Documentation of consultation workshop on the effectiveness and economic efficiency of selected support options

Documentation of consultation workshop on the effectiveness and economic efficiency of selected support options D14 of WP4 from the RESH Policy project A report prepared as part of the IEE project "Policy development for improving RESH/C penetration in European Member States (RESH Policy)" February 2011 Written by Argyro Giakoumi, Minas Iatridis, Centre for Renewable Energy Sources CRES Supported by 1

The project "Policy development for improving RESH/C penetration in European Member States (RESH Policy)" is supported by the European Commission through the IEE programme (contract no. IEE/07/692/SI2.499579). The sole responsibility for the content of this report lies with the authors. It does not represent the opinion of the European Communities. The European Commission is not responsible for any use that may be made of the information contained therein. CRES, February 2011 2

Stakeholders workshop Renewable Heating/ Cooling Proposed policy intruments IEE project RESH Policy Tuesday 8 th of February 2011 Meeting Venue: Centre for Renewable Energy Sources 19 th km Marathonos Avenue, Pikermi, Attiki Agenda 10:00 Registration Coffee 10:15 10:30 Welcome and round of introduction 10:30 10:45 Objective of this workshop and short presentation of the project RESH Policy 10:45 11:00 Proposed targets for RESH/C for 2020 (targets per technology: solar, biomass, geothermal) 11:00 12:00 Policy Instruments to support RESH/C Effectiveness and economic efficiency of the selected policy instruments 12:00 12:15 Overview of the Greek legislation, relative to RESH/C 12:15 13:00 Open discussion 13:00 End of workshop, Light lunch 3

Minutes of the stakeholder workshop Target setting and related policy instruments IEE project RESH Policy Friday 18 th of December 2009 Meeting Venue: Centre for Renewable Energy Sources 19 th km Marathonos Avenue, Pikermi, Attiki List of participants: 1 VASILIKOS KOSTAS BENAIR ENERGEIAKI SA 3 VOUGIOKLAKIS YANNIS CRES 4 GIAKOUMI ARGYRO CRES 5 THEOFYLAKTOS KOSTAS GREEK ASSOCIATION FOR COGENERATION OF HEAT AND POWER 7 KALIAKASIS LEONIDAS ENALLAKTIKI ENERGEIAKI SA 8 KIPOUROS KONSTANTINOS Κ. KIPOUROS ENERGEIA SA 9 LAMARIS PANOS SOLE LTD 10 LYCHNARAS VASILIS CENTRE OF PLANNING AND ECONOMIC RESEARCH 11 IATRIDIS MINAS CRES 12 MICHALOPOULOS PANOS GREEK SOLART THERMAL ASSOCIATION (ΕΒΗΕ) 13 NIKOLINAKOU ANAGNOSTAKI EYAGGELIA TECHNICAL CHAMBER OF GREECE (TEE) / MEMBER OF THE PERMANENT ENERGY COMMITTEE 14 PAPAGIANNI STAYROULA CRES 15 PAPADOPOULOU SOFIA SK ENTERPRISES 16 PAPAMICHAIL IOANNA CRES 17 PAPPAS IOANNIS GREEN EVOLUTION SA 18 PASXALIDOU ATHANASIA ΚΑΜ LTD 19 PETSANAS ILIAS DELTA TECHNIKI LTD 20 TASIOU REA HELLENIC WIND ENERGY ASSOCIATION (ELETAEN), MEMBER OF THE MANAGEMENT BOARD 21 TSOUKALAS NIKOLAOS AGRICULTURAL UNIVERSITY OF ATHENS/ MEMBER OF THE GREEK BIOMASS ASSOCIATION 4

