Ειδική αγωγή κ. Χρηστάκης Άτομα με δυσκολίες ή με εκπαιδευτικές δυσκολίες είναι τα άτομα που διαφέρουν από το Μ.Ο. στα ακόλουθα χαρακτηριστικά: α.νοητικά χαρακτηριστικά β.αισθητηριακά χαρακτηριστικά γ.φυσικά χαρακτηριστικά δ.ικανότητες επικοινωνίας ε.συμπεριφοριστική και συναισθηματική ανάπτυξη Οι διαφορές αυτές πρέπει να είναι σε τέτοια έκταση και σε τέτοιο βαθμό ώστε να απαιτούνται ειδικές στρατηγικές ή ειδικές εκπαιδευτικές υπηρεσίες για να εκπαιδευτούν αποτελεσματικά. ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΔΑ 1.Αξιολόγηση των παιδιών 2.Αλλαγές στο περιβάλλον μάθησης 3.Προσαρμογές στα εκπαιδευτικά προγράμματα 4.Χρήση επιπλέον ή ειδικών μέσων και υλικών διδ/ας. 5.Χρήση ειδικών μεθόδων διδ/ας 6.Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της εκπαιδευτικής εργασίας ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΤΑ Fish 1.Ανάπτυξη και προσαρμογή του προγράμματος 2.Εκτίμηση των παιδιών και των συνθηκών μάθησης. 3.Ανάπτυξη του προγράμματος για ατομική ή μικροομαδική εφαρμογή 4.Πρόνοια για προστατευτικό περιβάλλον 5.Συμβουλευτική και υποστηρικτική εργασία 6.Πρόβλεψη μέσων και υλικών διδ/ας 7.Εξειδικευμένη και εξατομικευμένη διδ/α 8.Συνεργατική και εξατομικευμένη διδ/α 9.Υποστήριξη προγραμμάτων εκπαίδευσης και επιμόρφωσης εν ενεργεί εκπαιδευτικών 10.Συνεργασία με τους γονείς 11..Συνεργασία με άλλους ειδικούς επαγγελματίες ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1.Ταξινόμηση των περιπτώσεων 2.Έκταση του προβλήματος 3.Ειδική αγωγή /ή εκπαίδευση *Έννοια-ορισμός-περιεχόμενο *Σκοπός και επιδιώξεις
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ 1.Άτομα με προβλήματα όρασης α.τελείως τυφλά β.μερικώς βλέποντα ή αμβλύωπα 2.Άτομα με προβλήματα ακοής α.τελείως κωφά β.μερικώς ακούοντα ή βαρήκοα 3.Υπερευφυή και ταλαντούχα άτομα *Στους 60 μήνες ωριμάζουν οι αναπτυξιακές δεξιότητες γι αυτό πηγαίνουν 6 ετών στο σχολείο.( ωριμότητα σχολικής ετοιμότητας ) *Όταν η απώλεια ακοής πάνω από 80-90 Ντεσιμπελ (βαρήκοα) Μέχρι 80 Ντεσιμπελ,μερικά υπολείμματα ακοής *Κανονικά παιδιά 90-110 Με μαθησιακά προβλήματα από 90 έως 75 Με νοητική υστέρηση από 75 και κάτω Ευφυές παιδί από 110 και πάνω Από 135-140 και πάνω υπερεφυές παιδί Ταλαντούχο αν εμφανίζει περιοχές που υπερβαίνουν το Μ.Ο. 4.Άτομα με νοητική υστέρηση α. ελαφρά ν.υ. 70-50 εκπαιδεύσιμα β.μέση ν.υ. κατά Care 50-35 ασκήσιμα γ.βαριά ν.υ. 35 και κάτω ιδιώτες *Σήμερα δεν υπάρχει αυτή η κατανομή (κατά Care ),γιατί θεωρούνται όλα εκπαιδεύσιμα 5.Άτομα με σωματικά ελαττώματα και κινητικές αναπηρίες 6.Άτομα με διαταραχές λόγου και επικοινωνίας 7.Άτομα με προβλήματα συμπεριφοράς 8.Άτομα με ειδικές δυσκολίες μάθησης 9.Άτομα με διαταραχές ανάπτυξης-αυτιστικά άτομα 10.Άτομα με πολλαπλές αναπηρίες
