ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΟ ΠΛΑΓΙΑΣ Εργασία του Σλάβεκ Ματράς Εκπαιδευτή Α.Π.
Εισαγωγή Στη χώρα μας, το αγωνιστικό παραπέντε βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο και είναι λίγοι οι πιλότοι που μπορούν να ακολουθήσουν και να σταθούν αξιόμαχα σε διεθνείς αγώνες, και ακόμα πιο λίγοι που μπορούν να στοχεύσουν σε διακρίσεις Πιστεύουμε ότι το αγωνιστικό πνεύμα πρέπει να εμφυτευτεί από νωρίς στους μαθητές αν θέλουμε να έχουμε αποτελέσματα. Τρόποι εισαγωγής καινούργιων πιλότων στον αγωνιστικό χώρο 1. Σεμινάρια Ένας τρόπος εισαγωγής καινούργιων πιλότων στον αγωνιστικό χώρο είναι να οργανώνονται τακτικά σεμινάρια ιδιαίτερα στις αρχές κάθε αγωνιστικής χρονιάς. Θέματα που μπορούν να αναλυθούν είναι : εξοπλισμός (GPS, Vario, Compeo και διάφορες νέες τεχνολογίες), τακτική αγώνων, ψυχολογία αγώνων, φυσική κατάσταση, συγκέντρωση, κλπ. 2. Διοργάνωση τοπικών αγώνων (συναντήσεων) Από τα πιο βασικούς και αποτελεσματικούς τρόπους προσέλκυσης είναι η ίδια η «πρακτική εφαρμογή». Στην Ελλάδα, μέσα στο χρόνο, γίνονται λίγοι αγώνες και σε αυτούς δεν μπορούν να πάρουν μέρος πιλότοι χαμηλότερου επιπέδου, όπως επίσης δεν μπορούν να λαμβάνουν μέρος όλοι λόγω απόστασης και εξόδων. Ίσως αν υπήρχαν περισσότερες διοργανώσεις συναντήσεις, μεγαλύτερος αριθμός πιλότων να μπορούσε να πάρει την εμπειρία. Μια από τις σκέψεις μας είναι να οργανώνονται μικροί τοπικοί αγώνες τα Σαββατοκύριακα όπου θα μπορούν οι πιλότοι να πετούν με κάποιο στόχο. Οι διοργανώσεις των αγώνων (συναντήσεων) μπορούν να ανατεθούν σε τοπικές λέσχες, σχολές και εμπόρους εξοπλισμών, οι οποίοι με μικρή επιβάρυνση θα εξασφαλίζουν την διεξαγωγή των αγώνων και την έκδοση αποτελεσμάτων και αν είναι δυνατό και κάποια έπαθλα στους νικητές. Επίσης, καλό θα ήταν να υπάρχουν κατηγορίες στις οποίες θα αγωνίζονται οι πιλότοι όπως, π.χ. ανάλογα με την κατηγορία αλεξιπτώτου ή την κατηγορία του διπλώματος. Τα τασκ να είναι στις δυνατότητες όλων των πιλότων που σημαίνει ο σχεδιασμός να είναι τέτοιος ώστε να υπάρχει ικανοποίηση των διαγωνιζομένων. Κατά αυτό τον τρόπο, πιλότοι χαμηλότερου επιπέδου θα μπορούν να βγάζουν το τασκ και ενδεχομένως να φτάνουν στο γκολ ενώ οι καλύτεροι θα μπορούν να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους (π.χ. πετώντας με μεγαλύτερη ταχύτητα). Οι νέοι πιλότοι που θα συμμετέχουν θα πρέπει να έχουν κάποια σχετική εμπειρία, να μπορούν να αποκτούν ύψος με ευκολία, να μην έχουν προβλήματα με
προσγειώσεις σε άγνωστα ή περιορισμένα σημεία και τέλος να έχουν καλό έλεγχο της πτέρυγας όταν πετούν σε αναταράξεις. Έτσι, υπάρχει διασκέδαση μαζί με προπόνηση και εξέλιξη. Από τέτοιες διοργανώσεις μπορούμε να έχουμε πολλαπλά κέρδη : Να καθιερωθούν σαν Greek League και να σταλεί η βαθμολογία στην FAI. Με χαμηλό κόστος μπορεί να γίνουν πολλοί αγώνες που θα δώσουν την ευκαιρία σε μεγάλο αριθμό πιλότων να λάβουν μέρος με χαμηλά έξοδα. Θα δώσουμε την ευκαιρία σε νέους πιλότους να δοκιμάσουν πτήση σε αγώνα δίπλα στους «καλούς». Διαφήμιση για σχολές, εξοπλισμούς, λέσχες και γενικά περιοχές στις οποίες διεξάγονται οι αγώνες. Θα γίνεται εξάσκηση στο scoring, στη χρήση του προγράμματος και στη χρήση του GPS. Θα έχουμε μεγαλύτερο αριθμό αγώνων για προπόνηση Εξάσκηση στο σχεδιασμό τασκ και στην πρόγνωση