ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΗΡΕΙΩΤΗΣ Αν. Καθηγητής Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ Αν. Καθηγήτρια Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΧΕΒΑΣ Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΘΗΝΑ 2013

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Σκοπός της Λογιστικής Όλοι όσοι εκτελούν κάποια οικονομική δραστηριότητα στις σημερινές κοινωνίες, ανεξάρτητα από το είδος του φορέα για στον οποίο απασχολούνται (ιδιωτικός ή δημόσιος), την νομική του μορφή (ατομική επιχείρηση ή εταιρεία) και τη θέση τους στην ιεραρχία, όταν πρόκειται να λάβουν κάποιες αποφάσεις οικονομικού χαρακτήρα έχουν ανάγκη από πληροφορίες οι οποίες θα είναι αξιόπιστες και χρήσιμες για τη λήψη της απόφασης. Σκοπός της λογιστικής είναι η παροχή τέτοιου είδους πληροφοριών σ όσους τις χρειάζονται για λήψη αποφάσεων. Η παροχή αξιόπιστων και χρήσιμων πληροφοριών προϋποθέτει ότι έχει προηγηθεί: α) Προσδιορισμός των πληροφοριακών αναγκών των χρηστών των λογιστικών πληροφοριών. β) Προσδιορισμός των χαρακτηριστικών που θα πρέπει να διαθέτει μια πληροφορία για να είναι αξιόπιστη και χρήσιμη. γ) Ανάλυση των πληροφοριών που είναι διαθέσιμες στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον της επιχειρήσεως ώστε να επιλέγουν αυτές που ικανοποιούν τις προδιαγραφές που έχουν τεθεί. δ) Μέτρηση των πληροφοριών ώστε να αποδοθεί σ αυτές μια οικονομική αξία. ε) Καταγραφή της πληροφορίας ώστε να είναι διαθέσιμη για παραπέρα επεξεργασία. στ) Επεξεργασία της πληροφορίας ώστε να αποκτήσει τη μεγαλύτερη δυνατή χρησιμότητα για τον μελλοντικό χρήστη αυτής. ζ) Κοινοποίηση της πληροφορίας στον χρήστη με την μορφή μιας έκθεσης. Με βάση τα παραπάνω, η λογιστική μπορεί να οριστεί ως εξής: 1

Λογιστική είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη συγκέντρωση, μέτρηση, καταγραφή, ταξινόμηση και παρουσίαση χρηματοοικονομικών πληροφοριών για μία οικονομική μονάδα με σκοπό την ενημέρωση όλων όσων έχουν εύλογο ενδιαφέρον για την οικονομική της κατάσταση και την υποβοήθηση αυτών στη λήψη αποφάσεων οικονομικού χαρακτήρα. 1.2 Οι Χρήστες των Λογιστικών Πληροφοριών Δυνητικοί χρήστες των λογιστικών πληροφοριών είναι όλοι όσοι εμπλέκονται σε οικονομικές δραστηριότητες. Αν θελήσουμε όμως να ομαδοποιήσουμε τους χρήστες των για να κατανοήσουμε καλύτερα τις πληροφοριακές τους ανάγκες, οι κυριότερες ομάδες είναι οι εξής: 1 α) Η Διοίκηση. Η διοίκηση της επιχείρησης είναι ο κυριότερος χρήστης των λογιστικών πληροφοριών. Αυτή χρειάζεται λογιστικές πληροφορίες: πρώτον, για τη διαχείριση των καθημερινών υποθέσεων της εταιρείας και δεύτερον τον βραχυχρόνιο και μακροχρόνιο προγραμματισμό της δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας. β) Οι Ιδιοκτήτες. Οι ιδιοκτήτες της επιχείρησης έχουν επενδύσει σ αυτή τις αποταμιεύσεις τους και έχουν αναθέσει τη διαχείρισή της στη διοίκηση της επιχείρησης. Αυτοί λοιπόν έχουν ανάγκη από πληροφορίες που θα τους επιτρέψει να αξιολογήσουν, πρώτον, το πώς η διοίκηση της επιχείρησης διαχειρίστηκε την περιουσία τους και δεύτερον τις μελλοντικές της προοπτικές. γ) Οι Υποψήφιοι Επενδυτές. Πρόκειται για άτομα (ή εταιρείες) τα οποία διαθέτους κεφάλαια για επένδυση. Προκειμένου να επιλέξουν μεταξύ εναλλακτικών επενδύσεων χρειάζονται πληροφορίες για την ικανότητα της επιχείρησης να παράξει τόσο κέρδη όσο και μετρητά. Τα μετρητά είναι απαραίτητα για να χρηματοδοτηθεί η διανομή κερδών στους μετόχους. δ) Οι Δανειστές. Οι δανειστές (τράπεζες, προμηθευτές κ.λπ) δανείζουν τα κεφάλαια τους στην επιχείρηση και προσδοκούν ότι μέσα από μια σειρά μελλοντικών πληρωμών θα τους επιστραφεί τόσο το κεφάλαιο όσο και ο τόκος επί του κεφαλαίου που 1 Αν και η λογιστική έχει εφαρμογή σ όλες τις οικονομικές μονάδες, επειδή έχει τη μεγαλύτερη εφαρμογή της στις επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, στο κείμενο θα χρησιμοποιείται ο όρος «επιχείρηση» αντί του όρου «οικονομική μονάδα». 2

δάνεισαν. Αυτοί έχουν ανάγκη από πληροφορίες για την ικανότητα της επιχείρησης να παράγει στο μέλλον αρκετά μετρητά ώστε να είναι συνεπής στις πληρωμές της. ε) Το Κράτος. Το Κράτος παρεμβαίνει στην οικονομική δραστηριότητα με πολλούς τρόπους. Αφενός, με τη φορολογία των επιχειρήσεων αντλεί ένα σημαντικό κομμάτι από τα έσοδά του και, αφετέρου, δίνει κίνητρα ώστε οι οικονομική δραστηριότητα να κατευθυνθεί προς συγκεκριμένες δραστηριότητες. Για να μπορέσει να πραγματοποιήσει τον παρεμβατικό του ρόλο με επιτυχία, το κράτος έχει ανάγκη από πληροφορίες τόσο για την φοροδοτική ικανότητα των επιχειρήσεων όσο και για την αποτελεσματικότητα των κινήτρων που χρησιμοποιεί για να επηρεάσει την οικονομική δραστηριότητα. Εκτός από τις παραπάνω πέντε ομάδες, άλλες ομάδες που θεωρούνται ότι έχουν εύλογο ενδιαφέρον για τα οικονομικά μίας επιχείρησης είναι: οι πελάτες, οι εργαζόμενοι και η τοπική κοινωνία στην οποία δραστηριοποιείται η επιχείρηση. 1.3 Διακρίσεις της Λογιστικής Όπως προκύπτει από τα προηγούμενα, υπάρχουν πολλές ομάδες χρηστών των λογιστικών πληροφοριών. Κάθε ομάδα έχει τις δικές της πληροφοριακές ανάγκες. Προσπαθώντας οι λογιστές να ανταποκριθούν στις ανάγκες όλων των χρηστών, ανέπτυξαν δύο κυρίως είδη λογιστικής: τη χρηματοοικονομική λογιστική και τη διοικητική λογιστική. Η Χρηματοοικονομική Λογιστική έχει κυρίως εξωτερικό προσανατολισμό. Απευθύνεται πρωτίστως σ αυτούς που βρίσκονται εκτός επιχειρήσεως και δεν έχουν πρόσβαση στα λογιστικά της βιβλία (π.χ. τράπεζες, προμηθευτές, επενδυτές στο χρηματιστήριο, χρηματοοικονομικοί αναλυτές, κ.λπ.). Επειδή η χρηματοοικονομική λογιστική εξυπηρετεί πολλούς σκοπούς γι αυτό χαρακτηρίζεται και ως Γενική Λογιστική. Η Διοικητική Λογιστική έχει αποκλειστικά εσωτερικό προσανατολισμό και σκοπός της είναι να βοηθήσει τη διοίκηση της επιχείρησης στην υλοποίηση του έργου της. 3

Άλλες επιμέρους διακρίσεις της λογιστικής περιλαμβάνουν: τη Φορολογική Λογιστική, την Ελεγκτική, τα Λογιστικά Πληροφοριακά Συστήματα και τη Διεθνή Λογιστική. Αντικείμενο αυτού του βιβλίου είναι να εισάγει τον αναγνώστη στις βασικές έννοιες και διαδικασίες της χρηματοοικονομικής λογιστικής. 1.4 Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις 2 Η χρηματοοικονομική λογιστική προσπαθεί να εκπληρώσει τον ρόλο της με την κατάρτιση και δημοσίευση μιας σειράς χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Οι κυριότερες απ αυτές είναι οι εξής: α) Ο Ισολογισμός που εμφανίζει τη χρηματοοικονομική κατάσταση της επιχείρησης σε μια δεδομένη χρονική στιγμή και ειδικότερα: τα μέσα που έχει στην κατοχή της για την προώθηση της δραστηριότητάς της και τον τρόπο με τον οποίο χρηματοδοτήθηκε η απόκτηση αυτών των μέσων. β) Η Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως στην οποία εμφανίζεται το αποτέλεσμα (κέρδος ή ζημία) από τη δραστηριότητα της επιχείρησης σ ένα δεδομένο χρονικό διάστημα. γ) Ο Πίνακας Διαθέσεως των Αποτελεσμάτων στον οποίο εμφανίζεται ο τρόπος που η επιχείρηση διέθεσε τα αποτελέσματα της χρήσεως. δ) Το Προσάρτημα στο οποίο εμφανίζονται μια σειρά από συμπληρωματικές πληροφορίες. ε) Η Κατάσταση Ταμειακών Ροών στην οποία εμφανίζονται οι εισπράξεις και πληρωμές της περιόδου για την οποία καταρτίστηκε η Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως. 3 Για να είναι χρήσιμες ως πηγή πληροφόρησης οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις θα πρέπει να είναι ειλικρινείς, σαφείς και να εξασφαλίζουν συγκρισιμότητα τόσο της ίδιας επιχείρησης διαχρονικά όσο και μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων (διαστρωματικά). Αυτό επιτυγχάνεται μόνο όταν καταρτίζονται με τις Γενικά Παραδεκτές Λογιστικές Αρχές. 2 Η ανάλυση αυτής της παραγράφου ακολουθεί τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα. Στα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα υπάρχουν κάποιες διαφοροποιήσεις που παρατίθενται παρακάτω. 3 Στην Ελλάδα δεν είναι ακόμα υποχρεωτική η δημοσίευση κατάστασης ταμειακών ροών. 4

