ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ 2 ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: ΣΑΡΑΤΣΗΣ Ε., ΤΖΩΡΤΖΗΣ Α., ΤΣΙΛΙΓΙΑΝΝΗΣ Α. ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΤΟΥ Ε. ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 7ο ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΠΕ ΡΙΕ ΧΟ ΜΕ ΝΑ I. II. III. IV. I. 1-5 2-5 7-33 7-30 7-9 10-11 12-18 19-20 21-24 25-26 27-30 31-33 35-40 37 38 39 40 41

ΕΙΣ ΑΓΩ ΓΗ Σε μεγάλο βαθμό, η εργασία μας βασίστηκε στη σύνταξη χαρτών. Οι χάρτες αυτοί, αποτελούν εικονογράφηση των πληροφοριών που συλλέξαμε από διάφορες δευτερογενείς και πρωτογενείς πηγές. Με δεδομένο ότι προσεγγίζουμε το Μαραθώνα συνολικά, ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη για εμάς η διαδικασία εντοπισμού των ευρημάτων μας στο χάρτη: μας βοήθησε να πραγματοποιήσουμε συγκριτική ανάλυση των θυλάκων σε διάφορα επίπεδα. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η Περίπτωση του Μαραθώνα Το τεύχος αυτό αποτελεί προϊόν μιας ανοιχτής διερευνητικής προσπάθειας: ανοιχτής, διότι αφήνει περιθώρια συμπλήρωσης, διόρθωσης και βελτίωσης με την πάροδο του χρόνου και τη μεταβολή των συνθηκών. Πρόκειται για ένα σύνολο κατευθύνσεων, σε σχέση με το οικονομικό και χωρικό σύστημα της αγροτουριστικής ανάπτυξης. Στις σελίδες που ακολουθούν, θα προσπαθήσουμε να υποστηρίξουμε την υπόθεση εργασίας μας ( Προοπτικές Ανάπτυξης, η Περίπτωση του Μαραθώνα ), με βάση τα ευρήματα της αναπτυξιακής χαρτογράφησης της περιοχής, η οποία προηγήθηκε. Η εργασία κλείνει με ένα σύνολο κατευθύνσεων που θα μπορούσαν να ακολουθηθούν, καθώς και με ένα πλάνο παρακολούθησης και υλοποίησής τους. Είναι, λοιπόν, η διερεύνησή μας εστιασμένη σε ένα είδος οικονομικής ανάπτυξης που αφορά συνολικά την περιοχή του Μαραθώνα. Αυτό, διότι θεωρούμε ότι οι επιμέρους οικισμοί, προκειμένου να ευημερήσουν, δεν αρκεί να λειτουργήσουν ως αυτόνομες μονάδες, αλλά ως θύλακες ανάπτυξης ενταγμένοι σε ένα ευρύτερο χωροταξικό σχέδιο. Λεπτομερέστερα: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - Αναπτυξιακή Χαρτογράφηση Στο κεφάλαιο αυτό, αναλύονται τα στοιχεία εκείνα της περιοχής, τα οποία αποτελούν το λανθάνον δυναμικό της: στοιχεία, τα οποία συνδυαζόμενα, θα μπορούσαν να δώσουν μια αναπτυξιακή ώθηση στο Μαραθώνα. Αυτά, είναι το Φυσικό Περιβάλλον, οι εγκαταστάσεις Αθλητισμού Πολιτισμού, αλλά και το ευρύτερο Δομημένο Περιβάλλον με τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που κρύβει. `Τα προϊόντα της χαρτογράφησης αυτής, συνδυαζόμενα με τα οικονομικά δεδομένα της περιοχής, θα μας δώσουν τη δέσμη των κατευθύνσεών μας. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - Κατευθύνσεις Αξίζει να επισημανθεί η μεγάλη αξία την οποία δίνουμε στην τοπική οικονομική παραγωγή, ως ουσιαστικό παράγοντα βελτίωσης της ποιότητας ζωής: μέσα, λοιπόν, από το συσχετισμό των προϊόντων της χαρτογράφησης με τον οικονομικό παράγοντα, καταλήγουμε σε ένα αναπτυξιακό πλαίσιο. Το πλαίσιο αυτό, το οποίο ερμηνεύεται οικονομικά και εκφράζεται χωρικά, θα εκπληρώσει την επιδίωξή μας - εφόσον, βέβαια, η τεκμηριωμένη υπόθεση εργασίας μας επιβεβαιωθεί. Η διερεύνησή μας συμπληρώνεται τόσο με πρωτογενή στοιχεία (έρευνα πεδίου, πρωτότυπο φωτογραφικό υλικό), όσο και δευτερογενή (μελέτη βιβλιογραφίας και χαρτών, εξωτερικές αναφορές). Η έρευνα πεδίου περιλαμβάνει συνέντευξη ενός παραγωγού του Μαραθώνα και σημειώσεις από τη διάλεξη του υπευθύνου της τεχνικής υπηρεσίας της περιοχής. Καθένας από τους ερωτόμενους γνωρίζει σε βάθος το Μαραθώνα από διαφορετικές θέσεις ευθύνης, και έχει άποψη ιδιαίτερα κρίσιμη για την υποστήριξη της υπόθεσης εργασίας μας. Ο ανοιχτός χαρακτήρας της διερεύνησης, διευκολύνει την προσθήκη - αργότερα - σε αυτήν νέων ή αναθεωρημένων στοιχείων, ώστε να επεκταθεί, να επικαιροποιηθεί και να αποκτήσει μεγαλύτερο βαθμό πληρότητας. Προς το παρόν, θέτουμε ως στόχο να τεκμηριώσουμε όσο το δυνατόν πληρέστερα την υπόθεση εργασίας μας σύμφωνα με μια επίκαιρη αναπτυξιακή χαρτογράφηση. Ελπίζουμε η δέσμη των κατευθύνσεων που προτείνουμε να αποτελέσουν αφετηρία σκέψης για τις αναπτυξιακές δυνατότητες του Μαραθώνα. 1

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΔΙΟΥ Στην αφετηρία της μελέτης μας τοποθετούμε τα ευρήματα της έρευνας πεδίου που πραγματοποιήσαμε. Η επιλογή αυτή, έχει να κάνει με τη μεγάλη σημασία που αποδίδουμε στην άποψη των κατοίκων. Καθένας από τους συνεντευξιαζόμενους έχει τα δικά του προβλήματα και τις δικές του προσδοκίες από το Μαραθώνα. Αυτά προσπαθήσαμε να φωτίσουμε με τις ερωτήσεις που τους απευθύναμε, θέτοντάς τους στον πυρήνα της ερευνητικής μας προσπάθειας. 2

