Ερωτηματολόγιο από το ΚΥΠΕ

Ερωτηματολόγιο από το ΚΥΠΕ Ερωτηματολόγιο από το ΚΥΠΕ προς τον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, κ. Πανίκο Δημητριάδη, που δόθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2013 από τους Κώστα Σταυρινό και Γρηγόρη Σάββα Ερ.: Πολλά λέχθηκαν και λέγονται για το κατά πόσον ήταν ορθότερο να υλοποιείτο το πρώτο κούρεμα καταθέσεων. Ποια είναι η θέση σας επί αυτού του θέματος. Ήταν δυνατό να διασωθεί η Λαϊκή Τράπεζα με την εφαρμογή του πρώτου κουρέματος; Aπ.: Σύμφωνα με τα τότε δεδομένα αναμένετο ότι η Κύπρος θα λάμβανε μέχρι 10 δις. για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της, περιλαμβανομένης της Λαϊκής Τράπεζας. Δυστυχώς κατά τη συνεδρία του Eurogroup στις 15 Μαρτίου 2013, αποφασίστηκε ότι τόσο η Τράπεζα Κύπρου όσο και η Λαϊκή Τράπεζα θα έπρεπε να ανακεφαλαιοποιηθούν από την εσωτερική αγορά της Κύπρου και όχι από χρήματα του Προγράμματος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, αποφασίστηκε όπως επιβληθεί τέλος (κούρεμα) επί όλων των καταθέσεων, ασφαλισμένων και ανασφάλιστων ούτως ώστε να εξευρεθεί το ποσό που απαιτείτο για την ανακεφαλαιοποίηση των δύο εν λόγω τραπεζών. Οτιδήποτε λεχθεί σήμερα σε σχέση με την πρώτη απόφαση που έλαβε το Eurogroup στις 15 Μαρτίου 2013 και κατά πόσο αυτή θα οδηγούσε σε άλλα αποτελέσματα από αυτά που είχαμε από την απόφαση που πήρε το Eurogroup στις 25 Μαρτίου 2013, αποτελεί απλώς εικασίες. Σήμερα έχουμε συγκεκριμένα δεδομένα μπροστά μας τα οποία προέκυψαν από γεγονότα που ακολούθησαν την πρώτη απόφαση του Eurogroup και, συνεπώς, θα πρέπει βάσει αυτών των δεδομένων να συνεχίσουμε να λαμβάνουμε μέτρα και να εφαρμόζουμε πολιτικές οι οποίες θα αποκαταστήσουν την ευρωστία του τραπεζικού μας συστήματος, επαναφέροντας την πλήρη εμπιστοσύνη του κοινού, των επενδυτών και των αγορών. Ερ.: Σας επικρίνουν ότι «κρατήσετε στον αναπνευστήρα» την Λαϊκή Τράπεζα μέχρι τις προεδρικές εκλογές. Μάλιστα, γερμανικά ΜΜΕ υποστηρίζουν ότι η Τράπεζα συνέχιζε να παίρνει έκτακτη ρευστότητα μέσω της ΕΚΤ, προκειμένου ορισμένοι «καλά ενημερωμένοι επενδυτές», όπως εσείς τους αποκαλέσετε σε συνέντευξή σας, να μπορέσουν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους. Πώς απαντάτε; 1

Aπ.: Όπως επανειλημμένα έχω αναφέρει, η ΕΚΤ δεν έφερε ένσταση στην παραχώρηση επείγουσας ρευστότητας (ELA) από την ΚΤΚ στη Λαϊκή Τράπεζα λαμβάνοντας υπόψη την προοπτική ανακεφαλαιοποίησης και πλήρους αποκατάστασης της φερεγγυότητας της τράπεζας από το πρόγραμμα στήριξης με την Τρόικα. Υπενθυμίζεται ότι η Κύπρος είχε υποβάλει αίτηση για ένταξη στο μηχανισμό στήριξης τον Ιούνιο του 2012 και είχε επέλθει προκαταρκτική συμφωνία με την Τρόικα στους όρους του Μνημονίου Συναντίληψης το Νοέμβριο του 2012. Συνεπώς, η παροχή ELA στη Λαϊκή Τράπεζα γινόταν βάσει των πιο πάνω παραμέτρων με στόχο τη στήριξη της ρευστότητας