1 CRS R COMA RECOVERY SCALE REVISED ΚΛΙΜΑΚΑ ΑΝΑΡΡΩΣΗΣ ΑΠΟ ΚΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ 2004 Εγχειρίδιο αξιολόγησης και χορήγησης Joseph T. Giacino, Ph.D. et Kathleen Kalmar, Ph.D. Center for Head Injuries Edison, New Jersey www.comascience.org Προσαρμογή μετάφραση: Δεμερτζή Αθηνά, PhD Κοσμίδου Μαίρη, PhD Μετάφραση: Μονοχρήστου Δημήτριος
2
3 ΚΛΙΜΑΚΑ ΑΝΑΡΡΩΣΗΣ ΑΠΟ ΚΩΜΑ 2004 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ Ασθενής: Αιτιολογία: Ημερομηνία ατυχήματος: Ημερομηνία εισαγωγής: Ημερομηνία: Εξεταστής: ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 4 Συστηματική κίνηση κατ εντολή* 3 Αναπαραγώγιμη κίνηση κατ εντολή* 2 Εντοπισμός ήχου 1 Ακουστικό ξάφνιασμα 0 Καμία ΟΠΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 5 Αναγνώριση αντικειμένου* 4 Εντοπισμός αντικειμένου: προσέγγιση* 3 Οπτική παρακολούθηση* 2 Εστίαση* 1 Οπτικό ξάφνιασμα 0 Καμία ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 6 Λειτουργική χρήση αντικειμένου 5 Αυτόματη κινητική απόκριση* 4 Μεταχείριση αντικείμενου* 3 Εντοπισμός επώδυνου ερεθισμού* 2 Κάμψη/ Απόσυρση 1 Στερεοτυπική στάση σώματος 0 Καμία ΠΡΟΦΟΡΙΚΟ ΚΙΝΗΤΙΚΗ/ ΛΕΚΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 3 Κατανοήσιμη παραγωγή λόγου* 2 Φωνοποίηση/ Στοματική κίνηση 1 Αντανακλαστική στοματική κίνηση 0 Καμία ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 2 Λειτουργική: Ακριβής 1 Μη λειτουργική: Εμπρόθετη* 0 Καμία ΕΓΡΗΓΟΡΣΗ 3 Προσοχή 2 Άνοιγμα ματιών χωρίς ερεθισμό 1 Άνοιγμα ματιών μετά από ερεθισμό 0 Καμία ΓΕΝΙΚΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ Υποδηλώνει έξοδο από την κατάσταση ελάχιστης συνείδησης (ΚΕΣ) *Υποδηλώνει την κατάσταση ελάχιστης συνείδησης (ΚΕΣ)
4 ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΣΤΕΛΕΧΟΥΣ Ασθενής: Ημερομηνία: Αντιδραστικές (φυσιολογική συστολή στο φως) Κόρες ματιών Ισότιμες (ίση διάμετρος δεξιάς και αριστερής κόρης σε κατάσταση ηρεμίας) Συστολή (μη φυσιολογικά μικρή κόρη σε κατάσταση ηρεμίας, δηλ.<2 χιλ.) Διαστολή (μη φυσιολογικά μεγάλη κόρη σε κατάσταση ηρεμίας, δηλ.>6 χιλ) Pinpoint (δίπλευρα, το μέγεθος περίπου ίσο με το κεφάλι μιας καρφίτσας σε κατάσταση ηρεμίας) Προσαρμογή (συστολή της ετερόπλευρης κόρης όταν η άλλη δέχεται φωτεινό ερεθισμό) Κερατοειδικά αντανακλαστικά Απόντα Παρόντα μονόπλευρα Παρόντα δίπλευρα Κανένα Αυθόρμητες οφθαλμικές κινήσεις Οφθαλμοκεφαλικά αντανακλαστικά Καμία Απόκλιση οφθαλμών Σύγκλιση οφθαλμών Άσκοπη περιπλάνηση Παρέκλιση λοξά Καθέτως: απόντα Καθέτως: παρόντα Οριζοντίως: απόντα Οριζοντίως: παρόντα Στάση σώματος (υποδείξτε μέλος) Μη φυσιολογική έκταση Μη φυσιολογική κάμψη Σημειώσεις
5 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗΣ ΕΓΡΗΓΟΡΣΗΣ 2004 ΟΔΗΓΙΕΣ 1) Σκοπός αυτής της παρέμβασης είναι να παραταθεί ο χρόνος εγρήγορσης των ασθενών (δηλ. μάτια ανοιχτά) 2) Το πρωτόκολλο εφαρμόζεται οποιαδήποτε στιγμή οι ασθενείς παρατηρούνται να: - Επιδεικνύουν παρατεταμένο κλείσιμο των βλεφάρων και/ ή - Σταματούν να ακολουθούν οδηγίες για μια περίοδο τουλάχιστον ενός λεπτού 3) Επανεφαρμόστε το πρωτόκολλο εγρήγορσης όταν: - Επαναληφθεί παρατεταμένο κλείσιμο των βλεφάρων ή - Η συμπεριφορική απόκριση σταματά παρά το παρατεταμένο άνοιγμα των βλεφάρων. Βαθία πίεση: ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ 1. Διεγείρετε τον ασθενή ασκώντας βαθιά πίεση από την μία μεριά του προσώπου, του αυχένα, του ώμου, του χεριού, της παλάμης, του στήθους, της πλάτης, του ποδιού, της πατούσας και των δαχτύλων των ποδιών. Πιάστε το μυ σταθερά από τη βάση του χρησιμοποιώντας τον αντίχειρα και το δείκτη (ο μυς πρέπει να βρίσκεται ανάμεσά τους). Καθώς πιέζετε το μυ δυνατά, πρέπει να τον μαλάξετε προς τα μπρος και προς τα πίσω με τις άκρες των δακτύλων σας τρεις- τέσσερις φορές. Αυτή η διαδικασία πρέπει να επαναληφθεί με την ίδια σειρά δουλεύοντας από τους μυς του προσώπου προς τα δάχτυλα του ποδιού. Ο εξεταστής πρέπει να βεβαιωθεί πως δεν υπάρχουν εσοχές, τοπικοί τραυματισμοί (π.