Περιεχόμενα Πρόλογος... 19 Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή... 25 Ορισμός... 25 Ιστορική εξέλιξη... 30 Η ανάπτυξη της συμβουλευτικής ψυχολογίας στην Ελλάδα... 40 Θέματα που απασχολούν τη συμβουλευτική ψυχολογία... 42 Κοινωνική σημασία της συμβουλευτικής ψυχολογίας... 43 Σχέση της συμβουλευτικής ψυχολογίας με την κλινική ψυχολογία... 44 Διαφορές... 45 Ομοιότητες... 46 Σχέση της συμβουλευτικής ψυχολογίας με τη συμβουλευτική... 48 Κεφάλαιο 2. Είδη συμβουλευτικής ψυχολογίας... 51 Ατομική και ομαδική συμβουλευτική... 51 Είδη συμβουλευτικής βοήθειας... 52 Συμβουλευτική ομηλίκων... 52 Διευκολυντική συμβουλευτική - συμβουλευτική λήψης απόφασης... 53 Συμβουλευτική για την αντιμετώπιση κρίσιμων καταστάσεων... 54 Προληπτική συμβουλευτική... 55 Επαγγελματική συμβουλευτική... 56 Εκπαιδευτική συμβουλευτική... 60 Εργασιακή συμβουλευτική... 63 Συμβουλευτική αποκατάστασης... 63 Συμβουλευτική της τρίτης ηλικίας... 64 Οικογενειακή-συζυγική συμβουλευτική... 66
12 Συμβουλευτική ψυχολογία Ποιμαντική συμβουλευτική... 68 Μέσα άσκησης της συμβουλευτικής ψυχολογίας... 71 Κεφάλαιο 3. Θεωρητικές έννοιες... 77 Τι είναι θεωρία;... 77 Τι είναι θεωρία, ποια είναι τα στοιχεία που την απαρτίζουν και πού αποσκοπεί;... 77 Κριτήρια αξιολόγησης μιας επιστημονικής θεωρίας... 78 Μια θεωρία συμβουλευτικής ψυχολογίας... 79 Σύστημα ομαδοποίησης θεωριών συμβουλευτικής ψυχολογίας... 81 Κεφάλαιο 4. Ψυχαναλυτικές-ψυχοδυναμικές θεωρίες... 83 ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ... 83 Ιστορικό... 83 Φιλοσοφία... 85 Θεωρητικές αρχές... 86 Θεωρία της προσωπικότητας... 88 Θεωρία ψυχοθεραπείας... 94 Συμβουλευτική διαδικασία... 94 Τεχνικές... 94 Εφαρμογές... 96 Παράδειγμα... 96 Προτεινόμες πηγές για περαιτέρω μελέτη... 103 Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΓΩ... 104 Η ψυχοκοινωνική θεωρία του Erik Erikson... 104 Ιστορικό... 104 Φιλοσοφία... 106 Θεωρητικές αρχές... 108 Συμβουλευτική διαδικασία... 113 Παράδειγμα... 114 Προτεινόμες πηγές για περαιτέρω μελέτη... 122 ΑΤΟΜΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ... 123 Ιστορικό... 123 Φιλοσοφία... 124 Θεωρία της προσωπικότητας... 126 Θεωρία ψυχοθεραπείας... 131
Περιεχόμενα 13 Συμβουλευτική διαδικασία... 131 Τεχνικές... 132 Εφαρμογές... 133 Παράδειγμα... 133 Προτεινόμενες πηγές για περαιτέρω μελέτη... 142 Κεφάλαιο 5. Ανθρωπιστικές - υπαρξιακές θεωρίες... 143 ΠΡΟΣΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ... 143 Ιστορικό... 143 Φιλοσοφία... 145 Θεωρητικές αρχές... 146 Θεωρία της θεραπείας... 151 Συμβουλευτική διαδικασία... 154 Τεχνικές... 155 Εφαρμογές... 155 Παράδειγμα... 156 Προτεινόμενες πηγές για περαιτέρω μελέτη... 163 ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ... 164 Ιστορικό... 164 Φιλοσοφία... 166 Θεωρητικές αρχές... 167 Συμβουλευτική διαδικασία... 