της τράπεζας και την αποφυγή αλυσιδωτών αρνητικών επιπτώσεων για ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα και την κυπριακή οικονομία από ενδεχόμενη κατάρρευσή της. Ερ.: Η Γενική Συνέλευση της Τράπεζας Κύπρου ολοκληρώθηκε, χωρίς την Διαχειρίστρια της Λαϊκής Τράπεζας να συμμετέχει ενεργά στην εκλογή του νέου ΔΣ της τράπεζας. Έγινε γνωστό ότι εσείς διαφωνήσατε με την απόφαση όπως ο Γενικός Διευθυντής του Υπ. Οικονομικών να ψηφήσει εκ μέρους του 18% της Λαϊκής. Επί της ουσίας πού εντοπίζεται η διαφωνία σας με την πλειοψηφική απόφαση της Αρχής Εξυγίανσης; Aπ.: Όπως γνωρίζετε οι αποφάσεις της τριμελούς Αρχής Εξυγίανσης λαμβάνονται με απλή πλειοψηφία και οι όποιες διαφωνίες καταγράφονται στα πρακτικά. Η Αρχή Εξυγίανσης δεν έχει ακόμα καθορίσει όλες τις παραμέτρους του τρόπου λειτουργίας της. Μεταξύ άλλων, η Αρχή Εξυγίανσης δεν έχει ακόμα καθορίσει αν θα δημοσιοποιούνται οι αποφάσεις της ή κάποιες από αυτές, και τι ακριβώς θα περιλαμβάνει μια τέτοια δημοσιοποίηση. Γι' αυτό το λόγο θεωρώ ορθότερο να μην τοποθετηθώ επί του παρόντος έως ότου η Αρχή Εξυγίανσης επεξεργαστεί το γενικότερο θέμα της δημοσιοποίησης ή μη των αποφάσεών της. Ερ.: Υπήρξε πολλή συζήτηση για το διαχωρισμό της Τράπεζας Κύπρου σε αμιγώς τραπεζικές εργασίες και μιας κτηματικής τράπεζας. Ποια είναι η θέση σας επί του ζητήματος και σας ρωτάμε ως εποπτική αρχή. Επί της αρχής θα ήταν σωστή μια κίνηση που να διαχώριζε το core banking της μοναδικής, πλέον συστημικής τράπεζας της Κύπρου από τις λοιπές και ίσως πιο ριψοκίνδυνες εργασίες; 2

Aπ.: Με βάση το Μνημόνιο Συναντίληψης με την Τρόικα, η Τράπεζα Κύπρου καλείται να εκπονήσει σχέδιο αναδιάρθρωσης, το οποίο θα διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της τράπεζας, την αποκατάσταση της φερεγγυότητάς της και την επάνοδο στην κερδοφορία. Στόχος είναι να κερδηθεί εκ νέου η εμπιστοσύνη προς την τράπεζα από τους πελάτες, τους επενδυτές και τις αγορές. Συνεπώς, καλείται το νέο Διοικητικό Συμβούλιο της τράπεζας να θέσει ως πρώτιστο καθήκον την ετοιμασία και ακολούθως την εφαρμογή του σχεδίου αναδιάρθρωσης για επίτευξη των πιο πάνω στόχων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να τύχει προσεκτικής μελέτης η εισήγηση που έχει κατατεθεί από διάφορες πλευρές για διαχωρισμό των εργασιών της τράπεζας σε εμπορικές και κτηματικές. Εάν προκύψει από τη μελέτη που θα γίνει ότι κάτι τέτοιο είναι επωφελές για την τράπεζα, τότε θα πρέπει να γίνουν προσεκτικά βήματα για την εφαρμογή του ανάλογου σχεδιασμού. Εκ πρώτης όψεως φαίνεται να υπάρχουν σημαντικά πλεονεκτήματα από μια τέτοια ενέργεια. Ωστόσο, θα πρέπει να μελετηθούν τα πρακτικά, τεχνικά, νομικά και άλλα ζητήματα που εγείρονται προτού ληφθούν οποιεσδήποτε αποφάσεις. Η ΚΤΚ, ασκώντας τις εποπτικές της αρμοδιότητες, θα συζητήσει το θέμα με τη νέα διοίκηση και τους συμβούλους της τράπεζας ούτως ώστε να