ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Λεμονιά Αμυγδάλου, Ε.Τ.Ε.Π. ΤΜΟΔ (Ειδικό Τεχνικό Εργαστηριακό Προσωπικό) (e-mail: lamygdalou@fme.aegean.gr)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή στην Τεχνική Σχεδίαση Όψεις & Διάταξη Όψεων (1 η Άσκηση) Διαστάσεις (2 η Άσκηση) Τομές (3 η Άσκηση) Σπειρώματα, Κοχλίες, Περικόχλια (4 η Άσκηση) Εισαγωγή στη σχεδίαση στον Η/Υ AutoCAD (5 η Άσκηση) Εκμάθηση του σχεδιαστικού προγράμματος AutoCAD (6 η Άσκηση) Εκμάθηση του σχεδιαστικού προγράμματος AutoCAD (7 η Άσκηση) Εκμάθηση του σχεδιαστικού προγράμματος AutoCAD (8 η Άσκηση) Εκμάθηση του σχεδιαστικού προγράμματος AutoCAD (9 η Άσκηση) AutoCAD τρισδιάστατη σχεδίαση (3D) (10 η Άσκηση) AutoCAD τρισδιάστατη σχεδίαση (3D) (11 η Άσκηση) Ενδιάμεση Εξέταση
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ασκήσεις 25% Θέμα 15% Ενδιάμεση Εξέταση 30% (15%+15%) Τελική Εξέταση 30%
ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Σχέδιο είναι η παρουσίαση σε γραφική παράσταση των ιδεών του τεχνικού, με σαφήνεια πληρότητα και λεπτομέρεια, χωρίς καμία επιπλέον πρόσθεση τεχνική περιγραφή και κατά τρόπο εποπτικό και παραστατικό, τη μορφή ενός τεμαχίου, εξαρτήματος, μηχανήματος ή συνολικής κατασκευής. Μέσο παρουσίασης σκέψεων & ιδεών του Μηχανικού Συνδετικός κρίκος μεταξύ μελετητή & κατασκευαστή
ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ Συντάσσεται με καθορισμένους διεθνώς κανόνες Γίνεται μονοσήμαντα αντιληπτό από κάθε ένα που θα το μελετήσει Παρέχει την δυνατότητα να αντιληφθεί κάποιος πλήρως: Τη Μορφή & τις Διαστάσεις του αντικειμένου Τον τρόπο Σύνθεσης του Αντικειμένου Τον τρόπο Σύνδεσης της κατασκευής
Είδη Τεχνικού Σχεδίου Εξειδικευμένα είδη Τεχνικού σχεδίου, τα οποία και θα παρουσιάσουμε εν συντομία, είναι: Αρχιτεκτονικό Οικοδομικό Τοπογραφικό Ηλεκτρολογικό Μηχανολογικό Διαγράμματα Χάρτες Καλλιτεχνικό
Αρχιτεκτονικό Σχέδιο: Κάτοψη ισογείου μονοκατοικίας Απεικονίζονται: πλακόστρωση βεράντας, ανοιγόμενες ή συρόμενες πόρτες, επίπλωση καθιστικού, υπνοδωματίου και κουζίνας, είδη υγιεινής λουτρού, καθώς και διαστάσεις.
Αρχιτεκτονικό Σχέδιο: Όψεις μονοκατοικίας
Αρχιτεκτονικό σχέδιο: Κατακόρυφες τομές μονοκατοικίας. Φαίνονται τα εσωτερικά ανοίγματα, οι σκάλες, η θεμελίωση, η φέρουσα κατασκευή της στέγης, καθώς και τα υψόμετρα.
Οικοδομικό Σχέδιο: Κάτοψη Ξυλοτύπου ορόφου. Φαίνονται τα στοιχεία οπλισμένου σκυροδέματος δηλ. υποστυλώματα, δοκοί, πλάκες, καθώς και ο αριθμός, το είδος και η διάταξη του σιδηροπλισμού εντός αυτών.
Υπόμνημα υλικών Συνοδεύει τα Δομικά και τα Αρχιτεκτονικά σχέδια
Υπόμνημα υπολογισμών Χρησιμοποιείται σε Δομικά και Αρχιτεκτονικά σχέδια
Τοπογραφικό Σχέδιο: Αποτύπωση οικοπέδου. Εμφανίζονται τα ταχυμετρικά σημεία (κορυφές) Κ1, Κ2 κ.λ.π, οι οδοί που περιβάλλουν το οικόπεδο, οι συνορεύουσες ιδιοκτησίες καθώς και η θέση του κτίσματος.
