ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ Παραδείγματα -UML Δρ Βαγγελιώ Καβακλή Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας Πανεπιστήμιο Αιγαίου Εαρινό Εξάμηνο 2011-2012 1 Ηλεκτρονικό Κατάστημα Το αντικείμενο είναι η σχεδίαση λογισμικού για τις ανάγκες ενός καταστήματος πώλησης ηλεκτρονικών υπολογιστών και εκτυπωτών. Επιπλέον, το κατάστημα πουλά εξαρτήματα των συσκευών (π.χ. µνήμη RAM, σκληρούς δίσκους, οθόνες, μελάνη εκτύπωσης κλπ). Το κατάστημα διατηρεί αποθήκη, στην οποία κάθε αντικείµενο που πωλείται χαρακτηρίζεται από ένα µοναδικό κωδικό. Ο αποθηκάριος είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση της αποθήκης, δηλαδή την αναπλήρωση των ποσοτήτων που πωλούνται, τη διατήρηση ενός ικανοποιητικού αποθέματος, τηνεισαγωγήνέωνειδώνπροςπώλησηκλπ. Η πώληση γίνεται είτε επί τόπου από υπαλλήλους, είτε μέσα από τη σελίδα δικτύου της επιχείρησης, χρησιμοποιώντας ψηφιακές φόρμες παραγγελίας. Η αποθήκη ενηµερώνεται αυτόµατα και, εάν υπάρχει επαρκής ποσότητα από το αντικείμενο, αυτή στέλνεται στο ταµείο για να παραληφθεί από τον πελάτη (ή να αποσταλεί σε αυτόν, εάν η παραγγελία γίνεται µέσα από το δίκτυο). Ταυτόχρονα, εµφανίζεται στην οθόνη του ταµία το σχετικό τιµολόγιο. Ο ταµίας, µετά από συνεννόηση µε τονπελάτη, επιβεβαιώνει την πώληση και τους όρους αποπληρωµής (εάν η παραγγελία γίνεται µέσα από το δίκτυο, ο ταµίας συνεννοείται µε τον πελάτη χρησιµοποιώντας ηλεκτρονικό ταχυδροµείο). 2 1
Χειριστές Πωλητής Ταμίας Χειριστής Αποθήκης (Αποθηκάριος) Χειριστής Λογιστηρίου Παροχέας υποστήριξης συστήματος Πελάτης εάν θεωρήσουμε ότι παρέχεται στον πελάτη δυνατότητα αναζήτησης μέσα από ειδικό τερματικό Web page το λογισμικό με το οποίο επικοινωνεί το υπό σχεδίαση λογισμικό 3 Περιπτώσεις χρήσης -1 Πελάτης Παραγγελία ειδών Πωλητής Παραγγελία ειδών Αποστολή ειδών στον πελάτη Web page Ηλεκτρονική παραγγελία ειδών Καλάθι παραγγελίας Εμφάνιση status παραγγελίας 4 2
Περιπτώσεις χρήσης -2 Παροχέας υποστήριξης συστήματος Τήρηση αρχείου χρηστών Μεταβολή ή προβολή στοιχείων χρηστών Λήψη αντιγράφων ασφαλείας (backup) Ταμίας Τήρηση αρχείου πελατών Εισαγωγή νέου πελάτη ΜεταβολήήΠροβολήστοιχείωνπελατών Τήρηση αρχείου πωλήσεων Επικοινωνία με web πελάτη μέσω e-mail Καταχώρηση νέου παραστατικού χονδρικής πώλησης Καταχώρηση νέου παραστατικού λιανικής πώλησης ή Παροχής υπηρεσιών Μεταβολή ή προβολή πωλήσεων Επιστροφές πωλήσεων 5 Περιπτώσεις χρήσης -3 Χειριστής Λογιστηρίου Καταχωρήσεις κινήσεων πελατών(γενικής Λογιστικής) Καταχωρήσεις κινήσεων προμηθευτών (Γενικής Λογιστικής) Έκδοση στατιστικών στοιχείων πωλήσεων Έκδοση στατιστικών στοιχείων αγορών Εκτυπώσεις καταστάσεων Έκδοση στατιστικών στοιχείων επιστροφών αγορών Έκδοση στατιστικών στοιχείων επιστροφών πωλήσεων 6 3
