ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΦΥΛΛΟΒΟΛΩΝ ΕΝ ΡΩΝ ΙΑΦΥΛΛΙΚΗΛΙΠΑΝΣΗ ΛΙΠΑΝΣΗ ΦΥΛΛΟΒΟΛΩΝ ΟΠΩΡΟΦΟΡΩΝ Θ.Σωτηρόπουλος, P. Brown
Η διαφυλλική λίπανση έχει υιοθετηθεί και εφαρµόζεται στη σύγχρονη γεωργία για να εξασφαλίσει την αύξηση της αποδοτικότητας και τη βελτίωση της ποιότητας των καρπών, ότανη παροχή των θρεπτικών στοιχείων από το έδαφος είναι ανεπαρκής. Η πρακτική αυτή προσφέρει συγκεκριµένα πλεονεκτήµατα σε σχέση µε τη χρήση λιπασµάτων εδάφους. Σε ορισμένα είδη υψηλής οικονομικής αξίας η δαπάνη των διαφυλλικών λιπασμάτων υπερβαίνει αυτή των λιπασμάτων εδάφους. 2
H πρώτηπροσπάθεια χορήγησηςθρεπτικώνστοιχείων διαφυλλικά αναφέρεταιαπότον Grisτοέτος 1843 (χορήγησησιδήρουστηνάµπελο)
Παράγοντες που επηρεάζουν την απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων απότα φύλλα -Περιβάλλον Φωτισµός θερµοκρασία Σχετική υγρασία -Γενότυπος Είδος, ποικιλία Ηλικία φύλλου, φυλλική επιφάνεια Στάδιο ανάπτυξης Κινητικότητα µέσω της ηθµώδους µοίρας -Ψεκαστικό διάλυµα Συγκέντρωση ph Χηµική µορφή Προσκολλητικές/επιφανειοδραστικές ενώσεις Σηµείο υγροποίησης χηµικής ένωσης 4
5
Συνθήκες που συνιστούν τη χορήγηση των λιπασµάτων διαφυλλικά 1) Όταν οι ανάγκες των φυτών σε θρεπτικά στοιχεία υπερβαίνουν κατά πολύ την απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων από το ριζικό σύστηµα. Συνήθως παρατηρείται όταν οι εδαφικές συνθήκες είναι τέτοιες που περιορίζουν τη διαλυτότητα των θρεπτικών στοιχείων ήτην απορρόφησή τους από τις ρίζες, 6
π.χ. λόγω ακραίων τιµών ph, (π.χ. αντιµετώπιση έλλειψης Fe σε αλκαλικά εδάφη) της χηµικής µορφής µε την οποία υφίστανται τα θρεπτικά στοιχεία στο έδαφος (Fe 2+, Fe 3+ ), λόγω υψηλής συγκέντρωσης ανταγωνιστικών ιόντων (π.χ. K, Ca, Mg), από την ύπαρξη συνθηκών που προκαλούν παρεµπόδιση στην ανάπτυξη και λειτουργία των ριζών (π.χ. αντίξοες συνθήκες εδαφικής θερµοκρασίας και υγρασίας, έλλειψη οξυγόνου, κ.α.)..). 7
