Medical Express Έτος 19ο / Τεύχος 185 / ΜΑΪΟΣ 2010 ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ Ταχ. Γραφείο KEMΠA Αριθμός Άδειας 385/1989 (X+7) EKΔOTΩN EΦHMEPIΔEΣ ΠEPIOΔIKA ISSN 1106-3157 Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 102 166 74 ΓΛΥΦΑΔΑ e-mail: info@pitsilidis.gr Βλ. σελίδες 42-43 >>>
MEDICAL_185 4/23/10 2:25 PM Page 3
MEDICAL_185 4/23/10 2:25 PM Page 4 Calcioral 1 δισκίο την ημέρα Λιγότερες λήψεις φαρμάκου ημερησίως - Καλύτερη συμμόρφωση του ασθενούς. 1 Συσκευασία των 30 μασώμενων δισκίων - Λ.Τ.: 9,24 e Τρόπος Διάθεσης: Χορηγείται με Ιατρική Συνταγή www.pitsilidis.gr CalD 006-09-2009 1. Claxton A. et al CLIN THERAPEUTICS/VOL 23, NO.8, 2001 NYCOMED HELLAS S.A. Λ. Kηφισίας 196, Xαλάνδρι, 152 31 Aθήνα, Tηλ.: 210 67 29 570, Fax: 210 67 29 571 Λ. Kαραμανλή 60, 546 42 Θεσ/νίκη, Tηλ.: 2310 87 04 80, Fax: 2310 87 04 79 www.nycomed.gr Calcioral 1000mg ασβέστιο και 800 IU βιταμίνη D3
MEDICAL_185 4/23/10 2:25 PM Page 5
MEDICAL_185 4/23/10 2:26 PM Page 6
MEDICAL_185 4/23/10 2:26 PM Page 7
MEDICAL_185 4/23/10 2:28 PM Page 8 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Medical Express 20 42 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ Το «φακελάκι» και το περί στρουθοκαμήλου μύθευμα 10 EDITORIAL Υπηρεσίες υγείας σε εποχές δυσπραγίας II 12 ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ Ας μιλήσουμε...ελληνικά! 14 ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΕ Και καλή (συγ)χώνευση! 16 ΙΔΕΕΣ & ΣΚΕΨΕΙΣ Γιατί χρωστάνε τα νοσοκομεία; 20 Πιθανή λύση η στάση πληρωμών 24 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 26 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞH ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΑΤΣΕΡΗΣ Χρειάζονται διαρθρωτικές αλλαγές στο ΕΣΥ 32 ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΑΣΠΡΑΔΑΚΗΣ «Η κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί ως ευκαιρία» 36 ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ: Το «όπλο» κατά της δυσκοιλιότητας 42 Πολυαρθρική Νεανική Ιδιοπαθής Αρθρίτιδα 44 ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 48 ΙΔΙOΚΤΗΣΙΑ Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε., Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα, τηλ.: 210-89.47.002, Fax: 210-89.41.551, www.pitsilidis.gr, e-mail: info@pitsilidis.gr ΚΩΔΙΚΟΣ: 1985 ΕΚΔOΤΗΣ Mιχάλης Πιτσιλίδης, Λ. Πορφύρα 11, Bούλα 166 73 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Nινέττα Βατικιώτη ΔIEYΘYΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚH ΔIEYΘYΝΣΗ Κωνσταντίνος Σπίγγος Μιχάλης Πιτσιλίδης OΙΚONOMΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Γιώργος Παναγόπουλος ART DIRECTOR Βιργινία Κάππα ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Θεόδουλος Παπαβασιλείου, Νεκταρία Καρακώστα, Έλενα Κιουρκτσή ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Σπύρος Τζωρτζίνης ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Σοφία Κολοβού ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Όλγα Κοσσυβάκη ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Σταμάτης Κωνσταντάτος ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ Μιχάλης Αιγινίτης Ανυπόγραφα άρθρα: Copyright Medicart SA Αποκλειστικά δικαιώματα για την Ελλάδα Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ Μια ακόμα ανεδαφική εγκύκλιος από το Υπουργείο Υγείας 64 8 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 185 / ΜΑΪΟΣ 2010
MEDICAL_185 4/23/10 2:28 PM Page 9
MEDICAL_185 4/23/10 2:28 PM Page 10 Σ Χ Ε Τ Ι Κ Α Μ Ε Τ Η Ν Ι Α Τ Ρ Ι Κ Η Το «φακελάκι» και το περί στρουθοκαμήλου μύθευμα Υπεύθυνος για τη λανθασμένη πληροφορία ότι οι στρουθοκάμηλοι κρύβουν το κεφάλι τους όταν απειλούνται, πιστεύοντας ότι έτσι δεν θα γίνουν αντιληπτές από τον εχθρό τους, είναι ο Ρωμαίος Πλίνιος ο Πρεσβύτερος. Από το μύθευμα του Πλινίου γεννήθηκε ο όρος «στρουθοκαμηλισμός», που ενώ αδικεί το μεγαλύτερο εν ζωή πτηνό, περιγράφει εύστοχα μια γνωστή ανθρώπινη συμπεριφορά: το να προσποιείται κανείς ότι αγνοεί ένα πρόβλημα όταν δεν τολμά να το αντιμετωπίσει. Στα σύγχρονα λεξικά της ελληνικής γλώσσας, ένας άλλος όρος, ο όρος «φακελάκι» ερμηνεύεται ως «παράνομη χρηματική αμοιβή για την εξασφάλιση καλύτερης ή ταχύτερης εξυπηρέτησης» ή ειδικότερα, ως «παράνομη αμοιβή γιατρού». Αν και το φαινόμενο «ιατρικό φακελάκι» απασχολεί την κοινή γνώμη εδώ και τρεις περίπου δεκαετίες, τα ΜΜΕ θεωρούν ότι εξοφλούν το χρέος τους με το εξαπολύουν μύδρους εναντίον των «επίορκων λειτουργών του Ιπποκράτη», οι ιατρικοί σύλλογοι επικαλούνται την έλλειψη «επώνυμων καταγγελιών» για να δικαιολογούν την αδράνειά τους και οι υπουργοί υγείας επιβάλλουν πού και πού καμιά ποινή, αναζητούν άλλοθι σε «παθογένειες που κληροδότησε το παρελθόν» ή κάνουν έκκληση στους πολίτες για «συνεργασία». Ουδείς τολμά να ασχοληθεί με τις πραγματικές αιτίες του προβλήματος, δικαιώνοντας έτσι το περί στρουθοκαμήλου μύθευμα του Πλινίου. Ενδεικτικό της σύγχυσης που επικρατεί είναι το ότι με τον όρο «ιατρικό φακελάκι» νοούνται τόσο το φιλοδώρημα, όσο και η δωροδοκία. Άλλο είναι, Απο τον Θ. Μουντοκαλάκη, Ομότιμο Καθηγητή Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών όμως, το να ανταμείβεις κάποιον με φιλοδώρημα και άλλο το να τον δωροδοκείς. Το πρώτο είναι ζήτημα αξιοπρέπειας του αποδέκτη του φιλοδωρήματος, το δεύτερο ποινικό αδίκημα που διαπράττεται και από τους δυο συναλλασσόμενους. Φυσικά, τα μεγάλα χρηματικά ποσά δεν δίνονται υπό τύπο φιλοδωρήματος. Δίνονται για δωροδοκία συνήθως με τη μορφή αμοιβής χειρουργού. Αν και υπάρχουν παραδείγματα ανάλγητων χειρουργών που απαιτούν εκβιαστικά την παράνομη αμοιβή, τις πιο πολλές φορές η αθέμιτη συναλλαγή γίνεται με τη