χ. κατάγματα, μελανιές, έλκος κατάκλισης) ή συστηματικές επιπλοκές (π.χ. έκτοπη οστεοποίηση) προτού ξεκινήσει να ασκεί βαθιά πίεση. 2. Εφαρμόστε το ίδιο στην αντίθετη πλευρά.
6 ΚΛΙΜΑΚΑ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 2004 Βαθμολογιά Έργο Μέθοδος Απόκριση 4 Συστηματική κίνηση κατ εντολή 1. Παρακολουθείστε τη συχνότητα των αυθόρμητων κινήσεων για διάστημα ενός λεπτού (βλ. Αρχικές Παρατηρήσεις και Πρωτόκολλο Ακολουθίας Εντολών στη σελ. 6). 2. Επιλέξτε τουλάχιστον μία εντολή σχετική με αντικείμενα και μια εντολή μη σχετική με αντικείμενα από το Πρωτόκολλο Ακολουθίας Εντολών. Ο τύπος της εντολής που θα επιλεγεί (ματιών, άκρων, στοματικής κίνησης/φωνοποίησης) πρέπει να βασίζεται στις σωματικές δυνατότητες των ασθενών και πρέπει να είναι χαμηλής συχνότητας όσον αφορά στις αυθόρμητες κινήσεις. Αν το επιτρέπει ο χρόνος, μπορούν να χρησιμοποιηθούν περισσότερες από ενός τύπου εντολές από κάθε κατηγορία. Η εντολή θα πρέπει να επαναλαμβάνεται μία φορά κατά τη διάρκεια 10 δευτ. μέσα στα οποία αναμένεται η απόκριση. i. Εντολές κίνησης ματιών σχετικές με αντικείμενα: Παρουσιάστε 2 κοινά αντικείμενα ταυτόχρονα και περίπου 40 εκατοστά το ένα από το άλλο μέσα στο οπτικό πεδίο τών ασθενών. Ζητήστε από τους ασθενείς να κοιτάξουν το αντικείμενο (π.χ. Κοίταξε το [όνομα αντικειμένου] ). Έπειτα, αντιστρέψτε τις θέσεις των 2 αντικειμένων και ζητήστε από τους ασθενείς να κοιτάξουν το ίδιο αντικείμενο ξανά (π.χ. Κοίταξε το [όνομα αντικειμένου] ). Χορηγείστε 2 επιπλέον δοκιμές χρησιμοποιώντας τα ίδια 2 αντικείμενα και επαναλάβετε την παραπάνω διαδικασία ζητώντας τους ασθενείς να κοιτάξουν το άλλο ανικείμενο και στις δύο δοκιμές. Πρέπει να χορηγηθούν δύο δοκιμές και για τα δύο αντικείμενα, σύνολο τέσσερις. ii. Εντολές κίνησης άκρων σχετικές με αντικείμενα: παρουσιάστε 2 κοινά αντικείμενα ταυτόχρονα και περίπου 40 εκατοστά το ένα από το άλλο μέσα στο οπτικό πεδίο των ασθενών και σε λογική απόσταση από τα άκρα τους και ζητήστε τους να ακουμπήσουν με το χέρι ή με το πόδι το αντικείμενο που κατονομάζετε. Έπειτα, αντιστρέψτε τις θέσεις των 2 αντικειμένων και ζητήστε από τους ασθενείς να ακουμπίσουν το ίδιο αντικείμενο ξανά. Χορηγείστε 2 επιπλέον δοκιμές χρησιμοποιώντας τα ίδια αντικείμενα και επαναλάβετε την παραπάνω διαδικασία ζητώντας τους ασθενείς να ακουμπίσουν το άλλο αντικείμενο και στις δύο δοκιμές. Πρέπει να εφαρμοστούν δύο δοκιμές και για τα δύο αντικείμενα, σύνολο τέσσερις. iii. Εντολές μη σχετικές με αντικείμενα: Επιλέξτε τουλάχιστον 1 εντολή κίνησης ματιών, κίνησης άκρου ή στοματικής κίνησης/φωνοποίησης και παρουσιάστε την σε 4 δοκιμές ανά διαστήματα των 15 δευτ. Και για τις 4 δοκιμές πρέπει να χρησιμοποιηθεί η ίδια εντολή. Κινήσεις οι οποίες εμφανίζονται ενδιάμεσα από τις εντολές (δηλ. αφού έχει παρέλθει το διάστημα απόκρισης) πρέπει να σημειωθούν αλλά όχι να βαθμολογηθούν. Συνεχίζεται Σαφώς παρατηρήσιμες και ακριβείς αποκρίσεις παρουσιάζονται μέσα σε 10 δευτ. και στις 4 δοκιμές. Αυτό το έργο βαθμολογείται μόνο οταν και οι 4 δοκιμές των 2 διαφορετικών εντολών έχουν επιτευχθεί.