1.5 Γενικά Παραδεκτές Λογιστικές Αρχές Η Λογιστική είναι μια κοινωνική επιστήμη που δημιουργήθηκε νια να εξυπηρετήσει τις οικονομικές συναλλαγές μιας κοινωνίας. Γι αυτό το λόγο, ο όρος λογιστικές αρχές θα πρέπει να ερμηνευθεί ως κάποιες κοινωνικές παραδοχές των οποίων η ισχύς περιορίζεται από το χώρο και τον χρόνο που εφαρμόζονται. Παγκοσμίως, υπάρχουν αρκετές διαφορές μεταξύ των γενικά παραδεκτών λογιστικών αρχών των διαφόρων χωρών αν και η προϊούσα παγκοσμιοποίηση της οικονομίας έχει οδηγήσει σε μια συντονισμένη προσπάθεια για την παγκόσμια εναρμόνιση των λογιστικών αρχών από το Διεθνές Συμβούλιο Λογιστικών Προτύπων (International Accounting Standards Board). Οι γενικά παραδεκτές λογιστικές αρχές που ισχύουν στην Ελλάδα σήμερα είναι οι εξής: 1. Η αρχή της αυτοτελούς λογιστική οντότητας. Σύμφωνα με αυτή την αρχή, οι δραστηριότητες της επιχείρησης και η περιουσία της (εννοούμενη ως ένα σύνολο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων) είναι ανεξάρτητες από αυτές των ιδιοκτητών της, οποιαδήποτε και εάν είναι η νομική μορφή με την οποία ασκείται η επιχειρηματική δραστηριότητα. 2. Η αρχή της συνέχειας της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Σύμφωνα με αυτή την αρχή, όταν καταρτίζονται οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης θα αποτιμάμε τα στοιχεία της περιουσίας της εξακολουθώντας να υποθέτουμε ότι η επιχείρηση θα συνεχίσει να ασκεί την επιχειρηματική της δραστηριότητα επ άπειρον. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τα διάφορα περιουσιακά στοιχεία αποκτούν την αξία τους από τη δυνατότητα συμβολής των στην επιχειρηματική δραστηριότητα της επιχείρησης (και όχι από κάποια άλλη αιτία όπως π.χ. η μεταπώληση) και ότι δεν υπάρχει λόγος αλλαγής των μεθόδων αποτίμησης αυτών. 3. Η αρχή της πραγματοποίησης του εσόδου. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, το έσοδο καταλογίζεται στα λογιστικά βιβλία όταν πραγματοποιείται και όχι όταν εισπράττεται. 4. Η αρχή του δουλευμένου. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, τα έσοδα και τα έξοδα καταχωρούνται στα λογιστικά βιβλία όταν πραγματοποιείται η 5

συναλλαγή από την οποία προκύπτουν και όχι όταν εισπράττονται ή πληρώνονται. 5. Η αρχή της συσχέτισης των εσόδων και των εξόδων. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, το λογιστικό αποτέλεσμα μιας περιόδου προκύπτει εάν από τα έσοδα της περιόδου αφαιρέσουμε τα αντίστοιχα έξοδα. 6. Η αρχή της περιοδικότητας. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να καταρτίζουν σε τακτά χρονικά διαστήματα τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Στην Ελλάδα αυτό το διάστημα είναι το ημερολογιακό έτος αν και σε ορισμένες περιπτώσεις επιβάλλεται η κατάρτιση μηνιαίων, τριμηνιαίων και εξαμηνιαίων χρηματοοικονομικών καταστάσεων 7. Η αρχή του κόστους. Σύμφωνα με την αρχή αυτή η τιμή κτήσεως ενός αγαθού απεικονίζει την παρούσα αξία των μελλοντικών υπηρεσιών του για την επιχείρηση. Επομένως, η τιμή κτήσεως (ή το ιστορικό κόστος) αποτελεί την αξία στην οποία θα πρέπει να αποτιμώνται τα αγαθά αυτά εκτός εάν συντρέχει λόγος αποτίμησης σε άλλη αξία (π.χ. λόγω αλλαγής της χρήσης του αγαθού). 8. Η αρχή της σταθερής νομισματικής μονάδας. Σύμφωνα με αυτή την αρχή, η αγοραστική αξία του χρήματος θεωρείται σταθερή διαχρονικά και ως εκ τούτου οι λογιστικές αξίες δεν αναπροσαρμόζονται σε περιόδους πληθωρισμού ώστε να απεικονίζουν τρέχουσες αξίες. 9. Η αρχή της συνέπειας. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, οι μέθοδοι αποτίμησης που εφαρμόζει μια επιχείρηση θα πρέπει να εφαρμόζονται με συνέπεια από χρήση σε χρήση. 10. Η αρχή της αντικειμενικότητας. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, όλα οι αξίες που διαπραγματεύεται η λογιστική θα πρέπει να αποδεικνύονται με αντικειμενικό τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρχει κάποιο δικαιολογητικό έγγραφο από το οποίο να προκύπτει και η συναλλαγή, μέσα από την οποία δημιουργήθηκε η αξία, αλά και η αξία. 11. Η αρχή της πλήρους αποκάλυψης. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, θα πρέπει να παρέχονται στους χρήστες των λογιστικών πληροφοριών όλες οι 6

συμπληρωματικές πληροφορίες που είναι απαραίτητες για τη διαμόρφωση μιας καλά πληροφορημένης άποψης. 12. Η αρχή της συντηρητικότητας. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, για τον προσδιορισμό των αποτελεσμάτων μιας περιόδου δεν θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη έσοδα που δεν έχουν πραγματοποιηθεί αλλά θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πιθανοί κίνδυνοι ή οι πιθανές επιπτώσεις από δυσμενείς καταστάσεις που είναι σε εξέλιξη έστω και εάν ακόμα δεν έχει πραγματοποιηθεί το σχετικό έξοδο ή η ζημία. 13. Η αρχή του ουσιώδους των λογιστικών πληροφοριών. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, όλες οι πληροφορίες που είναι ουσιώδεις θα πρέπει να εμφανίζονται ξεχωριστά και να μη συγχωνεύονται με άλλες. Μια πληροφορία είναι ουσιώδης όταν η παράλειψή της ή ο λανθασμένος τρόπος εμφάνισής της θα μπορούσε να επιδράσει στις αποφάσεις των χρηστών των λογιστικών πληροφοριών. 14. Η αρχή της επικράτησης της ουσίας πάνω στον τύπο. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, όταν η τήρηση του κανονιστικού πλαισίου της λογιστικής μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένη πληροφόρηση, επιβάλλεται απόκλιση από το κανονιστικό πλαίσιο ώστε να δοθεί ορθή πληροφόρηση στους χρήστες. 1.6 Κανονιστικό Πλαίσιο Σ όλες τις προηγμένες χώρες, η χρηματοοικονομική λογιστική υπόκειται σ ένα εκτεταμένο κανονιστικό πλαίσιο σ αντίθεση με τη διοικητική λογιστική στην οποία υπάρχει πλήρης απουσία κανονιστικού πλαισίου. Αυτό γίνεται επειδή οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις απευθύνονται στους εκτός επιχειρήσεως ευρισκόμενους και πρέπει να εξασφαλιστούν αυτοί για την ποιότητα των πληροφοριών που τους παρέχονται. Σε ορισμένες χώρες, το κανονιστικό πλαίσιο της λογιστικής αποφασίζεται από τις επαγγελματικές ενώσεις των λογιστών, σ άλλες χώρες το κανονιστικό πλαίσιο αποφασίζεται από το κράτος και σ άλλες χώρες υπάρχει ένας συνδυασμός των δύο. Στην Ελλάδα, το κανονιστικό πλαίσιο της λογιστικής είναι αποκλειστική αρμοδιότητα του κράτους. Η λογιστική νομοθεσία στην Ελλάδα πηγάζει: 7

