Διδακηική ππόηαζη αξιοποίηζηρ ηηρ Δοπςθοπικήρ Τηλεόπαζηρ ζηη διαδικαζία εκμάθηζηρ ηηρ Ιηαλικήρ υρ Ξένηρ Γλώζζαρ ζηην Ελληνική Εκπαίδεςζη

2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 533 Διδακηική ππόηαζη αξιοποίηζηρ ηηρ Δοπςθοπικήρ Τηλεόπαζηρ ζηη διαδικαζία εκμάθηζηρ ηηρ Ιηαλικήρ υρ Ξένηρ Γλώζζαρ ζηην Ελληνική Εκπαίδεςζη Γ. Μηλιώνη 1 Α. Δπακoύλη 2 - Σ. Μαμιδάκη 3 1 Σκήκα Ηηαιηθήο γιψζζαο θαη Φηινινγίαο, Δζληθφ Καπνδηζηξηαθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ, gmilioni@isll.uoa.gr (επηκειήζεθε ηα ζεκεία 1, 4, 10 θαη 11 ηεο παξνχζαο κειέηεο) 2 Σκήκα Ξέλσλ γισζζψλ, Α.Σ.Δ.Η. Κξήηεο-B/ζκηα Δθπαίδεπζε, drakoulia@gmail.com (επηκειήζεθε ηα ζεκεία 3, 5, 7 θαη 8 ηεο παξνχζαο κειέηεο) 3 Μεηαπηπρηαθέο ζπνπδέο, Παλεπηζηήκην Ρψκεο Tor Vergata mamidaki.sofia@gmail.com (επηκειήζεθε ηα ζεκεία 2, 6 θαη 9 ηεο παξνχζαο κειέηεο) Πεπίλητη Απφ ην ζρνιηθφ έηνο 2008/2009 δίδεηαη ε δπλαηφηεηα επηινγήο εθκάζεζεο ηεο Ηηαιηθήο γιψζζαο ζε φια ηα δεκφζηα ζρνιεία ηεο Μέζεο Δθπαίδεπζεο κε βάζε ζρεηηθή Τπνπξγηθή Απφθαζε. Γλσξίδνληαο απφ ηελ εκπεηξία καο ζην ρψξν ηεο εθπαίδεπζεο ηηο δπζθνιίεο θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ ηαιαλίδνπλ ηε δηδαζθαιία ηεο ηηαιηθήο, σο μέλεο γιψζζαο, ζηελ Διιάδα, πξνηείλνπκε ηε ρξήζε ηεο Γνξπθνξηθήο Σειεφξαζεο ζηε δηδαθηηθή δηαδηθαζία. πγθεθξηκέλα, αλαθεξφκαζηε ζηα ηειενπηηθά πξνγξάκκαηα ησλ Ηηαιηθψλ θαλαιηψλ πνπ κπνξνχλ λα ππεξεηήζνπλ ηελ εθπαίδεπζε ράξε ηεο πνιιαπιφηεηαο ησλ επηθνηλσληαθψλ κνληέισλ θαη θαηαζηάζεσλ, ηα νπνία ζπλεηζθέξνπλ ζηε δηακφξθσζε θαη ηνλ εκπινπηηζκφ ηεο γλψζεο, αθφκα θαη κέζα απφ ηελ πξννπηηθή ηεο «δηα βίνπ θαηάξηηζεο». Με γλψκνλα ηηο θνηλνηηθέο νδεγίεο, ζηφρνο καο είλαη ε θαηλνηνκία θαη ε πξφνδνο ζηελ εθπαίδεπζε. Λέξειρ κλειδιά: δοπςθοπική ηηλεόπαζη, μάθηζη με ςποκαηάζηαζη, γλωζζική καηάκηηζη. 1. Η Τηλεόπαζη: ένα πολύηιμο εκπαιδεςηικό επγαλείο Ζ ηειεφξαζε ππάξρεη εδψ θαη αξθεηά ρξφληα θαη ε παξνπζία ηεο είλαη θπξίαξρε, παξεκβαηηθή θαη ζπλάκα νηθεία. ε ζρέζε κε ην ζρνιείν πνιιέο θαη δηαθνξεηηθέο είλαη νη νπηηθέο ππφ ηηο νπνίεο εμεηάδεηαη ην θαηλφκελν «ηειεφξαζε»: σο δπλακηθφ δηδαθηηθφ εξγαιείν, σο είδνο γιψζζαο ή σο εηδηθφο θψδηθαο, αθφκα θαη σο ζχζηεκα επηθνηλσλίαο, ην νπνίν νινθιεξψλεηαη κε ηα άιια κέζα καδηθήο επηθνηλσλίαο θαη αδηαιείπησο αιιάδεη ξηδηθά ηελ νπζία ηεο επηθνηλσλίαο ή αθφκα θαη σο έλαο ελνριεηηθφο θαζξέπηεο ηεο πξαγκαηηθφηεηαο πνπ δνχκε, ε νπνία ραξαθηεξίδεηαη απφ έλα είδνο «ηειενξαζηνπνίεζεο» ηεο θνηλσληθήο θαη πνιηηηθήο δσήο. ηελ ηηαιηθή κεηαπνιεκηθή πξαγκαηηθφηεηα ε ίδηα ε ηειεφξαζε ιεηηνχξγεζε σο «ζρνιείν γιψζζαο» γηα ηνπο Iηαινχο, σο κέζν δηάρπζεο ηεο θαζνκηινπκέλεο θαη θαζνιηθήο πηνζέηεζήο ηεο σο κνληέιν πνιηηηζκνχ θαη σο κέζν ιεθηηθήο επηθνηλσλίαο γηα θάζε θνηλσληθή πεξίπησζε θαη ζρέζε (De Mauro, 1963). ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 534 Σα ζρνιεία είλαη εκβαπηηζκέλα πιένλ ζηνλ ηερλνινγηθφ πνιηηηζκφ θαη ε επξσπατθή έλσζε εγθξίλεη θαη πξνσζεί ηε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηα ζρνιεία -κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ε ηειεφξαζε- ζηνρεχνληαο ζηε βειηίσζε θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο δηδαζθαιίαο ηα ρέδηα Γξάζεο «e-europe 2002» θαη «eeurope 2005» απνηεινχλ πεξίηξαλε απφδεημε. 