Βιώσιμη Επιχειρηματικότητα

Βιώσιμη Επιχειρηματικότητα Καραολή και Δημητρίου 80, Πειραιάς, τηλ.+30 210 4142297 www.bioeconomylab.gr/ info@bioeconomylab.gr @becesd lab @BESGLaboratory 1

Ενότητες 1 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ 2 Βιώσιμη επιχειρηματικότητα, μορφές και στάδια βιώσιμης επιχείρησης 3 Βασικές πτυχές και προσεγγίσεις της βιωσιμότητας 4 Ηγεσία στην Εποχή της Βιωσιμότητας και ο Διευθύνων Σύμβουλος βιωσιμότητας 5 Ο Ρόλος της Διοίκησης Λειτουργιών στην Εταιρική Αειφορία 6 Επιχειρηματική υπευθυνότητα σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις November 4-5, 2021 SBE Premises & Porto Palace Hotel, Thessaloniki 7 Greece Οδικός χάρτης εταιρικής υπευθυνότητας για ΜΜΕ 8 Απολογισμοί Βιωσιμότητας 2

Τι είναι οι Απολογισμοί Βιωσιμότητας; Εθελοντική ή υποχρεωτική πρακτική Μέτρησης και δημοσιοποίησης πληροφοριών Σχετικά με Οικονομικές, Κοινωνικές και Περιβαλλοντικές επιδόσεις 3

Πυλώνες Απολογισμών Βιωσιμότητας Νομοθετικά & Ρυθμιστικά Πλαίσια Σύστημα Δημοσιοποίησης στοιχείων Επιχειρηματικής Υπευθυνότητας Αρχές & Πρωτόκολλα Δείκτες & Κατατάξεις 4

Βασικά ESG πεδία Περιβάλλον Εκπομπές Αερίων Θερμοκηπίου (GHG) Ενεργειακή Απόδοση Επικίνδυνα Απόβλητα Συμμετοχή σε Πρωτοβουλίες Ανάλυση Σεναρίων Κοινωνία Ανθρώπινα Δικαιώματα Συνθήκες εργασίας Κατάρτιση και Εκπαίδευση Υγεία και Ασφάλεια Διαχείριση Συγκρούσεων Εταιρική Διακυβέρνηση Αμοιβές μελών Διοικητικών Συμβουλίων Μέτρα κατά Διαφθοράς και Δωροδοκίας Διαχείριση Αλυσίδας Εφοδιασμού Πολιτικές και Διαδικασίες της Εταιρείας 5

Περιεχόμενα Απολογισμών Βιωσιμότητας Στρατηγική, Όραμα και Αποστολή Κίνδυνοι και Ευκαιρίες Στόχοι και KPI s Αλυσίδα Αξίας - Προμηθευτές Συμμετοχή Ενδιαφερόμενων Μερών Διακυβέρνηση Διαφάνεια και Ισορροπία 6

Βήματα σύνταξης Απολογισμού Βιωσιμότητας Ορισμός του περιεχομένου του απολογισμού (Define report content) Διασφάλιση ποιότητας της αναφοράς (Ensure report quality) Ουσιαστικότητα (Materiality) Ενσωμάτωση των ενδιαφερόμενων μερών (Stakeholders inclusiveness) Περιεχόμενο βιωσιμότητας (Sustainability context) Πληρότητα (Completeness) Ισορροπία (Balance) Συγκρισιμότητα (Comparability) Ακρίβεια (Accuracy) Επικαιροποίηση (Timeliness) Σαφήνεια (Clarity) Αξιοπιστία (Reliability) Ορισμός ορίων στον απολογισμό (Set report boundaries) Έλεγχος (Control) Σημαντική επιρροή (Significant influence) Χρήση πρότυπων συστημάτων (Include standard disclosures) Στρατηγική και προφίλ (Strategy and profile) Διοικητική προσέγγιση (Management approach) Δείκτες επίδοσης (Performance Indicators) Συγκεντρωτικός απολογισμός βιωσιμότητας (Focused sustainability report) 7

Πρότυπο Δημοσιοποίησης: «Έγγραφο, το οποίο καθορίζεται με συναίνεση και εγκρίνεται από αναγνωρισμένο οργανισμό, το οποίο προβλέπει, για κοινή και επαναλαμβανόμενη χρήση, κανόνες, κατευθυντήριες γραμμές ή χαρακτηριστικά, για τις δραστηριότητες ή τα αποτελέσματά τους, με στόχο την επίτευξη του βέλτιστου βαθμού σε δεδομένο πλαίσιο.» (ΕΛΟΤ, 2019) 8

Βασικοί Πυλώνες αναφοράς και μέτρησης Εταιρικής Υπευθυνότητας Χώρος Εργασίας (Workplace) Αγορά (Marketplace) Κοινότητα (Community) Περιβάλλον (Environment) Για κάθε πυλώνα ορίζουμε: 1. Ουσιαστικά θέματα 2. Ενέργειες που σκοπεύουμε να εκτελέσουμε (καλές πρακτικές και δικές μας ιδέες) 3. KPI s 4. Εταιρικά οφέλη 5. Κοινωνικές ή/και περιβαλλοντικές επιπτώσεις 6. Συσχέτιση των ενεργειών με την πρόοδο προς τους SDG s 9

Περιεχόμενο Απολογισμού Βιωσιμότητας Ουσιαστικά θέματα * αντικατοπτρίζουν τα σημαντικά οικονομικά στοιχεία οργανισμού * περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις ή * που θα επηρέαζαν ουσιαστικά τις αξιολογήσεις και αποφάσεις των ενδιαφερομένων μερών Συμμετοχικότητα των ενδιαφερομένων μερών Ο οργανισμός αναφοράς πρέπει να προσδιορίσει τα ενδιαφερόμενα μέρα και να εξηγήσει πώς έχει ανταποκριθεί στις εύλογες προσδοκίες και τα ενδιαφέροντά τους. Πλαίσιο βιωσιμότητας Η αναφορά πρέπει να παρουσιάζει τα στοιχεία επίδοσης του οργανισμού στο ευρύτερο πλαίσιο της βιωσιμότητας. 10

Πρότυπο δημοσιοποίησης Σύστημα διαχείρισης εταιρικής υπευθυνότητας SAI Η Social Accountability International, SAI, ιδρύθηκε το 1997 με σκοπό την προαγωγή των ανθρώπινων δικαιωμάτων των εργαζομένων, μέσω προτύπων, όπως το SA 8000 και παρέχοντας αξιολόγηση, εργαλεία και εκπαίδευση για τη μέτρηση και βελτίωση των κοινωνικών επιδόσεων σε μια εταιρεία και στην αλυσίδα εφοδιασμού. Διακυβέρνηση Κοινωνία ΑΞΟΝΕΣ ΟΦΕΛΗ Βελτίωση επικοινωνίας εργαζομένων διοίκησης Μικρότερη ροή ανανέωσης προσωπικού Προσέλκυση αξιόλογου ανθρώπινου δυναμικού Πλεονέκτημα έναντι ανταγωνισμού Υψηλότερη ποιότητα προϊόντων και υπηρεσιών ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Με στόχο την απτή απόδειξη της υπευθυνότητας και ορθής πρακτικής της επιχείρησης σε θέματα κοινωνικής ευαισθησίας Που χρειάζονται εργαλείο στη μέτρηση, τη σύγκριση, και την επαλήθευση της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης 11

