ιεθνές Συµπόσιο µε πρωτοποριακές προσεγγίσεις για την αποκατάσταση των βλαβών του χόνδρου

BioNewsletter #3 εκέµβριος 09 ιεθνές Συµπόσιο µε πρωτοποριακές προσεγγίσεις για την αποκατάσταση των βλαβών του χόνδρου ε ευρεία συµµετοχή διακεκριµένων Ευρωπαίων, µετεγχειρητικής αποκατάστασης των ιστών των αρθρώσεων. M Αµερικανών, Ιαπώνων και Ελλήνων επιστηµόνων και έµφαση στις πρόσφατες ιατρικές εξελίξεις σχετικά µε τη Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Γενετικής στην Ιατρική Βιολογία του Χόνδρου, διοργανώθηκε το Σχολή του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας κ. Α- ιεθνές Συµπόσιο «Cartilage Biology» από σπασία Τσέζου αναφερόµενη στα αποτελέσµατα της χορήγησης στατινών σε ζωικά το Ινστιτούτο Βιοϊατρικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΒΕΤ) στις 18-20 Ιουνίου. µοντέλα οστεοαρθρίτιδας, τόνισε το πιθανό Στο συνέδριο που έλαβε χώρα στην θεραπευτικό αποτέλεσµα των στατινών στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας στη Λάρισα, παρουσιάστηκαν σύγχρο- Ο καθηγητής του Πανεπιστηµίου του αποκατάσταση των βλαβών του χόνδρου. Ντέι- νες ερευνητικές κατευθύνσεις, εξελίξεις στην απεικόνιση καθώς και νέες εφαρµογές της αναγένεσης ιστών στη θεραπευτική. Ειδικότερα: Ο αυστριακός καθηγητής Siegfried Τrattnig του Πανεπιστηµίου της Βιέννης, αναφέρθηκε στις δυνατότητες κλινικής αξιοποίησης της νέας πειραµατικής µαγνητικής τοµογραφίας µε µαγνήτη Τesla τόσο κατα την πρώιµη διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας, όσο και κατά την παρακολούθηση της βις στις ΗΠΑ κ. Κυριάκος Αθανασίου παρουσίασε την πειραµατική, ακόµη, δυνατότητα δηµιουργίας µεταµοσχεύσιµου χόνδρου από βλαστικά κύτταρα δέρµατος. Tέλος, ο καθηγητής Chris Εvans του Πανεπιστηµίου Χάρβαρντ παρουσίασε τη µέθοδο της αυτοθεραπείας για την αποκατάσταση των βλαβών του χόνδρου µέσω εισαγωγής γονιδίων που κωδικοποιούν για τη σύνθεση αυξητικών παραγόντων και άλλων πρωτεϊνών. FOCUS: Ιός της Γρίπης: Μια µόνιµη απειλή.2 Το κλείσιµο των σχολείων : Προληπτικό µέτρο ή αναγκαστική επιλογή;...3 Το DNA στην υπηρεσία βελτίωσης της ποιότητας διατροφής.....4 Νutraceuticals: Η νέα διατροφική τάση για την πρόληψη ασθενειών...5 Στατίνη: Η πιθανή σύµµαχος ενάντια στη οστεοαρθρίτιδα.....7 MAILBOX: ιεθνές Συµπόσιο «Cartilage Biology» Νέα ερευνητικό στέλεχος στο ΙΒΕΤ Η Τέχνη συναντά την Επιστήµη στο κτήριο Κατσίγρα Υποτροφία Μεταδιδακτορικού Ερευνητή του ΙΒΕΤ Βραβείο καλύτερης επιστηµονικής µελέτης στο 65 ο Πανελλήνιο Ορθοπαιδικό Συνέδριο Chronious project: Nέα πλατφόρµα ελέγχου χρόνιων ασθενειών Νέo Ερευνητικό στέλεχος στο ΙΒΕΤ ε τη νέα ερευνήτρια Μ (βαθµίδας ) κ. Βασιλική Γκρέτση στελεχώθηκε από τις αρχές Οκτωβρίου το Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής του ΙΒΕΤ. Η πρότερη ερευνητική δραστηριότητα της κ. Γκρέτση αφορούσε στη µελέτη του ρόλου του κυτταροσκελετού της ακτίνης στην παθογένεια της ρευµατοειδούς αρθρίτιδας και στην ανάπτυξη φαρµάκων που στοχεύουν σε µόρια-κλειδιά. Η ίδια έχει ασχοληθεί µε τη µελέτη του ρόλου των πρωτεϊνικών συµπλεγµάτων που συνδέονται µε τις ιντεγκρίνες στην καρκινική κυτταρική συµπεριφορά και τη φυσιολογική λειτουργία του ήπατος, καθώς και µε την εκτίµηση των τιµών των υποδοχέων Οιστρογόνων και Προγεστερόνης, αλλά και των επιπέδων έκφρασης των p53 και HER2-neu σε ασθενείς µε καρκίνο του µαστού. Η κ. Γκρέτση εντασσόµενη στις ερευνητικές δραστηριότητες του Ινστιτούτου θα ασχοληθεί µε δύο βασικούς τοµείς: Την ανεύρεση µοριακών µηχανισµών που ελέγχουν τη µετάσταση των καρκινικών κυττάρων από την πρωτογενή εστία, µε απώτερο στόχο την ανακάλυψη φαρµάκων που εµποδίζουν τη µετάσταση. Τη διερεύνηση των µοριακών µηχανισµών που ενέχονται στην οστεοαρθρίτιδα.

