ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26/01/2014 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α.1 έως Α.3 να γράψετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση δίπλα στον αριθμό της ερώτησης. A1. Αν διαλύσουμε αέριο HCl σε υδατικό διάλυμα CH 3 COOH τότε: α. η [Η 3 Ο + ] αυξάνεται, ενώ η [CH 3 COO - ] μειώνεται β. η [Η 3 Ο + ] μειώνεται, ενώ η [CH 3 COO - ] αυξάνεται γ. οι συγκεντρώσεις των ιόντων Η 3 Ο + και CH 3 COO - αυξάνονται δ. η [Η 3 Ο + ] αυξάνεται, ενώ η [CH 3 COO - ] δε μεταβάλλεται. A2. Κατά την αραίωση ενός ρυθμιστικού διαλύματος της μορφής CH 3 COOH/CH 3 COONa με ίσο όγκο νερού, το ph του διαλύματος: α. αυξάνεται β. ελαττώνεται γ. μεταβάλλεται, ανάλογα με το είδος των διαλυμένων ουσιών δ. δε μεταβάλλεται. A3. Στην κατηγορία των δεικτών ανήκουν: α. ισχυρά οξέα και ισχυρές βάσεις β. όλα τα ασθενή οργανικά οξέα και όλες οι ασθενείς οργανικές βάσεις γ. οργανικά οξέα ή οργανικές βάσεις δ. οι έγχρωμες οργανικές ενώσεις. A4. Να χαρακτηρίσετε κάθε μία από τις επόμενες προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες: i. Όταν σε ένα υδατικό διάλυμα CH 3 COOH διαλύσουμε μικρή ποσότητα CH 3 COONa το ph μειώνεται. (Λ) ii. Υδατικό διάλυμα NaOH συγκέντρωσης 10-8 Μ έχει ph = 6, στους 25 C. (Λ) iii. Αν διαλύσουμε μικρή ποσότητα στερεού NaCl σε υδατικό διάλυμα HCl η [Η 3 Ο + ] θα ελαττωθεί. (Λ) iv. Υδατικό διάλυμα Η 2 SO 4 0,1 M έχει ph = 1. (Λ) v. Υδατικό διάλυμα CH 3 COONa έχει ph μικρότερο του 7 στους 25 ο C. (Λ) Σελίδα 1 από 5
A5. Αντιστοιχήστε το κάθε διάλυμα της στήλης (I) με την τιμή ph της στήλης (II). (I) (II) Α. διάλυμα KOH 0,01M i. 2,7 Β. διάλυμα HBr 0,01M ii. 11,3 Γ. διάλυμα Ca(OH) 2 0,05M iii. 12 Δ. διάλυμα NH 3 0,2M iv. 13 Ε. διάλυμα CH 3 COOH 0,2M v. 2 Ζ. διάλυμα HCl 0,2M vi. 0,7 Η. διάλυμα CH 3 COOH 0,1M vii. 2,9 Θ. διάλυμα NH 3 0,1M viii. 11.1 Ι. διάλυμα ΝaOH 1M ix. 14 K. διάλυμα HClO 4 0,1M x. 1 Α iii B v Γ iv Δ ii Ε i Ζ vi Η vii Θ viii Ι ix Κ x ΘΕΜΑ Β Για την ογκομέτρηση 10 ml υδατικού διαλύματος ασθενούς μονοπρωτικού οξέος ΗΑ, διάλυμα Δ 1 απαιτούνται 10 ml πρότυπου διαλύματος NaΟΗ 0,2 Μ. Β1. Ποια η συγκέντρωση του ΗΑ στο διάλυμα Δ 1 ; Έχουμε ανάμιξη διαλυμάτων ουσιών που αντιδρούν μεταξύ τους. Βρίσκουμε τα mol της καθεμίας: mol HA = 0,01C ΟΞΕΟΣ mol NaOH = 0,01 0,2 = 0,002 mol HA + NaOH ΝaA + H 2 O Αρχικά 0,01 C ΟΞΕΟΣ 0,002 - - Αντιδρούν x x - - Παράγονται - - x x Τελικά 0,01 C ΟΞΕΟΣ - x 0,002 - x x x Προφανώς 0,01 C ΟΞΕΟΣ = 0,002 ή C C ΟΞΕΟΣ = 0,2 M Σελίδα 2 από 5