Πρότυπο δημοσιοποίησης CDP (πρώην Carbon Disclosure Project) Το CDP συλλέγει, αξιολογεί και αναφέρει πληροφορίες για το περιβάλλον, απόδοση εταιρειών, πόλεων και περιφερειών. Αυτό το κάνει δημοσιεύοντας συγκεκριμένα ερωτηματολόγια και συγκεκριμένα: Ερωτηματολόγιο για την Κλιματική Αλλαγή Ερωτηματολόγιο Ασφάλειας Νερού Ερωτηματολόγιο Δασών Ερωτηματολόγιο Εφοδιαστικής Αλυσίδας ΑΞΟΝΕΣ ΟΦΕΛΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Διακυβέρνηση Περιβάλλον Προστασία και βελτίωση φήμης της εταιρείας Ενίσχυση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος Έγκαιρη πρόληψη για επικείμενους κανονισμούς - προετοιμασία της επιχείρησης για πιθανούς υποχρεωτικούς κανόνες περιβαλλοντικής αναφοράς Αποκάλυψη αναδυόμενων κινδύνων και ευκαιριών Παρακολούθηση προόδου και σύγκριση με ανταγωνισμό Με εμπορικές και παραγωγικές δραστηριότητες σε διαφορετικά μέρη του πλανήτη Που οι επενδυτές, καταναλωτές και λοιπά ενδιαφερόμενα μέρη επιζητούν στοιχεία εταιρικής υπευθυνότητας σχετικά με την κλιματική αλλαγή, τα δάση και το νερό 12

Πρότυπο δημοσιοποίησης Το GRI (Global Reporting Initiative) είναι ο ανεξάρτητος, διεθνής οργανισμός που βοηθά τις επιχειρήσεις και άλλους οργανισμούς να αναλάβουν την ευθύνη για τις επιπτώσεις τους όσον αναφορά την Εταιρική Βιώσιμη Υπευθυνότητα (CSR). Ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί ο πρώτος μηχανισμός λογοδοσίας για να διασφαλιστεί ότι οι εταιρείες τηρούν τις αρχές υπεύθυνης περιβαλλοντικής συμπεριφοράς, οι οποίες στη συνέχεια διευρύνθηκαν για να συμπεριλάβουν κοινωνικά, οικονομικά και θέματα διακυβέρνησης. Τα πρότυπα GRI διακρίνονται σε: Καθολικά Πρότυπα Σειρά 100 GRI 101: Οργανισμός (Foundation) GRI 102: Γενικές Γνωστοποιήσεις (General Disclosures GRI 103: Διαχειριστική Προσέγγιση (Management Approach) Θεματικά Πρότυπα Σειρά 200, 300, 400 Οικονομικά Στοιχεία, (Series Economic) Περιβαλλοντικά Στοιχεία (Series Environmental) Κοινωνικά Στοιχεία, (Series Social) 13

Πρότυπο δημοσιοποίησης ΑΞΟΝΕΣ ΟΦΕΛΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Διακυβέρνηση Κοινωνία Περιβάλλον Συγκριτική αξιολόγηση της απόδοσης του οργανισμού σε σχέση με νόμους, κανόνες, κώδικες, πρότυπα απόδοσης, ανταγωνιστές και μέσες τιμές κλάδου δραστηριότητας Επίδειξη οργανωτικής δέσμευσης για βιώσιμη ανάπτυξη Σύγκριση βελτίωσης οργανωτικής απόδοσης με την πάροδο του χρόνου Οι γνωστοποιήσεις καλύπτουν τις ανάγκες ενός ευρέος φάσματος ενδιαφερόμενων μερών υποστηρίζοντας αυξημένη αφοσίωση των ενδιαφερόμενων μερών και βελτιωμένη ενημέρωση. Δυνατότητα χρήσης με SDG s και άλλα πλαίσια Αξιολόγηση ουσιαστικών θεμάτων στην αλυσίδα αξίας τους Να κάνουν περιοδική συγκριτική αξιολόγηση των επιδόσεών τους, σε θέματα επιχειρηματικής υπευθυνότητας, σε ένα σταθερό πλαίσιο 14

Πρότυπο δημοσιοποίησης Σύστημα Sustainability Accounting Standards Board SASB Τα πρότυπα SASB επιτρέπουν στις επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο να εντοπίζουν, να διαχειρίζονται και να κοινοποιούν στα ενδιαφερόμενα μέρη πληροφορίες οικονομικής βιωσιμότητας. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό και με άλλα πρότυπα για την αποτίμηση του επιπέδου εφαρμογής πράξεων σχετικά με την βιωσιμότητα. Καθώς οι εταιρείες συνεχίζουν να υιοθετούν αυτά τα πρότυπα, το SASB θα γίνει μέρος ενός κοινού θεμελίου πάνω στο οποίο στηρίζονται οι συζητήσεις και οι εξελίξεις για τη βιωσιμότητα. Η οικονομική αποτίμηση γίνεται με δείκτες μέτρησης των δραστηριοτήτων μίας επιχείρησης και της συσχέτισής τους με λογιστικά στοιχεία, προκειμένου να διευκολυνθεί η σύγκριση μεταξύ επιχειρήσεων. 15

Πρότυπο δημοσιοποίησης ΑΞΟΝΕΣ ΟΦΕΛΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Διακυβέρνηση Κοινωνία Περιβάλλον Δημιουργία στρατηγικών βιωσιμότητας ESG γύρω από τα πιο σημαντικά ζητήματα για τον κλάδο τους Βελτιστοποίηση των εργαλείων βιωσιμότητας Μείωση του κόστους της αναφοράς ESG Αύξηση της βαθμολογίας ESG μιας εταιρείας Βελτίωση των εταιρικών σχέσεων B2B Που θέλουν να καλύψουν τις ανάγκες των επενδυτών Να είναι ειδικά για τον κλάδο Μπορούν να χρησιμοποιηθούν με άλλα πλαίσια και πρότυπα Δυνατή η σύγκριση με άλλες επιχειρήσεις για τη λήψη αποφάσεων από τους επενδυτές Που επιζητούν πρότυπα με εργαλεία για διάγνωση ουσιαστικών θεμάτων και τις επιπτώσεις τους στη δημιουργούμενη αξία 16

Πρότυπο δημοσιοποίησης Οι SDG S, που δημιουργήθηκαν από τον ΟΗΕ, είναι 17 παγκόσμιοι στόχοι βασισμένοι στη βιωσιμότητα, με 169 σχετικούς υποστόχους, με τους οποίους μπορούν να ευθυγραμμίσουν οι εταιρείες την στρατηγική τους. Οι εταιρείες περιλαμβάνουν ποιοτικά ή ποσοτικά δεδομένα στις δημόσιες αποκαλύψεις τους που δείχνουν πώς συνεισφέρουν σε ποιους στόχους. Οι εταιρείες μπορούν να επιλέξουν οποιοδήποτε από τα στόχους. 17