συγκατάθεση αν όχι με πρωτοβουλία του ίδιου του αρρώστου. Για ποιο λόγο, άραγε, ένας άρρωστος ή ένας συγγενής αρρώστου καταφεύγει στη δωροδοκία; Η συνηθισμένη απάντηση εξαιρετικά υποτιμητική για τους γιατρούς -είναι ότι αυτό γίνεται επειδή πιστεύεται ότι έτσι ο χειρουργός θα προσέξει περισσότερο τον άρρωστο. Στην πραγματικότητα, με τον παράνομο αυτό τρόπο ο άρρωστος κατορθώνει να παρακάμπτει τη λίστα αναμονής και να χειρουργείται όποτε εκείνος θέλει, σε όποιο νοσοκομείο θέλει, από το χειρουργό της αρεσκείας του πράγμα αδιανόητο για τους χρήστες δημόσιων συστημάτων υγείας άλλων χωρών. Σε άρθρο σύνταξης μιας εβδομαδιαίας δωρεάν εφημερίδας, ο αρθρογράφος προτείνει την «άμεση αυστηροποίηση (sic) της νομοθεσίας, ώστε οι γιατροί που παίρνουν φακελάκι να χάνουν σε χρόνο ρεκόρ το δικαίωμα άσκησης του επαγγέλματος και να καταλήγουν στη φυλακή». Άραγε, ο συντάκτης αυτού του άρθρου διερωτήθηκε ποτέ για ποιο λόγο, αν δεν υπήρχε το «φακελάκι», ένας ικανός χειρουργός θα συνέχιζε να εργάζεται σε δημόσιο νοσοκομείο με μηνιαίες απολαβές που αντιστοιχούν σε μέρος μόνο του χρηματικού ποσού με το οποίο αμείβεται, για μια και μόνη χειρουργική επέμβαση, ένας εξ ίσου ικανός συνάδελφός του που ασκεί ελεύθερο επάγγελμα; Η λύση του προβλήματος δεν βρίσκεται, βέβαια, στην αυστηρότερη τιμωρία των ενόχων όπως οι αυστηρότερες ποινές του κώδικα οδικής κυκλοφορίας δεν περιόρισαν τα τροχαία ατυχήματα. Η λύση που θα διαφύλαττε το κύρος των γιατρών, θα περιόριζε τη φοροδιαφυγή, θα ενίσχυε τους πόρους των δημόσιων νοσοκομείων και θα επέτρεπε τον επί ίσοις όροις ανταγωνισμό τους με τα ιδιωτικά θεραπευτήρια είναι η καθιέρωση ιδιωτικών πτερύγων στα νοσοκομεία του ΕΣΥ -όπως ίσχυε, προ του 1983, για τα μεγάλα νοσοκομεία που λειτουργούσαν ως νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Μια τέτοια λύση δεν είναι εύκολη, αφού προϋποθέτει την απαγκίστρωση από δογματικές αγκυλώσεις. Είναι, όμως, ο μόνος τρόπος για να παύσουμε να στρουθοκαμηλίζουμε ότι όλα μπορούν να διορθωθούν με αναθέματα κατά των «επίορκων» γιατρών ή με εκκλήσεις στο κοινό για «συνεργασία». 10 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 185 / ΜΑΪΟΣ 2010
MEDICAL_185 4/23/10 2:28 PM Page 11 Nέα ένδειξη στην ΠΑΥ λειτουργικής κατηγορίας II κατά ΠΟΥ Νέες ελπίδες στην Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση (ΠΑΥ) Το REVATIO, ο αναστολέας της φωσφοδιεστεράσης 5 για τον οποίο υπάρχει εμπειρία για περισσότερα από 60.000 ανθρωποέτη 1, ενδείκνυται σήμερα για χορήγηση σε ασθενείς με πνευμονική αρτηριακή υπέρταση (ΠΑΥ) λειτουργικής κατηγορίας II κατά ΠΟΥ, καθώς και σε ασθενείς με λειτουργική κατηγορία III. Revatio (sildenafil, ως κιτρικό άλας). Επικαλυμμένα με λεπτό υμένιο δισκία 20mg. Eνδείξεις: Θεραπεία ασθενών με πνευμονική αρτηριακή υπέρταση, κατηγορίας ΙΙ και ΙΙΙ σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, με στόχο τη βελτίωση ικανότητας για άσκηση. Έχει αποδειχθεί αποτελεσματικότητα στην πρωτοπαθή πνευμονική υπέρταση και στην πνευμονική υπέρταση που σχετίζεται με νοσήματα του συνδετικού ιστού. Αντενδείξεις: Υπερευαισθησία στην δραστική ουσία ή σε οποιοδήποτε από τα έκδοχα. Σύμφωνα με τη γνωστή επίδραση του επί της μεταβολικής οδού μονοξειδίου του αζώτου/κυκλικής μονοφωσφορικής γουανοσίνης (cgmp), το sildenafil έχει αποδειχτεί ότι ενισχύει το υποτασικό αποτέλεσμα των νιτρωδών και επομένως αντενδείκνυται η συγχορήγηση του με δότες μονοξειδίου του αζώτου (όπως το νιτρώδες αμύλιο) ή νιτρώδη σε οποιαδήποτε μορφή. Συνδυασμός με ισχυρούς αναστολείς CYP3A4 (π.χ. κετοκοναζόλη, ιτρακοναζόλη, ριτοναβίρη). Tο Revatio αντενδείκνυται σε ασθενείς με απώλεια της όρασης στον ένα οφθαλμό λόγω μη-αρτηριτιδικής πρόσθιας ισχαιμικής οπτικής νευροπάθειας (ΝΑΙΟΝ), ανεξάρτητα από το αν το συμβάν αυτό έχει συσχετισθεί ή όχι με προηγούμενη χορήγηση ενός αναστολέα της PDE5. Η ασφάλεια του sildenafil δεν έχει μελετηθεί στις παρακάτω ομάδες ασθενών και επομένως η χρήση του αντενδείκνυται: σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια, πρόσφατο ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου ή εμφράγματος του μυοκαρδίου, σοβαρή υπόταση (αρτηριακή πίεση < 90/50mmHg) κατά την έναρξη. Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση: Η αποτελεσματικότητα του Revatio δεν έχει τεκμηριωθεί σε ασθενείς με σοβαρή πνευμονική αρτηριακή υπέρταση (λειτουργική κατηγορία ΙV). Εάν η κλινική κατάσταση επιδεινωθεί, θα πρέπει να εξεταστούν άλλες θεραπείες, οι οποίες συνιστώνται στο σοβαρό στάδιο της ασθένειας (π.χ. epoprostenol). Η σχέση οφέλους/κινδύνου του sildenafil δεν έχει τεκμηριωθεί σε ασθενείς με πνευμονική αρτηριακή υπέρταση λειτουργικής κατηγορίας Ι. Δεν έχουν διεξαχθεί μελέτες σε σχετικές μορφές πνευμονικής αρτηριακής υπέρτασης εκτός από αυτές που σχετίζονται με νόσο του συνδετικού ιστού και χειρουργικής αποκατάστασης. Η ασφάλεια του sildenafil δεν έχει μελετηθεί σε ασθενείς: με γνωστές κληρονομικές εκφυλιστικές αμφιβληστροειδοπάθειες, όπως η μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια (μια μειονότης αυτών των ασθενών παρουσιάζουν γενετικές ανωμαλίες στις αμφιβληστροειδικές φωσφοδιεστεράσες), και επομένως η χρήση του δεν συνιστάται. Γενικά, οποιαδήποτε προσαρμογή της δόσης θα πρέπει να γίνεται μόνο μετά από προσεκτική αξιολόγηση της σχέσης οφέλους - κινδύνου. Πρέπει να εξετάζεται η μείωση της δοσολογίας σε 20mg δύο φορές ημερησίως, στους ασθενείς που λαμβάνουν μέτριας ισχύος αναστολείς του CYP3A4 όπως ερυθρομυκίνη ή σακουιναβίρη. Η μείωση της δοσολογίας σε 20mg μια φορά ημερησίως, συνιστάται σε περίπτωση συγχορήγησης ενδιάμεσης ισχύος αναστολέων του CYP3A4, όπως κλαριθρομυκίνη, τελιθρομυκίνη και νεφαζοδόνη. H συγχορήγηση ισχυρών αναστολέων του CYP3A4 (π.