ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Της Μαρίας Καΐλη του Ιωάννη Α.Μ: «Δικαστική και εξωδικαστική διόρθωση των πρώτων κτηματολογικών εγγραφών»

ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ: ΓΕΝΙΚΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΕΤΟΣ:2019-2020 ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Της Μαρίας Καΐλη του Ιωάννη Α.Μ:7340010119021 «Δικαστική και εξωδικαστική διόρθωση των πρώτων κτηματολογικών εγγραφών» Επιβλέποντες καθηγητές: Επικ. Καθηγήτρια Ε. Οικονομίδου Πούλου Αναπλ. Καθηγήτρια Ι. Κονδύλη Αναπλ. Καθηγητής Ζ. Τσολακίδης Αθήνα, Νοέμβριος 2020

Copyright [Μαρία Καΐλη, 2020] Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. All rights reserved. Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανομή της παρούσας εργασίας, εξ ολοκλήρου ή τμήματος αυτής, για εμπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανομή για σκοπό μη κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται η πηγή προέλευσης και να διατηρείται το παρόν μήνυμα. Οι απόψεις και θέσεις που περιέχονται σε αυτήν την εργασία εκφράζουν τον συγγραφέα και δεν πρέπει να ερμηνευθεί ότι αντιπροσωπεύουν τις επίσημες θέσεις του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Πίνακας περιεχομένων I. Πρώτες εγγραφές 1 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 1 2. Είδη ανακρίβειας των πρώτων εγγραφών... 3 2.1. Ανακρίβεια στο εγγραπτέο δικαίωμα... 4 2.2. Ανακρίβεια στον δικαιούχο... 5 2.3. Ανακρίβεια στο ακίνητο... 5 II. Δικαστική διόρθωση των πρώτων εγγραφών 6 1. Αγωγή διόρθωσης πρώτης εγγραφής κατ άρθρο 6 παρ. 2 του ν. 2664/1998... 6 1.1. Νομική φύση και αίτημα της αγωγής του άρθρου 6 παρ. 2 ν.2664/1998... 7 1.2. Ενεργητική και παθητική νομιμοποίηση άσκησης της αγωγής... 9 1.3. Προθεσμία και αποτελέσματα άσκησης αγωγής άρθρου 6 παρ. 2 ν.2664/1998... 12 1.4. Προϋποθέσεις άσκησης της αγωγής... 15 1.5. Αρμοδιότητα διαδικασία... 17 1.6. Αμετάκλητο απόφασης αμάχητο τεκμήριο πρώτων εγγραφών... 18 1.7. Διόρθωση ανακριβούς πρώτης εγγραφής με διαιτητική απόφαση ή πρακτικό συμβιβασμού... 19 2. Δικαστική διόρθωση πρώτων εγγραφών που φέρουν την ένδειξη «αγνώστου ιδιοκτήτη» του άρθρου 6 παρ. 3 ν.2664/1994... 20 2.1. Έννοια της ένδειξης «αγνώστου ιδιοκτήτη»... 20 2.2. Αρμοδιότητα διαδικασία... 21 2.3. Ενεργητική και παθητική νομιμοποίηση... 23 2.4. Αίτημα της αίτησης... 25 2.5. Προϋποθέσεις υποβολής αίτησης... 26 2.6. Προθεσμία... 27 2.7. Έκδοση απόφασης Διόρθωση της εγγραφής... 27 2.8. Ιδιαίτερες περιπτώσεις εγγραφών με ένδειξη «αγνώστου ιδιοκτήτη»... 28 3. Διόρθωση περιγραφικών και γεωμετρικών στοιχείων με τη διαδικασία του άρθρου 6 παράγραφος 8... 29 3.1. Έννοια περιγραφικών και γεωμετρικών στοιχείων και το πεδίο εφαρμογής της διάταξης... 29 3.2. Διαδικασία Καθ ύλην και κατά τόπον αρμοδιότητα δικαστηρίου - Ενεργητική νομιμοποίηση Προθεσμία... 30 3.3. Αίτημα - προϋποθέσεις παραδεκτής άσκησης της αίτησης και της συζήτησης... 30 3.4. Έκδοση απόφασης και διόρθωση εγγραφής... 31 III. Εξωδικαστική διόρθωση των πρώτων κτηματολογικών εγγραφών 32 1. Διαδικασία διόρθωσης του άρθρου 6 παρ. 4 ν.2664/1998... 32 1.1. Περιπτώσεις εφαρμογής... 32 I

1.2. Προϋποθέσεις νομιμοποίηση προθεσμία... 33 1.3. Αντιρρήσεις κατά της απόφασης του προϊσταμένου του κτηματολογικού γραφείου... 34 1.4. Αυτεπάγγελτη διόρθωση... 34 2. Διαδικασία διόρθωσης προδήλων σφαλμάτων κατ άρθρο 18 του ν.2664/1998... 35 2.1. Έννοια του πρόδηλου σφάλματος... 35 2.2. Η διόρθωση των προδήλων σφαλμάτων του άρθρου 18 παρ. 1α ν.2664/1998... 36 2.3. Ειδικότερες περιπτώσεις πρόδηλων σφαλμάτων που αφορούν τις πρώτες εγγραφές μέχρι την οριστικοποίηση τους (άρθρ. 8 παρ. 1β ν.2664/1998)... 37 2.4. Διαδικασία διόρθωσης... 41 2.5. Διόρθωση πρώτης εγγραφής με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας είτε αυτεπάγγελτα είτε με αίτηση του δικαιούχου... 43 3. Διαδικασία διόρθωσης ανακριβών εγγραφών του άρθρου 19 ν.2664/1998... 43 3.1. Διόρθωση ληξιαρχικών πράξεων (άρθρο 19 παρ.1)... 43 3.2. Διόρθωση των γεωμετρικών στοιχείων ανακριβούς πρώτης εγγραφής (άρθρο 19 παρ. 2)... 44 3.3. Διόρθωση σφαλμάτων σε εγγραφές ακινήτων χαρακτηρισμένων ως δασικών εκτάσεων (Άρθρο 19 παρ.4)... 48 IV. Σχέση των επιμέρους διαδικασιών διόρθωσης ανακριβών κτηματολογικών εγγραφών μεταξύ τους 48 1. Συσχέτιση της αγωγής του άρθρου 6 παρ.2 με την αίτηση του άρθρου 6 παρ.3 ν.2664/1998... 49 2. Η διόρθωση ανακριβών γεωμετρικών στοιχείων με τις διαδικασίες των άρθρων 6 παρ. 2 και 8, 18 και 19 του ν.2664/1998... 50 3. Συσχέτιση της αίτησης του άρθρου 19 παρ.4 με την αγωγή του άρθρου 6 παρ. 2 ν.2664/1998... 52 4. Συσχέτιση της αίτησης του άρθρου 6 παράγραφος 3 με τη διαδικασία διόρθωσης προδήλων σφαλμάτων του άρθρου 18... 53 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ 55 II

I. Πρώτες εγγραφές 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις Με τη θέσπιση του νόμου 2308/1995 θεσμοθετήθηκε η διαδικασία κτηματογράφησης στην Ελλάδα στοχεύοντας στην μετάβαση από το προσωποκεντρικό σύστημα δημοσιότητας των εμπραγμάτων δικαιωμάτων, βασιζόμενο στα βιβλία μεταγραφών των υποθηκοφυλακείων, στο κτηματοκεντρικό σύστημα του Κτηματολογίου. Η διαδικασία κτηματογράφησης, όπως αυτή περιγράφεται στο νόμο, συντελείται τόσο με τη χαρτογράφηση ευρύτερων περιοχών και εντοπισμού των ακινήτων ως προς όλα τα ουσιώδη για τον εντοπισμό χαρακτηριστικά τους (θέση, όρια, έκταση, κ.λπ ) καθώς και με τη συλλογή και καταγραφή των εμπράγματων δικαιωμάτων επί αυτών. Αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής είναι η δημιουργία των κτηματολογικών πινάκων και των κτηματολογικών διαγραμμάτων που συνιστούν τα θεμέλια του συστήματος του Κτηματολογίου. Μετά το πέρας της διαδικασίας κτηματογράφησης (άρθρο 11 ν.2308/1995) 1 διενεργούνται οι πρώτες εγγραφές. Ως «πρώτες εγγραφές» 2, νοούνται εκείνες, οι οποίες καταχωρίζονται ως αρχικές εγγραφές στα κτηματολογικά βιβλία κατά μεταφορά από τους κτηματολογικούς πίνακες, που προέκυψαν μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της κτηματογράφησης. Υπάρχει μια διχογνωμία σχετικά με το αν ταυτίζονται οι έννοιες «πρώτες εγγραφές» και «αρχικές εγγραφές». Η ορθότερη και κρατούσα άποψη είναι ότι, στο στάδιο του λειτουργούντος Κτηματολογίου, οι παραπάνω έννοιες είναι ταυτόσημες και χρησιμοποιούνται από το νομοθέτη εναλλακτικά. Η άλλη άποψη 3 υποστηρίζει ότι οι αρχικές εγγραφές είναι εκείνες που καταχωρίζονται για πρώτη φορά στο στάδιο της Κτηματογράφησης, ενώ οι πρώτες εγγραφές είναι εκείνες που προέρχονται από τις αρχικές εγγραφές και καταχωρούνται ως αρχικές εγγραφές στο κτηματολογικό βιβλίο κατά μεταφορά από τους κτηματολογικούς πίνακες. Τα εγγραπτέα δικαιώματα δύνανται να εμφαίνονται στις πρώτες εγγραφές ότι ανήκουν είτε σε κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο (φυσικό ή νομικό πρόσωπο, Ν.Π.Δ.Δ ή Ν.Π.Ι.Δ ή το Ελληνικό Δημόσιο) είτε φέρουν την ένδειξη «αγνώστου ιδιοκτήτη». Από τη διάκριση αυτή 1 Με την έκδοση της διαπιστωτικής πράξης περαίωσης της κτηματογράφησης από το ν φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο» κατόπιν της διαδικασίας αναμόρφωσης των διαγραμμάτων και των πινάκων μετά το πέρας των διαδικασιών των αιτήσεων διόρθωσης των κτηματολογικών εγγραφών (άρθ ρο 6 παρ.1 ν.2308/1995), των ενστάσεων κατά των στοιχείων ανάρτησης (άρθρο 7 παρ.1 ν.2308/1995),της συμπλήρωσης των προσωρινών διαγραμμάτων και πινάκων (άρθρο 8 ν.2308/1995) και των ειδικότερων διαδικασιών των άρθ ρων 8α και 8β ν.2308/1995). 2 Άρθρο 6 ν.2664/1998. 3 Παπαστερίου Δ., Κτηματολογικό δίκαιο, Εκδόσεις Σάκκουλα 2019, σελ.806επ. 1

