έγινε χτες. 4. Όταν ήμουν μικρή... με το παραμικρό. 5. Όλο το βράδυ... πολιτικά. 6. Πού... χτες το πρωί; Σε είδα που... βιαστικά χωρίς να προσέχεις γύρω σου. 7. Χτες ο Μάριος θύμωσε πολύ μαζί μου. Γιατί, ενώ αυτός..., εγώ τον... συνέχεια με ερωτήσεις. Β. Διαλέξτε το σωστό ρήμα και συμπληρώστε τις προτάσεις. 1. Όταν ήμουν στην ηλικία σου δεν... (α. κάπνισα, β. κάπνιζα) 2. Κανείς δεν... τίποτα όση ώρα αυτός μας... το πρόγραμμα. (α. κατάλαβε, β. καταλάβαινε, γ. εξήγησε, δ. εξηγούσε) 3.... συνέχεια πως θα του κλέψουν το καινούριο και πανάκριβο αυτοκίνητό του. (α. είπε, β. έλεγε) 4. Πώς... στις διακοπές σου; (α. περνούσες, β. πέρασες) 5. Κάθε φορά που πηγαίναμε μαζί διακοπές... πολύ ωραία. (α. περάσαμε, β. περνούσαμε) 25

Γ. Γράψτε ξανά τις προτάσεις όπως στο παράδειγμα. π.χ. Κάθε φορά που τον βλέπω, του λέω να προσέχει. Κάθε φορά που τον έβλεπα, του έλεγα να προσέχει. 1. Κάθε φορά που με διακόπτει, τον μαλώνω... 2. Κάθε φορά που τον κερδίζω στο σκάκι, θυμώνει... 3. Κάθε φορά που βάζω κολόνια, με πιάνει αλλεργία.... 4. Κάθε φορά που γράφω στον πίνακα, οι μαθητές μιλάνε.... 5. Κάθε φορά που τον ακούω να τραγουδάει, σταματάω τη δουλειά μου.... 26

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΡΗΜΑΤΑ ΣΕ ΟΜΑΙ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ Α. Συμπληρώστε τα κενά με ε ή αι. 1. Το βιβλίο αυτό διδάσκετ... στο Λύκειο. 2. Πώς γράφετ... αυτή η λέξη; 3. Γιατί δε γράφετ... τις ασκήσεις; 4. Πρέπει να απομακρύνετ... τα παιδιά από το πηγάδι. 5. Δεν ξέρουμ... τι θέλετ... να γίνετ... κάθε φορά με τις ασκήσεις. 6. Εγώ δε δέχομ... όλα αυτά που υπογράφετ.... 7. Πάντα δένομ... με τη ζώνη ασφαλείας στο αυτοκίνητο. 8. Πώς λέγετ... αυτός; 9. Αυτή η αρρώστια δε θεραπεύετ.... Β. Γράψτε το ρήμα που περιγράφεται: πχ. Εκπαιδεύομαι = αποκτώ εκπαίδευση 1.... = κάνω συλλογισμούς 2.... = παίρνω δανεικά χρήματα 3.... = χτενίζω τα μαλλιά μου 4.... = κάτι μου φαίνεται παράξενο 5.... = προσπαθώ να είμαι έτοιμος 6.... = δείχνω εμπιστοσύνη σε κάποιον 7.... = κάνω όνειρα 8.... = λέω και κάνω αστεία 9.... = ο κουρέας κόβει τα μαλλιά μου 10...= δίνω εξετάσεις 27

Γ. Βρείτε τη σωστή περιγραφή (α, β ή γ) των ρημάτων. 1. διηγούμαι το έργο α) συζητώ το έργο β) λέω το έργο γ) σκέφτομαι το έργο 2. χρειάζομαι ένα βιβλίο α) χρησιμοποιώ ένα βιβλίο β) διαβάζω ένα βιβλίο γ) θέλω ένα βιβλίο 3. χάνομαι στην πόλη α) ανησυχώ β) χάνω τα πράγματά μου γ) δε βρίσκω το δρόμο 4. αρνούμαι την πρόκληση α) θέλω να πάω β) δε θέλω να πάω γ) δε θέλω να πάω, αλλά θα πάω 5. βαριέμαι το μάθημα α) μου φαίνεται βαρετό β) είναι ενδιαφέρον γ) μου αρέσει 28

