ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Καθηγήτριες 2 ου ΓΕΛ Ρεθύμνου: Στέλλα Κυριάκη Χρυσούλα Τζαγκαράκη Βαγγελιώ Τρουλινάκη 1
ΣΚΟΠΟΘΕΣΙΑ (σύμφωνα με το νέο Π. Σ.) Να συνειδητοποιήσουν την ιστορικότητα των κειμένων, δηλαδή την πολυσύνθετη αλληλεπίδραση των κειμένων με το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο αυτά γεννήθηκαν και διαβάστηκαν. Να κατανοήσουν ότι το θέμα των φύλων στη λογοτεχνία σχετίζεται με και εμπεριέχει πολλά άλλα θέματα: τη σχέση πατέρα-κόρης, αδερφού-αδερφής, μητέρας-γιου, του έρωτα, του γάμου, της οικογένειας. Να εξετάσουν τους ανθρώπινους τύπους που μπορούν να απομονωθούν από το γενικότερο θέμα: π.χ. ο πατέρας-αφέντης, ο ερωτευμένος νέος, η ερωτευμένη νέα κ. ά. Να συνειδητοποιήσουν ότι οι ρόλοι και η εικόνα των φύλων καθορίζονται από το ιστορικό, κοινωνικό, πολιτισμικό πλαίσιο. Να διερευνήσουν τα κοινωνικά στερεότυπα περί φύλου και τις λογοτεχνικές εικόνες των ταυτοτήτων του φύλου. Να γνωρίσουν τις αφηγηματικές τεχνικές. Να κατανοήσουν ότι η λογοτεχνία μπορεί να αναπαράγει αλλά και να τροποποιεί ή να ανατρέπει κοινωνικά στερεότυπα. Να απολαμβάνουν λογοτεχνικά κείμενα ως αναγνώστες. 2
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Με την ολοκλήρωση του σεναρίου επιδιώκουμε οι μαθητές να είναι σε θέση: Να ανιχνεύουν τις αφηγηματικές τεχνικές και τα λογοτεχνικά ρεύματα στα κείμενα που μελετούν. Να ερμηνεύουν τα κείμενα με βάση το χώρο, το χρόνο, την ιδεολογία της εποχής και του συγγραφέα αλλά και του αφηγητή. Να συγκρίνουν δύο ή και περισσότερα κείμενα, να εντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές έχοντας ως κριτήρια ερμηνείας τα παραπάνω. Να ανιχνεύουν κοινωνικά στερεότυπα και να ελέγχουν αν το λογοτεχνικό κείμενο τα αναπαράγει ή τα ανατρέπει. Να παράγουν κριτικό προσωπικό λόγο τεκμηριώνοντας τις απόψεις τους σχετικά με το πώς παρουσιάζονται στη σημερινή εποχή τα θέματα που επεξεργάστηκαν στα κείμενα. Να μάθουν να εργάζονται σε ομάδες έτσι ώστε: να παρουσιάζουν ελεύθερα τις προσωπικές τους απόψεις, να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλο, να σέβονται τους συμμαθητές τους και να αποδέχονται την ετερότητα. 3
Α ΠΡΟΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΦΑΣΗ : (4 ώρες) Τα παρακάτω κείμενα διαβάζονται και διερευνώνται μέσα στην τάξη. Μετά το τέλος της συζήτησης, οι μαθητές καλούνται να γράψουν μικρές ατομικές εργασίες και να φτιάξουν τον ατομικό τους φάκελο. ΚΕΙΜΕΝΑ: 1. «Η άνθρωπος», Ζωή Καρέλλη, Τα ποιήματα, τ. 2ος (1955-1973) & «Μήδεια»,Ευριπίδης (στιχ. 230-247) Συζητήθηκαν οι ερωτήσεις: Ποιες διαφορές εντοπίζετε στα δύο ποιητικά αποσπάσματα όσον αφορά την εξάρτηση της γυναίκας από τον άντρα; Αιτιολογούνται οι διαφορές αυτές με