1. Από το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο (ΕΓΛΣ) και τα αντίστοιχα Κλαδικά που είναι ευθύνη του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας. 2. Από τον Κωδικοποιημένο Ν. 2190/1920 (περί ανωνύμων εταιρειών) που είναι αρμοδιότητα του Υφυπουργού Εμπορίου. 3. Από τις γνωμοδοτήσεις του Εθνικού Συμβουλίου Λογιστικής (ΕΣΥΛ) που γίνονται δεκτές από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας. Το 2004, το Εθνικό Συμβούλιο Λογιστικής καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από την Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (ΕΛΤΕ). 4. Από τον φορολογικό νόμο που είναι αρμοδιότητα του Υπουργού Οικονομικών. Όσον αφορά τις εταιρείες που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, αυτές υποχρεούνται να καταρτίζουν τις ετήσιες λογιστικές τους καταστάσεις σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (ΔΛΠ) και τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) που έχουν γίνει απόδεκτά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2.1 Εισαγωγή Σκοπός αυτού του κεφαλαίου είναι να εισαγάγει τον αναγνώστη στον τρόπο κατάρτισης και παρουσίασης της λογιστικής κατάστασης του Ισολογισμού. Ολοκληρώνοντας αυτό το κεφάλαιο ο αναγνώστης θα είναι σε θέση: 1. Να εξηγήσει τις έννοιες Ενεργητικό, Ίδια κεφάλαια και Υποχρεώσεις. 2. Να εξηγήσει την έννοια του λογιστικού γεγονότος και τις μεταβολές που επιφέρει στα στοιχεία του Ισολογισμού. 3. Να καταρτίσει κατάσταση Ισολογισμού. 2.2 Λογιστική Ταυτότητα Ενεργητικό Παθητικό ή Ενεργητικό Υποχρεώσεις + Ίδια Κεφάλαια Ενεργητικό Στο ενεργητικό περιλαμβάνονται τα στοιχεία που ελέγχονται από την επιχείρηση σαν αποτέλεσμα παρελθόντων γεγονότων και από τα οποία αναμένεται να εισρεύσουν στην επιχείρηση μελλοντικά οικονομικά οφέλη. Σύμφωνα με το ΕΓΛΣ προϋπόθεση αναγνώρισης ενός στοιχείου του Ενεργητικού είναι η κυριότητα. Αντίθετα, σύμφωνα με τα ΔΛΠ αρκεί ο έλεγχος των μελλοντικών οικονομικών οφελών για την αναγνώριση ενός στοιχείου του ενεργητικού. Για παράδειγμα, στοιχεία του ενεργητικού αποτελούν τα κτίρια, τα αυτοκίνητα, τα έπιπλα, τα εμπορεύματα, τα μετρητά,οι καταθέσεις που έχει στην τράπεζα και οι απαιτήσεις (τα χρήματα που της οφείλονται είτε από πώληση εμπορευμάτων με πίστωση είτε από παροχή υπηρεσιών με πίστωση). Αντίθετα, δεν αποτελούν στοιχεία του ενεργητικού: 9

1. Τα αγαθά που δεν ανήκουν στην επιχείρηση (π.χ. νοικιασμένα αγαθά ή αγαθά επί παρακαταθήκη) 2. Τα αγαθά που ανήκουν στον επιχειρηματία και όχι στην επιχείρηση (δηλ. δεν έχουν εισφερθεί από τον επιχειρηματία στην επιχείρηση) 3. Τα αγαθά τα οποία δεν έχουν αγοραστεί, εισφερθεί ή δωρηθεί στην επιχείρηση και είναι κατά συνέπεια αδύνατο να προσδιορισθεί με αντικειμενικό ή κάποιο αξιόπιστο τρόπο η αξία τους (π.χ. η αξία του καλού ονόματος της επιχείρησης όταν αυτή δεν προκύπτει μέσα από κάποια συναλλαγή). 4. Τα στοιχεία από τα οποία δεν αναμένονται μελλοντικά οικονομικά οφέλη (π.χ. εμπορεύματα που έχουν καταστραφεί, απαιτήσεις οι οποίες έχουν παραγραφεί κλπ). Υποχρεώσεις Στο παθητικό περιλαμβάνονται οι παρούσες υποχρεώσεις της επιχείρησης που πρόκυψαν από παρελθούσες συναλλαγές, η τακτοποίηση των οποίων θα προκαλέσει μία εκροή ενεργητικών στοιχείων. Υποχρεώσεις είναι τα ποσά που οφείλει η επιχείρηση είτε γιατί έχει δανειστεί κάποιο χρηματικό ποσό από την τράπεζα, είτε γιατί έχει αποκτήσει κάποια στοιχεία του ενεργητικού χωρίς να έχει πραγματοποιηθεί η ανάλογη εκταμίευση (η αγορά πραγματοποιήθηκε με πίστωση). Υποχρέωση έχει η επιχείρηση και στην περίπτωση που προσφερθούν σε εκείνη οι υπηρεσίες τρίτων και δεν έχει πληρώσει την αμοιβή που τους αναλογεί. Αν μία επιχείρηση προεισπράξει χρήματα για να παραδώσει εμπορεύματα ή να προσφέρει υπηρεσίες η προείσπραξη αυτή αποτελεί στοιχείο των υποχρεώσεων ( η υποχρέωση αυτή δεν θα ικανοποιηθεί με καταβολή μετρητών αλλά ή με την παράδοση των εμπορευμάτων ή με την παροχή υπηρεσιών). Όλα τα παραπάνω αφορούν περιπτώσεις που είναι γνωστή (ή εύκολο να προσδιοριστεί) το ύψος της υποχρέωσης. Σε περίπτωση που υπάρχει μία παρούσα υποχρέωση αλλά είναι αβέβαιο το ποσό που θα καταβληθεί ή η ημερομηνία εξόφλσης, αναγνωρίζεται πάλι μία υποχρέωση εφόσον μπορεί να γίνει μία αξιόπιστη εκτίμηση του ύψους της υποχρέωσης. Οι υποχρεώσεις αυτής της κατηγορίας χαρακτηρίζονται ως προβλέψεις. Για παράδειγμα, οι εταιρείες που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο υποχρεούνται να σχηματίζουν πρόβλεψη για τα αποτελέσματα των μελλοντικών φορολογικών ελέγχων για τις χρήσεις που έκλεισαν. 10

Σύμφωνα με τα ΔΛΠ μία υποχρέωση αναγνωρίζεται, με την μορφή πρόβλεψης και στις περιπτώσεις μίας τεκμαιρόμενης δέσμευσης. Τεκμαιρόμενη δέσμευση υπάρχει όταν η επιχείρηση στο παρελθόν ακολούθησε μία συγκεκριμένη πρακτική αναλαμβάνοντας συγκεκριμένες δεσμεύσεις και έχει δημιουργηθεί στους τρίτους ισχυρή προσδοκία ότι και στο μέλλον η επιχείρηση θα συνεχίσει να αναλαμβάνει αυτές τις δεσμεύσεις. Για παράδειγμα, η επιχείρηση ξεκινά την λειτουργία ενός ορυχείου χρυσού σε μία χώρα στην οποία δεν υπάρχει περιβαλλοντική νομοθεσία που να την υποχρεώνει να αποκαθιστά το περιβάλλον μετά το κλείσιμο του ορυχείου. Η επιχείρηση όμως επί σειρά ετών ακολουθεί την πολιτική να αποκαθιστά το περιβάλλον μετά το κλείσιμο των ορυχείων της ανεξάρτητα από τις απαιτήσεις της τοπικής νομοθεσίας. Σ αυτή την περίπτωση υπάρχει μία τεκμαιρόμενη δέσμευση. Στον πρώτο χρόνο λειτουργίας η επιχείρηση θα πρέπει να αναγνωρίσει μία πρόβλεψη για το ποσό που εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος λόγω της ζημίας που προκλήθηκε στο πρώτο έτος. Σε κάθε επόμενο έτος, η πρόβλεψη θα αναπροσαρμόζεται για το επιπλέον ποσό που απαιτείται για την αποκατάσταση του περιβάλλοντις λόγω της επιπλέον ζημίας που προκλήθηκε από την λειτουργία του ορυχείου. Ίδια Κεφάλαια. Είναι ένα υπολειμματικό μέγεθος που προκύπτει αν από το ενεργητικό αφαιρεθούν οι υποχρεώσεις Τα Ίδια κεφάλαια είναι τα κεφάλαια που έχουν διαθέσει οι ιδιοκτήτες της επιχείρησης για τη δημιουργία της και την έναρξη των εργασιών της. Τα κεφάλαια αυτά εισφέρονται στην εταιρεία με τη μορφή μετρητών ή εισφορών σε είδος (δηλ. κτίρια, οικόπεδα, μηχανήματα, εμπορεύματα, απαιτήσεις κ.λπ.). Το σύνολο των κεφαλαίων που εισφέρουν οι μέτοχοι αποτελεί τα ίδια κεφάλαια της επιχείρησης. Αυτά περιλαμβάνουν τις αρχικές εισφορές των ιδιοκτητών και τα αδιανέμητα κέρδη. Οι αρχικές εισφορές των ιδιοκτητών ονομάζονται, ανάλογα με την περίπτωση, κεφάλαιο ατομικής επιχείρησης, ή εταιρικό κεφάλαιο ή μετοχικό κεφάλαιο. Αυτές εμφανίζονται ως ξεχωριστή κατηγορία στα ίδια κεφάλαια και χρησιμοποιούνται για τη σύσταση και την έναρξη της λειτουργία της επιχείρησης. Αντίθετα, τα αδιανέμητα 11

κέρδη, που ονομάζονται και αποθεματικά, είναι κέρδη που πραγματοποίησε η επιχείρηση και τα οποία οι ιδιοκτήτες αποφάσισαν να μην διανείμουν ως μέρισμα αλλά να τα αφήσουν στην επιχείρηση για επανεπένδυση και επέκταση των δραστηριοτήτων της.. 2.3 Ισολογισμός Ο Ισολογισμός είναι η λογιστική κατάσταση που παρουσιάζει τη χρηματοοικονομική κατάσταση μιας επιχείρησης σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ειδικότερα, ο ισολογισμός παρουσιάζει περιληπτικά και σε χρηματοοικονομικούς όρους όλα τα στοιχεία της λογιστικής ταυτότητας. «ΑΒΓ Ανώνυμη Εμπορική Εταιρεία» ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 2013 ΠΑΘΗΤΙΚΟ 2013 ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Ενσώματες ακινητοποιήσεις Μετοχικό κεφάλαιο 200.000 Οικόπεδα 25.000 Αποθεματικά 17.300 Κτίρια 200.000 Σύνολο Ιδίων κεφαλαίων 217.300 Μεταφορικά μέσα 60.000 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός 15.700 Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο Παγίου Ενεργητικού 300.700 Δάνεια Τραπεζών 90.000 ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Προμηθευτές 1.700 Αποθέματα Εμπορεύματα 12.950 Γραμμάτια πληρωτέα 1.500 Απαιτήσεις Τράπεζες βραχ/σμες υποχρ. 10.000 Πελάτες 1.200 Προκαταβολές πελατών 1.000 Γραμμάτια εισπρακτέα 1.500 Σύνολο Βραχ/σμων υποχρ. 14.200 Χρεόγραφα Μετοχές 2.700 Διαθέσιμα Ταμείο 2.000 Καταθέσεις όψεως 450 Σύνολο Κυκλοφορούντος ενεργητικού 20.800 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 321.500 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ 321.500 Οι επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες μία φορά τον χρόνο να καταρτίζουν Ισολογισμό. Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία ο Ισολογισμός θα πρέπει να καταρτίζεται είτε 31 Δεκεμβρίου είτε 30 Ιουλίου. Σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις μπορεί να ορισθεί άλλη μέρα (π.χ. 30 Σεπτεμβρίου). 12