ΑΟΡΙΣΤΟΣ Α. Γράψτε τα παρακάτω ρήματα στον τύπο που σας ζητάει η άσκηση. (Χτες) (σήμερα/ κάθε μέρα) 1. σηκωθήκαμε... 2. εργάστηκε... 3. λυπήθηκες... 4. κοιμήθηκε... 5. βιάστηκαν... 6. αισθανθήκατε... 7. εμφανίστηκα... 8. θυμήθηκε... 9. κουραστήκατε... 10.λούστηκαν... 11.ξυρίστηκες... 12.ντυθήκαμε... 13.σκεφτήκατε... 14.φοβηθήκαμε... 15.χρειάστηκα... Β. Γράψτε ξανά τις προτάσεις όπως στο παράδειγμα: π.χ. Κάθε μέρα χρειάζομαι ένα πακέτο χαρτομάντηλα. Χτες το πρωί χρειάστηκα ένα πακέτο χαρτομάντηλα. 1. Κάθε πρωί τα παιδιά μου σηκώνονται στις 8:00. Πλένονται, ντύνονται, παίρνουν τα βιβλία τους και πηγαίνουν στο σχολείο τους. Χτες το πρωί......... 2. Σήμερα η Ελένη χρειάζεται να πάει στο γιατρό, γιατί αισθάνεται άσχημα. Προχτές το απόγευμα......... 29

3. Άσε με ήσυχο! Σκέφτομαι τι θα κάνω. Α! Πολύ ωραία!... 4.Κάθε βράδυ κοιμάμαι νωρίς γιατί κουράζομαι πολύ στη δουλειά μου όλη μέρα. Χτες βράδυ......... 5.Θυμάσαι ποιος είναι αυτός; Λοιπόν...; 30

ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ Α. Συμπληρώστε τις προτάσεις με ένα ρήμα από την παρένθεση. 1.... πολύ όταν ακούσει τα νέα. (α. στεναχωριέμαι β. θα στεναχωρηθεί) 2. Τι ώρα... απόψε; (α. θα θυμηθούμε β. θα κοιμηθούμε) 3. Πού... αύριο; (α. θα συναντηθούμε β. συναντιόμαστε) 4. Πόσος καιρός...για να τελειώσεις; (α. χρειάζεσαι β. θα χρειαστεί) 5. Είμαι σίγουρη ότι... και δε θα πει τίποτε. (α. θα ντραπεί β. ντράπηκε) Β. Γράψτε ξανά τις προτάσεις αρχίζοντας με τη λέξη «αύριο». 1. Κοιμούνται στο σπίτι μας.... 2. Πώς σου φαίνεται το έργο;... 3. Πού κάθεσαι;... 4. Σκέφτομαι τι να του πω.... 5. Αρνούνται την πρόσκλησή μας.... Γ. Γράψτε τα ρήματα του πίνακα στους τύπους που είναι κενοί. Σήμερα Αύριο Χτες Αισθάνομαι Θα αισθανθώ Αισθάνθηκα Θα φανώ 31

Θυμάμαι Δέχομαι Θα φοβηθώ Θα χαθώ Θα γίνω Θα ζεσταθώ Χάρηκα Βαρέθηκα ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ Α. Συμπληρώστε τα κενά των λέξεων ανάλογα με το νόημα των προτάσεων. 1. Καθώς περπατ...σαμε στο πάρκο και συζητ...σαμε για την ταινία που είδαμε, ξαφνικά άρχι...ε να βρέχει. 2. Όταν μου άνοι...ες την πόρτα, έβρεχε πολύ δυνατά. 3. Εκεί που έγρα...α, χτύπ...σε το τηλέφωνο και τρόμα...α πολύ. 4. Όταν ήμουν μικρή, πρώτα διάβα...α τα μαθήματά μου και μετά έτρε...α έξω για παιχνίδι. 5. Σας τηλεφων...σαμε όλο το απόγευμα χτες. 6. Εκεί που έπλ...να τα πιάτα, πρόσε...α ότι το απέναντι σπίτι έπια...ε φωτιά. Φυσικά φώνα...α αμέσως την Πυροσβεστική Υπηρεσία. 7. Εμείς προσπαθ... σαμε να φύγουμε γρήγορα- γρήγορα, γιατί όλο και δυνάμω...ε η καταιγίδα. Β. Συμπληρώστε τις προτάσεις με τα ρήματα στην παρένθεση στο σωστό τύπο. 1. Χτες... όλη μέρα. Το απόγευμα όμως η βροχή... και ένα όμορφο ουράνιο τόξο... τον ουρανό. (βρέχω, στολίζω, σταματάω) 32

2. Τελικά τον..., αφού... ότι δεν... αυτός αλλά ο Γιάννης. (φταίω, συγχωρώ, ανακαλύπτω) 3. Ο καθηγητής... να μάθει τα ονόματα των παιδιών που... πέτρες στα τζάμια του σχολείου. (ρίχνω, επιμένω) 4.... να τον βρω μια ώρα και τελικά τον... στο καφενείο. (βρίσκω, ψάχνω) 5. Όλο το απόγευμα... δίπλα στην τζαμαρία και... ένα τοπίο, ώσπου βράδιασε. (σχεδιάζω, κάθομαι) Γ. Συμπληρώστε τον πίνακα. Σήμερα Χτες Αύριο Χτες όλη μέρα θα κατεβώ έμεινα Έμπαινα μπορώ θα πάω χρειαζόμουνα ξεκουράστηκα έβλεπα 33

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ Α. Διαβάστε τις μικρές παραγράφους και δώστε προτάσεις όπως στο παράδειγμα. π.χ. Κάθε πρωί οι μαθητές μπαίνουν στην τάξη, καθαρίζουν τον πίνακα και κάθονται στα θρανία τους. Ο καθηγητής έρχεται στις 8:30. Όταν έρχεται ο καθηγητής, οι μαθητές έχουν κιόλας μπει στην τάξη, έχουν καθαρίσει τον πίνακα και έχουν καθίσει στα θρανία τους. 1. Το πρωί σηκώνομαι από το κρεβάτι, πλένομαι, ντύνομαι και πίνω καφέ. Ο Μιχάλης έρχεται να με πάρει στις 10:00. 2. Το απόγευμα μαζεύω το σπίτι, πλένω τα πιάτα και μαγειρεύω το βραδινό. Η Άννα έρχεται στις 8:30 το βράδυ. 3. Τα παιδιά μου, κάθε Σαββατο πρωί, καθαρίζουν το δωμάτιό τους, πλένουν τα ρούχα τους και διαβάζουν τα μαθήματα της Δευτέρας. Ο πατέρας τους τα πηγαίνει στο πάρκο στις 12:00.... 34

Β. Συμπληρώστε τα κενά των προτάσεων με το σωστό ρήμα από την παρένθεση. 1. το λογαριασμό του τηλεφώνου αύριο. (α. έχω πληρώσει, β. θα πληρώσω) 2. Το ρολόι μου... εδώ και πολύ καιρό. (α. θα χαλάσει, β. έχει χαλάσει) 3. Όταν σου τηλεφωνώ η μητέρα σου μου λέει συνέχεια ότι... σε δουλειά. (α. θα πας, β. έχεις πάει) 4. Πάλι... τι πρέπει να κάνω αν και μου τα είπες δυο φορές. (α. έχω ξεχάσει, β. ξεχνούσα) 5. Δεν... ακόμα για μεσημέρι.(α. έτρωγα, β. έχω φάει) 6. Μπορείς να πετάξεις την εφημερίδα. Την... όλη. (α. διαβάζω, β. έχω διαβάσει) 7. Μπορείς να μου δανείσεις λίγα χρήματα;... όλα τα δικά μου. (α. έχω ξοδέψει, β. ξοδέψω) 35