βάση το ιστορικό τους πλαίσιο; Πιστεύετε ότι η Ζωή Καρέλλη με το ποίημα της ανατρέπει κάποια κοινωνικά πρότυπα; 2. Οικογένεια και αλλαγή http://sciencearchives.wordpress.com/2011/01/07/%ce%ad-%cf%8d-%ce%ac/ Συζητήθηκαν οι ερωτήσεις: α) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής πατριαρχικής οικογένειας; β) Ποιες αλλαγές παρατηρείτε στη σύγχρονη ελληνική οικογένεια σε σχέση με την παραδοσιακή πατριαρχική οικογένεια; γ) Πού οφείλονται κατά τη γνώμη σας; 3. Αποσπάσματα από το άρθρο των Ηλία Θεοδώρου και Ευστράτιου Κουτλή) Η ανισότητα των δυο φύλων στην εκπαίδευση, Το εικονικό σχολείο Τόμος 2, τεύχη 2-3, Μάρτιος 2001 (http://virtualschool.web.auth.gr/2.2-3/praxis/theodoroukoutlisinequality.html) Συζητήθηκε η ερώτηση: Ποια στερεότυπα βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή μας για τη θέση 4 των δύο φύλων;
Β ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΦΑΣΗ ( 22 ώρες) ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 1. Χωρισμός σε ομάδες 5-6 ατόμων (4 ομάδες) 2. Κάθε μέλος της ομάδας διατηρεί ατομικό φάκελο. 3. Κάθε ομάδα ασχολείται με διαφορετικό κείμενο και ανάλογες ερωτήσεις στο ίδιο υπόθεμα. 4. Η επεξεργασία των ερωτήσεων γίνεται στην τάξη και οι απαντήσεις δίνονται γραπτά ως ατομικές εργασίες. 5. Οι ομάδες οργανώνουν και παρουσιάζουν στην τάξη το κείμενο και τις απαντήσεις τους, αξιοποιώντας ποικιλία δεξιοτήτων, (δραματοποίηση, μουσική, ζωγραφική, προβολή ταινίας, δημιουργία power point) και δέχονται ερωτήσεις. 6. Κάθε ομάδα συζητά την ομαδική εργασία που είναι κοινή για όλες και η οποία παραδίδεται γραπτά. 7. Απαραίτητο βοήθημα για την επεξεργασία των κειμένων αποτελεί το «Λεξικό λογοτεχνικών όρων» του ΟΕΔΒ. Οι μαθητές ανατρέχουν σ αυτό για να αναζητήσουν πληροφορίες σχετικές με θεωρία της λογοτεχνίας. 5
α) Η τάξη χωρίζεται σε 4 ομάδες και επεξεργάζεται το κείμενο «Του νεκρού αδελφού», Παραλογή ΚΝΛ. Α ΛΥΚΕΙΟΥ, σελ. 24-27 ως εξής: ( 4 ώρες) Α ομάδα 1.Από τα γνωρίσματα της Αρετής που προβάλλονται στους πέντε πρώτους στίχους σε τι συμπεράσματα καταλήγετε για τον ιδανικό τύπο γυναίκας της εποχής; 2. Μερικά από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των δημοτικών τραγουδιών είναι: α) η σύνθεση στοιχείων ανά τρία, β) το υπερφυσικό στοιχείο, γ) η υπερβολή δ) οι άστοχες υποθέσεις και ε) οι επαναλήψεις. Πώς αποτυπώνονται αυτά στο κείμενο; Β ομάδα 1. Τι φανερώνει η συζήτηση στο οικογενειακό συμβούλιο για τον τύπο της οικογένειας; Ποια η θέση της Αρετής σ αυτή; 2. α) Να εντοπίσετε στο τραγούδι τα σημεία όπου υπάρχει αφήγηση. Ποιος είναι ο τύπος του αφηγητή; β) Εκτός από την αφήγηση ποιους άλλους αφηγηματικούς τρόπους ανιχνεύετε; Τι προσφέρουν στην αφήγηση; 6
