ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή ιοίκησης και Οικονοµίας Τµήµα Λογιστικής Θέµα πτυχιακής εργασίας: Μηχανοργάνωση ξενοδοχείων υποβληθείσα στον Καθηγητή Μανδήλα Αθανάσιο από τον σπουδαστή ΠΡΟΒΑΤΙ Η ΣΑΒΒΑ (Πατρόκλου 19, 56123 Θεσσαλονίκη) Έναρξη: 31.1.2006 Παράδοση: 31.1.2007 Καβάλα 2007
Ευχαριστίες Ευχαριστώ θερµά όλους όσους βοήθησαν µε οποιονδήποτε τρόπο στην συγγραφή και έκδοση αυτής της εργασίας. Ιδιαίτερα, θέλω να ευχαριστήσω, τον καθηγητή Κο Μανδήλα Αθανάσιο, Καθηγητή Εφαρµογών, του Τ.Ε.Ι. Καβάλας, για την πολύτιµη συνεργασία και βοήθεια στην εκπόνηση της παρούσας εργασίας. Επίσης, το προσωπικό του ξενοδοχείου Mediterranean Resort για τις πολύ χρήσιµες πληροφορίες, σε βασικά θέµατα λειτουργίας του ξενοδοχείου µέσω µηχανογραφηµένων συστηµάτων, και για την δυνατότητα λήψης φωτογραφικού υλικού. Ευχαριστώ τέλος, την κοπέλα µου Ελένη για την ηθική στήριξη που µου προσέφερε.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ...1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ...4 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ 1.1 ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ...5 1.2 ΒΙΒΛΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ...6 1.3 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ...6 1.4 ΑΠΟΙΚΙΑΚΗ ΠΕΡΙΟ ΟΣ...7 1.5 ΕΚΑΤΟΣ ΕΝΑΤΟΣ ΑΙΩΝΑΣ...7 1.6 Ο ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΑΙΩΝΑΣ...8 1.6.1 ΜΟΤΕΛ...9 1.7 Η ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α...9 1.7.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ...11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΩΝ ΜΟΝΑ ΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΚΑΙ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΟΥΣ 2.1 ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑ...13 2.1.1 ΕΙ Η ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΩΝ...17 2.2 ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ...19 2.3 ΑΥΤΟΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ...20 2.4 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΙΗΜΕΡΕΥΣΗΣ...20 2.5 ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΑ ΕΠΙΠΛΩΜΕΝΑ ΩΜΑΤΙΑ...21 2.6 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΕΙ ΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ...21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΥΠΟ ΟΧΗΣ 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...23 3.2 ΜΗΧΑΝΟΡΓΑΝΩΣΗ ΥΠΟ ΟΧΗΣ...26 3.2.1 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ...26
ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΙΑ ΙΚΑΣΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΚΡΑΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΩΜΑΤΙΩΝ 4.1 ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ...28 4.1.1 ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ ΜΕΣΩ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ...30 4.2 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΩΜΑΤΙΩΝ...32 4.2.1 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΩΜΑΤΙΩΝ ΜΕΣΩ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ...33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΦΙΞΗ ΚΑΙ ΕΓΓΡΑΦΗ (CHECK IN) 5.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...35 5.2 Ο ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΑΦΙΞΕΩΝ...35 5.3 CHECK IN ΜΕΣΩ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ...36 5.4 ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟ CHECK IN...37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚ ΟΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΛΑΤΗ 6.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...39 6.1.1 ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚ ΟΣΗΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΠΕΛΑΤΩΝ...40 6.2 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΣΤΗΝ ΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚ ΟΣΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ...41 6.2.1 ΤΗΡΗΣΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΜΕΣΩ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΗΣ...42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΠΕΛΑΤΩΝ (MAIN COURANTE) 7.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...45 7.2 ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΗ MAIN COURANTE (M/C)...45 7.2.1 ΓΡΑΜΜΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΗΣ MAIN-COURANTE...46 7.2.2 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΗΣ MAIN-COURANTE...52 7.3 ΠΛΗΡΩΣ ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ MAIN COURANTE (M/C)...55