7 ΚΛΙΜΑΚΑ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 2004 (συνέχεια) Βαθμολογιά Έργο Μέθοδος Απόκριση 3 Αναπαραγώγιμη κίνηση κατ εντολή Το ίδιο όπως και παραπάνω. Τρεις σαφώς παρατηρήσιμες αποκρίσεις συμβαίνουν στις 4 δοκιμές σε οποιαδήποτε από τις εντολές σχετικές ή μη σχετικές με αντικείμενα. 2 Εντοπισμός ήχου Σταθείτε πίσω από τους ασθενείς και έξω από το οπτικό τους πεδίο και παρουσιάστε ένα ακουστικό ερέθισμα (π.χ. φωνή, θόρυβο) από τη δεξιά πλευρά για 5 δευτ. Χορηγείστε μία δεύτερη δοκιμή παρουσιάζοντας το ακουστικό ερέθισμα από την αριστερή πλευρά και επαναλάβετε την παραπάνω διαδικασία για σύνολο 4 δοκιμών, δύο σε κάθε πλευρά. Το κεφάλι και/ή τα μάτια προσανατολίζονται προς την κατεύθυνση του ερεθίσματος και στις δύο δοκιμές τουλάχιστον σε μία πλευρά. Αυτό το έργο βαθμολογείται όταν υπάρχει σαφής ένδειξη κίνησης κεφαλιού και/ή των ματιών. Δεν εξαρτάται από την απόσταση ή τη διάρκεια της κίνησης. 1 Ακουστικό ξάφνιασμα Παρουσιάστε ένα δυνατό θόρυβο ακριβώς πάνω από το κεφάλι των ασθενών και έξω από το οπτικό τους πεδίο. Χορηγείστε 4 δοκιμές. Τρεμοπαίξιμο ή ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων αμέσως μετά το ερέθισμα συμβαίνουν σε τουλάχιστον 2 δοκιμές. 0 Καμία Δείτε παραπάνω. Καμία απόκριση σε κανένα από τα παραπάνω.
8 ΑΡΧΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΕΝΤΟΛΩΝ 2004 Εντολές Ι. Εντολές σχετικές με αντικείμενα α) Eντολές κίνησης ματιών κοιτάξτε το (αντικείμενο #1) κοιτάξτε το (αντικείμενο #2) Αρχική παρατήρηση Μέτρηση συχνότητας για διάστημα 1 λεπτού Δοκιμή 1 Δοκιμή 2 Δοκιμή 3 Δοκιμή 4 β) Eντολές κίνησης άκρου πάρτε το (αντικείμενο #1) πάρτε το (αντικείμενο #2) κλωτσήστε το (αντικείμενο # 1) κλωτσήστε το (αντικείμενο #2) ΙΙ. Εντολές μη σχετικές με αντικείμενα α) Eντολές κίνησης οφθαλμών κοιτάξτε αλλού, μακριά από μένα κοιτάξτε ψηλά (στο ταβάνι) κοιτάξτε χαμηλά (στο πάτωμα) β) Eντολές κίνησης άκρων αγγίξτε το χέρι μου αγγίξτε τη μύτη σας κουνήστε το (αντικείμενο/μέρος σώματος) γ) Στοματική κίνηση/εντολές φωνοποίησης βγάλτε έξω τη γλώσσα σας ανοίξτε το στόμα σας κλείστε το στόμα σας πείτε α Αυθόρμητο άνοιγμα ματιών ΝΑΙ: ΟΧΙ: Αυθόρμητη οπτική παρακολούθηση ΝΑΙ: ΟΧΙ: Δεξί άνω άκρο: Δεξί κάτω άκρο: Αριστερό άνω άκρο: Αριστερό κάτω άκρο: Στάση του σώματος σε κατάσταση ηρεμίας
9 ΚΛΙΜΑΚΑ ΟΠΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 2004 Βαθμολογιά Έργο Μέθοδος Απόκριση 5 Αναγνώριση αντικειμένου Το ίδιο όπως η Συστηματική κίνηση κατ εντολή στην Κλίμακα Ακουστικής Λειτουργίας, Μέρος 2i και ii (σελ.6). 3 με 4 σαφώς παρατηρήσιμες αποκρίσεις εμφανίζονται στις 4 δοκιμές. 1. Εντοπίστε το χέρι ή το πόδι με τη μεγαλύτερη εμβέλεια κίνησης. 2. Για την εκτίμηση των άνω άκρων, διαλέξτε κοινά αντικείμενα καθημερινής χρήσης (π.