εξαρτάται και ο τρόπος διόρθωσης των ανακριβών πρώτων εγγραφών που θα ακολουθήσει ο αληθής δικαιούχος ή και ο έχων έννομο συμφέρον. Αναφορικά με τη νομική φύση των πρώτων εγγραφών, έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Τα ζητήματα που έχουν απασχολήσει τη θεωρία και τη νομολογία σχετικά με το θέμα αυτό είναι αν οι πρώτες κτηματολογικές εγγραφές αποτελούν πράξη δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου και αν αυτές έχουν διαπιστωτικό ή και διαπλαστικό χαρακτήρα. Σύμφωνα με την πρώτη άποψη, η οποία είναι και η κρατούσα στη θεωρία και τη νομολογία 4, οι πρώτες εγγραφές είναι πράξεις δημόσιας αρχής 5 με διαπιστωτικό χαρακτήρα, καθόσον κατά το στάδιο της κτηματογράφησης συντελείται η αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης έχοντας ως έρεισμα τις δηλώσεις των ενδιαφερομένων και τις πληροφορίες που συλλέγουν κατά τη διαδικασία αυτή τα αρμόδια όργανα και δεν διεξάγεται κανένας έλεγχος ουσίας ως προς τα δηλωθέντα δικαιώματα. Σύμφωνα με άλλη άποψη 6, οι διενεργούμενες από τον προϊστάμενο του κτηματολογικού γραφείου κτηματολογικές εγγραφές αποτελούν πράξεις οιονεί δικαστικού οργάνου. Η άποψη αυτή αντλεί επιχειρήματα από τις αρμοδιότητες που αναγνωρίζονται από τον Κτηματολογικό Κανονισμό Ρόδου στον προϊστάμενο του Κτηματολογίου, οι οποίες ομοιάζουν με τις αρμοδιότητες του προϊσταμένου του κτηματολογικού γραφείου στο Εθνικό Κτηματολόγιο. Ένα ακόμη επιχείρημα που χρησιμοποιείται προς υποστήριξη της άποψης αυτής είναι το γεγονός ότι ο προϊστάμενος του κτηματολογικού γραφείου προβαίνει σε έναν έλεγχο πλήρους νομιμότητας των κτηματολογικών εγγραφών πριν την καταχώρισή τους στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου. Ωστόσο, υποστηρίζεται ότι ο χαρακτηρισμός αυτός αρμόζει στις μεταγενέστερες κτηματολογικές εγγραφές και διατυπώνονται σχετικές επιφυλάξεις 7 για τον χαρακτηρισμό των πρώτων εγγραφών ως πράξεων οιονεί δικαστικού οργάνου. Ως επιχείρημα προβάλλεται το γεγονός ότι οι πρώτες εγγραφές καταχωρούνται από τον προϊστάμενο του κτηματολογικού γραφείου κατά μεταφορά των κτηματολογικών πινάκων, που προέκυψαν μετά τη διαδικασία της κτηματογράφησης, και ως εκ τούτου στερείται αρμοδιότητας ελέγχου αυτών. Επιπροσθέτως, έχει υποστηριχθεί και η γνώμη 8 ότι οι πρώτες κτηματολογικές εγγραφές είναι εκτελεστές διοικητικές πράξεις. Κατά της άποψης αυτής έχει διατυπωθεί το επιχείρημα ότι 4 Βλ. ΑΠ 690/2018, ΑΠ 1342/2015, αμφότερες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ. Σύμφωνα με τις αποφάσεις αυτές «οι πρώτες εγγραφές, επί των οποίων στηρίζεται κάθε μεταγενέστερη εγγραφή, αποτελούν πράξη δημόσιας αρχής με διαπιστωτικό χαρακτήρα των υφισταμένων κατά την έναρξη του κτηματολογίου σε μία περιοχή εμπραγμάτων δικαιωμάτων, που μετά την οριστικοποίηση τους παράγουν αμάχητο τεκμήριο ακριβείας». 5 Όπου δημόσια αρχή για τις μεν παλαιές κτηματογραφήσεις, ο ΟΚΧΕ, για τις νέες, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ.3 του ν. 2664/1998, όπως ισχύει μετά την κατάργηση του ΟΚΧΕ με το ν. 4164/2013. 6 Κιτσαράς Λ., Οι πρώτες εγγραφές στο Εθνικό Κτηματολόγιο, Π.Ν. Σάκκουλας 2001,σελ.151. 7 Κιτσαράς Λ., Οι πρώτες εγγραφές στο Εθνικό Κτηματολόγιο, Π.Ν. Σάκκουλας 2001,σελ.151, υποσ. 441. 8 Χριστοδούλου Κων., ΚριτΕ 1998/2, σελ.157. 2

οι κτηματολογικές εγγραφές, παρά το γεγονός ότι ενεργούνται από όργανο της διοίκησης (προϊστάμενος του κτηματολογικού γραφείου), δεν αποτελούν ενάσκηση δημόσιας εξουσίας, δηλαδή μονομερή ρύθμιση από διοικητικό όργανο εννόμων σχέσεων που διέπονται από το διοικητικό δίκαιο. 9 Η κρατούσα στη θεωρία και τη νομολογία άποψη προσδίδει στις πρώτες εγγραφές, ως πράξεις δημόσιας εξουσίας, τόσο διαπιστωτικό όσο και διαπλαστικό χαρακτήρα. Η διαπλαστική ενέργεια των εγγραφών δεν επέρχεται με την καταχώρισή τους, αλλά μετά την παρέλευση της προθεσμίας διόρθωσης τους, οπότε και καθίστανται οριστικές και παράγουν το αμάχητο τεκμήριο ακριβείας. Η παραγωγή αμάχητου τεκμηρίου διαμορφώνει μια νέα νομική κατάσταση για τα εμπράγματα δικαιώματα στις περιπτώσεις όπου ο αναγραφόμενος στις οριστικοποιηθείσες εγγραφές ως δικαιούχος δεν είναι και ο πραγματικός δικαιούχος του δικαιώματος. Το αμάχητο τεκμήριο έχει ως αποτέλεσμα την κτήση του εγγραπτέου δικαιώματος με πρωτότυπο τρόπο. 10 Οι πρώτες εγγραφές αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία στηρίζεται κάθε μεταγενέστερη εγγραφή. Μεταγενέστερη εγγραφή είναι κάθε εγγραφή που καταχωρίζεται στο κτηματολογικό φύλλο ενός ακινήτου στο στάδιο του λειτουργούντος Κτηματολογίου μετά τις πρώτες εγγραφές. Συνεπώς, είναι αναγκαία η ακρίβεια των πρώτων εγγραφών, καθόσον με την παρέλευση της προθεσμίας διόρθωσης τους, 11 αυτές καθίστανται οριστικές και παράγουν αμάχητο τεκμήριο ακριβείας για τα δικαιώματα που έχουν καταχωριστεί υπέρ των αναγραφόμενων δικαιούχων. 12 2. Είδη ανακρίβειας των πρώτων εγγραφών Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η λειτουργία των πρώτων εγγραφών ως έρεισμα των μεταγενέστερων εγγραφών αναδεικνύει τη σημασία της διόρθωσης οποιασδήποτε ανακρίβειας έχει εμφιλοχωρήσει στις πρώτες εγγραφές. Καταρχήν, ανακριβής θεωρείται η εγγραφή όταν υπάρχει διάσταση μεταξύ του περιεχομένου της και της αληθούς νομικής κατάστασης του 9 Τσολακίδης Ζ.,Η δημοσιότητα των πράξεων και των δικαιωμάτων στο Εθνικό Κτηματολόγιο, σελ. 145-146. 10 Τσολακίδης Ζ, ΧρΙΔ ΙΒ/2012, σελ.12. Αντίθετος ο Κιτσαράς Λ. Οι πρώτες εγγραφές στο Εθνικό Κτηματολόγιο, Π.Ν. Σάκκουλας 2001,σελ.63, όπου υποστηρίζεται ότι η οριστικοποίηση επιφέρει απόσβεση μόνο των εμπράγματων αξιώσεων του αληθούς δικαιούχου και δεν οδηγεί στην κτήση του δικαιώματος με πρωτότυπο τρόπο. Η απώλεια του δικαιώματος δεν επέρχεται με την οριστικοποίηση της πρώτης εγγραφής αλλά μόνο αν ο εγγεγραμένος ως δικαιούχος μεταβιβάσει σε τρίτο το δικαίωμα ή συμπληρωθούν στο πρόσωπό του οι προϋποθέσεις χρησικτησίας, μεταθέτοντας το χρονικό σημείο κατά το οποίο επέρχεται η διαπλαστική ενέργεια των πρώτων εγγραφών. 11 Άρθρο 7 ν. 2664/1998. 12 Δωρής Φ., Αρμεν1995,12 σελ.1564, όπου αναφέρεται ότι «Η επιλογή του εν λόγω αμάχητου τεκμηρίου, ειδικώς όσον αφορά τις πρώτες (όχι τις επιγενόμενες) εγγραφές, κρίθηκε σκόπιμη, όπως συνέβη άλλωστε σε πολλά κτηματολόγια διεθνώς, για να μην υπάρχει κινούμενη άμμος στη βάση του κτηματολογίου». 3