2) Όταν οι δυνατότητες απορρόφησης θρεπτικών στοιχείων είναι περιορισµένες συναρτήσει του σταδίου ανάπτυξης των φυτών και των συνθηκών του εδάφους. Για παράδειγµα κατά την έναρξη της άνοιξης, όταν πολλά οπωροφόρα δένδρα ανθίζουν κατά τη διάρκεια περιόδων µε χαµηλές θερµοκρασίες εδάφους. π.χ. αναφορικά µε το Κ, ο ρυθµός απελευθέρωσης διαθέσιµου Κ στα εδάφη περίπου διπλασιάζεται µε την αύξηση της θερµοκρασίας εδάφους κατά 10 0 C. 8
3) Σε περιόδους µε έντονη ζήτηση για θρεπτικά στοιχεία και όταν οι ανάγκες των φυτών δε µπορούν να ικανοποιηθούν ακόµη και σε εδάφη που έχουν δεχθεί ικανοποιητική λίπανση. 9
π.χ. στη δαμασκηνιά (Prunus domestica L.) Υψηλές αποδόσεις απομακρύνουν >30 kg K/στρέμμα στρέμμα/έτος. Η μεγαλύτερη ανάγκη σε Κ παρατηρείται σε διάστημα 50 ημερών (0,4-0, 0,88 kg K/στρέμμα στρέμμα/ημέρα) Διαφυλλικοί ψεκασμοί Κ βοηθούν στην αντιμετώπιση του προβλ βλήματος 10
4) Όταν η αναδιανοµή των θρεπτικών στοιχείων µέσα στο φυτό δεν µπορεί να καλύψει τις ανάγκες που υπάρχουν στα διάφορα κέντρα κατανάλωσης. Σχετίζεται γενικά µετην εντοπισµένη, υψηλή απαίτηση σε θρεπτικά στοιχεία (ιδιαίτερα Ν, Κ) ή µπορεί να είναι αποτέλεσµα της χαµηλής κινητικότητας συγκεκριµένων στοιχείων (π.χ. Ca,Β). 11
5) Όταν οι καιρικές συνθήκες προκαλούν τη µειωµένη αποτελεσµατικότητα των λιπασµάτων εδάφους ή απλώς παρεµποδίζουν την εφαρµογή τους. π.χ. α) περίοδοι µε ξηρασία ή υπερβολική υγρασία µπορούν να περιορίσουν την ποσότητα των θρεπτικών στοιχείων που κινείται από τη ρίζα προς τα υπέργεια µέρη µέσω του ρεύµατος της διαπνοής (π.χ. 1989, 1993, 2005 ελάχιστη βροχόπτωση 150 mmαπό Οκτώβριο µέχρι καιτο Μάρτιο). 12
β) Σε άλλες περιπτώσεις η εµφάνιση κατά την άνοιξη υγρών και ψυχρών συνθηκών λίγο πριν από την έναρξη της ανθοφορίας µπορεί να προκαλέσει παροδική έλλειψη δυσκίνητων θρεπτικών στοιχείων (Ca, Β, Cu και Zn) τα οποία όµως διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στη βλάστηση της γύρης και στη γονιµοποίηση των ανθέων. 13
Ορισµένεςπεριπτώσεις περιπτώσειςπουπου εφαρµόζεταιηδιαφυλλική διαφυλλικήλίπανσηλίπανση Για την εξασφάλιση του αζώτου στα άνθη πραγµατοποιούνται ψεκασµοί το φθινόπωρο µε ουρία 3-4 εβδοµάδες πριν από την έναρξη πτώσης των φύλλων, µε συγκέντρωση 5% στις µηλιές (επίσης, αντιµετώπιση φουζικλαδίου).