Κώστας Κάκαρης, 45 ετών Παραγωγός Βιολογικών Προϊόντών, απο το 1992. (τηλ: 6948825865, 2294056934, φαξ: 2294057002) Στα μικρής έκτασης αγροκτήματά μου στις τοποθεσίες Βαλάρια, Δάφνιζα και Αυλώνα του Δήμου Μαραθώνος, παράγω περιορισμένης ποσότητας Βιολογικά Προϊόντα υψηλής ποιότητας απο το 1992 και διαθέτω στο εξωτερικό και στην Ελλάδα. Τα προϊόντα μου (θερμοκηπίου και υπαίθριας καλλιέργειας) παράγονται όλο το χρόνο. Kυρίως είναι κηπευτικά όπως ντομάτες, αγγούρια, πιπεριές, φασόλια, κολοκύθια, μαϊντανός, σέλινο, άνηθο κ.α. Επίσης παράγω φρούτα όπως φράουλες, καρπούζια, πεπόνια κ.α.. Τα προϊόντα μου μπορείτε να τα προμηθευτείτε κυρίως στις Βιολογικές Αγορές που γίνονται: ΔΕΥΤΕΡΑ: Περιστέρι - οδός Κουτρουμπούζη (4:30-6:30μμ) ΤΡΙΤΗ: Νέο Ηράκλειο - οδός Ελ.Βενιζέλου (4:30-6:30μμ) ΤΕΤΑΡΤΗ: Ηλιούπολη - οδός Μαρίνου Αντύπα (4:30-6:30μμ) ΠΕΜΠΤΗ: Π.Φάληρο - οδός Ναϊάδων (4:30-6:30μμ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: Χολαργός - πάρκο Δημαρχείου (4:30-6:30μμ) ΣΑΒΒΑΤΟ: Βούλα - οδός Σωκράτους (9:00πμ - 2:00 μμ) Τα προϊόντα μου επίσης πωλούνται σε Super Market και Βιολογικά Μαγαζιά. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 09.01.2010 από τον Α. Τσιλιγιάννη Πώς κρίνετε την κατάσταση στην περιοχή του Μαραθώνα με μια λέξη; Είναι παράδεισος, ειδικά όσον αφορά τις συνθήκες καλλιέργειας: εύφορη γη και ιδανικό μικροκλίμα. Αν μπορούσατε να γίνετε δήμαρχος του Μαραθώνα για μια μέρα, ποιά θα ήταν η πρώτη σας ενέργεια; Θα έφτιαχνα καλά σχολεία. Θα αναβάθμιζε την παιδεία και το μορφωτικό επίπεδο. Θα έδινε στα παιδιά τη δυνατότητα συμμετοχής σε εξωσχολικές δραστηριότητες. Η πολεοδομική υπηρεσία κάνει καλά τη δουλειά της; Είναι εξυπηρετική υπηρεσία. Όσον αφορά θέματα μεταποίησης, αποθήκευσης και συσκευασίας προϊόντων, ενώ η κλίμακα παραγωγής είναι μικρή και η μονάδα μου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί με χρήση Οικοτεχνίας, όπως σε άλλες περιοχές, αυτό δεν ισχύει για την Αττική. Έτσι αναγκαζόμαστε να κατασκευάσουμε περιττή κτηριακή υποδομή, αδικαιολόγητη από τον όγκο της παραγωγής και να εμπλεκόμαστε στην τυπολατρεία της ελληνικής γραφειοκρατίας. Έχετε επισκεφτεί το Κωπηλατοδρόμιο του Σχινιά; Άλλαξε καθόλου τη ζωή σας; Όχι, δεν έχω πάει αν και θα το ήθελα πολύ. Τα παιδιά μου, βέβαια το έχουν επισκεφτεί. Ούτως η άλλως, η εγκατάσταση δεν είναι προσβάσιμη για τους πολίτες, ούτε έχει προβληθεί όσο θα έπρεπε. Δεν έχει βοηθήσει. Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σχέση σας με την τοπική αυτοδιοίκηση σε μία λέξη; Τα τελευταία χρόνια, πολύ καλή. Ο Δήμος έχει κάνει δουλειά τόσο σε πολιτιστικό μορφωτικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Ο μέσος δημότης έχει αφυπνιστεί για τα προβλήματα της περιοχής. Υπάρχει, ωστόσο σύγκρουση τοπικών συμφερόντων με το Δήμο όσον αφορά το Γ.Π.Σ. Ποιό θεωρείτε ότι είναι τρία σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας αγρότης στο Μαραθώνα; α. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η ποιότητα του νερού. Αν και σύμφωνα με μετρήσεις του Δήμου και του Υ.Πε.Χω.Δ.