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΕΛΕΓΧΟΣ 8.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...58 8.2 ΝΥΧΤΕΡΙΝΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ...58 8.3 ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΛΕΓΧΟΥ...59 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΠΕΛΑΤΗ (CHECK OUT) 9.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...61 9.2 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΥΠΟ ΟΧΗΣ...61 9.2.1 ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΤΑΜΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ...62 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ...63 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ...65 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ...67
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Τα ξενοδοχεία, που βασικός σκοπός τους είναι η παροχή υπηρεσιών, µας έχουν κάνει γνωστή την παρουσία τους από την αρχαιότητα µέχρι και σήµερα. Την σηµερινή εποχή όµως, εξ αιτίας της ραγδαίας εξέλιξης στον τοµέα της τεχνολογίας, ο άνθρωπος έχει καταφέρει εντυπωσιακά αποτελέσµατα στον τοµέα αυτό. Από τη µία µεριά, αποτελέσµατα στην µέθοδο εργασίας των υπαλλήλων ενός ξενοδοχείου, και από την άλλη στην παροχή υπηρεσιών στους πελάτες τους. Η παρούσα διπλωµατική εργασία περιγράφει και αναλύει τη δοµή και τη λειτουργία των ξενοδοχειακών µονάδων. Συγκεκριµένα, ασχολείται µε την µηχανοργάνωση ενός ξενοδοχείου, όπως αυτή περιπλέκεται µε τα αυτοµατοποιηµένα συστήµατα που προσφέρουν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και οι ηλεκτρονικές µηχανές. - - 1 -
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα διπλωµατική εργασία αποτελείται από εννέα κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στην ιστορία της εξέλιξης των ξενοδοχειακών µονάδων που ξεκινά από την αρχαιότητα και καταλήγει στην σηµερινή εποχή του εικοστού πρώτου αιώνα. Συγκεκριµένα παρουσιάζεται η εικόνα της ξενοδοχειακής βιοµηχανίας και δίνεται έµφαση στην ανάπτυξη των πανδοχείων χάνια, σε πολυτελείς και υπερπολυτελείς αλυσίδες ξενοδοχείων. Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στη σηµασιολογική έννοια των ξενοδοχείων, σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται καθώς και στο πως διαρθρώνεται ένα ξενοδοχείο από οργανωτική και λειτουργική πλευρά. Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται αναλυτικά οι λειτουργίες του τµήµατος υποδοχής ενός ξενοδοχείου καθώς και η συµβολή της µηχανοργάνωσης στο συγκεκριµένο τµήµα. Ειδικότερα, αναφέρεται στη δοµή του τµήµατος υποδοχής και στις υπηρεσίες που προσφέρει. Στο τέταρτο κεφάλαιο εξετάζεται η έννοια της κράτησης των δωµατίων και τα διαδικαστικά θέµατα που αφορούν την κράτηση µέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή. Επίσης, εξετάζεται η παρακολούθηση της κατάστασης των δωµατίων µέσα στα πλαίσια της µηχανοργάνωσης. Το πέµπτο κεφάλαιο περιέχει τις διαδικασίες που τηρούνται κατά την άφιξη και εγγραφή (check in) του πελάτη σε ένα ξενοδοχείο µε τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή. Στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι διαδικασίες της τήρησης και έκδοσης λογαριασµών των πελατών καθώς και οι στόχοι του τµήµατος υποδοχής. Το έβδοµο κεφάλαιο δίνει την δυνατότητα στον αναγνώστη να κατανοήσει την σηµασία της ηµερήσιας κατάστασης κίνησης πελατών (Main-Courante) καθώς και τον τρόπο που αυτή λειτουργεί µε την βοήθεια ενός χαρακτηριστικού παραδείγµατος. Στο όγδοο κεφάλαιο γίνεται λόγος για τον νυχτερινό έλεγχο. Αναφέρεται στη σηµασία του νυχτερινού ελέγχου, στον ρόλο του νυχτερινού ελεγκτή και δίνεται έµφαση στις διαδικασίες που λαµβάνουν χώρα κατά την διαδικασία του ελέγχου µε την βοήθεια µηχανογράφησης. - - 2 -
Το ένατο και τελευταίο κεφάλαιο περιγράφει τις διαδικασίες που γίνονται κατά την αναχώρηση του πελάτη από το ξενοδοχείο. Περισσότερη βαρύτητα δίνεται στις διαδικασίες που τηρούνται στο τµήµα της υποδοχής και στον ρόλο του ταµία κατά την εξόφληση του λογαριασµού του πελάτη. - - 3 -