Όσον αφορά το φώσφορο, τα τελευταία χρόνια υπάρχει µία στροφή προς τη χρήση διαφυλλικών ψεκασµών, οι οποίοι βέβαια δε λύνουν το πρόβληµα της ανεπάρκειας αλλά συµβάλλουν στην άµβλυνση των συνεπειών της (κοντά στην ανθοφορία και κατά τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου)
Περιεκτικότητα εδαφών σε ψευδάργυρο
Η αντιµετώπιση της έλλειψης ψευδαργύρου σε µηλιές και ροδακινιές. Συνήθως πριν από την ανθοφορία η πρόσληψη του Zn αλλά και άλλων θρεπτικών στοιχείων από το έδαφος είναι πολύ µικρή, οπότε τα αποθέµατα Zn του δέντρου παίζουν σηµαντικό ρόλο. (Ρόλος µετασυλλεκτικής λίπανσης) Γενικά, η κινητικότητα του Zn διαφέρει στα διάφορα είδη φυτών. Στη ροδακινιά καιτη µηλιά η κινητικότητα του Zn εντός του δένδρου θεωρείται περιορισµένη. Λιγότερο από το 5% της ποσότητας που εφαρµόζεται µεταφέρεται πέρα από τα φύλλα που ψεκάστηκαν (κόστος, περιβάλλον) 17
Στις πολυετείς δενδρώδεις καλλιέργειες µε βαθύ ριζικό σύστηµα, η από εδάφους χορήγηση Zn συνήθως έχει µικρή αποτελεσµατικότητα ιδιαίτερα όταν το έδαφος είναι αλκαλικό καιγι γι αυτό εφαρµόζονται κυρίως ψεκασµοί. Σε διάφορες χώρες προτείνονται ψεκασµοί στις εξής περιόδους: α) το φθινόπωρο σε στάδιο όπου τα φύλλα είναι ακόµη µεταβολικά ενεργά (τέλη Σεπτεµβρίου µε αρχές Οκτωβρίου) µε σκοπό τη µεταφορά του στοιχείου απότα φύλλα στους βλαστούς και την αποθήκευσή του στο σκελετό του δέντρου, β) το χειµώνα λίγο πριν από την έκπτυξη των οφθαλµών και γ) την άνοιξη στη νεαρή βλάστηση. 18
Για την αξιολόγηση της αποτελεσµατικότητάς τους τα τελευταία χρόνια χρησιµοποιούνται τα σταθεροποιηµένα ισοτόπα Zn ( 68 Zn). Όταν ο ψευδάργυρος χορηγήθηκε σε δέντρα ροδακινιάς και µηλιάς την περίοδο του Φθινοπώρου ως θειικός ψευδάργυρος ( 68 Zn), το 5% περίπου της ποσότητας εντοπίστηκε στη νεαρή βλάστηση την επόµενη άνοιξη. 19
Ψεκασµοί τη χειµερινή περίοδο είχαν παρόµοια αποτελεσµατικότητα στον εφοδιασµό των ανθοφόρων οφθαλµών και των νεαρών φύλλων την άνοιξη. Οι ψεκασµοί αυτοί (ροδακινιές 2-3%, µηλιές 3-5%) 5%)όταν επαναλαµβάνονται κάθε χρόνο έχουν αποτελεσµατικότητα. 20
Όµως υπάρχουν είδη όπως η καρυδιά καιη Ιαπωνική δαµασκηνιά που δεν αντιδρούν στο θειικό Zn. Επίσης, το δένδρο της κερασιάς έχει µικρές δυνατότητες πρόσληψης του ψεκαζόµενου κατά τη χειµερινή περίοδο Zn. 21