ακινήτου. Η ανακρίβεια αυτή είναι δυνατόν να αφορά είτε το δηλωθέν δικαίωμα, είτε το φορέα του δικαιώματος ή το ίδιο το ακίνητο. Ανεξάρτητα από την κατηγορία στην οποία υπάγεται η ανακρίβεια, η ανακριβής πρώτη εγγραφή αποτελεί προσβολή δικαιώματος τρίτου προσώπου, ήτοι του πραγματικού δικαιούχου, και γι αυτό πρέπει να διορθωθεί. Τη θέση αυτή δέχονται τόσο η θεωρία 13 όσο και η νομολογία 14 χωρίς μάλιστα να αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση της προσβολής η ύπαρξη πταίσματος. Προσβολή δικαιώματος 15 θεωρείται κάθε πράξη ή παράλειψη τρίτου προσώπου, με την οποία εμποδίζεται ο δικαιούχος να απολαύσει τις εξουσίες που απορρέουν από το δικαίωμά του. Συνεπώς, ο πραγματικός δικαιούχος υφίσταται περιορισμό στην εξουσία διαθέσεως του δικαιώματος του λόγω της ανακρίβειας, διότι δεν είναι άμεσα δυνατή η αναγκαία καταχώριση της πράξης διάθεσης του ακινήτου, αφού ο αληθής δικαιούχος δεν εμφανίζεται ως τέτοιος στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου 16 και για το λόγο αυτό είναι επιτακτική η διόρθωση της εγγραφής. Κατόπιν των ανωτέρω, είναι εμφανές ότι η διόρθωση των ανακριβών εγγραφών είναι αναγκαία για την αποφυγή της ανασφάλειας που δημιουργείται σε σχέση με τη νομική κατάσταση του ακινήτου. 2.1. Ανακρίβεια στο εγγραπτέο δικαίωμα Οι συνηθέστερες περιπτώσεις που υπάγονται σε αυτό το είδος ανακρίβειας είναι η παντελής έλλειψη καταχώρισης του δικαιώματος εξ αιτίας αμέλειας του φορέα να υποβάλλει τη σχετική δήλωση κατά το στάδιο της κτηματογράφησης, καθώς και η εμφιλοχώρηση σφάλματος στην πρώτη εγγραφή διότι ο δικαιούχος δεν υπέβαλε την απαραίτητη ένσταση κατά την ανάρτηση των τελικών πινάκων στο στάδιο της κτηματογράφησης προκειμένου να διορθώσει το σφάλμα. Επίσης, είναι πιθανή και η υποβολή δήλωσης κατά τη διαδικασία της κτηματογράφησης για δικαίωμα το οποίο είναι ανύπαρκτο κατά την χρο νική στιγμή της δήλωσης. 17 13 Καρύμπαλη Τσίπτσιου Γ, Τεκμήριο ακριβείας των κτηματολογικών εγγραφών και δημόσια πίστη (άρθρ.13 ν.2664/1998), ΕλλΔνη1999.1480 επ. 14 ΑΠ 690/2018, ΑΠ 1020/2018, ΑΠ 1152/2018, ΕφΑθ 2991/2017, άπασες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ. 15 Πλιάτσικας Κων., Η διόρθωση πρώτης ανακριβούς κτηματολογικής εγγραφής, σελ.103 με τις εκεί παραπομπές, 16 Σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 1 ν.2664/1998, ο επιβαλλόμενος έλεγχος νομιμότητας καταχωριστέας στο Κτηματολόγιο πράξης διάθεσης δικαιώματος επιβάλλει στον Προϊστάμενο του κτηματολογικού γραφείου να την απορρίψει εάν η εν λόγω πράξη διενεργείται από πρόσωπο που δεν εμφανίζεται στο κτηματολογικό φύλλο ως δικαιούχος του δικαιώματος. 17 ΜΠρΑΘ 506/2011, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, όπου η ανυπαρξία του δηλούμενου δικαιώματος οφειλόταν στο γεγονός ότι ενδιαμέσως, προ της δημιουργίας των πρώτων εγγραφών, είχε καταχωρηθεί πράξη εφαρμογής που αλλοίωσε το αντικείμενο του δικαιώματος κυριότητας. 4

Χαρακτηριστικά παραδείγματα από τη νομολογία ανακρίβειας ως προς το εγγραπτέο δικαίωμα είναι η έλλειψη καταχώρισης δικαιώματος για το οποίο υποβλήθηκε πλήρης και ορθή δήλωση από το φορέα του κατά το στάδιο της κτηματογράφησης 18,η καταχώριση εσφαλμένου ποσοστού συγκυριότητας 19 και η αναγραφή διαφορετικής αιτίας κτήσης. 2.2. Ανακρίβεια στον δικαιούχο Συνήθης, επίσης, στην πράξη είναι η ανακρίβεια της πρώτης εγγραφής που εντοπίζεται στη διάσταση μεταξύ πραγματικού και αναγραφόμενου ως δικαιούχου. Για παράδειγμα, όταν ένα ακίνητο εμφανίζεται ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» εν όλω ή εν μέρει, ενώ κάτι τέτοιο δε συνάδει με την πραγματικότητα. 2.3. Ανακρίβεια στο ακίνητο Σχετικά με την ανακρίβεια της πρώτης εγγραφής που αφορά το ακίνητο αυτό καθεαυτό, σημειωτέον ότι μπορεί να αφορά την απεικόνιση του ακινήτου στα κτηματολογικά διαγράμματα ή την απόκλιση του ως προς τα γεωμετρικά του στοιχεία (π.χ. η θέση, το εμβαδό, τα όρια του ακινήτου). Ενδεικτικά, μπορεί να αναφερθεί η περίπτωση κατά την οποία ένα γεωτεμάχιο εμφανίζεται εσφαλμένα ως μέρος άλλης διηρημένης ιδιοκτησίας 20 και η λανθασμένη αναγραφή θέσης, ορίων ή εμβαδού ακινήτου. 18 βλ. ΜΠρΘες 18861/2011,ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, κυρίως λόγω σφάλματος κατά την μεταφορά των πινάκων από τα αρμόδια όργανα του κτηματολογίου. 19 ΜΠρΧαν 3/2013, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ. 20 ΜΠρΑθ 1052/2007, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ. 5

II. Δικαστική διόρθωση των πρώτων εγγραφών Λαμβάνοντας υπόψη αφενός την αυξημένη πιθανότητα εμφιλοχώρησης σφάλματος στις πρώτες εγγραφές του Κτηματολογίου, με οποιαδήποτε μορφή μπορεί να λάβει το σφάλμα αυτό, αφετέρου έχοντας υπόψη τη σημασία των πρώτων εγγραφών και του αμάχητου τεκμηρίου που παράγουν μετά την οριστικοποίηση τους, συνεπεία του οποίου μπορεί να επέλθει μεταβολή των δικαιωμάτων και σε επίπεδο ουσιαστικού δικαίου 21, ο νομοθέτης προέβλεψε μια πληθώρα τρόπων διόρθωσης των ανακριβών πρώτων εγγραφών είτε διά της δικαστικής οδού είτε εξωδικαστικώς. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη τόσο των δικαστικών όσο και των εξωδικαστικών μέσων διόρθωσης των πρώτων εγγραφών που έχει στη διάθεση του ο αληθής φορέας του δικαιώματος ανάλογα με το είδος του σφάλματος που έχει παρεισφρήσει, καθώς και η έρευνα της συσχέτισης των διαφόρων τρόπων διόρθωσης μεταξύ τους. 1. Αγωγή διόρθωσης πρώτης εγγραφής κατ άρθρο 6 παρ. 2 του ν. 2664/1998 Το κυριότερο όπλο στη φαρέτρα του αληθούς δικαιούχου, όταν έρχεται αντιμέτωπος με την ανακριβή πρώτη εγγραφή δικαιώματος του, είναι η αγωγή διόρθωσης που ρυθμίζεται στο άρθρο 6 παρ.2 του ν. 2664/1998. Η αγωγή αυτή αποβλέπει στην προστασία του δικαιούχου του εγγραπτέου δικαιώματος 22, όταν αυτό αμφισβητείται ολικά ή μερικά από την ανακριβή πρώτη εγγραφή. Η διαδικασία της παραγράφου αυτής δύναται να εφαρμοστεί σε κάθε περίπτωση ανακριβούς πρώτης εγγραφής. Υπάρχει, βέβαια, και η άποψη ότι η άσκηση της αγωγής διόρθωσης του άρθρου 6 παρ.2 ασκείται αναρμοδίως ή προώρως σε περιπτώσεις που μπορεί να επιτευχθεί η διόρθωση με την προσφυγή σε άλλες διατάξεις του νόμου όπου προβλέπεται δικαστική ή εξωδικαστική διόρθωση της ανακριβούς εγγραφής, όπως οι απλούστερες διαδικασίες των άρθρων 6 παρ.8, 18 και 19, οι οποίες θα εξεταστούν στη συνέχεια της παρούσας 21 Ελλείψει διόρθωσης ανακριβούς εγγραφής, η οριστικοποίηση των πρώτων εγγραφών μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστικού δικαίου μεταβολές των δικαιωμάτων αφού ο δικαιούχος είτε χάνει τις εμπράγματες αξιώσεις του (έτσι Κιτσαράς Λ. Οι πρώτες εγγραφές στο Εθνικό Κτηματολόγιο, σελ.63) είτε το ίδιο το δικαίωμα του (πιο αναλυτικά Τσολακίδης Ζ., ΧρΙΔ ΙΒ/2012, σελ.12). 22 Είτε το δικαίωμα αυτό είναι η κυριότητα είτε οποιοδήποτε άλλο εμπράγματο δικαίωμα του ΑΚ καθώς και οποιαδήποτε άλλο δικαίωμα ή πράξη που καταχωρίζεται σύμφωνα με το νόμο στο κτηματολογικού φύλλο του ακινήτου, όπως τα βάρη, οι αγωγές και ανακοπές, οι αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, τα ενοχικά δικαιώματα που μεταγράφονται, οι κατασχέσεις και οι δικαστικές αποφάσεις. 6