καιρού. Προετοιμασία Προπόνηση για διεθνείς αγώνες (PWC, Παγκόσμιο και Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα) 1. Αγωνιστικός εξοπλισμός Για να έχουμε καλά αποτελέσματα σε αγώνες, πιστεύουμε, είναι απαραίτητη η χρήση αγωνιστικού εξοπλισμού δηλαδή αλεξίπτωτο κατηγορίας Competition, ξαπλωτές ζώνες με κουκούλα και τελευταίας τεχνολογίας ηλεκτρονικά όργανα. Η χρήση αγωνιστικού εξοπλισμού έχει πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα. o Η αγωνιστική πτέρυγα έχει καλές επιδόσεις (λόγο κατολίσθησης, ταχύτητα) και καλή αίσθηση στο θερμικάρισμα με μετάδοση μεγάλου αριθμού πληροφοριών στον πιλότο. Από την άλλη μεριά, βέβαια, υπάρχουν και μειονεκτήματα όπως η αστάθεια στις αναταράξεις, ο σχετικά μεγάλος χρόνος και η απώλεια ύψους που χρειάζεται για την επαναφορά τις πτέρυγας σε φυσιολογική κατάσταση. Αυτό μπορεί να αποβεί επικίνδυνο σε πτήση κοντά στο βουνό ή μέσα σε μπουλούκι. Γι αυτό από τη στιγμή που κάποιος αποφασίσει να πετάξει με αγωνιστική πτέρυγα πρέπει να βάζει όσο το δυνατό περισσότερες πτήσεις έστω και με τις ασθενέστερες συνθήκες ώστε να έχει όσο το δυνατό καλύτερη αίσθηση της πτέρυγάς του και να προλαβαίνει επικίνδυνες καταστάσεις.
o o o o Οι ξαπλωτές και κλειστές ζώνες έχουν μειωμένη οπισθέλκουσα πετυχαίνοντας έτσι καλύτερο λόγο κατολίσθησης ιδιαίτερα σε υψηλές ταχύτητες. Ένα από τα μειονεκτήματα είναι η αστάθεια στον κατακόρυφο άξονα (yaw) με αποτέλεσμα μεγαλύτερο κίνδυνο για στρέψη (twist) λόγω μεγαλύτερης πλευρικής επιφάνειας. Επίσης, αυτές οι ζώνες έχουν μικρότερη προστασία πλάτης. Τα ηλεκτρονικά όργανα που χρησιμοποιούνται στους αγώνες μας δίνουν πολλές πληροφορίες αλλά χρειάζονται καλή εξάσκηση και δοκιμές πριν τους αγώνες γιατί μπορεί αντί να μας βοηθήσουν, να μας μπερδέψουν. Θεωρείται απαραίτητη η ύπαρξη εφεδρικού GPS και Vario και ένα καλό VHF. Καλό είναι να υπάρχει κάποιος έξτρα εξοπλισμός που μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμος όπως νερό (camel back), κάποια snacks (energy bars), αλλά και σχοινιά (αρντάνες), αυτοκόλλητα μπαλώματα, σουγιάς, σφυρίχτρα, φακός, μικρό φαρμακείο (μεγαλύτερο αν ταξιδεύουμε σε άγνωστες περιοχές!), έξτρα μπαταρίες για όργανα, VHF, κινητό, μπουκαλάκι για το ψιλό και τέλος στυλό και αυτοκόλλητα. Βασικό ρόλο παίζει η καλή ενδυμασία. Πρέπει να ντυνόμαστε ζεστά και να προσπαθούμε να προβλέπουμε τις θερμοκρασίες που ενδέχεται να βρεθούμε και να εξοπλιζόμαστε αντίστοιχα. Ένα τασκ μπορεί να μας βάλει σε μεγάλα ύψη και χαμηλές θερμοκρασίες για πολλές ώρες. Ένας παγωμένος πιλότος είναι ένας αναποτελεσματικός και ίσως επικίνδυνος πιλότος. Για το λόγο αυτό πρέπει να υπάρχει πάντα ισοθερμικό fleece κάτω από τη φόρμα και να έχουμε δεύτερα γάντια και μπαλακλάβα. Με φουλ, λοιπόν, αγωνιστικό εξοπλισμό και την πίστη ότι δεν μας λείπει τίποτα, αποκτούμε θετική ψυχολογία και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, δεν νοιώθουμε ότι υστερούμε από τους άλλους και ξεκινάμε τον αγώνα αισθανόμενοι ίσοι με τους υπόλοιπους. 2. Προπόνηση Από τα βασικότερα εργαλεία αγωνιστικής κατάρτισης είναι η προπόνηση. Παρακάτω δίνονται κάποιοι τρόποι καλής προπόνησης : Πρέπει να πετάμε πάντα με κάποιο στόχο. Να σχεδιάζουμε τασκ ανάλογα με τον τόπο και τις καιρικές συνθήκες και να προσπαθούμε να ολοκληρώσουμε όπως αν πετάγαμε σε αγώνα.