10:00 Registration Coffee 10:15 10:30 Welcome and round of introduction 10:30 10:45 Objective of this workshop and short presentation of the project RESH Policy A short description of the RESH Policy project was done presenting its scope and objectives and giving the overall progress till now. 10:45 11:00 Proposed targets for RESH/C for 2020 (targets per technology: solar, biomass, geothermal) In this section the RESH/C target ranges, as identified in WP3 were presented. Also an overview diagram was presented, depicting the breakdown of the RES targetr for 2020 among the three categories (electricity, heatingcooling, transportation). Emphasis was given to the fact that in order to succeed the 2020 RES target, heating and cooling from renewable energy sources will play an important role. More specific it is estimated that the amount of RESH/C should be almost doubled by 2020. The participants laid questions related to the model work, the methodology used and the assumptions done. Greek Union of Installers of Geothermal Heat Pumps 11:00 12:00 Policy Instruments to support RESH/C Effectiveness and economic efficiency of the selected policy instruments The results of the effectiveness and economic efficiency of the selected policy instruments were presented together with the details and structure of the two policy instruments (that is the tax incentives and the use obligation). Also the input data and the assumptions for the modeling work, done by INVERT tool, were presented. It was a common opinion that the use obligation is definitely an important policy instrument capable to help the RESH/C technologies to penetrate. Of course it only applies to new buildings and existing ones that are subject to major renovation. In order to allow RESH/C technologies to penetrate in the existing building stock, in which the great majority of buildings belong, there should be also economic incentive such as the proposed tax incentive. The participants expressed their concern of whether it is possible, given the present economic situation of Greece, for the government to give any kind of economic incentive to the consumers. Afterwards the results from the industry modeling were presented for the two different policy scenarios and also for the business as usual scenario. The participants found very interesting the results of the analysis and expressed the opinion that it is very useful to have such data in order to assess policy instruments. 12:00 12:15 Overview of the Greek legislation, which is relative to RESH/C A quick review of the Greek legislative framework was done, in what concerns RES H/C. Special attention was given to Law 3851/2010, and to the obligations it lays for new buildings. In specific the Law sets a use obligation for covering 60% of the hot sanitary water needs of newly constructed buildings (2011 and on) from RES. Also 5

No later than 31.12.2019, all new buildings will have to cover the total of their primary energy consumption with energy supply systems based on renewable energy sources or coproduction of electricity and heat. For the new buildings housing services of the government and the broader government sector, this obligation will have to go into effect no later than 31.12.2014. At this point the following issue was discusse: It is obligatory for new buildings to have natural gas infrastructure installations. This obligation applies for areas that already have or will soon have a natural gas network and actually covers a very big part of Greece. This obligation should be revised in order to give the alternative option of installing RESH/C applications in new buildings and allow this way the further penetration of RESH/C systems. 12:30 13:30 Open discussion Mr. Michalopoulos, member of the Greek Solar Thermal Association (EBHE), mentioned that a series of actions should be made in order for the solar thermal sector to expand. Such actions comprise to the following: Economic incentive for supporting solar thermal systems (such as low interst loand or even zero interest loans for certain categories of consumers) Demonstrative projects of innovative technologies Development of certifying system of installers Research & Development Use obligation for the use of RES systems The opinion that central solar systems should also be promoted was expressed.. Mr. Petsanas from DELTA TECHNIKI SA, and member of the Greek Association of Installers of Geothermal Heat Pumps, proposed as an alternative policy instrument to change the electricity tariffs. In the present situation, the consumers that choose to install heat pumps in their houses, due to the increased electricity consumption, are charged with a higher price per kwh. It could be considered to charge the electricity that is consumed by a heat pump with a lower price. Also the issue of the oil price was discussed. It is announced by the government that the price of oil for transportation and oil for heating will be made equal, which means that the latter will become more expensive. The participants expressed the opinion that the high price scenario of the analysis seems to be closer to reality. Finally the issue of collecting reliable data in order to keep track of the penetration of each technology was discussed. 13:30 End of workshop, Light lunch 6

Παραγωγή θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ Προτεινόμενα μέτρα Στήριξης Τρίτη 8 Φεβρουαρίου 2011 Συνάντηση εργασίας στο πλαίσιο του έργου RESH Policy Τμήμα Ανάλυσης Ενεργειακής Πολιτικής Μηνάς Ιατρίδης, Αργυρώ Γιακουμή www.reshpolicy.eu

