Ἀναµφίβολα παλαιότερα ὑπῆρχαν καταστάσεις

Ἡ στάση µας πρός τούς κλη ρικούς Ἀναµφίβολα παλαιότερα ὑπῆρχαν καταστάσεις στήν ἐκκλησιαστική ζωή τῶν χριστιανῶν, ὅπου κανείς, συγκρίνοντάς τες µέ ἀντίστοιχες µεταγενέστερες, µπορεῖ νά πεῖ πεπεισµένα: «Πραγµατικά, παλαιότερα ἦταν καλύτερα». Χωρίς νά ἔχω σκοπό νά χρωµατίσω τό λόγο µέ κάποιου εἴδους «ρετρώ» µελαγχολία ἤ νά προσδώσω «ἐπιπόλαιο» κῦρος στό σύνθηµα «κάθε πέρισυ καί καλύτερα», µέ τίς παραπάνω διαπιστώσεις θέλω σέ σοβαρό τόνο νά καυτηριάσω ἀνάµεσα στίς πολλές ἄλλες µία συγκεκριµένη ἐξωτερική «ἐκδήλωση» τῶν περισσσοτέρων χριστιανῶν: τή στάση τους ἀπέναντι στούς κληρικούς τῆς Ἐκκλησίας µας. Πρόκειται γιά µία ἐκδήλωση, ἡ ὁποία ἀσχέτως ἀπό τή σηµασία ἤ ὄχι µερικῶν ἐξωτερικῶν τύπων προδίδει ἐπάκρως τή συνεχῶς αὐξανόµενη τάση πρός «ὀρθολογική» ἐκκοσµίκευση τοῦ πνευµατικοῦ, ἐκκλησιαστικοῦ φρονήµατος τῶν πιστῶν. Ὅλοι γνωρίζουµε τόν τρόπο εὐγενοῦς συµπεριφορᾶς κατά τή συνάντηση δύο προσώπων, ὅπου τό συνηθέστερο εἶναι ὁ διά χειραψίας χαιρετισµός. Στήν περίπτωση ὅµως ἀνταµώσεως κάποιου κληρικοῦ (ἀσχέτως ἄν φορῇ ράσο ἤ ὄχι) ὁ χαιρετισµός ἐκ µέρους τοῦ λαϊκοῦ πιστοῦ εἶναι παραδεδοµένο νά περιέχῃ πέρα ἀπό τήν ἁπλή χειραψία ἐπίσης ἐµπρόσθια κύψη τοῦ κορµοῦ µέ ἀσπασµό τοῦ χεριοῦ τοῦ ΤΕΥΧΟΣ 33 - ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ἱερωµένου. Κι αὐτή ἡ κίνηση δέν θά πρέπει νά χαρακτηρισθῇ ὡς γελοία ἤ νά ληφθῇ ὡς δεῖγµα ἀρνητικῆς ταπεινώσεως, ἀλλά µᾶλλον ὡς ἀπονοµή ταπεινοῦ σεβασµοῦ πρός τό πρόσωπο καί τό ἱερατικό λειτούργηµά του. Αὐτό τοὐλάχιστον εἶναι γιά νά µήν ποῦµε ἦταν µία συ- µπεριφορά µέχρι πρό τινος ἀπόλυτα αὐτονόητη καί παραδεκτή ὄχι µόνο ἀπό τούς ἀνθρώπους, πού εἶχαν στενή σχέση µέ τήν Ἐκκλησία, ἀλλά καί γενικότερα. Στά τελευταῖα χρόνια παρατηρεῖται ἔντονη ἀποφυγή καί παράκαµψη τέτοιου εἴδους ἐξωτερικῶν τύπων ἀπό µεγάλη µερίδα ἀνθρώπων. Καί τό φαινοµενικά δικαιολογηµένο ἐπιχείρηµά τους, ὅτι δέν µετροῦν οἱ ἐξωτερικές συµπεριφορές ἀλλά ἡ ἀληθινή ἐσωτερική διάθεση, δέν εἶναι φυσικά ἱκανό νά πείσει οὔτε τόν πιό καλόπιστο συζητητή. Ἀναντίρρητα ἡ ἐξωτερική στάση µας εἶναι ἄρρηκτα συνδεδεµένη µέ τίς ἐσωτερικές διαθέσεις καί πεποιθήσεις µας. Αὐτό τοὐλάχιστον θά ἔπρεπε νά συµβαίνῃ ἐκτός καί ἄν κάποιος πιά ἐνεργεῖ ὑποκριτικά. Γιατί λοιπόν κανείς, χαιρετῶντας ἕναν ἱερωµένο, πέρα ἀπό τήν «τυπική» καί, καµµιά φορά, «ἀδιάφορη» χειραψία διστάζει νά τοῦ φιλήσῃ τό χέρι; Ἡ καθαρά «κοσµική» αὐτή στάση ἀσφαλῶς κρύβει κάποιο πρόβληµα πεποίθησης ἤ συνείδησης τοῦ ἐν λόγῳ «χριστιανοῦ».