χ. χτένα, οδοντόβουρτσα κτλ.). Για την εκτίμηση των κάτω άκρων, διαλέξτε μία μπάλα κατάλληλη για κλωτσία. Καταγράψτε την πρώτη κατεύθυνση κατά την οποία το άκρο κινείται μέσα σε διάστημα παρακολούθησης 10 δευτ., ή βαθμολογείστε απουσία κίνησης. Το άκρο δεν χρειάζεται να έλθει σε επαφή με το αντικείμενο, παρά μόνο να κινηθεί προς αυτο 4 Εντοπισμός αντικειμένου: προσέγγιση 3. Παρουσιάστε το ερέθισμα περίπου 20 εκατοστά στα δεξιά ή στα αριστερά του άκρου. Το αντικείμενο πρέπει να είναι τοποθετημένο στο οπτικό πεδίο των ασθενών. Η οδηγία που πρέπει να δοθεί στους ασθενείς είναι: ακουμπήστε το [αντικείμενο] με το ανάλογο χέρι ή πόδι. 4. Η εντολή πρέπει να επαναληφθεί μία φορά κατά το διάστημα της αξιολόγησης. Μην ακουμπήστε τους ασθενείς, καθώς μπορεί να προκληθούν τυχαίες κινήσεις των άκρων. 5. Παρουσιάστε ένα αντικείμενο δύο φορές στα αριστερά του άκρου και 2 φορές στα δεξιά του, με τυχαία σειρά για 4 δοκιμές. και πρέπει να γίνει η κίνηση στη σωστή κατεύθυνση σε 3 από τις 4 δοκιμές που χορηγήθηκαν. 3 Οπτική παρακολούθηση Κρατήστε έναν καθρέφτη 10-15 εκατοστά ακριβώς μπροστά από το πρόσωπο των ασθενών και ενθαρρύνετέ τους προφορικά να εστιάσουν τη ματιά τους στον καθρέφτη. Μετακινήστε αργά τον καθρέφτη 45 μοίρες προς τα δεξιά και προς τα αριστερά του κάθετου άξονα και 45 μοίρες πάνω και κάτω από τον οριζόντιο άξονα Επαναλάβετε την παραπάνω διαδικασία έτσι ώστε να χορηγηθεί ένα σύνολο 2 δοκιμών για κάθε κατέυθυνση. Τα μάτια πρέπει να ακολουθήσουν τον καθρέφτη για 45 μοίρες σταθερά 2 φορές σε οποιασδήποτε κατεύθυνση. Εάν το παραπάνω κριτήριο δεν επιτευχθεί, επαναλάβετε τη διαδικασία αξιολογώντας ένα μάτι τη φορά (χρησιμοποιώντας καλύπτρα για τα μάτια). 2 Εστίαση Παρουσιάστε ένα φανταχτερό αντικείμενο σε απόσταση 10-15 εκατοστών μπροστά από το πρόσωπο των ασθενών και μετακινήστε το γρήγορα προς το πάνω, το κάτω, το αριστερό και τα δεξί αντίστοιχα οπτικό πεδίο τους για ένα σύνολο 4 δοκιμών. Συνεχίζεται Τα μάτια φεύγουν από το σημείο της αρχικής εστίασης και ξαναεστιάσουν στο νέο στόχο για περισσότερο από 2 δευτ. Απαιτούνται τουλάχιστον 2 επεισόδια εστίασης.
10 ΚΛΙΜΑΚΑ ΟΠΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 2004 (συνέχεια) 1 Οπτικό ξάφνιασμα Παρουσιάστε μια οπτική απειλή περνώντας το δάκτυλο 2,5 εκατοστά μπροστά από το μάτι των ασθενών. Προσέξτε να μην ακουμπίσετε τα ματόκλαδα τους ή δημιουργείσετε ρεύμα αέρα (ανοίξτε τα μάτια τους με το χέρι αν χρειαστεί). Εφαρμόστε 4 δοκιμές για κάθε μάτι. Ανεπαίσθητη κίνηση ή ανοιγοκλείσιμο βλεφάρων κατόπιν παρουσίασης της οπτικής απειλής σε 2 δοκιμές τουλάχιστον, σε οποιοδήποτε μάτι. 0 Καμία Βλέπε παραπάνω. Καμία απόκριση σε κανένα από τα παραπάνω.