Υπόμνημα Τοπογραφικού
Ηλεκτρολογικό σχέδιο: Κάτοψη διαμερίσματος Εμφανίζονται: ο κεντρικός πίνακας, οι ηλ. καλωδιώσεις, οι θέσεις φωτισμού εσωτ. και εξωτ. χώρων, οι κοινοί ρευματοδότες, οι ενισχυμένοι ρευματοδότες συσκευών (θερμοσίφωνας, Τ V, ηλ. κουζίνα), καθώς και η παροχή από την Δ.Ε.Η.
Σύνθετο Τεχνικό Σχέδιο: Κάτοψη Εγκατάστασης Βιολογικού Καθαρισμού
Μηχανολογικό Σχέδιο: Μηχανολογικό εξάρτημα Απεικονίζονται οι τρεις όψεις (πρόοψη, κάτοψη και αριστερή πλάγια όψη σε τομή ) ενός μηχανολογικού εξαρτήματος.
Χάρτης: Τμήμα της πόλης της Χίου..
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ Σκαρίφημα: Ταχεία παράσταση του αντικειμένου. Χρειάζεται μόνο χαρτί μολύβι και απλά όργανα μέτρησης διαστάσεων. Γίνονται με προοπτικό τρόπο (τρισδιάστατη μορφή) ή σε δισδιάστατη κανονική σχεδίαση.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ Κανονικό Σχέδιο Σχέδια: Πλήρης παράσταση του αντικειμένου με κλίμακα & όλα τα στοιχεία της κατασκευής Γενικά - Συνοπτικά Σχέδια: Παράσταση μιας συσκευής σε κατάσταση συναρμολογημένου συνόλου. Γενικά σχέδια μηχανολογικών συγκροτημάτων Γενικά σχέδια εγκαταστάσεων Σχέδιο Λεπτομερειών
Συνοπτικό σχέδιο κινητήρα σε δύο όψεις:
Κατασκευαστικό σχέδιο ενός άξονα του κινητήρα :
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ Τρισδιάστατο Σχέδιο: αξονομετρικά ή προοπτικά έχουν σκοπό την άμεση αντίληψη ενός αντικειμένου. Με τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών τα τρισδιάστατα γραμμικά σχέδια αντικαθίστανται σιγά-σιγά από αντίστοιχα σχέδια στερεών τα οποία μπορούν να έχουν χρώμα, υφή.
ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ Χωροταξικά σχέδια Βιομηχανιών Σχέδια Μοδέλλων Σχέδια Προσφορών Σχηματικές Παραστάσεις Διαγράμματα
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Οι Κανονισμοί Σχεδίασης αναφέρονται: a. Στον τρόπο παράστασης των αντικειμένων στο χαρτί b. Στη διάταξη των όψεων c. Στο είδος πάχος και προορισμό των γραμμών d. Στις Διαστάσεις του χαρτιού σχεδίασης e. Στις μονάδες μέτρησης μηκών, γωνιών και στις κλίμακες σχεδίασης f. Στον τρόπο παράστασης σπειρωμάτων, διατομών, ακτίνων κλπ g. Στον τρόπο καταχώρησης των Διαστάσεων
ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Κανονισμοί του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης (I.S.O. International Organization for Standardization) Εθνικοί κανονισμοί: Γερμανικοί - DIN Βρετανικοί - BS Αμερικανικοί ANSI Ιαπωνικοί - JIS Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης - ΕΛΟΤ
ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Στην Ευρώπη λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης οριοθετώντας κανονισμούς σε Ευρωπαϊκό επίπεδο (ΕΝ European Standards). Κανονισμοί που διέπουν τα σχέδια γενικά είναι: DIN: Γερμανικό ινστιτούτο τυποποίησης (Deutsches Institut fur Normung) ISO: Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (International Organization for Standard). Οι επί μέρους γενικοί κανονισμοί είναι: DIN3: τυποποίηση αριθμών DIN5: σχέδια, αξονομετρικές παραστάσεις DIN6: όψεις, τομές, ειδικές παραστάσεις DIN15: γραμμές, πάχη γραμμών, χρήση γραμμών Οι επί μέρους κανονισμοί μηχανολογικού σχεδίου είναι: DIN37: σχεδίαση οδοντωτών τροχών DIN140: ποιότητα επιφάνειας, ενδείξεις κατεργασίας DIN201: διαγραμμίσεις και χαρακτηρισμός υλικών DIN406: αναγραφή διαστάσεων ISO R128: βασικές προδιαγραφές στη σχεδίαση ISO R129: αναγραφή διαστάσεων ISO R 406: γραφή ανοχών σε μήκη και γωνίες ISO R 1302: κατάδειξη κατεργασμένης επιφάνειας στο σχέδιο