Πρότυπο δημοσιοποίησης Διακυβέρνηση Κοινωνία Περιβάλλον ΑΞΟΝΕΣ ΟΦΕΛΗ Δυνατότητα για αυτoαξιολόγηση Δυνατότητα επιλογής στόχων βάση επιχειρηματικών αξιών και προτεραιοτήτων Χρήσιμο πλαίσιο για δόμηση πρωτοβουλιών για την αειφορία και τους σκοπούς που εξυπηρετούν Δυνατότητα ευθυγράμμισης SDGs και αναφοράς στην ετήσια έκθεση της εταιρείας Εύκολη ευθυγράμμιση των SDGs με το GRI ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Που στοχεύουν σε θετικό περιβαλλοντικό ή και κοινωνικό αντίκτυπο σε σύνθετα παγκόσμια ζητήματα και παρακολούθηση της προόδου Να προσεγγίσουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη μέσω των εκθέσεων απολογισμού επιχειρηματικής υπευθυνότητας και συνεισφοράς στη βιώσιμη ανάπτυξη 18

Πρότυπο δημοσιοποίησης Σύστημα Task Force on Climate-related Financial Disclosures TCFD Ξεκίνησε ως μια πρωτοβουλία από το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της G20 για την παροχή κατευθυντήριων γραμμών για την υποβολή εταιρικών εκθέσεων για το κλίμα. Το TCFD είναι ένα σύνολο συστάσεων αναφοράς που επιτρέπουν στις εταιρείες να παρακολουθούν και να μειώνουν τους κινδύνους που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Παρέχει στις εταιρείες μια μέθοδο για την ενσωμάτωση της κλιματικής αλλαγής στα επιχειρηματικά τους σχέδια ενσωματώνοντας στρατηγική και ανάλυση σεναρίων για το κλίμα στους χρηματοοικονομικούς κινδύνους που εντοπίζει η εταιρεία. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο που υποχρεώνει τις εισηγμένες (premium) εταιρείες να ευθυγραμμισθούν με το TCFD έως το 2025. 19

Πρότυπο δημοσιοποίησης ΑΞΟΝΕΣ ΟΦΕΛΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Διακυβέρνηση Κοινωνία Περιβάλλον Θεωρείται η καλύτερη πρακτική για ενημέρωση οικονομικών αποτελεσμάτων σε σχέση με την κλιματική αλλαγή Η αποτελεσματική γνωστοποίηση ενθαρρύνει τη διαφάνεια και την ανάλυση κινδύνου που οδηγεί σε τεκμηριωμένες επενδυτικές επιλογές και μειωμένη απώλεια κεφαλαίου Ενθαρρύνει επίσης τον εντοπισμό ευκαιριών ώστε μια εταιρεία να μπορεί να επωφεληθεί από την κλιματική αλλαγή Οι αξιολογήσεις TCFD ενσωματώνονται στην πιστωτική αξιολόγηση Standard and Poor's. Που έχουν Δημόσιο Χρέος Διαχειρίζονται κεφάλαια και έχουν μεγάλη διαφοροποίηση όσον αναφορά τα χαρτοφυλάκια τους 20

Πρότυπο δημοσιοποίησης Σύστημα EcoVadis Το EcoVadis είναι μια διαδικτυακή πύλη συλλογής δεδομένων που χρησιμοποιείται από εταιρείες που συλλέγουν πληροφορίες από τους προμηθευτές τους. Η πύλη εξασφαλίζει ότι οι πληροφορίες συλλέγονται σε τυποποιημένη μορφή και συγκεντρώνονται αποτελεσματικά. Το συγκεκριμένο πλαίσιο βιωσιμότητας παρέχει αξιολογήσεις και συστάσεις βέλτιστης απόδοσης για εταιρείες εντός της παγκόσμιας αλυσίδας παραγωγής. Οι εταιρείες ή οι επενδυτές μπορούν να ζητήσουν την ανταπόκριση από τους προμηθευτές τους ή απαιτούν από τους προμηθευτές τους να έχουν συγκεκριμένη βαθμολογία. 21

Πρότυπο δημοσιοποίησης ΑΞΟΝΕΣ ΟΦΕΛΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Διακυβέρνηση Κοινωνία Περιβάλλον Σχεδιασμένο ειδικά για αλυσίδες εφοδιασμού Επιτρέπει στις εταιρείες να αποκτήσουν μεγαλύτερη διαφάνεια σε θέματα πρακτικών και βιωσιμότητας των προμηθευτών Δείχνει στους υποψήφιους πελάτες ότι η εταιρεία εκπληρώνει τυποποιημένα κριτήρια βιωσιμότητας Οι εταιρείες που θέλουν να εισέλθουν σε εφοδιαστικές αλυσίδες Εταιρείες που ζητούν οι πελάτες τους απευθείας τα στοιχεία από EcoVadis 22

Πρότυπο δημοσιοποίησης Τα πρότυπα ISO Το πρότυπο ISO 26000 (Οδηγία για την Εταιρική Κοινωνική Υπευθυνότητα) εστιάζει σε μια διεργασία που διασφαλίζει ότι οι επιχειρήσεις που επηρεάζουν την κοινωνία ή το περιβάλλον διέπονται από ηθική και διαφάνεια. Η σειρά ISO 14000 εστιάζει στον εντοπισμό και την αναφορά των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις δραστηριότητες της επιχείρησης. Ειδικότερα η σειρά ISO 14044:2006 περιγράφει τις αρχές και το πλαίσιο της ανάλυσης του κύκλου ζωής περιλαμβάνοντας τον προσδιορισμό του στόχου και του σκοπού της LCA, το αποθετήριο του κύκλου ζωής (LCI) την ανάλυση επιπτώσεων του κύκλου ζωής LCIA και την φάση της ερμηνείας. Τα πρότυπα ISO 50001, ISO 140046 και ISO 20121 απευθύνονται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που επιδιώκουν να εφαρμόσουν βιώσιμες πρακτικές και διαχείριση απομείωσης του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος. Στον ακόλουθο σύνδεσμο εμφανίζεται το πλήθος των προτύπων ISO που ο Διεθνής Οργανισμός για την Προτυποποίηση έχει αναπτύξει για καθένα από τους 17 στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης. https://www.iso.org/sdgs.html 23

Πρότυπο δημοσιοποίησης Οδηγός Δημοσιοποίησης πληροφοριών ESG του Χρηματιστηρίου Αθηνών Περιλαμβάνει συγκεκριμένους δείκτες ESG σύμφωνα με τις ανάγκες των διαφορετικών κλάδων. Οι γενικοί δείκτες αφορούν το σύνολο των κλάδων και χωρίζονται σε βασικούς δείκτες (core metrics) για τους οποίους είναι εφικτό να δώσουν πληροφορίες όλες οι εισηγμένες εταιρείες και τους προηγμένους δείκτες (advanced metrics) που έχουν σχεδιαστεί για τις ελληνικές εισηγμένες εταιρείες που πρωτοπορούν σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης Οι κλαδικοί δείκτες (sector-specific metrics) δημιουργήθηκαν ειδικά για τους κλάδους που εκπροσωπούνται στο Χρηματιστήριο Αθηνών. https://athexgroup.gr/el/web/guest/esg-sustainability 24