2.4 Ομάδες του Ισολογισμού Τα στοιχεία του ισολογισμού θα πρέπει να εμφανίζονται ταξινομημένα σε συγκεκριμένες ομάδες. Το Ελληνικό Λογιστικό Σχέδιο ορίζει τις εξής ομάδες. Για το ενεργητικό οι ομάδες είναι οι ακόλουθες: Α Οφειλόμενο κεφάλαιο Β Έξοδα εγκατάστασης (αυτή η ομάδα δεν υπάρχει σύμφωνα με τα ΔΛΠ) Γ Πάγιο ενεργητικό Ι Ασώματες ακινητοποιήσεις ΙΙ Ενσώματες ακινητοποιήσεις ΙΙΙ Συμμετοχές και μακροπρόθεσμες χρηματοοικονομικές απαιτήσεις Δ Κυκλοφορούν Ενεργητικό Ι Αποθέματα ΙΙ Απαιτήσεις ΙΙΙ Χρεόγραφα ΙV Διαθέσιμα Ε. Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού Ι Έξοδα επομένων χρήσεων ΙΙ Έσοδα χρήσεως εισπρακτέα ΙΙΙ Λοιποί μεταβατικοί λογαριασμοί του ενεργητικού Για το παθητικό οι ομάδες είναι οι εξής: Α Ίδια Κεφάλαια Ι Μετοχικό Κεφάλαιο ΙΙ Διαφορά από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο ΙΙΙ Διαφορές Αναπροσαρμογής Επιχορηγήσεις Επενδύσεων ΙV Αποθεματικά Κεφάλαιο V Αποτελέσματα εις νέο 13

VI Ποσά Προορισμένα για Αύξηση Κεφαλαίου Β Προβλέψεις για κινδύνους και έξοδα Γ Υποχρεώσεις Ι Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις ΙΙ Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Δ Μεταβατικοί λογαριασμοί παθητικού Ι Έσοδα επομένων χρήσεων ΙΙ Έξοδα χρήσεως πληρωτέα ΙΙΙ Λοιποί μεταβατικοί λογαριασμοί του παθητικού Ομάδες του Ενεργητικού Οφειλόμενο κεφάλαιο Πρόκειται για το τμήμα του Μετοχικού Κεφαλαίου που δεν καταβλήθηκε με τη σύσταση της εταιρείας. Έξοδα εγκατάστασης Τα Έξοδα εγκατάστασης είναι τα έξοδα πραγματοποιούνται για την ίδρυση και οργάνωση της επιχείρησης για την απόκτηση διαρκών μέσων εκμεταλλεύσεως και για την επέκταση και αναδιοργάνωσή της. Η ανάλυση των εξόδων εγκατάστασης θα πραγματοποιηθεί στο επόμενο κεφάλαιο. Πάγιο ενεργητικό Το πάγιο ενεργητικό περιλαμβάνει εκείνα τα στοιχεία που ανήκουν στην κυριότητα της επιχείρησης έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής (μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, πέρα από δώδεκα μήνες) και η επιχείρηση έχει σκοπό να τα χρησιμοποιήσει για την ικανοποίηση των δικών της αναγκών. Το πάγιο ενεργητικό διακρίνεται σε: Ι Ασώματες ακινητοποιήσεις ΙΙ Ενσώματες ακινητοποιήσεις ΙΙΙ Συμμετοχές και μακροπρόθεσμες χρηματοοικονομικές απαιτήσεις 14

Οι ασώματες ακινητοποιήσεις αφορούν τα στοιχεία εκείνα που δεν έχουν υλική υπόσταση χαρακτηρίζονται ως πάγια γιατί έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής και η επιχείρηση τα χρησιμοποιεί για τις ανάγκες της ή για την επίτευξη των στόχων της. Ως στοιχεία των ασώματων ακινητοποιήσεων αναφέρονται τα δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας, τα εμπορικά σήματα, η φήμη και πελατεία κ.λ.π. Απαραίτητη προϋπόθεση για να αποτελέσουν τα στοιχεία αυτά μέρος των ασώματων ακινητοποιήσεων είναι να τα έχει αγοράσει ( αποτέλεσμα συγκεκριμένης συναλλαγής με την ύπαρξη παραστατικών) η επιχείρηση και όχι να τα έχει δημιουργήσει η ίδια. Οι ενσώματες ακινητοποιήσεις αφορούν τα στοιχεία εκείνα που έχουν υλική υπόσταση και χαρακτηρίζονται ως πάγια γιατί έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής και η επιχείρηση τα χρησιμοποιεί για τις λειτουργίες της. Ως στοιχεία των ενσώματων παγίων αναφέρονται τα κτίρια, τα έπιπλα, τα μηχανήματα, τα μεταφορικά μέσα κ.τ.λ. Μία επιχείρηση μπορεί να είναι η ίδια ιδιοκτήτης μίας άλλης εταιρία (να έχει το έλεγχο μίας άλλης επιχείρησης), τα ποσά που έχει επενδύσει σε αυτή την εταιρία αποτελούν στοιχείο του ενεργητικού και εμφανίζονται με τον τίτλο συμμετοχές. Ανήκουν στο πάγιο ενεργητικό γιατί η πρόθεση της επιχείρησης είναι να διατηρήσει αυτές τις συμμετοχές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αν μία επιχείρηση έχει δανείσει κάποιον τρίτο ή έχει πουλήσει εμπορεύματα με πίστωση ή έχει προσφέρει υπηρεσίες με πίστωση και η απαίτηση της θα ικανοποιηθεί σε διάστημα μεγαλύτερο από δώδεκα μήνες τότε η απαίτηση αυτή χαρακτηρίζεται ως μακροπρόθεσμη. Κυκλοφορούν Ενεργητικό Το κυκλοφορούν ενεργητικό εμφανίζει εκείνα τα στοιχεία του ενεργητικού που είτε έχουν μικρή διάρκεια ζωής (μέχρι δώδεκα μήνες) είτε έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής αλλά η επιχείρηση έχει σκοπό να τα πουλήσει, να τα ρευστοποιήσει μέσα σε δώδεκα μήνες. Η επιχείρηση που ασχολείται με την πώληση επίπλων θα εμφανίσει στο κυκλοφορούν ενεργητικό τα έπιπλα που έχει σκοπό να πωλήσει ενώ στις ενσώματες ακινητοποιήσεις θα εμφανισθούν τα έπιπλα που χρησιμοποιεί για τις δικές της ανάγκες. Το κυκλοφορούν ενεργητικό αποτελείται από τις εξής κατηγορίες: Ι Αποθέματα 15

ΙΙ Απαιτήσεις ΙΙΙ Χρεόγραφα ΙV Διαθέσιμα Τα αποθέματα περιλαμβάνουν τα προϊόντα εκείνα που έχει σκοπό να πωλήσει η επιχείρηση. Τα προϊόντα αυτά μπορούν να έχουν το τίτλο εμπορεύματα (προϊόντα που έχει αγοράσει η επιχείρηση από κάποιον προμηθευτή) ή έτοιμα προϊόντα (τα οποία έχουν παραχθεί από την ίδια την επιχείρηση). Στα αποθέματα εμφανίζονται και οι πρώτες και βοηθητικές ύλες και οποιοδήποτε υλικό είναι στην κυριότητα της επιχείρησης και θα χρησιμοποιηθούν είτε για την παραγωγή προϊόντων είτε για να αναλωθούν από την ίδια την επιχείρηση για την επίτευξη των στόχων της. Οι απαιτήσεις αφορούν τα ποσά που πρόκειται να εισπράξει η επιχείρηση και προέρχονται είτε από την πώληση εμπορευμάτων είτε από τις υπηρεσίες που προσέφερε με πίστωση. Στις απαιτήσεις εμφανίζονται και οι τυχόν προπληρωμές που έχει πραγματοποιήσει η επιχείρηση είτε για την αγορά εμπορευμάτων (έχει δώσει προκαταβολή αλλά δεν έχει παραλάβει τα εμπορεύματα) είτε για την παροχή υπηρεσιών από τρίτους (προπληρωμές μισθών). Οι απαιτήσεις που προέρχονται από προπληρωμές δεν θα ικανοποιηθούν με την είσπραξη χρημάτων αλλά με την παραλαβή των εμπορευμάτων ή με την παροχή υπηρεσιών από τρίτους. Τα χρεόγραφα αναφέρονται στα χρηματικά ποσά που έχει επενδύσει η επιχείρηση σε μετοχές άλλων επιχειρήσεων. Τους τίτλους αυτούς η επιχείρηση δεν έχει σκοπό να τους διατηρήσει στην κατοχή της για μεγάλο χρονικό διάστημα αλλά επιθυμεί να τους ρευστοποιήσει όταν εκείνη κρίνει ότι είναι κατάλληλη στιγμή πουλώντας τους στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Τα διαθέσιμα αφορούν είτε τα μετρητά που έχει η επιχείρηση στο ταμείο της ή τις καταθέσεις που έχει στην τράπεζα. Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού Οι μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού αποτελούν μία ειδική κατηγορία του γενικού λογιστικού σχεδίου και αφορούν συνήθως είτε απαιτήσεις από παροχή υπηρεσιών (οι οποίες δεν μπορούν να εισπραχθούν γιατί δεν είναι ακόμα απαιτητές), είτε προπληρωμές εξόδων (υπηρεσίες τρίτων που θα προσφερθούν στην επιχείρηση στους επόμενους δώδεκα μήνες). 16

