National Community Education Initiative Στοιχεία για τη μορφίνη και άλλα οπιούχα φάρμακα στην ανακουφιστική φροντίδα Facts about morphine and other opioid medicines in palliative care Greek
Για ποιο θέμα ασχολείται αυτό το ενημερωτικό φυλλάδιο; Τα οπιούχα φάρμακα είναι παυσίπονα. Περιλαμβάνουν φάρμακα όπως κωδεΐνη, μορφίνη και πεθιδίνη. Αυτό το φυλλάδιο έχει γραφτεί για να βοηθήσει εσάς, την οικογένειά σας και τους φροντιστές σας να ενημερωθείτε για τη χρήση της μορφίνης και άλλων οπιούχων φαρμάκων που χορηγούνται για την ανακούφιση των πόνων. Αν γνωρίζετε τα πραγματικά στοιχεία θα σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τον πόνο σας και να ασχοληθείτε με τη ζωή σας. Περιεχόμενα Τι είναι kαταπραϋντική φροντίδα ανιάτων; Τι είναι πόνος; Διαχείριση πόνου Βήμα 1: Ανταλλαγή πληροφοριών Βήμα 2: Επιλογή του σωστού φαρμάκου Βήμα 3: Χρήση φαρμάκων με το σωστό τρόπο Στοιχεία για τη μορφίνη και άλλα οπιούχα φάρμακα Τι είναι kαταπραϋντική φροντίδα ανιάτων; Καταπραϋντική φροντίδα ανιάτων είναι ειδική φροντίδα και υποστήριξη που έχει ως σκοπό να βελτιώσει την ποιότητα ζωής κάποιου που έχει ανίατη ασθένεια. Το κύριο μέλημα της φροντίδας είναι οι ανάγκες σας και οι ανάγκες της οικογένειας και των φροντιστών σας και μπορεί να αρχίσει μόλις γίνει η διάγνωσή σας. Η διαχείριση του πόνου σας είναι ένα σημαντικό μέρος της ανακουφιστικής φροντίδας. Τι είναι πόνος; Πόνος είναι μια δυσάρεστη αίσθηση, δοκιμασία ή οδύνη. Όλοι οι πόνοι προκαλούν οδύνη και σας καταβάλλουν. Ο πόνος μπορεί να σας κάνει ευέξαπτους, να σας δυσκολέψει στον ύπνο, να μειώσει την όρεξή σας και να σας δυσκολέψει να είστε ενεργητικοί και να απολαμβάνετε τη ζωή. 2
Στοιχεία για τον πόνο Δεν βιώνουν πόνο όλοι οι άνθρωποι που έχουν ανίατη ασθένεια. Όλοι αισθάνονται τον πόνο διαφορετικά, οπότε ο τρόπος που βιώνετε τον πόνο θα είναι μοναδικός για εσάς. Οι περισσότεροι πόνοι μπορούν να ανακουφιστούν. Ο πόνος δεν είναι πάντα συνεχής, μπορεί να αλλάξει κατά τη διάρκεια της μέρας και με διαφορετικές δραστηριότητες. Μπορεί επίσης να αλλάξει με την ψυχική σας διάθεση, τις συγκινήσεις και την οικογενειακή ζωή. Διαχείριση του πόνου Στις περισσότερες περιπτώσεις, αν ακολουθήσετε τα 3 βήματα του κύκλου διαχείρισης πόνου θα ανακουφιστείτε απ τον πόνο σας. Η διαχείριση του πόνου σας θα είναι μια ομαδική προσπάθεια, αλλά το σημαντικότερο άτομο στην ομάδα αυτή είστε εσείς. Τα 3 βήματα ανακούφισης απ τον πόνο είναι: ανταλλαγή πληροφοριών επιλογή του σωστού φαρμάκου χρήση φαρμάκων με το σωστό τρόπο 3