Σύντομη Παρουσίαση του έργου RESH Policy www.reshpolicy.eu

Γενικά στοιχεία Έργο: Policy development for improving RESHeating/Cooling penetration in European Member States RESH Policy Χρηματοδότηση: Intelligent Energy for Europe Διάρκεια έργου: 30 μήνες (1/10/2008 13/4/2011) Συμμετέχοντες: Αυστρία, Ελλάδα, Λιθουανία, Ολλανδία, Πολωνία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Σουηδία Σκοπός του έργου: Να βοηθήσει τις συμμετέχουσες χώρες στην προετοιμασία για την εφαρμογή της οδηγίας 2009/28/EC, σε ό,τι αφορά θέματα θέρμανσης και ψύξης από ΑΠΕ. Το έργο εστιάζει: στο να τεθούν ενδεικτικοί εθνικοί στόχοι για θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ ανά τομέα και ανά τεχνολογία να προταθούν συγκεκριμένα μέτρα στήριξης ώστε να επιτευχθεί η διείσδυση των τεχνολογιών θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ www.reshpolicy.eu

Πρώτο στάδιο του έργου: 1. Αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης ως προς το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει στις συμμετέχουσες χώρες πάνω σε θέματα θέρμανσης/ ψύξη από ΑΠΕ. 2. Ενδεικτικοί στόχοι ανά τεχνολογία στον τομέα της θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ για τα έτη 2020/2030, όπως απαιτεί η 2009/28/EC. Ο προσδιορισμός των στόχων έγινε με τη βοήθεια συγκεκριμένων μεθοδολογιών και υπολογιστικών μοντέλων: Προσέγγιση top down με τη βοήθεια του μοντέλου GreenX (συνεργασία με το ίδρυμα Fraunhofer ISI της Γερμανίας). Προσέγγιση bottom up για τον κτιριακό τομέα (οικιακό και τριτογενή) με τη βοήθεια του INVERT tool (συνεργασία με το Energy Economics Group Vienna University of Technology). Προσέγγιση bottom up για τη βιομηχανία με τη βοήθεια υπολογιστικού εργαλείου (RESolveH/C) που έχει αναπτύξει το ECN Energy Research Centre of the Netherlands. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από υπάρχοντα μοντέλα που έχουν τρέξει για τη χώρα μας, όπως είναι το MARKAL, το οποίο χρησιμοποιείται από το ΚΑΠΕ καθώς και το PRIMES. www.reshpolicy.eu

Δεύτερο στάδιο έργου 3. Καταγραφή και Ανάλυση των διαθέσιμων μέτρων στήριξης (περιγραφή του κάθε μέτρου, εντοπισμός υπέρ και κατά) 4. Επιλογή τουλάχιστον 2 συγκεκριμένων μέτρων στήριξης προκειμένου τα κράτη μέλη να βοηθηθούν στο να υιοθετήσουν ολοκληρωμένες πολιτικές προτάσεις που θα οδηγήσουν στη διείσδυση των τεχνολογιών θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ στις εθνικές αγορές τους. 5. Ποιοτική και Ποσοτική ανάλυση των επιλεγμένων μέτρων. Τρίτο στάδιο έργου 6. Δυνατότητες συντονισμού ή ακόμη και εναρμόνιση μεταξύ των εθνικών πολιτικών προσεγγίσεων στον τομέα της θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ. 7. Δράσεις Διάδοσης/ Ενημέρωσης www.reshpolicy.eu

Εύρος στόχων ανά τεχνολογικό τομέα PJ 2007 2020 2030 Solar thermal Space heating and hot water 6,7 18 23 29 34,1 Industrial appliances 0 2 3,0 4 4,6 Total solar thermal energy 6,7 20 26 33 39 Biomass Space heating and hot water Pellets 0,2 [1] 2,4 4 7,1 9 Wood chips 0,2 4 2,1 4 4,6 9 Wood log 32 4 29 34 27 34 District heating 0,0 1,1 3 4,2 5 Total space heating and hot water 32 35 45 42 57 Industrial appliances 9,9 16 23 15 19 Total biomass energy for heating 42 51 68 57 76 Geothermal energy Heat pumps 0,2 1,9 6,7 5,4 17,2 Geothermal grid 0,0 0,8 0,8 Geothermal in industrial processes 0,0 0,2 0,4 Agriculture 0,4 7,3 [2] 7,3 10 [3] 10 Total 0,6 9,4 14 16 27 Total RESH Space heating and hot water 39 55 75 77 109 industrial appliances + agriculture Total 9,9 49 18 73 34 109 19 96 34 143 [1] Based on es [2] European G [3] CRES, Geot