Β2. Ποιο το pη του διαλύματος Δ 1 ; Στο αρχικό διάλυμα έχουμε HΑ: mol /L HΑ + Η 2 Ο Α - + Η 3 Ο + Αρχικά C ΟΞΕΟΣ - - Αντιδρούν z - - Παράγονται - z z Τελικά C ΟΞΕΟΣ - z z z Από την έκφραση της Κa έχουμε: Ka = z z C ΟΞΕΟΣ - z (3) Αφού Κa / C ΟΞΕΟΣ < 10-2 μπορούμε να πάρουμε προσεγγίσεις οπότε C ΟΞΕΟΣ z = C ΟΞΕΟΣ (4) Από τις σχέσεις 3 και 4 βρίσκουμε ph = 2,85. Β3. Ποιο το pη του διαλύματος στο ισοδύναμο σημείο; Στο ισοδύναμο σημείο έχουμε το άλας ΝαΑ με συγκέντρωση: mol / L HCOONa Νa + + HCOO -1 Αρχικά C ΑΛΑΤΟΣ - - Τελικά - C ΑΛΑΤΟΣ C ΑΛΑΤΟΣ mol / L Α -1 + Η 2 Ο ΗΑ + ΟH - Αρχικά C ΑΛΑΤΟΣ - - Αντιδρούν y - - Παράγονται - y y Τελικά C ΑΛΑΤΟΣ - y y y Από την έκφραση της Κb έχουμε: Σελίδα 3 από 5
Αφού Κb / C ΑΛΑΤΟΣ < 10-2 μπορούμε να πάρουμε προσεγγίσεις οπότε C ΑΛΑΤΟΣ - y = C ΑΛΑΤΟΣ (6) Από τις σχέσεις 5 και 6 βρίσκουμε y = 10-5 M οπότε poh = 5 και ph = 9. Β4. Δίνονται οι δείκτες A με pka = 4 και B με pka = 9. Ποιον από τους δύο πρέπει να επιλέξουμε για τον προσδιορισμό του τελικού σημείου της ογκομέτρησης; Να δικαιολογήσετε πλήρως την επιλογή σας. Για τον προσδιορισμό του τελικού σημείου της ογκομέτρησης θα χρησιμοποιήσουμε τον δείκτη Β γιατί η περιοχή ph που αλλάζει χρώμα, 8 10, περιέχει το ph του ισοδύναμου σημείου που είναι 9. Στο δείκτη Α δεν συμβαίνει κάτι ανάλογο. Δίνονται Kw =10-14, Κa(ΗΑ) = 10-5, log2 = 0,3. Από τα δεδομένα του προβλήματος επιτρέπονται οι γνωστές προσεγγίσεις. ΘΕΜΑ Γ Γ.1 1. Ήπαρ, γλυκογόνο 2. Δρόμος των φωσφορικών πεντοζών 3. Κυτταρινάσσες 4. Σάκχαρoυ, φωσφορικής ομάδας Γ.2 1. δ 2. γ 3. γ Γ.3. α. Λ β. Λ γ. Λ Γ.4 α. 3 β.4 γ. 2 δ. 1 ε. 5 Γ.5 Σχολικό βιβλίο σελίδα 50 : «Μεταφορικά RNA..συμπληρωματικών βάσεων.» Σελίδα 4 από 5
ΘΕΜΑ Δ Δ.1 ΜΕΓΑΛΑ ΜΟΡΙΑ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΙΚΡΟΤΕΡΑΜΟΡΙ Α Η + + e - ΕΝΕΡΓΕΙΑ NAD +, FAD Οξειδωμένα συνενζυμα Ανηγμένα συνένζυμα NADH + Η +, FADH 2 ΑΤP ADP + Pi Δ.2 Α. Το μόριο του DΝΑ είναι δίκλωνο και αποτελείται από δύο αλυσίδες που είναι μεταξύ τους συμπληρωματικές, απέναντι από κάθε νουκλεοτίδιο με αζωτούχα βάση την αδενίνη βρίσκεται νουκλεοτίδιο με αζωτούχα βάση την θυμίνη και απέναντι από κάθε νουκλεοτίδιο με αζωτούχα βάση την γουανίνη βρίσκεται νουκλεοτίδιο με αζωτούχα βάση την κυτοσίνη. Έτσι έχουμε ότι Α = Τ = 20% και G = C = 30%. Α=Τ= 20% 12000 = 2400 και G = C = 30% 12000 =3600 Β. Οι βάσεις των νουκλεοτιδίων της μιας αλυσίδας του DNA ανά τρεις ορίζουν ένα αμινοξύ. Άρα 6000 βάσεις: 3 = 2000 αμινοξέα. Δ.3 Σχολικό βιβλίο σελίδα 68 : «Διαμερισματοποιηση.. μιτοχόνδρια.» Δ.4 Σχολικό βιβλίο σελίδα 82 : «η γλυκόζη.. οσμωτικής πίεσης» Σελίδα 5 από 5