Βήμα 1 - Ανταλλαγή πληροφοριών Δεν είναι απαραίτητο να αντιμετωπίσετε τον πόνο σας μόνοι σας. Ο γιατρός και η ομάδα για τη φροντίδα σας θα σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τον πόνο σας. Είναι σημαντικό να ανταλλάσσετε πληροφορίες ανοιχτά και ειλικρινά με το γιατρό και την ομάδα φροντίδας σας έτσι ώστε να γνωρίζουν ακριβώς τι συμβαίνει με τον πόνο σας. Μη μπείτε στον πειρασμό και σκεφτείτε ας περάσω όπως-όπως τώρα και αργότερα θα είμαι έτοιμος να πάρω παυσίπονα. Αν το κάνετε αυτό θα μειώσει τη δυνατότητά σας να απολαμβάνετε τη ζωή σας τώρα και μπορεί να γίνει δυσκολότερο να ανακουφιστείτε απ τον πόνο σας στο μέλλον. Η συμμετοχή του φροντιστή και μελών της οικογένειάς σας στη διαδικασία ανταλλαγής πληροφοριών μπορεί να είναι ευεργετική επειδή μπορεί αυτοί να παρατηρήσουν πράγματα που εσείς δεν έχετε παρατηρήσει. Να αναφέρετε στο γιατρό σας όλα τα φάρμακά σας Είναι σημαντικό να πείτε στο γιατρό σας για όλα τα φάρμακα που παίρνετε, περιλαμβανομένων και οποιωνδήποτε φαρμάκων που παίρνετε χωρίς συνταγή, γιατρικά από βότανα και φυσικά φάρμακα, έτσι ώστε να μην σας χορηγήσουν ακούσια κάποιο φάρμακο που ήδη παίρνετε ή κάποιο που αλληλεπιδρά με τα φάρμακα που παίρνετε τώρα. Κάντε ερωτήσεις Εάν έχετε οποιεσδήποτε απορίες, ρωτήστε. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως ανόητη ερώτηση: όλες οι ερωτήσεις σας είναι καλές ερωτήσεις. 4
Γράψτε τις ερωτήσεις σας εκ των προτέρων ή όταν τις σκεφτείτε και βεβαιωθείτε να πάρετε τις απαντήσεις που χρειάζεστε. Ημερολόγια για τον πόνο και καταστάσεις για τα φάρμακα Τα ημερολόγια για τον πόνο και οι καταστάσεις για τα φάρμακα σάς βοηθάνε να ανταλλάσσετε πληροφορίες. Στο ημερολόγιο πόνου γράφετε λεπτομέρειες για τον πόνο σας χρησιμοποιώντας λέξεις (για παράδειγμα: ήπιος, μέτριος, σοβαρός πόνος) ή αριθμούς (για παράδειγμα: 1-10). Στις καταστάσεις φαρμάκων καταγράφεται το είδος, την ώρα και τη δόση των φαρμάκων που χρησιμοποιείτε. Τα ημερολόγια για τον πόνο και οι καταστάσεις για τα φάρμακα σάς βοηθάνε να επιτύχετε καλή διαχείριση πόνου με την παροχή ενός ακριβούς αρχείου για τον πόνο σας και της χρήσης των φαρμάκων σας. Διευκολύνει επίσης τους γιατρούς, νοσοκόμες, οικογένεια και φροντιστές σας να μιλάνε και να καταλαβαίνουν τον πόνο σας και πόσο καλά λειτουργούν τα φάρμακά σας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν αλλάζετε φάρμακα. Ο γιατρός ή η νοσοκόμα σας μπορεί να σας δώσει να χρησιμοποιήσετε ημερολόγιο πόνου και κατάσταση φαρμάκων. Εάν όχι, μπορείτε να βρείτε δείγμα ημερολόγιου πόνου και