Ομάδες Παθητικού Ίδια Κεφάλαια Τα ίδια κεφάλαια όπως έχει ήδη αναφερθεί αφορούν τις εισφορές που έχουν πραγματοποιήσει οι ιδιοκτήτες καθώς επίσης και τα παρακρατημένα κέρδη (με την μορφή αποθεματικών). Προβλέψεις για κινδύνους και έξοδα Οι προβλέψεις παρουσιάστηκαν προηγούμενα σε αυτό το κεφάλαιο. Υποχρεώσεις Είναι τα ποσά που οφείλει η επιχείρηση είτε από τη χορήγηση κάποιου δανείου, είτε από την αγορά εμπορευμάτων με πίστωση ή από την παροχή υπηρεσιών. Οι υποχρεώσεις αυτές ανάλογα με το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την ικανοποίηση τους διακρίνονται σε μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις είναι εκείνες οι υποχρεώσεις που η ικανοποίηση τους απαιτεί διάστημα μεγαλύτερο από δώδεκα μήνες. Οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις αφορούν τις υποχρεώσεις εκείνες που η ικανοποίηση τους απαιτεί διάστημα μέχρι δώδεκα μήνες. Μεταβατικοί λογαριασμοί Παθητικού Οι μεταβατικοί λογαριασμοί παθητικού αφορούν συνήθως υποχρεώσεις από προείσπραξη χρημάτων για την παροχή υπηρεσιών που θα πραγματοποιήσει η επιχείρηση στο μέλλον. 2.5 Τρόποι κατάρτιση του Ισολογισμού Η κατάσταση του Ισολογισμού μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με οριζόντια είτε με κάθετη παράθεση των στοιχείων του. Οταν ο Ισολογισμός παρουσιάζεται σε οριζόντια παράθεση έχει τη μορφή ενός πίνακα σε σχήμα Τ. Στην αριστερή πλευρά εμφανίζονται τα στοιχεία του ενεργητικού και στη δεξιά πλευρά τα στοιχεία του παθητικού. Η κατάσταση του Ισολογισμού κάθετης παράθεσης παρουσιάζει πρώτα τα στοιχεία του ενεργητικού και ακολουθούν τα στοιχεία του παθητικού. 17

2.6 Απογραφή Για να πραγματοποιηθεί η σύνταξη του Ισολογισμού θα πρέπει η επιχείρηση να γνωρίζει με κάθε λεπτομέρεια το τι έχει στην κυριότητα της εκείνη τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Οι πληροφορίες αυτές για να προκύψουν απαιτείται η διενέργεια απογραφής. Θα πρέπει να καταγραφούν με κάθε λεπτομέρεια και να αποτιμηθούν όλα τα στοιχεία της επιχείρησης. Η απογραφή απαιτεί τις εξής διαδικασίες: 1. Την ποσοτική καταμέτρηση όλων των αποθεμάτων της επιχείρησης και την καταγραφή τους σε ειδικές καταστάσεις. Η καταγραφή περιλαμβάνει το είδος, τη μονάδα μέτρησης και την ποσότητα. 2. Για τα πάγια στοιχεία αναγράφονται αναλυτικά το είδος, η τιμή κτήσεως τους, οι συσσωρευμένες αποσβέσεις και η αναπόσβεστη αξία τους. Η αναπόσβεστη αξία προκύπτει αν από την τιμή κτήσεως αφαιρεθούν οι συσσωρευμένες αποσβέσεις που έχουν πραγματοποιηθεί για το πάγιο στοιχείο. Οι αποσβέσεις απεικονίζουν το κόστος χρησιμοποίησης του στοιχείου, τη φθορά του, τη μείωση της αξίας του λόγω χρησιμοποίησης του. 3. Για τις απαιτήσεις αναγράφονται αναλυτικά το ποσό της απαίτησης, το όνομα του οφειλέτη και την ημερομηνία είσπραξης του ποσού. 4. Για τις υποχρεώσεις αναγράφονται αναλυτικά το ποσό της υποχρέωσης, τα ονόματα των πιστωτών και τις ημερομηνίες ικανοποίησης αυτών των οφειλών. 5. Για τις συμμετοχές και τα χρεόγραφα αναλυτικά το είδος, την τιμή κτήσεως και την ποσότητα. Τα δεδομένα της απογραφής παρουσιάζουν όλα τα στοιχεία της επιχείρησης με κάθε λεπτομέρεια με αποτέλεσμα να προκύπτει μία πολυσέλιδη κατάσταση των στοιχείων. Για τη σύνταξη του ισολογισμού απαιτείται να γίνει ομαδοποίηση των στοιχείων αυτών ανά είδος και να εμφανισθούν στη λογιστική κατάσταση με περιληπτικό τρόπο. Παράδειγμα. Στην απογραφή που πραγματοποιήθηκε 31/12/2013 στην επιχείρηση ΑΒΓ καταγράφηκαν τα εξής στοιχεία: 18

Οικόπεδο στην Οδό Αλικαρνασσού στον αριθμό 64 στην Πεύκη συνολικής έκταση 1.800 τετραγωνικών μέτρων και με τιμή κτήσεως 25.000 ευρώ. Κτίριο στην Οδό Αλικαρνασσού στον αριθμό 64 στην Πεύκη συνολικής επιφάνειας 4.000 τετραγωνικών μέτρων (4 όροφοι). Η αναπόσβεστη αξία του κτιρίου ανέρχεται στα 200.000 ευρώ. Όλοι οι όροφοι χρησιμοποιούνται από την επιχείρηση. Δύο φορτηγά μάρκας Β με ημερομηνία αγοράς 1/9/2008 και με αναπόσβεστη αξία 60.000 ευρώ. Το φορτηγό 1 έχει διανύσει 30.000 χιλιόμετρα ενώ το φορτηγό Β έχει διανύσει 25.000 χιλιόμετρα. Δέκα ηλεκτρονικούς υπολογιστές τύπου Χ με ημερομηνία αγοράς 10/12/1998. Οι πέντε υπολογιστές είναι Pentium II στα 450 με μνήμη 64 ΜΒ με έγχρωμη οθόνη 15" και οι υπόλοιποι είναι Pentium III στα 550 με μνήμη 128 ΜΒ με έγχρωμη οθόνη 17" Οι υπολογιστές στην πρώτη κατηγορία έχουν αναπόσβεστη αξία 3000 ευρώ. ο καθένας και οι υπολογιστές στην δεύτερη κατηγορία έχουν αναπόσβεστη αξία 450 ευρώ. ο καθένας. Δέκα εκτυπωτές τύπου Laser με αναπόσβεστη αξία 120 ευρώ. ο καθένας. Δεκαπέντε καρέκλες γραφείου με αναπόσβεστη αξία 110 ευρώ. η κάθε μία. Τριάντα καρέκλες συνεργασίας με αναπόσβεστη αξία 50 ευρώ. η καθεμία. Δεκαπέντε γραφεία διαστάσεων 1,80 Χ 1,20 με αναπόσβεστη αξία 200 ευρώ. το καθένα. Τριάντα συρταριέρες με αναπόσβεστη αξία για την κάθε μία 60 ευρώ. Είκοσι βιβλιοθήκες με 6 ράφια η καθεμία και διαστάσεων ύψος 2 μέτρα και 10 εκατοστά, πλάτος 90 εκατοστά και βάθος 45 εκατοστά. Η κάθε βιβλιοθήκη έχει αναπόσβεστη αξία 140 ευρώ. Εμπορεύματα τύπου Α 1.400 τεμάχια με τιμή αγοράς 3 ευρώ. Εμπορεύματα τύπου Β 1500 τεμάχια με τιμή αγοράς 4,50 ευρώ. Εμπορεύματα τύπου Γ 800 τεμάχια με τιμή αγοράς 2,50 ευρώ. Διαπιστώθηκαν οι εξής απαιτήσεις: Ο πελάτης Α που έχει την έδρα του στη Λάρισα οφείλει στην επιχείρηση 800 ευρώ. και τα χρήματα θα πρέπει να εισπραχθούν στους επόμενους δύο μήνες. Ο πελάτης Β που έχει την έδρα του στη Σητεία οφείλει στην επιχείρηση 400 ευρώ. και τα χρήματα θα πρέπει να εισπραχθούν στους επόμενους τρεις μήνες. Ο πελάτης Δ που έχει την έδρα του στα Χανιά έχει αποδεχθεί συναλλαγματικές με ονομαστική αξία 900 ευρώ. και με ημερομηνία λήξεως 3/4/2014. 19