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΜΕΤΟΧΕΣ Α. Συμπληρώστε με ο ή ω τα κενά. 1. Πηγαίν...ντας εκεί συνάντησα το Γιάννη να βγαίνει τρέχ...ντας. 2. Περπατούσε κρατ... ντας την τσάντα του κάτω από τη μασχάλη του, σφυρίζ...ντας. 3. Τα παιδιά περπατούσαν γελ...ντας και τραγουδ...ντας. 4. Μεγάλωσε τα παιδιά του δουλεύ...ντας πολύ σκληρά. 5. Πέρασε όλη του τη ζωή μελετ...ντας μουσική. Β. Γράψτε ξανά τις προτάσεις όπως στο παράδειγμα: π.χ. Με χαιρέτησε και κούνησε το χέρι του. Με χαιρέτησε κουνώντας το χέρι του. 1. Μου είπε τα νέα της και έκανε δουλειές.... 2. Ο Κωστάκης πήγε στη μαμά του και έκλαιγε.... 3. Πέρασε την ώρα του και έβλεπε τηλεόραση.... 4. Κολυμπούσε και ζητούσε βοήθεια.... 5. Ήρθε στο σπίτι και έτρεχε.... Γ. Γράψτε τις μετοχές σε οντας ή ώντας των παρακάτω ρημάτων. 1. βλέπω... 2. κάνω... 3. περνώ... 4. προσπαθώ... 5. τρώω... 6. έχω... 7. πιστεύω... 36

8. ρωτώ... 9. παρακαλώ... 10.μαθαίνω... Δ. Γράψτε τα ρήματα των μετοχών: π.χ. αγαπώντας αγαπώ 1. ακούγοντας... 2. ανεβαίνοντας... 3. βρίσκοντας... 4. δείχνοντας... 5. διορθώνοντας... 6. διψώντας... 7. συμφωνώντας... 8. πεινώντας... 9. πέφτοντας... 10.περνώντας... 11. παίρνοντας... 37

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Α. Γράψτε τις προτάσεις όπως στο παράδειγμα: π.χ. α) Ο Γιάννης λέει: «Δεν έχω καθόλου χρήματα». Ο Γιάννης λέει ότι δεν έχει καθόλου χρήματα. β) Η Μαρία ρωτάει: «Πήγες στο θέατρο;» Η Μαρία ρωτάει αν πήγες στο θέατρο. 1. Ο δάσκαλος μας λέει : «Πρέπει να διαβάζετε». 2. Σου επαναλαμβάνω: «Δεν επιτρέπεται το κάπνισμα». 3. Σε προειδοποιώ: «Δεν θα προλάβεις το τρένο». 4. Ο Αντώνης λέει: «Γράφω στους γονείς μου συχνά». 5. Με ρωτάει: «Θα πας στο γλέντι του Νίκου;» 6. Σε ξαναρωτάω: «Κλείδωσες την πόρτα πριν φύγεις;» 7. Κάθε φορά που με βλέπει μου λέει: «Είσαι φίλος μου». 8. Κάθε φορά που με βλέπει με ρωτάει: «Έχεις καιρό για καφέ;» 9. Τους γράφω: «Θέλω να αγοράσω ένα σπίτι». 10.Ο σταθμάρχης λέει: «Το τρένο θα καθυστερήσει μια ώρα».. 38

Β. Διαβάστε το κείμενο και γράψτε ένα διάλογο. ΚΕΙΜΕΝΟ Ο δημοσιογράφος ρωτάει τον ηθοποιό αν του αρέσει το καινούριο θεατρικό έργο. Ο ηθοποιός του απαντά πως του αρέσει πολύ και ότι νομίζει πως είναι το πιο ωραίο έργο της ζωής του. Ο δημοσιογράφος του εύχεται καλή επιτυχία και ο ηθοποιός τον ευχαριστεί. ΔΙΑΛΟΓΟΣ Δημ.:...... Ηθοπ.:...... Δημ.:...... Ηθοπ.:...... Γ. Γράψτε προτάσεις όπως το παράδειγμα: π.χ «Κλείσε την πόρτα.» Μου είπε να κλείσω την πόρτα. 1. Άνοιξε το παράθυρο. 2. Κλείδωσε την εξώπορτα. 3. Πάρε τα κλειδιά σου. 4. Μην ξεχάσεις την ομπρέλα σου. 5. Τηλεφώνησε στο γραφείο της. 39