2. Ανηικειμενικέρ δςζκολίερ ζηην διαδικαζία εκμάθηζηρ ηηρ Ιηαλικήρ γλώζζαρ ζηην Ελλάδα ην ζεκείν απηφ θξίλεηαη απαξαίηεηε ε απνζαθήληζε ησλ ελλνηψλ: κεηξηθή (LM ή L1), δεχηεξε (L2) θαη μέλε γιψζζα (LS). Μεηξηθή είλαη ε γιψζζα ηνπ νηθνγελεηαθνχ πεξηβάιινληφο καο πνπ ζπλήζσο ηαπηίδεηαη κε ηελ εζληθή γιψζζα. Ωο δεχηεξε νξίδεηαη ε γιψζζα πνπ θπξηαξρεί ζην πεξηβάιινλ πνπ δνχκε θαη είλαη δηάθνξε ηεο κεηξηθήο. Καη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο ε δηαδηθαζία ηεο γισζζηθήο απφθηεζεο δηεμάγεηαη ζε πεξηβάιινλ κε πιεζψξα γισζζηθψλ εξεζηζκάησλ κε ηξφπν θπζηθφ θαη αβίαζην. Ωο μέλε γιψζζα νξίδεηαη απηή ε νπνία δελ ρξεζηκνπνηείηαη ζε νπνηαδήπνηε κνξθή (γξαπηή πξνθνξηθή) ζην πεξηβάιινλ φπνπ ιακβάλεη ρψξα ε εθκάζεζή ηεο. Καηά ζπλέπεηα νη πνιππνίθηιεο δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίδνπλ νη καζεηέο -θάζε ειηθίαο-, πνπ επηιέγνπλ λα κάζνπλ ηελ Ηηαιηθή γιψζζα ζηε ρψξα καο πξνέξρνληαη ή θαη εληείλνληαη απφ ην γεγνλφο φηη απνηειεί μέλε γιψζζα ε ρξήζε ηεο νπνίαο ζπλαληάηαη κφλν ζε πνιχ ηδηαίηεξνπο ηνκείο (ηνπξηζκφο/εκπφξην-εηζαγσγέο) γεγνλφο πνπ δπζρεξαίλεη ηελ θαηάθηεζή ηεο. Ήδε απφ ηα πξψηα ζηάδηα πξνζέγγηζεο ηεο γιψζζαο, απαηηείηαη ε απνκλεκφλεπζε εθαηνληάδσλ ιέμεσλ θαη γξακκαηηθψλ ελλνηψλ. Ηδηαίηεξε δπζθνιία παξνπζηάδνπλ νη δξαζηεξηφηεηεο θαηαλφεζεο ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ. Δχθνια θάπνηνο αληηιακβάλεηαη φηη ν καζεηήο αλαγθάδεηαη λα θαηαβάιιεη κεγάιε πξνζπάζεηα πλεπκαηηθήο ζπγθέληξσζεο πξνθεηκέλνπ λα κπεη ζην ξπζκφ ζπλήζσο αθχζηθα ηαρχο- ηεο επηθνηλσληαθήο θαηάζηαζεο πνπ ηνπ παξνπζηάδεηαη, απφ ηε κηα ζηηγκή ζηελ άιιε. Σαπηφρξνλα κε ηελ πξνζπάζεηα λα θαηαλνήζεη ην πεξηερφκελν ηνπ απνζπάζκαηνο πνπ αθνχεη, είλαη ππνρξεσκέλνο λα θάλεη αζθήζεηο δηαθφξσλ ηχπσλ (αληηθαηάζηαζεο, αληηζηνηρήζεσλ, ζπκπιήξσζεο θελψλ, θαηεγνξηνπνηήζεσλ, πνιιαπιήο επηινγήο, ) πνπ ζα ειέγμνπλ ην βαζκφ θαηαλφεζεο πνπ επηηεχρζεθε (Maggini, 1995). Όια απηά ζπκβάιινπλ ζην λα αλαπαξάγεηαη ζηελ ηάμε ε αηκφζθαηξα αγσλίαο κηαο γξαπηήο εμέηαζεο, κεηαβάιινληαο έηζη ηε δξαζηεξηφηεηα θαηαλφεζεο ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ ζε έλα ζπλερέο ηεζη (Biotti, 1994). χκθσλα κε ηνλ St. Krashen, θάησ απφ ηηο ζπλζήθεο πνπ δεκηνπξγεί απηή ε αηκφζθαηξα, νη καζεηέο επεξεάδνληαη απφ ην ζςναιζθημαηικό θίληπο (filtro affettivo) ην νπνίν επηδξά αξλεηηθά ζηελ εθκάζεζε ηεο μέλεο γιψζζαο (Krashen, 1981). Ο καζεηήο δειαδή βηψλεη κηα θαηάζηαζε άγρνπο θαηά ηελ νπνία ν θφβνο πηζαλνχ ιάζνπο θαη ε δηαθχβεπζε ηεο ζεηηθήο ηνπ εηθφλαο πξνο ην δάζθαιν θαη ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπ ηνλ εκπνδίδεη λα ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ

2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 535 παξάγεη ειεχζεξα, κε απνηέιεζκα λα δπζρεξαίλεηαη ε θαηάθηεζε ηεο ππφ εθκάζεζε γιψζζαο. 3. Τα ππογπάμμαηα ηηρ δοπςθοπικήρ ηηλεόπαζηρ ζηην ςπηπεζία ηηρ διδαζκαλίαρ ηηρ Ιηαλικήρ γλώζζαρ ηνρεχνληαο ζηελ απνηειεζκαηηθφηεξε αιιά θαη πην επράξηζηε πξνζέγγηζε ηεο ηηαιηθήο, απφ κέξνπο ησλ καζεηψλ πνπ ηελ επηιέγνπλ, σο μέλε γιψζζα ζηε ρψξα καο, πξνηείλνπκε ηελ έληαμε ησλ πξνγξακκάησλ ηεο δνξπθνξηθήο ηειεφξαζεο ζηε δηδαθηηθή δηαδηθαζία. Δθκεηαιιεπφκελνη ην γεγνλφο φηη ζηηο κέξεο καο ε ηειεφξαζε απνηειεί ηνλ πην δηαδεδνκέλν ηξφπν επράξηζηεο απαζρφιεζεο κηθξψλ θαη κεγάισλ θαηά ηνλ ειεχζεξφ ηνπο ρξφλν (Gamba, 1986), κπνξνχκε κέζσ κηαο ηφζν απιήο θαη νηθνλνκηθήο δηδαθηηθήο πξαθηηθήο, λα αλαζηξέςνπκε ηε ζηξεζνγφλα θαηάζηαζε πνπ δεκηνπξγείηαη κέζα ζηηο αίζνπζεο δηδαζθαιίαο θαη λα δεκηνπξγήζνπκε κία ζαπκάζηα επθαηξία γηα ηνπο καζεηέο λα πξνζεγγίζνπλ ηε γιψζζα ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ ηεο. ηελ νπζία νη καζεηέο κπνξνχλ λα καζαίλνπλ λα επηθνηλσλνχλ απνηειεζκαηηθά ζηελ ηηαιηθή, κε ηελ έθζεζή ηνπο ζην απζεληηθφ νπηηθν-αθνπζηηθφ πιηθφ πνπ ηνπο πξνζθέξνπλ νη εθπνκπέο ησλ ηηαιηθψλ θαλαιηψλ, ρσξίο λα γλσξίδνπλ εθ ησλ πξνηέξσλ ηηο κνξθν-ζπληαθηηθέο δνκέο ηεο (Ciari, 1984). 