Ο Ιός της Γρίπης: Μια µόνιµη απειλή ΕΥΘΥΜΙΑ ΠΕΤΕΙΝΑΚΗ, Eπίκουρος Καθ. Μικροβιολογίας Ιατρικής Σχολής Παν/µίου Θεσσαλίας πό το 412 π.χ. που ο Ιπποκράτης περιέγραψε την γρίπη έως στρέφονται εναντίον της. Οι συχνές εκτροπές στη µοριακή δοµή τόσο Α σήµερα, το νόσηµα αυτό έχει απασχολήσει χιλιάδες επιστήµονες της αιµοσυγκολλητίνης όσο και της νευραµινιδάσης είναι ένας από και εξακολουθεί να βρίσκεται στο προσκήνιο µε τη µόνιµη απειλή τυχόν τους λόγους των εποχιακών επιδηµικών εξάρσεων γρίπης. πανδηµίας. Παρότι υπάρχουν τρεις τύποι του ιού της γρίπης, Α, Β και C, ο τύπος Α κυρίως προκαλεί επιδηµίες ή και πανδηµίες. Οι ιοί της γρίπης Α ανήκουν στην οικογένεια των Ορθοβλενοϊών και περιέχουν ως πυρηνικό οξύ, µονόκλωνο RNA αρνητικής πόλωσης, κατατετµηµένο σε οκτώ µόρια, υπεύθυνα για την κωδικοποίηση συγκεκριµένων πρωτεϊνών, αναγκαίων για την επιβίωση και αναπαραγωγή του ιού. Από όλες τις πρωτείνες του ιού σηµαντικότερη θεωρείται η αιµοσυγκολητίνη (ΗΑ), µε βάση τη δοµή της οποίας οι ιοί γρίπης A διακρίνονται σε υποτύπους. Υπάρχουν δεκαπέντε γνωστοί υπότυποι ΗΑ (H 1 -Η 15 ) που όλοι κυκλοφορούν στα πτηνά, ενώ, µέχρι το 1997, µόνο τρεις υπότυποι HA (H 1, Η 2, Η 3 ) κυκλοφορούσαν στους ανθρώπους. Η δράση της ΗΑ σχετίζεται µε την επιλογή του είδους του ξενιστή. Τούτο γιατί δεσµεύεται στους υποδοχείς της επιφάνειας του ξενιστή κυττάρου, που περιέχουν σιαλικό οξύ, προκαλώντας την επικόλληση του σωµατιδίου του ιού στο κύτταρο. Το είδος του υποδοχέα διαφέρει από οργανισµό σε οργανισµό και οι ιοί ανάλογα µε τη δοµή του γονιδίου της αιµοσυγκολλητίνης τους διακρίνονται σε ιούς πτηνών και ιούς ανθρώπου. Η αιµοσυγκολλητίνη ακόµη αποτελεί το κύριο αντιγόνο του ιού και τα αντισώµατα του ξενιστή στρέφονται κυρίως εναντίον της. Η νευραµινιδάση (ΝΑ) είναι η δεύτερη γλυκοπρωτεΐνη του ιού που σχετίζεται µε τον διαχωρισµό των υποτύπων του ιού. Υπάρχουν 9 διαφορετικές νευραµινιδάσες (Ν 1 -Ν 9 ) που απαντώνται στους ιούς γρίπης των πτηνών. Από αυτές µόνο δύο τύποι (Ν 1 και Ν 2 ) κυκλοφορούσαν στους ιούς των ανθρώπων µέχρι το 2003, οπότε εµφανίσθηκε και η Ν 7. Η βιολογική δράση της νευραµινιδάσης είναι η απελευθέρωση των ιικών σωµατιδίων από το προσβληθέν κύτταρο και η µόλυνση ως εκ τούτου νέων κυττάρων. Τα αντιικά φάρµακα ζαναµιβίρη και οσελταµιβίρη (Τamiflu) αναστέλλουν τη δράση της νευραµινιδάσης εµποδίζοντας έτσι την προσβολή νέων κυττάρων. Παράλληλα η νευραµινιδάση έχει και αντιγονική δράση, εφόσον ο ξενιστής παράγει και αντισώµατα που Υπάρχουν δυο µηχανισµοί που εξηγούν τη χαρακτηριστική επιδηµιολογία των ιών γρίπης Α. Είναι η αντιγονική εκτροπή (drift) και η αντιγονική µεταβολή (shift). Με τη διαδικασία της αντιγονικής εκτροπής, που συνήθως οφείλεται σε µεταλλάξεις, προκύπτουν νέες παραλλαγές του ιού, οι οποίες προκαλούν επιδηµίες σχεδόν κάθε χρόνο και οι Υποτροφία Mεταδιδακτορικής Έρευνας σε στέλεχος του ΙΒΕΤ οποίες αντιµετωπίζονται µε την ετήσια αναπροσαρµογή του αντιγριπικού εµβολίου. Αντίθετα, µε το φαινόµενο της αντιγονικής µεταβολής, προκύπτουν στελέχη ιών που δεν έχουν κυκλοφορήσει στους ανθρώπους στο παρελθόν. Τέτοιοι ιοί προκύπτουν είτε από απευθείας µετάδοση του ιού από άλλους ξενιστές είτε από ανακατανοµή γενετικού υλικού δύο ιών σε ένα ξενιστή, ο οποίος έχει µολυνθεί συγχρόνως από δύο ιούς διαφορετικών ειδών, π.χ. πτηνών και ανθρώπου. Αυτά τα στελέχη µπορεί να προκαλέσουν πανδηµίες σε ανύποπτα χρονικά διαστήµατα. Η µορφή του γονιδιώµατος των ιών γρίπης Α µε τα οκτώ κατακερµατισµένα τµήµατα RNA είναι ιδανική για αυτές τις ανακατανοµές. Με τον παραπάνω µηχανισµό έχει προκύψει ο νέος ιός γρίπης Α (Η1Ν1)v, ο οποίος τον Απρίλιο του 2009 αποµονώθηκε στο Μεξικό και ο οποίος πολύ σύντοµα εξαπλώθηκε σε 99 χώρες. Ο νέος ιός φέρει γονίδια από ιούς γρίπης των χοίρων, των πτηνών και του ανθρώπου, και δεν παρουσιάζει οµοιότητα µε τον ιό της γρίπης των ανθρώπων Α (Η1Ν1), ο οποίος ενοχοποιείται, σε συνδυασµό µε τον υπότυπο Α (Η3Ν2), για την εποχική γρίπη. Τα αντισώµατα έναντι του Α (Η1Ν1), που µεγάλο ποσοστό του πληθυσµού φέρει, είτε λόγω προηγούµενης νόσησης είτε λόγω εµβολιασµού, δεν προστατεύουν τα άτοµα από τον νέο ιό λόγω της διαφορετικής δοµής των δύο ιών. Μελέτες σχετικά µε τον νέο ιό έδειξαν, ότι παρότι µεταδίδεται πολύ εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο, δεν είναι τόσο παθογόνος όσο ο ιός της γρίπης των πτηνών και ότι είναι ευαίσθητος στα αντιικά φάρµακα που αναστέλλουν την νευραµινιδάση. Το 2008 η Ευρωπαϊκή Εταιρία για τη Μελέτη του Ήπατος (European Association for the Study of Liver, EASL) χορήγησε για πρώτη φορά σε µέλος Ελληνικής Ερευνητικής Οµάδας την αναγνωρισµένου κύρους υποτροφία µεταδιδακτορικού ερευνητή (Dame Sheila Sherlock Post-doc Fellowship) στον ρ Αθανάσιο Μαυρόπουλο, Ανοσοβιολόγο ιδάκτωρα του Πανεπιστηµίου Λονδίνου και µέλος της ερευνητικής οµάδας του Καθηγητή κ. Γεωργίου Ν. Νταλέκου στο Εργαστήριο Ερευνητικής