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ Α. Να γράψετε προτάσεις όπως το παράδειγμα. (Χρησιμοποιήστε τα ρήματα: ρωτάω, δεν είμαι σίγουρος, αναρωτιέμαι, δεν ξέρω) π.χ. Τι λές, Γιάννη; Ρωτάει τι λέει ο Γιάννης. 1. Πού πας, Μαρία; 2. Πρέπει να φύγω ή να μείνω; 3. Τι πρέπει να κάνω; 4. Θα γίνει ο αγώνας; Β. Να γράψετε ερωτήσεις από τις προτάσεις, όπως το παράδειγμα: π.χ. Πες μου πού πήγες χτες. Που πήγες χτές; 1. Δεν ξέρω αν άρχισε το μάθημα. 2. Δεν ήξερε πού να πάει για φαγητό. 3. Δεν ξέρω γιατί γελάει αυτός. 4. Σκέφτομαι τι να κάνω. 5. Αναρωτιέμαι ποιος του είπε την αλήθεια. 6. Θέλω να μου πεις πού το βρήκες αυτό. 7. Ρωτάει γιατί έφυγαν όλοι απ το γραφείο. 8. Ζήτησε να μάθει πώς θα πάει στο Σύνταγμα. 40

9. Τον ρώτησε αν θα έρθει μαζί μας. 10. Δεν είμαι σίγουρος αν γνωριζόμαστε. 41

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Α. Συνδέστε τις φράσεις σε μια πρόταση. Χρησιμοποιήστε τις λέξεις σε παρένθεση όπως το παράδειγμα: π.χ. Μου έστειλε γράμμα. Φτάνει απόψε (ότι) Μου έστειλε γράμμα ότι φτάνει απόψε. 1. Είμαι βέβαιος. Όλα θα πάνε καλά. (ότι) 2. Του έγραψα στο γράμμα. Θα τον συναντήσω στο αεροδρόμιο. (ότι) 3. Της τηλεφώνησα και της είπα. Πρέπει να έρθει εδώ. (πως) 4. Δεν το ήξερα. Θέλει να φύγει νωρίς. (πως) 5. Είναι ολοφάνερο. Θα βρέξει σε λίγο. (ότι) 6. Είναι κρίμα. Έχασες μια ωραία παράσταση. (που) 7. Είναι βέβαιο. Θα πάρω το δάνειο από την τράπεζα. (ότι) 8. Τον θυμάμαι. Όλο γελούσε. (που) 9. Του τηλεφώνησα. Θ αργήσω. (ότι) 10. Είναι όλοι τους σίγουροι. Θα κερδίσουν τον αγώνα. (πως) 42

Β. Συμπληρώστε τα κενά με τις λέξεις : ότι, πως, που. 1. Το ξερε από πριν... ο αγώνας θα ήταν πολύ δύσκολος. 2. Φαίνεται...όλες οι προσπάθειες απέτυχαν. 3. Δεν αμφισβητείται πια...η γη περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο. 4. Υπολογίζεται... το έργο θα κάνει τρεις μήνες να τελειώσει. 5. Δεν το βλέπεις... είναι έτοιμος να κλάψει; 6. Είναι αλήθεια... θα σπουδάσει στο εξωτερικό; 7. Το λάθος μου ήταν...σε πίστεψα. 8. Μας δήλωσε πολύ σοβαρά...δεν θα ξανάρθει. 43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Α. Γράψτε προτάσεις όπως το παράδειγμα. π.χ. χτες/ σχολείο/ άρρωστος Χτες δεν πήγα στο σχολείο, γιατί ήμουν άρρωστος. 1. όλη τη σαλάτα/ πεινούσα. 2. θόρυβο/ κοιμάται το μωρό. 3. σπίτι μου/ έβρεχε. 4. στο γλέντι/ δε με κάλεσαν. 5. εξετάσεις/ δε διάβασε πολύ. Β. Να συμπληρώσετε τις φράσεις: 1. Όλοι τον κοίταξαν με έκπληξη, γιατί...... 2. Η Ελλάδα έχει πολλούς τουρίστες, επειδή...... 3. Με συγχωρείτε που...... 4. Δεν πήρε μεγάλους βαθμούς, γιατί...... 5. Χάρηκα πολύ που...... 6. Έχει πολλά παράπονα, επειδή...... 7. Δεν πήγα μαζί τους, αφού...... 8. Δουλεύει σκληρά, γιατί...... 44