5. Τα πλεονεκηήμαηα ηηρ δοπςθοπικήρ ηηλεόπαζηρ Σν επξχ θάζκα ηειενπηηθψλ θαλαιηψλ θαη ε κεγάιε πνηθηιία ηειενπηηθψλ πξνγξακκάησλ ζηελ ηηαιηθή γιψζζα πξνζθέξνπλ: πξνζέγγηζε ζηελ θαζεκεξηλφηεηα ηεο ηηαιηθήο πξαγκαηηθφηεηαο, ζηνλ πνιηηηζκφ, ζηα ήζε θαη ζηα έζηκά ηεο άκεζε επαθή κε ηελ ππφ εθκάζεζε γιψζζα ζην ζχλνιφ ηεο, κε φινπο ηνπο ηχπνπο, ην χθνο θαη ηηο γισζζηθέο πνηθηιίεο ηεο (Coveri et al., 1998) δπλαηφηεηα επηινγήο ηνπ θαηαιιειφηεξνπ επηπέδνπ θαη ζέκαηνο γηα ηνπο καζεηέο κεγάιν εχξνο θαηαζηάζεσλ κε ηηο νπνίεο ν ζεαηήο κπνξεί εχθνια λα ηαπηηζηεί. Έηζη ρξεζηκνπνηψληαο έλα εξγαιείν ηεο θαζεκεξηλφηεηάο καο, ην νπνίν ζπλδέεηαη κε ηελ απφιαπζε θαη ηε ραιάξσζε, ν καζεηήο νδεγείηαη ζε κηα πξαγκαηηθφηεηα εθάκηιιε απηήο πνπ ηνπ είλαη ήδε γλσζηή, σζείηαη ζηε γλψζε ρσξίο ππεξβάιινπζα πξνζπάζεηα θαηάθηεζεο ησλ λέσλ γισζζηθψλ δεδνκέλσλ, κηα θαη ε εθκάζεζε ζπκβαίλεη κε ηξφπν «θπζηθφ» θαη αβίαζην. Με ηε ρξήζε ησλ πξνγξακκάησλ πνπ πξνζθέξνπλ ηα θαλάιηα ηεο ηηαιηθήο ηειεφξαζεο, ν ζπκβαηηθφο ηφπνο θαη ηξφπνο δηεμαγσγήο ηεο δηδαζθαιίαο ηνπ γισζζηθνχ καζήκαηνο κεηαηξέπεηαη ζε κηα ελδηαθέξνπζα ξεαιηζηηθή θαηάζηαζε ζηελ νπνία ν καζεηήο εκπιέθεηαη ζπλαηζζεκαηηθά θαη πξφζπκα ζπκκεηέρεη ελεξγά (Rampone & Calabrese, 2008). Δπηπιένλ κε ηε ρξήζε ησλ ηηαιηθψλ ηειενπηηθψλ πξνγξακκάησλ επηηπγράλεηαη ε πξνζέγγηζε ηεο δηαδηθαζίαο εθκάζεζεο ηεο ηηαιηθήο (ζε πεξηβάιινλ κε κεδεληθά πξσηφηππα εξεζίζκαηα), ε απζφξκεηε δηαδηθαζία θαηάθηεζεο ηεο γιψζζαο ζην θπζηθφ ηεο πεξηβάιινλ (εθκάζεζε ηεο μέλεο γιψζζαο σο L2) κέζσ ησλ ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 536 απηνκαηηζκψλ, ηεο κεζφδνπ ηεο ελεύθεπηρ έκθπαζηρ (free composition), θαη ηεο ειαρηζηνπνίεζεο ηεο αλαδξνκήο ζηε κεηξηθή γιψζζα ηνπ καζεηή, επλνψληαο έηζη ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε θαηάθηεζή ηεο (Γξαθνχιε & Μειηψλε-Bertinelli: 2010). Σα δνξπθνξηθά πξνγξάκκαηα απνηεινχλ ρξήζηκν εξγαιείν ζηα ρέξηα ηνπ θαζεγεηή ηεο μέλεο γιψζζαο κηα θαη: α) επηηξέπνπλ ηελ πξνζέγγηζε πεξηζζφηεξσλ γισζζηθψλ κνληέισλ πέξαλ ηνπ επίζεκνπ β) παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα ρξήζεο θαη εμάζθεζεο ηεο γιψζζαο ζε πνηθίινπο ρξφλνπο θαη ιεηηνπξγίεο γ) ηξνθνδνηνχλ ζπλερψο ην θίλεηξν ησλ καζεηψλ θαη θξαηνχλ δσληαλφ ην ελδηαθέξνλ ηνπο θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο πξάμεο. 6. Τα δοπςθοπικά ππογπάμμαηα υρ μέζο μάθηζηρ με ςποκαηάζηαζη ην ζεκείν απηφ ζεκεηψλνπκε ηηο παξαηεξήζεηο πνπ έθαλε ν I. Pavlov, δηαηππψλνληαο ηελ άκεζε ζχλδεζε-ζπλάθεηα πνπ ππάξρεη αλάκεζα ζην θίλεηξν (θπζηθφ ππνθαηάζηαην) θαη ζηελ επαθφινπζε αληίδξαζε (θπζηθή-ππνθαηάζηαηε), θαζψο επίζεο θαη ζηελ παξεκβνιή ελφο ππνθαηάζηαηνπ εξεζίζκαηνο αλάκεζα ζηα δχν ζηνηρεία: θίλεηξν θαη αληίδξαζε -δηαδηθαζία ππνθαηάζηαζεο- (Canestrini, 1984). Θεσξψληαο ηελ παξαδνζηαθή κέζνδν δηδαζθαιίαο ηεο ηηαιηθήο γιψζζαο σο θπζηθφ εξέζηζκα, πνπ νδεγεί ζηελ θαηάθηεζή ηεο (θπζηθή αληίδξαζε) θαη ππνθαζηζηψληαο ηελ κε ηελ πξνζθεξφκελε απφ ηα ηηαιηθά θαλάιηα νπηηθναθνπζηηθή δξαζηεξηφηεηα σζνχκε ην καζεηή ζην επηζπκεηφ απνηέιεζκα (απνηειεζκαηηθή ρξήζε ηεο ηηαιηθήο) έρνληαο ρξεζηκνπνηήζεη έλα κέζν πνπ δηεγείξεη ηελ επραξίζηεζε (ππνθαηάζηαηε αληίδξαζε) θαη δηαηεξεί ή θαη ηνλψλεη ην αξρηθφ θίλεηξν. ε έλα κεηαγελέζηεξν ζηάδην ηεο εθπαηδεπηηθήο πξάμεο νη καζεηέο ζα κπνξνχλ λα πεξάζνπλ θαη ζηηο δηαδηθαζίεο θαηαλφεζεο θαη παξαγσγήο πξνθνξηθνχ ιφγνπ κε ηνπο ηξφπνπο πνπ παξαδνζηαθά ρξεζηκνπνηνχληαη: ερνγξαθεκέλα απνζπάζκαηα ζε βηληενθαζέηα ή νπηηθφ δίζθν (cd) θαη ηαπηφρξνλεο αζθήζεηο ρσξίο ηε θπζηθή αληίδξαζε ηνπ άγρνπο, αθνχ ζα έρνπλ ζπλδέζεη ηε δηαδηθαζία κε ηελ επραξίζηεζε, πνπ ηνπο δεκηνπξγεί ε ηειεφξαζε. Πξάγκαηη ν Ρψζνο επηζηήκνλαο ππνγξακκίδεη ηελ ηθαλφηεηα ηνπ αηφκνπ λα γεληθεχεη ηελ αληίδξαζε (επραξίζηεζε) αθφκα θαη αλ βξίζθεηαη αληηκέησπνο κε παξφκνηα αιιά πην δχζθνιε θαηάζηαζε. Πξέπεη λα ππνγξακκίζνπκε, αλαθνξηθά κε ηε ζπρλφηεηα ηεο δηαδηθαζίαο ππνθαηάζηαζεο, φηη ζα πξέπεη αξρηθά ε δηαδηθαζία απηή λα πξνζθέξεηαη κε απμαλφκελνπο ξπζκνχο θαη ζηε ζπλέρεηα, λα κεηψλεηαη ζηαδηαθά ρσξίο φκσο λα θαηαξγεζεί πξνθεηκέλνπ λα δεκηνπξγήζνπκε ηε δπλαηφηεηα ζηνπο καζεηέο λα κάζνπλ λα αληηκεησπίδνπλ ηηο παξαδνζηαθέο πξαθηηθέο θαηαλφεζεο θαη παξαγσγήο πξνθνξηθνχ ιφγνπ ζηελ ηηαιηθή κε ην αλακελφκελν άγρνο πνπ απηέο ζπλεπάγνληαη (Γαλάζζεο-Αθεληάθεο, 2000). 7. Ππόηαζη οπγάνυζηρ ηος πποζθεπόμενος ςλικού Σν πιηθφ πνπ κεηαδίδνπλ ηα πξνγξάκκαηα ησλ δνξπθνξηθψλ θαλαιηψλ - κε εμαίξεζε ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ

2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 537 απηά ηεο Δθπαηδεπηηθήο Σειεφξαζεο - δελ είλαη απηφ πνπ ραξαθηεξίδεηαη σο «εθπαηδεπηηθφ». Απνηειεί φκσο θνξέα γισζζηθήο «πξψηεο χιεο» (μέζον) θαη κάιηζηα «απζεληηθψλ» θεηκέλσλ πνπ ζρεδηάζηεθαλ γηα θάπνην επηθνηλσληαθφ ζθνπφ, ρσξίο θακηά πξφζεζε γηα ρξήζε ζηε δηδαθηηθή δηαδηθαζία, αιιά ηα νπνία θαζίζηαληαη απηφκαηα «δηδαθηηθφ πιηθφ» απφ ηε ζηηγκή πνπ ζπλνδεχνληαη απφ νδεγίεο πνπ έρνπλ ζπληαρζεί γηα λα ππεξεηήζνπλ θάπνην επηθνηλσληαθφ ζηφρν θαη απεπζχλνληαη ζηνπο καζεηέο δηεπθξηλίδνληάο ηνπο ηί πξέπεη λα θάλνπλ (Σνθαηιίδνπ, 2006). Πξνυπφζεζε απνηειεί ε πξνεηνηκαζία ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, δεδνκέλνπ ηνπ αζηείξεπηνπ πινχηνπ πιεξνθνξηψλ πνπ εκπεξηέρεηαη ζην θάζε ηειενπηηθφ πξφγξακκα. Γηακέζνπ ησλ ζειίδσλ ηεο ππεξεζίαο κεηάδνζεο πιεξνθνξηψλ ησλ πξνγξακκάησλ ησλ ζηαζκψλ teletext (ηηλεκείμενο) ή ησλ ζρεηηθψλ δηαδηθηπαθψλ ηφπσλ, ν δηδάζθσλ κπνξεί λα αληιήζεη ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην εκεξήζην πξφγξακκα πξνβνιήο ησλ θαλαιηψλ ηεο Ηηαιηθήο ηειεφξαζεο, πξνθεηκέλνπ λα νξγαλψζεη θαη λα δηαρεηξηζηεί ζσζηά ην πξνβαιιφκελν πιηθφ. Μηα νξγαλσκέλε πξφηαζε δηαρείξηζεο ηνπ πξνβαιιφκελνπ πιηθνχ πξνζθέξνπλ ζηνλ εθπαηδεπηηθφ ηα θαλάιηα ηεο Ηηαιηθήο εθπαηδεπηηθήο ηειεφξαζεο (βι. π.ρ. RAI education 1, RAI education 2) ησλ νπνίσλ νη εθπνκπέο επαλαιακβάλνληαη απηνχζηεο πεξηζζφηεξεο απφ κηα θνξέο, ηφζν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ίδηαο εκέξαο, φζν θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ίδηαο εβδνκάδαο. Ο εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα δεη θαη λα εμεηάζεη, πξηλ ην κάζεκα, ην ηειενπηηθφ πιηθφ θαη λα επηιέμεη ηα ζεκεία ηα νπνία πξνηηκά λα αμηνπνηήζεη θαηά έλαλ ηδηαίηεξν ηξφπν ψζηε λα επηηεπρζνχλ νη εηδηθνί επηθνηλσληαθνί ζηφρνη πνπ έρεη ζέζεη γηα ην εθάζηνηε κάζεκα αλάινγα κε ηελ ειηθία, ην επίπεδν θαη ηα ελδηαθέξνληα ησλ καζεηψλ. Όκσο θαη ηα ππφινηπα πξνγξάκκαηα πνπ πξνζθέξνπλ ηα θαλάιηα ηεο δνξπθνξηθήο ηειεφξαζεο, κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζηε δηδαθηηθή πξάμε ήδε απφ ηα πξψηα καζήκαηα ηεο μέλεο γιψζζαο. Με αξσγφ ηελ πνηθηιφηεηα ησλ πξνγξακκάησλ νη καζεηέο σζνχληαη αξγά αιιά ζηαζεξά ζηελ νινέλα θαη πην πνιχπινθε θαη ζπλζεηφηεξε δξαζηεξηφηεηα παξαγσγήο πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ, πξάγκα πνπ θαηαδεηθλχεη ηε κεγαιχηεξνπ εχξνπο θαηάθηεζε ηεο γιψζζαο-ζηφρνπ θαη ηε βειηίσζε ηεο ηθαλφηεηάο ηνπο λα επηθνηλσλνχλ απνηειεζκαηηθά. 8. Ππόηαζη ζσεδιαζμού ηηρ διδακηικήρ ππάξηρ Ζ ελζσκάησζε ηεο δνξπθνξηθήο ηειεφξαζεο ζηελ παξαδνζηαθή εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία ζεσξνχκε φηη πξέπεη λα γίλεη ζηαδηαθά θαη κε δηαθνξνπνηεκέλν βαζκφ εκπινθήο ηνπ καζεηή, πνπ ζθνπφ ζα έρεη λα ηνλ κεηαηξέςεη απφ «παζεηηθφ ζπκκεηέρνληα» ζε «ελεξγφ παξάγνληα» ηεο δηδαθηηθήο πξάμεο απφ ηα πξψηα θηφιαο καζήκαηα. ηα αξρηθά ζηάδηα εθκάζεζεο ε επαθή ηνπ καζεηή κε ηα πξνζιακβαλφκελα δεδνκέλα γισζζηθνχ πιηθνχ (input) απφ ηα πξνγξάκκαηα ησλ δνξπθνξηθψλ θαλαιηψλ θαιφ είλαη λα γίλεηαη πξνο κηα θαη κφλε θαηεχζπλζε (μονόπλεςπη ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 538 επικοινωνία, comunicazione unilaterale): ε επαθή ηoπ καζεηή πεξηνξίδεηαη απζηεξά ζην λα εθηίζεηαη νπηηθναθνπζηηθά ζην πεξηερφκελν ησλ πξνγξακκάησλ, φπσο αθξηβψο