Παθολογίας του ΙΒΕΤ. Η Ευρωπαϊκή Εταιρία για τη Μελέτη του Ήπατος απαριθµεί 12.000 µέλη και αποτελεί το µεγαλύτερο ευρωπαϊκό οργανισµό επιστη- µόνων στο χώρο της Ηπατολογίας. Η Εταιρία έχει αφιερώσει το Πρόγραµµα Υποτροφιών της για να τιµήσει τη µνήµη της Dame Sheila Sherlock, τη διακεκριµένη ηπατολόγο και πρώτη εκλεγµένη πρόεδρο του συµβουλίου της. Πρόσφατα, η Εταιρία ανανέωσε τη συγκεκριµένη υποτροφία (συνολικού ύψους 75.000 ευρώ) σε αναγνώριση της προόδου του έργου του κ. Μαυρόπουλου µε αντικεί- µενο το ρόλο της οδού κυτταρικής σηµατοδότησης µέσω p38 µιτογονοενεργοποιηµένης πρωτεϊνικής κινάσης (MAPK) στην παθογένεια της αυτοάνοσης ηπατίτιδας. Το έργο εκτελείται σε συνεργασία µε το Ινστιτούτο Μελέτης του Ήπατος του King s College London υπό την επιστηµονική καθοδήγηση του ρ ηµητρίου Μπογδάνου, Επίκουρου Καθηγητή Ανοσοπαθολογίας του Κολλεγίου. 2

Το κλείσιµο των σχολείων : Προληπτικό µέτρο ή αναγκαστική επιλογή; ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΑΤΖΗΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΥ, Αν. Καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας Ιατρικής Σχολής Παν/µίου Θεσσαλίας να σηµαντικό ερώτηµα που καλούνται των σχολείων επιφέρει σηµαντική µείωση έλλειψη εθνικού συντονισµού, καθαρής και Έ ν απαντήσουν οι φορείς ηµόσιας των περιπτώσεων στο γενικό πληθυσµό και απλής πολιτικής καθώς και απροθυµία να ε- Υγείας είναι αν το κλείσιµο των σχολείων φαρµοστεί ένα τέτοιο µέτρο. Γενικά, εκείνη είναι αποτελεσµατικό µέτρο στην αντιµετώπιση της νέας γρίπης του 2009 Α(Η1Ν1). Το κλείσιµο των σχολείων µαζί µε άλλα µέτρα τοπικού χαρακτήρα, όπως η απαγόρευση των µαζικών συγκεντρώσεων, ο περιορισµός των κοινωνικών συναναστροφών κλπ. έχουν χρησιµοποιηθεί ιστορικά στην αντιµετώπιση των πανδηµιών γρίπης. Πιστεύεται ότι το κλείσιµο των σχολείων µπορεί να διακόψει την αλυσίδα µετάδοσης µε τα εξής δυνητικά οφέλη: τη µείωση του συνολικού αριθµό των περιπτώσεων, την καθυστέρηση της επιδηµίας, ώστε να δοθεί χρόνος για εµβολιασµούς και τη µείωση των περιπτώσεων στην κορύφωση της επιδηµίας, «Για να έχει αποτέλεσµα το κλείσιµο των σχολείων πρέπει να γίνει στην αρχή της επιδηµίας όταν το ποσοστό των κρουσµάτων στα παιδιά είναι χαµηλό της τάξεως του 2%» ελαττώνοντας ταυτόχρονα την πίεση στο σύστηµα υγείας. Επίσης, µπορεί να µειωθεί η κορύφωση του απουσιασµού στο γενικό πληθυσµό καθιστώντας µικρότερες τις συνέπειες της πανδηµίας στον κοινωνικό ιστό. Ανά- µεσα στις αιτιολογίες για το κλείσιµο των σχολείων είναι και το ότι τα παιδιά αποτελούν σηµαντικούς φορείς µετάδοσης και είναι πιο επιρρεπή σε περισσότερα στελέχη της γρίπης από ότι οι ενήλικες. Επίσης, ο υψηλός συγχρωτισµός στα σχολεία ευνοεί τη µεταδοτικότητα. Αυτά αποτελούν ισχυρά επιχειρήµατα στην παρούσα κατάσταση, που το 60% των περιπτώσεων που έχουν µολυνθεί από τη νέα γρίπη Α(Η1Ν1) είναι κάτω των 18 ετών και πολλές από τις περιπτώσεις εξάρσεων κρουσµάτων έχουν συµβεί σε σχολεία [1-3]. Πολλοί ερευνητές χρησιµοποιώντας µαθη- µατικά µοντέλα υπολόγισαν, ότι το κλείσιµο σηµαντικότερη µείωση της κορύφωσης (peak) της επιδηµίας ανάλογα µε τις παραδοχές που αφορούν τη µεταδοτικότητα στα σχολεία καθώς και την ηλικιακή κατανοµή των κρουσµάτων. Όλοι οι ερευνητές επιση- µαίνουν, ότι για να έχει αποτέλεσµα το κλείσιµο των σχολείων πρέπει να γίνει στην αρχή της επιδηµίας όταν το ποσοστό των κρουσµάτων στα παιδιά είναι χαµηλό της τάξεως του 2%. Σε περίπτωση που φτάσει στο 20%, το µέτρο είναι αναποτελεσµατικό [4]. υο ιστορικές µελέτες (διακοπές στη Γαλλία και η εµπειρία των ΗΠΑ στην πανδηµία του 1918) εξασφαλίζουν πληροφορίες για την εκτίµηση της αποτελεσµατικότητας του κλεισίµατος του σχολείου στην προστασία της δηµόσιας υγείας. Λαµβάνοντας υπόψιν τους περιορισµούς των δυο παραπάνω µελετών φαίνεται, ότι το κλείσιµο των σχολείων µείωσε κατά 15% τον αριθµό των περιπτώσεων και αντίστοιχα τη θνησιµότητα και παράλληλα παρατηρήθηκε µεγαλύτερη µείωση στην κορύφωση (peak) των περιπτώσεων κατά 40%. Σε ένα άλλο παράδειγµα από τις προηγού- µενες πανδηµίες στη Γαλλία το 1957, το κλείσιµο των σχολείων έγινε σταδιακά σε διαφορετικές περιοχές της Γαλλίας. Οι αποφάσεις για το κλείσιµο µεµονωµένων σχολείων καθυστέρησαν συχνά µέχρι το ποσοστό των ασθενών παιδιών να φτάσει το 50-75%. Οι αποφάσεις ήταν τοπικές και υπήρχε την εποχή, η καθυστερηµένη αυτή παρέµβαση κρίθηκε ως αναποτελεσµατική [5-6]. Σύγχρονα πλέον, το Κέντρο Ελέγχου Λοιµώξεων των ΗΠΑ (CDC) συνιστά το κλείσιµο των σχολείων, εφόσον η σοβαρότητα του νοσήµατος αλλάξει και προτείνει τα πιο κάτω µέτρα: 1. Να επιτραπεί προληπτικά ο απουσιασµός των παιδιών που ανήκουν στις οµάδες υψηλού κινδύνου. 2. Αναγκαστικό (reactive) κλείσιµο του σχολείου όταν δεν µπορεί να λειτουργήσει κανονικά για παράδειγµα όταν βρίσκονται στο σχολεία παιδιά µε πυρετό, παρότι δόθηκαν συστάσεις να µην προσέρχονται. 