Κατάλογος συντµήσεων.ο.υ. ηµόσια Οικονοµική Υπηρεσία Ε.Ο.Τ. Ελληνικός Οργανισµός Τουρισµού Ζ.Ο.Ε. Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου Κ.Β.Σ. Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων L.A.N. Local Area Network P.O.S. Point Of Sales - - 4 -
ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ 1.1 ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Και να µας σώσεις πέφτουµε στα πόδια σου, αν θελήσεις µε δώρα φιλόξενα να µας φιλοξενήσεις, που το χουν όλοι συνήθεια στον κόσµο για τους ξένους (Όµηρος). Τα ταξίδια του Οδυσσέα, όπως τα κατέγραψε ο Όµηρος στα δυο του έργα Ιλιάδα και Οδύσσεια, αν και ανήκουν στον κόσµο της µυθολογίας, µας προσφέρουν κάποια στοιχεία σχετικά µε την φιλοξενία στην αρχαία Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια των περιπετειών του στη Μεσόγειο, οι αναρίθµητες αναφορές του Οδυσσέα στο θέµα της φιλοξενίας, υπογραµµίζουν τη σηµασία που είχε, από τότε κιόλας, η υποδοχή των ξένων. Στην αρχαία Ρώµη, τα πανδοχεία ήταν µεγάλες βίλες. Οι ιδιοκτήτες των πανδοχείων αυτών, δεν επέτρεπαν τη διαµονή σε κανέναν επισκέπτη, εκτός και αν διέθετε µία επιστολή εξόδου, µια άδεια ταξιδιών, δηλαδή, την οποία µπορούσε να λάβει από τις κρατικές αρχές. Οι ιδιοκτήτες των πανδοχείων αυτών ήταν συνήθως ερευνητές που εργάζονταν για την κυβέρνηση. Οι Ρωµαίοι, κυρίως οι λεγεωνάριοι και οι κρατικοί φορείς, έχτισαν πολιτιστικά µνηµεία στην Βρετανία και σε ολόκληρη την Ευρώπη κατά τη διάρκεια της επεκτατικής εκστρατείας. Τα περισσότερα από τα µνηµεία αυτά, χτίστηκαν σε πανέµορφες περιοχές µε φυσικές πηγές. Οι ταβέρνες τους ονοµάζονταν tabernas ενώ τα πανδοχεία που βρίσκονταν δίπλα σ αυτές ονοµάζονταν cauponas. Στην Αγγλία υπάρχουν σήµερα µνηµεία που χρονολογούνται από το 54 µ.χ. Στην αρχαϊκή αυτή εποχή, στην Άπω Ανατολή, τα καραβάνια που διέσχιζαν την έρηµο, σταµατούσαν στα καραβάν σαράι. Επρόκειτο για καταλύµατα που είχαν χτιστεί γύρω από µεγάλες ανοιχτές αυλές (Weissinger,2000). - - 5 -
1.2 ΒΙΒΛΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ Και γέννησε τον γιο της τον πρωτότοκο και τον φάσκιωσε και τον κοίµησε σε µια φάτνη, γιατί δεν υπήρχε χώρος γι αυτούς στο πανδοχείο. (Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο,2,7) Το διασηµότερο ίσως πανδοχείο ήταν αυτό της Βηθλεέµ. Τα πλήθη που είχαν συνωστιστεί εκεί για να πληρώσουν τους φόρους τους, είχαν κυριολεκτικά πολιορκήσει τα πανδοχεία της µικρής αυτής πόλης. Αυτή όµως δεν είναι η µοναδική αναφορά που γίνεται στη βίβλο για ξενοδοχειακά καταλύµατα. Στην Παλαιά ιαθήκη, µάθαµε για τον Ιάκωβο και τον αδερφό του που ταξίδεψαν στην Ιουδαία, πήγαν σε ένα πανδοχείο και απόθεσαν το φορτίο τους. Στα πανδοχεία εκείνα, οι ταξιδιώτες έπρεπε να φέρουν οι ίδιοι τις προµήθειές τους. Παρόµοιες εγκαταστάσεις βρίσκουµε σήµερα στην Μέση Ανατολή, τα λεγόµενα khans (χάνια) ή χώρους ανάπαυσης (Weissinger,2000). 1.3 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ Το 1365, Ο µυθογράφος Chaucer σε ένα έργο του αναφέρεται στο Tabard, έναν πολυτελή ξενώνα στο Λονδίνο της εποχής του 1300. Κατά πολλούς, τα θεµέλια του Savoy Hotel του Λονδίνου χρονολογούνται από την εποχή του Chaucer, ενώ σύµφωνα µε τις περιγραφές του, ο χώρος των πανδοχείων το δέκατο τέταρτο αιώνα, φαίνεται κατά κάποιο τρόπο τόσο εξελιγµένος όσο και σήµερα. Πρόδροµος των ξενοδοχείων, υπήρξε το χάνι ή το πανδοχείο της εποχής. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και ειδικά µετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453, τα πρώτα κτίσµατα που έκαναν οι Τούρκοι, ήταν τα κ Καραβάν Σεράγια, που ονοµάζονταν και Χάνια. Ο σκοπός τους υπήρξε µάλλον θρησκευτικός, γιατί όπως αναφέρει ο Choiseul Gouffier στην είσοδό τους υπήρχαν επιγραφές του τύπου: Ο Παράδεισος είναι δι εκείνους οι οποίοι οία την αγάπη τον θεού, σηντηρούσι τους άπορους, τα ορφανά και τους σκλάβους (Γρηγορίου,2003). Ο αγγλικός όρος hosteler, που σηµαίνει πανδοχέας, άρχισε να χρησιµοποιείται µετά το 1473. Η ρίζα της λέξης αυτής, µπορεί να βρίσκεται στην αρχαία γαλλική λέξη ostel. Με το πέρασµα του χρόνου, ο όρος hostelers έπαψε να - - 6 -