παρθούν οι πιο σωστές, υπό τις περιστάσεις, αποφάσεις. Ερ.: Πώς βλέπετε το μέλλον του τραπεζικού τομέα, μετά τη βίαιη συρρίκνωσή του συνεπεία των αποφάσεων του Eurogroup; Δεδομένης της βαθιάς ύφεσης που επηρεάζει την Κύπρο, την οποία οίκοι αξιολόγησης ανεβάζουν πέραν του 10%, θεωρείτε ότι η ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού τομέα, στη βάση του ακραίου σεναρίου της Pimco είναι αρκετή για να επιτρέψει στις τράπεζες να απορροφήσουν τις αυξημένες ζημιές ή θα προκύψουν νέες κεφαλαιακές ανάγκες; Aπ.: Η συρρίκνωση του Κυπριακού τραπεζικού τομέα θα πρέπει να θεωρηθεί ως πρόκληση η οποία, με τους κατάλληλους χειρισμούς, μπορεί να συμβάλει στην εξυγίανση των τραπεζών, περιορίζοντας τους υπερβολικούς κινδύνους στους οποίους μερικές τράπεζες ήταν εκτεθειμένες, κυρίως στο εξωτερικό. Βέβαια, αυτό πρέπει να γίνει σταδιακά, εντός λογικού χρονικού διαστήματος, έτσι που η αποξένωση από μερικές δραστηριότητες του εξωτερικού να μην καταλήξει σε σημαντικές ζημιές. Ταυτόχρονα, η σταδιακή συρρίκνωση μπορεί να διευκολύνει τον εξορθολογισμό των 3

δραστηριοτήτων, κυρίως εντός Κύπρου, όπως η αναβάθμιση των υπηρεσιών που προσφέρονται σε ξένους (ιδιώτες, επιχειρηματίες, επενδυτές), έτσι που ο χρηματοοικονομικός τομέας να ανακτήσει το ρόλο του ως δυναμικό στοιχείο ανάπτυξης για την κυπριακή οικονομία. Σε ό,τι αφορά την κεφαλαιακή επάρκεια στο τραπεζικό σύστημα και τη δυνατότητα απορρόφησης ζημιών (κυρίως ζημιών από επισφαλείς λογαριασμούς), η κατάσταση όπως διαμορφώνεται τώρα επιτρέπει την έκφραση αισιοδοξίας υπό δύο, αλληλένδετες, προϋποθέσεις: (α) Οι τράπεζες (περιλαμβανομένου του Συνεργατισμού) θα ολοκληρώσουν και θα εφαρμόσουν στους επόμενους λίγους μήνες πλήρη σχέδια αναδιοργάνωσης, περικοπής δαπανών και ανάκαμψης που θα τους επιτρέψουν, σύντομα, να επιτύχουν σημαντική κερδοφορία σε λειτουργικό επίπεδο. Εννοείται ότι τα σχέδια αυτά θα πρέπει να στοχεύουν, επίσης, στην αποτελεσματική διαχείριση του προβλήματος χαρτοφυλακίου δανείων. (β) Θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη του κοινού προς τις τράπεζες και θα σταθεροποιηθεί η ρευστοτική τους κατάσταση, η οποία θα τους επιτρέψει πολύ σύντομα να προβούν στην παροχή πιστωτικών διευκολύνσεων προς την οικονομία (απαραίτητη προϋπόθεση για αναστροφή της οικονομικής ύφεσης στην οποία βρίσκεται, υπό του παρόντος, η οικονομία μας). Ερ.: Έχετε πολλές φορές πει πως τα προβλήματα του τραπεζικού τομέα, πέραν της υπερβολικής έκθεσης στα Ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου, οφείλονται στην υπερβολική επέκταση των εμπορικών τραπεζών στην εγχώρια αγορά χωρίς επαρκή διαχείριση των κινδύνων, ενώ η καταστροφή του χρηματοπιστωτικού τομέα αποδίδεται και στην φτωχή εποπτεία εκ μέρους της ΚΤΚ. Μετά και τη συμφωνία με το Eurogroup και το μνημόνιο, η Εποπτική Αρχή θα γίνει πιο αυστηρή και πιο προληπτική; θα απαιτείται