Ο ψεκασµός την περίοδο της άνοιξης (προ κ µετα- ανθικό στάδιο για τις µηλιές) αυξάνει σηµαντικά το περιεχόµενο του Zn των φύλλων τα οποία έρχονται σε επαφή µετο ψεκαστικό διάλυµα αλλά δεδοµένης της µικρής κινητικότητας του στοιχείου, µικρή ποσότητα µεταφέρεται στους ιστούς που θα σχηµατιστούν την επόµενη περίοδο. Στην περίπτωση έλλειψης, απαιτείται και δεύτερος ψεκασµός 3-4 εβδοµάδες αργότερα. Συνεργιστική επίδραση Β-Zn 22
Πρόσληψη ψευδαργύρου από νεαρά σπορόφυτα ροδακινιάς (φθινοπωρινός ψεκασµός 500 ppm Zn) Θειικός ψευδάργυρος Νιτρικός ψευδάργυρος 68 Znστηνέα βλάστηση (µg) 12,9 a 11,4 a 68 Zn στις ρίζες (µg) 1,6 a 1,4 a 68 Zn πρόσληψη (%) 14,5 a 12,9 a Χλωριούχος ψευδάργυρος 11,5 a 1,8 a 13,4 a Οξείδιο ψευδαργύρου 6,5 b 0,1 b 6,6 b Ψευδάργυρος EDTA 5,2 b 0,1 b 5,3 b
Αποτελεσµατικότητα σκευασµάτων ψευδαργύρου σε νεαρά σπορόφυτα ροδακινιάς (φθινοπωρινός ψεκασµός 500 ppm Zn) Ταξινόµηση Σκεύασµα Φυτοτοξικότητα Α Β Χλωριούχος ψευδάργυρος Νιτρικός ψευδάργυρος (1000 ppm Zn) Υψηλή Υψηλή Γ Θειικός ψευδάργυρος Zn- πολυαµίνη Μέτρια Μέτρια Ε Zn-EDTA ΟξυθειικόςΖn Οξείδιο Zn Φωσφονικός Zn Χαµηλή Καµία Καµία Χαµηλή
Ανάκτηση 68 Zn εφαρµοζόµενου στις αρχές Οκτωβρίου σε νεκταρινιές Summer Fire 15 ετών (860 ppm) 68 Zn θειικός 68 Zn νιτρικός 68 Znστα άνθη (µg) 18 a 17.8 a 68 Znστα νέα φύλλα (µg) 7.3 a 5.5 a Συνολικός 68 Znπου ανακτήθηκε (µg) 25.3 a 23.3 a Ποσοστό του εφαρµοζόµενου (%) 0.03 a 0.03 a
Control 68 ZnSO 4 68 ZnCl 2 68 Zn(NO 3 ) 2 Control 68 ZnSO 4 68 ZnCl 2 68 Zn(NO 3 ) 2 Tian and Brown (unpublished) 26
Βαθµός ευκινησίας των θρεπτικών στοιχείων στην ηθµώδη µοίρα Ευκίνητα Άζωτο Ενδιάµεση κινητικότητα Σίδηρος υσκίνητα Ασβέστιο Φώσφορος Κάλιο Μαγνήσιο Θείο Χλώριο Μαγγάνιο Ψευδάργυρος Χαλκός Μολυβδαίνιο Bόριο (σε ορισµένα είδη π.χ. ακτινιδιά, καρυδιά, συκιά, φιστικιά) Πυρίτιο Βόριο (σε ορισµένα είδηπ.χ. πυρηνόκαρπα, γιγαρτόκαρπα) 27
- Foliar Zn + Foliar Zn 28
H επίδραση του πυριτίου στη θρέψη των δένδρων δεν έχει µελετηθεί επαρκώς. Πάντως, το πυρίτιο επηρεάζει τη φυσιολογία των φυτών καθώς εναποθέτεται εσωτερικά στα λιγνιτοποιηµένα κυτταρικά τοιχώµατα και επίσης ρυθµίζει τη βιοσύνθεσητηςλιγνίνης. ΣεπειραµατικόπουπραγµατοποιήθηκεστοΙΦ, η διαφυλλική χορήγηση ασβεστίου και πυριτίου µείωσε σηµαντικά το ποσοστό σχισίµατος καρπών κερασιάς.