Καταμερισμός του στόχου για τις ΑΠΕ Σύμφωνα με εκτιμήσεις που έγιναν στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας (μοντέλο GreenX): Το μερίδιο της παραγωγής θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ για το 2020 αντιστοιχεί στο 48% του συνολικού στόχου Σε απόλυτα ποσά ενέργειας απαιτείται σχεδόν ο διπλασιασμός της θερμικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ σε σχέση με τα επίπεδα του 2007. www.reshpolicy.eu

Μέτρα στήριξης για την παραγωγή θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ Ανάλυση και αξιολόγηση της εφαρμογής δύο επιλεγμένων μέτρων στήριξης Τρίτη 8 Φεβρουαρίου 2011 Συνάντηση εργασίας στο πλαίσιο του έργου RESH Policy Τμήμα Ανάλυσης Ενεργειακής Πολιτικής Μηνάς Ιατρίδης, Αργυρώ Γιακουμή www.reshpolicy.eu

Βασικές Παραδοχές και δεδομένα εισαγωγής Μοντέλο Invert/EELab Το μοντέλο Invert/EELab είναι ένα εργαλείο προσομοίωσης που χρησιμοποιεί την bottomup προσέγγιση προκειμένου να εκτιμήσει τον αντίκτυπο διαφορετικών μέτρων στήριξης (οικονομικά ή θεσμικά) στο ενεργειακό μείγμα μίας χώρας, στο κόστος των προτεινόμενων μέτρων και στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Επιπλέον το μοντέλο Invert/EELab δύναται να κάνει προσομοιώσεις για διαφορετικά σενάρια π.χ. διαφορετικές τιμές καυσίμου, διαφορετικές συμπεριφορές καταναλωτών, διαφορετικού τύπου κτιριακό απόθεμα κτλ. Το μοντέλο Invert έχει αναπτυχθεί από το: Vienna University of Technology/Energy Economics Group για το έργο Invert (Investing in RES&RUE technologies: models for saving public money) υπό το πρόγραμμα ALTENER. Στο πλαίσιο επόμενων έργων το μοντέλο αυτό επεκτάθηκε και ανανεώθηκε και στην παρούσα φάση βασίζεται σε ένα νέο πυρήνα υπολογισμών (που καλείται EELab) και οδηγεί στην τρέχουσα έκδοση του μοντέλου που είναι η: Invert/EELab506, η οποία και χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα εργασία. Τιμές ενέργειας: Χρησιμοποιούνται οι τιμές της Eurostat για τα έτη 20072009 ενώ λαμβάνονται υπόψη δύο διαφορετικά σενάρια τιμών σύμφωνα με τη μελέτη του Κάπρου (2009). Κόστος για την κάθε τεχνολογία: Το κόστος για την κάθε τεχνολογία προέκυψε από συλλογή δεδομένων από παραγωγούς και εγκαταστάτες συστημάτων ΑΠΕ. www.reshpolicy.eu

Προτεινόμενα μέτρα στήριξης Μέτρο Στήριξης 1: Φορολογική Ελάφρυνση Τεχνολογία Λέβητας για καυσόξυλα Λέβητας για πριονίδι Λέβητας για pellets Φορολογική Ελάφρυνση 15% 30% 30% Ένα ποσοστό x% του κόστους αγοράς και εγκατάστασης εξοπλισμού ΑΠΕ για παραγωγή θερμότητας στον κτιριακό τομέα, δίνεται σαν επιστροφή φόρου. Αντλία θερμότητας αέρα/ νερού Γεωθερμική Αντλία θερμότητας Τηλεθέρμανση με βιομάζα Θερμικάηλιακάγια ΖΝΧ ΘερμικάΗλιακάγια θέρμανση χώρων 10% 30% 30% 25% 25% www.reshpolicy.eu