Πέρα ἀπό τό χειροφίληµα πρός τίς κυρίες, τό ὁποῖον πρίν µερικές δεκαετίες ἀκόµη µαρτυροῦσε τόν ἱπποτισµό τοῦ ἀνδρικοῦ φύλου, εἶναι βεβαίως στίς ρίζες τῆς φυλῆς µας παραδεδοµένο ὡς ἔνδειξη σεβασµοῦ, τιµῆς, ὑπόληψης καί ἀγάπης πρός τά γεροντότερα πολιά καί σεβάσµια πρόσωπα τοῦ περιγύρου µας. Μέχρι καί σήµερα ἐφαρµόζεται τό χειροφίληµα (µόνο;!) στήν ἐπαρχία καί ὕπαιθρο τῆς πατρίδας µας ὡς ἔνδειξη σεβασµοῦ πρός τά ἡλικιωµένα µέλη τοῦ χωριοῦ καί γενικότερα τοῦ κοινωνικοῦ περιβάλλοντος. Στούς δέ χειροτονηµένους κληρικούς τῆς Ἐκκλησίας µας, πέρα ἀπό τήν ἡλικία τους, ὁ ἀσπασµός τοῦ χεριοῦ τους ἀκόµη καί ἄν εἶναι ροζιασµένο ἀπό τίς σκληρές γεωργικές ἀσχολίες δηλώνει τό σεβασµό µας καί τήν πρέπουσα τιµή πρός τό πνευµατοφόρο ἀξίωµα πού ἔχουν ἐνδυθεῖ. έν πρόκειται γιά µία ἐξωτερική, ἀνούσια καί καθαρά τυπική κίνηση τῶν πιστῶν, ἀλλ ἀντιθέτως γιά µία στάση, πού µαρτυρεῖ τό χριστιανικό, ἐκκλησιαστικό φρόνη- µα καί τήν ἀνθρώπινη-θρησκευτική ἀγωγή, τήν ὁποία τόσο ἔχει ἀνάγκη ν ἀνακαλύψῃ ἐξ ἀρχῆς ὁ σηµερινός «κοσµικός» ἄνθρωπος τῶν ἐγκεφαλικῶν µεγαλουπόλεων καί τῶν ἀνεγκεφαλικῶν πεποιθήσεων. Μέσα στό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας τῶν λίγων ἐπιλεγµένων πνευµατοφόρων (λόγῳ τῆς χειροτονίας) κληρικῶν καί τῶν πολλῶν ἀναζητούντων τή θεία εὐλογία πιστῶν ἀναγνωρίζεται ἀνέκαθεν µία ἰδιαιτερότητα στήν τάξη τῶν προσφερόντων στό ἅγιο θυσιαστήριο ἱερωµένων. Ἡ ὁµάδα αὐτή τῶν «λευϊτῶν» ἔχει κληθεῖ νά προΐσταται τοῦ λαοῦ χωρίς νά σηµαίνῃ ὅτι κι αὐτοί δέν εἶναι ἕνα κοµµάτι τοῦ λαοῦ κατά τήν τέλεση τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν καί κατ ἐξοχήν τοῦ Μυστηρίου τῶν Μυστη- Ἡ Ἀκολουθία τῆς Προσκοµιδῆς εἶναι µικρή ἀκολουθία ἡ ὁποία σήµερα τελεῖται πρίν ἀπό τήν ἔναρξη τῆς Θείας Λειτουργίας, συνήθως κατά τήν τέλεση τοῦ Ὄρθρου καί ἀποτελεῖ εἰσαγωγή τρόπον τινά καί προετοιµασία τῆς Θείας λειτουργίας. Κατ αὐτήν ἑτοιµάζονται καί Τίµια ῶρα, τά ὁποῖα κατά τόν καθαγιασµό τους στήν Ἀναφορά θά µεταβληθοῦν σέ Σῶµα καί Αἷµα Κυρίου. Ἐδῶ καί ἀρκετούς ὅµως αἰῶνες ἔχουν εἰσαχθεῖ νέα στοιχεῖα στήν Ἀκολουθία αὐτή, τήν ὁποία θά δοῦµε παρακάτω ἐν συντοµίᾳ. Ἡ πράξη τῆς Ἐκκλησίας παλαιότερα δέν περιελάµβανε τήν µνη- µόνευση ὀνοµάτων κατά τήν Ἀκολουθία τῆς Προρίων, τῆς Θείας Λειτουργίας. Αὐτό ἀκριβῶς τό ἰδιαίτερο τοῦ ἀξιώµατός του ἀναγνωρίζει, σέβεται καί τιµᾷ κάθε λαϊκός, µή χειροτονηµένος χριστιανός σύν τοῖς ἄλλοις καί µέσῳ τῆς ἐξωτερικῆς, γιά µερικούς «προοδευτικούς» µή ἐφαρµόσιµης, χειρονοµίας τοῦ ἀσπασµοῦ τοῦ χεριοῦ τους. Γι αὐτό τόν λόγο καί στό µή προκατειληµ- µένο τρόπο χριστιανικῆς, ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς εἶναι ἀπολύτως σαφές καί φυσικό, ὅταν ἀκόµη κι