κατάστασης φαρμάκων στο δικτυακό τόπο της υπηρεσίας Καταπραϋντική Φροντίδα Aνιάτων Αυστραλίας (δείτε στην πίσω σελίδα). Στοιχεία για τον πόνο σας που πρέπει να γνωρίζει ο γιατρός σας Για να πάρουν μια σαφή εικόνα του πόνου σας, οι γιατροί και νοσοκόμες σας χρειάζονται απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις: Πού είναι ο πόνος σας; Πόσο έντονος είναι ο πόνος; Πώς αισθάνεστε τον πόνο για παράδειγμα, είναι οξύς, αμβλύς, σουβλερός, επώδυνος ή κάτι άλλο; Πότε αρχίζει και σταματά ο πόνος; Τι καλυτερεύει ή χειροτερεύει τον πόνο; Εάν παίρνετε παυσίπονα, πόσο ανακουφίζουν τον πόνο; 5
Βήμα 2 - Επιλογή του σωστού φαρμάκου Το δεύτερο βήμα στον κύκλο διαχείρισης πόνου είναι η επιλογή των σωστών φαρμάκων. Ο γιατρός σας είναι πεπειραμένος στην επιλογή των καλύτερων παυσίπονων για τις ανάγκες σας. Εάν έχει δυσκολία να επιλέξει τα κατάλληλα φάρμακα, μπορεί να πάρει συμβουλές από ειδικό γιατρό kαταπραϋντική φροντίδα ανιάτων. Κατά την επιλογή ενός φαρμάκου ή συνδυασμού φαρμάκων, ο γιατρός σας θα επιλέξει φάρμακα που ταιριάζουν καλύτερα στο είδος, ένταση (πόσο ισχυρός) και συχνότητα (πόσο συχνά) του πόνου σας. Μερικές φορές θα πρέπει να δοκιμάσετε διάφορα φάρμακα πριν βρείτε το αποτελεσματικότερο φάρμακο ή το συνδυασμό φαρμάκων. Μπορεί επίσης να χορηγηθούν οπιούχα φάρμακα για άλλα συμπτώματα, όπως δύσπνοια (δύσκολη ή ενοχλητική αναπνοή), διάρροια ή βήχας. Κατά την ανάπτυξη του σχεδίου διαχείρισης του πόνου σας, ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συστήσει μια ή περισσότερες θεραπείες χωρίς φάρμακα, όπως χαλάρωση μυών, διέγερση νεύρων, ραδιοθεραπεία ή βελονισμό. Είδη παυσίπονων Οι δύο κύριες κατηγορίες παυσίπονων είναι: ήπια παυσίπονα, όπως ασπιρίνη και παρακεταμόλη μέτρια έως ισχυρά παυσίπονα, όπως οπιούχα φάρμακα. 6
Ονόματα φαρμάκων Όλα τα φάρμακα έχουν δύο ονόματα: ένα γενικό και ένα εμπορικό όνομα. Κάθε φάρμακο έχει μόνο ένα γενικό όνομα, αλλά εάν πωλείται από περισσότερες από μια εταιρία θα έχει διαφορετικά εμπορικά ονόματα. Για παράδειγμα, το φάρμακο με το γενικό όνομα της μορφίνης πωλείται με διαφορετικά εμπορικά ονόματα, όπως MS ContinR και KapanolR. Στοιχεία για τις διαφορές μεταξύ μορφίνης και άλλων οπιούχων φαρμάκων Υπάρχουν πολλά διαφορετικά οπιούχα φάρμακα, όπως μορφίνη, pethidine, fentanyl, oxycodone και κωδεΐνη. Στις διαφορές μεταξύ αυτών των φαρμάκων περιλαμβάνονται: χρονικό διάστημα προτού αρχίσουν να επιδρούν (γνωστό ως έναρξη επίδρασης) άμεσο καθυστερημένο χρονικό διάστημα που διαρκεί η επίδραση (γνωστό ως διάρκεια