Λογιστική φυσικού κεφαλαίου Οι εταιρείες εξαρτώνται από τους περιβαλλοντικούς πόρους. Η επίδραση των δραστηριοτήτων στους φυσικούς και τους ανθρώπινους πόρους μπορεί να καταμετρηθεί και να κοστολογηθεί ώστε οι εταιρείες να είναι σε θέση να διαχειριστούν κινδύνους που ανακύπτουν από την εξάρτησή τους από τους φυσικούς πόρους. Η λογιστική του φυσικού κεφαλαίου προσφέρει στοιχεία τα οποία μπορούν να ενσωματωθούν στις οικονομικές καταστάσεις όπως οι καταστάσεις αποτελεσμάτων και οι ισολογισμοί. 25

Λογιστική φυσικού κεφαλαίου Παράδειγμα ενσωμάτωσης της λογιστικής του φυσικού κεφαλαίου στην ανάλυση κινδύνων και στις οικονομικές καταστάσεις Βιοποικιλότητα και Οικοσυστημικές Υπηρεσίες - Ορισμοί (biodiversity and ecosystem services BES) Φυσικό κεφάλαιο είναι το απόθεμα που προέρχεται από φυσικές πηγές όπως τα συστήματα βιοποικιλότητας και τα οικοσυστήματα, καθώς και από γεωλογικούς πόρους όπως τα ορυκτά καύσιμα και τα κοιτάσματα. Παρέχει προϊόντα του οικοσυστήματος που στηρίζουν την οικονομία. Επίσης παρέχει εισροές ή έμμεσα οφέλη στις επιχειρήσεις. Βιοποικιλότητα αποτελεί την ποικιλία των ζώντων οργανισμών όλων των ειδών σε ένα οικοσύστημα. Οικοσύστημα είναι ένα δυναμικό σύμπλεγμα φυτών, ζώων, μικροοργανισμών και μη ζώντων στοιχείων τα οποία αλληλεπιδρούν ως μια λειτουργική μονάδα. κοραλλιογενείς ύφαλοι, οι υρδοβιότοποι, τα τροπικά δάση κλπ. Οικοσύστηματα αποτελούν οι έρημοι, οι Οικοσυστημικές υπηρεσίες: Τα οφέλη που αποκομίζει ο άνθρωπος από τα οικοσυστήματα, τα οποία εξαρτώνται στενά από τη βιοποικιλότητα. 26

Λογιστική φυσικού κεφαλαίου Οικονομική σημασία της λογιστικής του φυσικού κεφαλαίου στην ανάλυση κινδύνων/ευκαιριών Κίνδυνοι μη ενσωμάτωσης του φυσικού κεφαλαίου Ευκαιρίες ενσωμάτωσης του φυσικού κεφαλαίου Λειτουργικοί Έλλειψη πόρων ή χαμηλής ποιότητας πρώτες ύλες, μειωμένες εκροές και πτώση παραγωγικότητας, δυσλειτουργικότητα της επιχείρησης, κίνδυνοι εφοδιαστικής αλυσίδας Βελτίωση της ποιότητας των πρώτων υλών, αύξηση των εκροών και της παραγωγικότητας, βιωσιμότητα της επιχείρησης, αξιοπιστία στην εφοδιαστική αλυσίδα Νομικοί Φήμη Περιορισμοί στην πρόσβαση στη γη, δικαστικοί αγώνες, πρόστιμα, αποζημιώσεις, διοικητική αδειοδότηση Πιθανότητα αρνητικής επίδρασης στη φήμη της επιχείρησης και στην άδεια λειτουργίας Πρόσβαση στη γη, εξοικονόμηση λόγω τήρησης της νομοθεσίας, χαμηλότερα κόστη λόγω της έγκαιρης μετάβασης σε βιώσιμες πρακτικές Πιθανότητα θετικής επίδρασης στη φήμη της επιχείρησης και στην άδεια λειτουργίας Αγορά Αποτυχία εκπλήρωσης των καταναλωτικών προτιμήσεων και των απαιτήσεων των πελατών Εκπλήρωση των καταναλωτικών προτιμήσεων και των απαιτήσεων των πελατών Οικονομικοί Αυξημένο κόστος κεφαλαίου και/ή αδυναμία πρόσβασης σε μηχανισμούς χρηματοδότησης Δυνατότητα μείωσης του κόστους κεφαλαίου και/ή πρόσβαση σε μηχανισμούς χρηματοδότησης. 27

Λογιστική φυσικού κεφαλαίου Παράδειγμα 28

Λογιστική φυσικού κεφαλαίου Παράδειγμα 29

Εργαλεία και Συστήματα Μέτρησης Ανάλυση Κύκλου Ζωής Life Cycle Analysis (LCA) Διαδικασία συγκέντρωσης και αξιολόγησης των εισροών, των αποτελεσμάτων και των πιθανών περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενός συστήματος προϊόντων καθ 'όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Η διαδικασία χωρίζεται σε στάδια (μέρη ζωής του προϊόντος) και φάσεις (μέρη της διαδικασίας LCA) Φάσεις LCA: (Ι) καθορισμός στόχου και σκοπού, (ΙΙ) ανάλυση αποθετηρίου, (ΙΙΙ) ανάλυση επιπτώσεων και, (IV) ερμηνεία όλων των παραπάνω σταδίων (κατά ISO 14044:2006) Life cycle assessment of edible insects for food protein: a review SpringerLink 30

Λειτουργική Μονάδα Μονάδα μέτρησης στην οποία ανάγονται όλα τα εξαγόμενα αποτελέσματα Παραδείγματα: βιοτεχνία παραγωγής τροφίμων kg προϊόντος βαφή τοιχοποιίας μονάδα επιφάνειας που καλύπτεται για 10 έτη υπηρεσίες διαμονής ατομοδιανυκτέρευση μαζική μεταφορά ατομοχιλιόμετρα 31

Ανάλυση Κύκλου Ζωής Στάδια ζωής του προϊόντος : (παράδειγμα) εξόρυξη -> παραγωγή > συσκευασία -μεταφορά -> διατήρηση - χρήση -> απόθεση/ανακύκλωση life-cycle-assessment-mc-slide2.png (720 540) (sketchbubble.com) 32

Ανάλυση Κύκλου Ζωής Κατά την ανάλυση LCA σημαντικό είναι να αποτυπωθεί η συνολική διεργασία (π.χ. παραγωγή βιοαιθανόλης) καθώς και οι επιμέρους μονάδες διεργασίας δηλαδή οι μικρότερες κατά το δυνατόν διεργασίες στις οποίες μπορούν να καταμετρηθούν εισροές και εκροές (π.χ. παραγωγή αραβόσιτου ως μέρος της παραγωγής βιοαιθανόλης) A gate-to-gate system for common reed cellulosic bioethanol. Download Scientific Diagram (researchgate.net) 33

Ανάλυση Κύκλου Ζωής Σημαντικό είναι επίσης να ευρεθούν τα όρια του συστήματος. Σε μια ιδανική περίπτωση υπάρχουν εισροές υλικών και ενέργειας μόνο από και προς το περιβάλλον. Στην πράξη, υπάρχουν εισροές και από άλλα συστήματα π.χ. έτοιμα υλικά από άλλα συστήματα. Διαφορετικά όρια δίνουν διαφορετικά αποτελέσματα. System boundary of the life-cycle analysis (LCA) for the case study in... Download Scientific Diagram (researchgate.net) 34