11 ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 2004 Βαθμολογιά Έργο Μέθοδος Απόκριση 6 Λειτουργική χρήση αντικειμένου Επιλέξτε 2 κοινά αντικείμενα (π.χ. χτένα, φλιτζάνι). Τοποθετήστε ένα από τα δύο αντικείμενα στο χέρι των ασθενών και δώστε τους την οδηγία, Δείξτε μου πώς χρησιμοποιούμε το [κατομάστε το αντικείμενο]. Έπειτα, τοποθετήστε το δεύτερο αντικείμενο στο χέρι τους και επαναλάβετε την ίδια οδηγία. Επαναλάβετε την παραπάνω διαδικασία με τα ίδια αντικείμενα, έτσι ώστε να χορηγηθεί ένα σύνολο 2 δοκιμών με κάθε αντικείμενο. Οι κινήσεις που εκτελούνται είναι γενικά συμβατές με τις συγκεκριμένες λειτουργίες και των δύο αντικειμένων (π.χ. η χτένα τοποθετείται πάνω ή κοντά στο κεφάλι) και στις 4 δοκιμές. Αν οι ασθενείς δεν μπορούν να κρατήσουν το αντικείμενο εξαιτίας κάποιας νευρομυϊκής επιπλοκής, αυτό πρέπει να καταγραφεί στο έντυπο συμπλήρωσης και το έργο δεν πρέπει να βαθμολογηθεί. 5 Αυτόματη κινητική απόκριση Παρατηρείστε τις αυτόματες κινητικές συμπεριφορές (όπως ξύσιμο της μύτης, πιάσιμο της άκρης του κρεβατιού), οι οποίες παρουσιάζονται αυθόρμητα κατά την εξέταση. Αν δεν παρατηρηθούν αυτόματες κινήσεις, παρουσιάστε μία οικεία χειρονομία (π.χ. χαιρετισμό) σε συνδυασμό με τις παρακάτω εναλλακτικές προσταγές: 1. Δείξτε μου πώς χαιρετάμε (επιδείξτε την χειρονομία). 2. Θα ξαναχαιρετίσω. Μην κουνηθείτε, απλά καθίστε ακίνητος/η. (επιδείξτε την χειρονομία). 3. Δείξτε μου πώς χαιρετάμε (επιδείξτε την χειρονομία). 4. Θα ξαναχαιρετίσω. Μην κουνηθείτε, απλά καθίστε ακίνητος/η (επιδείξτε την χειρονομία). Τουλάχιστον 2 περιπτώσεις αυτόματης κινητικής συμπεριφοράς παρατηρούνται μέσα σε μία συνεδρία και κάθε περίπτωση μπορεί να διαφοροποιηθεί από μία αντανακλαστική κίνηση. Οι ασθενείς εκτελούν τη χειρονομία στις δοκιμές 2 και 4 (ανεξάρτητα από την επίδοση στις δοκιμές 1 και 3). Για τους ασθενείς με περιορισμένη ικανότητα κίνησης των άκρων τους, μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντικείμενα που σχετίζονται με προφορικο-κινητική δραστηριότητα (π.χ. κουτάλι). Τοποθετήστε το αντικείμενο μπροστά από το στόμα των ασθενών χωρίς να το ακουμπάνε. Χρησιμοποιείστε τις παρακάτω εντολές: 1. Δείξτε μου πώς χρησιμοποιούμε το [κατονομάστε το αντικείμενο]. 2. Θα σας δείξω το [κατονομάστε το αντικείμενο] ξανά. Μην κουνηθείτε καθόλου. Απλά κάθίστε ακίνητος/η. 3. Δείξε μου πώς χρησιμοποιούμε το [κατονομάστε το αντικείμενο]. 4. Θα σας δείξω το [κατονομάστε το αντικείμενο] ξανά. Μην κουνηθείτε καθόλου. Απλά καθίστε ακίνητος/η. Συνεχίζεται Οι ασθενείς εκτελούν το στοματικό κινητικό πρότυπο (δηλ. παρουσιάζεται άνοιγμα του στόματος όταν το κουτάλι φτάνει στο στόμα) στις δοκιμές 2 και 4 (ανεξάρτητα από την επίδοση στις δοκιμές 1 και 3).