επίδρασης) σύντομη διάρκεια επίδρασης (για σύντομο χρονικό διάστημα) μεγάλη διάρκεια επίδρασης (για μεγάλο χρονικό διάστημα) - μερικά οπιούχα είναι σχεδιασμένα να απελευθερώνουν την επίδραση αργά και να διαρκούν για ολόκληρη την ημέρα ο τρόπος που χορηγούνται (γνωστός ως τρόπος χορήγησης) απ το στόμα (χάπι, κάψουλα, υγρό ή σπρέι) από το ορθό έντερο (υπόθετο) με ένεση στο δέρμα, φλέβα ή μυ (ένεση, ορός ή έμβολο συριγγίου) από το δέρμα (επίθεμα) πιθανές παρενέργειες Κατά την επιλογή ενός φαρμάκου, ο γιατρός σας θα ταιριάξει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του φαρμάκου με τις ανάγκες σας. Για παράδειγμα, μπορεί να σας χορηγήσει οπιούχο μεγάλης διάρκειας επίδρασης με αργή απελευθέρωση δύο φορές την ημέρα για να παρέχει συνεχή ανακούφιση πόνου καθ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Επιπλέον, μπορεί να σας χορηγηθεί παυσίπονο σύντομης διάρκειας επίδρασης για να σας ανακουφίζει περισσότερο απ τον πόνο όταν είστε πιο ενεργητικοί, όπως όταν κάνετε μπάνιο. 7
Βήμα 3 - Χρήση φαρμάκων με το σωστό τρόπο Το τρίτο βήμα στον κύκλο διαχείρισης πόνου είναι η κατάλληλη χρήση οπιούχων φαρμάκων. Οι γενικοί κανόνες για τη χρήση οπιούχων φαρμάκων δεν είναι διαφορετικοί με εκείνους για άλλα φάρμακα. Να παίρνετε τα φάρμακα σύμφωνα με τη συνταγή Να παίρνετε τα φάρμακά σας τακτικά τις ώρες που λέει η συνταγή (ή όσο το δυνατόν πιο κοντά με εκείνες τις ώρες) για να ωφεληθείτε περισσότερο απ αυτά. Για παράδειγμα, αν καθυστερήσετε ένα οπιούχο φάρμακο που χρειάζεται δύο ώρες για να αρχίσει να επιδρά μπορεί να έχετε πόνο που θα μπορούσατε να τον αποφύγετε. Μάθετε και οργανώστε τα φάρμακά σας Γνωρίζοντας πότε, πώς και γιατί παίρνετε τα οπιούχα φάρμακά σας και γνωρίζοντας ποια άτομα να ρωτήσετε εάν έχετε προβλήματα, αποτελεί μεγάλο μέρος για την επίτευξη καλής ανακούφισης πόνου. Εάν έχετε οποιεσδήποτε απορίες για τα φάρμακά σας, ρωτήστε το γιατρό, νοσοκόμα ή φαρμακοποιό σας. Και να θυμάστε, όλες οι ερωτήσεις είναι καλές ερωτήσεις. Οργανώνοντας τα φάρμακά σας και έχοντας επαρκή ανεφοδιασμό σε ετοιμότητα ώστε να μην ξεμείνετε ποτέ είναι επίσης σημαντικό. Ρωτήστε τον φαρμακοποιό σας για συμβουλές και μιλήστε μαζί του για τη συσκευασία των φαρμάκων σας σε εβδομαδιαίο κουτί φαρμάκων. 8