εκφράζει τους ιδιοκτήτες και σήµαινε υπηρέτης ξενοδοχείου. Πολλές φορές, συναντάµε τη λέξη χωρίς το αρχικό h, osteler. Ο όρος hostel, που σηµαίνει ξενώνας, χρησιµοποιήθηκε µετά το 1800. Σήµερα, εκφράζει καταλύµατα χαµηλότερης ποιότητας, ενώ οι hostelers είναι πελάτες που διαµένουν σε hostels. Κατά τη διάρκεια των σταυροφοριών, ο χώρος των ξενοδοχείων αναπτύχθηκε. Γύρω από την εσωτερική αυλή και στο µπροστινό µέρος του κτιρίου βρίσκονταν η κουζίνα, η ταβέρνα και οι άλλοι κοινόχρηστοι χώροι. Στις γύρω πλευρές, υπήρχαν τα υπνοδωµάτια, ενώ στο πίσω µέρος οι στάβλοι. Τα καταλύµατα αυτά, ήταν ίσως οι πρόγονοι του σύγχρονου µοτέλ (Weissinger,2000). 1.4 ΑΠΟΙΚΙΑΚΗ ΠΕΡΙΟ ΟΣ Γύρω στο 1650, εµφανίστηκε η πρώτη δηµόσια υπηρεσία µεταφοράς µε άµαξες. Οι άµαξες εκτελούσαν δροµολόγια µεταξύ των κυριοτέρων πόλεων και σταµατούσαν όπου ήθελαν οι επιβάτες, κάτι παρόµοιο µε τις σύγχρονες µεταφορές µε λεωφορεία. Έτσι, αναπτύχθηκαν τα πρώτα πανδοχεία κατά µήκος των αυτών των δροµολογίων, στα σηµεία όπου οι άµαξες άλλαζαν άλογα. Οι Βρετανοί χρησιµοποίησαν τον όρο ordinary για να περιγράψουν αυτά τα καταλύµατα. Η Ταχυδροµική Υπηρεσία των Ηνωµένων Πολιτειών, που ιδρύθηκε το 1710, ονόµασε τα δροµολόγια αυτά µεταξύ των κυριοτέρων πόλεων κατά µήκος της ακτής του Ατλαντικού, δρόµους του ταχυδροµείου. Με την εµφάνιση αυτών των ταχυδροµικών δρόµων, πολλοί αγρότες µε επιχειρηµατικό πνεύµα της εποχής, µετέτρεψαν τα αγροκτήµατά τους σε πανδοχεία. Οι επιβάτες των ταχυδροµικών αµαξών κοιµόνταν στο long room του πανδοχείου µε τα πόδια τους στραµµένα τη φωτιά (Weissinger,2000). 1.5 ΕΚΑΤΟΣ ΈΝΑΤΟΣ ΑΙΩΝΑΣ Η έµφαση του σιδηρόδροµου άσκησε σηµαντική επιρροή στη βιοµηχανία των ξενοδοχείων µοτέλ. Στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα, και καθώς οι σιδηροδροµικές γραµµές απλώνονταν σε όλο τον υτικό κόσµο, άρχισαν να εµφανίζονται τα πρώτα ξενοδοχεία σταθµοί. Το κάθε ξενοδοχείο πρόσφερε άµεση - - 7 -
πρόσβαση προς τον σταθµό καθώς και από τον σταθµό προς το ξενοδοχείο. Παρόµοια είναι και η σηµερινή εικόνα, όπου ένας αριθµός ξενοδοχείων αναγείρονται δίπλα στα αεροδρόµια και µικρά λεωφορεία µεταφέρουν τους επιβάτες προς και από τα ξενοδοχεία αυτά. Από το δέκατο ένατο αιώνα κιόλας, οι βιοµηχανίες των ξενοδοχείων και των µεταφορών ήταν άµεσα συνδεδεµένες µεταξύ τους. Στον Καναδά, η τοποθέτηση σιδηροδροµικών γραµµών κατά µήκος της Βορείου Αµερικής, συνοδεύτηκε από την ανέγερση εντυπωσιακών ξενοδοχείων και θερέτρων κοντά στα δροµολόγια. Το Le Chateau Fronterac στο Κεµπέκ, το Chateau Laurier στην Οτάβα και το Chateau Lake Louise στην Αλµπέρτα, είναι χαρακτηριστικά παραδείγµατα αυτών των καταλυµάτων (Weissinger,2000). Την ίδια χρονική περίοδο στην Ελλάδα και συγκεκριµένα στην Θεσσαλονίκη, τα περισσότερα χάνια, άρχισαν να χρησιµοποιούνται και σαν επαγγελµατικές στοές, κάτι δηλαδή σαν τα σηµερινά εµπορικά κέντρα. Έτσι µέσα στα χάνια βρίσκονται πολλά εργαστήρια και γραφεία (Γρηγορίου,2003). 1.6 Ο ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΑΙΩΝΑΣ A bed with a bath with a dollar and a half. Με αυτή την φράση, η ξενοδοχειακή βιοµηχανία εισήλθε στον εικοστό αιώνα. Το 1907, ο E. M. Statler ανοίγει το πρώτο ξενοδοχείο στο Buffalo της Νέας Υόρκης. Τα ιδιωτικά δωµάτια µε εσωτερικά µπάνια και η ικανότητα του Statler να ικανοποιεί τους ταξιδιώτες που µετακινούνταν για επαγγελµατικούς λόγους, ήταν τα στοιχεία που ξεχώρισαν αυτό το ξενοδοχείο. Σήµερα, το όνοµα του Statler θεωρείται ένας θρύλος στη σύγχρονη βιοµηχανία. Σηµαντικές προσωπικότητες του ξενοδοχειακού χώρου Ο Conrad Hilton, Ο Βασιλιάς των Ξενοδόχων, ήταν άλλος ένας από τους ανθρώπους σταθµούς της εποχής εκείνης. Ο Hilton, που είχε βοηθήσει στην λειτουργία του ξενοδοχείου που ανήκε στην οικογένειά του, άνοιξε το πρώτο ξενοδοχείο στο Mobley του Τέξας το 1919. Το 1925, ακολούθησε το Dallas Hilton. Σήµερα, το όνοµα Hilton συναντάται σε όλες σχεδόν τις µεγάλες πόλεις του κόσµου. - - 8 -
Το 1954, ο Hilton εξαγόρασε την αλυσίδα ξενοδοχείων του Statler. Ξενοδοχεία της σειράς Statler Hilton βρίσκονται σήµερα στη Νέα Υόρκη, στο Ντάλας, στην Ουάσιγκτον και σε πολλές άλλες πόλεις. Η ιστορία της ξενοδοχειακής βιοµηχανίας, σηµαδεύτηκε επίσης και από τις υπογραφές άλλων διάσηµων προσωπικοτήτων, όπως του Howard Johnson, του J. Williard Marriott, και του Kemmons Wilson, ιδρυτή της Holiday Inn. Κάθε ένας από αυτούς ακολούθησε µια µοναδική επιτυχηµένη πορεία και κάθε αλυσίδα ξενοδοχείων διαθέτει τα δικά της πρότυπα φιλοξενίας, όπως αυτά διαµορφώθηκαν µέσα από το πέρασµα του χρόνου (Weissinger,2000). 