Ανάλυση Κύκλου Ζωής Αποθετήριο Κύκλου ζωής - Συλλογή δεδομένων εισόδου και εξόδου (Life Cycle Inventory LCI) Πρωτογενή δεδομένα από μετρήσεις Συλλογή δεδομένων από βιβλιογραφικές πηγές και βάσεις δεδομένων Αντιστοίχιση με παρόμοιες διεργασίες Τα δεδομένα πρέπει να είναι υψηλής σημασίας και υψηλής ποιότητας Ανάλυση Επιπτώσεων Κύκλου Ζωής (Life Cycle Impact Assessment LCIA) Επιλογή μοντέλου χαρακτηρισμού, π.χ. TRACI 2.1, IMPACT 2002+, eco-indicator 99 Επιλογή κατηγορίας επίπτωσης, π.χ. Global Warming Potential (GWP), Acidification Potential (AP) Επιλογή δείκτη κατηγορίας, π.χ. kg CO2 -eq for GWP, kg SO2 -eq for AP Κατηγοριοποίηση, π.χ. NH3 (Αμμωνία) -> Acidification Χαρακτηρισμός, π.χ. Acidification: (x kg NH3 released) 1.88 kg SO2 eq/ kg NH3 = 1.88x kg SO2 eq 35

Ανάλυση Κύκλου Ζωής Κατηγορίες επιπτώσεων Global warming potential (GWP) Acidification potential (AP) Eutrophication potential (EP) Photochemical oxidant creation potential (POCP) or smog formation potential Depletion of abiotic resources (elements) (ADP) Depletion of abiotic resources (fossil) (ADP) Ozone depletion potential (ODP) LCI%20methodology%20report_2017_vfinal.pdf (worldsteel.org) Life cycle assessment (uia.no) 36

Ανάλυση Κύκλου Ζωής Fictitious Life Cycle Assessment example for a cup of ground coffee. Download Scientific Diagram (researchgate.net) 37

Εργαλεία και Συστήματα Μέτρησης Εκτίμηση περιβαλλοντικού αποτυπώματος προϊόντος (Product Envirionmental Footprint PEF) LCA PEF Τα έργα Product Environmental Footprint (PEF) και Organisation Environmental Footprint (OEF) ξεκίνησαν σε κοινοτικό επίπεδο, με σκοπό τη δημιουργία μιας εναρμονισμένης ευρωπαϊκής μεθοδολογίας για τις μελέτες του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, με τη χρήση μιας ευρύτερης σειράς κριτηρίων περιβαλλοντικής απόδοσης, χρησιμοποιώντας την προσέγγιση της ανάλυσης του κύκλου ζωής. Η μεθοδολογία PEF παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με την ανάλυση LCA και οι υπολογισμοί μέσω LCA μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τους αντίστοιχους υπολογισμούς PEF Όπως η μέθοδος LCA, η μέθοδος PEF είναι επιστημονικά βασισμένη και ποσοτικοποίηση όλες της περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής ενός προϊόντος/υπηρεσίας, περιλαμβάνοντας τις εκπομπές στο νερό στον αέρα στη γη, την εξάντληση πόρων και τις επιπτώσεις από τη χρήση γης και νερού κλπ Η ανάλυση PEF ωστόσο, είναι πιο αυστηρή, λόγω της ανάπτυξης των κανόνων κατηγοριοποίησης (PEF Category Rules - PEFCR). Επιπλέον, αφού οι μελέτες PEF είναι πιο εξειδικευμένες και καθορισμένες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι καταλληλότερες για τη συγκριτική αξιολόγηση προϊόντων και υπηρεσιών Product Environmental Footprint (PEF) Guide PEF methodology final draft.pdf (europa.eu) 38

Εργαλεία και Συστήματα Μέτρησης Συλλογή και καταγραφή δεδομένων Τύποι δεδομένων Πρωτογενή δεδομένα από μετρήσεις Συλλογή δεδομένων από βιβλιογραφικές πηγές και βάσεις δεδομένων Αντιστοίχιση με παρόμοιες διεργασίες Επιλογή και χρήση των κατάλληλων δεικτών ανάλογα με την προσέγγιση της μελέτης βιωσιμότητας 39

Συλλογή και καταγραφή δεδομένων Δείκτες βιωσιμότητας κατά τον Ελληνικό Κώδικα Βιωσιμότητας Κανόνες & Διαδικασίες Οι αξίες, αρχές, πρότυπα και κανόνες συμπεριφοράς ενός Οργανισμού όπως κώδικες δεοντολογίας και κώδικες συμπεριφοράς Καταγραφή και Παρακολούθηση (monitoring) Ποσοστό προμηθευτών & συνεργατών στην αλυσίδα εφοδιασμού που ελέγχθηκαν ή αξιολογήθηκαν για τη συμμόρφωση με κριτήρια Βιώσιμης Ανάπτυξης Πολιτικές Αμοιβών και κίνητρα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη Πολιτικές αμοιβών για το Διοικητικό Συμβούλιο και τα ανώτατα στελέχη / Συνολικές αποζημιώσεις ετησίως Διάλογος με τα Ενδιαφερόμενα Μέρη Σημαντικά θέματα και προβληματισμοί που προέκυψαν από τη διαβούλευση και συνεργασία με τα Ενδιαφερόμενα Μέρη (stakeholder engagement) και πώς ο Οργανισμός ανταποκρίθηκε σε αυτά τα σημαντικά θέματα και προβληματισμούς 40

Συλλογή και καταγραφή δεδομένων Καινοτομία & Διαχείριση Προϊόντος Χρήση Φυσικών Πόρων Διαχείριση Πόρων Δείκτες βιωσιμότητας κατά τον Ελληνικό Κώδικα Βιωσιμότητας Ποσοστό περιουσιακών στοιχείων που υπόκειται σε θετική και αρνητική αξιολόγηση με περιβαλλοντικά ή κοινωνικά κριτήρια Ποσοστό βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος Συνολικές επενδύσεις στην έρευνα για δραστηριότητες της επιχείρησης που σχετίζονται με την περιβαλλοντική κοινωνική εταιρική διακυβέρνηση Υλικά που χρησιμοποιούνται κατά βάρος ή όγκο Κατανάλωση ενέργειας εντός του οργανισμού Κατανάλωση νερού Συνολικά απόβλητα σε τόνους Ποσοστό του συνόλου των αποβλήτων που ανακυκλώνονται Συνολική ενεργειακή κατανάλωση Άμεσες έμμεσες και λοιπές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) Μείωση (GHG) των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου Μείωση της κατανάλωσης ενέργειας Συνολικό βάρος των αποβλήτων, με βάση τον τύπο και τη μέθοδο διάθεσης Συνολικά απόβλητα σε τόνους Ποσοστό του συνόλου των αποβλήτων που ανακυκλώνονται Εκπομπές Αερίων και Κλιματική Αλλαγή Άμεσες και έμμεσες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) Μείωση (GHG) των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου Συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) 41