Κόστος των φαρμάκων σας Τα περισσότερα οπιούχα φάρμακα χορηγούνται βάσει του Προγράμματος Φαρμακευτικών Παροχών (Pharmaceutical Benefits Scheme - PBS), έτσι το κόστος τους επιχορηγείται από την Αυστραλιανή Κυβέρνηση. Εάν δυσκολεύεστε να πληρώσετε για τα φάρμακά σας, πείτε το στο γιατρό σας ώστε να μπορέσει να σας χορηγήσει φάρμακα που είναι φτηνότερα. Επίσης, μιλήστε με τον φαρμακοποιό σας για τρόπους εξοικονόμησης χρημάτων για τα φάρμακά σας. Στοιχεία για την κατάλληλη χρήση οπιούχων φαρμάκων Κατάλληλη χρήση οπιούχων φαρμάκων σημαίνει: να φυλάσσετε τα φάρμακά σας στη σωστή θερμοκρασία και μακριά απ τα παιδιά να μετράτε τις δόσεις σας προσεκτικά και ακριβώς να γνωρίζετε πότε επιτρέπεται να τα σπάτε σε σκόνη και να κόβετε τα χάπια και να τα αναμιγνύετε με άλλες ουσίες να κανονίσετε υπενθυμίσεις για να σας βοηθήσει να παίρνετε τα φάρμακά σας τη σωστή ώρα να γράφετε πότε παίρνετε τα φάρμακά σας να γράφετε τα αποτελέσματα των φαρμάκων σας, ειδικά οποιεσδήποτε παρενέργειες ή ασυνήθιστες αντιδράσεις και να τις αναφέρετε στο γιατρό σας το συντομότερο δυνατόν να γνωρίζετε τι να κάνετε εάν ξεχάσετε ή παραλείψετε μια δόση για παράδειγμα, κατά πόσο να το πάρετε όταν το θυμηθείτε ή να περιμένετε μέχρι την επόμενη κανονισμένη δόση να γνωρίζετε εάν μπορείτε να πίνετε αλκοόλ - μικρές ποσότητες αλκοόλ συνήθως επιτρέπονται, αλλά το αλκοόλ μπορεί να σας προκαλέσει μεγαλύτερη υπνηλία να γνωρίζετε εάν μπορείτε να οδηγήσετε ή να μήν χρησιμοποιήσετε μηχανήματα χωρίς να το πείτε στο γιατρό σας να πετάτε τα αχρησιμοποίητα φάρμακα επιστρέφοντάς τα στο φαρμακείο σας. 9
Δίνοντας προσοχή στα πραγματικά στοιχεία για τη μορφίνη και άλλα οπιούχα φάρμακα Υπάρχουν πολλοί μύθοι για τα οπιούχα φάρμακα. Αν γνωρίζετε τα πραγματικά στοιχεία θα σας βοηθήσει να χρησιμοποιείτε τα οπιούχα φάρμακά σας με σωστό τρόπο. Τα παρακάτω είναι τα πραγματικά στοιχεία. Η μορφίνη και τα άλλα οπιούχα φάρμακα είναι για τη βελτίωση της ζωής όχι για την επίσπευση του θανάτου Μερικοί άνθρωποι φοβούνται ότι αν τους χορηγηθούν οπιούχα φάρμακα σημαίνει ότι πλησιάζει το τέλος τους. Η ανακούφιση απ τους πόνους σας αλλάζει την ποιότητα ζωής σας όχι τη διάρκειά της. Όλα τα φάρμακα μπορεί να έχουν παρενέργειες - οι παρενέργειες των οπιούχων φαρμάκων μπορούν να ελεγχθούν Μερικές φορές οι άνθρωποι ανησυχούν ότι οι παρενέργειες των οπιούχων φαρμάκων τους θα είναι χειρότερες απ ότι ο πόνος τους. Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι παρενέργειες και οι περισσότερες παρενέργειες είναι προσωρινές ή μπορούν να ελεγχθούν. Αν είστε ενήμεροι για τις πιθανές παρενέργειες θα σας βοηθήσει να τις αντιμετωπίσετε όταν εμφανιστούν. Στις πιθανές παρενέργειες των οπιούχων φαρμάκων περιλαμβάνονται: δυσκοιλιότητα - μπορεί να ανακουφιστεί αν παίρνετε τακτικά καθαρτικά ναυτία και εμετός - συχνά είναι