ἕνας γέρων σοφός καθηγητής πανεπιστηµίου σκύβει καί ἀσπάζεται τό χέρι ἀκόµη κι ἑνός νεαρότατου ἱερέα ἤ διακόνου τῆς πιό ἀσήµαντης ὀρθόδοξης ἐνορίας. Στήν περίπτωση ἀπότισης τιµῆς καί σεβασµοῦ πρός ὁποιονδήποτε κληρικό δέν κατέχει πρωτεύουσα θέση τό συγκεκριµένο πρόσωπο, ἡ ἐνδεχόµενη πνευµατική ἀκτινοβολία του ἤ ἡ ἰδιωτική του ζωή. Εὐχῆς ἔργο θά εἶναι βέβαια καί οἱ ἀνωτέρω παράγοντες νά ἐναρµονίζονται µέ τά χριστιανικά ἰδεώδη. Πρώτιστο ρόλο ὅµως παίζει τό ἁγιαστικό ἀξίωµα πού ἐνσωµατώνει τελῶντας τά πνευµατοφόρα µυστήρια τῆς Ἐκκλησίας µας. Σέ τέτοιες «µυστικές» καταστάσεις ἡ λογική δέν ἔχει κατά βάση θέση, κι οὔτε δικαιοῦται νά ἐλέγξῃ παραδείγµατος χάριν τήν ἐγκυρότητα ἑνός µυστηρίου τελεσθέντος ἀπό κάποιο δηµοσίως γνωστό ἁµαρτωλό ἱερέα. Οἱ κρίσεις τέτοιου εἴδους δέν βρίσκονται στά χέρια µας, πολύ περισσότερο µάλιστα, ὅταν ἔχουµε «κυριευθεῖ» καί πάσχουµε ἀπό τό σύνδροµο τῆς γυµνῆς καί ξερῆς λογικῆς. Κωνσταντίνου Νικολακοπούλου, Καθηγητοῦ Πανεπιστηµίου Μονάχου, Ζητήµατα λογικῆς λατρείας καί λειτουργικῆς ἀγωγῆς Ἡ Ἀêïëïõèßá ôῆò Ðñïóêïµéäῆò 2

σκοµιδῆς. Τό µόνο πού χρησιµοποιεῖτο ἀπό τό πρόσφορο ἦταν τό τµῆµα µέ τήν ἐπιγραφή ΙΣ ΧΣ ΝΙ ΚΑ, ὁ ἀµνός δηλαδή. Καί τοῦτο µέχρι τόν 13ο αἰῶνα. Ἄλλωστε δέν ὑπῆρχε στή σφραγίδα τίποτε ἄλλο, ὅπως µερίδα τῆς Παναγίας, τῶν ἁγίων κ.τ.λ. καί δέν ἐξάγονταν µερίδες τῆς Θεοτόκου ἤ τῶν Ἁγίων. Καί σήµερα ὅταν τελοῦµε τήν ἀρχαιοπρεπῆ Θ. Λειτουργία τοῦ Ἁγ. Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου στό Ἅγιο ισκάριο τοποθετεῖται µόνο τό τµῆµα πού θά γίνει Σῶµα Χριστοῦ. Βέβαια καί τότε, ἀσχέτως ἐάν θά µνηµονεύονταν ὀνόµατα κατά τήν προσκοµιδή, προσέφεραν οἱ χριστιανοί στήν Ἐκκλησία τό ψωµί καί τό κρασί γιά νά τελεσθῇ ἡ Θεία Εὐχαριστία, ὅπως ἐπίσης µνηµονεύονταν καί ὀνόµατα ζώντων ἤ κεκοιµηµένων κατά τήν τέλεσή της. Καί νά πῶς περίπου τελεῖται ἡ Ἀκολουθία τῆς Προσκοµιδῆς. Ὁ ἱερέας, ἀφοῦ, ἔπειτα ἀπό τήν Ἀκολουθία τοῦ «Καιροῦ» ντυθεῖ τά ἱερά ἄµφιά του, ξεχωρίζει τήν κεντρική µερίδα τοῦ προσφόρου πού γράφει ΙΣ ΧΣ ΝΙ ΚΑ, τήν τοποθετεῖ στό ισκάριο καί ὕστερα βάζει κρασί καί νερό στό Ἅγιο Ποτήριο. Ἔπειτα ἐξάγει τίς µερίδες τῆς Παναγίας µας καί τῶν Ἁγίων. Στή συνέχεια µνηµονεύει τόν Ἐπίσκοπο τῆς περιοχῆς καί κάθε ἐπισκοπή ὀρθοδόξων, τό τίµιο πρεσβυτέριο (δηλαδή τούς ἱερεῖς), τήν ἐν Χριστῷ διακονία (τούς διακόνους) καί ὅλους τούς χριστιανούς, τούς ζωντανούς ὑπέρ τῶν ὁποίων τελεῖται ἡ θεία Λειτουργία. Τέλος µνηµονεύει τούς κεκοιµηµένους κτήτορες τοῦ Ναοῦ, (τόν ἐπίσκοπο πού τόν χειροτόνησε ἐάν ἔχει κοιµηθῇ) καί τέλος τούς κεκοιµηµένους χριστιανούς ὑπέρ τῶν ὁποίων τελεῖται ἡ Θεία Λειτουργία. Πάνω δηλαδή στό δισκάριο βρίσκεται πλέον ὅλη ἡ Ἐκκλησία, καί ἡ θριαµβεύουσα στόν οὐρανό καί ἡ στρατευοµένη στή γῆ. Οἱ µερίδες αὐτές τῶν ζωντανῶν καί τῶν κεκοι- µηµένων µπαίνουν µπροστά ἀπό τόν ἅγιο Ἄρτο καί τίς µερίδες τῆς Θεοτόκου καί τῶν Ἁγίων καί ἐξάγονται «ὑπέρ ἱλασµοῦ καί ἀφέσεως τῶν ἑαυτῶν ἁµαρτιῶν» διά τῆς µεσιτείας τῆς Θεοτόκου καί πάντων τῶν ἁγίων, τῶν ὑπηρετῶν τοῦ Θεοῦ καί γι αὐτό τοποθετοῦνται σ αὐτή τή θέση. Γιατί ὅµως ἐξάγονται µερίδες ὑπέρ ζώντων καί κεκοιµηµένων; Ὁ Ἅγιος Συµεών Θεσσαλονίκης λέγει ὅτι ἡ µερίδα τήν ὁποία ἐξάγει ὁ λειτουργός ὑπέρ ἑνός ζῶντος ἀδελφοῦ «ἐγγύς τοῦ θείου Ἄρτου κει- µένη, ἐν τῷ Ἐκεῖνον ἱερουργηθῆναι καί Σῶµα γενέσθαι Χριστοῦ, εὐθύς ἁγιασµοῦ καί αὕτη µετέχει». Καί συνεχίζει: «ἡ µερίδα αὐτή τοποθετεῖται στό ἅγιο Ποτήριο, ἑνώνεται µέ τό ἅγιο Αἷµα τοῦ Χριστοῦ καί µεταδίδει τήν χάρη στήν ψυχή ἐκείνου γιά τόν ὁποῖο προσφέρθηκε. Γίνεται ἔτσι µιά νοερά κοινωνία τοῦ ἀνθρώπου µέ τόν Χριστό». Τόν ἁγιασµό πού µεταδίδει ἡ θεία Κοινωνία στούς ζωντανούς δέν τόν στεροῦνται οἱ κοιµηθέντες. Γι αὐτόν τόν λόγο ὁ λειτουργός, ἀφοῦ µνηµονεύσει ὅσους ζῶντες ἀδελφούς ἐπιθυµεῖ, συνεχίζει µέ τήν µνηµόνευση τῶν κοιµηθέντων ἀδελφῶν. Ἡ Χάρις πού δέχονται ἀπό τόν Κύριο οἱ κοιµηθέντες ἀδελφοί µας, δέν εἶναι λιγότερη ἀπό ἐκείνην πού δεχόµαστε οἱ ζῶντες. ιότι ὁ Χριστός µεταδίδει τόν ἑαυτόν Του καί στούς κοιµηθέντας «κατά τρόπο πού µόνον Αὐτός γνωρίζει». Κατά τή Θεία Λειτουργία οἱ ψυχές τῶν κεκοιµηµένων, «διά τῶν εὐχῶν τῶν ἱερέων, λαµβάνουν ἄφεσιν ἁµαρτιῶν... Καί ἤ τούς σβήνεται κάθε χρέος ἤ τοὐλάχιστον ἀφαιροῦνται λίγες ὀφειλές». Στόν βίο τοῦ Ἁγίου Μακαρίου τοῦ Αἰγυπτίου ἀναφέρεται ὅτι, ὅταν ὁ Ἅγιος συνάντησε µέσα στήν ἔρηµο τό κρανίο ἑνός ἱερέως τῶν εἰδώλων, ἄκουσε φωνή πού τοῦ εἶπε ὅτι «ὅποια ὥρα σπλαγχνισθεῖς αὐτούς πού εἶναι στήν κόλαση καί προσευχηθεῖς γι αὐτούς, παρηγοροῦνται λίγο». Οἱ Ἅγιοι γνώριζαν καί γνωρίζουν τήν παρηγοριά πού δέχεται ἡ ψυχή ἰδιαίτερα µέ τήν λειτουργική προσφορά. Ὁ ἱερός Χρυσόστοµος λέει ὅτι οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι νοµοθέτησαν τήν µνηµόνευση τῶν κεκοιµηµένων κατά τήν ὥρα τῆς Θείας Λειτουργίας ἐπειδή γνώριζαν ὅτι οἱ ψυχές τους «θά ἔχουν πολύ κέρδος καί µεγάλη ὠφέλεια». Ἀλλοῦ προτρέπει: «ἄς µήν κουρασθοῦµε βοηθῶντας ἐκείνους πού ἔφυγαν ἀπό τήν παροῦσα ζωή προσφέροντας ὑπέρ αὐτῶν καί ζητοῦντες νά γίνουν δεήσεις ὑπέρ αὐτῶν. ιότι ἐνώπιόν µας εὑρίσκεται ἡ κοινή ἐξιλέωση τῆς οἰκουµένης, δηλαδή ὁ Χριστός». Μνηµονεύονται οἱ κεκοιµηµένοι γιατί ἡ Ἐκκλησία ζεῖ καί ἐλπίζει στήν ἀνάσταση. Ἡ προσευχή της προσφέρει ὠφέλεια στούς νεκρούς. Ἄλλωστε ἀπό τή φύση της ἀγκαλιάζει καί τούς κεκοιµηµένους καί τούς ζωντανούς. Καί ὄχι µόνο µποροῦµε, ἀλλά ἔχουµε ὑποχρέωση νά φροντίζουµε γιά ὅλους µέ αὐτόν τόν