εργασίας. Η άποψη αυτή, ωστόσο, δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στο πνεύμα και το γράμμα της διάταξης της παραγράφου 2, αφού οι ρυθμιζόμενες στα ανωτέρω αναφερόμενα άρθρα απλούστερες διαδικασίες αποτελούν δικαίωμα του δικαιούχου και όχι υποχρέωση και ως εκ τούτου υπάγεται στη διακριτική ευχέρεια του ενδιαφερομένου να επιλέξει τον τρόπο διόρθωσης της ανακριβούς εγγραφής που θα ακολουθήσει. Η προσφυγή στις επιμέρους διαδικασίες σε πρώτη φάση δεν αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση της αγωγής διόρθωσης της παρ. 2. 23 Η διαδικασία του άρθρου 6 παρ.2 ακολουθείται στις περιπτώσεις όπου υπάρχει αμφισβήτηση του δικαιώματος του αληθούς δικαιούχου επί του ακινήτου από αυτόν, ο οποίος αναγράφεται στο κτηματολογικό φύλλο ως δικαιούχος. Εγγραφές, οι οποίες οδηγούν άμεσα ή έμμεσα σε αμφισβήτηση εμπράγματου δικαιώματος είναι η εγγραφή δικαιώματος κυριότητας, η εγγραφή προσημείωσης ή υποθήκης, η εγγραφή δικαιώματος δουλείας όπως η επικαρπία, η εγγραφή αναγνωριστικής ή διεκδικητικής αγωγής, η ύπαρξη αναγκαστικής ή συντηρητικής κατάσχεσης επί του ακινήτου, η ύπαρξη μακροχρόνιας μίσθωσης κ.λπ. Κρίσιμος χρόνος για την ύπαρξη εμπράγματου δικαιώματος που προσβάλλεται με τις ανακριβείς πρώτες εγγραφές είναι η έναρξη ισχύος του κτηματολογίου σε κάθε περιοχή. 24 1.1.Νομική φύση και αίτημα της αγωγής του άρθρου 6 παρ. 2 ν.2664/1998 i. Νομική φύση Καταρχήν, ο προσδιορισμός της νομικής φύσης της αγωγής του άρθρου 6 παρ. 2 ν.2664/1998 είναι συναφής με τον προσδιορισμό του δικαιώματος που προσβάλλεται από την ανακριβή πρώτη εγγραφή. Έχει η υποστηριχθεί η άποψη στη θεωρία 25 ότι η αγωγή αυτή είναι εμπράγματη καθώς με αυτή ασκείται εμπράγματη αξίωση. Βάση της άποψης αυτής αποτελεί η γραμματική διατύπωση του άρθρου 6 παρ. 2 σύμφωνα με την οποία η αγωγή που ασκείται χαρακτηρίζεται ως αναγνωριστική ή διεκδικητική ανάλογα με το αίτημα της (αναγνώριση ή και απόδοση του αντικειμένου του δικαιώματος). Για παράδειγμα αν από την εγγραφή προσβάλλεται το δικαίωμα δουλείας, η εν λόγω αγωγή, κατά το μέρος που αφορά την αναγνώριση της δουλείας και την άρση της προσβολής και παράλειψή της στο μέλλον, θα είναι εμπράγματη αγωγή με τη μορφή της αγωγής ομολογήσεως δουλείας. 23 Μαγουλάς Γ., Κτηματολογικές εγγραφές Η διόρθωση των πρώτων ανακριβών εγγραφών, Εκδόσεις Σάκκουλα 2015, σελ.25-26. 24 Σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 3 ν. 2664/1998 η ημερομηνία έναρξης ισχύος του Κτηματολογίου σε κάθε περιοχή ορίζεται με απόφαση του Οργανισμού Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεως Ελλάδος (σήμερα του Ν.Π.Δ.Δ «Ελληνικό Κτηματολόγιο» μετά τους νόμους 4512/2018 και 4617/2019). 25 Τσολακίδης Ζ., Η δημοσιότητα των πράξεων και των δικαιωμάτων στο Εθνικό Κτηματολόγιο, Π.Ν Σάκκουλας, 2013, σελ.259 και αναλυτικότερα Τσολακίδης Ζ., Ακύρωση δικαιοπραξίας με αντικείμενο ακίνητο και προστασία τρίτων κατά το σύστημα μεταγραφών και κατά το Εθνικό Κτηματολόγιο, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα 2003, σελ.206. 7

Ωστόσο, είναι γεγονός ότι στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου καταχωρούνται και ενοχικά δικαιώματα, όπως οι μακροχρόνιες μισθώσεις. Συνεπώς, αν η ανακριβής πρώτη εγγραφή αφορά εγγραπτέο ενοχικό δικαίωμα, τότε και η αγωγή διόρθωσης της με την παρ. 2 είναι ενοχική. 26 ii. Αίτημα Εκκινώντας πάλι από τη γραμματική διατύπωση της παραγράφου 2 του άρθρου 6, κρατούσα στη θεωρία και τη νομολογία είναι η άποψη ότι η αγωγή του άρθρου αυτού έχει διττό χαρακτήρα. Ανάλογα, δηλαδή, με το αίτημα του δικαιούχου η αγωγή έχει αφενός χαρακτήρα αναγνωριστικής ή διεκδικητικής αγωγής και αφετέρου διορθωτικό χαρακτήρα 27, αφού αυτό αποτελείται τόσο από την αναγνώριση δικαιώματος ή και απόδοση του αντικειμένου στην περίπτωση που ο φερόμενος στις πρώτες εγγραφές ως δικαιούχος κατέχει το ακίνητο όσο και την διόρθωση της ανακριβούς εγγραφής στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου. Υποστηρίζεται, βέβαια, και η άποψη ότι το αυτοτελές αίτημα περί διόρθωσης της ανακριβούς εγγραφής δεν αποτελεί αναγκαστικό περιεχόμενο της εν λόγω αγωγής. Κρατούσα είναι, όμως, η αντίθετη άποψη, η οποία ερείδεται στο γράμμα της παρ.2 του άρθρου 6. 28 Εν πάση περιπτώσει, αν εκδοθεί μία απόφαση, η οποία αναγνωρίζει το δικαίωμα του ενάγοντα χωρίς να περιέχει διάταξη περί διόρθωσης της ανακριβούς εγγραφής, δεν θεωρείται ελλιπής, καθόσον ο νομοθέτης θέλησε με την διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 6 τη διόρθωση της ανακριβούς εγγραφής δυνάμει δικαστικής απόφασης. Συνεπώς, ο προϊστάμενος του κτηματολογικού γραφείου είναι υποχρεωμένος να καταχωρίσει μια τέτοια απόφαση και να διορθώσει την ανακριβή εγγραφή σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην απόφαση. Στο πλαίσιο αυτό του υποχρεωτικού ή μη αιτήματος περί διόρθωσης της εγγραφής στο δικόγραφο της αγωγής, χρήζει αναφοράς η προβληματική 29 που υπάρχει σχετικά με το εάν η ανακριβής εγγραφή δύναται να διορθωθεί με την έκδοση απόφασης επί αγωγής διάφορης της αγωγής του άρθρου 6 παραγράφου 2. Σύμφωνα με τα όσα αναλύθηκαν σε σχέση με τη φύση και το αίτημα της αγωγής του άρθρου 6 παρ.2, κατέστη σαφές ότι ένα από τα ζητήματα που κρίνονται είναι η υπόσταση του εγγραπτέου δικαιώματος. Επομένως, προκειμένου να είναι 26 Διαμαντόπουλος Γ., Εθνικό Κτηματολόγιο Κατ άρθρο ερμηνεία ν.2664/1998, Εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα - Θεσσαλονίκη, σελ.126. 27 Η απόφαση 241/2015 του Αρείου Πάγου (ΤΝΠ Νόμος), αναφέρεται στην ανάγκη υποβολής αιτήματος για τη διόρθωση της ανακριβούς εγγραφής πέραν του αναγνωριστικού ή διεκδικητικού αιτήματος της αγωγής. 28 Άρθρο 6 παρ. 2 ν.2664/1998, όπου «Σε περίπτωση ανακριβούς πρώτης εγγραφής, μπορεί να ζητηθεί η αναγνώριση του δικαιώματος που προσβάλλεται με την ανακριβή εγγραφή και η διόρθωση, ολικά ή μερικά, της πρώτης εγγραφής». 29 Αναλυτικότερα Τσολακίδης Ζ., Ακύρωση δικαιοπραξίας με αντικείμενο ακίνητο και προστασία τρίτων κατά το σύστημα μεταγραφών και κατά το Εθνικό Κτηματολόγιο, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα 2003, σελ.206 επ. 8