μόνο προσωρινά ή μπορούν να αντιμετωπιστούν με φάρμακα υπνηλία ή σύγχυση - μπορεί να παρουσιαστεί μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα μετά την έναρξη της θεραπείας ή αύξηση της δόσης ξηροστομία - μπορεί να καλυτερεύσει με την πάροδο του χρόνου φαγούρα στο δέρμα - μπορεί να καλυτερεύσει με την πάροδο του χρόνου. Αναφέρετε αμέσως στο γιατρό σας τις οποιεσδήποτε παρενέργειες, πόσο σοβαρές είναι και πότε παρουσιάζονται. Ο γιατρός σας ίσως μπορέσει να σας ανακουφίσει απ αυτές με την αλλαγή της δόσης ή του φαρμάκου. Τα οπιούχα φάρμακα δεν είναι εθιστικά όταν χρησιμοποιούνται για τον πόνο Αναφέρετε αμέσως στο γιατρό σας τις οποιεσδήποτε παρενέργειες, πόσο σοβαρές είναι και πότε παρουσιάζονται. Ο γιατρός σας ίσως μπορέσει να σας ανακουφίσει απ αυτές με την αλλαγή της δόσης ή του φαρμάκου. 10
Τα οπιούχα φάρμακα δεν σας εμποδίζουν να γνωρίζετε πώς εξελίσσεται η ασθένειά σας Μερικοί άνθρωποι σταματούν τα παυσίπονά τους επειδή ανησυχούν ότι τα φάρμακα θα συγκαλύψουν την εξέλιξη της ασθένειάς τους ώστε δεν θα γνωρίζουν ποια είναι η πραγματική κατάστασή τους. Τα παυσίπονα δεν θα σταματήσουν το γιατρό σας να παρακολουθεί την εξέλιξη της ασθένειάς σας επειδή έχει άλλους τρόπους για να το κάνει αυτό. Συχνά είναι ευκολότερη η ανακούφιση του πόνου στα αρχικά στάδιά του Μερικοί άνθρωποι λένε στο γιατρό τους μόνο όταν ο πόνος γίνεται άσχημος. Όμως, συνήθως είναι ευκολότερο να ρυθμιστεί ο πόνος στα αρχικά στάδιά του. Όσο συντομότερα ανταλλάσσετε πληροφορίες για τον πόνο σας, τόσο καλύτερα μπορεί να ελεγχθεί αργότερα. Εάν τα παυσίπονά σας δεν επιδρούν τόσο καλά όπως πριν, μπορούν να ρυθμιστούν για να σας ανακουφίζουν και πάλι απ τον πόνο Οι άνθρωποι συχνά ανησυχούν ότι τα παυσίπονά τους θα γίνουν λιγότερο αποτελεσματικά. Με την πάροδο του χρόνου, το σώμα σας μπορεί να συνηθίσει ένα οπιούχο φάρμακο. Αυτό λέγεται ανοχή. Εάν το φάρμακό σας δεν επιδρά τόσο καλά όπως πριν, πείτε το στο γιατρό σας για να μπορέσει να σας ξαναδώσει καλή αναλγησία (ανακούφιση πόνου) με τους εξής τρόπους: αύξηση της δόσης χορήγηση διαφορετικού φαρμάκου επιλογή διαφορετικού τρόπου χορήγησης χορήγηση ενός συνδυασμού φαρμάκων. Αν υπάρχει παροξυσμικός πόνος δεν σημαίνει πάντα ότι το σχέδιο διαχείρισης του πόνου σας δεν λειτουργεί Παροξυσμικός πόνος είναι ο πόνος που εμφανίζεται ενώ είστε σε σχέδιο διαχείρισης πόνου. Μπορεί να σημαίνει ότι δεν παίρνετε τα οπιούχα φάρμακά σας σύμφωνα με τη συνταγή, ή μπορεί να σημαίνει ότι ο γιατρός σας πρέπει να αναθεωρήσει το σχέδιό σας. Η διαχείριση του πόνου μπορεί να βελτιώσει πολλές πτυχές της ζωής σας Μερικοί άνθρωποι ανησυχούν ότι η χρήση οπιούχων φαρμάκων θα περιορίσει τον τρόπο ζωής τους. Όμως, είναι ο πόνος όχι τα φάρμακα που περιορίζουν την απόλαυση της ζωής σας. Χωρίς πόνο, πιθανόν να αισθάνεστε καλύτερα, θα έχετε περισσότερη ενέργεια, θα έχετε καλύτερη όρεξη και θα είστε πιο ανεξάρτητοι. 11