Σηµείο υγρο οίησης (%) Ορίζεται ως η τιµή της ατµοσφαιρικής υγρασίας κάτω από την οποία το άλας κρυσταλλοποιείται πάνω στην φυλλική επιφάνεια και συνεπώς δεν είναι σε αφοµοιώσιµη µορφή από τα φυτά. 30
Χηµική ένωση Σηµείο υγροποίησης (%) CaCl 2 6H 2 O 33 Ca(NO 3 ) 2 4H 2 O 56 Ca-προπιονικό προπιονικό H 2 O 95 Ca-οξικό 100 31
Χηµική ένωση Σηµείο υγροποίησης (%) K 2 CO 3 2H 2 O 44 KCl 86 K 2 HPO 4 92 (όξινο φωσφορικό κάλιο) KNO 3 95 KH 2 PO 4 (δισόξινο φωσφορικό κάλιο) 95 K 2 SO 4 98 32
Εντοπισμός Κ και Zn στους ανθήρες των ανθέων (Φασματοσκοπία με Φθορισμό των Ακτίνων Χ ) Zn µ XRF analysis Merge K Localized accumulation of Zn in pollen 300µm Tian and Brown (unpublished) 33
Spatial imaging of Zn, Ca and K in Stigma of Almond Flower indicates Spatial imaging of Zn, Ca and K in Stigma of Almond Flower indicates Strong Zn Mobilization at at Pollination K Συνδυασμός Zn Zn Ca Ca Kµ XRF analysis Merge Pre fertilization 500µm 5 hours postfertilization 60% increase in Zn 34 Tian and Brown (unpublished)
Foliar Zn Transport and Imaging Image area Site of application Foliar Zn Sulfate was applied as droplet to upper epidermis then leaf imaged at 48 hours at Stanford Synchotron using µxrf. Beam size 2*2 µm. Step 5 µm. Phloem Zn loading and transport. Xylem K + Ca delivery to leaf. Zn Tian and Brown (unpublished) 300µm 35 K Ca
Η εφαρµογή των θρεπτικών στοιχείων διαφυλλικά παρουσιάζει ωστόσο και ένα σηµαντικό κόστος (ανά κιλό χορηγούµενου θρεπτικού στοιχείου) και γι αυτό απαιτεί την προσεκτική µελέτη του σχετικού της οφέλους µεταξύ των διαφόρων τύπων λιπασµάτων. 36
Περιορισµοί της διαφυλλικής λίπανσης Μικρός βαθµός διείσδυσης των θρεπτικών στοιχείων ειδικά σε φύλλα µε παχιές εφυµενίδες και στρώµα κηρών. Απορροήαπόταφύλλα. Έκπλυσηαπότηβροχή. Γρήγοροστέγνωµατουψεκαστικούδιαλύµατος. Μικρόςβαθµόςµεταφοράςορισµένωνθρεπτικών. Μπορεί να χορηγηθεί µικρή ποσότητα µακροθρεπτικών. Φυτοτοξικότητα υπό προυποθέσεις. Αυξηµένοκόστοςπολλαπλώνεφαρµογών.
Μελλοντικές έρευνες Ζητήµατα που αφορούν τη βιολογία: 1) Παροδικές ελλείψεις θρεπτικών στοιχείων 1) Κατανόηση της βιολογικής βάσης τους 2) Ικανότητα πρόβλεψης των αναγκών για διαφυλλική εφαρµογή Mηχανιστικές απαντήσεις: 1) Ορισµένες αρχές της διαφυλλικής λίπανσης δεν είναι πλήρως κατανοητές 1) Βελτίωση πρόσληψης (ενώσεις που µειώνουν το σηµείο υγροποίησης της χηµικής ένωσης, ενώσεις που αυξάνουν τον ρυθµό πρόσληψης, επιφανειοδραστικές, προσκολλητικές ενώσεις κ.α) 38