δυνατή η διόρθωση ανακριβούς εγγραφής με την άσκηση αγωγής διάφορης της αγωγής της παρ.2, είναι αναγκαίο κατά την εκδίκαση της να κρίνεται η υπόσταση του δικαιώματος, έστω και ως προδικαστικό ζήτημα, το οποίο καλύπτεται σε κάθε περίπτωση από το δεδικασμένο. Από το γράμμα της διάταξης 30 μπορεί να συναχθεί ότι η διόρθωση της εγγραφής μπορεί να γίνει μόνο αν υπάρχει τέτοια πρόβλεψη στο διατακτικό της απόφασης. Στη θεωρία έχει υποστηριχθεί ότι ο σκοπός της ρύθμισης, ο οποίος είναι η διόρθωση της ανακριβούς εγγραφής με αμετάκλητη απόφαση, επιτυγχάνεται ακόμη και αν η διόρθωση δεν περιλαμβάνεται στο διατακτικό της απόφασης. Κατόπιν τούτου, η απόφαση που έχει εκδοθεί από αρμόδιο πολιτικό δικαστήριο 31, η οποία κρίνει αμετακλήτως επί της αναγνώρισης του δικαιώματος ή και της απόδοσης του αντικειμένου, πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 6 για τη διόρθωση της ανακριβούς εγγραφής. Η τοποθέτηση αυτή αποκτά ιδιαίτερη πρακτική σημασία στην περίπτωση που μετά την καταχώριση των πρώτων εγγραφών, καταστεί αμετάκλητη απόφαση επί δίκης που είχε ξεκινήσει κατά την κτηματογράφηση και αναγνωρίζει ως δικαιούχο εγγραπτέου δικαιώματος πρόσωπο διάφορο από τον αναγραφόμενο στο κτηματολογικό φύλλο. Εάν γίνει δεκτό ότι δεν είναι υποχρεωτικό το αίτημα για διόρθωση τότε ο δικαιούχος μπορεί να την προσκομίσει στο κτηματολογικό γραφείο και να ζητήσει τη διόρθωση της ανακριβούς εγγραφής. Τουναντίον αν θεωρηθεί ότι η διόρθωση ανακριβούς εγγραφής γίνεται μόνο κατόπιν της αγωγής του άρθρου 6 παρ. 2, το δικόγραφο της οποίας περιλαμβάνει τόσο αναγνωριστικό όσο και διορθωτικό αίτημα, τότε ο νικητής διάδικος θα χρειαστεί να ασκήσει εκ νέου αγωγή. 32 1.2.Ενεργητική και παθητική νομιμοποίηση άσκησης της αγωγής i. Ενεργητική νομιμοποίηση Η αγωγή του άρθρου 6 παρ. 2 ασκείται από κάθε πρόσωπο, το οποίο αμφισβητεί ολικά ή μερικά το δικαίωμα του φερόμενου με τις πρώτες εγγραφές ως δικαιούχου και δικαιολογεί έννομο συμφέρον. Το έννομο συμφέρον που επικαλείται ο εκάστοτε ενάγων θα πρέπει να αναγράφεται και να δικαιολογείται στο δικόγραφο της αγωγής, όπως και ο τρόπος κτήσης του δικαιώματος που ισχυρίζεται ότι προσβάλλεται με την ανακριβή πρώτη εγγραφή. Πιο συγκεκριμένα, για την άσκηση της αγωγής νομιμοποιείται ο πραγματικός κύριος του επίδικου ακινήτου, ο καθολικός ή ειδικός διάδοχος του καθώς και ο δανειστής αυτού, ο 30 Άρθρο 6 παρ. 2 ν.2664/1998, όπου «Σε περίπτωση ανακριβούς πρώτης εγγραφής, μπορεί να ζητηθεί η αναγνώριση του δικαιώματος που προσβάλλεται με την ανακριβή εγγραφή και η διόρθωση, ολικά ή μερικά, της πρώτης εγγραφής». 31 Σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 2 αρμόδιο καθ ύλην δικαστήριο για την έκδοση απόφασης διόρθωσης είναι το Μονομελές ή Πολυμελές Πρωτοδικείο και όχι το Ειρηνοδικείο. 32 Κιτσαράς Λ, Οι πρώτες εγγραφές στο Εθνικό Κτηματολόγιο, Π.Ν Σάκκουλας, 2001,σελ.175. 9

αγοραστής ακινήτου δυνάμει συμβολαιογραφικού προσυμφώνου, ο δικαιούχος υποθήκης στην περίπτωση που το καταχωρημένο στο κτηματολογικό φύλλο δικαίωμα κυριότητας έχει επιβαρυνθεί πριν τις πρώτες εγγραφές με υποθήκη, προσημείωση υποθήκης, κατάσχεση ή άλλη δέσμευση της εξουσίας διάθεσης, η οποία δεν έχει καταχωρηθεί στο οικείο κτηματολογικό φύλλο. Σχετικά με το δικαίωμα κυριότητας που επικαλείται ο ενάγων, αυτό θα πρέπει να υφίσταται κατά την έναρξη της λειτουργίας του Κτηματολογίου και όχι άσκησης της αγωγής διόρθωσης. Αποκλείεται η άσκηση αγωγής διόρθωσης για δικαίωμα μελλοντικό ή δικαίωμα που γεννήθηκε στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την έναρξη λειτουργίας του κτηματολογίου και την άσκηση της αγωγής. Σημειωτέον ότι στην άσκηση της αγωγής μπορεί να προβεί και ο εκ προσυμφώνου αγοραστής, ο οποίος έχει έννομο συμφέρον προς τούτο και αξιώνει την αναγνώριση της κυριότητας επί του πωλούμενου ακινήτου στο πρόσωπο του πωλητή και την επακόλουθη διόρθωση της πρώτης εγγραφής. Τουναντίον, δε δικαιούται να ζητήσει την αναγνώριση της κυριότητας στο πρόσωπο του, διότι ο εκ προσυμφώνου αγοραστής έχει ενοχική αξίωση έναντι του πωλητή να μεταβιβάσει την κυριότητα του πωλούμενου ακινήτου κατά την υπογραφή του οριστικού συμβολαίου. Αίτημα της αγωγής είναι η αναγνώριση της κυριότητας του πωλητή και η διόρθωση της πρώτης εγγραφής έτσι ώστε στη συνέχεια, μετά την υπογραφή του οριστικού συμβολαίου, να καταχωρηθεί η πώληση προς αυτός ως επιγενόμενη εγγραφή. Αξιοσημείωτη είναι η περίπτωση που η ανακριβής πρώτη εγγραφή αφορά δικαίωμα που ανήκει σε κληρονόμο, ο οποίος δεν έχει μεταγράψει τη συμβολαιογραφική πράξη αποδοχής της κληρονομίας 33 κατά τη χρονική στιγμή της έναρξης λειτουργίας του κτηματολογίου. Για τον προσδιορισμό του αιτήματος της αγωγής διόρθωσης θα πρέπει να διακρίνουμε δύο περιπτώσεις ανάλογα με το χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου, ήτοι αν αυτός απεβίωσε πριν ή μετά την έναρξη λειτουργίας του κτηματολογίου. Επομένως, αν στις πρώτες εγγραφές εμφαίνεται ως δικαιούχος ένα τρίτο πρόσωπο και ο κληρονομούμενος απεβίωσε πριν την έναρξη λειτουργίας του κτηματολογίου, ο κληρονόμος δύναται να ασκήσει την αγωγή του άρθρου 6 παρ. 2 με αίτημα αφενός την αναγνώριση του ιδίου ως δικαιούχου με αιτία κτήσης του δικαιώματος την κληρονομική διαδοχή και αφετέρου τη διόρθωση της ανακριβούς εγγραφής, αφού αυτός ήταν ο φορέας του εγγραπτέου δικαιώματος κατά την έναρξη του κτηματολογίου και παράλληλα να προχωρήσει σε αποδοχή της κληρονομίας, η καταχώριση της οποίας στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου είναι προσωρινή. 34 Καθίσταται οριστική όταν καταστεί αμετάκλητη η απόφαση επί της ασκηθείσας 33 Άρθρο 1193 ΑΚ. 34 Άρθρο7α παρ.1α ν.2664/1998. 10

αγωγής. Η πλήρωση της αίρεσης αυτής επάγεται την αναδρομική κτήση της κυριότητας από του χρόνου του θανάτου του κληρονομουμένου. Αντιθέτως, αν ο θάνατος του κληρονόμου πραγματικού δικαιούχου του εγγραπτέου δικαιώματος επήλθε μετά την έναρξη της λειτουργίας του κτηματολογίου, ο κληρονόμος ως καθολικός διάδοχος νομιμοποιείται να ζητήσει την αναγνώριση του δικαιοπαρόχου του ως πραγματικού δικαιούχου και τη διόρθωση της εγγραφής 35, διότι ο τελευταίος ήταν φορέας την κρίσιμη χρονική στιγμή της έναρξης λειτουργίας του Κτηματολογίου. Τέλος, αν το ανακριβώς εγγραπτέο δικαίωμα ανήκει σε περισσότερα πρόσωπα και αμφισβητείται από το σύνολο των συγκυρίων, τότε την αγωγή του 6 παρ. 2 νομιμοποιείται να ασκήσει ένας εξ αυτών. Αίτημα της αγωγής θα είναι η αναγνώριση ή απόδοση του πράγματος 36 37 και η διόρθωση της εγγραφής στο όνομα όλων των συγκυρίων. ii. Παθητική νομιμοποίηση Η αγωγή του άρθρου 6 παρ.2 στρέφεται κατά του φερόμενου ως δικαιούχου στην πρώτη εγγραφή αλλά και κατά των καθολικών ή ειδικών διαδόχων του. Η συνεναγωγή και των ειδικών διαδόχων έχει ως σκοπό την προστασία των τρίτων που συναλλάχθηκαν με τον φερόμενο ως δικαιούχο στην πρώτη εγγραφή. Πιο συγκεκριμένα, σε περίπτωση ειδικής διαδοχής η αγωγή πρέπει να στραφεί τόσο κατά του αναγραφόμενου ως δικαιούχου της πρώτης εγγραφής ή των καθολικών διαδόχων του αλλά και του ειδικού διαδόχου του όχι μόνο του εμπράγματου δικαιώματος της κυριότητας (π.χ. αγοραστής του ακινήτου), αλλά και άλλων εμπραγμάτων δικαιωμάτων όπως λ.χ. της υποθήκης ή της δουλείας. Και αυτό διότι η ειδική διαδοχή περιλαμβάνει όχι μόνο την παράγωγη μεταφορική αλλά και τη δημιουργική διαδοχή, δηλαδή κτήση του εγγραπτέου δικαιώματος (σύσταση δουλείας, επιβάρυνση ακινήτου με υποθήκη). Συνεπώς, είναι υποχρεωτική η συνεναγωγή τόσο του αρχικώς εγγεγραμμένου ως κυρίου του ακινήτου, αλλά και όλων εκείνων, οι οποίοι έχουν αποκτήσει από αυτόν δικαίωμα και ωφελούνται ή βλάπτονται από τη εν λόγω εγγραφή. 38 Εάν η αγωγή του άρθρου 6 στρέφεται κατά εγγραφής που αφορά άλλο εμπράγματο πλην της κυριότητας δικαίωμα έχει γίνει δεκτό 39 ότι ενάγονται τόσο ο αναγραφόμενος ως κύριος όσο 35 ΜΠρΛαμ 99/2019, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ. 36 Εφαρμογή του 1116 ΑΚ. 37 Διαμαντόπουλος Γ., Εθνικό Κτηματολόγιο Κατ άρθρο ερμηνεία ν.2664/1998, Εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα - Θεσσαλονίκη, σελ.143. 38 Κιτσαράς Λ. Οι πρώτες εγγραφές στο Εθνικό Κτηματολόγιο, Δίκαιο και οικονομία- Π. Ν Σάκκουλας, σελ. 187. 39 Κιτσαράς Λ. Οι πρώτες εγγραφές στο Εθνικό Κτηματολόγιο, Δίκαιο και οικονομία- Π. Ν Σάκκουλας, σελ. 186-187. 11