ζπκβαίλεη θαη ζηε δηαδηθαζία απφθηεζεο ηεο κεηξηθήο γιψζζαο: αθνχεη θαη βιέπεη ρσξίο λα έρεη ππνρξέσζε πξνθνξηθήο ή γξαπηήο παξαγσγήο (Pichiassi, 1999) ζα παξάγεη ζε κηα κεηαγελέζηεξε θάζε γισζζηθήο θαηάθηεζεο, αθφηνπ ζα έρεη θαηαλνήζεη θαη αθνκνηψζεη φζα έρεη δεη θαη αθνχζεη (Biotti, 1994). Ο ηξφπνο εθκάζεζεο ηεο μέλεο γιψζζαο πιεζηάδεη έηζη ζε κεγάιν βαζκφ ηνλ ηξφπν απφθηεζεο ηεο κεηξηθήο (LΜ): γίλεηαη κε ηξφπν θπζηθφ θαη απζφξκεην ζην πιαίζην νηθείνπ πεξηβάιινληνο, ρσξίο ηε ρξήζε κνξθνζπληαθηηθψλ θαλφλσλ (Goodluck, 1991; Crain & Lillo-Martin, 1999). Ζ ζπγθεθξηκέλε δηαδηθαζία ζα κπνξνχζε λα αθνινπζείηαη ηνπιάρηζηνλ γηα ηα 4-5 αξρηθά καζήκαηα κε πξνηεηλφκελε δηάξθεηα απφ 15 κέρξη 30. ε έλα δεχηεξν ζηάδην, ην νπνίν ραξαθηεξίδεηαη απφ έλα κεγαιχηεξν βαζκφ γισζζηθήο θαηάθηεζεο θαη σξηκφηεηαο, επηδηψθεηαη ε ημίπλεςπη επικοινωνία (comunicazione bilaterale limitata). Οη καζεηέο «εκπιέθνληαη» κε πην ελεξγφ ηξφπν ζηε δηδαθηηθή πξάμε δηακέζνπ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ παξαγσγήο πξνθνξηθνχ ή γξαπηνχ ιφγνπ ζηελ μέλε γιψζζα, φπσο: λα μερσξίζνπλ απφ ην θείκελν, πνπ άθνπζαλ, ιέμεηο πνπ ππάξρνπλ ή πνπ κνηάδνπλ κε φξνπο ηεο κεηξηθήο ή άιισλ επξσπατθψλ γισζζψλ ηηο νπνίεο ήδε γλσξίδνπλ. Καη απηφλ ηνλ ηξφπν νη καζεηέο θαηνξζψλνπλ λα απνκνλψλνπλ ιέμεηο απφ ηα ζπκθξαδφκελα ηα νπνία ηηο εκπεξηέρνπλ, λα πξνβιεκαηηζηνχλ αλαθνξηθά κε ηελ εηπκνινγία ηνπο, λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ πφζα θνηλά ζηνηρεία ζπλδένπλ ηηο γιψζζεο κε ειιεληθέο ή ιαηηλνγελείο ξίδεο. ε έλα κεηαγελέζηεξν ζηάδην αθφκα κεγαιχηεξεο γισζζηθήο θαηάθηεζεο θαη σξηκφηεηαο επηδηψθεηαη η αμθίπλεςπη επικοινωνία (comunicazione bilaterale completa). ε απηή ηε θάζε ν εθπαηδεπηηθφο παξαθηλεί ηνπο καζεηέο λα αληιήζνπλ ζπγθεθξηκέλεο πιεξνθνξίεο, φπσο: λα εληνπίζνπλ ηηαιηθέο ιέμεηο ή ζχληνκεο πξνηάζεηο, πνπ αλαγλσξίδνπλ, απφ ην πξφγξακκα ην νπνίν παξαθνινπζνχλ (Pichiassi, 1999). Εεηείηαη έηζη απφ ην καζεηή λα πξνβεί απφ ηα πξψηα θηφιαο ζηάδηα εθκάζεζεο ηεο μέλεο γιψζζαο κε ειάρηζηε πξνζπάζεηα - ζηε ιεηηνπξγηθή ρξήζε ηεο γιψζζαο κέζσ ηεο παξαγσγήο δξαζηεξηνηήησλ, φπσο ηνλ εληνπηζκφ θαη ηελ θαηαγξαθή: α) ζεκαηηθνχ ιεμηινγίνπ (ιέμεηο ζπγθεθξηκέλεο γισζζηθήο νκάδαο φπσο ε νηθνγέλεηα, ηα ζπνξ, ην θαγεηφ, ν ξνπρηζκφο, θηι) θαη β) επηθνηλσληαθψλ πξάμεσλ (π.ρ. ηξφπνη ραηξεηηζκνχ, ηειεθσληθήο ζπλνκηιίαο, επραξηζηίαο, ζπγγλψκεο θηι) αλάινγα κε ηε θχζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ εθάζηνηε πξνγξάκκαηνο πνπ έρεη επηιεγεί. 9. Ενδεικηικέρ δπαζηηπιόηηηερ Σα είδε ησλ αζθήζεσλ πνπ ελδεηθηηθά πξνηείλνληαη εδψ ζηνρεχνπλ ζηελ επίηεπμε ηνπ ζηαδηαθνχ πεξάζκαηνο απφ ηε μονόπλεςπη ζηελ αμθίδπομη επικοινωνία θαη κπνξνχλ λα δηεμαρζνχλ ηφζν θαηά ηε δηάξθεηα φζν θαη κεηά ην πέξαο ηεο παξαθνινχζεζεο ησλ ηειενπηηθψλ πξνγξακκάησλ. ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ

2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 539 Γηα ηα αξρηθά ζηάδηα εθκάζεζεο ηεο Ηηαιηθήο γιψζζαο ελδείθλπληαη δξαζηεξηφηεηεο νη νπνίεο ζηνρεχνπλ - κέζσ επωηήζεων εκμαίεςζηρ - ζηελ αλαδξνκή ησλ καζεηψλ ζε γλσζηά ζε απηνχο δεδνκέλα, ψζηε λα πξνβνχλ ζε ζπζρεηίζεηο, ζπγθξίζεηο, ζπλεηξκνχο θαη εξκελείεο θαη λα απαληνχλ ζσζηά αθφκα θη αλ δελ έρνπλ θαηαιάβεη πνιιά πξάγκαηα απφ ην θείκελν ηνπ ηειενπηηθνχ πξνγξάκκαηνο πνπ έρνπλ παξαθνινπζήζεη. Οκαδηθέο αζθήζεηο φπσο: θαζέλαο απφ ηνπο καζεηέο εθηζηά ηελ πξνζνρή ηνπ ζε έλα απφ ηα πξφζσπα πνπ ζπκκεηέρνπλ ζην πξφγξακκα ην νπνίν παξαθνινπζνχλ πξνζπαζψληαο λα ζπιιέμεη ην κεγαιχηεξν αξηζκφ απφ λέξειρ-κλειδιά ηα νπνία ην πξφζσπν απηφ ρξεζηκνπνηεί. Μεηά ην ηέινο ηεο πξνβνιήο ε νκάδα πξνζπαζεί λα αλαθαηαζθεπάζεη θαη λα δηεγεζεί ηελ θαηάζηαζε πνπ κφιηο παξαθνινχζεζαλ. Μεηά ην ηέινο ηεο πξνβνιήο ν εθπαηδεπηηθφο πξνβαίλεη ζε δξαζηεξηφηεηεο