3. Προληπτικό (preemptive) κλείσιµο του σχολείου για να επιτευχθεί µείωση της µετάδοσης του νοσήµατος. Με την απόφαση τα σχολεία να κλείσουν στην Ελλάδα όταν τα κρούσµατα φτάσουν σε ποσοστό 50%, πρόκειται στην ουσία για αναγκαστικό κλείσιµο και δεν πρόκειται να έχει καµία επίπτωση στη µετάδοση του νοσήµατος όπως φαίνεται και από τα πιο πάνω. Προληπτικό κλείσιµο των σχολείων ανεξάρτητα µε το ποσοστό των ασθενών µαθητών πρέπει να είναι ένα ενδεχόµενο µέτρο σε περίπτωση που αλλάξει η σοβαρότητα του νοσήµατος ή για τη µείωση της αναµενόµενης κορύφωσης (peak) προκειµένου να αντέξει το Εθνικό Σύστηµα Υγείας. Η Ελλάδα είναι µικρή χώρα και το µέτρο µπορεί να έχει καθολική εφαρµογή παρά τοπική, ώστε να είναι πιο αποτελεσµατικό. Επίσης, είναι πολύ σηµαντικό να προσδιοριστεί ο χρόνος που θα ληφθεί το µέτρο. Συνιστάται χρήση των επιδηµιολογικών δεδοµένων της καταγραφής από το σύστηµα καταγραφής των νοσηµάτων, που είναι κλινικά συµβατά µε γρίπη (ILI), έτσι ώστε να προβλεφθεί µε τη χρήση µαθηµατικών µοντέλων η εβδοµάδα της κορύφωσης (peak) των κρουσµάτων. Παράλληλα συνιστάται επιδηµιολογική επιτήρηση της σοβαρότητας του νοσήµατος. 1. Novel swine-origin influenza A(H1N1) virus investigation team. Emergence of a novel swine-origin influenza A(H1N1) virus in humans. N Engl J Med 2009; 360: 2605-15. 2. Fraser C, Donnelly CA, Cauchemez S, et al. Pandemic potenital of a strain of influenza A(H1N1): early findings. Science 2009; 324: 1557-61. 3. Cauchemez S, Ferguson NM, Wachtel C, Tegnell A, Saour G, Duncan B, Nicoll A. Closure of schools during an influenza pandemic. The Lancet 2009; 9: 473-81. 4. Glass K, Barnes B. How much wound closing schools reduce transmission during an influenza pandemic? Epidemiology 2007; 18(5): 623-8. 5. Cauchemez S, Valleron AJ, Boelle PY, Flahault A, Ferguson NM. Estimating the impact of school closure on infl uenza transmission from Sentinel data. Nature 2008; 452: 750 54. 6. Ministry of Health. Analyse des articles des journaux Le Monde, Le Figaro, France-Soir et France-Dimanche durant la grippe asiatique de 1957 58. [http://www.grippeaviaire.gouv.fr/img/pdf/5758.pdf (accessed June 29, 2009)]. 3

Το DNA στην υπηρεσία βελτίωσης της ποιότητας διατροφής ΖΗΣΗΣ ΜΑΜΟΥΡΗΣ, Καθηγητής Γενετικής, Τµήµα Βιοχηµείας και Βιοτεχνολογίας Παν/µιου Θεσσαλίας ι συνεχείς διατροφικές κρίσεις Η Μοριακή Γενετική, η επιστήµη που Ο (σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια, νόσος ασχολείται µε τη δοµή και λειτουργία του των πουλερικών, νόσος των χοίρων, γενετικά τροποποιηµένα κλπ) είχαν σαν αποτέλεσµα την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σε θέµατα ποιότητας, ασφάλειας και υγιεινής των τροφίµων, την αναζήτηση διεξόδων για τις επιχειρήσεις που ενεργοποιούνται σε όλα τα επίπεδα παραγωγής και την ανάδειξη της ανάγκης ύπαρξης σύγχρονων µεθόδων ελέγχου και παραγωγής ασφαλών προϊόντων υψηλής προστιθέµενης αξίας. Επιπλέον, µια σειρά από διατροφικές απάτες µε επακόλουθη αλλοίωση των τροφών, όπως για παράδειγµα: (α) η υποκατάσταση ενός συστατικού µε παρόµοιο αλλά πολύ φθηνότερο (αρκετά συχνή στις επεξεργασµένες τροφές, λουκάνικα, σαλάµια, διάφορα κονσερβοποιηµένα τρόφιµα κλπ), (β) η αραίωση και νοθεία της τροφής (π.χ. λάδι) µε ένα από τα βασικά της συστατικά (π.χ. νερό), (γ) η µη δήλωση διαδικασιών επεξεργασίας (π.χ. προηγούµενη κατάψυξη, ακτινοβολία κλπ), (δ) η δήλωση ψευδούς περιεκτικότητας (µεγαλύτερης ή µικρότερης) διαφόρων συστατικών, έχουν στρέψει παραγωγούς και καταναλωτές στην αναζήτηση ασφαλών τρόπων DNA στους ζωντανούς οργανισµούς, µέσα από τη συσσώρευση γνώσεων που έχει επιτευχθεί µέχρι σήµερα, αναπτύσσεται ραγδαία σε ένα ολοκληρωµένο, συνθετικό και συνδετικό εργαλείο για τη διασφάλιση και τη βελτίωση ποιότητας σε αυτούς του τοµείς. εδο- µένου ότι η στροφή των καταναλωτών σε ποιοτικά και ασφαλή κτηνοτροφικά προϊόντα θα ενταθεί στα επόµενα χρόνια, στόχος είναι η ανάπτυξη πρωτοκόλλων ελέγχου που θα καλύπτουν ανάγκες σε δύο βασικά πεδία: 1. Στην παραγωγή ασφαλέστερων και ποιοτικότερων τροφίµων µε δυνατότητα ιχνηλασιµότητας συστατικών και ελέγχου της ποιότητας κατά µήκος της αλυσίδας παραγωγής τους. 2. Στο συνδυασµό παραδοσιακών µεθόδων παραγωγής, διατήρησης της βιοποικιλότητας και σύγχρονων απόψεων για τη διατήρηση του περιβάλλοντος. Και τα δύο πεδία είναι υψίστης προτεραιότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία χρη- µατοδοτεί πληθώρα σχετικών ερευνητικών προγραµµάτων. Ωστόσο, ορισµένα από τα πεδία στα οποία προστασίας των προϊόντων τους και ήδη εφαρµόζονται Βιοτεχνολογικές διαδικα- «εδοµένου ότι η στροφή ελαχιστοποίησης των κινδύνων κατανάλωσης σίες ελέγχου και γενετικής ταυτοποίησης των καταναλωτών σε ποιοτικά αντίστοιχα. είναι: και ασφαλή κτηνοτροφικά Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Τεχνολογική Η πιστοποίηση παραδοσιακών ζωικών Πλατφόρµα για την Αειφορική Ζωική Παραγωγή, που συγκροτήθηκε πρόσφατα µε τη