χ. κετοκοναζόλη, ιτρακοναζόλη, ριτοναβίρη) με το sildenafil για πνευμονική αρτηριακή υπέρταση αντενδείκνυται. Προσαρμογή της δόσης του sildenafil πιθανόν να χρειαστεί κατά τη συγχορήγηση ισχυρότερων επαγωγών του CYP3A4. Με τη συνταγογράφηση του sildenafil, ο γιατρός θα πρέπει να εξετάζει με προσοχή εάν ασθενείς με ορισμένες υποκείμενες νόσους θα μπορούσαν να επηρεασθούν δυσμενώς από την ήπια ως μέτρια αγγειοδιασταλτική επίδραση του sildenafil, για παράδειγμα ασθενείς με υπόταση, μειωμένο όγκο υγρών, σοβαρής μορφής αποφρακτικές παθήσεις της αριστεράς κοιλίας ή δυσλειτουργία του αυτόνομου συστήματος. Το sildenafil ενισχύει το υποτασικό αποτέλεσμα των νιτρικών, επομένως αντενδείκνυται η ταυτόχρονη χορήγησή του Revatio με νιτρικά. Μετά την κυκλοφορία του sildenafil στην αγορά για την ανδρική στυτική δυσλειτουργία, αναφέρθηκαν σοβαρά καρδιαγγειακά συμβάντα, συσχετιζόμενα με ταυτόχρονη χρήση του sildenafil, συμπεριλαμβανομένων των: εμφράγματος του μυοκαρδίου, ασταθούς στηθάγχης, αιφνίδιου καρδιακού θανάτου, κοιλιακής αρρυθμίας, αγγειακής εγκεφαλικής αιμορραγίας, παροδικού ισχαιμικού επεισοδίου, υπέρτασης και υπότασης. Οι περισσότεροι, αλλά όχι όλοι, από τους ασθενείς αυτούς είχαν προϋπάρχοντες καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου. Για πολλά από τα συμβάντα που αναφέρθηκε ότι συνέβησαν κατά τη διάρκεια σεξουαλικής επαφής ή αμέσως μετά από αυτή και για μερικά αναφέρθηκε ότι συνέβησαν μετά τη χρήση του sildenafil, χωρίς σεξουαλική δραστηριότητα. Δεν είναι δυνατόν να προσδιορισθεί εάν τα συμβάντα αυτά συσχετίζονται άμεσα με τους παράγοντες αυτούς ή με άλλους παράγοντες. Τo sildenafil, πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με ανατομικές δυσμορφίες του πέους (όπως γωνίωση, ίνωση των σηραγγωδών σωμάτων ή νόσο του Peyronie) ή σε ασθενείς που η κατάστασή τους μπορεί να προδιαθέτει για πριαπισμό (όπως δρεπανοκυτταρική αναιμία, πολλαπλό μυέλωμα ή λευχαιμία). Έχουν αναφερθεί διαταραχές της όρασης και περιπτώσεις μη-αρτηριτιδικής πρόσθιας ισχαιμικής οπτικής νευροπάθειας με τη χορήγηση του sildenafil και των άλλων αναστολέων της PDE5. Ο ασθενής πρέπει να ενημερώνεται οτι σε περίπτωση αιφνίδιας διαταραχής της όρασης, πρέπει να σταματήσει τη λήψη του Revatio και να συμβουλευτεί άμεσα ιατρό. Συνιστάται προσοχή κατά τη χορήγηση του sildenafil σε ασθενείς που λαμβάνουν ένα άλφα-αναστολέα, αφού η συγχορήγηση μπορεί να οδηγήσει σε συμπτωματική υπόταση σε ορισμένα ευαίσθητα άτομα. Προκειμένου να μειωθεί το ενδεχόμενο εμφάνισης ορθοστατικής υπότασης, οι ασθενείς πρέπει να είναι αιμοδυναμικά σταθεροποιημένοι στη θεραπεία με άλφα-αναστολείς πριν από την έναρξη θεραπείας με sildenafil. Οι ιατροί πρέπει να συμβουλεύσουν τους ασθενείς τι να κάνουν σε περίπτωση που εμφανιστούν συμπτώματα ορθοστατικής υπότασης. Μελέτες με ανθρώπινα αιμοπετάλια υποδεικνύουν ότι το sildenafil ενισχύει την αντισυγκολλητική επίδραση του νιτροπρωσσικού νατρίου in vitro. Δεν υπάρχουν στοιχεία για την ασφάλεια στη χρήση, όσον αφορά στη χορήγηση του sildenafil σε ασθενείς με προβλήματα αιμορραγίας ή με ενεργό πεπτικό έλκος. Επομένως, το sildenafil πρέπει να χορηγείται σε αυτούς τους ασθενείς μόνο μετά από προσεκτική αξιολόγηση των αναμενόμενων ωφελειών σε σχέση με τους πιθανούς κινδύνους. Σε ασθενείς με πνευμονική αρτηριακή υπέρταση, υπάρχει το ενδεχόμενο αυξημένου κινδύνου αιμορραγίας κατά την έναρξη θεραπείας με sildenafil όταν αυτοί ήδη λαμβάνουν ανταγωνιστή της βιταμίνης Κ, ειδικά στους ασθενείς με πνευμονική αρτηριακή υπέρταση δευτεροπαθή ως προς νόσο του συνδετικού ιστού. Δεν υπάρχουν δεδομένα για τη χορήγηση του sildenafil σε ασθενείς με πνευμονική υπέρταση που να σχετίζεται με πνευμονική φλεβοαποφρακτική νόσο. Ωστόσο, έχουν αναφερθεί περιπτώσεις πνευμονικού οιδήματος απειλητικού για τη ζωή με τη χρήση αγγειοδιασταλτικών (κυρίως προστακυκλίνη) σε αυτούς τους ασθενείς. Συνεπώς, εφόσον υπάρξουν σημεία εμφάνισης πνευμονικού οιδήματος όταν το sildenafil χορηγείται σε ασθενείς με πνευμονική υπέρταση, θα πρέπει να εξετάζεται η πιθανότητα να υπάρχει σχετιζόμενη φλεβοαποφρακτική νόσος. Η επικάλυψη του δισκίου περιέχει μονοϋδρική λακτόζη. Ασθενείς με σπάνια κληρονομική δυσανεξία στη γαλακτόζη, ανεπάρκεια της Lapp λακτάσης ή δυσαπορρόφηση γλυκόζης-γαλακτόζης, δεν πρέπει να λαμβάνουν αυτό το φάρμακο. Ανεπιθύμητες ενέργειες: Στην βασική, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη με το Revatio για την πνευμονική αρτηριακή υπέρταση, συνολικά 207 ασθενείς υποβλήθηκαν σε θεραπεία με Revatio λαμβάνοντας ημερήσιες δόσεις, που κυμαίνονταν από 20mg έως 80mg, τρεις φορές την ημέρα και 70 ασθενείς υποβλήθηκαν σε θεραπεία με εικονικό φάρμακο. Η διάρκεια της θεραπείας ήταν 12 εβδομάδες. Οι 259 ασθενείς, που ολοκλήρωσαν την κύρια μελέτη εισήχθησαν σε μακροχρόνια μελέτη παράτασης. Μελετήθηκαν δόσεις μέχρι 80mg τρεις φορές την ημέρα (4 φορές την συνιστώμενη δόση των 20mg τρεις φορές την ημέρα), (Ν=149 ασθενείς σε θεραπεία επί 1 τουλάχιστον χρόνο, οι 101 λαμβάνοντας 80mg τρεις φορές την ημέρα). Η συνολική συχνότητα διακοπής της θεραπείας σε ασθενείς που λάμβαναν sildenafil, στη συνιστώμενη ημερήσια δόση των 20mg τρεις φορές την ημέρα (2,9%), ήταν χαμηλή και ίδια με το εικονικό φάρμακο (2,9%). Σε μία ελεγχόμενη, με εικονικό φάρμακο, μελέτη με το Revatio ως συμπλήρωμα στη θεραπεία με ενδοφλέβια epoprostenol, για πνευμονική αρτηριακή υπέρταση, συνολικά 134 PFIZER HELLAS A.E. Λεωφ. Μεσογείων 243, 15451 Ν. Ψυχικό, Τηλ.: 210 6785800, Fax.: 210 6785971 ασθενείς υποβλήθηκαν σε θεραπεία με Revatio (σε μία καθορισμένη τιτλοποίηση που ξεκινούσε από τα 20mg έως τα 40mg και στη συνέχεια στα 80mg, τρεις