Θέλετε περισσότερες πληροφορίες; Η καλύτερη πηγή σας πληροφοριών είναι ο γιατρός και η ομάδα φροντίδας σας. Μπορούν να υπάρχουν στιγμές που θέλετε περισσότερες πληροφορίες από έναν απ τους πολλούς οργανισμούς που παρέχουν βοήθεια σε ασθενείς και στις οικογένειές τους. Σχετικά με την kαταπραϋντική φροντίδα ανιάτων Η υπηρεσία Καταπραϋντική Φροντίδα Aνιάτων Αυστραλίας (Palliative Care Australia - PCA) μπορεί να σας κατευθύνει στο σύνδεσμο ανακουφιστικής φροντίδας της πολιτείας ή επικράτειάς σας. Ο δικτυακός τόπος PCA έχει επίσης χρήσιμες πληροφορίες για την kαταπραϋντική φροντίδα ανιάτων, κατάλογο των υπηρεσιών kαταπραϋντική φροντίδα ανιάτων και δείγμα ημερολογίου πόνου και κατάστασης φαρμάκων. t:1800 660 055 (ώρες γραφείου) w: www.palliativecare.org.au Σχετικά με τον πόνο, παυσίπονα, ημερολόγια πόνου και καταστάσεις φαρμάκων Ο οικογενειακός σας γιατρός μπορεί να απαντήσει στις απορίες σας και να σας δώσει πληροφορίες για τον πόνο και τα παυσίπονα, και να σας δώσει ημερολόγια πόνου και καταστάσεις φαρμάκων. Δείτε επίσης τον δικτυακό τόπο PCA. Σχετικά με πληροφορίες φαρμάκων Οι φαρμακοποιοί στη Medicines Line μπορούν να απαντήσουν στις απορίες σας για τα φάρμακα με το κόστος τοπικής κλήσης. Μη ξεχάσετε να τους πείτε ότι τα φάρμακά σας χορηγούνται για ανακουφιστική φροντίδα. t:1300 888 763 (ώρες γραφείου) Σχετικά με τις επανεξετάσεις φαρμάκων στο σπίτι Ο φαρμακοποιός της περιοχής σας ή ο οικογενειακός σας γιατρός μπορεί να κανονίσει οικιακή επίσκεψη με φαρμακοποιό για να σας βοηθήσει να κανονίζετε τα φάρμακά σας. Σχετικά με τη φροντίδα άλλου ατόμου Τα Κοινοπολιτειακά Κέντρα Πληροφοριών Φροντιστών (Commonwealth Carer Resource Centres) έχουν υπηρεσίες και πληροφορίες για φροντιστές οικογενειών. t:1800 242 636 w: www.carersaustralia.com.au Αποποίηση ευθύνης Η PCA ενημερώνει ότι οι πληροφορίες σε αυτό το φυλλάδιο δεν είναι κλινικές συμβουλές. Οι αποφάσεις για την ιατροφαρμακευτική σας περίθαλψη λαμβάνονται καλύτερα κατόπιν διαβουλεύσεων με το γιατρό σας. Palliative Care Australia 2010 Ευχαριστίες Αυτή η πρωτοβουλία στηρίχθηκε από το Υπουργείο Υγείας και Φροντίδας Ηλικιωμένων της Αυστραλιανής Κυβέρνησης. GREY 19217