σύµπραξη παραγωγικών φορέων και επιχειρήσεων του κλάδου υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής προϊόντα θα ενταθεί στα επόµενα χρόνια, στόχος είναι η ανάπτυξη πρωτοκόλλων ελέγχου στην παραγωγή εκτροφών και ζωοκοµικών προϊόντων Η πιστοποίηση παραδοσιακών φυτικών προϊόντων Η πιστοποίηση αλιευµάτων Επιτροπής, στηρίζεται στην ανάπτυξη Η ταυτοποίηση της άγριας πανίδας βιοτεχνολογικών µεθοδολογιών για τη βελτιστοποίηση των µεθόδων εκτροφής φιλικών πάρκα, ιατρικά µοντέλα), τη µελέτη και κατα- των συµβατικών (κυνηγετικά και αλιευτικά Η ανίχνευση µικροοργανισµών επικίνδυνων για τη δηµόσια υγεία προς το περιβάλλον, την εξασφάλιση της πολέµηση των νοσηµάτων και τη δυνατότητα Η ταυτοποίηση ασθενειών ζωικών πληθυσµών, γενετικής ποικιλοµορφίας στο ζωικό κεφάλαιο ανιχνευσιµότητας των ζωικών προϊόντων σε και την άγρια πανίδα, τη διεύρυνση της ε- όλο το µήκος της αλυσίδας παραγωγής και Η ανίχνευση γενετικά τροποποιηµένων κτροφής σε νέα είδη και µε χρήσεις πέραν διάθεσης. οργανισµών. Aναφορές: Dalvit C., De Marchi M., Cassandro M. (2007) Genetic traceability of livestock products: A review. Meat Science 77, 437-449. Hsieh H.-S., Chai T.-J., Hwang D.-F.(2007). Using the PCR RFLP method to identify the species of different processed products of billfish meats. Food Control 18, 369-374. Teletchea F., Maudet C, Hanni C.(2005). Food and forensic molecular identification: update and challenges. Trends in Biotechnology 23, 359-366. Woolfe M., Primrose S. (2004). Food forensics: using DNA technology to combat misdescription and fraud. Trends in Biotechnology 22, 222-226. 4

Νutraceuticals: Η νέα διατροφική τάση για την πρόληψη ασθενειών ΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΡΕΤΑΣ, Καθηγητής Φυσιολογίας Τµήµατος Bιοχηµείας και Bιοτεχνολογίας Παν/µίου Θεσσαλίας Τα τελευταία χρόνια αυξανόµενος αριθµός ατόµων έχει υιοθετήσει ένα "υγιεινό" τρόπο ζωής ως µέσο πρόληψης ασθενειών. Στα πλαίσια της τάσης αυτής έχει αυξηθεί η ζήτηση διατροφικών προϊόντων, που εκτός των θρεπτικών ιδιοτήτων τους έχουν και ευεργετική επίδραση στην υγεία. Οι αγγλικοί όροι "functional foods" και "medical & nutritional foods" αναφέρονται σε προϊόντα που συνδυάζουν την θρεπτική αξία µε την πρόληψη α- σθενειών. Οι όροι nutraceuticals, βιολειτουργικά τρόφιµα ή φαρµακευτικά τρόφιµα χρησι- µοποιούνται συχνά για να περιγράψουν τρόφιµα ή προϊόντα που βοηθούν τη φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισµού ή και µειώνουν την πιθανότητα χρόνιων παθήσεων. Ωστόσο, παρόλο που οι παραπάνω όροι χρησιµοποιούνται ευρέως, δεν υπάρχει οµοφωνία ως προς τη σηµασία τους, γι αυτό και έχουν προταθεί οι ακόλουθοι ορισµοί: Νutraceuticals: τα προϊόντα που απο- µονώνονται από τρόφιµα και πωλούνται σε φαρµακευτική µορφή συχνά µη συσχετιζόµενη µε τρόφιµο. Βοηθούν τη φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισµού ή και µειώνουν την πιθανότητα χρόνιων παθήσεων. Functional foods: (βιολειτουργικά) τρόφιµα όµοια σε εµφάνιση µε τα συνήθη ή µπορεί να είναι τυπικά τρόφιµα, τα οποία καταναλώνονται ως µέρος της συνήθους διατροφής, αλλά πέραν της βασικής διατροφικής τους χρησιµότητας βοηθούν στη φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισµού ή και µειώνουν την πιθανότητα χρόνιων παθήσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγµα βιολειτουργικού τροφίµου είναι τα προϊόντα τύπου BECEL, η κατανάλωση των οποίων µειώνει αποτελεσµατικά το επίπεδο της χοληστερόλης. Η τάση κατανάλωσης των προαναφερθέντων προϊόντων ενισχύεται σηµαντικά και από την σηµαντική αύξηση του µέσου προσδόκιµου χρόνου ζωής, που έχει ως επακόλουθο την παράλληλη αύξηση ασθενειών που συνήθως εκδηλώνεται σε µεγάλες ηλικίες. Ασθένειες όπως η ανεπάρκεια του κυκλοφορικού συστήµατος και ο καρκίνος είναι πλέον αιτίες για το 66% των θανάτων σε ανθρώπους των χωρών µε υψηλό κατά κεφαλήν εισόδηµα. Για παράδειγµα, ο καρκίνος θεωρείται υπεύθυνος για θανάτους ανδρών ηλικίας 55-64 ετών σε ποσοστό >60 %, ενώ για τις ηλικίες <35 ετών το ποσοστό είναι 10% (World Health Organization, 1998). Σχετικά µε τις ασθένειες αυτές έχει ολοκληρωθεί ένας πολύ µεγάλος αριθµός επιδηµιολογικών µελετών που κατέληξαν στο συµπέρασµα, ότι σηµαντικός παράγοντας για την εµφάνισή τους θεωρείται ο "δυτικός" τρόπος ζωής και διατροφής του ανθρώπου. Είναι όµως χαρακτηριστικό ότι η συχνότητα εκδήλωσης των ασθενειών αυτών µειώνεται σηµαντικά σε οµάδες ανθρώπων, που διατρέφονται κυρίως µε φρούτα και λαχανικά. Αν και µέχρι τώρα δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί ποια από τα συστατικά που εµπεριέ- «Η ενσωµάτωση βιοδραστικών συστατικών φυτικής προέλευσης σε προϊόντα τροφίµων για την παραγωγή βιολειτουργικών τροφίµων παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού σε αυτά αποδίδεται µεγάλη ποικιλία θεραπευτικών ωφελειών που κυµαίνονται από την απλή βελτίωση της κινητικότητας του εντέρου έως µείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών νόσων και καρκίνου.» χονται στα φυτικής προέλευσης τρόφιµα ασκούν προστατευτικό ρόλο στην υγεία του ανθρώπου, εντούτοις υπάρχουν πολλαπλές ενδείξεις-αποδείξεις, που αποδίδουν έναν ουσιαστικό ρόλο στην πρόληψη των χρόνιων ασθενειών στην παρουσία ορισµένων φυσικών φυτοχηµικών προϊόντων. Στην κατηγορία αυτή των φυτοχηµικών ουσιών περιλαµβάνονται : οι πολυφαινόλες (ταννίνες, κινόνες, φλαβονοειδή κ.