1.6.1 ΜΟΤΕΛ Στη δεκαετία του 1920, η ξενοδοχειακή βιοµηχανία έγινε µάρτυρας της τεράστιας ανάπτυξης που συνόδευσε την εµφάνιση του αυτοκινήτου. Ο όρος µοτέλ, που προέρχεται από τις λέξεις motor hotel, έχει τις ρίζες της την εποχή που ένας αγρότης, ο οποίος είχε στην ιδιοκτησία του εκτάσεις κατά µήκος των κυριότερων οδικών αρτηριών, έχτισε µικρές ξύλινες καµπίνες µπροστά από το αγρόκτηµά του. Τα αυτοκίνητα µπορούσαν να σταµατήσουν µπροστά ακριβώς από τις καµπίνες, µέσα στις οποίες διανυκτέρευαν οι οδηγοί. Σύντοµα, οι ιδιοκτήτες αυτών των εγκαταστάσεων επέκτειναν τον αριθµό των καµπίνων, οι οποίες έλαβαν την ονοµασία µοτέλ. Κατά τη διάρκεια της οικονοµίας της δεκαετίας του 1920, οι επιχειρήσεις αυτές αποδείχθηκαν εξαιρετικά κερδοφόρες. Τα υποτυπώδη αυτά µοτέλ αποτελούν τους προγόνους των σύγχρονων εγκαταστάσεων που βρίσκουµε κατά µήκος των εθνικών οδικών αρτηριών (Weissinger,2000). 1.7 Η ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Με την πτώση του Βυζαντίου ήταν φυσικό να καταρρεύσει και η τουριστική, σε αυτό, κίνηση. Η οικονοµική κατάσταση των Ελλήνων, κατά την περίοδο µετά την κατάρρευση, ήταν άθλια. Οι Έλληνες κάτω από τον τούρκικο ζυγό δεν ήταν δυνατό να ακολουθήσουν την εξέλιξη και την πρόοδο στον ξενοδοχειακό τοµέα, σε αντίθεση µε την υπόλοιπη Ευρώπη την αντίστοιχη περίοδο. Κατά την εποχή εκείνη - - 9 -
λειτουργούσαν µόνο «χάνια» (π.χ. το χάνι της Γραβιάς) για την εξυπηρέτηση των Ελλήνων ταξιδιωτών, που αποτελούσαν σταθµό και παρείχαν τροφή και στέγη για λίγες µόνο ώρες (Χυτήρης,1991). Στην Θεσσαλονίκη υπήρχαν δύο µεγάλα Σεράγια, όπου οι ταξιδιώτες κατέλυαν δωρεάν. Όπως αναφέρει ο ηµητριάδης αυτά ήταν αφ ενός µεν, το Μεγάλο Καραβάν Σεράγι, αφ ετέρου δε, το Μικρό Καραβάν Σεράγι. Και τα δύο κτίστηκαν µεταξύ του 1498 και 1505 από τον Koca Mustafa που ήταν µπεηλέρµπεης της Ρούµελης. Στη θέση που βρισκόταν το Μεγάλο Σεράγι, στεγάζεται σήµερα η ηµαρχία Θεσσαλονίκης, ενώ η θέση του Μικρού, είναι εντελώς άγνωστη 1. Μετά την επανάσταση του 1821 και επί βασιλείας του Όθωνα κτίστηκε στο Ναύπλιο το 1821, το πρώτο ξενοδοχείο για την φιλοξενία των ξένων επισήµων µε την επωνυµία «Ξενοδοχείον του Λονδίνου». Το 1842 ιδρύθηκε το παλαιότερο από τα µέχρι σήµερα ξενοδοχεία που είναι σε λειτουργία, το ξενοδοχείο της «Μεγάλης Βρετανίας», το οποίο αρχικά χρησιµοποιήθηκε σαν κατοικία του ιδρυτή του και από το 1874 λειτούργησε σαν ξενοδοχείο. Με την µεταφορά της Ελληνικής πρωτεύουσας στην Αθήνα, ιδρύθηκε από τον Ιταλό Καζάλι το πρώτο ξενοδοχείο στην Αθήνα. Από τότε η Αθήνα και µέχρι τον Β παγκόσµιο πόλεµο απέκτησε ξενοδοχεία διαφόρων τάξεων, από τα οποία λίγα µόνο πληρούσαν τους όρους της ξενοδοχειακής επιχείρησης, όπως της υπόλοιπης Ευρώπης. Κατά τη διάρκεια του Α παγκόσµιου πόλεµου φηµισµένο ξενοδοχείο ήταν το «Ακταίο» στο Νέο Φάληρο, όπου σύχναζε η εκλεκτή αθηναϊκή κοινωνία. Το έτος 1917 ιδρύθηκε το ξενοδοχείο Athenee Palace, το οποίο προηγήθηκε τα τότε ξενοδοχεία «Αγγλίας» και «Μινέρβας». Μετά το Β παγκόσµιο πόλεµο, ο αριθµός και η οργάνωση των ξενοδοχείων, αλλά και η ποιότητα των προσφερόµενων υπηρεσιών, αυξήθηκαν αλµατωδώς, για να φτάσουµε στο σηµερινό επίπεδο της ελληνική ξενοδοχειακής βιοµηχανίας (Χυτήρης,1991). 1 http://www.anistor.co.hol.gr/greek/grback/ist15htm - - 10 -
1.7.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Η ξενοδοχειακή βιοµηχανία αποτελεί τµήµα της βιοµηχανίας «Τουρισµός» και χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητά της να παρέχει διαµονή διανυκτέρευση και να προσφέρει στους πελάτες µια σειρά αγαθών (όπως π.χ. τροφή, υπνοδωµάτια, ποτά) και υπηρεσιών (όπως π.χ. κρατήσεις δωµατίων, πληροφορίες, καθαριότητα, φροντίδα, ασφάλεια). Επειδή αυτά τα αγαθά και οι υπηρεσίες προσφέρονται µαζί, τα ξενοδοχεία συχνά χαρακτηρίζονται ως µονάδες που προσφέρουν «εµπειρίες» µάλλον, παρά προϊόντα. Στην ξενοδοχειακή βιοµηχανία λοιπόν, ανήκουν όλες εκείνες οι κτιριακές εγκαταστάσεις στις οποίες προσφέρεται ο συνδυασµός αγαθών και υπηρεσιών που αναφέρθηκε πιο πάνω και µας είναι γνωστές ως ξενοδοχεία η µοτέλ ή πανσιόν. Οι εγκαταστάσεις αυτές (που αποκαλούνται «τουριστικές εγκαταστάσεις») διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα µε το είδος, την έκταση και το επίπεδο του συνδυασµού αγαθών υπηρεσιών που προσφέρουν, αλλά κι ακόµη ανάλογα µε το είδος του πελάτη που εξυπηρετούν (Αµερικάνικη διάκριση) τον τύπο ιδιοκτησίας ή και τη γεωγραφική περιοχή στην οποία λειτουργούν. Σχετικό είναι το παρακάτω σχήµα 1 (Χυτήρης,1991). - - 11 -