από τις εμπορικές τράπεζες να τηρούν αυξημένες προβλέψεις; Aπ.: Την τελευταία δεκαετία η κυπριακή οικονομία αναπτύχθηκε βάσει ενός επιχειρηματικού μοντέλου στο οποίο υπέρμετρη βαρύτητα είχε ο χρηματοπιστωτικός τομέας, με δεσπόζουσα θέση τις εγχώριες τράπεζες. Η χώρα, στην προσπάθεια της να καταστεί κορυφαίος πάροχος διεθνών τραπεζικών υπηρεσιών, κατάφερε να προσελκύσει σημαντικές εισροές ξένων καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα. Σε αυτό 4

συνέβαλαν, μεταξύ άλλων, και τα σχετικά υψηλά επιτόκια καταθέσεων, τα οποία ήταν κατά μέσο όρο σαφώς υψηλότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα επιτόκια στην υπόλοιπη ζώνη του ευρώ. Ως επακόλουθο, υπήρξε δραματική επέκταση των ισολογισμών των τραπεζών, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, o συνολικός τραπεζικός τομέας και οι εγχώριες τράπεζες σε ενοποιημένη βάση από 388% και 286% του ΑΕΠ, αντίστοιχα, στο τέλος 2004 έφθασαν στο σημείο να αντιπροσωπεύουν μέχρι και 953% και 601% του μεγέθους της κυπριακής οικονομίας, αντίστοιχα, τον Ιούνιο 2010. Η πιο πάνω εξέλιξη είχε ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση μεγάλων ανισορροπιών και ευπαθειών στον τραπεζικό τομέα. Καταρχήν, η ραγδαία εγχώρια πιστωτική επέκταση που διευκολύνθηκε από τις σημαντικές εισροές ξένων καταθέσεων καθώς και ασύνετες πρακτικές δανεισμού εκ μέρους των τραπεζών, λόγω ανεπαρκών πλαισίων διαχείρισης κινδύνων και εταιρικής διακυβέρνησης, τροφοδότησαν μια άνθηση του τομέα της ακίνητης περιουσίας. Όταν εμφανίστηκαν σοβαρά προβλήματα στον εν λόγω κλάδο της οικονομίας, η ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών επιδεινώθηκε δραματικά. Επίσης, η επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης των τραπεζικών δανείων είχε ως αποτέλεσμα τη διαρκή μεγέθυνση του χρέους των εγχώριων νοικοκυριών και μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων, γεγονός που καθιστούσε τους δύο τομείς ευάλωτους σε ενδεχόμενους κλυδωνισμούς. Ταυτόχρονα, η πολιτική αυξημένων επιτοκίων δανεισμού από τις τράπεζες λόγω των προσφερόμενων υψηλών καταθετικών επιτοκίων, υπήρξε ακόμη ένας επιβαρυντικός παράγοντας για τη χρηματοοικονομική θέση των νοικοκυριών και επιχειρήσεων, μειώνοντας τη δυνατότητα εξυπηρέτησης των δανειακών υποχρεώσεών τους. Παράλληλα, υπήρξε σημαντική επέκταση των κυπριακών τραπεζών στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στην Ελλάδα με αισθητή αύξηση των χρηματοδοτικών ανοιγμάτων στον ιδιωτικό τομέα, η οποία συνεχίστηκε και κατά τη διάρκεια της περιόδου παρατεταμένης ύφεσης της οικονομίας. Η επιδείνωση των μακροοικονομικών συνθηκών στην Ελλάδα οδήγησε σε ραγδαία αύξηση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων. 5

