Εκπαιδευτείτε γιατί... χάνετε. Οι ώρες μειώνονται σχεδόν στο μισό! Υγραεριοκίνηση Το φλέγον θέμα...

Εκπαιδευτείτε γιατί... χάνετε. Οι ώρες μειώνονται σχεδόν στο μισό! Υγραεριοκίνηση Το φλέγον θέμα... Ενώ ο Νόμος που αφορά τις ώρες εκπαίδευσης των τεχνιτών αεριοκίνησης βελτιώνεται και το ενδιαφέρον του κοινού βρίσκεται στο ζενίθ, κάποιοι προσπαθούν ακόμα να καταλάβουν τις διαφορές μεταξύ υγραερίου (LPG) και φυσικού αερίου (CNG) ενώ κάποιοι άλλοι -νόμιμα ή όχι- κάνουν «χρυσές» δουλειές! Του Γιώργου Κρητικού 22

Ός γνωστόν, το υγραέριο (LPG -Liquefied Petroleum Gas ή autogas) ως καύσιμο κίνησης πρόκειται να παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή αγορά, ειδικότερα στα επιβατικά αυτοκίνητα. Ήδη είναι το πιο διαδεδομένο εναλλακτικό καύσιμο και προσφέρει ένα μεγάλο αριθμό προτερημάτων. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του το καθιστούν ιδανικό για τις σημερινές περιστάσεις, όσον αφορά την ενέργεια και το περιβάλλον. Στην Ευρώπη πάνω από 7 εκατομμύρια οχήματα -σχεδόν το 3% του στόλου των επιβατικών αυτοκινήτων- κινούνται με υγραέριο. Ωστόσο, λόγω της ετερογενούς ανάπτυξης του καυσίμου και ανάδυσής του, η ευρωπαϊκή αγορά παραμένει κατακερματισμένη ενώ υπάρχουν ακόμα ανεξερεύνητες δυνατότητες. Η επιτυχής ανάπτυξη σε διάφορες εθνικές αγορές, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο, αποδεικνύει ότι αν υπάρχουν οι κατάλληλες δεσμεύσεις από τη βιομηχανία και το κράτος (η Ελλάδα είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα), το υγραέριο μπορεί να αποτελέσει βασικό ενεργειακό στοιχείο, με σημαντικά οφέλη σε περιβαλλοντικό και κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο. Για να μεταμορφωθούν οι δυνατότητες σε πραγματικότητα θα πρέπει η βιομηχανία υγραερίου και οι κυβερνώντες στην Ευρώπη να δεσμευτούν σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Ευτυχώς, αυτές οι διαδικασίες έχουν ήδη ξεκινήσει, καθότι δεν χρειάζονται εξωπραγματικές επενδύσεις. Η απαραίτητη τεχνολογία υπάρχει ήδη σήμερα! Ως «πράσινη» εναλλακτική λύση που προσβλέπει στην τεχνολογική ανάπτυξη και στη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ε.Ε., το υγραέριο μπορεί να παίξει δυναμικό ρόλο στην ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής αγοράς αυτοκινήτου, συμβάλλοντας έτσι και στην ευρύτερη οικονομία. Μετά από πιέσεις του κλάδου Με νέα Υ.Α. μειώνονται οι ώρες εκπαίδευσης για απόκτηση άδειας τεχνίτη αεριοκίνησης Για την υγραεριοκίνηση απαιτούνται πλέον 100 ώρες (40 θεωρία και 60 πρακτική) ενώ για την αεριοκίνηση 150 ώρες (70 θεωρία και 80 πρακτική) Θ έμα ημερών είναι, να δημοσιευθεί στην εφημερίδα της Κυβέρνησης η νέα υπουργική απόφαση, για την απόκτηση της άδειας εγκαταστάτη αεριοκίνησης. Και αυτή η άδεια, όπως είναι γνωστό, αφορά αποκλειστικά τους μηχανικούς και τους ηλεκτρολόγους αυτοκινήτων, τις μοναδικές ειδικότητες -μαζί με τους ήδη υπάρχοντες γκαζάδες- οι οποίοι θα μπορούν να τοποθετούν συστήματα αεριοκίνησης. Προσοχή, λέγοντας αεριοκίνηση, εννοούμε και τα δύο αέρια καύσιμα. Το ένα είναι το υγραέριο ή LPG και το άλλο είναι το φυσικό αέριο ή CNG, τα οποία και έχουν βασικές διαφορές μεταξύ τους, μια και το υγραέριο βρίσκεται σε υγρή μορφή (εξού και το όνομά του) και αποθηκεύεται σε χαμηλή πίεση (6-15 bar) ενώ το φυσικό αέριο, βρίσκεται σε αέρια μορφή και αποθηκεύεται σε υψηλή πίεση (200 bar). Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι επισκευαστές, ότι σύμφωνα με το Νόμο, άλλες προϋποθέσεις απαιτεί η άδεια εγκαταστάτη υγραεριοκίνησης και άλλες η άδεια εγκαταστάτη αεριοκίνησης. Με την άδεια τεχνίτη υγραεριοκίνησης -η οποία αποκτάται εφόσον ο επισκευαστής αυτοκινήτων έχει παρακολουθήσει τεχνικά σεμινάρια 100 ωρών, από τις οποίες οι 40 ώρες είναι θεωρία και οι 60 ώρες είναι πρακτική άσκηση- ο τεχνικός μπορεί να τοποθετεί, να συντηρεί και να επισκευάζει αποκλειστικά και μόνο συστήματα υγραερίου. Με την άδεια τεχνίτη αεριοκίνησης, η οποία αποκτάται εφόσον ο επισκευαστής έχει παρακολουθήσει τεχνικά σεμινάρια 150 ωρών, από τις οποίες οι 70 ώρες είναι θεωρία και οι 80 ώρες είναι πρακτική άσκηση, μπορεί να τοποθετεί, συντηρεί και επισκευάζει συστήματα και υγραερίου και φυσικού αερίου. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα τεχνικά σεμινάρια, τόσο της υγραεριοκίνησς, όσο και της αεριοκίνησης, θα πρέπει να πραγματοποιούνται σε ομάδες των 5 ατόμων το πολύ. Επίσης, θα πρέπει όλοι οι ενδιαφερόμενοι να γνωρίζουν ότι για να τοποθετούν συστήματα υγραεριοκίνησης ή αεριοκίνησης στο συνεργείο τους, δεν απαιτείται μόνο η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος που προαναφέραμε, αλλά και η ειδική άδεια συνεργείου αεριοκίνησης, η οποία όπως έχουμε δημοσιεύσει έχει πολλές και αυστηρές προϋποθέσεις... Στην Ελλάδα -όπως είναι γνωστό από τα αλλεπάλληλα δημοσιεύματά μαςεδώ και ένα χρόνο περίπου, που άρχισε να συζητιέται επισήμως η υγραεριοκίνηση και να διαμορφώνεται η Νομοθεσία, ενώ παίχτηκαν και εξακολουθούν να παίζονται πολλά «παιχνίδια», με κίνητρο το ευκαιριακό κέρδος. Ένα κέρδος που προς το παρόν το «τζιράρουν» λίγοι, αφού ακόμα και τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, η νομοθεσία που αφορά την εκπαίδευση και αδειοδότηση των επισκευαστών στην αεριοκίνηση γενικότερα, αλλάζει. ΙΟΥΝΙΟΣ 11 23

Η τεχνική Κατ αρχάς, η λειτουργία του κινητήρα με LGP είναι παρόμοια με εκείνη του συμβατικού καυσίμου. Η υγραεριοκίνηση, ωστόσο, απαιτεί έναν επιπλέον ρυθμιστή εξάτμισης, ο οποίος μετατρέπει το υγραέριο μέσω θερμότητας σε αέριο. Το μείγμα καυσίμου είναι ρυθμισμένο στην απαιτούμενη πίεση και, όπως και με τους συμβατικούς κινητήρες ψεκασμού, γίνεται επεξεργασία σε πολυάριθμες παραμέτρους του κινητήρα για να εξασφαλιστεί η βέλτιστη καύση και οι χαμηλές εκπομπές καυσαερίων. Το υγραέριο μπορεί επίσης να εγχέεται στον κινητήρα του αυτοκινήτου ως υγρό. Αυτό επιτυγχάνεται γιατί η πίεση του αερίου διατηρείται στην αντλία που έχει συνδεθεί με το ρεζερβουάρ και ένας ρυθμιστής ελέγχει τη σταθερότητά της. Το ρεζερβουάρ (ατσάλινη δεξαμενή πάχους 2-3,5 mm) έχει δοκιμαστεί και αντέχει σε υψηλές πιέσεις μέχρι και 30 bar ενώ οι κινητήρες υγραερίου λειτουργούν σε χαμηλή πίεση που φτάνει τα 5-8 bar. Το καύσιμο οδηγείται μέσω σωληνώσεων από το ρεζερβουάρ στο θάλαμο καύσεως με τη βοήθεια ηλεκτρομαγνητικών εγχυτήρων. Ένα λίτρο LPG κοστίζει σήμερα περίπου 0,75-0,80 λεπτά. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, ωστόσο, ότι η ογκομετρική θερμική αξία του υγραερίου είναι περίπου 40% χαμηλότερη από εκείνη της βενζίνης. Ανάλογα με τον κινητήρα, τον τρόπο οδήγησης και το σύστημα του αυτοκινήτου μπορεί να υπάρχει μια αύξηση της κατανάλωσης έως και 10-15%, με μια ελαφρώς μικρότερη απόδοση του κινητήρα. Επίσης, το μείγμα αερίου μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον προμηθευτή. Στις θερμές περιοχές υπερτερεί η αναλογία βουτανίου, η οποία όσο υψηλότερη είναι, τόσο πιο μεγάλες αποστάσεις μπορούν να διανυθούν. Στην πράξη Διαφορές «αποθήκευσης» LPG-CNG αυτό σημαίνει ότι με ένα ρεζερβουάρ 50 λίτρων, η διαφορά φτάνει ακόμα και τα 40 χιλιόμετρα! Τα πλεονεκτήματα και οι διαφορές LPG-CNG Το υγραέριο αποτελεί το πιο διαδεδομένο εναλλακτικό καύσιμο στον κόσμο, αφού -σύμφωνα με διάφορες έρευνες που έχουν διεξαχθεί- σε όλο τον πλανήτη κυκλοφορούν περισσότερα από εννέα εκατομμύρια υγραεριοκίνητα οχήματα. Το υγραέριο (LPG) είναι ένα υγρό μίγμα υδρογονανθράκων αποτελούμενο LPG-υγραέριο Αποθήκευση σε υγρή μορφή Αποθήκευση σε χαμηλή πίεση 3-15 bar Αποθήκευση (κυρίως) σε έναν κύλινδρο ή ρεζερβουάρ ρεζέρβας CNG-φυσικό αέριο Αποθήκευση σε αέρια μορφή Αποθήκευση σε υψηλή πίεση 200 bar/3000 psi Αποθήκευση σε έναν ή περισσότερους κυλίνδρους από προπάνιο ή μίγμα από προπάνιο και βουτάνιο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μηχανοκίνητα οχήματα με κινητήρες βενζίνης. Στην ουσία είναι ένα υποπροϊόν φυσικού αερίου και αργού πετρελαίου που παράγεται σε διυλιστήρια πετρελαίου. Το υγραέριο διαφέρει σημαντικά από το φυσικό αέριο (CNG) -το οποίο είναι μεθάνιο- κυρίως όσον αφορά την πίεση και τη σύνθεσή του. Στην πράξη και για να μην υπάρχουν προβλήματα σύγχυσης των δυο, χρησιμοποιείται διαφορετικό σύστημα γεμίσματος του δοχείου καυσίμου. Το υγραέριο υγροποιεί- 24

ται σε σχετικά χαμηλή πίεση (6-8 bar), ενώ δεν έχει προβλήματα στην αποθήκευσή του, διότι σε αυτή την κατάσταση διατηρεί μόνο το 1/260 του αρχικού όγκου του. Αντίθετα, το φυσικό αέριο αποθηκεύεται σε υψηλή πίεση (200 bar) και σε ενισχυμένες φιάλες. Στα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του υγραέριου συγκαταλέγονται η μεγάλη αντοχή εκτόνωσης που διαθέτει, η οποία εξαλείφει την ανάγκη για πρόσθετες ουσίες, όπως επίσης ότι είναι φιλικό προς το περιβάλλον. Οι ρύποι που εκπέμπονται, όπως οι υδρογονάνθρακες, τα οξείδια του αζώτου και το μονοξείδιο του άνθρακα, παράγονται λόγω της καθαρής καύσης σε πολύ μικρές ποσότητες. Το υγραέριο χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες σε ανυψωτικά μηχανήματα, καθώς και σε κτίρια, όχι μόνο λόγω των χαμηλών εκπομπών, αλλά και λόγω του ότι είναι ασφαλές. Σήμερα, διαμορφώνονται πλέον στην Ευρώπη οι όροι ποιότητας όσον αφορά το LPG, στο πλαίσιο του ενιαίου DIN EN 589. Στα πλεονεκτήματα του υγραερίου συγκαταλέγεται επίσης η μείωση της μόλυνσης του