ΧΑΡΤΙ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ Η επιλογή του χαρτιού σχεδίασης για τεχνικά σχέδια εξαρτάται από τις αξιώσεις για ακρίβεια, τον τρόπο αναπαραγωγής και διαφύλαξης. Οι γενικές απαιτήσεις είναι μηχανική ανθεκτικότητα, καταλληλότητα για σινική μελάνη, αντίσταση στα σβησίματα. Γενικά, το χαρτί χωρίζεται: - Αδιαφανές, μπορεί να έχει επιφάνεια λεία ή τραχεία. Το πάχος του (δηλ. η ποιότητα όπου χαρακτηρίζεται από το βάρος του ανά m 2 ), πρέπει να είναι τουλάχιστον 70-120gr/ m 2 - Διαφανές, μπορεί να έχει επιφάνεια γυαλιστερή ή ματ. Το πάχος του πρέπει να είναι 150-300 gr/ m 2. Το διαφανές χαρτί πρέπει να έχει μεγάλη διαφάνεια και κατά το δυνατόν να είναι λευκό, ώστε να μην φαίνονται στις φωτοτυπίες τα ίχνη από το σβήσιμο. Η λεία επιφάνεια του χαρτιού είναι κατάλληλη για λεπτές γραμμές ενώ η τραχεία και η ματ για παχύτερες με μολύβι. Η υγρασία προκαλεί διαστολή του χαρτιού γι αυτό, καλό είναι να υπάρχουν σταθερές κλιματολογικές συνθήκες στο σχεδιαστήριο και στην εναποθήκευση του χαρτιού. Όλα όσα είπαμε παραπάνω για το χαρτί ισχύουν για τα πρωτότυπα σχέδια τα οποία φυλάσσονται στο αρχείο. Στην παραγωγή κυκλοφορούν φωτοτυπίες, αντίγραφα που αναπαράγονται σε ειδικά μηχανήματα. Οι κατασκευαστές αυτών των μηχανημάτων δίνουν οδηγίες για το χαρτί των πρωτοτύπων και για τον τρόπο αναπαραγωγής.
ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΧΑΡΤΙΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ Ευρωπαϊκή με βάση τους κανονισμούς I.S.O. 5457: (Ίδιος λόγος Πλάτους/Μήκος x:y= 1: ). Αγγλοσαξωνική με βάση τους Αμερικάνικους κανονισμούς ANSI
ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΧΑΡΤΙΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ Αφετηρία για το σχηματισμό των διαφόρων μεγεθών του χαρτιού σχεδίασης είναι ένα ορθογώνιο εμβαδού 1m 2 και λόγου πλευρών x:ψ= 1:1.41. Το ορθογώνιο αυτό έχει πλευρές x=841mm, ψ=1189 mm και είναι το βασικό μέγεθος Α0
ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΧΑΡΤΙΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ
ΔΙΠΛΩΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ Τελικό μέγεθος είναι το Α4 (210x297) Υπόμνημα πάντα στο Εξωτερικό του διπλωμένου σχεδίου Τρόπος διπλώματος η φυσαρμόνικα Τα διαφανή ΔΕΝ ΔΙΠΛΩΝΟΝΤΑΙ
ΔΙΠΛΩΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ
ΥΠΟΜΝΗΜΑ Είναι ένας χώρος μέσα στο χαρτί σχεδιάσεως, στο οποίο γράφουμε με λέξεις και αριθμούς μερικά χαρακτηριστικά του σχεδιασμένου αντικειμένου που δεν μπορούμε να τα αποδώσουμε αλλιώς. Τίτλος του εργοστασίου ή του τεχνικού γραφείου Ονομασία του σχεδίου Ημερομηνία εκπόνησης & θεώρησης Υπογραφή του σχεδιασθέντος & θεωρηθέντος Κλίμακα του σχεδίου Αριθμός του σχεδίου Στοιχεία για το υλικό, το βάρος του υλικού κλπ