ΣΧΗΜΑ 1 ιακρίσεις τουριστικών εγκαταστάσεων Αναλόγως Τύπου Ιδιοκτησίας Αναλόγως Κατηγορίας Αναλόγως τόπου εγκαταστάσεως Αναλόγως χρονικής λειτουργίας Αναλόγως προσφερόµενων υπηρεσιών Αναλόγως πελατείας Απλή Ατοµική Υπερπολυτελείας Ορεινές Συνεχούς Λειτουργίας Ξενοδοχεία ιερχοµένων Ατοµική µε Μισθωτή εργασία Πολυτελείας Παραθαλάσσιες Εποχικής Λειτουργίας Αυτοεξυπηρετού- µενα Καταλύµατα ιακοπών (Παραθεριστών) Εθνική Εταιρική µε Μισθωτή Εργασία Κατηγορίες Α,Β,Γ,,Ε. Λουτροπόλεων Τουριστικές Εγκαταστάσεις διηµέρευσης Εµπόρων Επιχειρηµατιών Πολυεθνική Εταιρία µε Μισθωτή Εργασία Αστικών κέντρων Ενοικιασµένα Επιπλωµένα ωµάτια Εθνικών Οδών ταχείας κυκλοφορίας Οργανωµένες κατασκηνώσεις (Campings) Τουριστικά χωριά Εγκαταστάσεις Ειδικών Χώρων ΠΗΓΗ: Σ. Καλφιώτη, «Τουριστικαί Επιχειρήσεις», Εκδόσεις Τυροβολά, Αθήνα 1974, 2 η έκδοση. - - 12 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΩΝ ΜΟΝΑ ΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΚΑΙ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΟΥΣ Κατά τον Ελληνικό Οργανισµό Τουρισµού (ΕΟΤ) οι τουριστικές εγκαταστάσεις ανάλογα µε το είδος των προσφεροµένων υπηρεσιών και τον τρόπο λειτουργίας τους οµαδοποιούνται σε (6) έξι κατηγορίες: Α. ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑ Β. ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ (CAMPINGS) Γ. ΑΥΤΟΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ (SELF-CATERING). ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΙΗΜΕΡΕΥΣΗΣ Ε. ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΑ ΕΠΙΠΛΩΜΕΝΑ ΩΜΑΤΙΑ ΣΤ. ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΕΙ ΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ (Χυτήρης,1996). 2.1 ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑ Τα ξενοδοχεία είναι τουριστικές εγκαταστάσεις που περιλαµβάνουν υποδοχή, διοίκηση, κοινόχρηστους χώρους υποδοχής, εστίασης, αναψυχής πελατών και χώρους διανυκτέρευσης, µε σκοπό το κέρδος. Επίσης παρέχουν και γενικής φύσεως εξυπηρετήσεις που έχει καθιερωθεί µε τον αγγλικό όρο SERVICE (Ευσταθίου,2005). Η ξενοδοχειακή επιχείρηση είναι µια σύνθετη οικονοµική µονάδα µε πολλούς µικρούς και µεγάλους κλάδους εκµετάλλευσης, όπως η εκµετάλλευση υπνοδωµατίων, εστιατορίου, µπαρ, κυλικείου, κάβας ποτών και τουριστικών ειδών. Με τον όρο «κλάδος εκµετάλλευσης» εννοείται ο κατάλληλος συνδυασµός των µέσων δράσης για την επίτευξη ενός συγκεκριµένου έργου, το οποίο, στην προκειµένη περίπτωση, είναι η παραγωγή ή διάθεση αγαθού ή υπηρεσίας. Ανάλογα µε τους κλάδους εκµετάλλευσης οι οποίοι υπάρχουν σε µια ξενοδοχειακή επιχείρηση, η επιχείρηση διακρίνεται σε απλή εκµετάλλευση (µόνο ύπνου), και σε σύνθετη ή πολυσύνθετη. Η ύπαρξη ενός ή περισσοτέρων κλάδων εκµετάλλευσης σε µια επιχείρηση εξαρτάται, κυρίως από το πλήθος και τη µορφή των προσφερόµενων από αυτήν αγαθών ή υπηρεσιών, µε βάση την όσο το δυνατόν καλύτερη εξυπηρέτηση της πελατείας της (Καραχοτζίδης Σαρλής,1989). - - 13 -
Οι κλάδοι εκµετάλλευσης διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: 1. Κύριοι, µε τους οποίους επιδιώκεται επίτευξη υψηλού βαθµού απόδοση. 2. Βοηθητικοί, οι οποίοι συµβάλλουν στο έργο των κυρίων. Οι κυριότεροι κλάδοι εκµετάλλευσης στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις είναι οι παρακάτω: 1. Κύριοι κλάδοι εκµετάλλευσης α. Υπνοδωµάτια Το τµήµα αυτό περιλαµβάνει τις υπηρεσίες του προσωπικού καθώς και τις υπηρεσίες των πάγιων στοιχείων, οι οποίες είναι απαραίτητες για την προετοιµασία των διανυκτερεύσεων β. Εστιατόριο Ο κλάδος αυτός περιλαµβάνει δύο διαχωρισµένες µεταξύ τους δραστηριότητες. ηλαδή το µαγειρείο και το εστιατόριο (τραπεζαρία). Το µαγειρείο, µε την χρησιµοποίηση τεχνικών µέσων και πρώτων υλών, παρασκευάζει πλήθος εδεσµάτων όπως φαγητά, ορεκτικά, σαλάτες και σε τέτοια ποικιλία ώστε να ικανοποιούνται πλήρως οι επιθυµίες των πελατών. Το εστιατόριο, επίσης, έχει στη διάθεσή του µεγάλο αριθµό σκευών, τα οποία χρησιµοποιεί προκειµένου η προσφορά των διαφόρων εδεσµάτων να πραγµατοποιείται µε τρόπο άψογο και αρεστό στους πελάτες. Τραπεζαρία ΠΗΓΗ: Ξενοδοχείο Mediterranean resort, φωτογραφία 6/11/2006 - - 14 -