Επιπλέον, οι κυπριακές τράπεζες υπέστησαν πολύ μεγάλες απώλειες από την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα («PSI»). Αυτό είχε περαιτέρω σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην ευρωστία των ισολογισμών τους. Κατά την άποψή μου, κατά την πιο πάνω περίοδο, η ΚΤΚ θα μπορούσε να είχε ασκήσει αυστηρότερο εποπτικό έλεγχο, ο οποίος θα περιόριζε τη διάθεση και τη δυνατότητα των τραπεζικών ιδρυμάτων να αναλαμβάνουν υπέρμετρους κινδύνους, θα διασφάλιζε την ύπαρξη επαρκούς πλαισίου διαχείρισης κινδύνων και εταιρικής διακυβέρνησης στις τράπεζες και θα μείωνε αισθητά τους τεράστιους κινδύνους για τη χώρα που δημιουργήθηκαν με τη δραματική αύξηση των ισολογισμών των δύο μεγαλύτερων κυπριακών τραπεζών, γεγονός που κατέστησε το κράτος και την εγχώρια οικονομία ουσιαστικά όμηρους τους με επακόλουθο τα τραγικά συμβάντα που βιώνουμε τώρα. Ερ.: Καταρτίστηκε σε συνεργασία με την Τρόικα ένας οδικός χάρτης για την άρση των περιοριστικών μέτρων στη ροή κεφαλαίου. Υπήρξε η άποψη ότι τα μέτρα μπορεί να αρθούν εξ ολοκλήρου μέχρι το 2014, ενώ ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Εθνικής Οικονομίας Χριστόφορος Πισσαρίδης διατύπωσε την εκτίμηση ότι θα απαιτηθούν δύο χρόνια για την άρση των περιοριστικών μέτρων. Είναι, κατά την άποψή σας, εφικτό τα μέτρα να αρθούν εξ ολοκλήρου το 2014 και υπό ποίες προϋποθέσεις; Aπ.: Τα περιοριστικά μέτρα επιβλήθηκαν ώστε να διασφαλιστεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Βασική αρχή της στρατηγικής για τη σταδιακή κατάργηση των περιοριστικών μέτρων είναι ότι τα περιοριστικά μέτρα θα παραμείνουν σε ισχύ μόνο για όσο χρονικό διάστημα είναι άκρως απαραίτητο. Συνεπώς, θα καταργηθούν εξ ολόκληρου όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν. Η αναδόμηση της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό μας σύστημα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την κατάργηση των περιοριστικών μέτρων. Ερ.: Η μελέτη βιωσιμότητας του κυπριακού δημοσίου χρέους ανεβάζει το χρέος στο 126% το 2016 και για αυτό ζητείται αυστηρή εφαρμογή των προνοιών του μνημονίου. Ωστόσο διάφοροι οίκοι αξιολόγησης και οργανισμοί, πιο πρόσφατα ο οίκος Moody s, ανεβάζει το χρέος ως ποσοστό 6

του ΑΕΠ στο 140%. Εσείς τι πιστεύετε, θα «βγουν» τα νούμερα ή θα υπάρξει πρόβλημα βιωσιμότητας του χρέους στο μέλλον; Aπ.: Η μελέτη βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους οποιασδήποτε χώρας μέλους της ζώνης του ευρώ, η οποία υπόκειται σε αυστηρό πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής, αποτελεί βασική προϋπόθεση για την έναρξη αλλά και τη συνέχιση παροχής οικονομικής βοήθειας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) προς τη χώρα μέλος. Η σχετική μελέτη βασίζεται στην ανάλυση της ικανότητας της χώρας να χρηματοδοτήσει τους στόχους πολιτικής της και να εξυπηρετήσει τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνει σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Σε γενικές