12 ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 2004 (συνέχεια) Βαθμολογιά Έργο Μέθοδος Απόκριση Τοποθέτησε μία μπάλα μεγέθους μπάλας τέννις στη ραχιαία επιφάνεια σε ένα από τα χέρια των ασθενών. Κυλήστε την μπάλα κατά μήκος του δείκτη και και του αντίχειρα χωρίς να ακουμπάτε την από κάτω επιφάνεια του χεριού ή των δακτύλων. Καθώς κινείτε την μπάλα, ενθαρρύνετε τους ασθενείς να πάρουν την μπάλα. Τα παρακάτω κριτήρια πρέπει να ισχύουν σε 3 από τις 4 δοκιμές που εφαρμόζονται: 4 Μεταχείριση αντικείμενου 1. Ο καρπός πρέπει να γυρίσει και τα δάκτυλα πρέπει να εκταθούν καθώς το αντικείμενο κινείται πάνω στη ραχιαία επιφάνεια του χεριού και Επαναλάβετε το παραπάνω για ένα σύνολο 4 δοκιμών. 2. Το αντικείμενο πρέπει να πιαστεί και να κρατηθεί για τουλάχιστον 5 δευτ. Το αντικείμενο δεν πρέπει να κρατηθεί μέσω αντανακλαστικής κίνησης ή αυξημένης τονικότητας του καμτήρα μυ. 3 Εντοπισμός επώδυνου ερεθισμού Εκτείνετε και τα 4 άκρα. Ασκείστε πίεση στο δάκτυλο ενός άκρου (χρησιμοποιείστε το ικανότερο άκρο και στις 2 πλευρές του σώματος) για τουλάχιστον 5 δευτ. (δηλ. πιέστε το δάκτυλο ανάμεσα στο δείκτη και τον αντίχειρά σας). Εφαρμόστε 2 δοκιμές σε κάθε πλευρά για ένα σύνολο 4 δοκιμών. Το άκρο που δεν υπέστη τον ερεθισμό πρέπει να εντοπίσει και να κάνει επαφή με το μέλος που υπέστη τον ερεθισμό στο σημείο του πόνου σε τουλάχιστον 2 από τις 4 δοκιμές. 2 Κάμψη/ Απόσυρση Εκτείνετε και τα 4 άκρα. Ασκείστε δυνατή πίεση στο πάνω μέρος των νυχιών του κάθε άκρου (δηλ. πιέστε με την κορυφή ενός στυλό στο πετσάκι του νυχιού). Χορηγήστε 1 δοκιμή για κάθε μέλος. Υπάρχει μεμονωμένη κάμψη τουλάχιστον ενός άκρου. Το άκρο πρέπει να απομακρυνθεί από το σημείο πίεσης. Αν η ποιότητα της απόκρισης είναι αβέβαιη, η δοκιμασία πρέπει να επαναληφθεί. 1 Στερεοτυπική στάση σώματος Παρατηρήστε την απόκριση με παραπάνω μέθοδο. Αργή, στεροτυπική κάμψη ή έκταση των άνω ή κάτω άκρων παρουσιάζεται αμέσως μετά την άσκηση της πίεσης. 0 Καμία Παρατηρήστε την απόκριση με παραπάνω μέθοδο. Δεν υπάρχει καμία ευδιάκριτη κίνηση που να ακολουθεί το επώδυνο ερέθισμα. Αυτή η απουσία μπορεί να είναι δευτερογενής λόγω σπαστικότητας ή άτονης μυϊκής κίνησης.
13 ΚΛΙΜΑΚΑ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟ-ΚΙΝΗΤΙΚΗΣ/ ΛΕΚΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 2004 Βαθμολογιά Έργο Μέθοδος Απόκριση 3 Κατανοήσιμη παραγωγή λόγου 1. Πείτε στους ασθενείς: Θα ήθελα να ακούσω τη φωνή σας. Αυτό θα πρέπει να το διαδεχτεί μία άμεση προσπάθεια να παραχθεί λόγος χρησιμοποιώντας τις φραστικές προτροπές που παρουσιάζονται παρακάτω. Πρέπει να επιλεγεί τουλάχιστον μία προτροπή από την Ακουστική ομάδα και τουλάχιστον μία από την Οπτική ομάδα. 2. Ένα μέγιστο 3 δοκιμών πρέπει να χορηγηθεί για κάθε φραστική παρακίνηση που έχει επιλεγεί από την Ακουστική και την Οπτική ομάδα. Οι παρακινήσεις πρέπει να εισάγονται με διαλείμματα των 15 δευτ. Ακουστική ομάδα: α) Πώς σας λένε; β) Πώς είστε σήμερα; γ) Πού μένετε; Οπτική λίστα: α) Τι είναι αυτό; (Κρατήστε ένα κοινό αντικείμενο μπροστά από την δεξιά και μετά την αριστερή πλευρά του οπτικού πεδίου των ασθενών για 10 δευτ.) β) Πόσα δάκτυλα σας δείχνω αυτή τη στιγμή; (Δείξτε 1 δάκτυλο μπροστά από την δεξιά και μετά την αριστερή πλευρά του οπτικού πεδίου των ασθενών για 10 δευτ.) γ) Ποιό μέρος του σώματός μου είναι αυτό; (δείξτε τη μύτη σας ενώ βρίσκεστε στο κέντρο του οπτικού πεδίου των ασθενών). Συνεχίζεται Καθένα από τα παρακάτω κριτήρια πρέπει να ισχύει: 1. Κάθε φωνοποίηση πρέπει να αποτελείται από τουλάχιστον από μια τριάδα συμφώνουφωνήεντος- συμφώνου (Σ-Φ-Σ). Για παράδειγμα, το πώ δε θα ήταν αποδεκτό, αλλά το πώς θα ήταν. Βεβαιωθείτε ότι τα επιλεγμένα αντκείμενα έχουν τη συνέχεια Σ-Φ-Σ στην εκφορά τους και 2. Ο εξεταστής πρέπει να παρατηρήσει 2 διαφορετικές λέξεις, για να βεβαιωθεί ότι ένας επαναλαμβανόμενος ήχος πρόκειται για πραγματική λέξη και όχι για ήχο που μοιάζει με λέξη. Οι λέξεις δε χρειάζεται να έχουν θεματική συνοχή αλλά πρέπει να είναι πλήρως κατανοητές και 3. Λέξεις που έχουν γραφεί ή παραχθεί με τη βοήθεια αλφαβητικού πίνακα γίνονται αποδεκτές. Φωνοποιήσεις που προκύπτουν αυθόρμητα ή σε άλλες στιγμές κατά την εξέταση και πληρούν τα παραπάνω κρητήρια πρέπει να βαθμολογούνται επίσης με 3.