γ. Εκµετάλλευση ποτών (κάβα) Στο τµήµα αυτό γίνεται αποθήκευση, συντήρηση και προετοιµασία για προσφορά στον πελάτη των κάθε είδους και ποιότητας ποτών. δ. Κυλικείο Το κυλικείο ή αλλιώς µπουφές έχει σαν αντικείµενο την ετοιµασία όλων των ζεστών ροφηµάτων που παραγγέλνουν οι πελάτες, καθώς και των προγευµάτων. ε. Μπαρ Αυτό είναι εγκατεστηµένο σε ιδιαίτερο χώρο του ξενοδοχείου και έχει αντικείµενο την επί τόπου πώληση οινοπνευµατωδών ποτών. Το µπαρ είναι συνδεδεµένο µε τους άλλους κλάδους και χρησιµοποιεί συχνά τις υπηρεσίες αυτών ή και αντίστροφα. Μπαρ ΠΗΓΗ: Ξενοδοχείο Mediterranean resort, φωτογραφία 6/11/2006 στ. Ζαχαροπλαστείο Το τµήµα αυτό, καθώς και το µαγειρείο, ανήκει στην τεχνοπαραγωγική λειτουργία του ξενοδοχείου. Σ αυτό παρασκευάζονται γλυκίσµατα, παγωτά, µπισκότα και βουτήµατα για τον εφοδιασµό του εστιατορίου, του κυλικείου, του µπαρ ή τη διάθεσή τους απευθείας στους πελάτες. - - 15 -
2. Βοηθητικοί κλάδοι Ενδεικτικά αναφέρονται µερικοί βοηθητικοί κλάδοι: α. Πλυντήριο σιδερωτήριο β. Σταθµός αυτοκινήτων πελατών συνεργείο επισκευών αυτοκινήτων γ. Υπηρεσία επισκευών και συντήρησης κτιρίων δ. Υπηρεσία µέσων µεταφοράς (Καραχοτζίδης Σαρλής,1989). Τα ξενοδοχεία διακρίνονται στις παρακάτω υποκατηγορίες: ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑ ΤΥΠΙΚΑ (πολυτελείας Α, Β, Γ, και Ε ). ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑ ΤΥΠΟΥ MOTEL (Α, Β ). ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑ ΤΥΠΟΥ ΞΕΝΩΝΑ (πολυτελείας Α, Β ΞΕΝΩΝΕΣ ΝΕΟΤΗΤΑΣ). ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑ ΕΠΙΠΛΩΜΕΝΩΝ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ (Α, Β, Γ και '). Μπορούν να δηµιουργούνται σε περιοχές εντός σχεδίου πόλεως, εντός πόλεων ή οικισµών µε εγκεκριµένο σχέδιο, εντός οικισµών οριοθετηµένων χωρίς σχέδιο ή εκτός σχεδίου, εντός Ζ.Ο.Ε. (Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου) ή εκτός σχεδίου, εκτός από τα MOTEL που δηµιουργούνται µόνο σε περιοχές εκτός σχεδίου εντός Ζ.Ο.Ε. ή εκτός σχεδίου. Ξενοδοχεία κλασικού τύπου και επιπλωµένων διαµερισµάτων µπορούν να συνδυάζονται σε µικτή επιχείρηση εφόσον: Επιτυγχάνουν δυναµικότητα άνω των 300 κλινών. ηµιουργούνται σε περιοχές εκτός σχεδίου εντός Ζ.Ο.Ε. ή περιοχές εκτός σχεδίου. Ελέγχονται από τον ΕΟΤ σε δύο στάδια (σκοπιµότητα καταλληλότητα οικοπέδου, έγκριση αρχιτεκτονικών σχεδίων) και η άδεια λειτουργίας χορηγείται από τον ΕΟΤ (Χυτήρης,1991). - - 16 -
2.1.1 ΕΙ Η ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΩΝ Οι διαφορές των ξενοδοχείων οφείλονται σε δέκα παράγοντες: 1. Τοποθεσία. Η παράµετρος αυτή καθορίζει σε µεγάλο βαθµό το είδος της πελατείας. Ένα ξενοδοχείο που βρίσκεται σε ένα µικρό τροπικό νησί, µε περιορισµένες δυνατότητες επικοινωνίας µε τον έξω κόσµο, µπορεί να έχει πολλούς πελάτες που κάνουν διακοπές, αλλά λίγους που ταξιδεύουν για επαγγελµατικούς λόγους. Ως προς την τοποθεσία, οι βασικότερες κατηγορίες ξενοδοχείων είναι: Αστικά. (Βρίσκονται στις πόλεις) Ιαµατικών πηγών. (βρίσκονται κοντά σε ιαµατικές πηγές και εξυπηρετούν πάσχοντες ανθρώπους) Συγκοινωνιακών κέντρων. (βρίσκονται κοντά σε λιµάνι, αεροδρόµιο, σιδηροδροµικό σταθµό) Σε αυτοκινητοδρόµους Στα προάστια (Abbott Lewry,2002) Ορεινά. (Βρίσκονται σε ορεινές περιοχές π.χ. καταφύγια, σαλέ) Παραθαλάσσια. (Βρίσκονται κοντά σε θάλασσα και εξυπηρετούν τις καλοκαιρινές διακοπές) (Λεκαράκου,2001) 2. Μέγεθος. Το µέγεθος συνδέεται µε τον όγκο των πελατών που µπορεί να δεχτεί το ξενοδοχείο, κάτι που εξαρτάται από την τοποθεσία του και τον ανταγωνισµό. Σε γενικές γραµµές, τα ξενοδοχεία που βρίσκονται σε αστικά κέντρα είναι συνήθως µεγαλύτερα από τα ξενοδοχεία που βρίσκονται στην ύπαιθρο και αυτό γιατί περισσότεροι είναι εκείνοι που θα επισκεφτούν την πόλη. Στην Μεγάλη Βρετανία π.χ. οι βασικές κατηγορίες ξενοδοχείων είναι: Μικρό: λιγότερα από 25 δωµάτια Μεσαίο: 25-99 δωµάτια Μεγάλο: περισσότερα από 100 δωµάτια Πολύ µεγάλο: περισσότερα από 300 δωµάτια 3. Κατηγορία. Οι τιµές των ξενοδοχείων διαφέρουν πολύ. Ένας πελάτης µπορεί να πληρώσει 20 ευρώ σε ένα ξενοδοχείο ή 200 ευρώ σε ένα άλλο που µπορεί να βρίσκεται µόνο 2-3 χιλιόµετρα µακρύτερα. Οι διαφορές αυτές οφείλονται: - - 17 -