γραμμές, η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους μιας χώρας εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από τα επιτόκια δανεισμού για εξυπηρέτηση των δανείων που αναλαμβάνει, καθώς και την πορεία των δημοσιονομικών και μακροοικονομικών μεταβλητών, δηλαδή το ύψος του πρωτογενούς ισοζυγίου και το ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης. Ενδεχόμενοι κίνδυνοι ελλοχεύουν αναφορικά με την επιτυχή εφαρμογή οποιουδήποτε προγράμματος, ως εκ τούτου η αξιοποίηση της ανάλυσης της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την αξιολόγηση της υλοποίησης του προγράμματος. Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου θεωρεί πως εφόσον η Κυπριακή Δημοκρατία παραμείνει πιστή στην υλοποίηση του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής και με βάση τα τελευταία δεδομένα, δεν θα υπάρξει πρόβλημα βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους. Σημειώνεται ότι οι εκτιμήσεις των οίκων αξιολόγησης, συμπεριλαμβανομένου του οίκου Moody s, αναφορικά με τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους είναι δυσμενέστερες από εκείνες που περιλαμβάνονται στο Μνημόνιο Συναντίληψης λόγω των αρνητικότερων προβλέψεων που ενσωματώνουν για τη γενικότερη πορεία της οικονομίας. Εντούτοις, τα μεγέθη για το πρώτο εξάμηνο του 2013 είναι ευνοϊκότερα από αυτά που συμπεριλαμβάνει το Μνημόνιο Συναντίληψης και, ως εκ τούτου, διαφαίνεται ότι οι εκτιμήσεις των οίκων αξιολόγησης είναι ιδιαίτερα δυσμενείς και με μικρή πιθανότητα να υλοποιηθούν. Αναφορικά με τις προαναφερθείσες δικλείδες για διασφάλιση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους, αυτές περιλαμβάνουν την παροχή μακροπρόθεσμων δανείων από τη Τρόικα με χαμηλό επιτόκιο, ένα φιλόδοξο αλλά επιτεύξιμο πρόγραμμα δημοσιονομικής 7

εξυγίανσης, έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις και από την πώληση άλλων περιουσιακών στοιχείων, καθώς και διαρθρωτικά μέτρα και άλλες μεταρρυθμίσεις. Τέτοια διαρθρωτικά μέτρα δύναται να ενισχύσουν τον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα. Σημειώνεται ότι ενδεχόμενα οφέλη από την εκμετάλλευση των υπεράκτιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, τα οποία δεν έχουν ενσωματωθεί στις εκτιμήσεις της Τρόικας, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια ισχυρότερη και πιο γρήγορη ανάκαμψη της οικονομίας λόγω της αύξησης των εσόδων και επενδύσεων που αναμένεται να προκύψουν σε μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση. Ερ.: Μετά την καταβολή της δεύτερης δόσης, ο Συνεργατισμός κρατικοποιείται και υπάγεται στην εποπτεία της ΚΤΚ. Πόσο θα αλλάξει ο αποκαλούμενος κοινωνικός ρόλος των ΣΠΙ; Τα συνεργατικά θα λειτουργούν περισσότερο σαν Τράπεζα; Aπ.: Τα συνεργατικά πιστωτικά ιδρύματα, δεδομένου ότι ασκούν τραπεζικές εργασίες (ανεξαρτήτως ιδιοκτησιακού καθεστώτος), θα εποπτεύονται με τους ίδιους κανόνες και