Γ ομάδα: 1.α) Να ανιχνεύσετε στα επιχειρήματα που διατυπώνει η μάνα κατά του γάμου της Αρετής και στα επιχειρήματα που διατυπώνει ο Κωνσταντής υπέρ του γάμου, τις αξίες που καθορίζουν τη στάση τους; Τι προσδοκά ο καθένας από την Αρετή; β) Πιστεύετε ότι η σχέση που έχει ο καθένας με την Αρετή καθώς και το φύλο τους είναι παράγοντες που καθορίζουν τη στάση τους; 2. «Ένα από τα χαρακτηριστικά του δημοτικού τραγουδιού είναι ότι εμμένει στο ουσιώδες παραλείποντας τις λεπτομέρειες» Να αναφέρετε δύο περιπτώσεις που επαληθεύουν αυτό το σχόλιο. Δ ομάδα 1) Πώς αντιδρά η Αρετή μόλις βλέπει τον Κωνσταντή; Με ποιες επιπλέον πληροφορίες ολοκληρώνεται το πορτρέτο της; Ο ρόλος αλλάζει η παραμένει ο ίδιος; 2) Από τα στοιχεία του τραγουδιού να βρείτε μερικά από τα βασικά στοιχεία των παραλογών ως προς το θέμα και τη μορφή Ομαδική εργασία κοινή για όλες τις ομάδες Τα δημοτικά τραγούδια εκφράζουν και απηχούν τα συναισθήματα και τις αντιλήψεις μιας ευρύτερης ομάδας ή γενικότερα του λαού. Άρα, ο τρόπος που παρουσιάζεται η γυναίκα στην παραλογή «Του νεκρού αδελφού», απηχεί τις αντιλήψεις, περίπου του 9ου αιώνα, για τη θέση και το ρόλο της γυναίκας μέσα στην οικογένεια. Να παρουσιάσετε σ ένα σύντομο κείμενο ποια ήταν η θέση αυτή. 7
β) Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να επεξεργαστεί ένα διαφορετικό κείμενο που εντάσσεται στα παρακάτω υποθέματα: ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ Ερωτόκριτος, Βιτσέντζος Κορνάρος Ερωφίλη, Γ. Χορτάτσης Γιούγκερμαν, Μ. Καραγάτσης Στέλλα Βιολάντη, Γρ. Ξενόπουλος ΓΑΜΟΣ- ΓΥΝΑΙΚΑ- ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ Τα ρέστα, Κ. Ταχτσής Η Τιμή και το χρήμα, Κ. Θεοτόκης Η Φόνισσα, Αλ. Παπαδιαμάντης «Η προίκα», Αν. Λασκαράτος Ο ΕΡΩΤΑΣ Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια, Σ. Μυριβήλης Αργώ, Γ. Θεοτοκάς Μόνο γιατί μ αγάπησες, Μ. Πολυδούρη 8 Τα ψάθινα καπέλα, Μ. Λυμπεράκη
1ο ΥΠΟΘΕΜΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ Α ΟΜΑΔΑ: Ερωτόκριτος, Βιτσέντζος Κορνάρος (ΚΝΛ. Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΛ.109 στ. 767-818 & στ. 819-860) 1. Να βρείτε πληροφορίες για τον συγγραφέα και να κάνετε μια σύντομη παρουσίαση της υπόθεσης 2. α) Σε ποια ιστορική περίοδο και σε ποια λογοτεχνική σχολή ανήκει το κείμενο; Σε ποιους παράγοντες οφείλεται η ανάπτυξη της λογοτεχνίας αυτή την εποχή; β) Να προσδιορίσετε το είδος στο οποίο ανήκει το έργο και τα χαρακτηριστικά του ως προς τη γλώσσα και τη στιχουργική 3. Η νένα είναι η «φωνή της λογικής». Ποιες αντιλήψεις της εποχής διαφαίνονται στα λόγια της; 4. Πώς παρουσιάζεται η Αρετούσα; Ακολουθεί ή αψηφά τα στερεότυπα της εποχής της; Β ΟΜΑΔΑ: Ερωφίλη, Γεώργιος Χορτάτσης (Πράξις Δεύτερη, Σκηνή Δεύτερη στιχ. 23-86) 1. Να βρείτε