Νόμος για την Ε.Α. 2817 1.ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΟΡΙΣΜΟΙ Έννοια-Ορισμός της Ε.Α. Ειδική Αγωγή είναι η ειδική εκπαιδευτική προσέγγιση και φροντίδα και ισοδυναμεί με ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα,προσαρμοσμένα στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά,στις ικανότητες και στις δυσκολίες των παιδιών. Η Ε.Α. παρέχεται κατά προτίμηση στη συνηθισμένη τάξη ή σε ειδικά διευθετημένο χώρο (ειδικό σχολείο ή κέντρο Ε.Α. ) ή σε νοσοκομείο ή στο σπίτι ή αλλού,για όσο χρόνο χρειάζεται και όπως προβλέπεται βάση της αξιολόγησης που γίνεται σε κάθε παιδί. (Ν. 142/85 των USA άρθρο 94) Ειδική Αγωγή είναι ενας συνδυασμός των προσαρμογών του προγράμματος της διδασκαλίας,της υποστήριξης και η δημιουργία κατάλληλων συνθηκών μάθησης,με σκοπό την κατάλληλη και αποτελεσματική αντιμετώπιση των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών του μαθητή. Σκοπός της Ειδικής Αγωγής Σκοπός της Ειδικής Αγωγής είναι να προετοιμάσει το παιδί να συμμετάσχει στον καλύτερο δυνατό βαθμό σ όλα τα επίπεδα δράσης της κοινωνίας (πολιτικά,οικονομικά, κοινωνικά, πνευματικά κτλ.) και ειδικότερα: 1.Να αποκτήσει γνώσεις,εμπειρίες,στάσεις 2.Να αναπτύξει πνευματικές,κοινωνικές και άλλες ικανότητες και δεξιότητες 3.Να καταστεί εφικτή και ομαλή η μετάβαση του παιδιού απ το σχολείο και το σπίτι στη ζωή του ενήλικα και στην ενεργό ζωή με πλήρη ή μερική αυτονομία. ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ α.η ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους. β.η βελτίωση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων ώστε να καταστεί δυνατή η ένταξη ή επανένταξή τους στο κοινό εκπαιδευτικό σύστημα και η συμβίωση με το κοινωνικό σύνολο. γ.η επαγγελματική τους κατάρτιση και η συμμετοχή τους στην παραγωγική διαδικασία.. δ.η αλληλοαποδοχή τους με το κοινωνικό σύνολο και η ισότιμη κοινωνική τους εξέλιξη. ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Ποιες δυνάμεις καθορίζουν την ανάπτυξη του παιδιού -κληρονομικότητα -περιβάλλον Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ Οι γονείς (κοινωνικοσυναισθηματικές αντιδράσεις.ειδικότερα προβλήματα.οι γονείς ως συνήγοροι του παιδιού)
Τα αδέρφια (κοινωνικοσυναισθηματικές αντιδράσεις των αδερφών.ένα αγωνιώδες ερώτημα των γονέων) Η κοινωνική συνείδηση Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΑΠΟΔΟΧΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ κοινότητα κουλτούρα συμμαθητές σχολείο οικογενεια παιδί ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ 1. «Συμβολικός» θάνατος 2. Ανησυχία για την καθημερινή φροντίδα που χρειάζεται το παιδί. 3. Ειδικότερα προβλήματα -Η εργαζόμενη μητέρα -Οι ρόλοι των μελών της οικογένειας -Η συνεργασία με ειδικούς -Ο γονέας-συνήγορος του παιδιού. Η ανησυχία που προκαλεί το αγωνιώδες ερώτημα: «Τι θα γίνει αυτό το παιδί,όταν εγώ κλείσω τα μάτια μου»