φορές την ημέρα) και epoprostenol, ενώ 131 ασθενείς υποβλήθηκαν σε θεραπεία με epoprostenol και εικονικό φάρμακο. Η διάρκεια της θεραπείας ήταν 16 εβδομάδες. Η συνολική συχνότητα διακοπής της θεραπείας, λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών, στους ασθενείς που λάμβαναν sildenafil/epoprostenol, ήταν 5,2%, συγκριτικά με 10,7% στους ασθενείς που λάμβαναν εικονικό φάρμακο/epoprostenol. Οι πιο πρόσφατα αναφερθείσες ανεπιθύμητες ενέργειες, ως προς το φάρμακο, που παρατηρήθηκαν πιο συχνά στην ομάδα των ασθενών που λάμβαναν sildenafil/epoprostenol, ήταν εστίες αιμορραγίας στον οφθαλμό/εξέρυθροι οφθαλμοί, θάμβος οράσεως, ρινική συμφόρηση, νυκτερινοί ιδρώτες, οσφυαλγία και ξηροστομία. Οι γνωστές ανεπιθύμητες ενέργειες, κεφαλαλγία, έξαψη, πόνος στα άκρα και οίδημα παρατηρήθηκαν σε υψηλότερη συχνότητα στους ασθενείς που λάμβαναν sildenafil/epoprostenol συγκριτικά με τους ασθενείς που λάμβαναν εικονικό φάρμακο/epoprostenol. Σε δύο ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο μελέτες οι ανεπιθύμητες ενέργειες που αναφέρθηκαν ήταν ήπιας ως μέτριας βαρύτητας. Οι πιο συχνά αναφερόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες, οι οποίες εμφανίστηκαν με το Revatio (συχνότητα μεγαλύτερη ή ίση με 10%) συγκριτικά με το εικονικό φάρμακο, ήταν κεφαλαλγία, έξαψη, δυσπεψία, διάρροια και πόνος στα άκρα. Η συνολική συχνότητα διακοπής του sildenafil στους ασθενείς, που υποβλήθηκαν σε θεραπεία στη συνιστώμενη ημερήσια δόση 20mg τρεις φορές την ημέρα (2,9%) ήταν χαμηλή και ίση με αυτή του εικονικού φαρμάκου (2,9%). Oι ανεπιθύμητες ενέργειες, που εμφανίστηκαν σε ποσοστό > 1 % των ασθενών σε θεραπεία με Revatio και ήταν πιο συχνές (διαφορά > 1%) με το Revatio στη βασική μελέτη ή στα συνδυασμένα στοιχεία του Revatio από τις δύο ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο μελέτες πνευμονικής αρτηριακής υπέρτασης σε δόσεις 20, 40 ή 80 mg τρεις φορές την ημέρα, παρατίθενται στον παρακάτω πίνακα ομαδοποιημένες ανά κατηγορία και συχνότητα (πολύ συχνές (> 1/10), συχνές (> 1/100, < 1/10), ασυνήθεις ( 1/1000, <1/100) άγνωστης συχνότητας (η συχνότητα δεν μπορεί να προσδιορισθεί από τα διαθέσιμα στοιχεία)). Σε κάθε ομάδα συχνότητας, οι ανεπιθύμητες ενέργειες παρατίθενται κατά σειρά μειούμενης σοβαρότητας. Αναφορές από την εμπειρία μετά την κυκλοφορία στην αγορά συμπεριλαμβάνονται με πλάγια γράμματα. Κατηγορία οργανικού συστήματος σύμφωνα Ανεπιθύμητη ενέργεια με τη βάση δεδομένων MedDRA Λοιμώξεις και παρασιτώσεις Συχνές Κυτταρίτιδα, γρίπη, κολπίτιδα μη αλλιώς καθοριζομένη (ΜΑΚ) Διαταραχές του αιμοποιητικού και του λεμφικού συστήματος Συχνές Αναιμία ΜΑΚ Διαταραχές του μεταβολισμού και της θρέψης Συχνές Κατακράτηση υγρών Ψυχιατρικές Διαταραχές Συχνές Αϋπνία, ανησυχία Διαταραχές του νευρικού συστήματος Πολύ συχνές Κεφαλαλγία Συχνές Ημικρανία ΜΑΚ, τρόμος, παραισθησία, αίσθηση καύσου ΜΑΚ, υπαισθησία Οφθαλμικές διαταραχές Συχνές Αιμορραγία του αμφιβληστροειδούς, οπτική διαταραχή ΜΑΚ, θάμβος οράσεως, φωτοφοβία, χρωματοψία, κυανοψία, ερεθισμός του οφθαλμού Ασυνήθεις Μειωμένη οπτική οξύτητα, διπλωπία, μη φυσιολογικό αίσθημα στον οφθαλμό Διαταραχές του ωτός και του λαβυρίνθου Συχνές Ίλιγγος Μη γνωστές Αιφνίδια κώφωση* Αγγειακές διαταραχές Πολύ συχνές Έξαψη Διαταραχές του αναπνευστικού συστήματος, του θώρακα Συχνές Βρογχίτιδα ΜΑΚ, επίσταξη, ρινίτιδα ΜΑΚ, βήχας, ρινική συμφόρηση και του μεσοθωρακίου Διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος Πολύ συχνές Διάρροια, δυσπεψία Συχνές Γαστρίτιδα ΜΑΚ, γαστρεντερίτιδα ΜΑΚ, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, αιμορροΐδες, διάταση κοιλίας, ξηροστομία Διαταραχές του δέρματος και του υποδόριου ιστού Συχνές Αλωπεκία, ερύθημα, νυκτερινοί ιδρώτες Μη γνωστές Δερματικό εξάνθημα Διαταραχές του μυοσκελετικού συστήματος Πολύ συχνές Πόνος στα Άκρα και του συνδετικού ιστού Συχνές Μυαλγία, οσφυαλγία Διαταραχές του αναπαραγωγικού συστήματος και του μαστού Ασυνήθεις Γυναικομαστία Μη γνωστές Πριαπισμός, παρατεταμένη στύση Γενικές διαταραχές και καταστάσεις της οδού χορήγησης Συχνές Πυρεξία * Αιφνίδια μείωση ή απώλεια ακοής έχει αναφερθεί σε ένα μικρό αριθμό περιστατικών μετά την κυκλοφορία στην αγορά και σε κλινικές μελέτες με την χρήση όλων των αναστολέων φωσφωδιεστεράσης τύπου 5, συμπεριλαμβανομένου του sildenafil. Κατά την παρακολούθηση μετά την κυκλοφορία στην αγορά οι ανεπιθύμητες ενέργειες που έχουν αναφερθεί με μη γνωστή συχνότητα σε ασθενείς που λαμβάνουν sildenafil για τη θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας, συμπεριλαμβάνουν: Οφθαλμικές ιαταραχές: Μη αρτηριτιδική πρόσθια ισχαιμική οπτική νευροπάθεια (ΝΑΙΟΝ), απόφραξη των αμφιβληστροειδικών αγγείων, έλλειμμα οπτικού πεδίου. Κάτοχος Αδείας Κυκλοφορίας: Pfizer Limited, Sandwich, Kent CT13 9NJ, Ηνωμένο Βασίλειο. ΤΟΠΙΚΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ: PFIZER HELLAS A.E., ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 243, 154 51, Ν. ΨΥΧΙΚΟ, ΤΗΛ. 210 6785800. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: EU/1/05/318/001. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: 07/07/2009. ΛΙΑΝΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ: Revatio f.c. tab 90 x 20mg, Λ.Τ.: 690,52. Φαρμακευτικό προϊόν για το οποίο απαιτείται ιατρική συνταγή. Το προϊόν χρησιμοποιείται για την θεραπεία ασθενειών των οποίων η διάγνωση πρέπει να γίνεται σε νοσοκομείο ή σε ιδρύματα με κατάλληλα διαγνωστικά μέσα, μόνο από γιατρό με εμπειρία στη θεραπεία της πνευμονικής αρτηριακής υπέρτασης, αλλά η χορήγησή του και η παρακολούθησή των ασθενών μπορεί να γίνεται και εκτός νοσοκομείου. ΓΙΑ ΠΛΗΡΕΙΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΚΑΛΕΙΣΘΕ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ. 1. IMS worldwide sales volume, Q2 2005 to Q1 2009. REVA-MA01-September 2009