πνπ απαηηνχλ ηελ θαηαλφεζε ησλ θπξηφηεξσλ ή θαη επηκέξνπο - ζεκείσλ πνπ πξαγκαηεχηεθε ην πξνβαιιφκελν απφζπαζκα, αιιά θαη ηηο εληππψζεηο θαη ηηο θξίζεηο ησλ καζεηψλ αλαθνξηθά κε φζα παξαθνινχζεζαλ. Σέηνηνπ είδνπο δξαζηεξηφηεηεο ελεύθεπηρ ανάπηςξηρ - ηθαλνπνηνχλ ηελ αλάγθε ησλ καζεηψλ λα εθθξαζηνχλ, λα επηθνηλσλήζνπλ θαη λα αιιεινεπηδξάζνπλ κε ηνλ θαζεγεηή θαη ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο (πκβνχιην ηεο Δπξψπεο, 2007). Σν επίπεδν ησλ αζθήζεσλ θαηεπζπλφκελεο ή θαη ειεχζεξεο παξαγσγήο γξαπηνχ θαη πξνθνξηθνχ ιφγνπ - ζα ηξνπνπνηείηαη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ ζχκθσλα κε ην επίπεδν θαηάθηεζεο ηεο ηηαιηθήο γιψζζαο ζην νπνίν έρνπλ θηάζεη νη καζεηέο. Έλα ζχλνιν δεμηνηήησλ ησλ καζεηψλ εκπιέθνληαη θαη θαιιηεξγνχληαη θαηά ηε δηάξθεηα απηψλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ απφ ηηο νπνίεο ελδεηθηηθά αλαθέξνληαη νη δεμηφηεηεο αληίιεςεο θαη απνθσδηθνπνίεζεο, γξήγνξεο αλίρλεπζεο, εμαγσγήο ζπκπεξαζκάησλ, κλήκεο, θαληαζίαο θαη πξνζεθηηθήο παξαθνινχζεζεο. 10. Υλικό πος μποπούμε να ανηλήζοςμε ανά κανάλι Ωο αμηνπνηήζηκν ελδεηθηηθφ δηδαθηηθφ πιηθφ πξνηείλεηαη: Σα πνηθίινπ ελδηαθέξνληνο πξνγξάκκαηα: (εηδήζεηο, ηειενπηηθά show θαη παηρλίδηα, πνιηηηζηηθά, ζέκαηα γηα λνηθνθπξέο θαη θαηαλαισηέο) ηνπ RAI UNO, νη εθπνκπέο γεληθνχ ελδηαθέξνληνο (αζιεηηθά ξεπνξηάδ, πξνγξάκκαηα πνπ αθνξνχλ ηνπο λένπο θαη ηα πξνβιήκαηά ηνπο, πνιηηηθέο ζπδεηήζεηο, πνιηηηζηηθέο εθπνκπέο) ηνπ RAI DUE, ηα εμεηδηθεπκέλα πξνγξάκκαηα ζε ζέκαηα πνιηηηζκνχ θαη θνηλσληθψλ ζεκάησλ κε ζπλερείο παξεκβάζεηο ηνπ θνηλνχ ηνπ RAI TRE, ηα απεπζείαο θαη ηα αλακεηαδηδφκελα αζιεηηθά γεγνλφηα απφ φιν ηνλ θφζκν ηνπ RAI SPORT SAT, νη ηειενπηηθέο εηδήζεηο επηθαηξφηεηαο 24 ψξεο ην 24σξν ηνπ RAI Notizie 24, ηα πξνγξάκκαηα επαγγεικαηηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ ησλ λέσλ θαη νη «ρξήζηκεο» εθπνκπέο γεληθνχ ελδηαθέξνληνο ηνπ RAI UTILE. Οη ηειενπηηθέο ζεηξέο ησλ δεθαεηηψλ 60-70 ηνπ Italia 1, ηα ζχληνκα εηδεζενγξαθηθά δειηία θαη ηα ηειενπηηθά θνπίδ ηνπ Canale 5, νη αζηπλνκηθέο ηαηλίεο ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 540 ηνπ Rete 4, νη εηδήζεηο θάζε είδνπο απφ φιν ηνλ θφζκν ζηελ ηηαιηθή γιψζζα θαη ηα ζχληνκα αθηεξψκαηα θεκηζκέλσλ ηνπξηζηηθψλ πεξηνρψλ ζην Euronews, ηα πνηθίια ζξεζθεπηηθά ζέκαηα, νη εθπνκπέο ζξεζθεπηηθήο ηέρλεο θαη ηζηνξίαο ησλ εθθιεζηψλ ηνπ Telepace, ηα ληνθηκαληέξ, θνηλσληθά, πνιηηηζκηθά θαη πνιηηηθά πξνγξάκκαηα ηνπ SAT 2000, ε πξνβνιή video clip ηνπ RAI Italia TV ηα πξνγξάκκαηα απεπζπλφκελα θπξίσο ζηνπο Ηηαινχο ηεο δηαζπνξάο κε δπλαηφηεηα απεπζείαο ηειεθσληθήο παξέκβαζεο ησλ ζεαηψλ ηνπ Italia nel mondo. Μεγάιν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδνπλ επίζεο θαη ηα εθπαηδεπηηθά θαλάιηα φπσο: α) RAI NETTUNO SAT 1+2: καζήκαηα αλσηέξνπ θαη παλεπηζηεκηαθνχ επηπέδνπ γηα ηνπο ελδηαθεξφκελνπο καζεηέο; β) RAI EDUCATION 1+2: έρνπλ κηα εμαηξεηηθή δηδαθηηθή πξαθηηθή γηα ηελ δηδαζθαιία ησλ μέλσλ γισζζψλ θαη δηαθφξσλ άιισλ καζεκάησλ θαηαγξάθνληαο ηηο επηζηεκνληθέο θαη ηερλνινγηθέο πξνφδνπο θάζε ηνκέα. γ) IN ITALIA: Ζ Ηηαιία θαη ηα ηηαιηθά γηα ηνπο αιινδαπνχο, έλα αξζξσηφ πηινηηθφ πξφγξακκα ηνπ Rai Educational θαη ηνπ ππνπξγείνπ Γεκφζηαο Δθπαίδεπζεο γηα ηε δηάρπζε ηεο ηηαιηθήο γιψζζαο γηα ελήιηθεο αιινδαπνχο ηεο ρψξαο. 