και ο ανακριβώς αναφερόμενος δικαιούχος του σχετικού εμπράγματου δικαιώματος. Για παράδειγμα θα εναχθούν τόσο ο κύριος του ακινήτου όσο και ο ανακριβώς εγγραφόμενος ενυπόθηκος δανειστής. Κατόπιν των ανωτέρω, εφόσον οι εναγόμενοι της αγωγής του άρθρου 6 παρ. 2 είναι περισσότεροι, δημιουργείται αναγκαστική ομοδικία μεταξύ τους (76 παρ.1 περ. γ ΚΠολΔ), αφού προβλέπεται υποχρεωτική κοινή παθητική νομιμοποίηση τους (άρθρο 6 παρ.2 περ.γ Ν2664/1998) και δε νοείται η έκδοση αντιφατικών αποφάσεων για την ίδια εγγραφή. 40 1.3.Προθεσμία και αποτελέσματα άσκησης αγωγής άρθρου 6 παρ. 2 ν.2664/1998 Εκτός από την ύπαρξη δικαιώματος το οποίο προσβάλλεται από την ανακριβή πρώτη εγγραφή με αποτέλεσμα ο πραγματικός δικαιούχος να μην μπορεί να το απολαύσει, προϋπόθεση της αγωγής του άρθρου 6 παρ. 2 είναι η άσκηση της εντός συγκεκριμένης προθεσμίας. Η αγωγή ασκείται, σύμφωνα με τη διάταξη του νόμου 41, εντός αποκλειστικής προθεσμίας, η οποία εκκινεί από τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της απόφασης του ν.π.δ.δ «Ελληνικό Κτηματολόγιο», η οποία καθορίζει την έναρξη της λειτουργίας του Κτηματολογίου στην περιοχή που βρίσκεται το επίδικο ακίνητο. Ο καθορισμός της ως άνω προθεσμίας εξαρτάται συν τοις άλλοις από το αν η κτηματογράφηση κηρύχθηκε πριν ή μετά την έναρξη της ισχύος του ν.3481/2006. Ειδικότερα, στις περιοχές που η κτηματογράφηση κηρύχτηκε πριν τη θέση σε ισχύ του νόμου αυτού 42, η αποκλειστική προθεσμία άσκησης της αγωγής διόρθωσης του άρθρου 6 παρ. 2 είναι 14 έτη. Αυτό σημαίνει ότι στις 31.12.2020 λήγει η προθεσμία για μια σειρά περιοχών, για τις οποίες η Κτηματογράφηση είχε κηρυχθεί πριν την έναρξη του νόμου αυτού. Εάν το επίδικο ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή, η οποία κηρύχτηκε υπό Κτηματογράφηση μετά την έναρξη ισχύος του ν.3481/2006, το άρθρο 6 παρ.2α καθορίζει την εν λόγω αποκλειστική προθεσμία στα 8 έτη, λήγουσα την 31η Δεκεμβρίου του έτους εντός του οποίου συμπληρώνεται η οκταετία. Στη θεωρία υποστηρίζεται η θέση ότι η προθεσμία αυτή πρέπει να παραταθεί μέχρι την συμπλήρωση 20 ετών από την έναρξη λειτουργίας του κτηματολογίου στην περιοχή του επίδικου ακινήτου, έτσι ώστε να συγχρονισθεί με το χρόνο παραγραφής (20 έτη) των αντίστοιχων αξιώσεων ουσιαστικού δικαίου. 43 40 ΑΠ 1152/2018, ΕφΠατρ 227/2012, ΜΠρΠειρ 234/2011, άπασες ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ. 41 Άρθρο 6 παρ. 2γ Ν.2664/1998. 42 Ο νόμος αυτός τέθηκε σε ισχύ στις 2.8.2006. 43 Κιτσαράς. Λ, Οι πρώτες εγγραφές στο Εθνικό Κτηματολόγιο, Δίκαιο Π. Ν Σάκκουλας, σελ 179-180, όπου τίθεται υπέρ της ανάγκης ασφάλειας των συναλλαγών. 12

Η εν λόγω προθεσμία υπάγεται στις λεγόμενες αποσβεστικές προθεσμίες, δηλαδή η παρέλευση της συνεπάγεται και την απόσβεση του δικαιώματος διόρθωσης της ανακριβούς εγγραφής. Αν ασκηθεί η αγωγή εκπροθέσμως αυτή θα απορριφθεί ως νόμω αβάσιμη. 44 Ιδιαίτερη έμφαση αξίζει να δοθεί στην παράγραφο 3 του άρθρου 7 ν.2664/1998 σύμφωνα με την οποία οι διατάξεις του ΑΚ περί αναστολής (255-259) και διακοπής (260-263 και 270) της προθεσμίας εφαρμόζονται αναλόγως και στην αποκλειστική προθεσμία της αγωγής του άρθρου 6 παρ. 2. Δυνάμει της διάταξης του άρθρου 260 ΑΚ, η προθεσμία διακόπτεται με την αναγνώριση καθ οιονδήποτε τρόπο της απαίτησης, εν προκειμένω αναγνώρισης του δικαιώματος του πραγματικού δικαιούχο από τον ανακριβώς αναγραφόμενο ως δικαιούχο. Σύμφωνα με τη θεωρία, η αναγνώριση αυτή θα πρέπει να καταχωρηθεί στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου για την εξασφάλιση των αρχών της ακρίβειας, της δημοσιότητας και της προστασίας των συναλλαγών. 45 Η διακοπή της προθεσμίας επέρχεται, επίσης, με την άσκηση της αγωγής του άρθρου 6 παρ. 2 ανεξάρτητα από το αν αυτή είναι αναγνωριστική ή διεκδικητική όπως και η αίτηση του άρθρου 6 παρ. 3. Τουναντίον η αρνητική αναγνωριστική αγωγή δεν διακόπτει την προθεσμία λόγω του αμυντικού της χαρακτήρα. Το ίδιο αποτέλεσμα, ήτοι τη διακοπή της προθεσμίας, επιφέρει και η άσκηση ανταγωγής, κύριας παρέμβασης και προσεπίκλησης, εφόσον κατατείνουν στη διόρθωση της ανακριβούς πρώτης εγγραφής, διότι εμπίπτουν στην έννοια της αγωγής του άρθρου 261 ΑΚ. Σημειωτέον ότι, σχετικά με την αναλογική εφαρμογή του άρθρου 263 46 στην περίπτωση της αγωγής του άρθρου 6 παρ.2, ο βαθμός της δικονομικής ωριμότητας που απαιτείται είναι αυτός του αμετακλήτου. Ιδιαίτερης μνείας χρήζει η άποψη που έχει διατυπωθεί στη θεωρία 47 σχετικά με τη διακοπή της προθεσμίας και από οποιαδήποτε πράξη διόρθωσης των πρώτων εγγραφών, που εντάσσεται στη διοικητική διαδικασία. Σύμφωνα με την άποψη αυτή, η αίτηση της παρ 4 του άρθρου 6 ή οι διαδικασίες που περιγράφονται στα άρθρα 18 και 19 του ν. 2664/1998 διακόπτουν την προθεσμία άσκησης της αγωγής της παρ. 2. Αφετηρία της άποψης αυτής είναι η παραδοχή ότι η απαρίθμηση των λόγων διακοπής της προθεσμίας άσκησης της αγωγής του άρθρου 6 παρ. 2 48 είναι ενδεικτική και όχι περιοριστική και συνεπώς θα μπορούσε να εφαρμοστεί αναλογικά 44 Η προσβαλλόμενη με την εκπρόθεσμη αγωγή ανακριβής εγγραφή έχει ήδη καταστεί οριστική με την παρέλευση της προθεσμίας αποκτώντας αμάχητο τεκμήριο. 45 Κιτσαράς. Λ, Οι πρώτες εγγραφές στο Εθνικό Κτηματολόγιο, Π. Ν Σάκκουλας, σελ 181. 46 ΑΚ 263 :«Κάθε παραγραφή που διακόπηκε με την έγερση της αγωγής θεωρείται σα να μη διακόπηκε, αν ο ενάγων παραιτηθεί από την αγωγή ή η αγωγή απορριφθεί τελεσίδικα για λόγους μη ουσιαστικούς». 47 Πλιάτσικας Κων., Η διόρθωση ανακριβούς πρώτης κτηματολογικής εγγραφής, σελ.163-164. 48 Άρθρο 7 παρ. 3 ν.1664/1998. 13