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΕΜΑΧΙΩΝ Ο κατάλογος τεμαχίων περιγράφει όλα τα τεμάχια από τα οποία αποτελείται ένα συνοπτικό σχέδιο περιλαμβάνοντας πληροφορίες σχετικά με τα τεμάχια αυτά, όπως: Το χαρακτηριστικό αριθμό του καθενός Την ποσότητα Την τυποποιημένη ή μη ονομασία του τεμαχίου Το βάρος του τεμαχίου Το υλικό Διάφορες διευκρινιστικές παρατηρήσεις
ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ Οι κλίμακες μηχανολογικής σχεδίασης που χρησιμοποιούνται είναι τυποποιημένες (ISO 5455) Πραγματικό Μέγεθος: ο λόγος σχεδίασης είναι 1:1 και το αντικείμενο σχεδιάζεται στις πραγματικές του διαστάσεις Σμίκρυνση: ο λόγος σχεδίασης είναι 1:Χ, όπου Χ>1 και το αντικείμενο σχεδιάζεται μικρότερο από τις πραγματικές του διαστάσεις. Μεγέθυνση: Ο λόγος σχεδίασης είναι Χ:1, όπου Χ>1 και το αντικείμενο σχεδιάζεται μεγαλύτερο από τις πραγματικές του διαστάσεις. Οι διαστάσεις δεν επηρεάζονται από την κλίμακα, ανεξάρτητα από την κλίμακα στο σχέδιο αναγράφουμε τις πραγματικές διαστάσεις.
ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ
ΠΑΧΗ ΓΡΑΜΜΩΝ Είναι τυποποιημένα στις εξής οκτώ διαβαθμίσεις σύμφωνα με τον κανονισμό κατά ISO: 0,13 0,18 0,25 0,35 0,5 0,7 1,0 1,4
ΕΙΔΗ ΓΡΑΜΜΩΝ Τα είδη γραμμών στο μηχανολογικό σχέδιο είναι συγκεκριμένα και χρησιμοποιούνται ανάλογα με εκείνο το οποίο πρόκειται να παραστεί. Οι βασικές γραμμές που χρησιμοποιούνται είναι: Λεπτή συνεχής γραμμή: Χρησιμοποιείται κυρίως για τοποθέτηση διαστάσεων και σχεδίαση διαγράμμισης. Παχειά συνεχής γραμμή: Παριστά κυρίως ορατές ακμές & περιγράμματα. Διακεκομμένη γραμμή: Παριστά κυρίως μη ορατές ακμές & περιγράμματα. Αξονική γραμμή: Παριστά κυρίως άξονες συμμετρίας.
ΕΙΔΗ ΓΡΑΜΜΩΝ Τύπος Υπόδειγμα Παχεία συνεχής a Διακεκομμένη b Λεπτή συνεχής c Λεπτή αξονική d Παχεία αξονική e Λεπτή κυματοειδής γραμμή (ελεύθερου χεριού) f
Τυποποιημένα είδη γραμμών
Τυποποιημένα είδη γραμμών
ΟΜΑΔΕΣ ΓΡΑΜΜΩΝ Πάχη κατά ομάδα και είδος Πάχη Ομάδες γραμμών γραμμών (2) a, e c,d, f b (1) (3) (4) (5) 0.13 - - - - 0.18 - - - - 0.25 0.25 0.25 0.13 0.18 0.35 0.35 0.35 0.18 0.25 0.5 0.5 0.5 0.25 0.35 0.7 0.7 0.7 0.35 0.5 1.0 1.0 1.0 0.5 0.7 1.4 1.4 1.4 0.7 1.0
ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σε όλα τα τεχνικά σχέδια υπάρχει τυποποίηση στη γραφή των γραμμάτων και των αριθμών. Υπάρχει - Η πλάγια γραφή, με γωνία 75 μοιρών ως προς την οριζόντια. Στο μηχανολογικό σχέδιο χρησιμοποιούμε κυρίως την πλάγια γραφή. - Η ορθή γραφή που χρησιμοποιείται κυρίως στο δομικό σχέδιο. Οι αριθμοί γράφονται στο ίδιο ύψος με τα κεφαλαία γράμματα. Τα ύψη των γραμμάτων εξαρτώνται από το μέγεθος του σχεδίου ή του αντικειμένου και είναι τα εξής: h(mm): 2,5 3,5 5 7 10 14 20 Σύμφωνα με την τυποποίηση κατά ISO, οι αποστάσεις μεταξύ των γραμμάτων είναι 2/10 h και μεταξύ των λέξεων 6/10 h. Το πάχος γραφής είναι 1/10 h και η απόσταση κάθε σειράς από την επόμενη είναι 16/10 h. Εάν η γραφή περιλαμβάνει μόνο κεφαλαία και αριθμούς τότε είναι 14/10 h. Τα μικρά έχουν ύψος τα 7/10 των κεφαλαίων. Σε ένα σχέδιο πρέπει να υπάρχει ομοιομορφία, όλα τα γράμματα και οι αριθμοί πρέπει να έχουν το ίδιο μέγεθος και πάχος.
ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ Σχεδιαστήριο ή Πινακίδα: κατασκευάζεται από μαλακό ξύλο χωρίς ρόζους και πρέπει να είναι τελείως επίπεδες σε όλη τους την έκταση. Στην πινακίδα τοποθετείται το χαρτί σχεδίασης με τις ακμές του παράλληλες προς τις ακμές της πινακίδας και στερεώνεται με συγκολλητική ταινία. Δύο τρίγωνα ορθογώνια (το ένα ισοσκελές 45-45 μοιρών και το άλλο με γωνίες 30-60 μοιρών) Υποδεκάμετρο, Διαβήτης Μολύβια διαφόρων σκληροτήτων (κοινά μολύβια Νο 2, Β, ΗΒ. Σκληρά μολύβια F, H, 2H, 3H). Χαρτί σχεδίασης Ταυ Ραπιντογράφοι Γομολάστιχα Διάφοροι οδηγοί για χάραξη καμπυλών: στένσιλ Παχύμετρο κλπ
Κατεύθυνση Σχεδίασης με Χρήση Τριγώνων Οι περισσότερες γραμμές που σχεδιάζονται στο Μηχανολογικό Σχέδιο και έχουν κλίση, είναι συνήθως σε συγκεκριμένες γωνίες που είναι: 45 0, 30 0 και 60 0. Προκειμένου οι γραμμές αυτές να σχεδιαστούν, χρησιμοποιούνται τρίγωνα.
Κατεύθυνση Σχεδίασης με Χρήση Τριγώνων
ΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΗ ΟΨΕΩΝ Για την απεικόνιση και κατασκευή ενός εξαρτήματος, στα τεχνικά σχέδια, χρησιμοποιούμε μερικούς κανόνες προβολής της παραστατικής γεωμετρίας και σχεδιάζουμε τα εξάρτημα σε όψεις. Η παράσταση αυτή δίνει τη δυνατότητα να τοποθετήσουμε εύκολα και με μεγάλη ακρίβεια και ευκρίνεια όλες τις διαστάσεις που χρειαζόμαστε για την κατασκευή του. Όψη, στο μηχανολογικό σχέδιο, ονομάζουμε το σχέδιο της ορθής προβολής του αντικειμένου πάνω σένα προβολικό επίπεδο Το σύνολο των δυνατών όψεων είναι έξι. Όμως ο αριθμός των όψεων που είναι απαραίτητος για τη σχεδίαση κάθε αντικειμένου, εξαρτάται από το πόσο περίπλοκο είναι το αντικείμενο αυτό. Στις περισσότερες περιπτώσεις από το σύνολο των όψεων χρησιμοποιούνται μόνο τρεις : πρόοψη κάτοψη και πλάγια αριστερή όψη Γενικά σχεδιάζουμε τόσες όψεις όσες είναι αναγκαίες για την μονοσήμαντη και πλήρη παρουσίαση του αντικειμένου και με όλες τις διαστάσεις του.