MEDICAL_185 4/23/10 2:28 PM Page 12 E D I T O R I A L Υπηρεσίες υγείας σε εποχές δυσπραγίας II Στο προηγούμενο τεύχος είδαμε τους λόγους για τους οποίους οι δαπάνες υγείας αυξάνονται σταθερά, σε όλες τις χώρες που ακολουθούν τα δικά μας πολιτιστικά πρότυπα. Η νοσοκομειοκεντρική και ιατροκεντρική προσέγγιση της υγείας είναι η πλέον δαπανηρή και η λιγότερο αποτελεσματική αλλά, καλώς ή κακώς, αυτήν ακολουθούμε. Σε χώρες όπως η Ελλάδα, για να επιβιώσει ακόμα 2-3 μήνες ένας 100% καταδικασμένος ασθενής, δαπανώνται δεκάδες χιλιάδες ευρώ, με μηδαμινή ανταποδοτικότητα. Φυσικά, κανένα σύστημα υγείας δεν μπορεί να αντεπεξέλθει σε όλη αυτή την άνευ ουσίας φρενίτιδα δαπανών, οι οποίες απλώς πλουτίζουν γιατρούς και εμπλεκόμενες εταιρείες, χωρίς να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο. Πέραν αυτού, οι λόγοι αύξησης των δαπανών υγείας μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις κατηγορίες: δημογραφικοί, τεχνολογικοί και πολιτιστικοί. Η γήρανση του πληθυσμού, η ανακάλυψη νέων θεραπειών και τεχνικών και η πλήρης ιατρικοποίηση της ζωής, που δεν επιτρέπει οποιαδήποτε ανοχή στην ασθένεια, λανσάροντας με επιμονή το πρότυπο της απόλυτης υγείας, σωματικής και ψυχικής, αποτελούν τους βασικούς πυλώνες. Σε χώρες όπως η δική μας, η εκτεταμένη διαφθορά του συστήματος οδηγεί σε περαιτέρω αύξηση των δαπανών και, κυρίως, σε σημαντική οικονομική επιβάρυνση των νοικοκυριών, παρά το γεγονός ότι το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού είναι «ασφαλισμένο». Ποσοστό περίπου 50% των δαπανών υγείας καταβάλλεται από τα νοικοκυριά, με την ανοχή - αν όχι την ευθύνη - του κράτους το οποίο μεταφέρει, με τον τρόπο αυτό, τις οικονομικές του υποχρεώσεις στις πλάτες των πολιτών. Το αξιοπερίεργο είναι ότι, ενώ το κράτος απέχει κατά 50% από τις υποχρεώσεις του, εξωθείται από διάφορους παράγοντες, συνήθως ανενημέρωτους δημοσιογράφους και λαϊκιστές πολιτικούς, να απέχει ακόμα περισσότερο π.χ. εφαρμόζοντας «λίστα φαρμάκων» αφού όλες οι χώρες Μιχάλης Πιτσιλίδης pitsilidis@gmail.com της Ευρώπης έχουν λίστα! Φυσικά, λίστα σημαίνει περιορισμός των ασφαλιστικών δικαιωμάτων των ασθενών ή περαιτέρω ιδιωτικές δαπάνες. Στη χώρα μας, από το σύνολο των μέτρων που υφίστανται για τον εξορθολογισμό των φαρμακευτικών δαπανών, έχουμε περιοριστεί σε δυο, τα πλέον ατελέσφορα και, ταυτοχρόνως, τα πιο εύκολα, πρόχειρα και επικοινωνιακά: τιμές φαρμάκων και λίστα. Όπως εξηγήσαμε από τη θέση αυτή τον προηγούμενο μήνα, η μείωση τιμών θα επιφέρει μείωση των δαπανών της κεντρικής διοίκησης η οποία αντισταθμίζεται πλήρως από τη μείωση εσόδων (ΦΠΑ και φόροι). Η λίστα, επίσης, αν δεν εισάγει αποφασιστική μείωση των δικαιωμάτων του ασθενούς π.χ. για την πρόσβαση σε νέα φάρμακα, δεν θα συνεισφέρει. Σε κάθε περίπτωση, τα αποτελέσματα της λίστας είναι άδικα και πρόσκαιρα. Αυτό έχει αποδειχτεί στην Ελλάδα από σχετικές μελέτες οι οποίες, φυσικά, αγνοούνται Τι (θα έπρεπε) να κάνουμε; 1. Να αδιαφορήσουμε για τη λιανική τιμή των φαρμάκων, διαπραγματευόμενοι την τιμή κτήσης από τα ασφαλιστικά ταμεία και τα νοσοκομεία. 2. Να επανεξετάσουμε τα κέρδη όλων των εμπλεκομένων στην εμπορία φαρμάκων. 3. Να επανεξετάσουμε το σύστημα συμμετοχής των ασθενών στις δαπάνες. 4. Να περάσουμε στην εφαρμογή πλήρους μηχανογραφικού συστήματος από την έκδοση μέχρι την πληρωμή της συνταγής. 5. Να αποζημιώνουμε τα νεότερα φάρμακα σε ποσοστό ανάλογο της προστιθέμενης αξίας τους στο θεραπευτικό αποτέλεσμα. 6. Να εισάγουμε την «100% δωρεάν θεραπεία» με επιλεγμένα, φθηνά φάρμακα υψηλής αποτελεσματικότητας και ασφάλειας, για τους ανασφάλιστους και τους άπορους. 7. Να δημιουργήσουμε υποχρεωτικές για τους ταμειακούς γιατρούς θεραπευτικές οδηγίες για τις βασικές θεραπευτικές κατηγορίες. 8. Να γίνεται υποχρεωτική χρήση generic προϊόντων σε ποσοστό τουλάχιστον 25%, σε όλες τις συνταγές. Δεν θα λύσουμε το φαρμακευτικό πρόβλημα της χώρας από τη θέση αυτή. Είναι όμως χρήσιμο να τονίσουμε ότι, ούτε η κυβέρνηση θα το λύσει, όσο νομοθετεί κατ εντολή των ΜΜΕ, ασχολούμενη μόνο με λίστες και τιμές 12 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 185 / ΜΑΪΟΣ 2010
MEDICAL_185 4/23/10 2:28 PM Page 13
MEDICAL_185 4/23/10 2:28 PM Page 14 E Ξ Ε Ρ Χ Ο Μ Ε Ν Α Ας μιλήσουμε...ελληνικά! Ηνέα (για πόσο ακόμη άραγε θα της δίνουμε το...«ελαφρυντικό» επίθετο «νέα»;) κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ξεκίνησε με τις καλύτερες προσδοκίες και φάνταζε στα μάτια όλων ως μια νέα...dream team, που θα μπορέσει να δώσει ένα αέρα ανανέωσης στη χώρα. Είχε προηγηθεί, βέβαια, και η «εφιάλτης team» της Νέας Δημοκρατίας, που έκανε τα πάντα να μοιάζουν σαφώς καλύτερα και ονειρικά... Είναι αλήθεια ότι, η κυβέρνηση με το «καλημέρα σας», κλήθηκε να αντιμετωπίσει μια τεράστια κρίση. Είναι επίσης αλήθεια ότι, το παλεύει όσο μπορεί. Είναι αλήθεια, όμως και το γεγονός ότι, στην παρούσα συγκυρία, δεν αρκεί το «όσο μπορεί». Τα πράγματα είναι εξαιρετικά δύσκολα και γίνονται ακόμη χειρότερα, από την αναμονή, την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια. Η διάθεσή μας ανεβοκατεβαίνει όπως τα spreads, η δημιουργικότητά μας βρίσκεται στα όρια της χρεοκοπίας και ο χαμένος χρόνος...«κερδοσκοπεί» εις βάρος του μέλλοντός μας. Το «όσο μπορεί» στην παρούσα φάση αντιστοιχεί με το «όσο πατάει η γάτα», γιατί το λίγο από δω, λίγο από κει θα μας σώσει λίγο και προσωρινά. Ο φόβος του «πολιτικού κόστους», ενδέχεται να μας οδηγήσει σε μια νέα εποχή, όπου θα υπάρχει τεράστιο κόστος και...