τρόπο, ἰδιαιτέρως γιά τούς κεκοιµηµένους. Ἡ Ἐκκλησία δέεται πρός τό Θεό γιά τά µέλη της αὐτά, τίς κεκοιµηµένες δηλαδή ψυχές πού βρίσκονται στή δύσκολη περίσταση καί ὀδυνῶνται. έεται νά ἀµβλύνῃ τόν πόνο τους καί νά τίς παρηγορήσῃ. Κατά πόσο αὐτό πραγµατοποιεῖται ἐµεῖς δέν µποροῦµε νά γνωρίζουµε. Αὐτό θά ἐξαρτηθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί κατά πόσο συντρέχουν οἱ κατάλληλες πρός τοῦτο ὑποκειµενικές συνθῆκες ἀπό µέρους τῶν ψυχῶν αὐτῶν. Θά πρέπει νά τονισθῇ πώς ἡ Ἐκκλησία µνηµονεύει ὅλα ἀνεξαιρέτως τά µέλη της, ἀκόµη κι αὐτούς τούς διαβόητους ἁµαρτωλούς, διότι δέν εἶναι σέ θέση νά γνωρίζῃ ἄν λίγο πρίν τό θάνατό τους οἱ ἄνθρωποι αὐτοί µετάνοιωσαν. Ἐξαιροῦνται ὅµως οἱ αὐτόχειρες (οἱ αὐτοκτονήσαντες), καθώς καί οἱ ἀλλόδοξοι καί οἱ ἀλλόθρησκοι. 3

Παράλληλα βέβαια σύµφωνα µέ τή διδασκαλία τῶν Ἁγ. Ἀποστόλων καί τήν πατερική µας παράδοση βοηθοῦν τίς ψυχές καί τά µνηµόσυνα, ἡ ἐλεηµοσύνη καί γενικά τά ἀγαθά ἔργα ὑπέρ αὐτῶν. Συνοψίζοντας θά πρέπει νά τονισθῇ ὅτι οἱ µερίδες τῆς προθέσεως ἐξάγονται καί προσφέρονται πρός ἱλασµόν ζώντων καί τεθνεώτων. Μέ τήν ὅλη τελεσιουργία ἁγιάζονται καί µεταβιβάζουν τόν ἁγιασµό σ ὅλα τά µέλη τῆς Ἐκκλησίας, στούς ἁγίους δηλαδή καί τούς ἁµαρτωλούς πιστούς, ὑπέρ τῶν ὁποίων προσφέρεται ἡ µυστική θυσία. Χαρακτηριστική εἶναι ἡ φράση πού λέγεται ὅταν µεταφέρονται οἱ µερίδες στό Ἅγιο Ποτήριο: «ἀπόπλυνον Κύριε, τά ἁµαρτήµατα τῶν ἐνθάδε µνη- µονευθέντων δούλων σου τῷ Αἵµατί σου τῷ τιµίῳ». Ὁ Γέροντας Γεώργιος Καρσλίδης (1901-1959) Ὁ Γέροντας Γεώργιος Καρσλίδης κοι- µήθηκε τό 1959 στή Δράµα, στό Μοναστῆρι τῶν Παµµεγίστων Ταξιαρχῶν, πρόσφυγας ἀπό τήν τότε Σοβιετική Ἕνωση, ποντιακῆς καταγωγῆς. Ἦταν ἄνθρωπος µέ βαθιά ἀνησυχία γιά τήν ψυχή τῶν συνανθρώπων του, εὐγενής, ἀφανάτιστος, µέ ὑψηλό ἦθος, δάσκαλος ἀγάπης, αὐστηρός µέ τήν ἀµετανόητη κακία καί τήν ὑποκρισία, πού συχνά ἀντιµετώπιζε, ἀλλά χωρίς σκληρότητα πρός τούς ἁµαρτωλούς ἤ πρός ἐκείνους πού ἐµεῖς, οἱ «ἀκριβοδίκαιοι», θά χαρακτηρίζαµε κακούς ἀνθρώπους. Ὡστόσο, ὅπως ὅλοι οἱ ἅγιοι ὅλων τῶν ἐποχῶν, ἦταν ἀπαιτητικός σέ θέµατα ἤθους καί πίστευε ὅτι πρέπει νά εἴµαστε αὐστηροί µέ τή συνείδησή µας. Εἶναι χαρακτηριστικός ὁ κανόνας ταπείνωσης πού ζητοῦσε, µέ πίκρα καί ὄχι µέ µίσος, ἀπό τίς µητέρες πού εἶχαν κάνει ἔκτρωση ἤ µαῖες πού εἶχαν συνεργήσει σέ ἔκτρωση: νά ζητιανέψουν γιά ἑφτά µέρες σέ ἑφτά χωριά (µιά µέρα σέ κάθε χωριό) καί, ὅ,τι συγκεντρώσουν ἀπό τίς ἐλεηµοσύνες, νά τό δώσουν στούς φτωχούς. Διέθετε ἔντονη διορατικότητα καί προορατικότητα (διέβλεπε τήν ταυτότητα, τό παρελθόν καί τίς ἀνάγκες τῶν προσκυνητῶν τοῦ µοναστηριοῦ του, ἀντιλαµβανόταν γεγονότα ἀπό χιλιόµετρα µακριά κ.τ.