9. Λυπήθηκα που...... 10.Θα αγοράσω καινούριο παντελόνι, γιατί... 45

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΣΚΟΠΟ Α. Απαντήστε στις ερωτήσεις όπως στο παράδειγμα π.χ. Α: Γιατί πήγες στον οδοντίατρο; (εξετάζω δόντια) Β: Για να μου εξετάσει τα δόντια. 1. Α: Γιατί τηλεφώνησες στον Κώστα; (λέω- συγχαρητήρια) Β:... 2. Α. Γιατί αγόρασες καινούριο φόρεμα; (πηγαίνω - γάμο) Β:... 3. Α. Γιατί πήγε ο Γιάννης στην Αγγλία; (σπουδάζω ιατρική) Β:... 4. Α. Γιατί μιλάς τόσο αργά; (καταλαβαίνω λέω) Β:... 5. Α. Γιατί κάνουν τόσες οικονομίες; (αγοράζω σπίτι) Β:... Β. Στις παρακάτω προτάσεις να συμπληρώσετε τα κενά με τις λέξεις: ότι, για να, να, γιατί, που, πού, πως, τι, πώς 1. Ελπίζω... θα μπορέσω να έρθω. 2. Ελπίζω... του αρέσει το έργο. 3. Πήγε στο σχολείο... ρωτήσει τους καθηγητές... πάει ο γιος της. 4. Μου είπε... θα προσπαθήσει... φτάσει πριν το βράδυ. 5.... καταλάβεις... σου λέω, κοίταξε το σχεδιάγραμμα. 6. Φαίνεται... τον πείραξε η συμπεριφορά σου. Πρέπει... του ζητήσεις συγνώμη. 7. Η έκπληξή του ήταν μεγάλη... τον είδε τέτοια ώρα μπροστά του. Και βέβαια δεν μπόρεσε... κρύψει τη χαρά του. 8. Όταν σου λέω... μη φύγεις,... δε μ ακούς; 9.... είπες... έβαλες τα περιοδικά; 10.... θέλεις να σου κάνω... μην είσαι έτσι θλιμμένος; 46

Γ. Συμπληρώστε τις φράσεις όπως στο παράδειγμα: π.χ. Τι πρέπει να κάνω για να είσαι ευχαριστημένος; 1. Δουλεύει σκληρά για να...... 2. Έχετε μόνο μισή ώρα καιρό για να...... 3. Θα πάει στα νησιά για να...... 4. Έμεινε μόνος του στο σπίτι για να...... 5. Όλοι μαζεύονται στο σπίτι του κάθε βράδυ για να...... 6. Πρέπει να πάρεις το τραίνο για να...... 7. Χθες πέρασα απ το ξενοδοχείο του για να...... 8. Έκανε τον άρρωστο για να μη(ν)...... 9. Περπατούσε στα νύχια για να μη(ν)...... 10. Φέρε μας μπόλικο κρασί (για) να...... 47

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Α. Συμπληρώστε τα κενά με τη λέξη: «που» 1. Μου άρεσε πολύ το φαγητό... μαγείρεψες. 2. Τα παιδιά... είναι στην τάξη κάνουν φασαρία. 3. Αυτό είναι το πορτοφόλι του κυρίου... έφυγε. 4. Τα χρόνια... πέρασαν έσκαψαν το πρόσωπό του. 5. Οι στιγμές... περνάω τώρα είναι δύσκολες. Β. Γράψτε ξανά τις προτάσεις της άσκησης Α, βάζοντας στη θέση της λέξης «που» τις αντωνυμίες: ο οποίος, η οποία, το οποίο στο σωστό τύπο. π.χ. Δεν κατάλαβα καθόλου τα μαθήματα που έκανα πέρυσι. Δεν κατάλαβα καθόλου τα μαθήματα τα οποία έκανα πέρυσι. 1.... 2.... 3.... 4.... 5.... Γ. Συμπληρώστε τις φράσεις της στήλης α με τις φράσεις της στήλης β. Στήλη α 1. Ήπιε όλο το κρασί..... 2. Πήραν πρόσκληση... 3. Ισχυρίζεται ότι μπορεί να λύσει... 4. Δεν κατάλαβα τίποτα από... 5. Δεν εισάγονται πια τα προϊόντα... 6. Όποιος το άκουσε... 7. Οι εγωιστές αγαπούν... 8. Ποιανού είναι... 9. Δεν τον εμπιστεύομαι... 48