Ο πελάτης Φ που έχει την έδρα του στη Θεσσαλονίκη έχει αποδεχθεί συναλλαγματικές με ονομαστική αξία 600 ευρώ. και με ημερομηνία λήξεως 15/6/2014. Η επιχείρηση κατέχει 100 μετοχές της εταιρίας Δέλτα με τιμή κτήσεως 3 ευρώ και 200 μετοχές της εταιρείας Άλφα με τιμή κτήσεως 12 ευρώ. Στο ταμείο της επιχείρησης καταμετρήθηκαν 2.000 ευρώ. Ο λογαριασμός καταθέσεις όψεως της τράπεζας Δ παρουσίαζε υπόλοιπο στις 31/12/2013 450 ευρώ. Το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας αποτελείται από 200.000 μετοχές ονομαστικής αξίας 1 ευρώ. Τα αποθεματικά (παρακρατημένα κέρδη) ανέρχονται σε 17.300 ευρώ. Ο λογαριασμός δανείου της επιχείρησης στην Τράπεζα Φ παρουσίαζε υπόλοιπο 100.000 ευρώ.. Η επόμενη δόση 10.000 ευρώ. πρέπει να καταβληθεί στις 30/6/2014. Οι δόσεις είναι ετήσιες. Η επιχείρηση οφείλει στον προμηθευτή Κ 1.700 ευρώ. και η υποχρέωση αυτή θα πρέπει να ικανοποιηθεί σε τέσσερις μήνες. Η επιχείρηση έχει αποδεχθεί συναλλαγματικές με ονομαστική αξία 1.500 ευρώ. και ημερομηνία λήξεως 30/5/2014 σε διαταγή του προμηθευτή Η. Η επιχείρηση έχει προεισπράξει προκαταβολή από τον πελάτη Λ 1.000 ευρώ. για εμπορεύματα τα οποία θα τα παραδώσει 1/3/2014. Λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα της απογραφής ζητείται ο Ισολογισμός της επιχείρησης. ΑΒΓ Ανώνυμη Εμπορική Εταιρεία Απογραφή της 31/12/2013 (τα ποσά είναι σε ευρώ.) ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ενσώματες ακινητοποιήσεις Οικόπεδα Στην οδό Αλικαρνασσού 84 στη Πεύκη συνολική έκτασης 1.800 τ.μ. 25.000 Κτίρια Τετραώροφο κτίριο στην οδό Αλικαρνασσού 84 στη Πεύκη συνολική επιφάνειας 4.000 τ μ. Τιμή κτήσεως Μείον αποσβεσμένα κτίρια Μεταφορικά μέσα Δύο φορτηγά μάρκας Β 250.000 50.000 200.000 20

Τιμή κτήσεως Μείον Αποσβεσμένα μεταφορικά μέσα Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός 1)Πέντε ηλεκτρονικοί υπολογιστές Pentium II στα 450 Τιμή κτήσεως Μείον Αποσβεσμένοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές 2) Πέντε ηλεκτρονικοί υπολογιστές Pentium IIΙ στα 550 Τιμή κτήσεως Μείον Αποσβεσμένοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές 3) Δέκα εκτυπωτές Laser Τιμή κτήσεως Μείον: αποσβεσμένοι εκτυπωτές 4) Δεκαπέντε καρέκλες γραφείου Τιμή κτήσεως Μείον: Αποσβεσμένες καρέκλες γραφείου 5) Τριάντα καρέκλες συνεργασίας Τιμή κτήσεως Μείον: Αποσβεσμένες καρέκλες συνεργασίας 6) Δεκαπέντε γραφεία Τιμή κτήσεως Μείον: Αποσβεσμένα γραφεία 7) Τριάντα συρταριέρες Τιμή κτήσεως Μείον: Αποσβεσμένες συρταριέρες 8) Είκοσι βιβλιοθήκες Τιμή κτήσεως Μείον: Αποσβεσμένες βιβλιοθήκες 2.000 500 1.500 2.750 500 2.250 1.400 200 1.200 2.250 600 1.650 1.800 300 1.500 3.600 600 3.000 2.400 600 1.800 3.400 600 2.800 70.000 10.000 60.000 15.700 Σύνολο Παγίου Ενεργητικού 300.700 ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Αποθέματα Εμπορεύματα Εμπορεύματα Α: τεμάχια 1.400 Χ 3.000 ευρώ. Εμπορεύματα Β: τεμάχια 1.500 Χ 4.500 ευρώ. Εμπορεύματα Γ: τεμάχια 800Χ 2.500 ευρώ. Απαιτήσεις Πελάτες Πελάτης Α οδός... αριθμός... Λάρισα Πελάτης Β οδός... αριθμός... Σητεία Γραμμάτια εισπρακτέα Γραμμάτια του πελάτη Δ λήξεως 3/4/2014 Γραμμάτια του πελάτη Φ λήξεως 15/6/2014 Χρεόγραφα Μετοχές Μετοχές της Δέλτα Α.Ε. τεμάχια 100 Χ 3000 ευρώ. Μετοχές της Άλφα Α.Ε. τεμάχια 200 Χ 12.000 ευρώ. 4.200 6.750 2.000 12.950 800 400 1.200 900 600 1.500 300 2.400 2.700 Διαθέσιμα Ταμείο Μετρητά στο ταμείο 2.000 2.000 Καταθέσεις όψεως 21

Κατάθεση όψεως στην Τράπεζα Δ 450 450 2.450 Σύνολο Κυκλοφορούντος ενεργητικού 20.800 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 321500 ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Μετοχικό κεφάλαιο Τεμάχια 200.000 ονομαστικής αξίας 1.000 ευρώ. 200.000 Αποθεματικά 17.300 Σύνολο Ιδίων κεφαλαίων 217.300 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Δάνεια Τραπεζών Τράπεζα Φ λογαριασμός δανείου το οποίο θα εξοφληθεί σε 10 δόσεις. Η πρώτη δόση θα καταβληθεί στις 30/6/2014 90.000 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Προμηθευτές Προμηθευτής Κ στην οδό... στον αριθμό... Αθήνα 1.700 1.700 Γραμμάτια πληρωτέα Γραμμάτια στον προμηθευτή Η λήξεως 30/5/2014 1.500 1.500 Τράπεζες βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Η πρώτη δόση του δανείου που θα καταβληθεί στις 30/6/2014 10.000 10.000 Προκαταβολές πελατών Προκαταβολή του πελάτη Σ οδός... αριθμός... Αθήνα για παράδοση εμπορευμάτων στην 1/3/2014 1.000 1.000 Σύνολο Βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων 14.200 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ 321.500 Με βάση τα δεδομένα της απογραφής συντάσσεται ο εξής Ισολογισμός: ΑΒΓ Ανώνυμη Εμπορική Εταιρεία Ισολογισμός 31/12/2013 (σε χιλιάδες ευρώ. ) ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 2013 ΠΑΘΗΤΙΚΟ 2013 ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Ενσώματες ακινητοποιήσεις Μετοχικό κεφάλαιο 200.000 Οικόπεδα 25.000 Αποθεματικά 17.300 Κτίρια 200.000 Σύνολο Ιδίων κεφαλαίων 217.300 Μεταφορικά μέσα 60.000 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός 15.700 Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο Παγίου Ενεργητικού 300.700 Δάνεια Τραπεζών 90.000 ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Αποθέματα Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Προμηθευτές 1.700 Εμπορεύματα 12.950 Γραμμάτια πληρωτέα 1.500 Απαιτήσεις Τράπεζες βραχ/σμες υποχρ. 10.000 Πελάτες 1.200 Προκαταβολές πελατών 1.000 Γραμμάτια εισπρακτέα 1.500 Σύνολο Βραχ/σμων υποχρ. 14.200 Χρεόγραφα Μετοχές 2.700 22

Διαθέσιμα Ταμείο 2.000 Καταθέσεις όψεως 450 Σύνολο Κυκλοφορούντος ενεργητικού 20.800 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 321.500 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ 321.500 2.7 Λογιστικό γεγονός Από λογιστική πλευρά, ενδιαφέρον έχουν όλες οι επιχειρηματικές συναλλαγές οι οποίες προκαλούν μεταβολή των στοιχείων της λογιστικής ισότητας. Αυτές ονομάζονται λογιστικά γεγονότα. Τα στοιχεία που απεικονίζονται στον ισολογισμό είναι πραγματοποιημένα δηλαδή είναι αποτέλεσμα κάποιου γεγονότος. Επειδή τα στοιχεία αυτά είναι λογιστικά στοιχεία και τα γεγονότα που τα δημιούργησαν χαρακτηρίζονται ως λογιστικά γεγονότα. Σε κάθε επιχείρηση πραγματοποιούνται καθημερινά πάρα πολλές πράξεις, πάρα πολλά γεγονότα. Οι πράξεις αυτές μπορεί να είναι η αγορά υλικών, η σύναψη δανείου, η πρόσληψη κάποιου υπαλλήλου, η σύναψη συμφωνίας για την κατασκευή κάποιου έργου κ.τ.λ. Από τα γεγονότα αυτά η λογιστική παρακολουθεί εκείνα που επιφέρουν μεταβολές στα στοιχεία της λογιστικής ισότητας. Για να χαρακτηρισθεί ένα γεγονός ως λογιστικό θα πρέπει να ικανοποιεί τις εξής προϋποθέσεις: 1. Θα πρέπει να είναι πραγματοποιημένο. 2. Θα πρέπει να αποδεικνύεται η ύπαρξη του με συγκεκριμένα παραστατικά. 3. Να έχει προσδιορισθεί η αξία του σε ευρώ. 4. Η ύπαρξη του να επιφέρει μεταβολές στα στοιχεία της λογιστικής ισότητας. Η πραγματοποίηση των λογιστικών γεγονότων έχει ως αποτέλεσμα να μεταβάλλονται κάποια από τα στοιχεία της λογιστικής ισότητας. Αν το λογιστικό γεγονός επηρεάζει δύο στοιχεία της λογιστικής ισότητας τότε χαρακτηρίζεται ως απλή μεταβολή, αν επηρεάζει περισσότερα στοιχεία τότε είναι σύνθετη η μεταβολή. Οι μεταβολές που μπορούν να πραγματοποιηθούν στη λογιστική ισότητα είναι οι εξής: 23