λ.) καί µαρτυροῦνται συγκλονιστικές ὀπτασίες καί ἐπαφές του µέ ἱερά πρόσωπα, ὅπως ὁ Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Πρόδροµος. Μέ τή ζωή καί τό θάνατό του συνδέονται πολλά θαυµαστά γεγονότα, πού καταγράφονται λεπτοµερῶς στό βίο του, µέ τά πλήρη στοιχεῖα τῶν αὐτοπτῶν µαρτύρων τοῦ καθενός. Στή συνείδηση τῶν ἀνθρώπων πού τόν γνώρισαν τιµᾶται ὡς ἀναµφισβήτητος ἅγιος. Θεοδώρου Ρηγινιώτη, Σύγχρονοι Ἅγιοι ÐáíÞãõñéò Ἁã. Ἀðïóôüëùí ÊáíÜñç Τήν 29η καί 30η Ἰουνίου πανηγυρίζει τό Ἱ. Παρεκκλήσιο τῶν Ἁγ. Ἀποστόλων Κανάρη κατά τό κάτωθι πρόγραµµα: Παραµονή ἑορτῆς, Παρασκευή 29 Ἰουνίου 7.00 µ.µ. Μέγας Πανηγυρικός Ἀρχιερατικός Ἑσπερινός µετ Ἀρτοκλασίας καί θείου Κηρύγµατος. 8.30 µ.µ. (περίπου) Λιτάνευσις τῆς Ἱ. Εἰκόνος διά τῶν ὁδῶν: Ἁγ. Ἀποστόλων Ζακύνθου Σπετσῶν Εὐβοίας Κυψέλης Ζακύνθου Ἁγ. Ἀποστόλων Κυριώνυµος, Σάββατο 30 Ἰουνίου 7.00 π.µ. Ὄρθρος καί Ἀρχιερατική Θ. Λειτουργία 6.30 µ.µ. Μεθέορτος Ἑσπερινός καί Ἱ. Παράκλησις τῶν Ἁγίων 4

Ἡ Χορῳδία τοῦ Ο.Τ.Ε. Μία διαφορετική ἐμπειρία εἶχαν οἱ ἐνορίτες μας τήν Κυριακή 10 Ἰουνίου, ὅταν ἡ 35μελής Χορῳδία τοῦ Ο.Τ.Ε. ἔψαλλε κατά τήν Θεία Λειτουργία στόν Ναό μας, ἡ ὁποία Χορῳδία δραστηριοποιεῖται στό χῶρο ἀπό τό 1968 καί ἔχει συμμετάσχει σέ πληθώρα ἐκδηλώσεων στήν Ἑλλάδα καί τό ἐξωτερικό. Κατόπιν λοιπόν προσκλήσεως τοῦ Ἐκκλ. Συμβουλίου μας ἡ χορῳδία ὑπό τήν διεύθυνση τοῦ κ. Ἀλέξανδρου Παπαγιανόπουλου ἦλθε στόν Ναό μας καί ἀπέδωσε τούς ὕμνους τῆς Θείας Λειτουργίας, ὄχι κατά τό βυζαντινό μέλος ἀλλά ἐναρμονισμένα κατά τό εὐρωπαϊκό μέλος. Μετά τό πέρας της ἡ Ἐνορία μας φιλοξένησε τά μέλη τῆς Χορῳδίας στό Πνευματικό μας Κέντρο ἐπί τῆς ὁδοῦ Κεφαλληνίας, ὅπου διανεμήθηκαν ὡς εὐλογία σέ ὅλους τά «Ὑμνογραφικά τοῦ Ἁγίου Γεωργίου» καθώς καί τό βιβλίο τοῦ π. Φιλοθέου «Οἱ Ἅγιοι τῶν Ἀθηνῶν». ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ Μία ἀκόµη Ἱ. Ἀγρυπνία Μία ἀκόμη Ἱ. Ἀγρυπνία τελέστηκε στήν Ἐνορία μας καί συγκεκριμένα στό Ἱ. Παρεκκλήσιο τῶν Ἁγ. Ἀποστόλων Κανάρη, τήν Κυριακή 10 πρός ευτέρα 11 Ἰουνίου πρός τιμήν τοῦ θαύματος τοῦ Ἄξιόν ἐστι τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί τοῦ Ἁγ. Λουκᾶ Ἀρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως καί Κριμαίας τοῦ Ἰατροῦ, τοῦ θαυματουργοῦ, τοῦ ὁποίου τά Ἱ. Λείψανα φιλοξένησε πρό διετίας περίπου ἡ Ἐνορία μας, ἐνῷ πρίν ἀπό ἕναν περίπου μήνα ἐπισκεφθήκαμε τήν Ἱ. Μονή Σαγματᾶ, ὅπου φυλάσσονται. Προσκυνηµατική Ἐκδροµή Ἦταν τήν Παρασκευή 1η Ἰουνίου ὅταν ἡ Ἐνορία μας ξεκινοῦσε μία ἀκόμη τριήμερη προσκυνηματική ἐκδρομή, ὅπως εἶχε ἄλλωστε προγραμματιστεῖ. Τό λεωφορεῖο ἔφυγε ἀπό τήν Κυψέλη περίπου στίς 7.30 π.μ. τῆς Παρασκευῆς καί πρῶτος του σταθμός ἦταν ἡ Ἱ. Γυναικεία Μονή Κάτω Ξενιᾶς Βόλου, ὅπου εἴχαμε τήν εὐκαιρία νά προσκυνήσουμε τήν θαυματουργό εἰκόνα τῆς 5

ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ Παναγίας Ξενιᾶς, τό φυλασσόμενο ἐκεῖ τεμάχιο τῆς Τιμ. Ζώνης τῆς Θεοτόκου καθώς ἐπίσης καί πολλά ἀκόμη Ἱ. Λείψανα. Τό ἀπόγευμα φθάσαμε στόν Ἅγ. ημήτριο στή Θεσσαλονίκη καί τό βράδυ καταλύσαμε στό ξενοδοχεῖο στή ράμα. Ἔπειτα ἀνεβήκαμε στό Παγγαῖο καί προσκυνήσαμε τήν θαυματουργό Ἱ. Εἰκόνα τῆς Παναγίας Εἰκοσιφοινίσσης καί τά Ἱ. Λείψανα, πού φυλάσσονται στήν Μονή. Ἀκολούθησε ἐπίσκεψη στό σπήλαιο τῆς Ἀλιστράτης Σερρῶν, ὅπου ξεναγηθήκαμε στό ὑπέροχο περιβάλλον τοῦ σπηλαίου μέ τούς Τήν ἑπομένη μετά τό πρωινό μας ἐπισκεφθήκαμε τήν Ἱ. Μονή Ἀναλήψεως στό χωριό Σίψα τῆς ράμας, ὅπου προσκυνήσαμε τόν τάφο καί τά λείψανα τοῦ μακαριστοῦ π. Γεωργίου Καρσλίδη, ὀνομαστοῦ στήν περιοχή γέροντα, ὁ ὁποῖος κοιμήθηκε τό 1959. Πόντιος τήν καταγωγή, πρόσφυγας πρῶτα στήν Γεωργία καί ἔπειτα στήν Ἑλλάδα, ἔχει ἀφήσει φήμη ἁγίου, ὅπως καί οἱ ἐπίσης μακαριστοί ἀλλά εὐρύτερα γνωστοί π. Πορφύριος, π. Ἰάκωβος Τσαλίκης, π. Παΐσιος κ.ἄ. θαυμαστούς σταλακτίτες καί σταλαγμίτες. Ἦταν μιά ξεχωριστή ἐμπειρία. Μετά τό μεσημεριανό μας φαγητό φθάσαμε στήν Γυναικεία Ἱ. Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρῶν, ὅπου τελέσαμε τόν Ἑσπερινό. Ἀφοῦ ἐπισκεφθήκαμε τό ἀνακαινισμένο ἐλαιοτριβεῖο τῆς Μονῆς καί τό παλαιό Ἀρχονταρίκι, ἀναχωρήσαμε καί πάλι γιά τήν ράμα. Τήν Κυριακή τό πρωί τελέσαμε τήν Θεία Λειτουργία στήν Ἱ. Μονή Ἁγ. Παρασκευῆς Ροδολίβος καί στή συνέχεια ἀναχωρήσαμε 6

ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ ÍÅÁ γιά τήν Ἀθήνα, ὅπου φθάσαμε ἀργά τό ἀπόγευμα. Πρέπει ἰδιαιτέρως νά σημειωθῇ ὅτι σέ ὅλες τίς Ἱ. Μονές, πού ἐπισκεφθήκαμε ἡ φιλοξενία ἦταν πραγματικά ἀβραμιαία. Οἱ μοναχές πραγματικά μᾶς συγκίνησαν μέ τήν ὑποδοχή καί τά κεράσματά τους, ἐνῷ παντοῦ εἴχαμε τήν εὐκαιρία νά ἀκοῦμε ἀπό ἐκεῖνες λόγους ἀγάπης ἀλλά καί τό ἱστορικό κάθε Μονῆς. Ἦταν πραγματικά μοναδική εὐκαιρία ἡ ἐπίσκεψή μας σέ ὅλα αὐτά τά Ἱ. Προσκυνήματα τῆς Πατρίδος μας, τά ὁποῖα φυλάσσουν ἀληθινούς θησαυρούς, ὄχι μόνο καλλιτεχνικούς ἀλλά καί τῆς Πίστεώς μας. Ὅλοι ἐπέστρεψαν ὠφελημένοι ἀπό τό προσκύνημά μας. Νά σημειωθῇ ὅτι τό ποσό, τό ὁποῖο συγκεντρώθηκε ἀπό τό προσκύνημα ἀνῆλθε στά 1.100,00 καί θά διατεθῇ γιά τήν ἀποπληρωμή τῶν ἐργασιῶν συντήρησης τῶν ἁγιογραφιῶν τοῦ Ναοῦ μας. Ἕνα ἀκόµη ἔργο Μετά ἀπό τό πολύ σημαντικό ἔργο συντηρήσεως μέρους τῶν Ἁγιογραφιῶν (ἔργων τοῦ Φωτ. Κόντογλου) καί μερικῶν πολύτιμων φορητῶν εἰκόνων (ἔργων τοῦ ημ. Πελεκάση), τό ὁποῖο βαίνει πρός ὁλοκλήρωση, τό Ἐκκλησιαστικό Συμβούλιο προτίθεται νά προχωρήσῃ καί στήν συντήρηση τῶν ἐξωτερικῶν θυρῶν τοῦ Ναοῦ μας. Πρόκειται γιά