ά.), τερπενοειδή (καροτενοειδή, στεροειδή κ.ά.), οι πολυσακχαρίτες και τα πεπτίδια. Από τις ενώσεις αυτές, που παράγουν τα φυτά ως δευτερογενείς µεταβολίτες µε σκοπό την ικανοποίηση µιας σειράς λειτουργικών τους αναγκών, οι πολυφαινόλες ασκούν σαφώς ευεργετική επίδραση στην υγεία του ανθρώπου δρώντας ως αντιοξειδωτικά, δεδοµένου ότι, η ανεπαρκής πρόσληψη διαιτητικών αντιοξειδωτικών (π.χ. βιταµίνης Ε και C, καροτενοειδών κ.ά.) οδηγεί στην οξειδωτική καταστροφή των πρωτεϊνών, των λιπιδίων και του DΝΑ in vivo, µε αποτέλεσµα την εκδήλωση πολλών χρόνιων παθήσεων και ασθενειών. Η ενσωµάτωση βιοδραστικών συστατικών φυτικής προέλευσης σε προϊόντα τροφίµων για την παραγωγή βιολειτουργικών τροφί- µων παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού σε αυτά αποδίδεται µεγάλη ποικιλία θεραπευτικών ωφελειών που κυµαίνονται από την απλή βελτίωση της κινητικότητας του εντέρου έως µείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών νόσων και καρκίνου. Οι πωλήσεις των προϊόντων αυτών ήταν 25 δισ. δολάρια (USD) το 1995 και αυξήθηκαν σε 35 δισ. το 2000, µε αυξητική τάση της τάξης του 8% ανά έτος για την Ευρώπη και τις ΗΠΑ (πηγή: Technology Catalysts). Ο όµιλος Καπλανίδη που δραστηριοποιείται στον τοµέα των αλεύρων έχει επενδύσει στην τεχνογνωσία των βιολειτουργικών αλεύρων και αναµένεται να κυκλοφορήσει πολύ σύντοµα προϊόν µε βάση το αλεύρι το οποίο θα περιέχει εκχυλίσµατα από ελληνικά φυτά µε αποδεδειγµένες ιδιότητες αντιοξειδωτικής δράσης και καρδιοπροστασίας. Η ερευνητική οµάδα του τµήµατος Βιοχηµείας- Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας µε επικεφαλής τον καθηγητή κ. ηµήτρη Κουρέτα στα πλαίσια της συνεργασία της µε τον όµιλο για την προσφορά τεχνογνωσίας, δραστηριοποιείται στην αξιοποίηση εκχυλισµάτων εγχώριων φυτών µε σηµαντική βιολογική δράση. Τα εκχυλίσµατα αυτά ελέγχονται από την ερευνητική οµάδα σε κυτταρικό και µοριακό επίπεδο, δοκιµάζονται σε εθελοντές σύµφωνα µε τις προδιαγραφές της κοινοτικής νοµοθεσίας και προετοιµάζονται για την παραγωγή των βιολειτουργικών τροφίµων. 5

Σ M a i l b o x M a i l b o x B i o N e w s l e t t e r # 3 12ο Καρδιολογικό Συνέδριο Κεντρικής Ελλάδος τις 15-18 Οκτωβρίου 2009 πραγµατοποιήθηκε το 12ο Καρδιολογικό Συνέδριο Κεντρικής Ελλάδος από την Ιατρική Σχολή του Πανε- Σ πιστηµίου Θεσσαλίας σε συνεργασία µε το Cleveland Clinic Foundation στο ξενοδοχείο Larissa Imperial στη Λάρισα. Στο φετινό συνέδριο, ιδιαίτερη έµφαση δόθηκε σε θέµατα, τα οποία πρόκειται να αποτελέσουν προβλήµατα ιατρικής και κοινωνικής φύσεως τα προσεχή χρόνια. Χαρακτηριστικό παράδειγµα, η παχυσαρκία και µάλιστα η κοιλιακή, η οποία έχει λάβει επιδηµιολογικές διαστάσεις στο δυτικό κόσµο. Παράλληλα, στο συνέδριο έγινε λεπτοµερής αναφορά στις αλληλεπιδράσεις καρδιάςνεφρών και καρδιάς-πνευµόνων που παρατηρούνται στις διάφορες παθήσεις και διαδραµατίζουν ουσιαστικό ρόλο στη νοσηρότητα και τη θνησιµότητα. Στο συνέδριο συµµετείχε και ο ακαδηµαϊκός, διακεκριµένος καθηγητής Φυσικής του Πανεπιστηµίου Texas A&M και πρόεδρος του Εθνικού Συµβουλίου Έρευνας & Τεχνολογίας, Η Τέχνη συναντά την επιστήµη Επίτιµος ιδάκτορας κ. ηµήτριος Νανόπουλος, που έκανε την παρουσίασή του µε θέµα : «The Quantum Life» ην Τρίτη 13 Οκτωβρίου 2009 πραγµατοποιήθηκε η τελετή αναγόρευσης του Τ Οµότιµου Καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Ohio των ΗΠΑ κ. Χαρίσιου Κ. Μπουντούλα σε Επίτιµο ιδάκτορα του Τµή- µατος Ιατρικής της Σχολής Επιστηµών Υγείας. Την ενδιαφέρουσα οµιλία του Τιµώµενου µε θέµα : «Ο κλινικός ιατρός ερευνητής. Ο ρόλος του στη διαχρονική εξέλιξη της ιατρικής» µπορείτε να τη διαβάσετε στην ηλε- Τ κτρονική διεύθυνση: www.med.uth.gr/uploadfiles/file/mpountoulas.pdf ο Κτίριο Κατσίγρα, κτίριο ορόσηµο για την πόλη της Λάρισας αλλά και για το Τµήµα Ιατρικής του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας άλλαξε πρόσοψη. Κατόπιν πρωτοβουλίας του προέδρου του Τµήµατος Ιατρικής Καθηγητή Κωνσταντίνου Μαλίζου, το Τµήµα Ιατρικής και η ηµοτική Πινακοθήκη Λάρισας ένωσαν τις δυνάµεις τους, για να συνεισφέρουν αισθητικά στην ανάπλαση της αλλοιωµένης πρόσοψης του Κτιρίου Κατσίγρα στην Πλατεία Ταχυδροµείου. Οι καλλιτέχνες Α. Καρακωνσταντάκης και Λ. Μαράβας προσέφεραν δυο εικαστικά δηµιουργήµατα, τα αποκαλυπτήρια Η νέα πρόσοψη του κτιρίου Κατσίγρα µε τα έργα των Λαρισαίων καλλιτεχνών Α. Καρακωνσταντάκη (αριστερά) και Λ. Μαράβα Βραβείο καλύτερης επιστηµονικής µελέτης στο 65 