και η διάταξη του 269ΑΚ αναφορικά με τη διακοπή της προθεσμίας σε περίπτωση προσφυγής σε διοικητική αρχή με στόχο την διόρθωση της ανακριβούς εγγραφής. Διοικητική αρχή είναι το όργανο που ως αρχή έχει αποφασιστική αρμοδιότητα να επιλύσει τη διαφορά που φέρεται ενώπιον του. Ο προϊστάμενος του κτηματολογικού γραφείου, στην κρίση του οποίου φέρονται οι αιτήσεις των άρθρων 6 παρ.3, 18 και 19 ν.2664/1998, πληροί τις ανωτέρω προϋποθέσεις καθόσον είναι δημόσια αρχή και υλικά αρμόδιος να αποφασίζει για τις ανωτέρω διαφορές καθώς οι κτηματολογικές πράξεις είναι πράξεις που ο ίδιος καταρτίζει. Συνεπώς, δύναται να εφαρμοστεί αναλογικά η 269 ΑΚ. Η αναστολή της ανωτέρω προθεσμίας έχει ως αποτέλεσμα τον μη υπολογισμό του χρονικού διαστήματος της αναστολής. Αναφορικά με τη διακοπή της προθεσμίας και το χρονικό σημείο κατά το οποίο αρχίζει εκ νέου να υπολογίζεται χρήζουν αναφοράς τα κάτωθι. Σε περίπτωση που η προθεσμία διακόπηκε λόγω αναγνώρισης του δικαιώματος του αληθούς δικαιούχου από τον φερόμενο ως δικαιούχο, η νέα προθεσμία θα ξεκινήσει κατά το χρονικό σημείο που η αναγνώριση θα λάβει δημοσιότητα, δηλαδή όταν θα καταχωρηθεί αίτημα διόρθωσης της εγγραφής το οποίο θα στηρίζεται στην εν λόγω αναγνώριση. Όταν η προθεσμία διακόπτεται με την άσκηση της αγωγής του άρθρου 6 παρ. 2, η νέα προθεσμία εκκινεί με την έκδοση της αμετάκλητης απόφασης επί αυτής, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω κατ απόκλιση της διάταξης του άρθρου 261ΑΚ που απαιτεί την τελεσιδικία της απόφασης. Τούτο δικαιολογείται από το γεγονός ότι για τη διόρθωση της ανακριβούς πρώτης εγγραφής μετά την άσκηση της αγωγής του άρθρου 6 παρ.2 απαιτείται αμετάκλητη και όχι τελεσίδικη δικαστική απόφαση. Εάν η διακοπή επέρχεται με την άσκηση του ένδικου βοηθήματος άρθρου 6 παρ. 8, η νέα προθεσμία εκκινεί και πάλι από την τελεσιδικία της απόφασης επί αυτού. Η αναστολή και η διακοπή της προθεσμίας ενεργούν μόνο για τα μέρη που εμπλέκονται στην εκάστοτε διαδικασία. Ειδικότερα, η προθεσμία διόρθωσης που διακόπτεται συνεπεία των ανωτέρω διαδικασιών, ενεργεί μόνο χάριν του υπέρ ου ο λόγος διακοπής (π.χ. του ενάγοντος της αγωγής του άρθρου 6 παρ.2) και του φερόμενου ως δικαιούχου στο κτηματολογικό φύλλο του επίδικο ακινήτου κατά του οποίου στρέφεται η εκάστοτε διαδικασία, δηλαδή inter partes και όχι erga omnes. Βέβαια, ορθότερη θεωρείται η επέκταση του διακοπτικού αποτελέσματος της αγωγής διόρθωσης και σε τρίτα πρόσωπα - μη ενάγοντες όταν αυτή ασκείται από έναν εκ των συγκυρίων του ακινήτου με αίτημα την αναγνώριση, απόδοση και διόρθωση της εγγραφής ως προς όλους τους συγκυρίους. 49 49 Διαμαντόπουλος Γ,, Εθνικό Κτηματολόγιο Κατ άρθρο ερμηνεία ν.2664/1998, Εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα - Θεσσαλονίκη, σελ.139. 14

Η παρέλευση της προθεσμίας άσκησης διόρθωσης της ανακριβούς εγγραφής κατ άρθρο 6 παρ. 2 έχει εξαιρετική σημασία, διότι οδηγεί στην οριστικοποίηση τω πρώτων εγγραφών και την παραγωγή του αμάχητου τεκμηρίου 50 καθώς αποσβήνεται πλέον το δικαίωμα διόρθωσης. Η παρέλευση της προθεσμίας δεσμεύει το σύνολο των προσώπων που έχουν έννομο συμφέρον να αξιώσουν τη διόρθωση της ανακριβούς εγγραφής και συνεπάγεται την κτήση του εγγραπτέου δικαιώματος από τον αναγραφόμενο ως δικαιούχο απαλλαγμένο από τυχόν βάρη που δεν είχαν καταχωρηθεί. Ο πραγματικός δικαιούχος έχει πλέον μόνο ενοχικές αξιώσεις 51 κατά του οριστικώς πλέον αναγραφόμενου ως δικαιούχου μέχρι και την παραγραφή αυτών. 1.4.Προϋποθέσεις άσκησης της αγωγής Για την παραδεκτή άσκηση της αγωγής του άρθρου 6 παρ. 2 είναι απαραίτητη η τήρηση ορισμένης προδικασίας. Καταρχήν, πρώτη προϋπόθεση είναι η καταχώριση της εν λόγω αγωγής στο κτηματολογικό φύλλο του επίδικου ακινήτου. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 12 παρ. 1 και 5 του ν.2664/1998 και του 220 ΚΠολΔ, η ασκηθείσα αγωγή διόρθωσης πρέπει να καταχωρηθεί στο κτηματολογικό φύλλο του επίδικου ακινήτου σε αποκλειστική προθεσμία 30 ημερών από την άσκηση της. Παρ όλο που το άρθρο 6 δεν αναφέρει την ακριβή προθεσμία εγγραφής, γίνεται δεκτό ότι εφαρμόζεται το άρθρο 220 ΚΠολΔ σχετικά με την προθεσμία εγγραφής των εμπράγματων αγωγών στα βιβλία διεκδικήσεων. Καταχωρητέες εντός της ίδιας προθεσμίας είναι και η ανταγωγή ή παρέμβαση που τυχόν ασκηθεί. Δικονομική συνέπεια της μη καταχώρισης τη αγωγής ή της εκπρόθεσμης καταχώρησης είναι η απόρριψή της αγωγής ως απαράδεκτης. Αν κάτι τέτοιο συμβεί, η μόνη διέξοδος για τον ενάγοντα είναι να ασκήσει νέα αγωγή με το ίδιο περιεχόμενο με την οποία θα παραιτείται και από το δικόγραφο της προηγούμενης αγωγής. Αυτονόητη είναι η έγκαιρη εγγραφή της νέας αγωγής στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου. Ο έλεγχος της τήρησης ή μη της προϋπόθεσης καταχώρησης της αγωγής γίνεται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο σε κάθε στάση της δίκης. 52 Σε συνδυασμό με την ως άνω προϋπόθεση του παραδεκτού της αγωγής, προβλέπεται μια σειρά προϋποθέσεων παραδεκτής συζήτησης, η έρευνα για την ύπαρξη των οποίων προηγείται. Το δικαστήριο, δηλαδή, ελέγχει τη συνδρομή των προϋποθέσεων της παραδεκτής συζήτησης και μετά προχωρεί στον έλεγχο του παραδεκτού του δικογράφου της αγωγής και εν συνεχεία στον έλεγχο του νόμω και ουσία βασίμου αυτού. 50 Άρθρο 7 ν.2664/1998. 51 Άρθρο 7 παρ. 2 ν.2664/1998. 52 Μαγουλάς Γ., Κτηματολογικές εγγραφές Η διόρθωση των πρώτων ανακριβών εγγραφών, Εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα Θεσσαλονίκη 2015,σελ.33. 15

Αρχικά, κατά τη συζήτηση της αγωγής, είναι απαραίτητη η προσκόμιση αντιγράφου του κτηματολογικού φύλλου του επίδικου ακινήτου και αποσπάσματος του κτηματολογικού διαγράμματος. 53 Όταν το αίτημα της αγωγής περιλαμβάνει και διορθώσεις στα κτηματολογικά διαγράμματα απαιτείται αντί του αποσπάσματος του κτηματολογικού διαγράμματος να προσκομίζεται τοπογραφικό διάγραμμα γεωμετρικών μεταβολών στο οποίο απεικονίζεται η όποια γεωμετρική μεταβολή επέρχεται με την αιτούμενη διόρθωση. Μαζί με το τοπογραφικό διάγραμμα γεωμετρικών μεταβολών συνυποβάλλεται και η τεχνική εισήγηση του ν.π.δ.δ «Εθνικό Κτηματολόγιο» ως προς τη συνδρομή των τεχνικών προϋποθέσεων απεικόνισης των γεωμετρικών στοιχείων και μεταβολών που επέρχονται με την αιτούμενη διόρθωση. 54 Η αίτηση στο Ελληνικό Κτηματολόγιο για τη σύνταξη τεχνικής εισήγησης έκθεσης πρέπει να υποβάλλεται μετά την άσκηση της αγωγής και εν πάση περιπτώσει τουλάχιστον ένα μήνα πριν τη συζήτηση της αγωγής και συνοδεύεται από ένα απλό αντίγραφο του δικογράφου της αγωγής και ένα τοπογραφικό διάγραμμα γεωμετρικών μεταβολών. Στο σημείο αυτό πρέπει να εξεταστεί εάν το δικαστήριο δεσμεύεται από την τεχνική εισήγηση σε περίπτωση που αυτή είναι αρνητική. Σύμφωνα με τη νομολογία το δικαστήριο δε δεσμεύεται από την αρνητική εισήγηση - τεχνική έκθεση και επιτρέπεται ανταπόδειξη επί αυτής. 55 Τέλος, με τη θέση σε ισχύ του νόμου 4640/2019 για τη διαμεσολάβηση, σχετικά με όσες διαφορές υπάγονται στην υποχρεωτική αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης και εφόσον τα μέρη έχουν εξουσία διαθέσεως του αντικειμένου της μεταξύ τους διαφοράς είναι απαραίτητη η κατάθεση, μαζί με τις προτάσεις, και του πρακτικού της υποχρεωτικής συνεδρίας διαμεσολάβησης. Εν προκειμένω, αναφορικά με τις κτηματολογικές διαφορές στο πεδίο εφαρμογής του παραπάνω νόμου εμπίπτουν οι διαφορές του άρθρου παρ.2, ωστόσο εξαιρούνται οι περιπτώσεις στις οποίες διάδικο μέρος είναι το Ελληνικό Δημόσιο, Ο.Τ.Α ή κ άποιο Ν.Π.Δ.Δ. 56 Επιπροσθέτως, προϋπόθεση του παραδεκτού της συζήτησης της αγωγής του διόρθωσης του άρθρου 6 παρ. 2, είναι η καταβολή δικαστικού ενσήμου, εάν αυτή περιέχει καταψηφιστικό αίτημα, δηλαδή αν ασκείται ως διεκδικητική αγωγή. Όσον αφορά τις αγωγές διόρθωσης, οι οποίες ασκούνται ως αναγνωριστικές αγωγές, επισημαίνεται ότι μετά την έναρξη ισχύος του νόμου 4640/2019, καταβάλλεται δικαστικό ένσημο και για τις αναγνωριστικές αγωγές που εισάγονται ενώπιον των πολυμελών πρωτοδικείων αποκλειόμενων των ειρηνοδικείων και των μονομελών πρωτοδικείων. 57 53 Άρθρο 6 παρ. 3ε ν.2664/1998. 54 Άρθρο 6 παρ. 3ε ν.2664/1998. 55 ΜΠρΚιλκ 143/2016 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ. 56 Άρθρο 6 παρ.2 ν.4640/2019. 57 Άρθρο 42 παρ. 1 ν.4640/2019. 16