καμία πολιτική! Οι πολίτες δείχνουν έτοιμοι, αγανακτισμένοι και σε μεγάλο ποσοστό υποστηρίζουν το «ας γίνει ό,τι είναι να γίνει, να τελειώνουμε επιτέλους!». Τη στιγμή που όλοι αναγνωρίζουμε τις χρόνιες παθήσεις μας (άπειρες προσλήψεις στο δημόσιο, άπειρα ρουσφέτια, άπειρες μίζες και τα λοιπά και τα λοιπά) είναι, τουλάχιστον, γελοίο να αναζητούμε τους φταίχτες στο...άπειρο και να αναμασάμε το, βολικό κατά τα άλλα, ποιηματάκι των κερδοσκόπων, Του Θεόδουλου Παπαβασιλείου t.papavasiliou @pitsilidis.gr των συνωμοτών, των κακών ξένων και, γενικά, πάντων των κακών που μας έβαλαν στο μάτι...ας μην αναλωνόμαστε ψάχνοντας απεγνωσμένα το «βαθύ λαρύγγι», που τα...σήκωσε τα spread και γέλασε, για μια ακόμη φορά, με τη χρόνια...δυσλειτουργία μας... «Το 1977, πάντως, που διορίστηκα και εγώ εκεί, επί Μάνου Χατζιδάκι, ήμασταν ήδη πάνω από 4 χιλιάδες», γράφει σε άρθρο του στο www.protagon.gr ο Άρης Δαβαράκης, αναφερόμενος στην ΕΡΤ. Τέσσερις χιλιάδες το 1977. Μπορεί να υπολογίσει (ή καλύτερα να φανταστεί κανείς) πόσες χιλιάδες είναι σήμερα οι εργαζόμενοι στην ΕΡΤ; Κι από το Ραδιομέγαρο της Μεσογείων στα...μέγαρα μέσω ΟΣΕ... «Ο οργανισμός κατέχει σήμερα τον τίτλο του μεγαλύτερου μηχανισμού χρεών στην Ελλάδα, μετρώντας περισσότερα από 9 δισεκατομμύρια ευρώ συσσωρευμένες ζημίες. Ενδεικτικό μάλιστα της ραγδαίας επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης του ΟΣΕ τα τελευταία χρόνια είναι το γεγονός ότι, ενώ το ετήσιο έλλειμμα το 2003 ανερχόταν σε 370 εκ. ευρώ, το 2009 το ετήσιο έλλειμμα ανήλθε σε 850 εκ. ευρώ. Καθημερινά, δηλαδή, ο ελληνικός σιδηρόδρομος καταγράφει ζημίες που υπερβαίνουν τα 2 εκατομμύρια ευρώ. Ένα από τα μεγαλύτερα όμως παράδοξα που συνέβαιναν όλα αυτά τα χρόνια στον Οργανισμό ήταν η μείωση των εσόδων από επιβάτες, παρά τη σημαντική αύξηση στο διάστημα αυτό της επιβατικής κίνησης», αναφέρει δημοσίευμα της εφημερίδας «Ημερησία». Κι ενώ ο ΟΣΕ τραγουδούσε για «τα τρένα που φύγαν και χρήμα δεν είδανε», δημοσιεύματα στον τύπο έκαναν λόγο για χαλαρωτικά spa στελεχών του οργανισμού, που έψαχνα στα αιθέρια έλαια και τα μασάζ γιατί...εκτροχιάστηκε το χρέος! Αυτά είναι δύο μόνο παραδείγματα, από μια τεράστια λίστα διαφθοράς, κακοδιαχείρησης, ανικανότητας και λαμόγιας. Μια λίστα που δείχνει ξεκάθαρα ότι, ήρθε η ώρα ν αφήσουμε τα «ξενόφερτα» σενάρια συνωμοσίας και να μιλήσουμε επιτέλους...ελληνικά! 14 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 185 / ΜΑΪΟΣ 2010
MEDICAL_185 4/23/10 2:28 PM Page 15
MEDICAL_185 4/23/10 2:28 PM Page 16 Μ Η Ν Α Σ Η Τ Α Ν & Π Ε Ρ Α Σ Ε ΣΥΓΧΩΝΕΥΟΝΤΑΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΝΩ ΔΕΝ ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ ΝΑ ΔΟΥΜΕ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ Και καλή (συγ)χώνευση! Της Νεκταρίας Καρακώστα Το ενδεχόμενο να συγχωνευθούν ακόμα και νοσοκομεία μικρής δυναμικότητας, άφησε ανοιχτό η υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κα Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, στην τελευταία συνέντευξη Τύπου, όπου παρουσίασε τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει το Υπουργείο, κυρίως, στο χώρο των προμηθειών, με στόχο το πολυπόθητο...νοικοκύρεμα στον χώρο της Υγείας. Η ηγεσία του υπουργείου εμφανίστηκε αποφασιστική στο να καταστείλει τη μη συμμόρφωση των ιδιωτικών κλινικών, στα όσα ορίζει η νομοθεσία, ενώ προχωρά και το ζήτημα των αδειοδοτήσεων των ιδιωτικών φορέων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Π.Φ.Υ.). Γιατί τώρα και αποσπασματικά και όχι με μια ενιαία ρύθμιση που θα ρυθμίζει συνολικά τα θέματα της δημόσιας και της ιδιωτικής υγείας; «Επιλέξαμε να πάμε με αυτή τη γρήγορη διαδικασία και να μην περιμένουμε μια συνολική νομοθετική ρύθμιση που θα ετοιμαστεί τους επόμενους μήνες, ούτως ή άλλως, για τα ζητήματα της υγείας. Ακριβώς, γιατί τα θέματα είναι επείγοντα», απάντησε η υπουργός. Έρχονται συγχωνεύσεις... Όπως αποκάλυψε η υπουργός, από την αρχή του χρόνου όλα τα Υπουργεία έχουν καταθέσει προτάσεις για Οργανισμούς «φαντάσματα», που είτε δεν λειτουργούν καθόλου προβλέπονται δηλαδή μόνο στα χαρτιά-, είτε είναι φορείς που θα λειτουργούσαν αποτελεσματικότερα, αν προχωρούσε η ενσωμάτωσή τους σε άλλες δομές. Τα υπουργεία επανε- 16 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 185 / ΜΑΪΟΣ 2010
MEDICAL_185 4/23/10 2:28 PM Page 17 ξετάζουν, επίσης, το αν και κατά πόσο χρειάζεται να υπάρχουν τόσο μεγάλα Διοικητικά Συμβούλια παντού, αν δηλαδή μπορεί, ενδεχομένως, να υπάρξει «εξορθολογισμός» και στις διοικήσεις. Η υπουργός αναφέρθηκε σε 10 προς συγχώνευση φορείς της πρόνοιας, ενώ την ίδια ημέρα ανακοινώθηκαν οι πρώτοι, που θα «μπουν» σε αυτή τη διαδικασία. Όπως άφησε να εννοηθεί η υπουργός, οι συγχωνεύσεις δεν θα περιοριστούν στην πρόνοια, αλλά θα επεκταθούν και στην υγεία, «συμπαρασύροντας» όσα νοσοκομεία δεν εξυπηρετούν πολύ κόσμο, προς χάριν μεγαλύτερων δομών. Το κριτήριο των συγχωνεύσεων δεν θα είναι μόνο οικονομικό, αλλά θα πρέπει να λαμβάνει υπ όψη και την εξυπηρέτηση των αναγκών της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας. Ανάμεσα στους πρώτους φορείς, που θα καταργηθούν και σχετίζονται με τον χώρο της Πρόνοιας είναι το Εθνικό Κέντρο Ερευνών Υγείας, το οποίο προτείνεται να καταργηθεί, καθώς εκτιμάται ότι υπάρχουν άλλες δομές, που μπορούν να καλύψουν την αποστολή του. Επιπλέον, προτείνονται η συγχώνευση του Κέντρου Κληρονομικών Νοσημάτων Αίματος με το Εθνικό Κέντρο Αίματος, του Ινστιτούτου Κοινωνικής Δημογραφίας και Έρευνας με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και η ενσωμάτωση στο Εθνικό Κέντρο Αλληλεγγύης, του Εθνικού Παρατηρητηρίου με Αναπηρίες και του Ιδρύματος Κοινωνικής Πρόνοιας και Αλληλεγγύης. Η κ. Ξενογιαννακοπούλου άφησε να εννοηθεί ότι, στο πλαίσιο