ΟΡΘΗ ΠΡΟΒΟΛΗ Αν οι γραμμές προβολής ξεκινούν από ένα σημείο (σημείο οράσεως), αγγίζουν τις ακμές του αντικειμένου και καταλήγουν στο προβολικό επίπεδο, το αποτέλεσμα τις προβολής θα είναι προβολικό. Η ορθή προβολή έχει το βασικό και σπουδαίο χαρακτηριστικό ότι όταν μία επίπεδη επιφάνεια ορισμένης μορφής είναι παράλληλη προς το προβολικό επίπεδο, τότε το περίγραμμά της προβάλλεται στο ίδιο ακριβώς μέγεθος. Όταν οι επιφάνειες δίσκου και προβολικού επιπέδου είναι υπό κάποια γωνία, η προβολή είναι μια έλλειψη.
Αποτύπωση Στερεού σε όψεις 1. Όψεις Ένα αντικείμενο προβάλλεται ορθά σε όλα τα επίπεδα υποθέτοντας ότι βρίσκεται ανάμεσα στον παρατηρητή και το επίπεδο προβολής. Η διάταξη των επιπέδων προβολής γίνεται σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς. 2. Ύψος Πλάτος Βάθος Για τον προσδιορισμό του μεγέθους ενός αντικειμένου είναι απαραίτητος ο προσδιορισμός του ύψους, του πλάτους και του βάθους. Ύψος: είναι η κάθετη απόσταση μεταξύ των οριζόντιων επιπέδων. Πλάτος: είναι η κάθετη απόσταση μεταξύ των πλάγιων επιπέδων. Βάθος: είναι η κάθετη απόσταση μεταξύ των εμπρόσθιων και κυρίως επιπέδων.
Συστήματα Διάταξης Όψεων Κατά τον διεθνή κανονισμό ISO 128 υπάρχουν δύο συστήματα διάταξης όψεων: a. Το Ευρωπαϊκό (ISO E), Θέση: Οφθαλμός Αντικείμενο Προβολικό Επίπεδο b. Το Αμερικανικό (ISO A), Θέση: Οφθαλμός - Προβολικό Επίπεδο Αντικείμενο
Συστήματα Διάταξης Όψεων
Σχεδίαση Όψεων Αντικειμένου Σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς
Τοποθέτηση όψεων και συμβολική παράσταση κατά ISO-E & ISO-A
Επιλογή Πρόοψης Η Πρόοψη είναι η κυριότερη των όψεων Εκλέγεται εκείνη που αποδίδει το περισσότερο από τη μορφή και τις διαστάσεις του αντικειμένου Καλή επιλογή της πρόοψης, περιορίζει τον συνολικό αριθμό των απαιτουμένων όψεων Στο Ευρωπαϊκό σύστημα από τις πλάγιες όψεις προτιμάται η πλάγια από αριστερά
Οι υπόλοιπες όψεις είναι: Κάτοψη: είναι η θέαση του αντικειμένου από πάνω και τοποθετείται κάτω από την πρόοψη. Αριστερή Πλάγια Όψη: είναι η θέαση του αντικειμένου από αριστερά και τοποθετείται δεξιά από την πρόοψη. Δεξιά Πλάγια όψη: είναι η θέαση του αντικειμένου από δεξιά και τοποθετείται αριστερά από την πρόοψη. Άνοψη: είναι η θέαση του αντικειμένου από κάτω και τοποθετείται πάνω από την πρόοψη. Πίσω όψη: είναι η θέαση του αντικειμένου από πίσω και τοποθετείται δεξιά από την αριστερή πλάγια όψη. Ένδειξη μη Ορατών Ακμών Οι μη ορατές ακμές στις όψεις ενός αντικειμένου χαράσσονται με διακεκομμένες γραμμές.
Κανόνες Προβολών των Όψεων Πριν από κάθε σχεδίαση των όψεων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι παρακάτω κανόνες σχεδιάσεως που αποδίδονται και σχεδιαστικά στο σχήμα που ακολουθεί. 1. Η πρόοψη, η κάτοψη και η άνοψη βρίσκονται στις ίδιες κάθετες βοηθητικές γραμμές. 2. Η πρόοψη, οι πλάγιες όψεις και η πίσω όψη, βρίσκονται στις ίδιες οριζόντιες βοηθητικές γραμμές. 3. Το πλάτος της κάτοψης και της άνοψης είναι ίδιο με το πλάτος των πλαγίων όψεων. 4. Το μήκος της κάτοψης είναι ίδιο με το μήκος της άνοψης, της πρόοψης και της πίσω όψης. 5. Το ύψος των πλαγιών όψεων είναι ίδιο με το ύψος της πρόοψης και της πίσω όψης.