Προτεινόμενα μέτρα στήριξης Μέτρο Στήριξης 2: Υποχρεωτική Χρήση 2011 2013 2014 2030 πρόστιμο 60% μερίδιο ΑΠΕ για την κάλυψη των αναγκών για παραγωγή ζεστού νερού χρήσης (ΖΝΧ) στα νέα κτίρια 50% μερίδιο ΑΠΕ για την κάλυψη του συνόλου των θερμικών αναγκών ενός νέου κτιρίου (ΖΝΧ + θέρμανση χώρων) 50 ανά m² για 0% μερίδιο ΑΠΕ Συγκεκριμένα σε όλα τα νέα κτίρια καθώς και σε αυτά που υφίστανται ολική ανακαίνιση, ορίζεται ένα ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής τεχνολογιών ΑΠΕ για την κάλυψη των θερμικών αναγκών του κτιρίου. Αν το ποσοστό αυτό δεν καλύπτεται τότε θα επιβάλλεται πρόστιμο ανάλογα με τα τετραγωνικά του κτιρίου/ διαμερίσματος και το ποσοστό κατά το οποίο δεν επετεύχθη ο στόχος. www.reshpolicy.eu

Μέτρο Στήριξης 1: Φορολογική Ελάφρυνση Διείσδυση ΑΠΕ Διείσδυση των τεχνολογιών ΑΠΕ στον κτιριακό τομέα και αντίστοιχα ποσοστά θέρμανσης στη συνολική ζήτηση θερμότητας για τα έτη 2010, 2020 και 2030. www.reshpolicy.eu

Μέτρο Στήριξης 1: Φορολογική Ελάφρυνση Κρατικός Προϋπολογισμός Απαιτούμενος κρατικός προϋπολογισμός για την εφαρμογή του 1ου μέτρου στήριξης στον κτιριακό τομέα, γιαδύοσενάριατιμώνπετρελαίου. www.reshpolicy.eu

Μέτρο Στήριξης 2: Υποχρεωτική Χρήση Διείσδυση ΑΠΕ Διείσδυση των τεχνολογιών ΑΠΕ στον κτιριακό τομέα και αντίστοιχα ποσοστά θέρμανσης στη συνολική ζήτηση θερμότητας για τα έτη 2010, 2020 και 2030. www.reshpolicy.eu

Μέτρο Στήριξης 2: Υποχρεωτική Χρήση Έσοδα από επιβολή προστίμου Έσοδα προς το δημόσιο από την εφαρμογή προστίμου για μη συμμόρφωση με την υποχρέωση χρήσης, για δυο σενάρια τιμών πετρελαίου. www.reshpolicy.eu

Διαχειριστικό κόστος για την εφαρμογή των δύο διαφορετικών μέτρων στήριξης Ως διαχειριστικό κόστος νοείται ο απαιτούμενος προϋπολογισμός προκειμένου να εφαρμοστεί το επιλεγμένο μέτρο στήριξης (π.χ. κόστος απαιτούμενου προσωπικού). www.reshpolicy.eu

Ποσοστό θέρμανσης από ΑΠΕ στη συνολική ζήτηση θερμότητας Μεγαλύτερο ποσοστό διείσδυσης όταν έχουμε συνδυασμό των δύο μέτρων στήριξης Στο σενάριο Υψηλών τιμών πετρελαίου φαίνεται να επιτυγχάνονται σχεδόν τα ίδια ποσοστά διείσδυσης ΑΠΕ από τη μεμονωμένη εφαρμογή του μέτρου της Υποχρεωτικής Χρήσης και της Φορολογικής Ελάφρυνσης www.reshpolicy.eu

Δείκτες Απασχόλησης www.reshpolicy.eu

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης 60 50 Θερμικά Ηλιακά Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Χαμηλών Τιμών Ενέργεια (PJ) 40 30 20 10 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ εύρος στόχου ελάχιστο εύρος στόχου μέγιστο www.reshpolicy.eu