του «εξορθολογισμού λειτουργίας των υπηρεσιών υγείας», τα μεγαλύτερα περιθώρια συγχωνεύσεων υπάρχουν στην Αττική. Δεν αποκλείεται λοιπόν, το προσεχές διάστημα, να δούμε μικρά νοσοκομεία, που βρίσκονται διάσπαρτα στον νομό Αττικής, να ενταχθούν διοικητικά σε μεγαλύτερα ιδρύματα. Την ίδια ώρα διευκρίνισε πως, από κάθε φορέα και ίδρυμα που θα συγχωνευτεί δεν θα γίνουν απολύσεις, αλλά θα υπάρχει απλώς μεταφορά, ώστε οι φορείς να λειτουργούν σε ενιαία βάση. Αναφορικά με την έλευση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στη χώρα μας και τις συνέπειες που θα επέλθουν στην Υγεία η κ. Ξενογιαννακοπούλου διαβεβαίωσε πως, δεν θα υπάρξει καμία αναστολή του προγράμματος των προσλήψεων, ούτε όσον αφορά τους νοσηλευτές, ούτε όσον αφορά τους γιατρούς. «Συνεχίζουμε κανονικά στο πλαίσιο του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης», τόνισε. Οι συγχωνεύσεις δεν θα περιοριστούν στην πρόνοια, αλλά θα επεκταθούν και στην υγεία, «συμπαρασύροντας» όσα νοσοκομεία δεν εξυπηρετούν πολύ κόσμο. Το χρέος των...χρεών... Σχετικά με τα χρέη των νοσοκομείων, ο γενικός γραμματέας, κ. Νίκος Πολύζος, ανέφερε ότι, ο ρυθμός αύξησης τους παραμένει σταθερός σε σχέση με πέρυσι, ενώ η υφυπουργός Υγείας, κ. Φώφη Γεννηματά, έκανε λόγο για σημαντική εξοικονόμηση πόρων και στην ψυχική υγεία. Ενδεικτική είναι η περίπτωση δομών του προγράμματος «Ψυχαργώς», η αξιολόγηση των οποίων αποκάλυψε ότι, ενώ οι φορείς που λειτουργούν τις δομές υποστήριζαν πως, το υπουργείο τούς χρωστά 17 εκατ. ευρώ για το 2009, ποσό το οποίο εκταμιεύθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών, από τον έλεγχο των απολογιστικών τους στοιχείων προέκυψε ότι, το χρέος αυτό ήταν, τελικά, της τάξης των 7,5 εκατ.! Το πιθανότερο είναι πως, η διαφορά των 10 εκατομμυρίων θα κατέληγε στη «μαύρη» τρύπα του συστήματος. Η διαφορά αυτή ανάμεσα στους προϋπολογισμούς και στους απολογισμούς, θα αξιοποιηθεί σύμφωνα με την κ. Γεννηματά, στη χρηματοδότηση των φορέων, για το 2010. Όπως επεσήμανε η υφυπουργός, «οι δομές και οι προϋπολογισμοί και οι διεκδικήσεις, όλα λειτουργούσαν κατά προσέγγιση. Βάλαμε ένα σύστημα διαχείρισης σκληρό, συγκρουστήκαμε, βγήκε και η Υπουργική Απόφαση που βάζει κανόνες στην παρακολούθηση της διαχείρισης. Και ήδη δικαιωνόμαστε, γιατί με το που ζητήσαμε τους απολογισμούς και έγινε αξιολόγησή τους, κερδίσαμε 10 εκ. ευρώ». Τα μέτρα του «νοικοκυρέματος» Διατάξεις που έρχονται να επιβάλλουν κανόνες διαφάνειας και να εξασφαλίσουν τον εξορθολογισμό και την εξοικονόμηση, καλύπτοντας «γκρίζες ζώνες και εκκρεμότητες» που «κληρονομήθηκαν», ανακοίνωσε η ηγεσία του ΥΥΚΑ. Συγκεκριμένα: Η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας απεμπλέκεται από την ευθύνη της οικονομικής διαχείρισης. Για την υποβολή και είσπραξη των απαιτήσεών τους από τα ασφαλιστικά ταμεία, είναι πλέον υπεύθυνα τα νοσοκομεία και οι Υγειονομικές Περιφέρειες. Στο εξής, η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας διενεργεί ενιαίους διαγωνισμούς, με ενιαίες προδιαγραφές και θα δίνει άδειες για τη διενέργεια ενιαίων διαγωνισμών στις υγειονομικές περιφέρειες. Συγκροτείται βάση δεδομένων, που θα συγκρίνει τις τιμές όλων των ειδών που προμηθεύονται τα νοσοκομεία, με τις αντίστοιχες μέσες ευρωπαϊκές. «Είναι η πρώτη φορά που θεσμοθετείται κάτι τέτοιο και θα λειτουργεί πολλαπλά και ευεργετικά. Θα υπάρχει πλήρης και επίσημη απεικόνιση, για όλα τα είδη που προμηθεύονται τα δημόσια νοσοκομεία, ποιες είναι οι αντίστοιχες τιμές για τα ίδια είδη στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, ώστε να σταματήσει η σκανδαλώδης διαφοροποίηση τιμών», σημείωσε η κυρία Ξενογιαννακοπούλου. «Έχουμε πολλα- ΜΑΪΟΣ 2010 / TEYXOΣ 185 / MEDICAL EXPRESS / 17
MEDICAL_185 4/23/10 2:28 PM Page 18 Μ Η Ν Α Σ Η Τ Α Ν & Π Ε Ρ Α Σ Ε πλάσιες τιμές σε σχέση με τις ευρωπαϊκές χώρες», πρόσθεσε η ίδια, χαρακτηρίζοντας το μέτρο «σοβαρή βελτίωση προς τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα και προς την εξοικονόμηση, όσον αφορά στις προμήθειες». Θεσμοθετείται για πρώτη φορά στον χώρο των προμηθειών, η δυνατότητα διενέργειας ηλεκτρονικών διαγωνισμών και ηλεκτρονικών δημοπρασιών, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και τον δραστικό περιορισμό της κρατικής δαπάνης. Με τους ηλεκτρονικούς διαγωνισμούς, θα διασφαλίζονται οι ίσες ευκαιρίες στην ενημέρωση και τη συμμετοχή των επιχειρήσεων στους διαγωνισμούς αυτούς. Οι ηλεκτρονικοί διαγωνισμοί θα αρχίσουν να διενεργούνται πιλοτικά από το καλοκαίρι (σε ορισμένα νοσοκομεία και για κάποια είδη, ώστε να δοκιμαστεί το σύστημα). Η αισιοδοξία σχετικά με την επιτυχία του θεσμού των ηλεκτρονικών διαγωνισμών είναι διάχυτη, καθώς θεωρείται πως το... e-bay της υγείας θα εξασφαλίσει «ταχύτητα, αποτελεσματικότητα, διαφάνεια και εξοικονόμηση». Τα νοσοκομεία του ΕΣΥ θα μπορούν να προμηθεύονται νοσοκομειακές συσκευασίες φαρμάκων και θα διενεργούν διαγωνισμούς, για την προμήθεια φαρμάκων, με βάση τη δραστική ουσία. «Παρά τις διακηρύξεις για ένα νέο νόμο προμηθειών, η κυρία Υπουργός προχώρησε σε κακότεχνες αντιφατικές και εμβαλωματικές προσθήκες 10 συνολικά γραμμών στο νόμο περί προμηθειών 11 σελίδων. Το σύνολο της τροπολογίας για τις προμήθειες, δείχνει την απόλυτη σύγχυση και την άγνοια νόμων και διαδικασιών που έχει η νέα ηγεσία του Υπουργείου», τόνισε σε ανακοίνωσή του ο υπεύθυνος του Τομέα Πολιτικής Ευθύνης Υγείας της Νέας Δημοκρατίας, βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας, κ. Μάριος Σαλμάς. Ο ίδιος εξήγησε πως, οι «νέες» ρυθμίσεις που φέρνει η ηγεσία του υπουργείου Υγείας, περιλαμβάνονται ήδη στον Ν.3580/2007. Οι ηλεκτρονικοί διαγωνισμοί θα αρχίσουν να διενεργούνται πιλοτικά από το καλοκαίρι (σε