Ε. είναι καλό, στην πραγματικότητα έχει μολυνθεί από την τέφρα των πυρκαγιών του Αυγούστου (του 2009). β. Μετά το πρόβλημα που προέκυψε στον Ασωπό, τα αγροτικά προϊόντα συνολικά δυσφημίστηκαν. Εμείς είμαστε θύματα προπαγάνδας από τους ανταγωνιστές μας σε άλλες περιοχές: διαδίδουν φήμες ότι τα προϊόντα μας είναι προσβεβλημένα από ραδιενέργεια λόγω της Αμερικανικής Βάσης στο Μαραθώνα. γ. Η καταστροφή του δάσους έχει υποβαθμίσει την ποιότητα ζωής για όλους - πόσο μάλλον για εμάς τους αγρότες που δουλεύουμε καθημερινά την ύπαιθρο και δεν εισπνέουμε πια καθαρό αέρα. Έχει αλλάξει η κατάσταση σε σχέση με το παρελθόν; Παλιότερα, στην περιοχή του Μαραθώνα ζούσαν 400 αγροτικές οικογένειες. Ωστόσο, μόνο οι μισές από αυτές είχαν ιδιόκτητη γη - οι υπόλοιπες ενοικίαζαν. Με την πάροδο του χρόνου οι αξίες της γης ανέβηκαν, μαζί τους και τα ενοίκια. Έτσι, οι περισσότεροι δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στα έξοδα, έφυγαν από την περιοχή και άλλαξαν επάγγελμα. Σήμερα είμαστε γύρω στις 200 οικογένειες, όλες με ιδιόκτητη γη. Ο ανταγωνισμός είναι υψηλότερος, και αυτό είναι προς όφελος του καταναλωτή: το παραγόμενο προϊόν είναι ανώτερης ποιότητας. Πώς πήρατε την απόφαση να ασχοληθείτε με βιολογικές καλλιέργειες; Όταν ξεκίνησα, πριν από 18 χρόνια, να δουλεύω τη γη, συνεργάστηκα με γεωπόνους, ώστε να έχω το ποιοτικότερο αποτέλεσμα. Έβλεπα, όμως, ότι η συμβατική καλλιέργεια απαιτούσε πολλά φυτοφάρμακα και χημικά: αυτό ήταν εις βάρος τόσο του καταναλωτή, όσο και της ίδιας μου της οικογένειας, που κάθε μέρα ασχολιόταν με τα χωράφια επιβαρύνοντας την υγεία της. Έτσι αποφάσισα να το γυρίσω στα βιολογικά. Ήμουν τυχερός γιατί τότε άρχισαν τα επιδοτούμενα προγράμματα για τις βιολογικές καλλιέργειες. Αυτή τη στιγμή στο Μαραθώνα δουλεύουμε 10-15 άτομα στα βιολογικά, αλλάζουν όμως κι άλλοι. Καταλαβαίνουν σιγά - σιγά το όφελος τόσο για την υγεία όσο και για την τσέπη τους. Ποιό προϊόν σας πουλιέται πιο εύκολα στη λαϊκή αγορά; Όλα φεύγουν. Περισσότερο πουλιέται η βιολογικη ντομάτα. μετά, ακολουθούν μαρούλια και φράουλες. Εαν μπορούσατε να καλλιεργήσετε οποιοδήποτε προϊόν στη γη σας, ποιό θα ήταν αυτό; Ντομάτα, που το ζητάει και η Αγορά. Εγώ προσωπικά, θα ήθελα να παράγω και περισσότερο μαρούλι, που είναι ωφέλιμο για την υγεία, ανώτερο προϊόν. Έχετε συμμετάσχει σε επιδοτούμενα προγράμματα της τοπικής αυτοδιοίκησης Ευρωπαϊκής Ένωσης; Πρόσφατα συμμετείχα σε ένα πρόγραμμα για την αναβάθμιση του αγροτικού εξοπλισμού, το οποίο χρηματοδοτούσε η Ε.Ε. μέσω της Περιφέρειας Αττικής: με αφορμή το πρόγραμμα αυτό, εγκατέστησα γεωθερμική εγκατάσταση, αγόρασα νέο τρακτέρ και άνοιξα γεωτρήσεις. Τα χρήματα, ωστόσο δεν μου δόθηκαν ποτέ, λόγω γραφειοκρατίας και αδυναμίας απορρόφησης των κονδυλίων από την Περιφέρεια. Έχετε ακούσει τον όρο Αγροτουρισμός ; Τί έχετε ακούσει; Ναι. Είναι κλάδος γρήγορα αναπτυσσόμενος και κρατάει τους ανθρώπους στον τόπο τους. Για μένα, είναι ο ιδανικός τρόπος ζωής για έναν αγρότη. Γνωρίζετε το πως ο Αγροτουρισμός μπορεί να σας ωφελήσει ως αγρότη; Το όφελος για τον αγρότη είναι ότι η εξυπηρέτηση μπορεί να γίνει μέσα από το ίδιο το κτήμα, δίχως να χρειάζεται μετακίνηση στην Αθήνα. Είναι ό,τι καλύτερο για εμάς, γιατί πέρα από την προβολή των προϊόντων μας, θα προβάλλεται και η διαδικασία παραγωγής. Θα τα βλέπει ο κόσμος. Θα συμμετείχατε σε ένα Πρόγραμμα Αγροτουρισμού και, αν ναι, υπό ποιούς όρους; Και βέβαια θα συμμετείχα. Βασικός όρος είναι να έχουμε δίπλα μας ανθρώπους με γνώσεις - από τα Υπουργεία ή την τοπική αυτοδιοίκηση. Είναι, βέβαια, καλύτερο να εποπτεύεται η διαδικασία από την τοπική αυτοδιοίκηση, γιατί ξέρει το Μαραθώνα και τις ανάγκες του. Ακόμη και με 30% χρηματοδότηση δεν θα είχα πρόβλημα να συμμετάσχω: η απόσβεση είναι γρήγορη, η παραγωγή διαφημίζεται και ο κλάδος συνεχώς αναπτύσσεται. 3