168 Τεχνικές... 170 Προτεινόμενες πηγές για περαιτέρω μελέτη... 170 Η λογοθεραπεία του Victor Frankl... 171 Ιστορικό... 171 Φιλοσοφικές και θεωρητικές έννοιες... 173 Συμβουλευτική διαδικασία... 173 Τεχνικές... 174 Εφαρμογές... 176 Παράδειγμα... 176 Προτεινόμενες πηγές για περαιτέρω μελέτη... 181 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ... 182 Ιστορικό... 182 Φιλοσοφία... 183 Θεωρία της προσωπικότητας... 184 Θεωρία της ψυχοθεραπείας... 185 Συμβουλευτική διαδικασία... 185 Τεχνικές... 186
14 Συμβουλευτική ψυχολογία Εφαρμογές... 187 Παράδειγμα... 188 Προτεινόμενες πηγές για περαιτέρω μελέτη... 199 ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ... 200 Ιστορικό... 200 Φιλοσοφία... 202 Θεωρητικές αρχές... 202 Θεωρία ψυχοθεραπείας... 208 Συμβουλευτική διαδικασία... 209 Τεχνικές... 211 Εφαρμογές... 212 Παράδειγμα... 213 Προτεινόμενες πηγές για περαιτέρω μελέτη... 217 Κεφάλαιο 6. Γνωστικές-συμπεριφοριστικές θεωρίες... 219 ΛΟΓΙΚΟΘΥΜΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ... 219 Ιστορικό... 219 Φιλοσοφία... 221 Θεωρητικές αρχές... 222 Συμβουλευτική διαδικασία... 224 Τεχνικές... 225 Εφαρμογές... 226 Παράδειγμα... 227 Προτεινόμενες πηγές για περαιτέρω μελέτη... 240 ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ... 241 Ιστορικό... 241 Φιλοσοφία... 243 Θεωρητικές αρχές... 244 Συμβουλευτική διαδικασία... 246 Τεχνικές... 248 Εφαρμογές... 252 Παράδειγμα... 252 Προτεινόμενες πηγές για περαιτέρω μελέτη... 263 ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ (ή θεωρία της κοινωνικής μάθησης και ψυχοθεραπείας)... 264 Ιστορικό... 264 Φιλοσοφία... 266 Θεωρητικές αρχές... 267 Συμβουλευτική διαδικασία... 274
Περιεχόμενα 15 Τεχνικές... 275 Εφαρμογές... 276 Παράδειγμα... 277 Προτεινόμενες πηγές για περαιτέρω μελέτη... 290 ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ... 290 Ιστορικό... 290 Φιλοσοφία... 293 Θεωρητικές αρχές... 294 Συμβουλευτική διαδικασία... 297 Τεχνικές... 300 Εφαρμογές... 301 Παράδειγμα... 302 Προτεινόμενες πηγές για περαιτέρω μελέτη... 305 Κεφάλαιο 7. Σύγκριση συμβουλευτικών ψυχολογικών θεωριών... 307 Ομοιότητες και διαφορές... 309 Φιλοσοφία - ανθρώπινη φύση... 309 Προσωπικότητα... 310 Συμβουλευτική διαδικασία... 311 Τεχνικές... 314 Κεφάλαιο 8. Σύγχρονες προσεγγίσεις της συμβουλευτικής ψυχολογίας... 319 Πολυπολιτισμική συμβουλευτική... 319 Εισαγωγή... 319 Εξέλιξη... 319 Η αναγκαιότητα της πολυπολιτισμικής προσέγγισης... 320 Ορισμός... 321 Θεωρητικές προσεγγίσεις... 322 Αμφισβητούμενες πεποιθήσεις... 326 Πολυπολιτισμική συμβουλευτική επάρκεια... 329 Συμπεράσματα... 331 Φεμινιστική συμβουλευτική... 333 Εισαγωγή... 333 Θέματα που απασχολούν τη φεμινιστική συμβουλευτική... 335 Βασικές αρχές της φεμινιστικής συμβουλευτικής... 338 Θεραπευτικές προσεγγίσεις της φεμινιστικής συμβουλευτικής και θεραπείας... 343 Άξονες της συμβουλευτικής προσέγγισης των γυναικών... 345