14 ΚΛΙΜΑΚΑ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟ-ΚΙΝΗΤΙΚΗΣ/ ΛΕΚΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 2004 (συνέχεια) 2 Φωνοποίηση/ Στοματική κίνηση Πατρατηρείστε μη-αντανακλαστικές στοματικές κινήσεις, αυθόρμητες φωνοποιήσεις ή φωνοποιήσεις που προκύπτουν κατά την εισαγωγή εντολών φωνοποίησης (βλ. σελ. 6). Τουλάχιστον ένα επεισόδιο μηαντανακλαστικής στοματικής κίνησης και/ή φωνοποίησης προκύπτει αυθόρμητα ή ως απάντηση σε εφαρμογή αισθητηριακού ερεθισμού. Το χασμουρητό βαθμολογείται ώς αντανακλαστική στοματική κίνηση. 1 Αντανακλαστική στοματική κίνηση Τοποθετείστε ένα γλωσσοπίεστρο ανάμεσα στα χείλη και/ή τα δόντια των ασθενών. Μετά την επαφή του αντικειμένου με το στόμα, παρουσιάζεται σφίξιμο των σαγονιών, κίνηση της γλώσσας ή μάσημα. 0 Καμία Βλέπε παραπάνω. Καμία απόκριση σε κανένα από τα παραπάνω.
15 ΚΛΙΜΑΚΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 2004 Βαθμολογιά Έργο Μέθοδος Απόκριση 2 Λειτουργική: Ακριβής Χορηγήστε τις 6 ερωτήσεις Προσανατολισμού στις περιστάσεις του Πρωτοκόλλου Αξιολόγησης Επικοινωνίας (σελ.16). Ο εξεταστής μπορεί να χρησιμοποιήσει τη οπτική λίστα, την ακουστική λίστα ή και τις δύο, αν χρειαστεί. Σαφείς και ακριβείς αποκρίσεις παρουσιάζονται και στις 6 από τις οπτικές και τις ακουστικές ερωτήσεις (βλ.σελ.16). 1 Λειτουργική: Εμπρόθετη Το ίδιο με παραπάνω. Μια σαφώς ευδιάκριτη απόκριση επικοινωνίας* (π.χ. νεύμα/ κούνημα κεφαλιού, ανύψωση αντίχειρα) πρέπει να παρουσιαστεί μέσα σε 10 δευτ. σε τουλάχιστον 2 από τις 6 ερωτήσεις (ανεξάρτητα από την ακρίβεια). *Ο εξεταστής πρέπει να καθορίσει ότι αυτή η απόκριση προκύπτει συχνότερα μετά από μια λεκτική παρακίνηση (π.χ. ερωτήσεις) παρά μετά από έναν μη συγκεκριμένο ακουστικό ερεθισμό (π.χ. χειροκρότημα). 0 Καμία Βλέπε παραπάνω. Σε καμία περίπτωση δεν παρατηρείται κάποια διακριτή λεκτική ή μη-λεκτική απόκριση επικοινωνίας.