Ομαδικές πτήσεις με πιλότους παρεμφερούς επιπέδου όπου μπορεί μετά την πτήση να γίνονται αναλύσεις, συγκρίσεις, λάθη και σωστά. Να πετάμε «παίζοντας κυνηγητό» - ένας καλός τρόπος εξάσκησης στο να ΜΗΝ μένουμε μόνοι μας στον αγώνα. Πριν κάθε αγωνιστική σαιζόν καλό είναι να κάνουμε ένα SIV course με τον εξοπλισμό που θα χρησιμοποιήσουμε. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να αποκτήσουμε την ανάλογη ψυχολογία ώστε να αντεπεξέλθουμε σε τυχόν απρόοπτα και να έχουμε την ψυχραιμία να κάνουμε χρήση του εφεδρικού έγκαιρα. Αν βρεθούμε σε πολυκοσμία και «χάσουμε» το αλεξίπτωτο πρέπει να τραβήξουμε αμέσως το εφεδρικό ώστε να μην παρασύρουμε άλλους. Είναι βασικό να πετάμε σε όσο περισσότερους οργανωμένους αγώνες μπορούμε (πρωταθλήματα εντός και εκτός Ελλάδας). Η φυσική κατάσταση πρέπει να είναι σε καλό επίπεδο. Καθώς το επίπεδο των αγώνων ανεβαίνει, τα τασκ γίνονται πολύωρα και κουραστικά. Ένα κουρασμένο σώμα πάει με ένα κουρασμένο πνεύμα και ένα κουρασμένο πνεύμα δύσκολο να αποφασίσει σωστά και έγκαιρα. Έτσι, λοιπόν, ακολουθώντας όλα τα παραπάνω, φτάνει η ώρα να δηλώσουμε συμμετοχή σε έναν αγώνα είτε σαν μέλος εθνικής ομάδας, είτε ιδιωτικά. Συμμετοχή σε διεθνείς αγώνες 1. Η εγγραφή Όταν συμμετέχουμε ιδιωτικά, ξεκινάμε από μια εγγραφή μέσω internet και αφού πάρουμε θετική απάντηση ξεκινάμε τις προετοιμασίες. Προσπαθούμε να μαζέψουμε όσο το δυνατό περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά το μέρος και τις καιρικές συνθήκες. Επίσης, συγκεντρώνουμε όλα τα απαραίτητα έγγραφα και δικαιολογητικά όπως ασφάλειες (οι κρατικές ασφάλειες χρειάζονται ένα μήνα για την έκδοση «ευρωπαϊκού αντίγραφου», για τρίτες χώρες τα πράγματα μπλέκουν!), διπλώματα οδήγησης (για χώρες εκτός Ε.Ε. χρειάζεται να γίνουν διεθνή στην ΕΛΠΑ), competition licenses, πιστοποιητικά αλεξιπτώτου (ιδιαίτερα για πρωτότυπα χρειάζεται και load test). Πρέπει να βρισκόμαστε στον τόπο του αγώνα τουλάχιστο μια μέρα πριν την ημέρα επίσημης προπόνησης, για προσαρμογή και τη διαδικασία εγγραφής. Κατά τη διάρκεια της εγγραφής συμπληρώνουμε την αίτηση του αγώνα (καλό είναι να της έχουμε δώσει μια ματιά στη σελίδα του διοργανωτή στο internet, ώστε να είμαστε σίγουροι ότι έχουμε τα απαραίτητα στοιχεία και να αποφύγουμε μπλεξίματα της τελευταίας στιγμής). Φορτώνουμε το ή τα GPS και τσεκάρουμε αν έχουν φορτωθεί όλα τα σημεία (waypoints), παίρνουμε τους χάρτες, τα σχετικά έγγραφα, τα τηλέφωνα επικοινωνίας με τη