ορισμένα νοσοκομεία και για κάποια είδη, ώστε να δοκιμαστεί το σύστημα). Τα περί των ιδιωτικών κλινικών Νομιμοποίηση. Μέχρι τις 31.12.2010 οι ιδιωτικές κλινικές καλούνται να προσαρμοστούν πλήρως (ως προς τα μετρικά στοιχεία των κτιρίων, τον εξοπλισμό και το προσωπικό). Φαρμακεία. Ενώ υπήρχε η υποχρέωση από το νόμο να λειτουργήσει οργανωμένο φαρμακείο στις ιδιωτικές κλινικές άνω των 150 κλινών, μέχρι την 01.07.2009, η προσαρμογή των περισσότερων κλινικών ουδέποτε έγινε. Λόγω της μη εφαρμογής της διάταξης για τα φαρμακεία, οι ιδιωτικές κλινικές στους ασφαλιστικούς φορείς για τα φάρμακα, χρέωναν τιμές που άγγιζαν τη λιανική τιμή τους, κάτι που συνιστούσε μέχρι πρότινος, τεράστια επιβάρυνση για τα ασφαλιστικά ταμεία. Η χρέωση των σκευασμάτων θα γίνεται πλέον στην επίσημη χονδρική τιμή, προσαυξημένη κατά 3%, πλέον των νόμιμων επιβαρύνσεων. Προκειμένου να προχωρήσει το ζήτημα της «συμμόρφωσης» των ιδιωτικών κλινικών, η πίεση μεταφέρεται από το δημόσιο προς τον ιδιωτικό τομέα. Μπαίνει δηλαδή μία ασφαλιστική δικλείδα, που λέει ότι, αν μια ιδιωτική κλινική (άνω των 60 κλινών πλέον και όχι των 150) δεν ιδρύσει φαρμακείο και δεν το λειτουργήσει εντός προθεσμίας ενός τριμήνου από τη δημοσίευση του νόμου, τα ασφαλιστικά ταμεία θα παύουν τη σύμβαση με τη συγκεκριμένη κλινική. «Δεν μπορεί ο ιδιωτικός τομέας να έχει μόνο κέρδη από την υγεία. Οφείλει να τηρεί κανόνες, οφείλει να συμμορφωθεί. Δεν μπορεί οι ασφαλισμένοι να πληρώνουν όταν νοσηλεύονται στις ιδιωτικές κλινικές στη λιανική τιμή τα φάρμακα με 35% κέρδος. Δεν γίνεται αυτό το πράγμα, είναι πρόκληση γι αυτή την περίοδο που διανύουμε, είναι πρόκληση για τις θυσίες που κάνει ο Έλληνας πολίτης», σημείωσε η υπουργός. «Φρένο» μπαίνει και στα φαρμακεία των δημόσιων νοσοκομείων, καθώς θα υπάρχει, πλέον, η πρόβλεψη για ημερήσια δόση για κάθε ασθενή που νοσηλεύεται, η οποία θα καταγράφεται και με ατομικό ημερήσιο συνταγολόγιο, ώστε να διευκολύνεται η διαφάνεια και ο έλεγχος. Το ίδιο αναμένεται να ισχύσει και για τις ιδιωτικές κλινικές. Ιδιωτικές μονάδες Π.Φ.Υ. Με την τροπολογία του υπουργείου, ομαλοποιείται τέλος η διαδικασία αδειοδότησης των ιδιωτικών μονάδων πρωτοβάθμιας περίθαλψης, διαδικασία που το τελευταίο 6μηνο έχει πλήρως «παγώσει». Ορίζεται πλέον ότι η πλειονότητα των μετοχών των κεφαλαιουχικών εταιρειών (51%) και των εταιρικών μεριδίων (εάν πρόκειται για ΕΠΕ) πρέπει να ανήκουν σε ειδικευμένους ιατρούς ή οδοντίατρους, ότι απαγορεύεται η δημιουργία παραρτημάτων, απαγορεύεται η λειτουργία σε μη συνεχόμενα κτίρια και η κατοχή μιας άδειας ανά φορέα. Οι διατάξεις δεν θα έχουν εφαρμογή σε υπηρεσίες Π.Φ.Υ., που παρέχονται από άλλους επιστήμονες και επαγγελματίες, όπως φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, ψυχολόγοι, κ.ά., για τους οποίους ισχύουν οι εκάστοτε ειδικές για κάθε κατηγορία διατάξεις. «Λύνουμε την εκκρεμότητα για να μπορέσει να λειτουργήσει η αδειοδότηση αυτών των φορέων, που έχει παγώσει το τελευταίο εξάμηνο και συμμορφωνόμαστε με την επιταγή του Συμβουλίου Επικρατείας, που είχε κρίνει το 2008 ότι, υπήρχε απουσία νόμιμης εξουσιοδότησης. Θεραπεύουμε αυτήν την έλλειψη εξουσιοδότησης, προκειμένου να μπορεί να εφαρμοστεί το Προεδρικό Διάταγμα του 2001», τόνισε η υπουργός. 18 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 185 / ΜΑΪΟΣ 2010
MEDICAL_185 4/23/10 2:28 PM Page 19
MEDICAL_185 4/23/10 2:29 PM Page 20 Ι Δ Ε Ε Σ & Σ Κ Ε Ψ Ε Ι Σ Γιατί χρωστάνε τα νοσοκομεία; Του Μιχάλη Πιτσιλίδη Τα τριακόσια πενήντα εκατομμύρια ευρώ φτάνει σήμερα το χρέος των νοσοκομείων, προς μια και μόνη ελληνική φαρμακευτική εταιρεία! Μέχρι το τέλος του 2009, τα χρέη τετραετίας προς τις φαρμακευτικές έφταναν περίπου τα 4 δις ευρώ, ενώ άλλα τόσα περίπου συσσωρεύτηκαν, από το 2005 που πραγματοποιήθηκε ο τελευταίος διακανονισμός, στους προμηθευτές επιστημονικού υλικού, συσκευών και αναλωσίμων. Το χρέος αυξάνεται με γρήγορο ρυθμό και η «δημιουργική» λογιστική του διαχείριση έφτασε να επηρεάζει την εικόνα του δημοσιονομικού ελλείμματος, στην Ελλάδα και τις Βρυξέλλες. Όλες οι κυβερνήσεις επιδιώκουν, προκειμένου να τιθασεύσουν το χρέος, να ελέγξουν το «κύκλωμα» των προμηθειών, υποσχόμενες ένα νέο νόμο, λιγότερο ή περισσότερο ανεδαφικό από αυτόν του κ. Δ. Αβραμόπουλου, ο οποίος δεν εφαρμόστηκε ποτέ απλώς γιατί δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Στα νοσοκομεία, με βάση τη σχετική φιλολογία, θεωρείται ότι δρουν τα «πιράνχας», δηλαδή προμηθευτές που λυμαίνονται το δημόσιο χρήμα, εκμεταλλευόμενοι την κρατική γραφειοκρατία και την εκτεταμένη διαφθορά των δημόσιων λειτουργών. Αυτό όντως συμβαίνει, αλλά σε άγνωστη έκταση, όπως σε όλον, άλλωστε το δημόσιο τομέα. Πράγματι, ενώ περίπου 900-1.000 εταιρείες προμηθεύουν τα νοσοκομεία, δεν φθάνουν τις 200 οι «επίσημες» εταιρείες, με δημόσιο πρόσωπο, μέλη των αντίστοιχων επαγγελματικών οργανώσεων, με εθνική ή πολυεθνική δράση. Τι είναι οι άλλες; Πρόκειται συνήθως για εταιρείες-βιτρίνες ιατρών και συγγενών τους, οι οποίες εκμεταλλεύονται την ιατρική παντοδυναμία στα νοσοκομεία, προμηθεύοντάς τα με τα υλικά που «προτιμά» ο γιατρόςσυνεταίρος ή κρυφός ιδιοκτήτης ή στενά «συνεργαζόμενος». Σε πολλές περιπτώσεις, το συμπέρασμα περί πιράνχας εξάγεται π.χ. από τη σύγκριση των τιμών, με τις οποίες προσφέρεται το ίδιο είδος σε κρατικά και ιδιωτικά νοσοκομεία. Η υψηλότερη τιμή προς το δημόσιο έχει πολλές ερμηνείες. Συχνότερα υποκρύπτει σύμβαση χρονομίσθωσης ενός ακριβού μηχανήματος, της οποίας το κόστος έχει - κοινή συναινέσει - μεταφερθεί στα «ακριβά» αναλώσιμα ή αντιδραστήρια. Οφείλεται επίσης στο τρα- 20 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 185 / ΜΑΪΟΣ 2010
MEDICAL_185 4/23/10 2:29 PM Page 21