2. Πως συµπεριφέρονται τα θρεπτικά στοιχεία όταν βρεθούν στον αποπλάστη (οδός κυτταρικών τοιχωµάτων) και τον συµπλάστη (δια µέσω του κυτοπλάσµατος). 2.1 Επίδραση καταπονήσεων, επίδρασή ψεκασµών στην ικανότητα πρόσληψης των ριζών κ.α. 3. Εάν υπάρχει τρόπος βελτίωσης της κινητικότητας και της χρονικής διάρκειας δράσης των θρεπτικών στοιχείων µέσω της διαφυλ. λίπανσης 4. Βελτίωση πειραµατικών µεθόδων, τεχνολογίας 39
Ηδιαφυλλικήλίπανσηδενµπορεί νααντικαταστήσει αντικαταστήσειαλλάµπορεί ναχρησιµοποιηθεί χρησιµοποιηθείως συµπληρωµατική τηςλίπανσης απότο τοέδαφος 40
Ευχαριστώ για την προσοχή σας 41
Η ρόσληψη του ασβεστίου και του βορίου α ό τα ο ωροφόρα δένδρα. Το ασβέστιο µεταφέρεται στα φύλλα αρχικά µέσω της ξυλώδους µοίρας κυρίως µε παθητική µεταφορά µέσω του ρεύµατος της διαπνοής. Σε µελέτες που έγιναν σε ακτινιδιές βρέθηκε ότι οι καρποί προσλαµβάνουν το µεγαλύτερο µέρος του ασβεστίου µέχρι το τέλος της κυτταροδιαίρεσης και την αρχή της τάνυσης των κυττάρων (0-60 ηµέρες από την πλήρη άνθηση). 42
Επίσης, το µεγαλύτερο µέρος του ασβεστίου που βρίσκεται στους καρπούς µηλιάς, φτάνει σε αυτούς από την έναρξη της κυκλοφορίας των χυµών µέχρι το καρπίδιο να φτάσει σε βάρος τα 30 γραµ. περίπου. Έπειτα, η µεταφορά του γίνεται κυρίως µέσω της ηθµώδους µοίρας και οι ποσότητες ασβεστίου που φτάνουν στους καρπούς είναι πολύ µικρές επειδή το ασβέστιο δεσµεύεται στα κυτταρικά τοιχώµατα και γίνεται δυσκίνητο για ανακυκλοφορία στην ηθµώδη µοίρα. 43
Προανθικοί ψεκασµοί βορίου σε καλλιέργειες φυλλοβόλων οπωροφόρων. Επαρκείς ποσότητες βορίου χρειάζονται τα δένδρα στην αρχή της βλαστικής περιόδου µέχρι 3-4 εβδοµάδες µετά την άνθηση. Αν κατά την περίοδο αυτή η πρόσληψη του βορίου δεν είναι ικανοποιητική τότε µπορεί να υπάρξει µείωση της παραγωγής και ποιοτική της υποβάθµιση, ακόµη καιαν αντη µετέπειτα περίοδο η πρόσληψη του βορίου είναι επαρκής καιτο επίπεδό του στα φύλλα κριθεί ικανοποιητικό µε βάση τη φυλλοδιαγνωστική. 44
Σε πολλές περιπτώσεις όταν το διαθέσιµο βόριο στο έδαφος βρίσκεται κοντά στο ελάχιστο κρίσιµο επίπεδο, τα συµπτώµατα της έλλειψής του στα δένδρα δεν είναι ευδιάκριτα. Ηχρήση των διαφυλλικών ψεκασµών είναι η πιο αποτελεσµατική µέθοδος για τη διασφάλιση επαρκούς ποσότητας βορίου για τα άνθη και για την αντιµετώπιση παροδικών ελλείψεων κατά το κρίσιµο αυτό στάδιο. 45
Μεταξύ των άλλων ρόλων του βορίου στα φυτά, πολύ σηµαντική είναι η επίδρασή του στη βλάστηση της γύρης, στη γονιµοποίηση των ανθέων, στην καρπόδεση και στην ανάπτυξη του καρπιδίου κατά τα πρώτα στάδια. Ψεκασµοί βορίου αποδείχθηκαν αποτελεσµατικοί στην αύξηση της περιεκτικότητας σε βόριο των οφθαλµών και των ανθέων σε καλλιέργειες γιγαρτοκάρπων και πυρηνοκάρπων. 46