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης Βιομάζα Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Ενέργεια (PJ) 70 60 50 40 30 20 Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Χαμηλών Τιμών Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ 10 εύρος στόχου ελάχιστο 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 εύρος στόχου μέγιστο www.reshpolicy.eu

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης Αντλίες θερμότητας Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Ενέργεια (PJ) 25 20 15 10 Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Χαμηλών Τιμών Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ 5 εύρος στόχου ελάχιστο 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 εύρος στόχου μέγιστο www.reshpolicy.eu

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης 140 120 Θερμότητα από ΑΠΕ Κτιριακός τομέας Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Χαμηλών Τιμών Ενέργεια (PJ) 100 80 60 40 Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ 20 εύρος στόχου ελάχιστο 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 εύρος στόχου μέγιστο www.reshpolicy.eu

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης 12% 10% 8% 6% 4% 2% Ποσοστό θερμότητας από ΑΠΕ στην τελική ζήτηση ενέργειας Κτιριακός τομέας Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Χαμηλών Τιμών Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ εύρος στόχου ελάχιστο 0% 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 εύρος στόχου μέγιστο www.reshpolicy.eu

Βιομηχανία Business as usual 40 35 30 25 20 15 10 Σενάριο Χαμηλών Τιμών Πετρελαίου Penetration (PJ) Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) 5 0 2010 2015 2020 2025 2030 Solarthermal Direct solar thermal heat use Geothermal Direct geothermal heat use 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Υψηλών Τιμών Πετρελαίου Penetration (PJ) Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030 www.reshpolicy.eu

Βιομηχανία 25% επιδότηση για όλες τις τεχνολογίες Penetration (PJ) 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Χαμηλών Τιμών Πετρελαίου Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Υψηλών Τιμών Πετρελαίου Penetration (PJ) Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030 www.reshpolicy.eu

Βιομηχανία 25% επιδότηση μόνο για θερμικά ηλιακά και γεωθερμία Penetration (PJ) 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Χαμηλών Τιμών Πετρελαίου Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Υψηλών Τιμών Πετρελαίου Penetration (PJ) Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030 www.reshpolicy.eu

Νομοθετικό πλαίσιο Υπάρχον Νομοθετικό Πλαίσιο για θέρμανση από ΑΠΕ Νόμος 3522/2006: φορολογικό κίνητρο, όπου το 20% του κόστους για εφαρμογές όπως τηλεθέρμανση, ηλιακά θερμικά και κεντρικό ηλιακό κλιματισμό εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα. Ο νόμος προβλέπει την ίδια ελάφρυνση και για άλλες εφαρμογές όπως είναι το φυσικό αέριο, η θερμομόνωση των κτιρίων και γενικότερα η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ. Σε κάθε περίπτωση όμως το ποσό της φοροελάφρυνσης δεν μπορεί να υπερβεί τα 700. Νόμος 3175/2003 για τη γεωθερμία Σύμφωνα με αυτό το νόμο αν η θερμοκρασία του εδάφους είναι κάτω των 25 o C, τότε το πεδίο δεν χαρακτηρίζεται ως γεωθερμικό και η διαδικασία εκμετάλλευσης της θερμότητας του εδάφους απλοποιείται. Νόμος 3734/2009, για τη συμπαραγωγή Ν.3661/2008 εναρμόνιση στο ελληνικό δίκαιο της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2002/91/ΕΚ για την Ενεργειακή Αποδοτικότητα των κτιρίων Δ6/Β/οικ. 5825 ΚΕΝΑΚ www.reshpolicy.eu