πλανήτη. Πιο συγκεκριμένα, ένα κοινό όχημα που κινείται με ντίζελ εκπέμπει τις ίδιες ποσότητες NOx που εκπέμπουν 20 οχήματα LPG. Αναλύσεις έχουν επιδείξει ότι τα οχήματα LPG παράγουν 10-14% λιγότερες εκπομπές CO2 από ότι το πετρέλαιο και η βενζίνη. Χαμηλό κόστος Αυτό που ενδιαφέρει άμεσα και τον καταναλωτή είναι η μείωση του κόστους καυσίμου. Το υγραέριο είναι κατά πολύ φτηνότερο από τα συμβατικά καύσιμα. Η χαμηλή τιμή του είναι αποτέλεσμα δυο παραγόντων: 1) Η πλεονάζουσα διαθεσιμότητα και οι ισχυρές μακροπρόθεσμες προοπτικές προσφοράς. Λόγω της απουσίας εντάσεων στην προσφορά, το υγραέριο είναι ένα αρκετά οικονομικό καύσιμο, φτηνότερο και από τη βενζίνη και από το πετρέλαιο, με διαφορετική φορολόγηση. Η αγορά υγραερίου είναι σε θέση να υποστηρίξει μια ταχεία και ουσιώδη ανάπτυξη στη ζήτηση μέχρι το 2020. 2) Η εφαρμογή χαμηλότερης φορολογίας λόγω των περιβαλλοντικών πλεονεκτημάτων. Το πλαίσιο νόμου που έχει καθιερωθεί από την Ε.Ε. αναφορικά με τους συντελεστές ειδικών φόρων στα προϊόντα καυσίμων κινείται στη μείωση του κόστους για τη χρήση υγραερίου. Φυσικά, η ανάδυση της βιομηχανίας του υγραερίου στην αυτοκίνηση προκάλεσε μια άνευ προηγουμένου διέγερση στον ανταγωνισμό και στην εργασία στην Ευρώπη. Στη βιομηχανία του υγραερίου εργάζονται χιλιάδες άτομα και σε ποικίλους τομείς. Επίσης, οι βιομηχανίες της Ευρώπης μπορούν να εξάγουν την τεχνολογία τους σε τρίτες χώρες, συμβάλλοντας έτσι στο στόχο για μια οικονομία που θα βασίζεται στην τεχνολογική γνώση. Καθαρό περιβάλλον Τέλος, ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα του υγραερίου (αν και δυστυχώς για πολλούς αδιάφορο) είναι η συμβολή του στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, ειδικότερα στις αστικές περιοχές, όπου η μόλυνση είναι μια πραγματική απειλή για την υγεία των ανθρώπων. Το υγραέριο αποτελεί την πλέον αποτελεσματική επιλογή για τη μετατροπή των βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων σε πιο οικολογικά οχήματα. Τα τελευταία χρόνια διάφορες έρευνες στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο επιβεβαιώνουν τον «πράσινο χαρακτήρα» του υγραερίου: Ο σχετικά υψηλός αριθμός οκτανίων παρέχει χώρο για αυξήσεις στην αναλογία συμπίεσης και απόδοσης καυσίμου. Το υγραέριο έχει μικρότερα ποσοστά εκπομπών μικροσωματιδίων και χαμηλότερα επίπεδα θορύβου σε σύγκριση με τους κινητήρες ντίζελ, καθιστώντας το καλύτερο για τις αστικές περιοχές. Οι χαμηλές εκπομπές ρύπων συμβάλουν στη βελτίωση του φαινομένου του θερμοκηπίου και στη μείωση των πρόδρομων ουσιών οξειδίου του αζώτου. Περιέχει αμελητέα ποσότητα τοξικών συστατικών. Περιέχει πολύ χαμηλά επίπεδα θείου εκπέμποντας έτσι αμελητέες ποσότητες διοξειδίου του θείου. Έχει πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα όσον αφορά τους μη ελεγχόμενους ρύπους, όπως: - Εκπομπές πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων (PAH) και αλδεϋδών (φορμαλδεΰδη, ακεταλδεΰδη, ακρολεΐνη) πολύ χαμηλότερες σε σύγκριση με τα οχήματα ντίζελ. - Εκπομπές βενζολίου, τολουολίου, ξυλολίου (BTX) χαμηλότερες σε σύγκριση με τα βενζινοκίνητα