πληροφορίες για τον συγγραφέα και να κάνετε μια σύντομη παρουσίαση της υπόθεσης 2. α) Σε ποια ιστορική περίοδο και σε ποια λογοτεχνική σχολή ανήκει το κείμενο; Σε ποιους παράγοντες οφείλεται η ανάπτυξη της λογοτεχνίας αυτή την εποχή; β) Να προσδιορίσετε το είδος στο οποίο ανήκει το έργο και τα χαρακτηριστικά του ως προς τη γλώσσα και τη στιχουργική 3. Τι περιμένουν οι άλλοι (πατέρας νένα) από την ηρωίδα; 4. Η Ερωφίλη αντιβαίνει στις κοινωνικές επιταγές με το ανάλογο τίμημα. Πώς κρίνετε την στάση της; 9
1ο ΥΠΟΘΕΜΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ 2 Γ ΟΜΑΔΑ: Γιούγκερμαν, Μ. Καραγάτση (ΚΝΛ. Β ΛΥΚΕΙΟΥ σελ. 405-408) 1.Να βρείτε πληροφορίες για τον συγγραφέα και να κάνετε μια σύντομη παρουσίαση της υπόθεσης 2.Να βρείτε πληροφορίες για το ρεαλισμό ως λογοτεχνικό ρεύμα και εντοπίσετε στο κείμενο ρεαλιστικά στοιχεία 3.Πώς απεικονίζει ο Καραγάτσης την κοινωνική θέση της γυναίκας με βάση το απόσπασμα; 4.Φανταστείτε ότι την επόμενη μέρα ο Χρίστος ξεμέθυστος συναντά ένα φίλο του. Πώς θα του παρουσίαζε τον καυγά με την αδελφή του. Να απαντήσετε λαμβάνοντας υπόψη την τελευταία παράγραφο του κειμένου; Δ ΟΜΑΔΑ : Στέλλα Βιολάντη, Γρηγόριος Ξενόπουλος (ΚΝΛ. Β ΛΥΚΕΙΟΥ σελ. 103-106) 1. Να βρείτε πληροφορίες για τον συγγραφέα και να κάνετε μια σύντομη παρουσίαση της υπόθεσης 2. Ο Ξενόπουλος θεωρείται ο εισηγητής της αστικής ηθογραφικής πεζογραφίας, δηλαδή της πιστής αναπαράστασης των ηθών και του τρόπου ζωής στις πόλεις. Δικαιολογείται ο χαρακτηρισμός αυτός με βάση το απόσπασμα; 3. Πώς αντιδρά η Στέλλα στη θέληση του πατέρα της; Να τη χαρακτηρίσετε με βάση τα λόγια και τις πράξεις της; 4. Πώς φαίνονται οι αντιλήψεις της εποχής μέσα από τη στάση και τα λόγια της μάνας; 10
Ομαδική εργασία κοινή για όλες τις ομάδες Με βάση τα κείμενα που διαβάσατε, σε ποια συμπεράσματα καταλήγετε για τη δομή και τα γνωρίσματα των πατριαρχικών οικογενειών; Ποιες αλλαγές παρατηρείτε στη σύγχρονη οικογένεια και ποιοι παράγοντες ευθύνονται γι αυτές; 11
2ο ΥΠΟΘΕΜΑ: Γάμος- γυναίκα- οικογένεια (6 ώρες) ΚΕΙΜΕΝΑ: Α ΟΜΑΔΑ : Τα ρέστα, Κώστας Ταχτσής (ΚΝΛ. Γ ΛΥΚΕΙΟΥ σελ. 293-297) 1. Να βρείτε πληροφορίες για το συγγραφέα και να δώσετε την περίληψη του διηγήματος 2. Πώς και πού μεταβάλλεται η οπτική γωνία του αφηγητή; 3. Στο διήγημα κυριαρχεί η εικόνα της μάνας. Να την περιγράψετε και να αναφερθείτε στη στάση του συγγραφέα αφηγητή απέναντι της, ως παιδί και ως ενήλικα. 4. Πώς πιστεύετε ότι οι σύγχρονες μητέρες διαπαιδαγωγούν ή θα ήταν καλύτερο να διαπαιδαγωγούν τους γιους τους; Β ΟΜΑΔΑ: Η Τιμή και το Χρήμα, Κωνσταντίνος Θεοτόκης (ΚΝΛ. Β ΛΥΚΕΙΟΥ σελ.141-148 ) 1. Να βρείτε πληροφορίες για τον συγγραφέα και να δώσετε την περίληψη του διηγήματος 2. Σύμφωνα με τις αρχές του νατουραλισμού, οι εξωτερικές δυνάμεις, φυσικές και κοινωνικές, περιορίζουν την ελευθερία των προσώπων κι επηρεάζουν την ηθική τους συμπεριφορά. Εφαρμόζει τις παραπάνω αρχές ο Θεοτόκης; Να τεκμηριώσετε τις απόψεις σας. 3. Πώς το χρήμα και η υπόληψη της τιμής επηρεάζει τη ζωή των ηρώων και τις επιλογές τους για γάμο τη συγκεκριμένη εποχή και κοινωνία; 4. Πιστεύετε ότι η Ρήνη προβάλλει ένα ριζοσπαστικό πρότυπο γυναίκας για την εποχή της; Να δικαιολογήσετε την άποψη σας, στηριζόμενοι στο τελευταίο απόσπασμα. 12
2ο ΥΠΟΘΕΜΑ: Γάμος- γυναίκα- οικογένεια 2 Γ ΟΜΑΔΑ:Η Φόνισσα, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (ΚΝΛ. Β ΛΥΚΕΙΟΥ σς. 43-47) 1.Να βρείτε πληροφορίες για τον συγγραφέα και να δώσετε την περίληψη του διηγήματος 2.Ποια διαφορά παρατηρείτε στη γλώσσα του διηγήματος ανάμεσα στα αφηγηματικά περιγραφικά και στα διαλογικά μέρη; Τι πετυχαίνει μ αυτό ο συγγραφέας; 3.Ποιες προσωπικές εμπειρίες της Φραγκογιαννούς στάθηκαν η αιτία που την οδήγησε στο φόνο της εγγονής της; Η απάντηση σας να στηριχθεί σε φράσεις του κειμένου. 4.Ποιες σκέψεις κάνει η Φραγκογιαννού καθώς ξενυχτά δίπλα στην κούνια της εγγονής της και σε ποια συμπεράσματα μας οδηγούν σχετικά με τη θέση της γυναίκας την εποχή του Παπαδιαμάντη; Δ ΟΜΑΔΑ: Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς <Η ΠΡΟΙΚΑ>, Ανδρέας Λασκαράτος ( ΚΝΛ. Α ΛΥΚΕΙΟΥ σελ. 267-270) 1. Να βρείτε πληροφορίες για το συγγραφέα και να δώσετε την περίληψη του κειμένου 2. Ο Λασκαράτος διακρίθηκε στη σάτιρα (: την κοινωνική κριτική). Να αιτιολογήσετε τη θέση αυτή με στοιχεία που αναδεικνύονται από το κείμενο 3. Πώς παρουσιάζει ο Λασκαράτος τη ζωή της γυναίκας στο πατρικό και στο συζυγικό σπίτι; 4. Κατασκευάστε έναν φανταστικό διάλογο ανάμεσα στο συγγραφέα και σ ένα πατέρα της εποχής του που ετοίμαζε το γάμο της κόρης του 13 υπακούοντας στο κοινωνικό κατεστημένο που περιγράφεται στο κείμενο
Ομαδική εργασία κοινή για όλες τις ομάδες «Και προσπαθούσες να κρυφτείς πίσω από τη φούστα της, μα όσο ξέφευγες, κι όσο περισσότερο έκλαιγες, τόσο περισσότερο σκύλιαζε, δεν της άρεσε να κλαις, ούτε να παρακαλάς, εννοούσε να δέχεσαι την τιμωρία σαν άντρας. «Ή θα γίνεις άντρας και θα μάθεις να μην κλαις», σούλεγε αφρίζοντας και χτυπώντας όπου έβρισκε, «η θα σε σκοτώσω από τώρα μια και καλή, ν α σε κλάψω και να σε ξεχάσω, άναντρους σαν τον προκομμένο τον πατέρα σου δεν χρειάζεται άλλους η κοινωνία» -«Άντε τώρα ξεκουμπίσου από μπροστά μου πριν μετανιώσω, τράβα να πλύνεις τα μούτρα σου, και να μην σ ακούσω τσιμουδιά! που να μην έσωνα και να μην έφτανα να σ είχα γεννήσει!» (ΤΑ ΡΕΣΤΑ, Κ. Ταχτσής) «Όχι!» του αποκρίθηκε «όχι για λίγα χρήματα ήσουνε έτοιμος να με πουλήσεις και χωρίς αυτά δε μ έπαιρνες πάει