διοργάνωση και τα αυτοκόλλητα νούμερα. Ενημερωνόμαστε για το σύστημα διαχείρισης αποτελεσμάτων (scoring) που θα χρησιμοποιηθεί από τον διοργανωτή και τις ιδιαιτερότητές του (π.χ. το GAP 2002 πριμοδοτεί τον πιλότο που φεύγει μπροστά από τα μπουλούκια). 2. Η επίσημη προπόνηση Σίγουρα πριν ανέβουμε στο βουνό πρέπει να κάνουμε έλεγχο του εξοπλισμού μας : έλεγχος μπαταριών οργάνων, VHF, κινητού, αν το VHF είναι σε σωστή συχνότητα, αν έχουμε τα σωστά ρούχα, αντηλιακό, φωτογραφική μηχανή. Τέλος κολλάμε το νούμερο στην πτέρυγα. Συνήθως η πρώτη μέρα είναι μέρα προπόνησης που γίνονται δοκιμαστικά τασκς και είναι η κατάλληλη μέρα για τις τελευταίες ρυθμίσεις στον εξοπλισμό. Αν υπάρχουν περιθώρια καλό είναι να οδηγούμε με αυτοκίνητο και να βλέπουμε όλα τα σημεία μελετώντας τις ιδιαιτερότητές τους. Καλό είναι να τσεκάρουμε τη λίστα των συμμετεχόντων και να σημειώσουμε τα νούμερα των «καλών» για να προσπαθήσουμε να πετάξουμε κοντά τους. 3. Ο αγώνας Πριν κάθε αγωνιστική μέρα τσεκάρουμε τον πίνακα ανακοινώσεων για τον καιρό, ώρα briefing, ώρα αναχώρησης για απογείωση, τυχόν έκτακτες πληροφορίες, κλπ. Τις αγωνιστικές μέρες φροντίζουμε να κοιμόμαστε νωρίς μετά από ελαφρύ βραδινό, να αποφεύγουμε το αλκοόλ, ξυπνάμε νωρίς, πίνουμε πολύ νερό (αποφυγή αφυδάτωσης), αποφεύγουμε καφέδες (προκαλεί διούρηση), τρώμε ελαφρύ πρωινό πλούσιο σε πρωτεΐνες και θερμίδες, πηγαίνουμε στο general briefing, παίρνουμε το lunch pack (αφού πρώτα ελέγξουμε ότι είναι φρέσκο), γεμίζουμε το νερόσακο (μπορούμε να τον αδειάσουμε ανάλογα πριν την πτήση, αν χρειαστεί) και ανεβαίνουμε στην απογείωση όσο πιο νωρίς μπορούμε. Καλό είναι να πίνουμε νερό συχνά κατά τη διάρκεια της πτήσης αλλά και να τρώμε κάτι εύκολο, ας πούμε, κάθε μια ώρα (ξηρούς καρπούς, energy bar). Στην απογείωση διαλέγουμε ένα καλό μέρος για να απλώσουμε το αλεξίπτωτο, ξεμπερδεύουμε τα σχοινιά, τα μαζεύουμε πρόχειρα και τα σκεπάζουμε με ρούχα ή ένα κατάλληλο κομμάτι ελαφρύ πλαστικό ή ψιλό αλουμίνιο, για να τα προστατέψουμε από τον ήλιο. Προετοιμάζουμε τα όργανα (σβήνουμε παλιές πτήσεις από το GPS) ρυθμίζουμε την τοπική ώρα και περιμένουμε το briefing. Την ώρα του briefing ακούμε προσεκτικά όλες τις πληροφορίες, καταχωρούμε το τασκ στο/στα GPS, τσεκάρουμε αν τα χιλιόμετρα του πίνακα συμφωνούν με τα όργανα και τέλος γράφουμε τους πυλώνες και την ώρα του start σε αυτοκόλλητο χαρτάκι που κολλάμε σε εμφανές σημείο για να το βλέπουμε συνέχεια. Πρέπει ακόμα να θυμόμαστε την φορά της στροφής πάνω από την απογείωση. Όσο μας μένει χρόνος καλό είναι να μελετήσουμε το τασκ στο χάρτη και να θυμηθούμε όλες τις