Περιπτώσεις χρήσης -4 Αποθηκάριος Τήρηση αρχείου ειδών αποθήκης Εισαγωγή νέου είδους Διαγραφή είδους Μεταβολή ή προβολή στοιχείων ειδών Καταχώρηση εσωτερικής διακίνησης ειδών Αναπλήρωση αποθέματος Τήρηση αρχείου προμηθευτών Εισαγωγή νέου προμηθευτή Μεταβολή ή προβολή στοιχείων προμηθευτή Διαγραφή προμηθευτή Καταχώρηση αποθήκης Παραστατικά παραλαβής / παράδοσης Έκδοση επιστροφών 7 Διάγραμμα περιπτώσεων χρήσης Παραγγελία ειδών Παραγγελία ειδών Πωλητής Ταμίας Αποστολή ειδών Αποθηκάριος Έκδοση παραστατικών Τήρηση αρχείου Εισαγωγή νέου είδους Αναπλήρωση αποθέματος Πελάτης Τήρηση αρχείου προμηθευτών Καταχώρηση αποθήκης Web Page Ηλ. παραγγελία ειδών Εμφάνιση status παραγγελίας Καθώς η ανάλυση προχωρά, το διάγραμμα εμπλουτίζεται και γίνεται περισσότερο λεπτομερές 8 4
Καταχώρηση μέσω ψηφιακής φόρμας Πρόκειται για υπάλληλο του καταστήματος login Προβολή Τήρηση αρχείου πελατών Καταχώρηση παραστατικών χονδρ. / λιανικ. πωλήσεων Εγγραφή στο κατάστημα Αναζήτηση είδους Web Page Προσθήκη είδους στο καλάθι αγορών Διαγραφή είδους από το καλάθι αγορών Εισαγωγή πελατών Μεταβολή / προβολή πελατών Ταμίας Προβολή πωλήσεων Επιστροφές πωλήσεων Τήρηση αρχείου Ακύρωση Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο Ορισμένες περιπτώσεις χρήσης μπορούν να επεκτείνουν τη λειτουργικότητα μιας άλλης Πληρωμές 9 Τίτλος περίπτωσης χρήσης Αναπλήρωση αποθέματος ειδών ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ Σύντοµη περιγραφή Η εφαρµογή εµφανίζει µια φόρµα διαλόγου µε τα πεδία που περιλαµβάνονται στο αρχείο αναπλήρωση ειδών. Ροή γεγονότων 3.1 Βασική ροή 1. Ο χειριστής«αποθηκάριος» επιλέγει από το µενού της εφαρµογής «αναπλήρωση αποθέματος» 2. Το πρόγραµµα εντοπίζει τα είδη των οποίων η αναπλήρωση απαιτείται δηλαδή αυτά για τα οποία ο αριθµός αποθεµάτων τους είναι µικρότερος ή ίσος του ορίου ασφαλείας, και τα τοποθετεί σε αλφαβητική ταξινοµηµένη λίστα. 3. Το πρόγραµµα εµφανίζει φόρµα που περιέχει την λίστα που δηµιουργήθηκε στο βήµα 2 καθώς και δύο κουµπιά µε χαρακτηρισµούς «Προσθήκη στο αρχείο αγορών» και «ακύρωση» 4. Αν ο χειριστής πατήσει «Ακύρωση» τότε η εργασία τερµατίζεται 5. Ο χειριστής επιλέγει ένα είδος από την λίστα και πατάει «Προσθήκη στο αρχείο αγορών» 6. Η εφαρµογή εµφανίζει παράθυρο διαλόγου µε την ερώτηση «Επιβεβαίωση» και δύο κουµπιά «ΝΑΙ» και «ΟΧΙ». 7. Αν ο χειριστής επιλέξει «ΝΑΙ» ηεπιλεγµένη εγγραφή προστίθεται στο αρχείο αγορών διαφορετικά δεν συµβαίνει τίποτα. 8. Ο έλεγχος επανέρχεται στο βήµα 2. 3.2 Εναλλακτικές ροές 3.2.1 Εναλλακτική ροή 1 3α. εν υπάρχει κανένα είδος για το οποίο απαιτείται αναπλήρωση του 4α. Το πρόγραµµα εµφανίζει παράθυρο διαλόγου που ενηµερώνει σχετικά τον χρήστη και αφού αυτός πατήσει «Αποδοχή» ηεργασίατερµατίζεται. Μη λειτουργικές απαιτήσεις εν υπάρχουν για αυτήν την περίπτωση χρήσης Κατάσταση εισόδου εν υπάρχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις εισόδου στην περίπτωση χρήσης Κατάσταση εξόδου Έχουν προστεθεί 0-Ν νέες εγγραφές στο αρχείο αγορών. 10 5