Αύξηση και μείωση Ενεργητικού Αν η επιχείρηση αγοράσει έπιπλα 100 ευρώ. τοις μετρητοίς αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθεί το ενεργητικό λόγω απόκτησης των επίπλων, η αύξηση θα εμφανισθεί στο στοιχείο που λέγεται «έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός», και θα μειωθεί το ενεργητικό λόγω καταβολής μετρητών για την απόκτηση των επίπλων (η μείωση αυτή θα εμφανισθεί στο στοιχείο που έχει το τίτλο «Ταμείο»). Αύξηση Ενεργητικού και αύξηση Υποχρεώσεων Αν η επιχείρηση αγοράσει εμπορεύματα 50 ευρώ. με πίστωση αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθεί το ενεργητικό λόγω απόκτησης των εμπορευμάτων, η αύξηση αυτή θα εμφανισθεί στο στοιχείο που λέγεται εμπορεύματα, και θα αυξηθούν οι υποχρεώσεις που έχει η επιχείρηση στους προμηθευτές επειδή η αγορά πραγματοποιήθηκε με πίστωση (η αύξηση αυτή θα επηρεάσει το στοιχείο που λέγεται προμηθευτές). Αύξηση Ενεργητικού και αύξηση Ιδίων κεφαλαίων Αν οι ιδιοκτήτες της εταιρείας εισφέρουν νέα στοιχεία στην επιχείρηση (μετρητά, ακίνητα, εμπορεύματα κ.λ. π.) τότε θα αυξηθεί το ενεργητικό (και συγκεκριμένα τα στοιχείο που αποτελεί την εισφορά αν είναι μετρητά η αύξηση θα εμφανισθεί στο ταμείο) και το ίδιο κεφάλαιο και συγκεκριμένα το μετοχικό κεφάλαιο (αν η επιχείρηση έχει τη μορφή της Ανώνυμης Εταιρείας) ή το εταιρικό κεφάλαιο (αν η επιχείρηση είναι προσωπική εταιρεία). Μείωση Ενεργητικού και Μείωση των υποχρεώσεων Αν η επιχείρηση είχε αγοράσει εμπορεύματα με πίστωση και εξοφλεί τώρα το χρέος της στους προμηθευτές. Η εξόφληση των προμηθευτών θα έχει ως αποτέλεσμα να μειωθούν τα μετρητά που έχει η επιχείρηση στο ταμείο της (άρα θα μειωθεί το ενεργητικό και συγκεκριμένα το ταμείο) και από την άλλη πλευρά θα μειωθούν οι υποχρεώσεις της επιχείρησης προς τους προμηθευτές (δηλαδή θα μειωθούν οι υποχρεώσεις και συγκεκριμένα οι προμηθευτές). 24

Μείωση Ενεργητικού και Μείωση των Ιδίων κεφαλαίων Αν κάποιος ιδιοκτήτης αποφασίσει να αποχωρίσει από την επιχείρηση και με την απομάκρυνση του αποσύρει τα κεφάλαια που είχε εισφέρει (έστω ότι είχε εισφέρει μετρητά) στην επιχείρηση τότε θα μειωθεί το ενεργητικό και συγκεκριμένα το ταμείο και θα μειωθούν τα ίδια κεφάλαια δηλαδή το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας. Αύξηση και μείωση των υποχρεώσεων Αν η επιχείρηση είχε αγοράσει εμπορεύματα με πίστωση και ο προμηθευτής ζητά να υπογράψει γραμμάτια τότε θα μειωθούν οι υποχρεώσεις και συγκεκριμένα το στοιχείο που ονομάζεται προμηθευτές και θα αυξηθούν οι υποχρεώσεις δηλαδή τα γραμμάτια πληρωτέα γιατί με την αποδοχή των γραμματίων οι υποχρεώσεις της επιχείρησης θα εμφανίζονται ως γραμμάτια πληρωτέα. Αύξηση υποχρεώσεων και μείωση των Ιδίων κεφαλαίων Αν κάποιος ιδιοκτήτης αποφασίσει να απομακρυνθεί από την εταιρεία και θέλει να αποσύρει τα κεφάλαια του (μετρητά) αλλά η επιχείρηση δεν έχει τη δυνατότητα να του τα επιστρέψει τώρα αλλά αναλαμβάνει την υποχρεώσει να του τα επιστρέψει μετά από ένα δίμηνο υπογράφοντας μία επιταγή, τότε θα μειωθούν τα ίδια κεφάλαια και θα αυξηθούν οι υποχρεώσεις δηλαδή οι επιταγές πληρωτέες. Μείωση των υποχρεώσεων και αύξηση των ιδίων κεφαλαίων Αν κάποιος προμηθευτής της επιχείρησης έλθει σε συμφωνία με τους ιδιοκτήτες της επιχείρησης και συμφωνήσουν να συμμετέχει και εκείνος στην επιχείρηση (να γίνει ιδιοκτήτης) και το ποσό της εισφοράς του θα είναι το ποσό που οφείλει η επιχείρηση τότε θα μειωθούν οι υποχρεώσεις και συγκεκριμένα οι προμηθευτές και θα αυξηθεί το ίδιο κεφάλαιο. Αύξηση και μείωση των Ιδίων κεφαλαίων Η επιχείρηση αποφασίζει να αυξήσει το μετοχικό της κεφάλαιο με κεφαλαιοποίηση αποθεματικών. Τα παρακρατημένα κέρδη (αποθεματικά) θα γίνουν 25

μετοχικό κεφάλαιο (δηλαδή θα ενσωματωθούν σε μετοχές) και θα δοθούν δωρεάν μετοχές στους ιδιοκτήτες της επιχείρησης. Με αυτό το λογιστικό γεγονός θα αυξηθεί το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας και θα μειωθούν τα αποθεματικά της εταιρείας. Παράδειγμα 1 Έστω ότι πραγματοποιήθηκαν τα εξής γεγονότα στην επιχείρηση ΑΒΓ. 1. Η επιχείρηση ΑΒΓ αγόρασε έπιπλα 100 ευρώ με μετρητά. Η αγορά επίπλων θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθούν τα έπιπλα δηλαδή το ενεργητικό και να μειωθούν τα μετρητά στο ταμείο της επιχείρησης δηλαδή θα μειωθεί το ενεργητικό. 2. Η επιχείρηση εξόφλησε το χρέος στον προμηθευτή Α 50 ευρώ. Η εξόφληση του χρέους προς το προμηθευτή θα μειώσει τα χρηματικά διαθέσιμα της επιχείρησης δηλαδή το ταμείο και κατά συνέπεια το ενεργητικό και θα μειωθούν αντίστοιχα οι προμηθευτές αφού εξοφλήθηκαν οι υποχρεώσεις της επιχείρησης άρα θα μειωθούν οι υποχρεώσεις. 3. Αγοράστηκαν υλικά εποπτικής διδασκαλίας 20 ευρώ. Με πίστωση. Η αγορά υλικών εποπτικής διδασκαλίας θα αύξηση τα υλικά αυτά δηλαδή θα αυξηθεί το ενεργητικό και επειδή η αγορά πραγματοποιήθηκε με πίστωση θα αυξηθούν οι υποχρεώσεις προς τους προμηθευτές. 4. Ο επιχειρηματίας εισέφερε στην επιχείρηση ένα αυτοκίνητο αξίας 300 ευρώ. Με την εισφορά του αυτοκινήτου θα αυξηθούν τα μεταφορικά μέσα της επιχείρησης και κατά συνέπεια το ενεργητικό και επειδή η απόκτηση του 26

αυτοκινήτου προέρχεται από την εισφορά του ιδιοκτήτη θα αυξηθούν και τα ίδια κεφάλαια. 5. Ο πελάτης Σ που όφειλε στην επιχείρηση 25 ευρώ. Εξοφλεί το χρέος του. Η επιχείρηση εισπράττει από τον πελάτη ΣΣ την οφειλή του άρα θα αυξηθεί το ταμείο της επιχείρησης δηλαδή το ενεργητικό και θα μειωθούν οι απαιτήσει αφού τώρα ο πελάτης δεν οφείλει χρήματα άρα θα μειωθεί το ενεργητικό. 6. Εξοφλήθηκαν τα οφειλόμενα ενοίκια 40 ευρώ. Η επιχείρηση εξόφλησε τα οφειλόμενα ενοίκια δηλαδή μειώθηκαν τα χρηματικά διαθέσιμα της επιχείρησης άρα το ταμείο και κατά επέκταση το ενεργητικό από την άλλη με την πληρωμή αυτή δεν έχει υποχρέωση άρα θα μειωθούν τα ενοίκια πληρωτέα δηλαδή οι υποχρεώσεις. 7. Ο προμηθευτής Γ δέχεται η οφειλή της επιχείρησης 50 ευρώ. Να αποτελέσει το κεφάλαιο εισφοράς στην επιχείρηση. Αφού ο προμηθευτής γίνεται μέτοχος στην επιχείρηση θα μειωθούν οι υποχρεώσεις και θα αυξηθούν τα ίδια κεφάλαια της επιχείρησης 8. Ο επιχειρηματίας Φ αποχωρεί από την επιχείρηση και αποσύρει 200 ευρώ. Που ήταν τα μετρητά που είχε εισφέρει. Με την αποχώρηση του επιχειρηματία θα μειωθεί το ταμείο δηλαδή το ενεργητικό και θα μειωθούν και τα ίδια κεφάλαια. 9. Η επιχείρηση υποσχέθηκε στο προσωπικό της ότι θα κατασκευάσει παιδικό σταθμό για την φροντίδα των παιδιών τους. Για την κατασκευή του έργου θα απαιτηθούν 500 ευρώ. 27