πληροφορίες που έχουμε. Στη συνέχεια κοιτάζουμε για ιδιαιτερότητες όπως πηγές ανοδικών αλλά και στείρες περιοχές, συγκλίσεις, δυσκολίες, μακρινές μεταβάσεις (glides), υπήνεμα, προσγειώσεις και σχεδιάζουμε μια πιθανή διαδρομή τακτική. Όταν ανοίξει το παράθυρο και έχουμε ενδείξεις ότι «ο καιρός κρατάει», απογειωνόμαστε όσο πιο γρήγορα γίνεται. Είναι βασικό να πετάμε πριν απογειωθούν οι περισσότεροι έτσι ώστε να μας βρουν αυτοί στον αέρα και όχι εμείς. Αρχικά προσπαθούμε να πάρουμε όσο το δυνατόν περισσότερο ύψος μπορούμε. Πρέπει να θυμόμαστε ότι το start είναι ένα από τα πιο κρίσιμα και σημαντικά σημεία του αγώνα. Όταν ανοίξει πρέπει να είμαστε όσο πιο ψηλά και όσο πιο κοντά στη γραμμή. Στο θερμικάρισμα συνεργαζόμαστε με τους άλλους αλλά ψάχνουμε και εκμεταλλευόμαστε την καλύτερη και γρηγορότερη άνοδο. Είναι σημαντικό να αποφασίσουμε πολύ γρήγορα πότε πρέπει να φύγουμε. Μετά το start διαλέγουμε το γκρουπ που εμείς κρίνουμε ότι διάλεξε την καλύτερη διαδρομή και προσπαθούμε να πετάμε όσο το δυνατό πιο κοντά τους. Στις μεταβάσεις (glides), όσο το επιτρέπουν οι συνθήκες, πετάμε με επιτάχυνση. Αν υπάρχει κόσμος μπροστά μας, είναι σχετικά εύκολο να διαλέξουμε την καλύτερη διαδρομή. Αν είμαστε μόνοι (σημαίνει ότι είμαστε πολύ μπροστά ή πολύ πίσω), παρατηρούμε τον ουρανό και το έδαφος. Πρέπει να αποφεύγουμε τα αδύναμα και σπασμένα θερμικά αν νοιώθουμε και πιστεύουμε ότι πιο κάτω θα βρούμε καλύτερα. Αν δεν έχουμε ενδείξεις για κάτι καλύτερο ή πλησιάζουμε στο τέλος της ημέρας τα δουλεύουμε με προσοχή. Πρέπει να υπολογίζουμε καλά το final glide, με τη βοήθεια των οργάνων και αν έχουμε καλό ύψος και οι συνθήκες το επιτρέπουν, πάμε όσο πιο γρήγορα γίνεται. Στον αγώνα και το δευτερόλεπτο είναι πολύ χρήσιμο. Πρέπει, όμως, να είμαστε 100% σίγουροι ότι περάσαμε τη γραμμή του γκολ γιατί για λίγα μέτρα μπορεί να χαθεί ολόκληρη η πτήση. Μετά την προσγείωση δηλώνουμε παρουσία και παραδίνουμε το GPS. Είναι πολύ χρήσιμο να κάνουμε ανάλυση της πτήσης και των αποτελεσμάτων για να μπορούμε να σχεδιάσουμε τη στρατηγική μας για τις επόμενες μέρες.
Συμπεράσματα Τα τελευταία χρόνια, το αγωνιστικό Αλεξίπτωτο Πλαγιάς έχει ξεχωρίσει από το ψυχαγωγικό. Στις πανευρωπαϊκές και παγκόσμιες διοργανώσεις το επίπεδο είναι φοβερά ανεβασμένο, τόσο σε εξοπλισμό όσο και σε αγωνιστική κατάσταση. Πιστεύουμε ότι οι Έλληνες πιλότοι μπορούν να διακριθούν αρκεί να πάρουν σοβαρά το σπορ και να ασχοληθούν με μεγαλύτερη προσοχή και αφοσίωση, συμμετέχοντας σε πολλούς αγώνες με κατάλληλο εξοπλισμό, κυρίως αγώνες σε κοντινές χώρες όπου το αγωνιστικό επίπεδο είναι υψηλότερο από της χώρας μας. Η προπόνηση με συναθλητές και η ανταλλαγή πληροφοριών και τακτικών είναι πολύ χρήσιμη. Η προετοιμασία και η καλή φυσική και πνευματική κατάσταση, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο τόσο στις ασφαλείς πτήσεις αλλά και στις επιδόσεις. Πιστεύουμε ότι η εργασία αυτή θα χρησιμεύσει στους συναθλητές μας και κλείνοντας ευχόμαστε καλές πτήσεις με ασφάλεια και καλή επιτυχία.