Δημήτρης Λακατσάς, 63 ετών Συνταξιούχος Ιδιωτικός Υπάλληλος Κάτοικος Κάτω Σουλίου από το 1995 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 14.01.2010 από τον Α. Τζώρτζη Πώς κρίνετε την κατάσταση στην περιοχή του Μαραθώνα με μια λέξη; Υποφερτή. Θα μπορούσαν να είναι και καλύτερα τα πράγματα. Είμαστε μια αρκετά μεγάλη κοινότητα, αλλά δεν έχουμε ούτε αποχέτευση. Μέριμνα δεν υπάρχει καμία. Η πολεοδομική υπηρεσία κάνει καλά τη δουλειά της; Κάνουν ό,τι μπορούν οι υπάλληλοι. Δεν φταίνε αυτοί για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο Μαραθώνας. Η οργάνωση του συστήματος νοσεί από το υψηλότερο στο χαμηλότερο κλιμάκιο. Προσπαθούμε, για παράδειγμα, χρόνια τώρα να ενταχτούμε στο σχέδιο πόλης, αλλά η Πολιτεία αδιαφορεί για το πρόβλημά μας. Τί να κάνει η τοπική υπηρεσία όταν υπάρχει έλλειμμα πολιτικής; Έχετε επισκεφτεί το Κωπηλατοδρόμιο του Σχινιά; Άλλαξε καθόλου τη ζωή σας; Ναι, πήγα μια φορά κατά την περίοδο των Αγώνων. Έκτοτε δεν έχω ξαναπάει. Πιστεύαμε ότι όταν θα ολοκληρωνόταν το Κωπηλατοδρόμιο η περιοχή θα άλλαζε ριζικά, θα αποκτούσαν τα παιδιά μας ένα τόπο άθλησης υψηλών προδιαγραφών. Τελικά, η απομάκρυνση του στρατιωτικού αεροδρομίου μας ωφέλησε πολύ, αλλά το Κωπηλατοδρόμιο είναι ανεκμετάλλευτο, δεν μπορείς να μπεις. Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σχέση σας με την τοπική αυτοδιοίκηση σε μία λέξη; Σχετικά Καλή θα έλεγα. Ο κ. Ζαγάρης (σ.σ. Δήμαρχος Μαραθώνα) έχει διεκδικήσει πολλά για την περιοχή και έχει διευκολύνει τις συναλλαγές μας με το Δήμο. Το Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών στο Μαραθώνα μας έχει λύσει τα χέρια από πολλές απόψεις. Μένουν, βέβαια, πολλά να γίνουν. Ποιό θεωρείτε ότι είναι τρία σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας κάτοικος του Μαραθώνα; α. Πρώτο θα έβαζα την υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος. Εαν κάναμε την ίδια συζήτηση ένα χρόνο πριν, δεν ξέρω αν θα σας έλεγα το ίδιο. Οι φωτιές του Αυγούστου (σ.σ. Αύγουστος 2009) κατέστρεψαν ό,τι πράσινη έκταση είχε απομείνει αδόμητη. Κοιτάς σήμερα γύρω σου και βλέπεις καραφλά βουνά, πολύ στενάχωρη κατάσταση. β. Δεν έχουμε υποδομές. Όπως σας είπα, απουσιάζει η αποχέτευση, η ποιότητα του νερού είναι αμφίβολη και δεν υπάρχει ούτε ένας διαμορφωμένος δημόσιος χώρος. Όταν πρωτοήρθα εδώ το 1995, ήταν εξοχή, σήμερα έχει αρχίσει να μετατρέπεται σε πυκνό χωριό. Δεν νοείται λοιπόν, να είναι ανεπαρκές απο καμία άποψη. γ. Δεν έχουμε καταστήματα και υπηρεσίες κοντά μας. Όλα βρίσκονται στο Μαραθώνα: τράπεζες, Κ.Ε.Π., καφενεία και η τοπική εμπορική αγορά. Είμαστε, όπως καταλαβαίνετε, πλήρως εξαρτημένοι από το αυτοκίνητο. Λεωφορεία δεν υπάρχουν, και οι καιροί δεν είναι εύκολοι. Θα έπρεπε να ανοίξει το Εθνικό Πάρκο, να μπορούμε να κάνουμε ένα περίπατο εκεί, μέσα στη Φύση. Εμείς οι ίδιοι θα το προστατεύαμε, με εθελοντική εργασία. Έχει αλλάξει η κατάσταση σε σχέση με το παρελθόν; Ε ναι, σίγουρα έχει αλλάξει - αλλά όχι πάντα προς το καλύτερο. Όταν εγκαταστάθηκα εδώ με την οικογένειά μου, είχα μόλις συνταξιοδοτηθεί και ήθελα να αποσυρθώ από την Αθήνα για να ζήσω σε ηπιότερους ρυθμούς. Το περιβάλλον ήταν ανώτερο τότε, ανέπνεες καθαρό αέρα. Για να πας στην Αθήνα από τη Μαραθώνος, ήταν ολόκληρο ταξίδι, και ο δρόμος δεν ήταν καλός. Το κοντινότερο σπίτι στο δικό μου ήταν ένα τέταρτο με τα πόδια και ο Μαραθώνας δεν παρείχε επαρκείς εξυπηρετήσεις. Από τότε κιόλας ακούγαμε από τους αρμόδιους ότι θα μπούμε στο σχέδιο πόλης, θα αποκτήσουμε πλήρες ιατρικό κέντρο και καλά σχολεία. Μας παρηγορούσε, όμως η εξοχική ατμόσφαιρα και οι χαλαροί ρυθμοί ζωής. Η μεγάλη υποβάθμιση ήρθε πέρυσι (σ.σ. 2009) με τις πυρκαγιές. Το Εθνικό Πάρκο του Σχινιά, έχει συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής σας; Είναι στολίδι για την περιοχή το Εθνικό Πάρκο. Η απόφαση της Πολιτείας να το προστατεύσει ήταν στη σωστή κατεύθυνση. Μεγάλη, όμως, κουβέντα έχει γίνει για το ότι ο απλός κάτοικος δεν μπορεί να το επισκεφτεί: μπορεί μόνο να το βλέπει. Θα έπρεπε να ανοίξει, να μπορούμε να κάνουμε ένα περίπατο εκεί, μέσα στη Φύση. Εμείς οι ίδιοι θα το προστατεύαμε, με εθελοντική εργασία. Πόσο έχει αλλάξει η εικόνα της παραλίας τα τελευταία χρόνια; Η παραλία έχει αλλάξει ριζικά. Πολλές νέες καφετέριες, ταβέρνες και μια αρκετά οργανωμένη πλαζ για τους λουόμενους. Εξελίσσεται, βέβαια, τόσο γρήγορα, που κάποια στιγμή δεν θα σηκώνει άλλο. Όποτε κατεβαίνω με τη γυναίκα μου βλέπω και κάτι καινούριο. Πρέπει να μπει ένα όριο, η παραλία να αναπτυχθεί ισορροπημένα. Η διεθνής προβολή του Μαραθώνιου Δρόμου έχει συμβάλλει στην ανάπτυξη της περιοχής; Ναι, αλλά όχι όσο θα έπρεπε. Όποτε έχουμε έναρξη Μαραθωνίου, ο κόσμος πληθαίνει αισθητά στο Μαραθώνα. Θα μπορούσαμε, όμως, εαν είχαμε πιο οργανωμένους αρχαιολογικούς χώρους και αθλητικά δρώμενα να φέρουμε κι άλλους τουρίστες στην περιοχή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Είναι σημαντικό για τις τοπικές επιχειρήσεις. Έχει μεγάλη Ιστορία ο Μαραθώνας, και αξίζει να την προβάλλουμε. Μια ευχή για το μέλλον του Μαραθώνα; Να μην υπάρξουν ξανά πυρκαγιές, να σεβαστούμε ό,τι μας έχει απομείνει. Επίσης, να πολλαπλασιαστεί η αγροτική παραγωγή για να ανθοφορήσει οικονομικά η περιοχή. 4