Αρχή περίπτωσης χρήσης Επιλογή εργασίας «Αναπλήρωση αποθέματος» Εντοπισμός ειδών προς αναπλήρωση από τη ΒΔ Δεν υπάρχει είδος που απαιτεί αναπλήρωση Εμφάνιση φόρμας ενημέρωσης αποθέματος Εμφάνιση μηνύματος Προσθήκη Επιλογή είδους Ακύρωση Τέλοςπερίπτωσηςχρήσης Επιβεβαίωση ΟΧΙ ΝΑΙ Ενημέρωση αρχείου αποθήκης Διάγραμμα Δραστηριότητας Τήρηση αρχείων Πακέτα ανάλυσης Περιπτώσεις χρήσης - Τήρηση αρχείου υλικών - Τήρηση αρχείου προμηθευτών - Τήρηση αρχείου πελατών - Τήρηση αρχείου χρηστών - Τήρηση αρχείου πωλήσεων - Τήρηση αρχείου - Τήρηση αρχείου αγορών Ειδικές εργασίες Παρακολούθηση λειτουργίας καταστήματος Περιπτώσεις χρήσης -Καταχώρηση χρηστών -Μεταβολή ή προβολή χρήστη -Μεταβολή ή προβολή προμηθευτή -Έκδοση στατιστικών στοιχείων -Λήψη αντιγράφων ασφαλείας - Περιπτώσεις χρήσης -Καταχώρηση νέου είδους -Αναπλήρωση ειδών -Έκδοση παραστατικών αποθήκης -Έκδοση επιστροφών αγορών -Παραστατικά παραλαβής / παράδοσης -Καταχώρηση νέου προμηθευτή -Κινήσεις πελατών 12 6
Εναλλακτική σχεδίαση Τήρηση αρχείων Παρακολούθηση πωλήσεων Ειδικές εργασίες Παρακολούθηση συναλλαγών Παρακολούθηση αποθήκης 13 Κλάσεις στην «Αναπλήρωση αποθέματος» 14 7
Σύστηµα κράτησης αεροπορικών θέσεων σε ταξειδιωτικό γραφείο Ο πελάτης δίνει µια σειρά από πληροφορίες σχετικά µε το ταξείδι του. Οι πληροφορίες που ενδιαφέρουν είναι η ηµεροµηνία του ταξειδιού, τόπος αναχώρησης, προορισµός, τυχόν περιορισµοί για τις ώρες ταξειδιού, ο αριθµός των ταξειδιωτών. Σύµφωνα µε αυτάταστοιχείαγίνεταιµια αναζήτηση από το σύστηµα στηβάσηδεδοµένων των αεροπορικών εταιρειών η οποία περιέχει τα στοιχεία των πτήσεων. Κάθε πτήση χαρακτηρίζεται από την αεροπορική εταιρεία που την προσφέρει, τον αριθµό πτήσης, αεροδρόµιο αναχωρησης και προορισµού, ώρα αναχώρησης και άφιξης, είδος αεροπλάνου. Η βάση είναι ενηµερωµένη για τις µέχρι στιγµής κρατήσεις θέσεων. Το σύστηµα προτείνει µια λίστα από υποψήφιες πτήσεις, από τις οποίες ο πελάτης επιλέγει την προτιµότερη. Εφ όσον υπάρχει θέση, οπελάτηςδίνειτα προσωπικά του στοιχεία (ονοµατεπώνυµο, ΑΦΜ), υπολογίζεται η τιµή και εκδίδεται το αεροπορικό εισιτήριο που παραλαµβάνει ο πελάτης. Ακόµη ενηµερώνεται το τµήµατουσυστήµατος που αφορά τα εισερχόµε ναέσοδατου γραφείου ( ταµείο ) το οποίο εκδίδει µια απόδειξη για τον πελάτη. Οπελάτης δίνει τα χρήµατα που αναλογούν στο εισιτήριο (τυχόν επιστροφή χρηµάτων, ρέστα κλπ. διεκπεραιώνονται από το ταµείο) και η όλη συναλλαγή ολοκληρώνεται. Το ταµείο ενηµερώνει µια βάση δεδοµένων που περιέχει τα λογιστικά στοιχεία του γραφείου µε µια εγγραφή. Για κάθε εγγραφή καταχωρείται το ποσό, η ώρα της συναλλαγής και ο αριθµός της απόδειξης. Αν δεν υπάρχει θέση ο πελάτης είτε µπαίνει σε λίστα αναµονής είτε επιλέγει εναλλακτική πτήση 15 και η διαδικασία επαναλαµβάνεται. Χειριστές & Περιπτώσεις χρήσης Πελάτης: Καταγραφή στοιχείων ταξειδιού Επιλογή πτήσης Πληρωµή εισιτηρίου Υπάλληλος Γραφείου: Καταγραφή στοιχείων ταξειδιού Επιλογή πτήσης Έκδοση εισιτηρίου Ταµίας Έκδοση απόδειξης Βάση εδοµένων πτήσεων Επιλογή πτήσης Σύστηµα Λογιστικής Ενηµέρωση λογιστικών στοιχείων 16 8
Κλάσεις για την π.χ. Επιλογή Πτήσης Υπάλληλος Β Πτήσεων Πτήση ΚράτησηΘέσης ΛίσταΑναµονής Actor Interface Υπάλληλος Class Interface Β Πτήσεων Class Interface Πτήση Class Interface ΚράτησηΘέσης Class Interface ΛίσταΑναµονής ΕντολήΕπιλογήςΠτήσης ΕντολήΚράτησηςΘέσης (Έλεγχος)ΕπιλογήςΠτήσης 17 9