16 Συμβουλευτική ψυχολογία Η συμβουλευτική διαδικασία... 349 Ο σύμβουλος ψυχοθεραπευτής... 351 Τρόποι κινητοποίησης των γυναικών για αναζήτηση συμβουλευτικής στήριξης... 352 Συμπερασματικά... 353 Κεφάλαιο 9. Παράγοντες της βοηθητικής συμβουλευτικής σχέσης... 357 Οι στόχοι της συμβουλευτικής διαδικασίας... 357 Η σπουδαιότητα της επικοινωνίας... 364 Η αυτογνωσία... 368 Κεφάλαιο 10. Οι εμπλεκόμενοι στη συμβουλευτική διαδικασία... 377 Ο συμβουλευτικός ψυχολόγος... 377 Το έργο του συμβουλευτικού ψυχολόγου... 377 Τομείς απασχόλησης του συμβουλευτικού ψυχολόγου... 379 Εκπαίδευση του συμβουλευτικού ψυχολόγου... 380 Προσωπικά γνωρίσματα του συμβουλευτικού ψυχολόγου... 382 Πώς αντιλαμβάνεται ο συμβουλευόμενος τον συμβουλευτικό ψυχολόγο;... 395 Η προσωπική ανάπτυξη του συμβουλευτικού ψυχολόγου... 397 Εισαγωγή... 397 Η προσωπική θεραπεία στα πλαίσια της εκπαίδευσης των μελλοντικών συμβουλευτικών ψυχολόγων... 398 Η προσωπική θεραπεία των επαγγελματιών ψυχικής υγείας από τη σκοπιά των διαφορετικών θεωρητικών προσεγγίσεων... 401 Πορίσματα ερευνών... 405 Κίνητρα αναζήτησης ή μη προσωπικής θεραπείας... 408 Επιχειρήματα υπέρ και κατά της προσωπικής θεραπείας των καταρτιζόμενων... 410 Οφέλη από την προσωπική θεραπεία των επαγγελματιών ψυχικής υγείας... 412 Συμπεράσματα... 414 Εποπτεία... 417 Ορισμός... 417 Στόχοι της εποπτείας... 417 Ιστορική εξέλιξη... 419
Περιεχόμενα 17 Μοντέλα εποπτείας... 421 Κατάρτιση στην εποπτεία... 424 Μορφές εποπτείας... 425 Μέθοδοι παροχής εποπτείας... 426 Τεχνικές κατά την παροχή εποπτείας... 428 Αποτελεσματικότητα των προσεγγίσεων εποπτείας... 429 Ο συμβουλευόμενος... 431 Χαρακτηριστικά γνωρίσματα του συμβουλευόμενου... 431 Πώς αντιλαμβάνεται ο συμβουλευτικός ψυχολόγος τον συμβουλευόμενο;... 435 Κεφάλαιο 11. Η συμβουλευτική διαδικασία... 437 Τα στάδια της συμβουλευτικής διαδικασίας... 440 Πρώτο στάδιο: η πρώτη συνάντηση... 441 Δεύτερο στάδιο: η συμβουλευτική σχέση... 444 Τρίτο στάδιο: αναγνώριση και καθορισμός στόχων... 456 Τέταρτο στάδιο: επιλογή συμβουλευτικής τεχνικής... 458 Πέμπτο στάδιο: τερματισμός συμβουλευτικής διαδικασίας... 470 Κεφάλαιο 12. Συμπεράσματα ερευνών για την αποτελεσματικότητα της συμβουλευτικής ψυχολογίας... 473 Bιβλιογραφία... 481 Ελληνόγλωσση... 481 Ξενόγλωσση... 485 Κώδικας Δεοντολογίας και Διαγωγής της Βρετανικής Ψυχολογικής Εταιρείας (2009)... 533 Ι. Εισαγωγή... 533 ΙΙ. Λήψη αποφάσεων... 537 ΙΙΙ. Δομή του Κώδικα... 540 IV. Αρχές δεοντολογίας... 540 V. Συμπεράσματα... 553 Βιβλιογραφικές αναφορές... 554 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Βασικά κείμενα που χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές για την προετοιμασία του Κώδικα... 555 Ευρετήρο κύριων ονομάτων... 557 Ευρετήριο θεμάτων και όρων... 561