Μία τελευταία προϋπόθεση παραδεκτής συζήτησης της αγωγής είναι η κατάθεση ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου του πιστοποιητικού ΕΝ.Φ.Ι.Α, η οποία απαιτείται για την παραδεκτή συζήτηση οποιασδήποτε εμπράγματης αγωγής. 58 Εντούτοις δεν είναι υποχρεωτική και η απόδειξη εξόφλησης του εν λόγω φόρου. 59 Δικονομική συνέπεια της μη τήρησης των ως άνω προϋποθέσεων, είναι η κήρυξη της συζήτησης της αγωγής ως απαράδεκτης. Εάν αυτό συμβεί, ο ενάγων μπορεί να επανέλθει με νέα κλήση προσκομίζοντας τα ελλείποντα στοιχεία και έγγραφα. 1.5.Αρμοδιότητα διαδικασία Σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 2α, η αγωγή διόρθωσης ανακριβούς πρώτης εγγραφής της παραγράφου αυτής υπάγεται στην αμφισβητούμενη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων. Η καθ ύλην αρμοδιότητα του δικαστηρίου προσδιορίζεται με βάση την αξία του αντικειμένου της διαφοράς και σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 2 ΚΠολΔ, όταν η διαφορά είναι μέχρι το ποσό των 250.000 ευρώ υπάγεται στην αρμοδιότητα του Μονομελούς Πρωτοδικείου και όταν υπερβαίνει το ποσό αυτό αρμόδιο είναι το Πολυμελές Πρωτοδικείο (ΚΠολΔ 18). Η περίπτωση να είναι αρμόδιο το Ειρηνοδικείο, όταν η διαφορά δεν ξεπερνά τις 20.000 ευρώ, όπως προβλέπει ο ΚΠολΔ 60, θα πρέπει να αποκλειστεί λαμβάνοντας υπόψη το γράμμα της διάταξης της παρ.2α του άρθρου 6 61 σε συνδυασμό με την διάταξη του άρθρου 17 παρ.4 του ίδιου νόμου, η οποία προβλέπει ότι στις περιπτώσεις διόρθωσης κτηματολογικών στοιχείων, συμμετέχει ο Κτηματολογικός Δικαστής που είναι πάντα πρωτοδίκης. 62 Από το συνδυασμό των διατάξεων συνάγεται ότι ο νομοθέτης δείχνει περισσότερη εμπιστοσύνη στην κρίση των δικαστών του Πρωτοδικείου ακόμη και για διαφορές μικρής αξίας, οι οποίες σύμφωνα με τις γενικές αρχές της καθ ύλην αρμοδιότητας του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας θα υπάγονταν στην κρίση του Ειρηνοδικείου. Η αρμοδιότητα αυτή που φαίνεται να αποκλείει το Ειρηνοδικείο αφορά μόνο τις κτηματολογικές διαφορές. Αν μία εμπράγματη αγωγή υλικής αρμοδιότητας Ειρηνοδικείου περιέχει μόνο αναγνωριστικό ή διεκδικητικό αίτημα θα ακολουθηθούν οι γενικές διατάξεις και 58 Άρθρο 54 Α παρ. 5 ν.4174/2013, όπου «Είναι απαράδεκτη η συζήτηση ενώπιον δικαστηρίου εμπράγματης αγωγής επί ακινήτου, πλην της μονομερούς εγγραφής υποθήκης ή προσημείωσης υποθήκης ή της άρσης κατ άσχεσης, αν δεν προσκομισθεί από τον υπόχρεο σε ΕΝ.Φ.Ι.Α. πιστοποιητικό ότι το ίδιο ακίνητο περιλαμβάνεται στη δήλωση ΕΝ.Φ.Ι.Α. και Φ.Α.Π., κατά περίπτωση, για τα πέντε (5) προηγούμενα έτη». 59 Επικρατούσε διχογνωμία στη νομολογία ως προς την συνταγματικότητα της προσκόμισης του αποδεικτικού εξόφλησης του οφειλόμενου φόρου ιδιοκτησίας λόγω παραβίασης του δικαιώματος των πολιτών να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη. 60 Άρθρο 14 παρ.1α ΚΠολΔ. 61 Άρθρο 6 παρ.2 όπου «Σε περίπτωση ανακριβούς πρώτης εγγραφής, μπορεί να ζητηθεί με αγωγή με αγωγή ενώπιον του αρμοδίου καθ ύλην και κατά τόπον Πρωτοδικείου». 62 Αντίθετος ο Κιτσαράς Λ, Οι πρώτες εγγραφές στο Εθνικό Κτηματολόγιο, Π. Ν Σάκκουλας, 2001,σελ. 171-172. 17

θα εισαχθεί ενώπιον του Ειρηνοδικείου. Αν όμως πέραν του αναγνωριστικού ή καταψηφιστικού αιτήματος της η αγωγή αυτή περιέχει αίτημα διόρθωσης της ανακριβούς πρώτης εγγραφής τότε πρέπει να κριθεί από τον αρμόδιο κατά τόπον Κτηματολογικό Δικαστή. Γενικότερα ισχύει ότι το δικαστήριο στο οποίο θα εισαχθεί η διαφορά (Μονομελές ή Πολυμελές Πρωτοδικείο) θα πρέπει να περιέχει στη σύνθεση του κτηματολογικό δικαστή, διαφορετικά η συζήτηση κηρύσσεται απαράδεκτη και η συζήτηση παραπέμπεται στο αρμόδιο δικαστήριο που θα περιλαμβάνει στη σύνθεση του κτηματολογικό δικαστή. 63 Η τοπική αρμοδιότητα του δικαστηρίου καθορίζεται με βάση την αποκλειστική δωσιδικία του ακινήτου σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του ΚΠολΔ. 64 Τέλος, η αγωγή του άρθρου 6 παρ. 2 δικάζεται κατά την τακτική διαδικασία και ως εκ τούτου τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις του ΚΠολΔ που ρυθμίζουν τη διαδικασία αυτή (κατάθεση προτάσεων, προσθήκη, άσκηση παρέμβασης, ανταγωγής κ.λπ.). 1.6.Αμετάκλητο απόφασης αμάχητο τεκμήριο πρώτων εγγραφών Προκειμένου η απόφαση που θα εκδοθεί επί της αγωγής διόρθωσης του άρθρου 6 παρ. 2 να επιφέρει τα αποτελέσματα της, δηλαδή τη διόρθωση της εγγραφής και την καταχώριση του πραγματικού δικαιούχου στο κτηματολογικό φύλλο του επίδικου ακινήτου, πρέπει να καταστεί αμετάκλητη (άρθρο 7 ν.2664/1998). Αμετάκλητη καθίσταται μια απόφαση, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, όταν δεν ασκηθεί κανένα τακτικό ή έκτακτο ένδικο μέσο και παρέλθουν οι προθεσμίες για την άσκηση τους ή αν ασκηθούν ένδικα μέσα και απορριφθούν αμετάκλητα. Οι προθεσμίες άσκησης των ενδίκων μέσων εκκινούν από την επίδοση της πρωτόδικης απόφασης στον αντίδικο. Αν η απόφαση δεν επιδοθεί, το αμετάκλητο επέρχεται με την παρέλευση της καταχρηστικών προθεσμιών των άρθρων 518 παρ.2 και 564 παρ. 3 ΚΠολΔ, οι οποίες τρέχουν σωρευτικά. Το αμετάκλητο της απόφασης έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή του αμάχητου τεκμηρίου για την επίδικη εγγραφή υπέρ του φερόμενου ως δικαιούχου. Επί του ζητήματος του αμάχητου τεκμηρίου, προβληματισμός διατυπώνεται σχετικά με το χρονικό σημείο έναρξης των αποτελεσμάτων και έναντι ποίων προσώπων επέρχονται αυτά. Κάποια από τα ερωτήματα που εκφράζονται είναι αν το τεκμήριο ισχύει, έναντι όλων ή μόνο μεταξύ των διαδίκων, όπως επίσης 63 ΠολΠρΑθ 2452/2010 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ. 64 Άρθρο 29 ΚΠολΔ, όπου «Διαφορές που αφορούν εμπράγματα δικαιώματα επάνω σε ακίνητα, τη νομή ή την κατοχή τους, διαίρεση κοινού, κανονισμό ορίων, απαιτήσεις οποιουδήποτε διακατόχου, αποζημίωση για αναγκαστική απαλλοτρίωση. υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του δικαστηρίου, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το ακίνητο». 18