Δεν αποτελεί λογιστικό γεγονός αφού δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί. Ένας τρόπος απεικόνισης των λογιστικών γεγονότων είναι μέσα από τη σύνταξη διαδοχικών ισολογισμών. Με την πραγματοποίηση κάθε λογιστικού γεγονότος μεταβάλλονται τα στοιχεία της λογιστικής ισότητας με αποτέλεσμα να προκύπτει ένας καινούργιος ισολογισμός. Παράδειγμα 2 Παρακάτω δίδονται ορισμένα γεγονότα που αφορούν την ατομική επιχείρηση του ΣΨ. Κάτω από την περιγραφή κάθε γεγονότος δίδεται ο ισολογισμός της επιχείρησης όπως διαμορφώνεται αμέσως μετά το αντίστοιχο γεγονός. 1ο Γεγονός. Ο ΣΨ αποφασίζει να ιδρύσει μία επιχείρηση εισφέροντας 3.000 ευρώ. σε μετρητά, ένα αυτοκίνητο του οποίου η αξία αποτιμήθηκε σε 2.000 ευρώ., ένα κτίριο που αξία του εκτιμήθηκε στα 10.000 ευρώ. Ο ισολογισμός ιδρύσεως της επιχείρησης ΣΨ έχει ως εξής: Ισολογισμός 1 ος Ενεργητικό Παθητικό Κτίριο 10.000 Ίδιο κεφάλαιο 15.000 Μεταφορικά Μέσα 2.000 Ταμείο 3.000 Σύνολο Ενεργητικού 15.000 Σύνολο Παθητικού 15.000 28

2ο Γεγονός Η επιχείρηση αγοράζει εμπορεύματα 100.000 ευρώ. τοις μετρητοίς. Ισολογισμός 2 ος Ενεργητικό Παθητικό Κτίριο 10.000 Ίδιο κεφάλαιο 15.000 Μεταφορικά Μέσα 2.000 Εμπορεύματα 100 Ταμείο 2.900 Σύνολο Ενεργητικού 15.000 Σύνολο Παθητικού 15.000 3ο Γεγονός Η επιχείρηση αγοράζει έπιπλα 500 ευρώ. με πίστωση. Ισολογισμός 3 ος Ενεργητικό Παθητικό Κτίριο 10.000 Ίδιο κεφάλαιο 15.000 Μεταφορικά Μέσα 2.000 Προμηθευτές 500 Έπιπλα 500 Εμπορεύματα 100 Ταμείο 2.900 Σύνολο Ενεργητικού 15.500 Σύνολο Παθητικού 15.500 4ο Γεγονός Η επιχείρηση πώλησε εμπορεύματα τιμής κτήσεως 80 ευρώ. αντί 140 ευρώ. το 50% με μετρητά και το υπόλοιπο με πίστωση. Ισολογισμός 4 α Ενεργητικό Παθητικό Κτίριο 10.000 Ίδιο κεφάλαιο 14.920 Μεταφορικά Μέσα 2.000 Προμηθευτές 500 Έπιπλα 500 Εμπορεύματα 20 Ταμείο 2.900 Σύνολο Ενεργητικού 15.420 Σύνολο Παθητικού 15.420 29

Ισολογισμός 4 β Ενεργητικό Παθητικό Κτίριο 10.000 Ίδιο κεφάλαιο 15.060 Μεταφορικά Μέσα 2.000 Προμηθευτές 500 Έπιπλα 500 Εμπορεύματα 20 Πελάτες 70 Ταμείο 2.970 Σύνολο Ενεργητικού 15.560 Σύνολο Παθητικού 15.560 5ο Γεγονός Πραγματοποιήθηκε η αγορά ενός νέου μηχανήματος 1.500 ευρώ. το 20% με μετρητά, το 40% με πίστωση και το υπόλοιπο με υπογραφή γραμματίων. Ισολογισμός 5 ος Ενεργητικό Παθητικό Κτίριο 10.000 Ίδιο κεφάλαιο 15.060 Μηχανήματα 1.500 Προμηθευτές 1.100 Μεταφορικά Μέσα 2.000 Γραμμάτια πληρωτέα 600 Έπιπλα 500 Εμπορεύματα 20 Πελάτες 70 Ταμείο 2.670 Σύνολο Ενεργητικού 16.760 Σύνολο Παθητικού 16.760 6ο Γεγονός Εξοφλήθηκαν οι υποχρεώσεις που είχε η επιχείρηση στους προμηθευτές. Ισολογισμός 6 ος Ενεργητικό Παθητικό Κτίριο 10.000 Ίδιο κεφάλαιο 15.060 Μηχανήματα 1.500 Γραμμάτια πληρωτέα 600 Μεταφορικά Μέσα 2.000 Έπιπλα 500 Εμπορεύματα 20 Πελάτες 70 Ταμείο 1.570 Σύνολο Ενεργητικού 15.660 Σύνολο Παθητικού 15.660 30

7ο Γεγονός Εισπράχθηκαν οι οφειλές των πελατών. Ισολογισμός 7 ος Ενεργητικό Παθητικό Κτίριο 10.000 Ίδιο κεφάλαιο 15.060 Μηχανήματα 1.500 Γραμμάτια πληρωτέα 600 Μεταφορικά Μέσα 2.000 Έπιπλα 500 Εμπορεύματα 20 Ταμείο 1.640 Σύνολο Ενεργητικού 15.660 Σύνολο Παθητικού 15.660 8ο Γεγονός Αγοράστηκαν μετοχές αντί 800 ευρώ με μετρητά. Ισολογισμός 8 ος Ενεργητικό Παθητικό Κτίριο 10.000 Ίδιο κεφάλαιο 15.060 Μηχανήματα 1.500 Γραμμάτια πληρωτέα 600 Μεταφορικά Μέσα 2.000 Έπιπλα 500 Εμπορεύματα 20 Μετοχές 800 Ταμείο 840 Σύνολο Ενεργητικού 15.660 Σύνολο Παθητικού 15.660 31

9ο Γεγονός Εισπράχθηκαν 500 ευρώ. από τον πελάτη Δ για αγορά εμπορευμάτων αξίας 2.500 ευρώ. Τα εμπορεύματα θα παραδοθούν στον πελάτη μετά από ένα μήνα. Ισολογισμός 9 ος Ενεργητικό Παθητικό Κτίριο 10.000 Ίδιο κεφάλαιο 15.060 Μηχανήματα 1.500 Γραμμάτια πληρωτέα 600 Μεταφορικά Μέσα 2.000 Προκαταβολές πελατών 500 Έπιπλα 500 Εμπορεύματα 20 Μετοχές 800 Ταμείο 1.340 Σύνολο Ενεργητικού 16.160 Σύνολο Παθητικού 16.160 10ο Γεγονός Αγοράστηκαν εμπορεύματα αντί 1.500 ευρώ. το 1/3 με μετρητά, το 1/3 με πίστωση και το υπόλοιπο με υπογραφή γραμματίων. Ισολογισμός 10 ος Ενεργητικό Παθητικό Κτίριο 10.000 Ίδιο κεφάλαιο 15.060 Μηχανήματα 1.500 Προμηθευτές 500 Μεταφορικά Μέσα 2.000 Γραμμάτια πληρωτέα 1.100 Έπιπλα 500 Προκαταβολές πελατών 500 Εμπορεύματα 1.520 Μετοχές 800 Ταμείο 840 Σύνολο Ενεργητικού 17.160 Σύνολο Παθητικού 17.160 32

Παράρτημα: Βασικοί Ορισμοί του Γενικού Λογιστικού Σχεδίου Ενσώματα πάγια στοιχεία είναι τα υλικά αγαθά που αποκτάει η επιχείρηση με σκοπό να τα χρησιμοποιεί ως μέσα δράσεώς της κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους, η οποία είναι οπωσδήποτε μεγαλύτερη από ένα έτος. Ασώματες ακινητοποιήσεις ή αύλα πάγια στοιχεία είναι τα αγαθά που αποκτούνται από την επιχείρησης με σκοπό να χρησιμοποιούνται παραγωγικά για χρονικό διάστημα οπωσδήποτε μεγαλύτερο από ένα έτος. Συμμετοχές και μακροπρόθεσμες απαιτήσεις είναι οι συμμετοχές σε άλλες επιχειρήσεις οποιασδήποτε νομικής μορφής οι οποίες εξασφαλίζουν την άσκηση επιρροής πάνω σ αυτές και αποκτούνται με σκοπό διαρκούς κατοχής τους και οι κατά τρίτων απαιτήσεις της επιχείρησης για τις οποίες η προθεσμία εξοφλήσεως λήγει μετά από το τέλος της επόμενης χρήσεως. Απόσβεση είναι η χρονική κατανομή της αποσβεστέας αξίας του πάγιου περιουσιακού στοιχείου που υπολογίζεται με βάση την ωφέλιμη διάρκεια ζωής του. Εδαφικές εκτάσεις είναι τα οικόπεδα, γήπεδα, αγροτεμάχια, δάση, ορυχεία, μεταλλεία, λατομεία, οι φυτείες και γενικά οποιαδήποτε έκταση γης της οποίας η κυριότητα ανήκει στην επιχείρηση. Οι εδαφικές εκτάσεις διακρίνονται σ εκείνες που έχουν απεριόριστη διάρκεια ωφέλιμης ζωής, όπως π.χ. είναι τα οικόπεδα, γήπεδα ή τα αγροτεμάχια και σ αυτές που η διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους είναι περιορισμένη και για το λόγο αυτό η αξία τους είναι αποσβεστέα. Στην τελευταία αυτή κατηγορία ανήκουν π.χ. τα ορυχεία, μεταλλεία και λατομεία. Τα έξοδα κτήσεως των εδαφικών εκτάσεων (π.χ. φόροι μεταβιβάσεως, συμβολαιογραφικά και μεσιτικά) καταχωρούνται και παρακολουθούνται στο λογαριασμό «έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων». Κτίρια είναι οι οικοδομικές κατασκευές που γίνονται με τη χρησιμοποίηση δομικών υλικών και προορίζονται για κατοικίες, βιομηχανοστάσια, αποθήκες ή οποιαδήποτε άλλη εκμετάλλευση ή δραστηριότητα της επιχείρησης. Εγκαταστάσεις κτιρίων είναι πρόσθετες εγκαταστάσεις (ηλεκτρικές, υδραυλικές, μηχανολογικές, κλιματιστικές, τηλεπικοινωνιακές κ.λ.π.) οι οποίες είναι συνδεδεμένες με 33