10. Θα τον συγχωρέσω... Στήλη β α. των οποίων οι τιμές αυξήθηκαν. β. το κατάλαβε. γ. μόνο τον εαυτό τους. δ. που τα έφερα. ε. αυτά τα μαντήλια. ζ. όσα μου είπε. η. αφού μου ζήτησε συγνώμη. θ. όσοι ζήτησαν να πάνε στο θέατρο. ι. ότι και να λέει. κ. οποιοδήποτε πρόβλημα. 49

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Α. Συμπληρώστε τις φράσεις της στήλης α με τις φράσεις που βρίσκονται στη στήλη β. Στήλη α 1. Θα σου πει όχι...; 2. Θα το φορέσεις...; 3. Αν σου αρέσει... 4. Θα μας περιμένετε...; 5. Μη μου τηλεφωνήσεις... 6. Αν τη δεις στο δρόμο... 7. Έλα μαζί μας... 8. Θα σε πάμε σπίτι εμείς... 9. θα κρυώσεις... 10. Αν βρέξει... Στήλη β α. εάν αργήσουμε β. πες της χαιρετίσματα γ. αν γυρίσεις τα μεσάνυχτα δ. αν θέλεις ε. αν του το ζητήσεις εσύ ζ. αν μείνεις ως αργά το βράδυ η. αν δε φορέσεις ζακέτα θ. αν δε σου πάει ι. θα πάρω ταξί κ. αγόρασέ το 50

Β. Συμπληρώστε τα κενά με τα ρήματα στην παρένθεση 1. Τι..., αν... νωρίς απόψε; (τελειώνω, κάνω) 2. Αν...εκεί τον Αύγουστο, δε... δωμάτια στο ξενοδοχείο. (πηγαίνω, βρίσκω) 3. Θα... αν τους... ελληνικά; (μιλάω, καταλαβαίνω) 4. Θα μου... λίγα χρήματα, αν μου... τα δικά μου; (δανείζω, τελειώνω) 5. Πού... αν... την υποτροφία που θέλεις; (παίρνω, σπουδάζω) 6. Μην... αν δε σε... τηλέφωνο ως τις 10:00. (παίρνω, ανησυχώ) 7. Αν... το ξυπνητήρι μου πάλι, δε... στην ώρα μου.(είμαι, χαλάω) 8. Πώς... αν... την πτήση των 12:00; (χάνω, ταξιδεύω) Γ. Συνδυάστε τις φράσεις της α στήλης με τις φράσεις της β στήλης. Στήλη α Στήλη β 1. Αν είχα χρήματα α. καλοκαίρι θα μυρίσει. 2. Εάν πάμε στη θάλασσα β. στενοχωριέμαι. 3. Αν είχες διαβάσει γ.αν δεν το θέλεις. 4. Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει δ. αν τον ήξερες καλά. 5. Θα τον έβλεπες ε. θα το αγόραζα. 6. Όποτε πάω εκεί ζ. θα είχες πάρει καλό βαθμό. 7. Μην το πάρεις η. να πας στο γιατρό. 8. Θα του το είχα δώσει θ. θα κολυμπήσουμε. 9. Δε θα τον πίστευες ι. αν περίμενες. 10. Εάν πονάς πολύ κ. εάν τον είχα δει. 51