Υπό Ένταξη: Χωριό Μαραθώνα (προ του 23) Παραλία ΜαραθώναΆγιος Παντελεήμονας (αυθαίρετος) Γιώργος Κολοβός, 35 ετών Υπάλληλος Τεχνικής Υπηρεσίας Δήμου Μαραθώνα (τηλ. 2294069258) ΔΙΑΛΕΞΗ 08.01.2010 αίθουσα Μ224 ΓΕΝΙΚΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Εκτός Σχεδίου Δόμηση: Αρτιότητα 4 στρεμμάτων χτίζει 200μ2 Όριο κατάτμησης τα 20 στρέμματα στην Αττική Μεγαλύτερη κατάτμηση = Μεγαλύτερη περιβαλλοντική επιβάρυνση ΖΟΕ στην Ανατολική Αττική (Μεσόγεια) - απέτυχαν, αντικατάσταση από ΓΠΣ Εντός Σχεδίου Δόμηση: Στους προ του 23 με σ.δ. 0,8 ΔΕΝ προβλέπονται κοινόχρηστοι χώροι, γι αυτό και επιδιώκεται η ενταξή τους στο ΓΠΣ όπου εξασφαλίζονται κοινόχρηστοι χώροι. Στους οικοδομικούς συνεταιρισμούς υπάρχουν έργα υποδομής που γίνονται απ τους ίδιους. Κατά την ένταξη στο ΓΠΣ υποχρεούνται να δώσουν εισφορές σε γή και την κατασκευή υποδομών. ΔΕΝ υποχρεούνται να δώσουν εισφορά σε χρήματα. Τα έργα υποδομής που κατασκευάζουν οι συνεταιρισμοί πρέπει να ολοκληρωθούν εντός 5ετίας μετά τη σύσταση του οικοδομικού συνεταιρισμού και υπό την επίβλεψη του Δημοσίου. Μετά το πέρας των εργασιών διαλύεται ο οικοδομικός συνεταιρισμόςκαι η αρμοδιότητα διαχείρισης και συντήρησης των υποδομών περνάει στο Δημόσιο. Όλα αυτά, όμως, καταστρατηγούνται. Η επέκταση του σχεδίου πόλεως του Μαραθώνα είναι 10 χρόνια προς μελέτη, αλλά λόγω των αντιδράσεων των κατοίκων, το βάρος έχει πέσει στις περιοχές των οικοδομικών συνεταιρισμών. Αδόμητο Περιβάλλον: Το Δασαρχείο γνωρίζει ποιές περιοχές είναι δασικές και θεωρητικά είναι σαφώς ορισμένες. Το δασαρχείο είναι και ο φορέας προστασίας τους. Μετά τις πυρκαγιές γίναν άμεσα αντιπλυμμηρικά έργα από το Υ.πε.Χ.ω.Δ.Ε, όπως κορμοδέματα και φράγματα ανάσχεσης. Το Εθνικό Πάρκο Σχινιά είναι στην αρμοδιότητα ενός Διοικητικού Συμβουλίου ορισμένου απ τον Υπουργό Περιβάλλοντος, ενώ η Πυρόσβεση ανήκει στην Πυροσβεστική. Ο Μαραθώνας είναι από τις σημαντικότερες περιοχές παραγωγής αγροτικών προϊόντων στην Αττική ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Εντός σχεδίου: Δικαστικοί Υπάλληλοι (σ.δ. 0,5, 1000 οικόπεδα) Δικαστές-Εισαγγελείς (σ.δ. 0,4, 1500 οικόπεδα) Πολύτεκνοι (σ.δ. 0,4, 400 οικόπεδα) Οικισμοί προ του 23: Χωριό Μαραθώνα (σ.δ. 0,8) Άνω Σούλι (σ.δ. 0,8) Εκτός Σχεδίου: Συνεταιρισμός ΕφοριακώνΆνω Σχινιάς Κάτω Σούλι (αυθαίρεστος) Πάντειος Πολιτεία Οικισμός Αύρα (αυθαίρετος) Σχινιάς (αυθαίρετος) Χρήσεις γης: Από το ΡΣΑ ο Μαραθώνας χαρακτηρίζεται ως αγροτική περιοχή. Βρανάς και Κάτω Σούλι είναι οι αγροτικές περιοχές με παραγωγή. Στη Λεωφόρο Μαραθώνα και τη Λεωφόρο Σουλίου, επί υπουργίας Στέφανου Μάνου το 1979, απαγορεύτικαν οι εμπορικές χρήσεις. Στους οικοδομικούς συνεταιρισμούς απαγορεύονται οι εμπορικές χρήσεις, καθώς αυτοί χαρακτηρίζονται ως περιοχές αμιγούς κατοικίας. Αξία Γης (Real Estate): Ένα οικόπεδο στον οικισμό δικαστικών υπαλλήλων, με ενδεικτική αξία 40.000 το 2000, εν έτει 2010 πωλείται προς 140000. Ένα οικόπεδο στον οικισμό δικαστών & εισαγγελέων, μπορεί να φτάσει μέχρι και 500.000 ανά στρέμμα. Πολεοδομικοί Περιορισμοί: Αρχαιολογικοί Χώροι Παναγίας Μεσοσπορίτισσας Πεντελικό Κάλλος Ρέματα Μαραθώνα (δύσκολη οριοθέτησηορισμός τους) Αγροτική Παραγωγή: Ο Μαραθώνας είναι από τις σημαντικότερες περιοχές παραγωγής αγροτικών προϊόντων στην Αττική. Η περιοχή του Βρανά και του Κάτω Σουλίου είναι οι κυρίως αγροτικές περιοχές του Μαραθώνα, με πολλά θερμοκήπια, οπωροκαλλιέργειες και δενδροκαλλιέργειες. Η διανομή στις Λαϊκές Αγορές της Αττικής γίνεται από τους ίδιους τους παραγωγούς, δίχως μεσάζοντες. Η φόρτωση των εμπορευμάτων γίνεται τις βραδυνές ώρες στα ιδιόκτητα φορτηγά, ώστε την επομένη το πρωί να διατίθενται στη λαϊκή. Τα περιθώρια κέρδους στον αγροτικό τομέα είναι μεγάλα, γι αυτό και αποτελεί μια ελκυστική πρόταση απασχόλησης για τους κατοίκους. 5

ΧΩΡΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΔΟΜΗΜΕΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Οι υποδομές που εξυπηρετούν μια περιοχή, πέρα από την πρακτική τους χρησιμότητα είναι και δείκτης πολιτισμού σε μια σύγχρονη κοινωνία. Αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής και εξασφαλίζουν τις προϋποθέσεις ορθόδοξης ανάπτυξης. Το επαρκές δίκτυο ηλεκτροδότησης, υδροδότησης, αποχέτευσης, η διέλευση απορριμματοφόρων οχημάτων, η συγκοινωνιακή σύνδεση μεταξύ περιοχών, έχουν άμεση επιρροή στην καθημερινότητα του πολίτη. 7

ΟΔΙΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ Λεωφόρος Μαραθώνος: Η κύρια οδική αρτηρία που ενώνει το Μαραθώνα -και τα Μεσόγεια γενικότερα- με την Αθήνα, ξεκινώντας από τον κόμβο Σταυρού Αγίας Παρασκευής. Αναβαθμίστηκε λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Λεωφόρος Σουλίου: Πρόκειται για την οδική Αρτηρία που συνδέει το Μαραθώνα με μια σειρά περιφερειακών του οικισμών (Κάτω Σούλι, Παντέικα, οικισμός Αύρα ) και ο οποίος καταλήγει στην Αγία Μαρίνα. Λεωφόρος Σχινιά: Η συγκεκριμένη λεωφόρος χαράχτηκε επί το πλείστον με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και τη χωροθέτηση του Κωπηλατοδρομίου στην περιοχή. Η σημασία αυτού του δρόμου διατηρήθηκε και μετά το πέρας των Αγώνων, αφού εξυπηρετεί τους επισκέπτες του δάσους και της παραλίας του Σχινιά. Ταυτόχρονα, βοηθάει σημαντικά και στην περιφρούρηση του δάσους κατά τους ευαίσθητους καλοκαιρινούς μήνες. Λεωφόρος Λίμνης Μαραθώνος: Η αρτηρία που συνδέει το Μαραθώνα με τον Άγιο Στέφανο και τα Βόρεια Προάστια της Αθήνας γενικότερα. Η λεωφόρος διασχίζει το Πεντελικό Όρος, σε μια περιοχή που καταστράφηκε ολοσχερώς μετά τις πυρκαγιές του Αυγούστου του 09. Αττική Οδός: Η μεγάλη συγκοινωνιακή αρτηρία της Αττικής προβλέπεται να φτάσει μέχρι τη Ραφήνα. Μελλοντικός σχεδιασμός επιδιώκει την ένωση του κλάδου της Ραφήνας με την Εθνική Οδό Αθηνών - Λαμίας στο ύψος του Αγίου Στεφάνου. Η επέκταση αυτή αναμένεται να εξυπηρετήσει τους κατοίκους του Μαραθώνα. Ανακύπτουν, ωστόσο ερωτήματα σχετικά με τη χωροθέτηση και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του έργου. Συγκεκριμένα, προβληματική είναι η χωροθέτηση του Ανισόπεδου Κόμβου Μαραθώνα, λόγω της ύπαρξης πολλών ζωνών προστασίας αρχαιολογικής κληρονομιάς φυσικού τοπίου. ΛΕΩΦΟΡΙΑΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΚΤΕΛ Νομού Αττικής: Η σύνδεση με το κέντρο της Αθήνας γίνεται με δρομολόγια του Κ.Τ.Ε.Λ. Αττικής. Συνολικά, γίνονται 24 δρομολόγια τις καθημερινές, 23 το Σάββατο και 22 την Κυριακή από Αθήνα. Ένα 40% των δρομολογίων φτάνουν στο Μαραθώνα μέσω της Παραλιακής Οδού, και ένα 5% μέσω Ραφήνας. Τα δρομολόγια πραγματοποιούνται κατά μέσο όρο ανά 45 λεπτά, με τη μεγαλύτερη συχνότητα να παρατηρείται τις ώρες 06:00 με 11:00 το πρωί. Από Μαραθώνα προς Αθήνα, η κατάσταση δεν διαφέρει πολύ. Υποθέτουμε πως οι περισσότεροι χρήστες του Κ.Τ.Ε.Λ., είναι ετεροαπασχολούμενοι κάτοικοι ή συναλλασσόμενοι με υπουργεία και δημόσιες υπηρεσίες που βρίσκονται στο κέντρο. Διαδημοτική Συγκοινωνια: Εν έτει 2009 εγκαινιάστηκε διαδημοτική λεωφορεική γραμμή μεταξύ Μαραθώνα και Αγίου Στεφάνου. Η γραμμή ακολουθεί τη χάραξη της Λεωφόρου Λίμνης Μαραθώνος. Παράλληλα, εκκρεμεί αίτημα του Δήμου Μαραθώνα προς την Υπερνομαρχία Αθηνών Πειραιώς για αντίστοιχη σύνδεση με τους Δήμους Παλλήνης και Ραφήνας. ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ Ο Προαστιακός Σιδηρόδρομος σχεδιάζεται να εξυπηρετήσει τη Ραφήνα στο μέλλον. Η επέκταση αυτή, που βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο, θα συνδεθεί στον κύριο κορμό του σιδηροδρομικού δικτύου με κόμβο μεταξύ των σταθμών Δουκίσσης Πλακεντίας και Παλλήνη. Η χάραξη της σιδηροδρομικής γραμμής ακολουθεί σε όο το μήκος της τη χάραξη της Αττικής Οδού. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΔΙΑ ΘΑΛΑΣΣΗΣ Λιμάνι Πειραιά Λαυρίου: Η επέκταση της Αττικής Οδού και του Προαστιακού Σιδηροδρόμου μέχρι τη Ραφήνα αναμένεται να ελαττώσει κατά πολύ τους χρόνους πρόσβασης των κατοίκων του Μαραθώνα στα δύο λιμάνια. Θα διευκολύνει, επίσης τους επαγγελματίες παραγωγούς που χρησιμοποιούν τα εμπορικά σκέλη των δύο λιμανιών για να διακινήσουν τα προϊόντα τους στα Ελληνικά Νησιά ή το Εξωτερικό. Λιμάνι Ραφήνας: Η εγγύτητα του Μαραθώνα με το Λιμάνι της Ραφήνας εξυπηρετεί την ταχεία πρόσβαση των κατοίκων σε επιβατηγά πλοία προς Αιγαίο Πέλαγος. Προβλήτα Αγίας Μαρίνας: Μέσω της Λεωφόρου Σουλίου, ο Μαραθώνας έχει πρόσβαση στην προβλήτα της Αγίας Μαρίνας, η οποία με ferry boats συνδέει την περιοχή με τα Στύρα και την ευρύτερη Εύβοια. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Το μικρό πληθυσμιακό μέγεθος του Δήμου Μαραθώνα επιτρέπει στη δημοτική αρχή να κάνει σωστή διαχείριση των απορριμάτων του. Ο μελλοντικός σχεδιασμός της ευρύτερης περιοχής προέβλεπε δημιουργία ΧΥΤΑ στο Γραμματικό, ο οποίος μετά από αναθεώρηση, τελικά θα είναι ΧΥΤΥ. Αυτό αυτομάτως σημαίνει και μικρότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση. Έχοντας λάβει τον αγρότικο χαρακτήρα της περιοχής υπόψη, η δημοτική αρχή του Μαραθώνα έχει αναπτύξει μια πρωτοπόρα δράση σχετικά με τη διαχείριση των αγροτικών υπολειμμάτων και βιολογικών καταλοίπων. Τέλος, ο δήμος Μαραθώνα συμμετέχει στο πρόγραμμα ανακύκλωσης απορριμάτων με επιτυχία, καθώς προσφέρει στους δημότες τη δυνατότητα ανακύκλωσης πλαστικού, γυαλιού και χαρτιού. ΥΔΡΕΥΣΗ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ Το δίκτυο αποχέτευσης απουσιάζει πλήρως Μαραθώνα, καθώς η δόμηση δε συνοδεύεται ποτέ από πρόβλεψη για τέτοιου είδους υποδομές. Η κάθε οικία έχει το δική της δεξαμενή ομβρίων, με ΥΠΟ ΔΟΜ ΕΣ όλες τις βλαπτικές συνέπειες που κάτι τέτοιο μπορεί να έχει στην αρτιότητα του υδροφόρου ορίζοντα. Αναδεικνύει, δε, το φαινόμενο αυτό, την εγωιστική τάση των κατοίκων απέναντι στο περιβάλλον αλλά και τους συνανθρώπους τους, ακόμη και μίλια μακριά, καθώς τα υπόγεια ύδατα ταξιδεύουν πολύ πιο μακριά από τα σύνορα της τοπικής κοινότητας. Η πολυαναμενόμενη επέκταση από το Κορωπί μέχρι το Λαύριο περιλαμβάνει τη δημιουργία οκτώ καινούργιων σταθμών. Οι πρώτες μελέτες για το έργο έχουν ήδη ολοκληρωθεί, και αναφέρεται ότι η προκήρυξη του έργου θα γίνει στα τέλη του 2010, η έναρξη κατασκευής του έναν χρόνο αργότερα και η ολοκλήρωσή του τον Ιανουάριο του 2014. Η επέκταση προς Ραφήνα βρίσκεται ακόμα στο στάδιο των αρχικών μελετών. Πηγή: http:www.tanea.grdefault.asp?pid=2&ct=1&artid=452053