ΣΤΑΔΙΑ ΠΟΥ ΠΕΡΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ 1 ο στάδιο: Σοκ αίσθημα ευθύνης (ενοχές) κοινωνικό στίγμα (ανησυχίας) 2 ο στάδιο: Άρνηση της πραγματικότητας 3 ο στάδιο: Ανάπτυξη ενοχών 4 ο στάδιο: Πένθος 5 ο στάδιο:παραδοχή της πραγματικότητας-επένδυση ενέργειας. ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ: 1.Τη θέση του παιδιού στον κατάλογο τωνπαιδιών της οικογένειας. 2.Την ύπαρξη ή μη και άλλων παιδιών στην οικογένεια. 3.Την κοινωνική τάξη της οικογένειας. 4.Τις κοινωνικές σχέσεις της οικογένειας. 5.Το είδος και το βαθμό της αναπηρίας. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ ΤΑ ΑΔΕΡΦΙΑ: 1.Γιατί ο αδερφός μου συμπεριφέρεται τόσο παράξενα; 2.Όταν μεγαλώσει θα είναι έτσι; 3.Όταν μεγαλώσει θα ζει ανεξάρτητα; 4.Όταν μεγαλώσει θα χρειάζεται βοήθεια; 5.Πώς μπορώ να πω στους φίλους μου για τον αδερφό μου; 6.Τι να κάμω όταν τα άλλα παιδιά πειράζουν τον αδερφό μου; 7.Είναι πολύ πιθανόν και τα δικά μου παιδιά να έχουν δυσκολίες; ( Powell and Gallagher 1993) ΤΑ ΑΔΕΡΦΙΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΟ ΑΔΕΡΦΟ Η ΑΔΕΡΦΗ οίκος και υπερπροστασία εχθρική συμπεριφορά αισθήματα παραμέλησης
ενδοοικογενειακές σχέσεις κοινωνικές σχέσεις-φιλία σχολική ζωή και επίδοση ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΟΧΟΙ-ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ 1 ο στάδιο: Αποδοχή του παιδιού 2 ο στάδιο:προσαρμογή στην ιδέα της μακρόχρονης συμβίωσης με το παιδί και το πρόβλημά του. 3 ο στάδιο:τόνωση του αυτοσυναισθήματος και της αυτονομίας γονέων και αδερφών. Απεξάρτηση απ το πρόβλημα του παιδιού. 4 ο στάδιο:απεξάρτηση της οικογένειας από ετικέτες. 5 ο στάδιο:κοινωνική επαναπροσαρμογή. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΑΠΟΔΟΧΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Υπέρβαση δυσκολιών ρόλος,θέση,στάση της κοινότητας,κοινωνική συνείδηση (η ίδια η κοινωνία αντί για εμπόδια να τους δίνει διευκολύνσεις) εκπαίδευση Η ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΜΕ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ Ανικανότητα Αδυναμία για εργασία Μη αναπαραγωγικό άτομο Οικονομική εξάρτηση Κοινωνική εξάρτηση Καθολική εξάρτηση
Αναπηρία Ανάπηρο άτομο (σημαίνει πλήρη ανικανότητα) Η εκπαίδευση των παιδιών με Ε.Δ. 1.Εισαγωγή: (σύντομη ιστορική ανασκόπηση.τι περιλαμβάνει η εκπαίδευση των παιδιών με Ε.Δ.) 2.Η Ε.Α. ως σύστημα υποστηρικτικών υπηρεσιών (υπηρεσίες,εκπαίδευση) Σε παγκόσμιο επίπεδο Σύντομη ιστορική ανασκόπηση 1.Προχριστιανική εποχή (3.000-500π.Χ.) πρωτόγονη κοινωνία αρχαία ελληνική κοινωνία αποδοχή απόρριψη 2.Μεταχριστιανική εποχή α.μέχρι το 1.500 Ανατολικός κόσμος Πλήρης εφαρμογή του ανθρωπιστικού ιδεώδους Δυτικός κόσμος Απουσία του ανθρωπιστικού ιδεώδους Παραδοχή - οίκτος Απόρριψη-Καιάδας θέλουμε την χωρίς β.μετά το 1.500 1.500-1.800 μ.χ.
