ΚΟΙΝΣΕΠ: Ένα Χρήσιμο Εργαλείο για τις Τοπικές Κοινωνίες
Βασικές αρχές: Αλληλεγγύη Κοινωνική συνοχή Υπεροχή του ατόμου έναντι του κεφαλαίου, Κοινωνική υπευθυνότητα και δημοκρατική λήψη αποφάσεων
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση - πάνω από 11 εκατομμύρια εργαζόμενους (το 6% της συνολικής απασχόλησης) Στη Γαλλία- το 10% του ΑΕΠ και το 12% της απασχόλησης Στη Μεγάλη Βρετανία υπάρχουν πάνω από 60.000 κοινωνικές επιχειρήσεις, συμβάλλοντας με 24 δισ. λίρες στην οικονομία και απασχολώντας 800.000 εργαζόμενοι (the Annual Survey of Small Businesses UK 2010). Στην Ισπανία, μία από τις μεγαλύτερες κοινωνικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη, απασχολεί πάνω από 83.000 άτομα σε 256 εταιρείες και είχε κύκλο εργασιών άνω των 14 δισ. το 2011.
Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση παρέχοντας νέες ευκαιρίες για την κοινωνική διεύρυνση της επιχειρηματικής πρωτοβουλίας με την δημιουργία «κοινωνικά προσανατολισμένης επιχειρηματικότητας», αυξάνοντας ταυτόχρονα τις δυνατότητες απασχόλησης για άτομα που προέρχονται από τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Τα κέρδη τους προέρχονται από την πώληση αγαθών και υπηρεσιών στην ανοιχτή αγορά αλλά επενδύουν τα κέρδη τους ξανά στην επιχείρηση με σκοπό την εξυπηρέτηση του κοινωνικού σκοπού τους και όχι τη μεγιστοποίηση των κερδών για τα μέλη τους. Πρόκειται για έναν διαφορετικό τρόπο του «επιχειρείν», που δίνει έμφαση στον άνθρωπο και στην κοινωνική συνοχή. Κερδίζοντας, λοιπόν, η Κοινωνική Επιχείρηση - Κερδίζει η κοινωνία. Στην χώρα μας, με τον νόμο 4019/2011 για την «Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα» θεσμοθετήθηκε μια νέα μορφή επιχείρησα, η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.) με αποκλειστικό καταστατικό σκοπό την κοινωνική ωφέλεια ενώ ευνοεί τη δημοκρατική συμμετοχή των μελών της και τη διαφάνεια της λειτουργίας της.
Σχήματα συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα, την κοινωνία των πολιτών, το εκπαιδευτικό σύστημα και κοινωνικούς και ερευνητικούς φορείς. Μέσα από τέτοια συνεργατικά σχήματα, πέρα από την Στρατηγικό Σχέδιο για την ανάπτυξη του τομέα της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας Κοινωνικοί & Ερευνητικοί φορείς Κοινωνία Κοιν.Σ.Επ Ιδιωτικός τομέας Εκπαιδευτικό σύστημα
Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ) είναι μια επιχείρηση η οποία ανήκει στα μέλη της και διοικείται από αυτά. Η λειτουργία της βασίζεται στην επιδίωξη συλλογικού οφέλους ενώ το κέρδος της προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν το κοινωνικό συμφέρον. Επιτυχημένα παραδείγματα Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο καταδεικνύουν ότι προσφέρουν τη δυνατότητα στους ανθρώπους να εργάζονται μαζί και να συστήνουν βιώσιμες επιχειρήσεις οι οποίες δημιουργούν θέσεις εργασίας και προάγουν την ευημερία της κοινωνίας.
Κανεis δεν αποκλείεται από την συμμετοχή σε μια Κοιν.Σ.Επ. Όλοι εκείνοι που αναζητούν μια ευκαιρία για να αξιοποιήσουν τις επιχειρηματικές τους ιδέες εργαζόμενοι συλλογικά, δίνοντας προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση των αναγκών της τοπικής κοινωνίας και στο συλλογικό όφελος, μπορούν να συμβάλουν σε αυτό, συστήνοντας μια Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση.
Τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. μπορεί να είναι τόσο φυσικά όσο και νομικά πρόσωπα. Η συμμετοχή των νομικών προσώπων στην επιχείρηση δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1/3 του συνόλου των μελών της. Δεν επιτρέπεται η συμμετοχή στην επιχείρηση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) που υπάγονται σε αυτούς. Εξαίρεση αποτελεί η Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, στην οποία μπορούν να συμμετέχουν ως μέλη Ν.Π.Δ.Δ. με έγκριση του φορέα που τα εποπτεύει.
Για την ίδρυση μιας Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, χρειάζονται τουλάχιστον 7 μέλη. Για την ίδρυση Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας ή Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού, χρειάζονται τουλάχιστον 5 μέλη.
Πέραν του ποσού που καταβάλλει για απόκτηση της συνεταιριστικής μερίδας, το μέλος της Κοιν.Σ.Επ. δεν έχει καμία άλλη ευθύνη έναντι των δανειστών της.
Ένταξης Αποσκοπούν στη οικονομική και κοινωνική ένταξη των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού δηλαδή άτομα με αναπηρίες (σωματικές, ψυχικές, νοητικές, αισθητηριακές), εξαρτημένοι ή απεξαρτημένοι, οροθετικοί, φυλακισμένοι / αποφυλακισμένοι και ανήλικοι παραβάτες. Σε μια Κοιν.Σ.Επ. ένταξης 40% κατ' ελάχιστο των εργαζομένων θα πρέπει να ανήκει υποχρεωτικά στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού.
Αποσκοπούν στην παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού - προνοιακού χαρακτήρα που απευθύνονται σε ομάδες πληθυσμού, όπως ηλικιωμένοι, βρέφη, παιδιά, άτομα με αναπηρία και άτομα με χρόνιες παθήσεις. Για τη σύσταση απαιτούνται τουλάχιστον 5 άτομα
Αποσκοπούν στην προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος, στην απασχόληση, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης. Για τη σύσταση απαιτούνται τουλάχιστον 5 άτομα Αφορούν στην παράγωγη προϊόντων και παροχή υπηρεσιών σε τομείς όπως: ο πολιτισμός το περιβάλλον η οικολογία η εκπαίδευση οι παροχές κοινής ωφέλειας η αξιοποίηση τοπικών προϊόντων η διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων κ.α
Κάθε μέλος πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον μία υποχρεωτική συνεταιριστική μερίδα και έως πέντε προαιρετικές συνεταιριστικές μερίδες. Όλα τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. έχουν δικαίωμα μιας ψήφου ανεξάρτητα από τον αριθμό των συνεταιριστικών μερίδων που διαθέτουν. Μόνη η συμμετοχή ενός φυσικού προσώπου με την ιδιότητα μέλους εταίρου, σε Κοιν.Σ.Επ., δεν του προσδίδει εμπορική ιδιότητα και δεν δημιουργεί ασφαλιστικές ή φορολογικές υποχρεώσεις. Μέλος μίας Κοιν.Σ.Επ δεν μπορεί να μετέχει σε άλλη Κοιν.Σ.Επ που έχει έδρα στην ίδια Περιφερειακή ενότητα και τον ίδιο καταστατικό σκοπό. Τα κέρδη της Κοιν.Σ.Επ. δεν διανέμονται στα μέλη της, εκτός αν τα μέλη αυτά είναι και είναι εργαζόμενοι σε αυτή. Τα κέρδη διατίθενται ποσοστιαία, ετησίως, ως ακολούθως: 5% για σχηματισμό αποθεματικού έως 35% διανέμεται στους εργαζομένους ως κίνητρο παραγωγικότητας το υπόλοιπο διατίθεται για τις δραστηριότητες της επιχείρησης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας
Ναι και είναι ουσιαστικά: Το ποσοστό των κερδών της Κοιν.Σ.Επ, το οποίο διατίθεται για το σχηματισμό αποθεματικού και για τις δραστηριότητές της, δεν υπόκειται σε φορολογία εισοδήματος. Το ποσοστό των κερδών της Κοιν.Σ.Επ. που διανέμεται στους εργαζόμενους υπόκειται σε παρακράτηση φόρου εισοδήματος, σύμφωνα με τον εκάστοτε ισχύοντα φορολογικό συντελεστή του πρώτου, μετά από το αφορολόγητο ποσό, κλιμακίου εισοδήματος. Με την παρακράτηση του φόρου αυτού εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση, όσον αφορά στα κέρδη της Κοιν.Σ.Επ. και των εργαζομένων της Κοιν.Σ.Επ οι οποίοι ανήκουν σε Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού Οι εργαζόμενοι στις Κοιν.Σ.Επ, οι οποίοι ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού και λαμβάνουν επίδομα πρόνοιας ή οποιαδήποτε άλλη παροχή, συνεχίζουν να εισπράττουν τις παροχές αυτές ταυτόχρονα με την αμοιβή τους.
Οι Κοιν.Σ.Επ θα έχουν πρόσβαση σε εξειδικευμένα προγράμματα χρηματοδότησης. Οι Κοιν.Σ.Επ εντάσσονται σε προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας, σε προγράμματα του ΟΑΕΔ για τη στήριξη της εργασίας και σε ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης κ.α. Οι Κοιν.Σ.Επ μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τους ΟΤΑ α' και β' βαθμού. Μπορούν να εντάσσονται στο ν. 3908/2011 για την «Ενίσχυση των Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή». Επιπλέον σχεδιάζονται πολύ σημαντικές ενέργειες στήριξης των επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της επιχειρηματικής ιδέας τόσο κατά τη φάση έναρξης, όσο και κατά τη λειτουργία της επιχείρησης.
Το Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας είναι δημόσιο βιβλίο που τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή. Στο Μητρώο εγγράφονται υποχρεωτικά οι Κοιν.Σ.Επ. Το Μητρώο τηρείται στο Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας της Διεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. Μέχρι την έναρξη λειτουργίας της ηλεκτρονικής έκδοσης του Μητρώου, οι εγγραφές των Κοιν.Σ.Επ. γίνονται χειρόγραφα από το Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας.
Η δημιουργία μιας Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης απαιτεί ουσιαστικές ενέργειες σχεδιασμού έναρξης και ανάπτυξης των δραστηριοτήτων της καθώς και τυπικές διαδικασίες ίδρυσης. Οι τυπικές ή υποχρεωτικές διαδικασίες ίδρυσης περιλαμβάνουν εκείνα τα βήματα που προβλέπονται για την ίδρυση ενός αστικού συνεταιρισμού, ενώ επιπλέον απαιτείται και η εγγραφή στο Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας Στις ουσιαστικές ενέργειες σχεδιασμού ανήκουν τόσο η προπαρασκευή διαφόρων επιχειρηματικών εργαλείων όπως είναι η έρευνα αγοράς και το επιχειρηματικά σχέδιο, όσο και η κινητοποίηση και ενημέρωση των πιθανών εταίρων της με στόχο τη δημιουργία του αρχικού πυρήνα της επιχείρησης και την προσέλκυση και άλλων ατόμων ή φορέων που πιθανόν ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν.
Όχι. Μόνη η συμμετοχή ενός φυσικού προσώπου με την ιδιότητα του μέλους - εταίρου σε Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση δεν του προσδίδει εμπορική ιδιότητα και δε δημιουργεί ασφαλιστικές ή φορολογικές υποχρεώσεις.