Συλλογή και καταγραφή δεδομένων Εργασιακά Δικαιώματα Δείκτες βιωσιμότητας κατά τον Ελληνικό Κώδικα Βιωσιμότητας Δείκτες διαφορετικότητας στα Διοικητικά Όργανα & στους Εργαζόμενους Ηλικιακή διάρθρωση - κατανομή (αριθμός ισοδύναμων πλήρους απασχόλησης ανά ηλικιακή ομάδα, 10ετή διαστήματα) Ποσοστό ισοδύναμων πλήρους απασχόλησης γυναικών σε ανώτερες θέσεις επί του συνόλου των ισοδύναμων πλήρους απασχόλησης σε ανώτερες θέσεις Ίσες ευκαιρίες Τύπος και ποσοστά τραυματισμών, επαγγελματικών ασθενειών, απώλειας ημερών εργασίας και απουσιών εργαζομένων και αριθμός θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων, ανά περιοχή & φύλο Θέματα Υ&Α που καλύπτονται στις επίσημες συμβάσεις με τα συνδικάτα Μέσος όρος ωρών εκπαίδευσης ανά έτος ανά εργαζόμενο με βάση το φύλο και με βάση την κατηγορία εργαζομένων Ποσοστό εργαζόμενων γυναικών επί του συνόλου των εργαζόμενων Περιστατικά διακρίσεων & διορθωτικές ενέργειες Ποσοστό ισοδύναμων πλήρους απασχόλησης γυναικών σε ανώτερες θέσεις επί του συνόλου των ισοδύναμων πλήρους απασχόλησης σε ανώτερες θέσεις Μέσος όρος δαπανών κατάρτισης ανά ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης ετησίως Ενίσχυση Τοπικών Κοινωνιών Άμεση οικονομική αξία που δημιουργείται και διανέμεται 42

Συλλογή και καταγραφή δεδομένων Δείκτες βιωσιμότητας κατά τον Ελληνικό Κώδικα Βιωσιμότητας Ανθρώπινα Δικαιώματα στην Προμηθευτική Αλυσίδα Συνολικός αριθμός και ποσοστό σημαντικών επενδυτικών συμφωνιών και συμβάσεων που περιλαμβάνουν όρους για τα ανθρώπινα δικαιώματα ή έχουν υποβληθεί σε έλεγχο σχετικά με το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Συνολικός αριθμός και ποσοστό λειτουργιών για τις οποίες έχουν πραγματοποιηθεί ανασκοπήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα ή αξιολογήσεις επιπτώσεων Ποσοστό νέων προμηθευτών που έχουν υποβληθεί σε έλεγχο σχετικά με το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Σημαντικές πραγματικές ή δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και σχετικές διορθωτικές ενέργειες Πρόληψη και Καταπολέμηση της Διαφθοράς Λειτουργίες που αξιολογήθηκαν για κινδύνους που σχετίζονται με τη διαφθορά Επιβεβαιωμένα περιστατικά διαφθοράς & διορθωτικές ενέργειες Μη συμμόρφωση με τη νομοθεσία και τους κανονισμούς σε κοινωνικο οικονομικά θέματα Δαπάνες και πρόστιμα από προσφυγές και δίκες για πρακτικές στρέβλωσης του ανταγωνισμού, παραβάσεις αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας και μονοπωλιακές πρακτικές Ποσοστό εσόδων από περιοχές με Δείκτη Διαφθοράς κατά τη Διεθνή Διαφάνεια χαμηλότερο από 60 43

Από τις Εκθέσεις Βιωσιμότητας στις Εκθέσεις Εταιρικής Υπευθυνότητας (ΕΚΕ) Στρατηγική, κίνδυνος και ευκαιρίες Η έκθεση ΕΚΕ θα πρέπει να περιλαμβάνει μια σαφή αξιολόγηση των συναφών κινδύνων και ευκαιριών της επιχείρησης και να εξηγεί τις δράσεις που υλοποιούνται ως απάντηση στους κινδύνους και τις ευκαιρίες Ουσιαστικότητα Η έκθεση ΕΚΕ θα πρέπει να καταδεικνύει ότι μια επιχείρηση έχει προσδιορίσει τα θέματα ΕΚΕ με το μεγαλύτερο πιθανό αντίκτυπο, δηλαδή τα πιο ουσιαστικά θέματα τόσο για την ίδια όσο και για τα ενδιαφερόμενα μέρη της Στόχοι και δείκτες Μια επιχείρηση θα πρέπει να χρησιμοποιεί μετρήσιμους στόχους και βασικούς δείκτες επιδόσεων και να αναφέρει με σαφήνεια την πρόοδο και τις επιδόσεις της σε σχέση με τους καθοριζόμενους στόχους Προμηθευτές και αλυσίδα αξίας Η έκθεση ΕΚΕ θα πρέπει να εξηγεί τον κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο της εφοδιαστικής αλυσίδας της επιχείρησης, τις συνέπειες των προϊόντων και των υπηρεσιών στους τελικούς καταναλωτές καθώς και πώς διαχειρίζεται η επιχείρηση τον σχετικό αντίκτυπο Συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών Η επιχείρηση θα πρέπει να προσδιορίσει τα ενδιαφερόμενα μέρη στις εκθέσεις της για την ΕΚΕ, να εξηγήσει τη διαδικασία την οποία χρησιμοποιήθηκε για τη συνεργασία με αυτά καθώς και τις ενέργειες τις οποίες έκανε ως απάντηση στα σχόλιά τους Διακυβέρνηση Η έκθεση ΕΚΕ θα πρέπει να καθιστά σαφή τον τρόπο με τον οποίο διοικείται η ΕΚΕ σε μια επιχείρηση, ποιος έχει την ευθύνη για την απόδοση της ΕΚΕ, με ποιο τρόπο η επιχείρηση συνδέει την απόδοση ΕΚΕ με τις αμοιβές Διαφάνεια και ισορροπία Η έκθεση ΕΚΕ θα πρέπει να είναι ισορροπημένη και να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με προκλήσεις και αποτυχίες, καθώς και συγκεκριμένα επιτεύγματα 44

Μελέτη περίπτωσης Η Έκθεση Βιωσιμότητας παρουσιάζεται στον ακόλουθο σύνδεσμο: mhg-sustainability-report-2019-2020.pdf (metaxahospitality.gr) Εξετάζονται και σχολιάζονται: 1. Τα θέματα που έχουν κριθεί ως ουσιαστικά για τον απολογισμό βιωσιμότητας της εταιρείας 2. Η συμμετοχικότητα των ενδιαφερόμενων μερών 3. Το πλαίσιο - πρότυπο δημοσιοποίησης 4. Δείκτες βιωσιμότητας που χρησιμοποιήθηκαν 5. Η συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων των μετρήσεων 45

Μελέτη περίπτωσης Ουσιαστικότητα Ως ουσιαστικό θέμα βιωσιμότητας παρουσιάζεται ο τοπικός περιβαλλοντικός και κοινωνικός αντίκτυπος των δραστηριοτήτων της εταιρείας Οικονομικός πυλώνας Περιβαλλοντικός πυλώνας Κοινωνικός πυλώνας αναφέρεται η συνεισφορά του κλάδου και της επιχείρησης στο ΑΕΠ αναλύεται διεξοδικά η πολιτική της εταιρείας σε θέματα κατανάλωσης ενέργειας, εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, διαχείρισης νερού και αποβλήτων και περιγράφεται αναλυτικά το πρόγραμμα παρακολούθησης των επιδόσεων, καθώς και της καινοτομίας (π.χ. ανάπτυξη βιολογικών καλλιέργειών εντός των παρακείμενων χώρων, πρωτοβουλίες ενημέρωσης και ευαισθητοποιήσης των πελατών) αναλύεται διεξοδικά η πολιτική της εταιρείας σε εργασιακά θέματα, θέματα ισότητας, ασφάλειας στην εργασία, κινήτρων εκπαίδευσης κλπ. Αναλύεται διεξοδικά η έμφαση που δίνει η εταιρεία στον τοπικό κοινωνικό αντίκτυπο (επιλογή κυρίως τοπικών εργαζομένων και προμηθευτών κλπ). Επίσης αναφέρεται εκφραζόμενη σε χρηματοοικονομικά η διάθεση κοινωνικού προϊόντος 46