_Προδρομική περίοδος _Οίκτος,φαρμακοθεραπεία, εξορκισμοί. _Κοινωνική-ιατρική προσέγγιση _Μονομέρεια-αποσπασματικότητα 1.800-1.900 μ.χ. _Πρώρες σημαντικές προσπάθειες ( Itard,Seguin,Montessori,Decroly,Binet) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Πριν απ τον πόλεμο: Σημαντικές,αλλά προσωποπαγείς προσπάθειες,περισσότερο προνοιακού και λιγότερο εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Μετά τον πόλεμο μέχρι το 1970: Πρώτες επιστημονικές προσπάθειες σύλλογοι,σωματεία, ιδρύματα, σχολεία (Ρόζα Ιμβριώτου-Κώστας Καλαντζής) 1970-σήμερα: Σημαντικά βήματα (εκθέσεις μελέτης,νομοθεσία,προγράμματα,ωρίμανση, εκσυγχρονισμός ) Ανάγκη για εντατικοποίηση της προσπάθειας προς τη σωστή κατεύθυνση και τη σύγκλιση με τις άλλες χώρες μέλη της Ε.Ε. ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ Η ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ 1.Εκτίμηση των παιδιών και των συνθηκών μάθησης 2.Πρόνοια για προστατευτικό περιβάλλον 3.Ανάπτυξη ομαδικών,μικροομαδικών προγραμμάτων 4.Συμβουλευτική εργασία 5.Πρόβλεψη μέσων/υλικών διδασκαλίας 6.Προγράμματα εκπαίδευσης εν ενεργεία εκπαιδευτικών 7.Εργασία με τους γονείς 8.Συνεργασία με άλλους ειδικούς (Fish J 1989) Η Ε.Α. ως σύστημα υποστηρικτικών υπηρεσιών 1.Υπηρεσίες εκπαίδευσης προσωπικού 2.Υπηρεσίες σχεδιασμού προγραμμάτων 3.Υπηρεσίες έρευνας
4.Υπηρεσίες διάγνωσης και υποστήριξης 5.Διοικητικές υπηρεσίες ΠΟΛΥΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ 1.Εκπαιδευτικός.Γ.Ε. 2.Εκπαιδευτικός.Ε.Α. 3.Γονέας 4.Σχολικός Σύμβουλος Γ.Ε. 5.Σχολικός Σύμβουλος Ε.Α. 6.Σχολικός ψυχολόγος 7.Μαθητής 8.Άλλοι ειδικοί Προσαρμογές 1.Στο περιβάλλον μάθησης 2.Στο πρόγραμμα 3.Στις στρατηγικές διδασκαλίας 4.Στα μέσα και υλικά διδασκαλίας 5.Στη χρήση τεχνολογίας ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ Ε.Α. Ομαδοποίηση των ρόλων Ειδικής- Γενικήςεκπαίδευσης 1.Προσφέρει το κοινωνικό πρόγραμμα με γνώση των ατομικών διαφορών Εξατομικεύει τη διδασκαλία για μαθητές που έχουν δυσκολίες 2.Προβλέπει διαδικασία αποδοχής του παιδιού στην τάξη.τονίζονται ομοιότητες με τα άλλα παιδιά. Επιχειρεί αποτελεσματική διδασκαλία για παιδιά με Ε.Α. 3.Τηρεί τους κανόνες συμπεριφοράς στην τάξη. Σχεδιάζει προγράμματα για προβληματική συμπεριφορά παιδιών με Ε.Δ. 4.Προωθεί την κοινωνική αντεπίδραση μεταξύ των παιδιών με Ε.Δ. Ελέγχει τη βοήθεια που δίδεται από πρόσωπα άλλων ειδικοτήτων.