οχήματα. - Η πιθανότητα σχηματισμού νέφους τους καλοκαιρινούς μήνες είναι πολύ χαμηλότερη από την αντίστοιχη με τη βενζίνη. Τα μειονεκτήματα Το υγραέριο είναι μίγμα προπανίου και βουτανίου σε μια συγκεκριμένη αναλογία. Σε περίπτωση που το ποσοστό βουτανίου είναι υψηλότερο από το προβλεπόμενο, τότε μπορούν να υπάρξουν προβλήματα στον κινητήρα του αυτοκινήτου. Στην Ευρώπη πρόσφατα υπήρξαν καταγγελίες από οδηγούς υγραεριοκίνητων αυτοκινήτων, των οποίων ο κινητήρας παρουσίασε κάποιο πρόβλημα, γιατί όπως αποδείχθηκε λειτουργούσε με πολύ υψηλό ποσοστό βουτανίου και όχι σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του DIN EN 589. Γενικά, τα συστήματα υγραεριοκίνη- 26

σης, με τα οποία εφοδιάζονται τα αυτοκίνητα σήμερα δεν διαθέτουν κάποιον αισθητήρα που θα μπορούσε να ανιχνεύσει την αναλογία προπανίου/βουτανίου, η οποία όταν αποκλίνει σε μεγάλο βαθμό από την προεπιλογή του συστήματος, τότε μπορεί να προκαλέσει κάποια ζημιά στον κινητήρα. Επίσης, σε όσους ταξιδεύουν στο εξωτερικό, μπορεί να παρουσιαστεί πρόβλημα στην τροφοδοσία του αυτοκινήτου τους στο πρατήριο καυσίμων, λόγω της διαφορετικής συνδεσμολογίας (αντάπτορα) που χρησιμοποιείται από χώρα σε χώρα (ACME στη Γερμανία, Bayonet στην Ολλανδία, Dish ports σε Ιταλία και Γαλλία). Εντούτοις, μπορούν να βρουν στην αγορά τον κατάλληλο αντάπτορα, συνήθως στο πρατήριο καυσίμων που θα απευθυνθούν. Τέλος, το υγραέριο είναι βαρύτερο από τον αέρα, πράγμα που σημαίνει ότι σε περίπτωση διαρροής συσσωρεύετε στο «πάτωμα», όπου μπορεί να δημιουργήσει ένα εύφλεκτο μείγμα. Αυτό μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα, ιδιαίτερα στους χώρους στάθμευσης και τα συνεργεία χωρίς εξαερισμό. Προοπτικές για βιοαέριο Όσον αφορά το βιοαέριο, αυτό έχει υψηλό κόστος μετατροπής, το οποίο μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 5.000. Επιπλέον, λόγω του ότι το σημείο τοποθέτησης των δεξαμενών είναι το πορτ μπαγκάζ, αυτό επιφέρει και τις σχετικές απώλειες χώρου για το όχημα. Επίσης, η μέση απόσταση που μπορεί να διανύσει ένα όχημα με βιοαέριο, φτάνει μόνο τα 200 έως 250 χλμ, λόγω της μικρής σχετικά χωρητικότητας του ρεζερβουάρ στα στάνταρ μοντέλα. Τέλος, καλό είναι να διευκρινιστούν οι τυχών επιπτώσεις στην εγγύηση του οχήματος μετά τη μετατροπή. Είναι δύσκολο να προβλεφθεί πότε θα αρχίσει να αναπτύσσεται η μετατροπή κινητήρων βενζίνης σε βιοαέριο. Οι τεχνικοί εμπειρογνώμονες αναφέρουν σχετικά με το ζήτημα ότι αυτό μπορεί να γίνει μετά από 2 έως 15 χρόνια. Ωστόσο, η κατάσταση θα μπορούσε να αλλάξει μεσοπρόθεσμα. Ειδικά τώρα με το νόμο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (EEG), τα οικονομικά των μονάδων παραγωγής βιοαερίου και τα ποσοστά αποζημίωσης για τη χρήση του βιοαερίου έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Καθώς το βιο-μεθάνιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί πλήρως ως καύσιμο για οχήματα και το φυσικό αέριο ως ανανεώσιμη ενέργεια που δεν θα φορολογείται, θα μπορούσε να αποτελέσει στο μέλλον μια πολύ προσοδοφόρα αγορά, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές. 28