ο Πανελλήνιο Ορθοπαιδικό Συνέδριο ραβείο καλύτερης επιστηµονικής µελέτης ακής έκφρασης του γονιδίου LRP5 σε οστεοαρθριτικά χονδροκύτταρα µε την χρήση της Β έλαβε η επιστηµονική εργασία µε τίτλο: «Γονιδιακή έκφραση του LRP5 (Lowdensity lipoprotein receptor-related protein 5) σε οστεοαρθριτικά χονδροκύτταρα» των : Τσέζου Α., Παπαθανασίου Ι., Ορφανίδου Τ., Μαλίζος Κ.,στα πλαίσια του 65ου Πανελλήνιου Ορθοπαιδικού Συνέδριου που διεξήχθη στις 7-10 Οκτώβρη στο Συνεδριακό Κέντρο Ι. Βελλίδης στη Θεσσαλονίκη. Παρατίθεται περίληψη της βραβευµένης µελέτης: τεχνολογίας των µικρών παρεµβατικών µορίων RNA (sirna). Αποτελέσµατα: Παρατηρήθηκαν αυξηµένα επίπεδα mrna και πρωτεΐνης της β-κατενίνης και του LRP5 σε οστεοαρθριτικά χονδροκύτταρα σε σχέση µε τα φυσιολογικά, επιβεβαιώνοντας την ενεργοποίηση του µονοπατιού Wnt/ β-κατενίνης στην οστεοαρθρίτιδα. Επίσης, η αποσιώπηση της έκφρασης του γονιδίου LRP5 Σκοπός: Το σηµατοδοτικό µονοπάτι Wnt/βκατενίνης συµµετέχει στη φυσιολογική ανά- Η κ.παπαθανασίου Ιωάννα κατά την παραλαβή του βραβείου από τον πρόεδρο αποτέλεσµα την µείωση των επιπέδων mrna µε τη χρήση sirna έναντι του LRP5 είχε ως πτυξη των οστών και του χόνδρου και φαίνεται της ΕΕΧΟΤ κ. Αναστάσιο Χριστοδούλου και πρωτεΐνης της ΜΜΡ-13. να ενέχεται στην αποδόµηση του χόνδρου Συµπεράσµατα: Η αυξηµένη έκφραση του και κατ επέκταση στην εξέλιξη της οστεοαρθρίτιδας. Στόχος της εργασίας ήταν να προσδι- γόνατος και από 5 υγιή άτοµα που είχαν LRP5 σε οστεοαρθριτικά χονδροκύτταρα έχει υποστεί χειρουργική επέµβαση για αποκατάσταση κατάγµατος. Ο προσδιορισµός των ως αποτέλεσµα την αυξηµένη ενεργοποίηση οριστεί η ενεργοποίηση του µονοπατιού Wnt/ του µονοπατιού Wnt/β-κατενίνης στην οστεοαρθρίτιδα. Η µείωση της έκφρασης της ΜΜΡ- β-κατενίνης καθώς και ο ρόλος του συνυποδοχέα του µονοπατιού, LRP5 σε οστεοαρθριτικά mrna µεταγράφων της β-κατενίνης και του LRP5 πραγµατοποιήθηκε µε τη µέθοδο real 13 µετά από αποσιώπηση της γονιδιακής χονδροκύτταρα. time PCR, και των πρωτεϊνών τους µε τη έκφρασης του LRP5 σε οστεοαρθριτικά χονδροκύτταρα, αναδεικνύει τη συµµετοχή του Υλικά και µέθοδοι: Αρθρικοί χόνδροι αποµονώθηκαν από 11 ασθενείς µε οστεοαρθρίτιδα µέθοδο western blot. Ακολούθησε προσδιορισµός της µεταγραφικής και πρωτεϊνικής LRP5 στην εξέλιξη και στην παθογένεια της που είχαν υποβληθεί σε ολική αρθροπλαστική έκφρασης της µεταλλοπρωτεϊνάσης 13 νόσου.» (ΜΜΡ-13) µετά από αποσιώπηση της γονιδι- 6

Στατίνη: Η πιθανή σύµµαχος ενάντια στην οστεοαρθρίτιδα ΑΣΠΑΣΙΑ ΤΣΕΖΟΥ, Αν. Καθηγήτρια. Ιατρικής Γενετικής Παν/µίου Θεσσαλίας Η οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ) είναι η πιο συχνή µορφή αρθρίτιδας κατέχοντας το µεγαλύτερο ποσοστό επιβάρυνσης (15.000.000 νέοι ασθενείς κάθε χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση) µεταξύ όλων των παθήσεων του µυοσκελετικού. Είναι µια νόσος για την εµφάνιση της οποίας µπορεί να ευθύνονται πολλοί παράγοντες (κληρονοµικότητα, ηλικία, φύλο), µεταξύ των οποίων και η παχυσαρκία καθώς αυξάνει την καταπόνιση των αρθρώσεων που υποβαστάζουν το βάρος του σώµατος. Ωστόσο, η συσχέτιση µεταξύ παχυσαρκίας και ΟΑ στις µη-υποβαστάζουσες το βάρος αρθρώσεις, όπως αυτές των χεριών, ενισχύει την άποψη ύπαρξης ενός µεταβολικού µηχανισµού. Η εναπόθεση λιπιδίων παρατηρείται πρώιµα στην ΟΑ, πριν καν την εµφάνιση ιστολογικών αλλαγών, καταδεικνύοντας τη συµβολή τους στην παθογένεια της νόσου. Η εµπλοκή των λιπιδίων στην ΟΑ οδηγεί αβίαστα και στην σκέψη, ότι η χρησιµοποίηση των ευρέως χρησιµοποιούµενων υπολιπιδαιµικών φαρµάκων, των στατινών, µπορεί να αποβεί ευεργετική και για την παρεµπόδιση της εξέλιξης της ΟΑ. Τα υπολιπιδαιµικά αυτά φάρµακα χρησι- µοποιούνται ευρέως και για την πρόληψη των καρδιαγγειακών συµβάντων εξαιτίας της ιδιότητάς τους να σταθεροποιούν την αθηρωµατική πλάκα. Από τις εργασίες της ερευνητικής οµάδας του Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του ΙΒΕΤ προέκυψε, ότι τα επίπεδα λιπαρών οξέων ήταν αυξηµένα στον χόνδρο των ασθενών µε ΟΑ και, ότι τα γονίδια που σχετίζονται µε τον µεταβολισµό των λιπιδίων ήταν ενεργά. Για να είναι υγιές ένα κύτταρο Αλλοιώσεις στο χόνδρο πειραµατόζωων µε ΟΑ πριν την έγχυση στατινών Αποκατάσταση της δοµής του χόνδρου µετά την έγχυση στατινών χόνδρου θα πρέπει να ρυθµίζει τόσο την είσοδο των λιπαρών οξέων σε αυτό όσο και την έξοδό τους, καθώς οι πλεονάζουσες ποσότητες είναι τοξικές. Έχοντας παρατηρήσει την παρου- σία λιπιδίων στα κύτταρα του χόνδρου ασθενών µε οστεοαρθρίτιδες, οι ερευνητές του Εργαστηρίου θέλησαν να διαπιστώσουν τι θα γινόταν αν χορηγούσαν στα χονδροκύτταρα (τα οποία καλλιεργήθηκαν στο εργαστήριο) ουσίες, που είτε παρεµποδίζουν την είσοδο των λιπαρών οξέων σε αυτά, είτε βοηθούν στην αποµάκρυνσή τους από αυτά. ιαπιστώθηκε, ότι µετά την καλλιέργεια των ανωτέρω κυττάρων παρουσία στατινών, µειώθηκε σηµαντικά σε αυτά η γονιδιακή και πρωτεινική έκφραση δεικτών