5.Εξασφαλίζει αξιοπιστία με τα θετικά αποτελέσματα όλων των παιδιών. Προμηθεύει ΕΕΠ και άλλο υλικό ανάλογα με τις ανάγκες. Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΜΟ 2817/2000 ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 20 19 18 17 16 Λύκειο 15 14 Ειδικό Λύκειο Τεσέα Γυμνάσιο 12 Ειδικό Γυμνάσιο 11 10 9 8 7 13 Δημοτικό Νηπιαγωγείο 3 6 5 4 Σχολείο Ειδικής Αγωγής Νηπιαγωγείο Ε.Α. 1.Επαγγελματικά εργαστήρια αρμοδιότητας Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας Όταν λέμε επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση,πρέπει να έχουμε σχολες και εργαστήρια (όπου εξασκούνται και μαθαίνουν να κάνουν συγκεκριμένες εργασίες) ΤΕΣΕΑ: Τεχνική Επαγγελματική Σχολή Ειδικής Αγωγής (Ίδρυσε το ΥΠ.Ε.Π.Θ.) 14-17
Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΜΟ 2817/2000 Τμήμα Λύκειο 18-22 Ειδικό Λύκειο Γυμνάσιο 14-18 Ειδικό Γυμνάσιο Ένταξης Δημοτικό 7.-14 Δημοτικό Σχολείο Ε.Α. Τ.Ε.Ε. Β ΒΑΘΜΙΔΑ Τ.Ε.Ε. Α ΒΑΘΜΙΔΑ Νηπιαγωγείο 4.-7 Τμήμα Νηπιαγωγείου 2 Βρεφοσ/κός Σταθμός Εργαστή ρια Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Πολυδύναμο Ενιαίο Κέντρο Ε.Α. Σύγχρονες τάσεις στην Ειδική Εκπαίδευση
Σχολική ενσωμάτωση Οι σημαντικές εξελίξεις στη δεκαετία του 80 Η σχολική ένταξη ή ενσωμάτωση Έννοια και φιλοσοφία Μορφές σχολικής ένταξης ή ενσωμάτωσης Τύποι σχολικής ενσωμάτωσης Παράγοντες που οδήγησαν στη σχολική ενσωμάτωση Διαδικασία προώθησης Μοντέλα σχολικής ενσωμάτωσης Κριτήρια επιτυχίας και ελέγχου Συζήτηση-Συμπεράσματα Πρόταση Ένταξη:παίρνω ένα παιδί και το τοποθετώ στην τάξη. Ενσωμάτωση:προϋποθέτει την ένταξη, αλλά έχει το λειτουργικό περιεχόμενο. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΟΜΑΛΟΠΟΙΗΣΗ-Normalization Integration ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ Mainstreaming ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ SOCIALIZATION
Ενώ το έχω μέχρι τα 20-25 έτη, του ζητώ να οδηγηθεί στην κοινωνία των ενηλίκων χωρίς υποστηρικτικά στηρίγματα. Χωροταξική Σχολική Κοινωνική Διδακτική Μορφές Σχολικής Ενσωμάτωσης Κοινωνική Οικονομική Παράγοντες που οδήγησαν στη Σχολική Ενσωμάτωση 1976:Ενσωμάτωση για πρώτη φορά στην Ελλάδα. 1.Ο σκοπός της Ειδικής Αγωγής 2.Η μελέτη των ατομικών διαφορών και η αξιοποίηση των πορισμάτων που προέκυψαν στην εκπαιδευτική πράξη. 3.Το υψηλό κόστος του ειδικού σχολείου. 4.Η στάση της κοινωνίας 5.Η πίεση των γονέων Οφέλη από την επιτυχημένη εφαρμογή της σχολικής ενσωμάτωσης Καλύτερες επιδόσεις Άτομα με Δ.Ι. Γλωσσική ανάπτυξη Κοινωνική προσαρμογή Συναισθηματική σταθερότητα Ακαδημαϊκή μάθηση Άτομα χωρίς Δ.Ι. Γνώση των ατόμων με Δ.Ι. Αναγνώριση και αποδοχή Βελτίωση κοινωνικής συνείδησης Αλλαγή στάσης-απόδοσης