Στην τοποθεσία (οι οικοδόµηση ξενοδοχείων σε κάποιες τοποθεσίες µπορεί να είναι πολύ δαπανηρή). Στο εύρος και την ποιότητα των εγκαταστάσεων. Στην ποιότητα των υπηρεσιών: σηµαντικό ρόλο παίζει ο αριθµός του προσωπικού προς τον αριθµό των δωµατίων (τα ξενοδοχεία πολυτελείας µπορεί να έχουν µέχρι και τρεις υπαλλήλους ανά δωµάτιο) (Abbott Lewry,2002) 4. ιάρκεια λειτουργίας. Υπάρχει ένας αριθµός ξενοδοχείων που δεν λειτουργεί καθ όλη τη διάρκεια του έτους, γι αυτό διακρίνονται σε: Συνεχούς λειτουργίας (λειτουργούν όλη τη διάρκεια του έτους) Εποχιακής λειτουργίας (λειτουργούν ορισµένους µήνες) 5. ιοικητική µορφή. Η διοικητική µορφή σχετίζεται µε το εάν η διεύθυνση διοικεί ένα µόνο ξενοδοχείο ή περισσότερα του ενός: Αυτοτελές ξενοδοχείο Αλυσίδα ξενοδοχείων 6. Οικονοµική µορφή. Ανάλογα µε την οικονοµική τους µορφή διαχωρίζονται σε: Ατοµική επιχείρηση (όταν ο επιχειρηµατίας είναι ένα φυσικό πρόσωπο) Εταιρική επιχείρηση (όταν οι επιχειρηµατίες είναι δύο ή περισσότερα φυσικά ή νοµικά πρόσωπα) 7. Πελάτες. Η υποκατηγορία αυτή σχετίζεται µε το είδος των πελατών, όπως: Μόνιµοι πελάτες (π.χ. φοιτητές, υπάλληλοι µε µετάθεση) Περαστικοί πελάτες (πελάτες που µένουν για µικρό χρονικό διάστηµα λόγω διακοπών ή εργασίας) 8. Κτιριακή συγκρότηση. Ανάλογα µε την κτιριακή τους κατασκευή, τα ξενοδοχεία διαχωρίζονται σε: Πολυώροφο κτίριο (συνηθισµένη µορφή ξενοδοχείου) Μπάγκαλοους (µικρά συγκροτήµατα διαµερισµάτων µε την µορφή εξοχικών σπιτιών) Μικτά (όταν η ξενοδοχειακή µονάδα αποτελείται από πολυώροφο κτίριο και µπάγκαλοους) 9. Σχέδιο λειτουργίας. Ανάλογα µε την συµφωνία που γίνεται ανάµεσα στον πελάτη και στο ξενοδοχείο διακρίνονται σε: - - 18 -
Ευρωπαϊκό σχέδιο. (η τιµή περιλαµβάνει µόνο το δωµάτιο) Αµερικάνικο σχέδιο. (η τιµή περιλαµβάνει το δωµάτιο, το πρωινό, µεσηµεριανό και βραδινό) Τροποποιηµένο Αµερικάνικο σχέδιο. (η τιµή περιλαµβάνει το δωµάτιο, το πρωινό και το βραδινό) Ηπειρωτικό σχέδιο. (η τιµή περιλαµβάνει το δωµάτιο και το πρωινό) 10. Νοµική µορφή. Τα ξενοδοχεία χωρίζονται σε: Ο.Ε. (Οµόρρυθµη Εταιρία) Ε.Ε. (Ετερόρρυθµη Εταιρία) Ε.Π.Ε. (Εταιρία Περιορισµένης Ευθύνης) Α.Ε. (Ανώνυµη Εταιρία) (Λεκαράκου,2001) 2.2 ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ (CAMPINGS) Τα campings είναι τουριστικές εγκαταστάσεις που περιλαµβάνουν τµήµατα υποδοχής, διοίκησης και πρόκειται για υπαίθριους χώρους όπου δίνεται η δυνατότητα διαµονής, διατροφής και αναψυχής στους τουρίστες που διαθέτουν συνήθως δικό τους µεταφορικό µέσο καθώς και η δυνατότητα διανυκτέρευσης µε σκηνές ή τροχόσπιτα. ιακρίνονται στις εξής κατηγορίες: ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ ΑΠΛΕΣ (Α, Β, Γ και ). ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ ΜΕ ΟΙΚΙΣΚΟΥΣ (Α, Β και Γ ). Μπορούν να δηµιουργούνται µόνο σε περιοχές εκτός σχεδίου εντός Ζ.Ο.Ε. και σε περιοχές εκτός σχεδίου. Ελέγχονται από τον Ε.Ο.Τ. σε δύο στάδια, όπως ποια είναι η σκοπιµότητα του camping και αν υπάρχει καταλληλότητα οικοπέδου. Η άδεια λειτουργίας χορηγείται από τον Ε.Ο.Τ. (Χυτήρης,1996). - - 19 -
2.3 ΑΥΤΟΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ (SELF-CATERING) Τα αυτοεξυπηρετούµενα καταλύµατα είναι τουριστικές εγκαταστάσεις που δεν διαθέτουν υποδοχή και κοινόχρηστους χώρους πελατών παρά µόνο αυτοτελείς ανεξάρτητους χώρους διανυκτέρευσης και παραµονής πελατών, χωρίς υποχρεωτικό service. ιακρίνονται στις εξής κατηγορίες: ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΩΜΕΝΕΣ ΕΠΑΥΛΕΙΣ. ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΩΜΕΝΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ. Μπορούν να δηµιουργούνται τόσο σε περιοχές εκτός σχεδίου εντός Ζ.Ο.Ε. ή εκτός σχεδίου, όσο και σε περιοχές εντός σχεδίου πόλεως ή εντός πόλεων ή οικισµών µε εγκεκριµένο σχέδιο ή οικισµών οριοθετηµένων χωρίς σχέδιο. Ελέγχονται από τον Ε.Ο.Τ. σε δύο στάδια, όπως ποια είναι η σκοπιµότητα και αν υπάρχει καταλληλότητα οικοπέδου και η άδεια λειτουργίας χορηγείται από τον Ε.Ο.Τ. (Χυτήρης,1996). 2.4 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΙΗΜΕΡΕΥΣΗΣ Περιλαµβάνονται εγκαταστάσεις που δεν διαθέτουν χώρους διανυκτέρευσης πελατών (κλίνες) παρά µόνο χώρους εστίασης, αναψυχής και άλλες ειδικές εγκαταστάσεις κατά περίπτωση. ιακρίνονται στις παρακάτω υποκατηγορίες: ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΕΣΤΙΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΙΑΣ, ΨΥΧΑΓΩΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΣΤΙΑΣΗΣ Μπορούν να δηµιουργούνται τόσο σε περιοχές εκτός σχεδίου εντός Ζ.Ο.Ε. ή εκτός σχεδίου, όσο και σε περιοχές εντός σχεδίου πόλεως ή εντός πόλεων ή οικισµών µε εγκεκριµένο σχέδιο ή οικισµών οριοθετηµένων χωρίς σχέδιο. Ελέγχονται από τον Ε.Ο.Τ. σε ένα στάδιο και η άδεια λειτουργίας χορηγείται από το Υπουργείο Κοινωνικών Υπηρεσιών (Χυτήρης,1996). - - 20 -