θα πρέπει να ικανοποιούν τις ίδιες εποπτικές απαιτήσεις όπως όλα τα άλλα πιστωτικά ιδρύματα, δηλαδή τις τράπεζες. Αυτό συμβαίνει σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανεξαρτήτως του ποια είναι η εποπτική τους Αρχή. Το γεγονός ότι ένα πιστωτικό ίδρυμα είτε είναι συνεργατική εταιρεία, είτε είναι εταιρεία, θα πρέπει να ικανοποιεί τους εποπτικούς κανόνες, οι οποίοι είναι οι ίδιοι για όλα ανεξαιρέτως τα πιστωτικά ιδρύματα, ανεξαρτήτως ιδιοκτησιακής δομής, έτσι ώστε να διασφαλίζονται οι ίσοι όροι του ανταγωνισμού (level playing field) και οι καταθέτες να έχουν την ίδια πληροφόρηση για όλα τα πιστωτικά ιδρύματα. Η έννοια του κοινωνικού ρόλου των ΣΠΙ συνίσταται στο ότι έχουν την απαραίτητη κεφαλαιακή επάρκεια που τους επιβάλλει η εποπτική Αρχή και συνεπώς έχουν πλεόνασμα κεφαλαίου και μπορούν να το χρησιμοποιήσουν ως ακολούθως: προσφέροντας καλύτερους όρους δανεισμού στα μέλη τους (π.χ. χαμηλότερα επιτόκια) έτσι ώστε τα μειωμένα κέρδη από αυτή την ενέργεια να μην επηρεάσουν την απαιτούμενη κεφαλαιακή επάρκεια, 8

προσφέροντας επιπρόσθετα δάνεια στα μέλη τους, δεδομένου ότι το πλεόνασμα κεφαλαίου μπορεί να υποστηρίξει αυτήν την ενέργεια, προσφέροντας το εν λόγω πλεόνασμα κεφαλαίου για κοινωνικούς σκοπούς όπως δωρεές ή χορηγίες σε οργανωμένα κοινωνικά σύνολα Αντιθέτως, οι τράπεζες προσφέρουν το πλεόνασμα κεφαλαίου τους είτε στους μετόχους τους ως μέρισμα, αφού οι τελευταίοι απαιτούν απόδοση, είτε αυξάνουν τις εργασίες τους επεκτείνοντας τις δραστηριότητες τους με σκοπό την αύξηση της κερδοφορίας τους. Τα πιο πάνω, δυστυχώς, ανατρέπονται υπό τις παρούσες συνθήκες αφού η ανεπάρκεια κεφαλαίων και η δυσκολία άντλησης των κεφαλαίων αυτών από τα μέλη τους, οδηγεί στην κρατική κεφαλαιακή ενίσχυση σύμφωνα με τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεπώς, ο κοινωνικός τους ρόλος, υπό την έννοια που ανέφερα πιο πάνω, δεν μπορεί να είναι ο ίδιος αφού το κράτος, ως ο μεγαλομέτοχος πλέον των ΣΠΙ λόγω της κρατικής ενίσχυσης, οφείλει να μεγιστοποιήσει τα οφέλη του φορολογούμενου, ο οποίος επιφορτίζεται με το κόστος της ανακεφαλαιοποίησης των ΣΠΙ. Ερ.: Δεδομένης της κερδοφορίας του Συνεργατισμού, αλλά και της εκτιμώμενης ύφεσης τα οικονομίας, πόσο καιρό θα χρειαστεί ο Συνεργατισμός για να ανακτήσει τις μετοχές του και ποιοι τρόποι, πέραν της κερδοφορίας του, υπάρχουν για να επισπεύσει αυτή την ανάκτηση; Aπ.: Υπό τις παρούσες δύσκολες μακροοικονομικές συνθήκες η κερδοφορία του Συνεργατισμού θα είναι πιεσμένη. Ωστόσο, μέσα από την πιστή εφαρμογή του Σχεδίου Αναδιάρθρωσης υπάρχουν εκείνες οι προϋποθέσεις για την επιστροφή του στην κερδοφορία. Η περίοδος που θα χρειαστεί για επανάκτηση των μετοχών του μέσω της κερδοφορίας δεν μπορεί να προβλεφθεί από κανέναν λόγω του ότι οι οποιεσδήποτε προβλέψεις σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα είναι παρακινδυνευμένες. Άλλοι τρόποι πέραν της κερδοφορίας του είναι η εξεύρεση νέων κεφαλαίων από τα μέλη του Συνεργατισμού, μέσω ετήσιων εθελοντικών εισφορών και η αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων που δεν ανήκουν στο Συνεργατικό Πιστωτικό Τομέα. Επίσης, δυνητικά, θα μπορούσαν να γίνουν επαφές για άντληση κεφαλαίων με ξένα εύρωστα 9