Νομοθετικό πλαίσιο Ν.3851/2010 Άρθρο 10 Εφαρμογή ΑΠΕ στα κτίρια Πριν από την έναρξη ανέγερσης όλων των νέων κτιρίων, ανεξαρτήτως επιφάνειας, πρέπει να εκπονείται και να υποβάλλεται στην αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία μελέτη, που συνοδεύει τη μελέτη της παραγράφου 1 του άρθρου 3 και η οποία περιλαμβάνει την τεχνική, περιβαλλοντική και οικονομική σκοπιμότητα εγκατάστασης τουλάχιστον ενός από τα εναλλακτικά συστήματα παροχής ενέργειας, όπως αποκεντρωμένα συστήματα παροχής ενέργειας που βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας, συστήματα θέρμανσης ή ψύξης σε κλίμακα περιοχής ή οικοδομικού τετραγώνου, καθώς και αντλίες θερμότητας των οποίων ο εποχιακός βαθμός απόδοσης (SPF) είναι μεγαλύτερος από 1,15x1/η, όπου η ο λόγος της συνολικής ακαθάριστης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας προς την κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με την Κοινοτική Οδηγία 2009/28/ΕΚ. Μέχρι να καθορισθεί νομοθετικά η τιμή του η, ο SPF πρέπει να είναι μεγαλύτερος από 3,3.» Στα κτίρια για τα οποία κατατίθεται στην αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία αίτηση χορήγησης οικοδομικής άδειας μετά την 1.1.2011 είναι υποχρεωτική η κάλυψη μέρους των αναγκών σε ζεστό νερό χρήσης από ηλιοθερμικά συστήματα. Το ελάχιστο ποσοστό του ηλιακού μεριδίου σε ετήσια βάση καθορίζεται σε 60%. Η υποχρέωση αυτή δεν ισχύει για τις εξαιρέσεις που αναφέρονται στο άρθρο 11, καθώς και όταν οι ανάγκες σε ζεστό νερό χρήσης καλύπτονται από άλλα συστήματα παροχής ενέργειας που βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας, συστήματα τηλεθέρμανσης σε κλίμακα περιοχής ή οικοδομικού τετραγώνου, καθώς και σε αντλίες θερμότητας με εποχιακό βαθμό απόδοσης (SPF) σύμφωνο με ταοριζόμενα στην παράγραφο 2. Το αργότερο έως τις 31.12.2019, όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να καλύπτουν το σύνολο της πρωτογενούς ενεργειακής κατανάλωσής τους με συστήματα παροχής ενέργειας που βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας, συστήματα τηλεθέρμανσης σε κλίμακα περιοχής ή οικοδομικού τετραγώνου, καθώς και σε αντλίες θερμότητας με εποχιακό βαθμό απόδοσης (SPF) σύμφωνο με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου. Γιατανέακτίριαπουστεγάζουνυπηρεσίες του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, η υποχρέωσηαυτή θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ το αργότερο έως τις 31.12.2014.» www.reshpolicy.eu

Αντλίες θερμότητας Συνεισφορά στο στόχο για το 2020 2009/28/EC Άρθρο 5 Η αεροθερμική, η γεωθερμική και η υδροθερμική ενέργεια που καταναλώνεται από αντλίες θερμότητας λαμβάνεται υπόψη για τους σκοπούς της παραγράφου 1 στοιχείο β), υπό την προϋπόθεση ότι η τελική χρήσιμη ενέργεια υπερβαίνει κατά πολύ την ενέργεια που απαιτείται για τη λειτουργία των αντλιών θερμότητας. Η ποσότητα της θερμικής ενέργειας που θα θεωρηθεί ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας υπολογίζεται σύμφωνα με τη μέθοδο που καθορίζεται στο παράρτημα VIΙ. www.reshpolicy.eu

www.reshpolicy.eu

www.reshpolicy.eu

Θέματα προς συζήτηση Είναι υποχρεωτική η μελέτη και κατασκευή εγκαταστάσεων φυσικού αερίου σε όλες τις οικοδομές που κατασκευάζονται από το 2004 και μετά, σε συγκεκριμένους νομούς της χώρας στους οποίους υπάρχει δίκτυο φυσικού αερίου (οι περιοχές αυτές καθορίζονται στο Π.Δ 420/87 και συμπληρωματικά στο άρθρο 30 του νόμου 3175/2003). Θερμικά Ηλιακά Αντλίες θερμότητας Βιομαζα www.reshpolicy.eu

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ! www.reshpolicy.eu