Μελέτη περίπτωσης Συμμετοχικότητα των ενδιαφερόμενων μερών Ως ενδιαφερόμενα μέρη εμφανίζονται οι τοπικές κοινωνίες, οι προμηθευτές, οι εργαζόμενοι και οι πελάτες και εξηγείται διεξοδικά η διαδικασία με την οποία επιτυγχάνεται η συνεργασία με αυτά, για την επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης. Πλαίσιο Η έκθεση απολογισμού βιωσιμότητας προσεγγίζει το πρότυπο Sustainable Development Goals SDG s. Δεν υπάρχει ξεκάθαρη αντιστοίχιση στόχων και πράξεων με τα SDG s, ούτε με τους 169 υποστόχους και επιπροσθέτως δεν υπάρχουν μετρήσιμα KPI s για συνεχή παρακολούθηση και απόδειξη επίτευξης των στόχων. 47

Μελέτη περίπτωσης Η έκθεση είναι content base από την οποία λείπουν κάποια βασικά δομικά συστατικά, όπως: Δεν υπάρχει ανάλυση αλυσίδας αξίας Δεν υπάρχει ανάλυση Ουσιαστικών Θεμάτων (materiality Analysis) και πώς αυτά συνδέονται με τα ενδιαφερόμενα μέρη Ως ενδιαφερόμενα μέρη εμφανίζονται οι τοπικές κοινωνίες, οι προμηθευτές, οι εργαζόμενοι και οι πελάτες και εξηγείται διεξοδικά η διαδικασία με την οποία επιτυγχάνεται η συνεργασία με αυτά, για την επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης. Δεν υπάρχει η ανάλυση των ενδιαφερόμενων μερών ούτε επίσης μια ιεράρχηση της σημαντικότητας τους. Κάποια από τα ερωτήματα που θα έπρεπε να απαντηθούν είναι: Σε ποιον είναι υπεύθυνοι; Ποιος μπορεί να επηρεάσει περισσότερο την πρόοδό τους; Ποιος εκπροσωπεί τα ενδιαφερόμενα μέρη; Ποιοι είναι στρατηγικά σημαντικοί για την εταιρεία; Ποιος μπορεί να κερδίσει ή να χάσει από τις δραστηριότητές της εταιρείας; Ποιος μπορεί να βοηθήσει; Το πρότυπο απολογισμού στο οποίο βασίζεται η έκθεση είναι αυτό των Sustainable Development Goals SDG s. Δεν υπάρχει ξεκάθαρη αντιστοίχιση στόχων και πράξεων με τα SDG s, ούτε με τους 169 υπο-στόχους και επιπροσθέτως δεν υπάρχουν μετρήσιμα KPI s για συνεχή παρακολούθηση και απόδειξη επίτευξης των στόχων. 48

Μελέτη περίπτωσης Κατηγορία Κανόνες & Διαδικασίες Καταγραφή και Παρακολούθηση (monitoring) Πολιτικές Αμοιβών και κίνητρα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη Διάλογος με τα Ενδιαφερόμενα Μέρη Καινοτομία & Διαχείριση Προϊόντος Δείκτες που χρησιμοποιήθηκαν Οι αξίες, αρχές, πρότυπα και κανόνες συμπεριφοράς ενός Οργανισμού όπως κώδικες δεοντολογίας και κώδικες συμπεριφοράς Ποσοστό προμηθευτών & συνεργατών στην αλυσίδα εφοδιασμού που ελέγχθηκαν ή αξιολογήθηκαν για τη συμμόρφωση με κριτήρια Βιώσιμης Ανάπτυξης Πολιτικές αμοιβών για το Διοικητικό Συμβούλιο και τα ανώτατα στελέχη / Συνολικές αποζημιώσεις ετησίως Σημαντικά θέματα και προβληματισμοί που προέκυψαν από τη διαβούλευση και συνεργασία με τα Ενδιαφερόμενα Μέρη (stakeholder engagement) και πώς ο Οργανισμός ανταποκρίθηκε σε αυτά τα σημαντικά θέματα και προβληματισμούς Ποσοστό περιουσιακών στοιχείων που υπόκειται σε θετική και αρνητική αξιολόγηση με περιβαλλοντικά ή κοινωνικά κριτήρια Ποσοστό βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος Συνολικές επενδύσεις στην έρευνα για δραστηριότητες της επιχείρησης που σχετίζονται με την περιβαλλοντική κοινωνική εταιρική διακυβέρνηση Χρήση Φυσικών Πόρων Υλικά που χρησιμοποιούνται κατά βάρος ή όγκο Κατανάλωση ενέργειας εντός του οργανισμού Κατανάλωση νερού Συνολικά απόβλητα σε τόνους Ποσοστό του συνόλου των αποβλήτων που ανακυκλώνονται Συνολική ενεργειακή κατανάλωση Άμεσες έμμεσες και λοιπές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) Μείωση (GHG) των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου Διαχείριση Πόρων Μείωση της κατανάλωσης ενέργειας Συνολικό βάρος των αποβλήτων, με βάση τον τύπο και τη μέθοδο διάθεσης Συνολικά απόβλητα σε τόνους Ποσοστό του συνόλου των αποβλήτων που ανακυκλώνονται Εκπομπές Αερίων και Κλιματική Άμεσες και έμμεσες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) Αλλαγή Μείωση (GHG) των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου Συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) 49