16 Επικοινωνία: Πρωτόκολλο Αξιολόγησης 2004 Οπτικός Ακουμπάω το αυτί μου αυτή τη στιγμή; (μην το ακουμπάτε) Προσανατολισμός στις περιστάσεις Ακουστικός Χειροκροτώ αυτή τη στιγμή; (μην χειροκροτάτε) Ακουμπάω τη μύτη μου αυτή τη στιγμή; (ακουμπάτε την) Χειροκροτώ αυτή τη στιγμή; (χειροκροτήστε) Ακουμπάω τη μύτη μου αυτή τη στιγμή; (ακουμπάτε την) Ακουμπάω το αυτί μου αυτή τη στιγμή; (μην το ακουμπάτε) Ακουμπάω τη μύτη μου αυτή τη στιγμή; (μην την ακουμπάτε) Ακουμπάω το αυτί μου αυτή τη στιγμή; (ακουμπάτε το) Χειροκροτώ αυτή τη στιγμή; (χειροκροτήστε) Χειροκροτώ αυτή τη στιγμή; (μην χειροκροτάτε) Χειροκροτώ αυτή τη στιγμή; (χειροκροτήστε) Χειροκροτώ αυτή τη στιγμή; (μην χειροκροτάτε) Ημερομηνία Βαθμολογία /6 /6 /6 /6 /6 /6 Ημερομηνία Βαθμολογία /6 /6 /6 /6 /6 /6
17 ΚΛΙΜΑΚΑ ΕΓΡΗΓΟΡΣΗΣ 2004 Βαθμολογιά Έργο Μέθοδος Απόκριση 3 Προσοχή Παρακολουθήστε τη συνέπεια των συμπεριφορικών αποκρίσεων που ακολουθούν μετά από λεκτικές παρακινήσεις ή χειρονομίες. Δεν υπάρχουν περισσότερες από 3 περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης, στις οποίες οι ασθενείς αποτυγχάνουν να αποκριθούν σε κάποια λεκτική προτροπή. 2 Άνοιγμα ματιών χωρίς ερεθισμό Παρατηρήστε την κατάσταση των βλαφάρων κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης. Τα μάτια παραμένουν ανοιχτά κατά τη διάρκεια της εξέτασης χωρίς πίεση, απτικό ή επώδυνο ερεθισμό. 1 Άνοιγμα ματιών με ερεθισμό Το ίδιο όπως και παραπάνω. Πίεση, απτικός ή επώδυνος ερεθισμός πρέπει να εφαρμοστούν τουλάχιστον μία φορά κατά την εξέταση, έτσι ώστε οι ασθενείς να διατηρήσουν ανοιχτά τα μάτια τους (το χρονικό διάστημα κατά τον οποίο τα μάτια παραμένουν ανοιχτά μπορεί να ποικίλει και δεν συμπεριλαμβάνεται στην βαθμολόγηση). 0 Καμία Βλέπε παραπάνω. Δεν παρατηρείται άνοιγμα ματιών.
18 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΥΧΑΙΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ 2004 (Συμπληρωματικό έργο) Βαθμολογιά Έργο Μέθοδος Απόκριση 1. Λεκτικές αρθρώσεις, χειρονομίες και συναισθηματικές αποκρίσεις (χαμόγελο, κλάμα, γέλιο) αξιολογούνται μέσω ενός συνδυασμού αναφορών από την οικογένεια και τους γιατρούς και άμεσων παρατηρήσεων από τους θεράποντες. Η οικογένεια και το κλινικό προσωπικό πρέπει να ερωτηθούν για οποιαδήποτε από τις παραπάνω αποκρίσεις που παρατηρήθηκαν αυθόρμητα ή ως αποκρισεις σε συγκεκριμένα ερεθίσματα. 2. Αν η παραπάνω απόκριση βασίζεται σε κάποια αναφορά, το προσωπικό πρέπει να προσπαθήσει άμεσα να ξαναπροκαλέσει τη συμπεριφορά αυτή με την βοήθεια αυτού που την ανέφερε. Μια λεκτική άρθρωση, χειρονομία ή συναισθηματική απόκριση (χαμόγελο, κλάμα, γέλιο) παρουσιάζεται σαφώς πιο συχνά ως απόκριση προς ένα συγκεκριμένο ερέθισμα παρά σε απουσία ερεθίσματος. Συμπεριφορές που συμβαίνουν ως απόκριση σε επώδυνο ερεθισμό δεν θεωρούνται τυχαίες. Δεν βαθμολογείται Συνεπής άρθρωση/ χειρονομία/ αυναισθηματική συμπεριφορά 3. Αν συναισθηματικές αποκρίσεις παρατηρούνται κατά τη διάρκεια της άμεσης εξέτασης, ο εξεταστής πρέπει να προσπαθήσει να ξαναπροκαλέσει την συμπεριφορά αυτή χρησιμοποιώντας το ίδιο ερέθισμα που προκάλεσε την απόκριση. Παραδείγματα κατάλληλων ερεθισμών είναι: λεκτικές εντολές ( Πώς σας λένε; ), χειρονομίες άκρων, εκφράσεις προσώπου και φωτογραφίες. 4. Ο εξεταστής θα πρέπει να αναφέρει: α. τη φύση του ερεθισμού που προκάλεσε τη συγκεκριμένη αντίδραση (π.χ. λεκτική: Αισθάνεστε άσχημα; χειρονομία: χειραψία) β. συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της συμπεριφορικής απόκρισης.(π.χ. γκριμάτσα, χαμόγελο, βογγητό) γ. Πόσες φορές παρατηρήθηκε η συμπεριφορά να παρουσιάζεται μέσα σε 10 δευτ. από το ερέθισμα δ. Πόσες φορές παρατηρήθηκε η συμπεριφορά να παρουσιάζεται αυθόρμητα ε. Το πλαίσιο του χρόνου για τα γ και δ πρέπει να προσδιορίζεται και να είναι περίπου το ίδιο ΚΑΤΑΓΡΑΨΤΕ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΨΤΕ ΤΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΑΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ- ΣΤΟΧΟΣ # ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ- ΣΤΟΧΟΥ # ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ- ΣΤΟΧΟΥ ΜΕΣΑ ΣΕ 10 ΔΕΥΤ.
19