Δ. Συμπληρώστε τις προτάσεις χρησιμοποιώντας τις λέξεις και τα ρήματα που είναι στην παρένθεση στο σωστό τύπο. 1. Αν κέρδιζα το λαχείο στην αυριανή κλήρωση,......(αγοράζω/ σπίτι/ Μύκονο) 2. Αν βρέξει,......(καταστρέφομαι/ σταφίδα) 3. Αν είχα τώρα μια βάρκα,......(βγαίνω/ ψάρεμα) 4. Δε θα είχες φασαρίες,... (ακούω) 5. Θα σας χρωστούσα μεγάλη χάρη,......(περνάω/ γραφείο) 6. Αν ήμουν παντοδύναμος,......(χαρίζω/ ουρανό/ άστρα) 7. Αν είχες διαφορετική γνώμη,...;(λέγω) 8. Θα πάμε οπωσδήποτε,...(χιονίζω) 9.......αυτός, η γιορτή θα γίνει. (μένω/ φεύγω) 10.......η μητέρα σου, εγώ θα σε παντρευτώ. (θέλω) Ε. Γράψτε μια υποθετική πρόταση για κάθε περίπτωση. π.χ. Ο Κώστας σε πρόσβαλε. Μπορεί να σου ζητήσει συγνώμη. Αν μου ζητήσει συγνώμη, θα τον συγχωρέσω. 1. Πέταξες το όστρακο που βρήκες. Δεν το ήξερες ότι ήταν πράγματι μυκηναϊκό....... 2. Θάλεια, να μην ανοίξεις το παράθυρο. Ένας κύριος κάθεται ακριβώς δίπλα....... 3. Δεν του έδωσα την ομπρέλα του. Δεν ήμουνα σπίτι....... 52

4. Δεν ήξερα ότι δεν έχει θέρμανση το ξενοδοχείο. Έκλεισα δωμάτιο....... 5. Ο κλέφτης βρίσκεται κρυμμένος στο πατάρι. Οι αστυνομικοί ψάχνουν παντού εκτός από το πατάρι....... 53

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18 ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ Α. Βάλτε τις προτάσεις στη σωστή σειρά για να φτιάξετε μια ιστορία. 5. Όμως αυτή τη φορά τα σφουγγάρια ρούφηξαν νερό κι έγιναν πολύ βαριά....... 3. Το αλάτι έλιωσε κι όταν ο γάιδαρος ξανασηκώθηκε ήταν πολύ ελαφρύς γιατί τα σακιά ήταν άδεια....... 6. Έτσι ο γάιδαρος, μην μπορώντας να κουνηθεί από το βάρος, πνίγηκε....... 2. Πηγαίνοντας για το παζάρι, περάσανε από ένα μικρό δρόμο κοντά στο ποτάμι, όπου ο γάιδαρος γλίστρησε και έπεσε στο ποτάμι....... 4. Ο γάιδαρος ευχαριστήθηκε πολύ. Όταν την επόμενη φορά πέρασε πάλι φορτωμένος σφουγγάρια, έπεσε με τη θέλησή του στο ποτάμι....... 1. Μια φορά ήταν ένας γάιδαρος που το αφεντικό του τον είχε φορτώσει με 7 σακιά αλάτι....... 54

Β 3.Κάποτε, δηλαδή, οι Αργείοι άφησαν ελεύθερους τους γαιδάρους τους που ρίχτηκαν πάνω στα ανθισμένα αμπέλια των αφεντικών τους κι έφαγαν όλους τους βλαστούς και τις βέργες,...... 6. Όλοι κατάλαβαν πως αυτό το θαύμα το χρωστούσαν στους γαϊδάρους που είχαν φάει τις περιττές βέργες....... 5. Όμως, σαν έφτασε ο Αύγουστος, όλοι είδαν με έκπληξη πως οι βέργες που είχαν γλιτώσει από τους γαϊδάρους είχαν κάνει κάτι πανέμορφα και τραγανά σταφύλια....... 7. Έτσι, από τότε άρχισαν να κλαδεύουν κάθε χρόνο όλες τις περιττές βέργες, για να δυναμώνουν τα αμπέλια....... 1. Κάθε χρόνο οι αμπελουργοί κλαδεύουν τ αμπέλια τους, για να κάνουν πιο μεγάλα και ωραία σταφύλια....... 2. Λένε πως αυτό τους το έμαθε, χωρίς βέβαια να το ξέρει, ένας γάιδαρος....... 4. Όταν το είδαν αυτό οι Αργείοι, ξυλοφόρτωσαν τα ζώα και τους έπιασε μεγάλη απελπισία για τα αμπέλια....... 55

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19 ΣΥΝΤΑΞΗ: ΡΗΜΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ 56