Ενώ το βόριο είναι απαραίτητο σε όλα τα στάδια της ανάπτυξης των δένδρων, το πιο κρίσιµο στάδιο είναι αυτό της ανθοφορίας. Το καταλληλότερο στάδιο για διαφυλλικό ψεκασµό στις µηλιές είναι αυτό της ροζ κορυφής. 47
Σηµαντικές ποσότητες Κ, Ρ, Mg και µικροστοιχείων που είχαν αποθηκευτεί την προηγούµενη χρονιά στα µόνιµα όργανα των δένδρων µεταφέρονται στη νεαρή βλάστηση µετά την έκπτυξη των οφθαλµών καλύπτοντας έτσι τις απαιτήσεις της νεαρής βλάστησης. Επίσης, για τα περισσότερα θρεπτικά στοιχεία, περισσότερο από το 65% της ετήσιας ποσότητας στα φύλλα συγκεντρώνεται τις πρώτες 10 εβδοµάδες µετά την έκπτυξη των οφθαλµών. 48
Συνεπώς, η λιπαντική τακτική (ποσότητα, εποχή εφαρµογής) που ακολουθήθηκε την προηγούµενη χρονιά επηρεάζει άµεσα τη θρεπτική κατάσταση των δένδρων την επόµενη καλλιεργητική περίοδο. Μετασυλλεκτική χορήγηση Ν, Ρ, Κ και µικροστοιχείων εφαρµόζεται σε διάφορα είδη δένδρων για τους λόγους που προαναφέρθηκαν. 49
Αποτελεσµατικότητα διαφόρων ενώσεων ψευδαργύρου (Συγκέντρωση 400 ppm) Χηµική ένωση Αποτελεσµατικότητα 1= χαµηλή, 10= υψηλή Σηµείο υγροποίησης Οξείδιο ψευδαργύρου 1 99 Φωσφορικός 3 99 ψευδάργυρος/οξείδιο Σύµπλοκο ψευδαργύρου µε 4 93 φουλβικά οξέα Θειικός ψευδάργυρος 5 90 Χηλικός ψευδάργυρος 6 93 Σύµπλοκο ψευδαργύρου µε 7,2 90 αµινοξέα Κιτρικός ψευδάργυρος 7,3 90 Νιτρικός ψευδάργυρος 7 43 Νιτρικός ψευδάργυρος µε 8,4 43 ουρία Σύµπλοκο ψευδαργύρου µε 9 43 υδατάνθρακες Χλωριούχος ψευδάργυρος 10 35 50
Ιδιαίτερα αποτελεσµατικοί ως προς την αντιµετώπιση ανωµαλιών της φυσιολογίας των καρπών είναι οι ψεκασµοί µε ασβέστιο (µπορεί να συνδυαστεί και µε ποσότητα βοριούχου σκευάσµατος για την αντιµετώπιση π.χ. της πικρής κηλίδωσης στα µήλα). Όσον αφορά την αντιµετώπιση τροφοπενιών βορίου την καλύτερη αποτελεσµατικότητα παρουσιάζουν διαφυλλικοί ψεκασµοί την άνοιξη και το φθινόπωρο σε συνδυασµό µε τη χορήγησή του απότο έδαφος. 51
Boron (and Ca) deficiency in apple Boron Deficient Soil B only Boron adequate (Soil B + Foliar B) 1.6 ppm B in the fruit. Cracking and necrotic spots. Brown, 2009 52
Χηµικήµορφή µορφήιόντος Αναφορικά µετα κατιόντα, όσο µεγαλύτερο το σθένος τους τόσο µικρότερη είναι η ικανότητά τους να µεταφερθούν εντός των κυττάρων. Για κατιόντα µετο ίδιο σθένος, ηδιαπερατότητά τους δια µέσου ουτης φυλλικής επιφάνειας µειώνεται µετο µέγεθος του ενυδατωµένου ιόντος Έτσι, ηπρόσληψη κατιόντων από την εφυµενίδα µειώνεται κατά την εξής σειρά: NH 4+ > K+ > Na+ >Ca 2+ > Mg 2+.
Χηµική ένωση Σηµείο υγροποίησης (%) MgCl 2 6H 2 O 33 Mg(NO 3 ) 2 6H 2 O 56 MgSO 4 90 Mn(NO 3 ) 2 4H 2 O 42 MnCl 2 4H 2 O 60 54