11. Είδη γλυζζικού ςλικού ππορ διδακηική σπήζη Σα ειδηζεογπαθικά ππογπάμμαηα, αληηπξνζσπεπηηθά δείγκαηα ηεο γιψζζαο ησλ κέζσλ καδηθήο επηθνηλσλίαο πξνζθέξνπλ ζηε δηδαθηηθή πξάμε θείκελα πξνθνξηθήο εθθνξάο ηνπ ιφγνπ πνπ θέξνπλ φκσο ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο γξαπηήο κνξθήο ηεο θαζνκηινπκέλεο. Πξφθεηηαη γηα έλα είδνο γιψζζαο απαιιαγκέλν απφ δηαιεθηηθά ζηνηρεία, κε επθξηλή άξζξσζε θαη θαζνξηζκέλα ραξαθηεξηζηηθά ξπζκνχ, ρξφλνπ θαη επηηνληζκνχ. Οη ηαινίερ απνηππψλνπλ ζθελέο ηεο θαζεκεξηλήο δσήο κε απζεληηθφ ηξφπν επηθνηλσλίαο: έηζη νη καζεηέο πξνζεγγίδνπλ ηνλ ηηαιηθφ πξνθνξηθφ ιφγν κέζνπ χθνπο, ελψ δε ιείπνπλ ηα ηνπηθά ζηνηρεία ζηελ εθθνξά θαη ζην ιεμηιφγην. Δπηπιένλ παξνπζηάδνπλ κεγάιε γισζζηθή θαη πθνινγηθή πνηθηιία. Γηακέζνπ ησλ λεφηεξσλ θηλεκαηνγξαθηθψλ ηαηληψλ έρεη θάπνηνο ηε δπλαηφηεηα λα δεη ηε ζχγρξνλε γισζζηθή θαηάζηαζε ζην ζχλνιφ ηεο ελψ δηακέζνπ ησλ πην θιαζζηθψλ ηαηληψλ κπνξεί λα αληηιεθζεί ηελ εμέιημε ηεο. Με δεδνκέλν ηνλ πεξηνξηζκφ ζηα ρξνληθά πιαίζηα ηεο δηδαθηηθήο ψξαο, ζα ήηαλ θαιή ε επηινγή ησλ ηειενπηηθψλ ζεηξψλ πνπ έρνπλ επεηζφδηα κε θάπσο απηφλνκεο ηζηνξίεο ζην επίπεδν ηεο θαηαλφεζεο (Coveri et al., 1998). Οη ζςνενηεύξειρ, νη ζςζηηήζειρ θαη ηα τςσαγυγικά ππογπάμμαηα απνηεινχλ εμαηξεηηθή πεγή δηδαθηηθνχ πιηθνχ, απφ γισζζνινγηθή θαη πνιηηηζκηθή άπνςε, δεδνκέλεο ηεο πνηθηιίαο ησλ ζεκάησλ θαη ησλ εκπιεθνκέλσλ ζπλνκηιεηψλ. Απηνχ ηνπ ηχπνπ ην πιηθφ θαζηζηά ην καζεηή θνηλσλφ ηνπ πιήζνπο ησλ γισζζηθψλ θσδίθσλ πνπ ππεηζέξρνληαη ζηελ επηθνηλσλία. Ζ έληνλε παξνπζία παξαγισζζηθψλ (επηηνληζκφο, παχζεηο, πξνθνξά, ρξνηά, έληαζε θσλήο θηι.) θαη εμσγισζζηθψλ ζηνηρείσλ (γιψζζα ζψκαηνο) απνηεινχλ πνιχηηκε πεγή αληίιεςεο θαη αμηνιφγεζεο ηεο δφκεζεο ηνπ ιεθηηθνχ κελχκαηνο ζην ζχλνιφ ηνπ (Zonari, 1997). ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ

2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 541 ηηο διαθημίζειρ θπξηαξρεί ε εηθφλα ηνπ γισζζηθνχ ζηνηρείνπ νπφηε θαη δηεπθνιχλεηαη ε θαηαλφεζε. Δμαηηίαο ηεο κηθξήο ρξνληθήο ηνπο δηάξθεηαο, (30-50 ) απνηειεί θαηάιιειν δηδαθηηθφ πιηθφ αθφκα θαη γηα ηα αξρηθά επίπεδα, αλ εθ ησλ πξνηέξσλ έρνπλ επεμεγεζεί νη ηδηαηηεξφηεηεο ηεο γιψζζαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. Γηα ηα πξνρσξεκέλα επίπεδα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηε κειέηε ηεο γιψζζαο ηεο δηαθήκηζεο, ε νπνία ζπρλά ρξεζηκνπνηεί πνηεηηθέο κνξθέο, φπσο ξεηνξηθά ζρήκαηα, παξερήζεηο, αξρατζκνχο, λενινγηζκνχο, ζηνηρεία δχζθνια ζηελ θαηαλφεζε γηα έλαλ αιινδαπφ καζεηή (Coveri et al., 1998). Σα κινούμενα ζσέδια είλαη θαηαιιειφηεξα γηα έλα κέζν-πξνρσξεκέλν επίπεδν, δεδνκέλνπ φηη ε πξνθνξά είλαη ζπρλά παξακνξθσκέλε θαη νη θαηαζηάζεηο είλαη κεξηθέο θνξέο παξάδνμεο ή ππεξβνιηθέο θαη δπζλφεηεο γηα έλαλ αξράξην καζεηή. Ζ απιή πινθή επλνεί ηελ θαηαλφεζε, ε αλαγλσξηζηκφηεηα ησλ πξσηαγσληζηψλ βνεζά ζηελ ηαχηηζε ησλ καζεηψλ καδί ηνπο επλνψληαο ηε ζπλαηζζεκαηηθή εκπινθή θαη δηεγείξνληαο κεγαιχηεξν ελδηαθέξνλ (Sisti & Taylor, 1995). Σα νηοκιμανηέπ παξνπζηάδνπλ ηνλ πνιηηηζκφ, ηηο παξαδφζεηο, ηελ ηζηνξία, ηα έζηκα ηεο Ηηαιίαο. Υξεζηκνπνηείηαη εμεηδηθεπκέλνο γισζζηθφο θψδηθαο πςεινχ χθνπο θαη ηεθκεξησκέλε επηρεηξεκαηνινγία. Ζ πνηφηεηα ηνπ ήρνπ είλαη γεληθά άξηζηε. Σα videoclip σο αγαπεκέλν είδνο ησλ λέσλ θξαηνχλ δσληαλφ ην ελδηαθέξνλ ζηελ ηάμε θαη ε ηξίιεπηε δηάξθεηά ηνπο ηα θαζηζηά άξηζην δηδαθηηθφ πιηθφ. 12. Επίλογορ Σα δνξπθνξηθά θαλάιηα κε ην πάηεκα ελφο πιήθηξνπ αλνίγνπλ ζηνπο καζεηέο έλα παξάζπξν ζηνλ ηηαιηθφ θφζκν κεηαθέξνληάο ηνπο ζε κηα πνιπδηάζηαηε πξαγκαηηθφηεηα πνπ δχζθνια κπνξεί λα αλαπαξαζηαζεί ζηελ ηάμε θαη ηνπο θέξλνπλ ζε επαθή κε αξθεηέο επηθνηλσληαθέο δηαδηθαζίεο ελεξγνπνηψληαο ηνπο ηφζν γισζζηθά φζν θαη πνιηηηζκηθά, ελδπλακψλνληαο ην θίλεηξφ ηνπο λα ζπκκεηέρνπλ πην ελεξγά ζηελ ηάμε ζε κηα πξννπηηθή δηα βίνπ κάζεζεο (Quercioli, 2004). Ζ αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηνπ καζεηή ζε πνιχ ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ, ε ππέξβαζε κεγάινπ κέξνπο ησλ αδπλακηψλ ηεο δηδαζθαιίαο ηεο Ηηαιηθήο θαη ησλ μέλσλ γισζζψλ γεληθφηεξα - φπσο δηεμάγεηαη ζήκεξα, ε πξνψζεζε ησλ ηερλνινγηψλ ζηελ εθπαίδεπζε θαη ε ρξεκαηνδφηεζή ηνπο απφ ηελ επξσπατθή έλσζε είλαη παξάγνληεο πνπ ελδπλακψλνπλ ηελ πεπνίζεζή καο φηη ε έληαμε ηεο δνξπθνξηθήο ηειεφξαζεο, σο ζπκπιεξσκαηηθφ κέζν δηδαζθαιίαο, ζα ζπκβάιεη ηα κέγηζηα ζηελ απνηειεζκαηηθή θαηάθηεζε ηεο γιψζζαο - ζηφρνπ. Ο ζπγθεληξσηηθφο φκσο ραξαθηήξαο ηεο ειιεληθήο εθπαίδεπζεο ζηε ιήςε νπνηαζδήπνηε απφθαζεο θαζψο θαη ν νκνηφκνξθνο, απζηεξά ειεγρφκελνο ηξφπνο εθαξκνγήο ζε φιε ηελ επηθξάηεηα ζχκθσλα ησλ νδεγηψλ ησλ θεληξηθψλ νξγάλσλ ηνπ Τπνπξγείνπ Παηδείαο απνηειεί ηξνρνπέδε ζηε ιήςε πξσηνβνπιηψλ εθ κέξνπο ησλ εθπαηδεπηηθψλ (Καζζσηάθεο, 1998). Γη απηφ θαη ε πξφηαζή καο, πξνο ην παξφλ, παξακέλεη πξφηαζε «πξφθιεζε» ελαιιαθηηθήο δηδαζθαιίαο. ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 542 Βιβλιογραφία Biotti, F. (1994). La verifica delle abilità di ascolto, in P. Micheli (a cura di), Test d ingresso di italiano per stranieri (pp.19-26). Roma: Bonacci editore. Canestrini, R. (1984). Psicologia generale, vol. I. Bologna: CLUEB. Ciari, B. (1984). Le nuove tecniche didattiche. Roma: Editori Riuniti. Coveri, L., Benucci, A. & Diadori, P. (1998). Le varietà dell italiano. Roma: Bonnacci editor. Crain, St. & Lillo-Martin, D. (1999). An Introduction on Linguistic Theory and Language Acquisition, Oxford: Blackwell Publishing. Γαλάζζεο-Αθεληάθεο, Α.Κ. (2000), Παιδαγωγική Ψςσολογία, ηφκ. A. Αζήλα: εθδφζεηο Γ. Γθέικπεζεο. De Mauro, T. (1963). Storia linguistica dell Italia unita. Bari: Laterza. Gamba, L. (1986) La televione e i ragazzi. Ηn Liotta, G. & Ciavorella G., Leggere oggi, Edizioni il Capitello, Torino, pp.452-453. Goodluck, H. (1991). Language Acquisition. A Linguistic Introduction. Oxford: Blackwell Publishing. Καζζσηάθεο Μ. (1998). Ζ ειιεληθή εθπαίδεπζε ζήκεξα: ραξαθηεξηζηηθά, νξγάλσζε, δνκή, πξνβιήκαηα, πξννπηηθέο. ην ΑΑ.VV., Πάπςπορ Λαπούρ Μππιηάννικα ΙΙ (ζει. 461-471), Αζήλα: Δθδνηηθφο Οξγαληζκφο Πάππξνο. Krashen S.D. (1981). Second Language Acquisition and Second Language Learning, Oxford:Pergamon Press. Maggini, M. (1995). Curricolo di Italiano per stranieri. Roma: Università per stranieri di Siena- Bonacci editore. Pichiassi, M. (1999). Fondamenti di Glottodidattica. Perugia: edizione Guerra. Quercioli, F. (2004). La didattica modulare e per progetti nella prospettiva del Quadro comune europeo Le tendenze innovative del quadro comune europeo di referimento pre le lingue e del portfolio (E. Jafrancesco a cura di). Atene: Edilingua formazione, pp. 174-193. Rampone, S. & Calabrese, I. (2006). L uso della TV nella didattica. Ανακτήθηκε 25/3/2008, από τη διεφθυνση www.liceoamaldi.it/formazione. Sisti, F. & Taylor, J. (1995). Il video nell insegnamento delle lingue straniere. Torino: SEI. πκβνχιην ηεο Δπξψπεο (2007). Κοινό Εςπωπαϊκό Πλαίζιο αναθοπάρ για ηη γλώζζα: εκμάθηζη, διδαζκαλία, αξιολόγηζη, ηξαζβνχξγν: πκβνχιην γηα ηελ Πνιηηηζηηθή πλεξγαζία Δπηηξνπή Παηδείαο Σκήκα χγρξνλσλ Γισζζψλ. ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ

2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 543 Σνθαηιίδνπ, Β. (2006). Ζ δηδαθηηθή ησλ μέλσλ γισζζψλ ηάζεηο, εθπαηδεπηηθφ πιηθφ, επηθνηλσληαθέο αλάγθεο. ην Κ. Ενπγαλέιε (επηκ.), Οι ξένερ γλώζζερ ζηη δημόζια ςποσπεωηική εκπαίδεςζη-πξαθηηθά Παλειιήληνπ πλεδξίνπ ηνπ Παηδαγσγηθνχ Ηλζηηηνχηνπ ζε ζπλεξγαζία κε ην Δζληθφ θαη Καπνδηζηξηαθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ -Αζήλα 31 Μαξηίνπ-2 Απξηιίνπ- (ζ. 87-93), Αζήλα: Τπνπξγείν Δζληθήο Παηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ/Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην. Zonari, A. (1997). Materiali video autentici nell insegnamento della lingua seconda, in Scuole e lingue moderne, vol. 4. Milano:Garzanti-Scuola, pp.6-10. ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 544 ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