Οι συνδέσεις με την Αθήνα σταδιακά πυκνώνουν Αυτό που μπορεί παλαιότερα να ήταν ελκυστικό ως παραθεριστική κατοικία γιατί ήταν 2 ώρες μακριά από την πολύβουη πόλη, σήμερα όχι μόνο τείνει να αποτελέσει προάστιό της, αλλά και να κληρονομήσει τις παθογένειές της. Σεκάθε περίπτωση, η συγκοινωνιακή επάρκεια ευνοεί τους κατοίκους, πολλοί από τους οποίους εργάζονται στο Κέντρο και τις απογευματινές ώρες επιστρέφουν στο Μαραθώνα. Μεταξύ των ευνοηθέντων και οι παραγωγοί, που βλέπουν τις αποστάσεις από τους σημαντικότερους εμπορικούς κόμβους του Λεκανοπεδίου να ελαττώνονται. ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΥΠΕΡΤΟΠΙΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΤΟΠΙΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΙΑ ΗΜΟΤΙΚΗ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΑΡΑΘΩΝΑΣ-ΑΓΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΤΕΛ ΑΤΤΙΚΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΙΑ ΡΟΜΗ ΚΤΕΛ ΑΤΤΙΚΗΣ 9

ΧΩΡΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΔΟΜΗΜΕΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΧΕΣΗ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΑΔΟΜΗΤΟΥ Η αποτροπή της επέκτασης των υπάρχουσων οικιστικών ενοτήτων με έννομα μέσα, θα εξασφαλίσει την ακεραιότητα του φυσικού περιβάλλοντος. Το μόνο από το οποίο κινδυνεύει η ατελείωτη πράσινη έκταση της περιοχής, είναι η καταπάτηση. Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι οι οικισμοί έχουν σκαρφαλώσει στις πιο απότομες πλαγιές και με τον τρόπο αυτό, οι μικρές γκρίζες κουκίδες πληθαίνουν και διασπείρονται, χαρακτηρίζοντας το τοπίο. 10

Οι σκουρες περιοχές, με τα άτακτα οργανικά σχήματα πληθαίνουν και διευρύνονται. Η κατάσταση εν έτει 2010, δεδομένου του ρυθμού οικιστικής ανάπτυξης στην ευρύτερη περιοχή, δεν αφήνει περιθώρια: η επικρατούσα αναρχία τραυματίζει την εικόνα του φυσικού περιβάλλοντος, ενώ την ίδια ώρα οι κάτοικοι δεν απολαμβάνουν την ποιότητα ζωής που θα μπορούσαν να έχουν με εξορθολογισμό της χωροταξικής διαχείρισης. ΟΜΗΜΕΝΟ Α ΟΜΗΤΟ 11

ΧΩΡΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΔΟΜΗΜΕΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΟΙΚΙΣΜΟΙ Ο συνδυασμός διαφορετικών οικιστικών ενοτήτων στην περιοχή, χτισμένων μέσα σε διαφορετικά οικονομικά, νομικά και κοινωνικά πλαίσια, απαιτεί ευαίσθητη χωροταξική διαχείρηση. Από τους συνεταιριστικούς οικισμούς με τον κοινωνικό προσανατολισμό και τη σχετική οικονομική ομοιογένεια, στους νεότερους αυθαίρετους οικισμούς που σηκώθηκαν σε ένα βράδυ, το δομημένο περιβάλλον του Μαραθώνα εκτείνεται όπου και αν κοιτάξεις. 12

03 01 02 ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Μεγάλο ποσοστό των οικισμών είναι αυθαίρετοι: είτε σκαρφαλωμένοι σε πλαγιές, όπως η Αγία Τριάδα, είτε δίπλα στο μοναδικού κάλλους Δάσος του Σχινιά, η κατάσταση δεν διαφέρει πολύ: Το ιδεώδες του εξοχικού στην Ανατολική Αττική που σταδιακά έγινε κυρίως οικία, σημαδεύει έντονα το γεωφυσικό ανάγλυφο της περιοχής. ΚΑΤΩ: Ο Μαραθώνας και το Άνω Σούλι, οικισμοί προ του 23, αναπτύχθηκαν στην ηπειρωτική χώρα, αφήνοντας ανέπαφη τη δαντελωτή παραλία Μαραθώνα και το Δάσος του Σχινιά. Το Άνω Σούλι, με μεγάλο βαθμό εξάρτησης από το Μαραθώνα είναι σκαρφαλωμένο σε λίγο μεγαλύτερο υψόμετρο. Το επενδυτικό ενδιαφέρον σήμερα απομακρύνεται από τον οικισμό του Μαραθώνα, τείνοντας προς την παραλία, όπου οι αξίες γης εκτοξεύονται: η ευρύτερη περιοχή βρίσκεται σε μια κατάσταση δυναμικής ισορροπίας. 04 06 ΑΥΘΑΙΡΕΤΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ 03 05 01. Οικισµός Αύρα 02. Αγία Τριάδα Σφάκωνα 03. Κάτω Σούλι 04. Σχινιάς 05. Άγιος Παντελεήµονας (Παραλία Μαραθώνα) 06. Μακάριι 02 01 03 04 01 02 ΠΡΟΫΠΑΡΧΟΝΤΕΣ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΠΡΟ ΤΟΥ 23 01. Μαραθώνας 02. Άνω Σούλι 03. Αγία Μαρίνα ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ 01. Συνεταιρισµός ικαστικών Υπαλλήλων 02. ικαστικά 03. Πάντειος Πολιτεία 04. Συνεταιρισµός Εφοριακών & Συνεταιρισµός Πολυτέκνων (Άνω Σχινιάς) ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί,εκτεταμένο φαινόμενο στο Μαραθώνα, γεννήθηκαν για να καλύψουν μια κοινωνική ανάγκη: την ανάγκη φτηνής στέγασης κάποιων μη προνομιούχων οικογενειών. Αυτό, βέβαια, δεν ισχύει στην περίπτωση του συνεταιρισμού δικαστών εισαγγελέων, ο οποίος απέκτησε φιλέτα με θέα στη θάλασσα κατά την Επταετία. Παρατηρούμε γενικότερα, ότι ακόμα και μια τέτοιου τύπου οικιστική ανάπτυξη πραγματοποιήθηκε τελείως αποσπασματικά, όπου υπήρχε φτηνή γη που θα μπορούσε να συνενωθεί προς σχηματισμό οικισμού. Έτσι εξηγείται η εγγύτητα ορισμένων θυλάκων σε περιοχές προστασίας, κάτι το οποίο μάλλον δεν θα συνέβαινε εαν είχε προηγηθεί χωροταξικός σχεδιασμός. 13