συνεργατικά πιστωτικά ιδρύματα, όπως για παράδειγμα η Rabobank και η Credit Agricole. Ερ.: Τους τελευταίους μήνες παρατηρείται μείωση του ΕLΑ, της έκτακτης ρευστότητας από την ΕΚΤ. Πως σημειώθηκε η μείωση αυτή; Είναι λόγω του ότι η Τράπεζα Κύπρου έγινε αποδεκτή ως αντισυμβαλλόμενο μέρος για πράξεις νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ ; Έχει, επίσης, γίνει αποδεκτό το κρατικό ομόλογο, των 1,8 δις, για στήριξη της Λαϊκής και με ποιαν έκπτωση; Aπ.: Μετά την έξοδο της Τράπεζας Κύπρου από το καθεστώς εξυγίανσης στο τέλος Ιουλίου 2013, το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) έλαβε απόφαση για επαναφορά της Τράπεζας Κύπρου ως αποδεκτό αντισυμβαλλόμενο πιστωτικό ίδρυμα για συμμετοχή στις πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος. Η απόφαση αυτή της ΕΚΤ επιτρέπει στην Τράπεζα Κύπρου να αντλεί απευθείας ρευστότητα από το Ευρωσύστημα, ανάλογα πλέον με την αξία των εξασφαλίσεων που κατέχει και γίνονται αποδεκτές από το Ευρωσύστημα. Σημειώνω ότι, στις αποδεκτές από το Ευρωσύστημα εξασφαλίσεις, περιλαμβάνονται και όλα τα χρεόγραφα που έχει εκδώσει η Κυπριακή Δημοκρατία ή φέρουν την εγγύηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι περικοπές (haircuts), οι οποίες εφαρμόζονται επί της αξίας των χρεογράφων αυτών έχουν αποφασισθεί από το ΔΣ της ΕΚΤ και είναι δημοσιευμένες στον ιστοχώρο της ΕΚΤ. Ειδικότερα σχετικά με το κρατικό χρεόγραφο ονομαστικής αξίας 1,9 δισ. που είχε εκδοθεί στις 29 Ιουνίου 2012, αρχικά για σκοπούς ανακεφαλαιοποίησης της Λαϊκής Τράπεζας και αποτελούσε περιουσιακό στοιχείο της εν λόγω τράπεζας, σημειώνεται ότι έχει μεταφερθεί στην ιδιοκτησία της Τράπεζας Κύπρου, μαζί με τα άλλα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της Λαϊκής Τράπεζας, σύμφωνα με τα μέτρα εξυγίανσης που εφαρμόσθηκαν και δυνάμει του Περί Εξυγίανσης Πιστωτικών και Άλλων Ιδρυμάτων Νόμου του 2013. Συνεπώς, το εν λόγω κρατικό χρεόγραφο δεν διαφέρει πλέον από οποιοδήποτε άλλο χρεόγραφο που έχει εκδοθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία και είναι, φυσικά, αποδεκτό από το Ευρωσύστημα ως ενέχυρο για πράξεις νομισματικής πολιτικής. Κατά συνέπεια, η μείωση του ποσού έκτακτης ρευστότητας (ELA) που αντλεί η Τράπεζα Κύπρου από την ΚΤΚ οφείλεται στην αποδοχή της Τράπεζας Κύπρου ως αντισυμβαλλόμενο πιστωτικό ίδρυμα για πράξεις νομισματικής πολιτικής και στη 10

δυνατότητα που έχει να αντλεί ρευστότητα από το Ευρωσύστημα μέσα στο πλαίσιο που καθορίζεται από την αξία του ενεχύρου που κατέχει. 11