Διαδικασία Σχολικής Ενσωμάτωσης 1.Αξιολόγηση-Επιλογή του παιδιού 2.Επιλογή σχολείου ενσωμάτωσης 3.Επιλογή τάξης ενσωμάτωσης 4.Προετοιμασία παιδιού 5.Προετοιμασία γονέων 6.Προετοιμασία μαθητών τάξης 7.Προετοιμασία γονέων και μαθητών 8.Πλαίσιο υποστηρικτικής εργασίας 9.Διοικητικά οργανωτικά μέτρα 10.Τεχνικές αξιολόγησης και καταγραφής της προόδου του μαθητή ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΜΟΝΤΕΛΟ Ι:Πλήρης ένταξη στην κοινή τάξη.:πλήρης ένταξη στην κοινή τάξη. Ταυτόχρονη παρουσία στην τάξη δασκάλου ειδικής αγωγής (μοντέλο Βόννης) ΜΟΝΤΕΛΟ ΙΙ:Πλήρης ένταξη στην κοινή τάξη. Υποστήριξη δασκάλου τάξης από δάσκαλο ειδικής αγωγής ή άλλο ειδικό ΜΟΝΤΕΛΟ ΙΙΙ:Πλήρης ένταξη στην κοινή τάξη. Επιπλέον υποστήριξη παιδιού σε ειδική τάξη ή ενισχυτική διδασκαλία. ΜΟΝΤΕΛΟ ΙV:Μερική φοίτηση στο κοινό Ειδικό Σχολείο. Υποστήριξη του δασκάκου της τάξης απόπροσωπικό του Ειδικού Σχολείου. ΜΟΝΤΕΛΟ V:Τμήμα Ειδικής Αγωγής στο κοινό Σχολείο.
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΛΟΓΗΣ ΜΟΝΤΕΛΟΥ 1.ΤΟ ΠΑΙΔΙ (δυνατότητες,δυσκολίες,εκπαιδευτικές ανάγκες) 2.ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ (εκπαίδευση,επιμόρφωση,διαθέσεις,στάσεις) 3.ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (υποδομή,διευθετήσεις,εξοπλισμός κτλ.) 4.ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ (υπάρχουν; είναι σωστά στελεχωμένες; λειτουργούν αποτελεσματικά; ) 5.ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ (Cooperator teacher) ΑΡΧΕΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ελάχιστα περιοριστικό περιβάλλον μάθησης ΕΛΑΦΡΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ Ένταξη στο γενικό σχολείο το δυνατό συντομότερα ΣΟΒΑΡΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ πολύ περιοριστικό περιβάλλον μάθησης ένταξη στο γενικό σχολείο υπό προϋποθέσεις ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ 1.Το κριτήριο της αλληλοαποδοχής και της κοινωνικής σχέσης (έχει γίνει αποδεκτό το παιδί απ την ομάδα; Αισθάνεται ευτυχισμένο;) 2.Το κριτήριο της συμμετοχής (συμμετέχει το παιδί στις δραστηριότητες της τάξης;) 3.Το κριτήριο του ελάχιστου αποτελέσματος (επιτυγχάνει ένα μίνιμουμ σχολικής επίδοσης;) 4.Το κριτήριο της ελάχιστης επιβάρυνσης της τάξης (δημιουργούνται προβλήματα στην τάξη εξαιτίας της ένταξης;)
ΠΙΘΑΝΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ 1.Η εμπλοκή πολλών διαφορετικών προσώπων στην εκπαίδευση των παιδιών 2.Το εκπαιδευτικό σύστημα (γραφειοκρατικοί μηχανισμοί) 3.Οι αλλαγές που πρέπει να γίνονται στο περιβάλλον μάθησης 4.Η κτιριακή υποδομή και ο εξοπλισμός 5.Η εκπαίδευση του προσωπικού 6.Η στάση της κοινωνίας 7.Η χρήση των νέων τεχνολογιών 8.Η διάθεση οικονομικών πόρων Mελέτης Δημήτρης (Σημειώσεις στο ΜΔΔΕ Δεκέμβρης 2004)