Σειρά Σχεδίασης Κατά την σχεδίαση ακολουθούμε την εξής σειρά: 1. Σχεδιάζουμε την ΠΡΟΟΨΗ. 2. Περιστρέφουμε το εξάρτημα γύρω από τον διαμήκη άξονά του κατά 90 προς τα κάτω. Η προβολή της πλευράς που έχουμε μπροστά μας είναι η ΚΑΤΟΨΗ. 3. Επαναφέρουμε το εξάρτημα στην αρχική του θέση και το περιστρέφουμε κατά 90 γύρω από τον κατακόρυφο άξονά του προς τα δεξιά. Η όψη που θα πάρουμε τώρα είναι η ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΠΛΑΓΙΑ ΟΨΗ. 4. Όμοια βρίσκουμε και τις υπόλοιπες όψεις, δηλαδή την Δεξιά Πλάγια Όψη, την Άνοψη και την Πίσω Όψη. ΠΡΟΣΟΧΗ: Όλες οι όψεις που προαναφέραμε δεν είναι πάντοτε απαραίτητες. Ο αριθμός τους και η επιλογή τους εξαρτάται από το εξάρτημα.
Στάδια Σχεδίασης Η σωστή εργασία για την ορθή προβολή των όψεων ενός αντικειμένου που μας δίνεται σε τρισδιάστατη σχεδίαση, ακολουθεί κάποια στάδια. Στο πρώτο στάδιο χαράσσονται όλες οι αξονικές και οι εξωτερικές διαστάσεις με λεπτές βοηθητικές γραμμές. Στο δεύτερο στάδιο χαράσσονται οι κύκλοι, οι καμπυλότητες, οι εγκοπές, τα ημικύκλια, κλπ. Στο τρίτο στάδιο ολοκληρώνονται το περίγραμμα και τοποθετούνται οι διακεκομμένες και οι διάφορες λεπτομέρειες. Στο τέταρτο στάδιο τοποθετούνται οι διαστάσεις και φτιάχνουμε το υπόμνημα
Σχέδιο μιας Όψης Μερικά αντικείμενα μπορούν να περιγραφούν πλήρως με την σχεδίαση μια όψης και την διαστασιολόγηση τους ( για παράδειγμα στην περίπτωση κυλινδρικών αντικειμένων ή αντικειμένων με τετραγωνική διαμόρφωση). Ο σχεδιαστής πρέπει να αποφασίσει ποια όψη δίνει όλες τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την κατασκευή του αντικειμένου. Μερικές φορές μια απλή σημείωση μας απαλλάσσει από επιπλέον όψεις.
Σχέδιο Δύο Όψεων Μερικά συμμετρικά, κωνικά και πυραμοειδή αντικείμενα μπορούν να περιγραφούν πλήρως με την σχεδίαση δύο όψεων. Η πορεία που ακολουθείται για τη σχεδίαση των δύο όψεων είναι ακριβώς η ίδια με αυτή που ακολουθείται και κατά τη σχεδίαση τριών όψεων. Η μόνη διαφορά έγκειται στο ότι ο ελεύθερος χώρος στο χαρτί σχεδίασης διαφέρει στην περίπτωση αυτή.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Παπαδανιήλ, Ε.Δ. και Σφαντζικόπουλος, Μ.Μ., Μηχανολογικό Σχέδιο, Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, ΕΜΠ, 1999. 2. Παρίκου, Γ.Ι., Παρίκου, Ν. Ι., Μηχανολογικό Σχέδιο, Θεωρία & Ασκήσεις, 6 η Έκδοση, Εκδόσεις ΙΩΝ, 2009. 3. Ζωγόπουλος, Ευστάθιος ΑΘ., Μηχανολογικό Σχέδιο, Ασκήσεις & Εφαρμογές, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2000. 4. Βούλγαρης, Μελέτιος Δ., Μηχανολογικό Σχέδιο, Εκδόσεις Σύγχρονη Εκδοτική Ε.Π.Ε., 2009. 5. http://www.cam.tuc.gr/anagnwsthrio/drawing/theoria/speirwmata.html 6. Αντωνιάδης Α. Θ., Μηχανολογικό Σχέδιο, 2 η έκδοση, 2014.