τίς τρεῖς διπλές πόρτες μέ τά ὑπέρθυρα τῆς κεντρικῆς εἰσόδου, τίς δυό διπλές πλαϊνές καί τήν ἐξωτερική πόρτα τοῦ Ἱ. Βήματος. Εἶναι ἀρκετά παλαιές, ξύλινες πόρτες, οἱ ὁποῖες ἀπαιτεῖται νά συντηρηθοῦν, ἀφοῦ ἔχουν ἤδη ἀρκετές φθορές. υστυχῶς κατά τό παρελθόν χρησιμοποιήθηκε καί λαδομπογιά μέ συνέπεια νά χαθῇ τό φυσικό χρῶμα τοῦ ξύλου. Ἔτσι λοιπόν θά πρέπει τώρα νά ἀφαιρεθοῦν μέ μιά ἐπίπονη διαδικασία ὅλα τά παλαιά στρώματα χρώματος, νά ἐπιδιορθωθοῦν ὅπου ἀπαιτεῖται, νά μονωθοῦν καί νά χρωματισθοῦν μέ βερνίκι. Τό κόστος τῶν ἐργασιῶν θά ἀνακοινωθεῖ προσεχῶς. Εἶναι ἀρκετά ὄμορφες καί παλαιές ξύλινες πόρτες καί θά πρέπει νά διασωθοῦν, εἶναι δέ ἀλήθεια ὅτι δύσκολα φτιάχνονται σήμερα τέτοια ἔργα καί φυσικά κοστίζουν ἀρκετά χρήματα. Ὅσοι λοιπόν ἐπιθυμοῦν νά προσφέρουν καί γι αὐτό τό ἔργο κάποια χρηματική ἐνίσχυση θά πρέπει νά ἀπευθυνθοῦν στόν Ταμία τοῦ Ναοῦ μας κ. Χαντζῆ. ÌÇÍÉÁÉÁ ÅÊÄÏÓÇ ÅÍÏÑÉÁÓ ÁÃÉÏÕ ÃÅÙÑÃÉÏÕ ÊÕØÅËÇÓ ÅÐÉÌÅËÅÉÁ - ÕÐÅÕÈÕÍÏÓ: Ἀñ éµ. ÖÉËÏÈÅÏÓ Ì. ÍÉÊÏËÁÊÇÓ Ô.Ê. 113 61 ÊõøÝëç, Ôçë. 210-82.12.667 ÅÊÄÏÔÉÊÇ ÐÁÑÁÃÙÃÇ: ôçë. 210-34.76.090 ÄÉÁÍÅÌÅÔÁÉ ÄÙÑÅÁÍ 7

ΔΩΡΕΕΣ Μαΐου 2007 Ἀνώνυμος...100,00 Σταμπόλη Ἑλένη...100,00 Παπαβασιλείου Ράνια...200,00 Μπρής Διονύσιος... 50,00 Κολιπέτσα Ἀμαλία...100,00 Ἀνώνυμος...150,00 Παπαθανασοπούλου Βασιλική...100,00 Μπούκη Κονδυλία...200,00 Ἀγγελοπούλου Γεωργία...150,00 Σμυρλή Σοφία...150,00 Ἀνώνυμος... 50,00 Σύνδεσμος Ἑλλήνων Δυτικῆς Ἀφρικῆς...150,00 Οἰκ. Χ.Κοκοτοπούλου... 50,00 Ἀντύπα Χρυσῆ...360,00 Καρρᾶ Ζωή...230,00 Ἀνώνυμος...120,00 Γρηγοράκη Πηνελόπη... 50,00 Κονδύλης Ἰωάννης... 50,00 Ἀσημακοπούλου Παναγιώτα...300,00 Νάκου Διονυσία...200,00 Μιχαηλίδης Ἀντώνιος... 50,00 Κυπραγόρα-Μιχαηλίδη Εὐθυμία... 50,00 Σταμοπούλου Εὐρυδίκη... 60,00 Μπαρούς Ἰωάννης... 50,00 Κουμαρτσιώτη... 50,00 Οἰκονομίδου Οὐρανία... 50,00 Δημοπούλου Εὐγενία...100,00 Ἀνώνυμος...100,00 Γιαννοπούλου Μάρω...100,00 Μηλιώνη Γιαννούλα...300,00 Μελέτης Δημοσθένης...1000,00 Κατσιμάρδου Μαρία... 50,00 Καρκατζός Χρῆστος...200,00 Μουταφτσοπούλου... 50,00 Ἀνώνυμος...140,00 Κος & Κα Γκόγκα Ἰωάννου...100,00 Βιλμέζη Ἀναστασία... 50,00 Τριανταφύλλου Πηνελόπη...200,00 Ψάρρη Ἀθηνᾶ...100,00 Καλούμενος Παναγιώτης...250,00 Παπαγεωργάκη Βασιλική...300,00 Παπανδρέου Ἀφροδίτη... 50,00 Ἀνώνυμος... 50,00 Σαρρή Μαρία... 50,00 κ. Ρεπαπής... 60,00 Μαθιουδάκη Ἀγγελική...100,00 Μελέτη Ρόζα...300,00 Λύτσικα Αἰκατερίνη...200,00 Πανταζάτος Γρηγόριος...100,00 Εὐμορφοπούλου Αἰκατερίνη...100,00 Βάχλα Εὐγενία... 50,00 Μελισσινοῦ Ἀργυρῶ...150,00 Πάνου Αἰκατερίνη...100,00 Ζαγκλής Ἀριστ.... 50,00 ΔΥΕΕ ΛΥΓΕΡΟΣ... 80,00 Ζαβακόπουλος Χρῆστος... 40,00 Διάφοροι Δωρηταί...195,00 Δίσκοι Ἱ. Ν. Ἁγ. Ἀποστόλων-Κανάρη...140,90