που ευθύνονται για την ΟΑ. Μετά τα θετικά αποτελέσµατα στα χονδροκύτταρα, εξετάστηκαν τα αποτελέσµατα της χορήγησης στατινών σε κατάλληλο µοντέλο ζώων (κουνέλια), στα οποία προκλήθηκε ΟΑ µετά από ρήξη του πρόσθιου χιαστού. Τα αποτελέσµατα ήταν και πάλι θετικά και πιο συγκεκριµένα διαπιστώθηκε, ότι η χορήγηση ατορβαστατίνης είχε ως αποτέλεσµα την αποκατάσταση των βλαβών στον χόνδρο των κουνελιών τόσο σε ιστολογικό όσο και σε µοριακό επίπεδο, εφόσον διαπιστώθηκε µείωση καταβολικών γονιδίων (όπως οι µετταλοπρωτεϊνάσες) και αύξηση αναβολικών (όπως το κολλαγόνο τύπου 2 και η αγγρεκάνη), οδηγώντας έτσι στο συµπέρασµα για πιθανή θεραπευτική χρήση των στατινών στη οστεοαρθρίτιδα. Chronious project: Νέα πλατφόρµα ελέγχου χρόνιων ασθενειών ια ευφυής, πανταχού παρούσα (ubiquitous) και στηριότητας, ενώ ταυτόχρονα παρατήρησης και αισθητήρες δρα- Μ προσαρµόσιµη πλατφόρµα χρόνιων ασθενειών που θα χρησιµοποιηθεί τόσο από ασθενείς, όσο και από επαγγελµατίες στον τοµέα της υγείας, αναπτύσσεται στα πλαίσια του έργου: «Chronious: An Open, Ubiquitous and Adaptive Chronic Disease Management Platform for COPD and Renal Insufficiency. Ανάµεσα στους 20 ευρωπαϊκούς εταίρους που συµµετέχουν στην υλοποίηση του έργου, που έχει ήδη ιχνηλατείται η ιατρική τους κατάσταση µέσω αισθητήρων ζωτικών λειτουργιών. Το σύστηµα παράγει προειδοποιήσεις σε περιπτώσεις µη έγκυρων ιατρικών δεδοµένων ή αν η παρούσα δραστηριότητα και συµπεριφορά του ατόµου παρεκκλίνει από τα προκαθορισµένα πλαίσια δραστηριοτήτων ή συµπεριφορών µετακίνησης, ενώ έµφαση δίνεται στην εµπιστευτικότητα και στην ασφάλεια πληροφοριών και ξεκινήσει από το Φλεβάρη του π ρ ο σ ω π ι κ ώ ν δ ε δ ο µ έ ν ω ν. 2008 και θα ολοκληρωθεί τον Ιούνιο του 2011, συµµετέχει και η Σκοπός του έργου Chronious είναι ο ορισµός ενός Ευρωπαϊκού πλαισίου για συστήµατα ελέγχου κατάστασης της ερευνητική οµάδα Βιοϊατρικής Πληροφορικής του ΙΒΕΤ σε συνεργασία µε το υγείας που θα απευθύνεται σε άτοµα µε Wearable Module DataHandler Τµήµα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του Παν/µίου Θεσσαλίας και το Ινστιτούτο Μηχανοτρονικής του ΚΕΤΕΑΘ. Βασικό τµήµα της πλατφόρµας που αναπτύσσεται είναι ένα ειδικά κατασκευασµένο γιλέκο που βασίζεται στην επεξεργασία δεδοµένων από πολύ-παραµετρικούς αισθητήρες για την επίβλεψη ασθενών µε χρόνιες παθήσεις, καθώς ελέγχεται διαρκώς η δραστηριότητά τους χρησιµοποιώντας ακουστικές µεθόδους χρόνιες παθήσεις. Η προτεινόµενη λύση θα εφαρµοστεί σε ασθενείς µε Χρόνια Αποφρακτική Νόσο των Πνευµόνων (COPD), Χρόνια Νεφρική Νόσο (CKD) και Νεφρική Ανεπάρκεια. 7

ιαβάστε το BioNewsletter σε ηλεκτρονική µορφή στο site του ΙΒΕΤ B i o N e w s l e t t e r # 3 Ανίχνευση της Γρίπης Η1Ν1 στο ΙΒΕΤ Ο ήµος Λαρισαίων µε οµόφωνη απόφαση του ηµοτικού Συµβουλίου παραχώρησε οικόπεδο 52 στρεµµάτων για την ανάπτυξη µονί- µων εγκαταστάσεων του Ινστιτούτου Βιοϊατρικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΒΕΤ/ΚΕΤΕΑΘ) στην περιοχή Μεζούρλο. Οι νέες, σύγχρονες κτιριακές εγκαταστάσεις του ΙΒΕΤ θα βρίσκονται δίπλα στο Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο Λάρισας, στο Τµήµα της Ιατρικής του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας και στο Τµήµα Βιοχηµείας και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας, δηµιουργώντας µε αυτό τον τρόπο τη «ΒΙΟΠΟΛΗ», όπως πρόσφατα µετονοµάστηκε από το ήµο Λαρισαίων. Η κατασκευή των εγκαταστάσεων έχει ενταχθεί στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007-2013. τα πλαίσια των Υπηρεσιών Υψηλής ιαγνωστικής Αξίας που προσφέρει το Εργαστήριο Σ Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής του ΙΒΕΤ, προστέθηκε από τις αρχές Νοεµβρίου 2009 η ανίχνευση και τυποποίηση του ιού της Γρίπης Η1Ν1. Η εξέταση πραγµατοποιείται µε τη µέθοδο Real time PCR σύµφωνα µε τις οδηγίες του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας και το αποτέλεσµα της διάγνωσης ανακοινώνεται αυθηµερόν. Νέες εγκαταστάσεις του ΙΒΕΤ Σχέδιο των νέων κτιριακών εγκαταστάσεων του ΙΒΕΤ Ερευνητική δραστηριότητα του ΙΒΕΤ το Ινστιτούτο Βιοϊατρικής έρευνας και Τεχνολογίας βρίσκονται σε εξέλιξη 19 ερευνητικά έργα, χρηµατοδοτούµενα από Σ Εθνικούς Φορείς και τη Βιοµηχανία και 5 χρηµατοδοτούµενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ έχουν υποβληθεί προς έγκριση στην Ε.Ε 12 επιπλέον προτάσεις ερευνητικών έργων. Παράλληλα, οι Ερευνητικές Οµάδες του Ινστιτούτου έχουν πραγµατοποιήσει συνολικά µέχρι σήµερα 58 δηµοσιεύσεις σε έγκριτα διεθνή επιστηµονικά περιοδικά. Την αντίστοιχη λίστα δηµοσιεύσεων κάθε ερευνητικής οµάδας µπορείτε να την αναζητήσετε στην επίσηµη ιστοσελίδα του ΙΒΕΤ: www.biomed.cereteth.gr Το BioΝewsletter είναι µια έκδοση του ΙΒΕΤ Σχεδιασµός -Υλοποίηση: Mανίδου Χρυσάνθη ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Παπαναστασίου 51 Τηλ.: 2410 258880-8 Fax: 2410 258889 biomed.larissa@cereteth.gr www.biomed.cereteth.gr 8