08 07 01 05 06 ΘΥΛΑΚΕΣ 02 03 04 Οι θύλακες ανάπτυξης έχουν διαφορετικό σχήμα, έκταση και περιεχόμενο. Ο καθένας έχει τη δική του δυναμική και κρύβει ευκαιρίες. Μόνο μια τέτοια οργάνωση είναι δυνατόν να αναδείξει τις ιδιαίτερες ποιότητες κάθε θύλακα, δίχως να αλλοιώνει τη σύστασή του: μια οργάνωση με ευαίσθητα χωροκοινωνικά κριτήρια, μακριά από τη γραφειοκρατική κατάτμηση της γης σε τομείς. 01. Μαραθώνας 02. Βρανάς 03. Τύµβος-Βαλαρία 04. αφνίζα-κάµπος Μαραθώνα 05. Συν. Πολυτέκνων και Συν. Εφοριακών 06. ικαστικά, ικαστικοί Υπάλλοιλοι 07.Αύρα, Κάτω Σούλι, Παντέικα 08. Άνω Σούλι 14

Αποφασίσαμε να μελετήσουμε την περιοχή του Μαραθώνα, χωρίζοντάς την σε θύλακες. Καθένας από τους θύλακες αυτούς έχει τα δικά του χωροκοινωνικά χαρακτηριστικά, το δικό του οικονομικό περιεχόμενο και τις δικές του πολεοδομικές ιδιαιτερότητες. Αυτό τους καθιστά ημιαυτόνομες μονάδες, εγκατεστημένες σε ένα δίκτυο σχέσεων αλληλεξάρτησης. Είναι λοιπόν βέβαιο, ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν με αναλυτικο-συνθετικές μεθόδους και διαρκείς μεταβάσεις από το επίπεδο της μονάδας, στο επίπεδο του συνόλου. Εξετάζοντας τον πίνακα αυτό, μπορεί κανείς να έχει μια εποπτική εικόνα των θυλάκων και, μεταβαίνοντας στους χάρτες που ακολουθούν, να ψηλαφίσει το πώς αυτοί συνυφαίνονται.!"#$%&' ()#&)*)+,%- %$.$'.$'- %",$0)"'&' 0-'&,',*,$,.&$ 0$$%.-,'.,%$ &,')*-+$.$ *123451 %6789: +1;1<=31!"#$% &'()*+,, -.#+. 0+,123#2"4 5.67#,8 9(:1;2"4 <143, =>1>?(123#2"@% A>#+2"*@% (BC), D(.+)+'(*>,!3#*>35.>E,'4 F(3+37+1*#233>, G(1H+"472>, I@H>#> +EG141.>7?9: @1A1;41 J7$ -.#>8 :% BC A>#+2"*>%, -.#+. K2"23#2"4 &,37(*1:3 51'>2+L+;2"+* <M1+2, =>1>?(123#2"@% A>#+2"*(% (BC) 0NHO+% F>1>?M.>, P;2+% =>.#(L(4H+.>% +EG141 @;136:!"#$% &'()*+,, 5,?>*1(#(% 5;1+#2"@%!;">#>3#63(2% 51'>2+L+;2"+* <M1+2, 5;1+#2"4 <143 0NHO+% =L>#>2M., <M1+2 =1+3#>3*>% >7$ #+ =(.#(L2"$ A6LL+% 017KA6 8;9: +EG141 +1;1<=31: J7$ -.#>8 :% 5C A>#+2"*>%, F(;6L+% =L?,3H$% F$.2H:. A>#+*":., 063 3,11*".:3% L$;: >.67#,8% =>1>L*>% F>1>?M.> 5;+16, J71(3*(%, F$.2H(% A>#+2"*(%, 5?L#2"@%!;">#>3#63(2% 0+72"$ A@.#1+ +EG141 $3B '9>AC!"#$% &'()*+,,!861#3 >7$ F>1>?M.> A#.+#1+Q*>, F$.2H(% A>#+2"*(% RH2+1(2.$% K2"23H$% F$.2H% A>#+2"*>% 017KA6 8;9: +EG141 'D3EF1C;CG7H: (9ADFIJ3B3 'D3EF1C;CG7H: &29;C1J=3!.#$% &'()*+, :% 5C A>#+2"*>%, 5,?>*1(# S$H3 ">#6 7(127#M3(2% F$.2H(% =(12>3#2"@% A>#+2"*(%, 51'>2+L+;2"+* <M1+2 H2"14% "L*H>">% 5.6;L,Q+ ">#6LLL+ ;2> +2"23#2"4 >.67#,8, A#4H> F7(.6" 017KA6 8;9: +EG141 %6FB '9>AC, (13FICJ1, $>;1!"#$% &'()*+,, F(;6L A>#6#H3 9%, 5,?>*1(# S$H3,!861#3 >7$ F>1>?M.>, -.#+. 5.67#,8 #% =>1>?(123#2"4% A>#+2"*>% (BC) =+2"2L*> <143(:.: 9(:1;2"4 <143, =(12>3#2"4 F$.2H ">2 =>1>?(123#2"4 A>#+2"*>, =1632.+ ()>32"@% ("#63(2%), 51'>2+L+;2"+* <M1+2 51'>2+L+;2"$% <M1+% I>H.+N.>%, -.#+. @:% +L+"L1:#2"4 7>1+,3*> >,?>21@#:. LAE: 9C F6MEC: &CG9NK76FB3 *CJ1GFCJ6, *CJ1GFCJ94 "86AAKA9C!.#$% &'()*+, :% 5C A>#+2"*>%,!?.2"$ =61"+ &'2.26,!;">#>#63(2% =+L(H2"+N T>,#2"+N, A>#>76#3 S63+,% ">2 =>1>L*>% F$.2H(% =(12>3#2"@% A>#+2"*(%, =1632.+ (!?.2"$ =61"+ &'2.26),!3#*>3 5.>E,'4 KL,H72>"$ A:7L>#+)1$H2+,!?.2"$ =61"+ &'2.26, =>1>L*> &'2.26 "OKA6 15

02 03 01 ΕΝΤΟΣ ΣΧΕ ΙΟΥ 01. Συνεταιρισµός ικαστικών Υπαλλήλων 02. ικαστικά 03. Συνεταιρισµός Πολυτέκνων (Άνω Σχινιάς) 16

01 ΥΠΟ ΕΝΤΑΞΗ 01. Μαραθώνας 02. Άγιος Παντελεήµονας (Παραλία Μαραθώνα) 02 17

04 03 05 02 01 06 ΕΚΤΟΣ ΣΧΕ ΙΟΥ 01. Συνεταιρισµός Εφοριακών (Άνω Σχινιάς) 02. Κάτω Σούλι 03. Πάντειος Πολιτεία 04. Οικισµός Αύρα 05. Αγία Τριάδα Σφάκωνα 06. Σχινιάς 18