Μελέτη περίπτωσης Εργασιακά Δικαιώματα Ίσες ευκαιρίες Ενίσχυση Τοπικών Κοινωνιών Ανθρώπινα Δικαιώματα στην Προμηθευτική Αλυσίδα Πρόληψη και Καταπολέμηση της Διαφθοράς Δείκτες διαφορετικότητας στα Διοικητικά Όργανα & στους Εργαζόμενους Ηλικιακή διάρθρωση - κατανομή (αριθμός ισοδύναμων πλήρους απασχόλησης ανά ηλικιακή ομάδα, 10ετή διαστήματα) Ποσοστό ισοδύναμων πλήρους απασχόλησης γυναικών σε ανώτερες θέσεις επί του συνόλου των ισοδύναμων πλήρους απασχόλησης σε ανώτερες θέσεις Τύπος και ποσοστά τραυματισμών, επαγγελματικών ασθενειών, απώλειας ημερών εργασίας και απουσιών εργαζομένων και αριθμός θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων, ανά περιοχή & φύλο Θέματα Υ&Α που καλύπτονται στις επίσημες συμβάσεις με τα συνδικάτα Μέσος όρος ωρών εκπαίδευσης ανά έτος ανά εργαζόμενο με βάση το φύλο και με βάση την κατηγορία εργαζομένων Ποσοστό εργαζόμενων γυναικών επί του συνόλου των εργαζόμενων Περιστατικά διακρίσεων & διορθωτικές ενέργειες Ποσοστό ισοδύναμων πλήρους απασχόλησης γυναικών σε ανώτερες θέσεις επί του συνόλου των ισοδύναμων πλήρους απασχόλησης σε ανώτερες θέσεις Μέσος όρος δαπανών κατάρτισης ανά ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης ετησίως Άμεση οικονομική αξία που δημιουργείται και διανέμεται Συνολικός αριθμός και ποσοστό σημαντικών επενδυτικών συμφωνιών και συμβάσεων που περιλαμβάνουν όρους για τα ανθρώπινα δικαιώματα ή έχουν υποβληθεί σε έλεγχο σχετικά με το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Συνολικός αριθμός και ποσοστό λειτουργιών για τις οποίες έχουν πραγματοποιηθεί ανασκοπήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα ή αξιολογήσεις επιπτώσεων Ποσοστό νέων προμηθευτών που έχουν υποβληθεί σε έλεγχο σχετικά με το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Σημαντικές πραγματικές ή δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και σχετικές διορθωτικές ενέργειες Λειτουργίες που αξιολογήθηκαν για κινδύνους που σχετίζονται με τη διαφθορά Επιβεβαιωμένα περιστατικά διαφθοράς & διορθωτικές ενέργειες Μη συμμόρφωση με τη νομοθεσία και τους κανονισμούς σε κοινωνικο - οικονομικά θέματα Δαπάνες και πρόστιμα από προσφυγές και δίκες για πρακτικές στρέβλωσης του ανταγωνισμού, παραβάσεις αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας και μονοπωλιακές πρακτικές Ποσοστό εσόδων από περιοχές με Δείκτη Διαφθοράς κατά τη Διεθνή Διαφάνεια χαμηλότερο από 60 50

Μελέτη περίπτωσης Αποτελέσματα παράδειγμα Η σημασία επιλογής λειτουργικής μονάδας κατά την ανάλυση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Εκ πρώτης όψεως, στον πίνακα συγκεντρωτικής παραγωγής ισοδυνάμου CO2 (δεξί μέρος), η εταιρεία εμφάνισε πτώση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου κατά το έτος 2020, συγκριτικά με το έτος 2019. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπήρξε πτώση του κύκλου εργασιών, λόγω της επιδημίας covid19. Σε δεύτερη ανάγνωση, (αριστερό μέρος), τα αποτελέσματα για τις τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, για τα έτη 2019-2020, εκφρασμένες σε ισοδύναμο CO2 / ατομοδιανυκτέρευση, εμφανίζουν τελείως διαφορετική εικόνα. 51

Βιβλιογραφία 1. Κωνσταντίνος Μανασάκης, 2021, «Βιώσιμη Ανάπτυξη και Στρατηγική Επιχειρηματική Υπευθυνότητα σε Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις», Εκδόσεις Τζιόλα 2. Σημειώσεις μαθήματος Βιώσιμη Επιχειρηματικότητα & Επιχειρηματικά Σχέδια στο πλαίσιο του ΠΜΣ Βιoοικονομία Κυκλική Οικονομία και Βιώσιμη Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Πειραιά (2020-2022), Διδάσκουσα Κ. Κοτταρίδη 3. Σημειώσεις μαθήματος Εισαγωγή στη Βιοοικονομία, Κυκλική Οικονομία και Βιώσιμη Ανάπτυξη στο στο πλαίσιο του ΠΜΣ Βιoοικονομία Κυκλική Οικονομία και Βιώσιμη Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Πειραιά (2020-2022), Διδάσκοντες Θ. Μπαλαφούτης, Μ. Τσελεκούνης 4. Zeynep Şahin (2016) Content Analysis of Sustainability Reports: A Practice in Turkey, Διαθέσιμο στο: https://www.researchgate.net/publication/316881109_content_analysis_of_sustainability_reports_a_practice_in_turke y 5. UNGC. (2017). United Nations Global Compact Progress Report: Business Solutions to sustainable development. New York, USA: United Nations Global Compact. 6. PwC (2015), Make it your business: Engaging with the Sustainable Development Goals. [online] Available at: https://www.pwc.com/gx/en/sustainability/sdg/sdg%20research_final.pdf 7. UNGC. (2016). White paper : The UN Global Compact Ten Principles and the Sustainable Development Goals: Connecting, Crucially. UNGC. 8. Calabrese A, Costa R, Rosati F, 2015. A Feedback-based model for CSR assessment and materiality analysis. Accounting Forum, 39:312-317 52

Βιβλιογραφία 9. OECD (2019), Measuring Distance to the SDG Targets 2019: An assessment of where OECD countries stand, OECD Publishing, Paris. 10. Pitoska E., Giannakis K., Sdraka D., (2018), Corporate social responsibility and small-medium sized enterprises: evidence from Greece, Journal of Governance and Regulation, [e-journal] 7 (1), pp. 40-48. 11. https://www.iso.org/sdgs.html 12. KPMG Fauna & Flora International «Is natural capital a material issue? An evaluation of biodiversity and ecosystem services to accountancy professionals and the private sector», https://www.accaglobal.com/content/dam/acca/global/pdf-technical/environmental-publications/natural-capital.pdf, ημερομηνία ανάκτησης 7.11.2021 13. WordSteel Association, 2017, Life Cycle Inventory Methodology, LCI%20methodology%20report_2017_vfinal.pdf (worldsteel.org), ημερομηνία ανάκτησης 7.11.2021 14. European Commission, JOINT RESEARCH CENTRE Institute for Environment and Sustainability H08 Sustainability Assessment Unit, 2012, Product Environmental Footprint (PEF) Guide, PEF methodology final draft.pdf (europa.eu), ημερομηνία ανάκτησης 7.11.2021 15. Ελληνικός Κώδικας Βιωσιμότητας, https://greekcode.sustainablegreece2020.com, ημερομηνία ανάκτησης 7.11.2021 16. Debbie Haski-Leventhal, 2019, «Στρατηγική Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Εργαλεία και Θεωρίες για Υπεύθυνη Διοίκηση», Εκδόσεις Τζιόλα 17. Αναστάσιος Κων. Σεπέτης, 2020, «Χρηματοοικονομικά της Αειφόρου Ανάπτυξης Η Συμβολή των Πολικών και των Χρηματοοικονομικών Μεθόδων στην Αειφόρο Ανάπτυξης και στο Νέο Κοινωνικό Κράτος», Εκδόσεις Παπαζήση 18. Απολογισμός Βιωσιμότητας 2019-2020 της εταιρείας Metaxas Hospitality mhg-sustainability-report-2019-2020.pdf (metaxahospitality.gr) 53

Ενότητες 1 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ 2 Βιώσιμη επιχειρηματικότητα, μορφές και στάδια βιώσιμης επιχείρησης 3 Βασικές πτυχές και προσεγγίσεις της βιωσιμότητας 4 Ηγεσία στην Εποχή της Βιωσιμότητας και ο Διευθύνων Σύμβουλος βιωσιμότητας 5 Ο Ρόλος της Διοίκησης Λειτουργιών στην Εταιρική Αειφορία 6 Επιχειρηματική υπευθυνότητα σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις November 4-5, 2021 SBE Premises & Porto Palace Hotel, Thessaloniki 7 Greece Οδικός χάρτης εταιρικής υπευθυνότητας για ΜΜΕ 8 Απολογισμοί Βιωσιμότητας 54