τώρα η αγάπη. Επέταξε το πουλί!» «Όχι!» του πε μ απόφαση «εδώ είναι ο χωρισμός μας. Θα πάω σε ξένα μέρη, σε ξένο κόσμο, σ άλλους τόπους θα δουλέψω για με και για να κουναρήσω το παιδί που θα γεννηθεί Όχι δεν έρχομαι! Είμαι δουλεύτρα ποιόνε έχω ανάγκη;» Κι έπειτα από μια στιγμή σα ν απαντούσε σε κάποια σκέψη της εξαναφώναξε: «Δεν έρχομαι, δεν έρχομαι!» (Η ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ, Κ. Θεοτόκης) «Και άλλοτε πάλι την ήκουσαν να δογματίζη ότι ο άνθρωπος δεν συμφέρει να κάμνη πολλά κορίτσια, και ότι το καλύτερον είναι να μη πανδρεύεται κανείς. Η δε συνήθης ευχή της προς τα μικρά κοράσια ήτο «ν α μη σώσουν! Να μην πάνε παραπάνω!» (Η ΦΟΝΙΣΣΑ, Α. Παπαδιαμάντης) «Ενώ το θηλυκό εκείνο το τυραννεμένο, το κακοβλεμμένο, το υβρισμένο, δεν βλέπει άλλο μέσος ελευθερώσεως από τη σκλαβιά του παρά το γάμο Έτσι η τυραννία γένεται αιτία της απαιτήσεως της υπανδρείας, ενώ η απαίτηση τούτη γένεται πάλιν αιτία της τυραννίας! (Η ΠΡΟΙΚΑ, Α. Λασκαράτος) Στα παραπάνω αποσπάσματα από τα κείμενα που διαβάσατε ανατρέπεται η κοινωνική αντίληψη που ήθελε την ευτυχία της γυναίκας να εξαρτάται αποκλειστικά από το γάμο και την τεκνοποίηση. Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι μια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία με το γάμο της; Πιστεύετε ότι η αντίληψη, πως προορισμός της γυναίκας είναι 14 ο γάμος και η τεκνοποίηση, ισχύει ακόμα στην εποχή μας ;
3ο ΥΠΟΘΕΜΑ: Ο έρωτας (6 ώρες) ΚΕΙΜΕΝΑ και ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΟΜΑΔΑ Α ΟΜΑΔΑ: Η Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια, Στράτης Μυριβήλης ( εκδ. Εστία, 2008 σελ.316-317 & 327-328) 1. Να βρείτε πληροφορίες για το συγγραφέα και για τη λογοτεχνική γενιά στην οποία ανήκει. 2. Ποια επίδραση είχε ο έρωτας στη ψυχή της Σαπφούς και με ποια εκφραστικά μέσα αποδίδεται; 3. Ποια είναι τα εμπόδια στον έρωτα του Λεωνή και της Σαπφούς; 4. «Να της τα πει όλα. Να κάτσει να της γράψει. «Αγάπη μου»: Να συνεχίσετε το γράμμα που θα έστελνε ο Λεωνής στη Σαπφώ Β ΟΜΑΔΑ: Αργώ, Γιώργος Θεοτοκάς ( Εκδ. Εστία,1998 σελ. 48-49 & 52-53 ) 1.Να βρείτε πληροφορίες για το συγγραφέα και για τη λογοτεχνική γενιά στην οποία ανήκει. 2.Να βρείτε τους αφηγηματικούς τρόπους που υπάρχουν στο κείμενο και να δώσετε ένα παράδειγμα για καθένα 3.Ποια επίδραση είχε στον Αλέξη η συνάντηση του με τη Μόρφω; 4.Ο Αλέξης είναι ερωτευμένος με τη Μόρφω. Εκείνη μοιράζεται τα ίδια συναισθήματα με αυτόν; 15
3ο ΥΠΟΘΕΜΑ: Ο έρωτας 2 Γ ΟΜΑΔΑ: Μόνο γιατί μ αγάπησες, Μαρία Πολυδούρη (ΚΝΛ, θεωρ. κατ. Γ Λυκείου, σελ.72) 1.Να βρείτε πληροφορίες για την ποιήτρια και το έργο της επιλέγοντας ένα- δύο ενδεικτικά της ποιήματα 2.Η ποιήτρια απευθύνεται σ ένα «εσύ». Πώς τη μεταμορφώνει ο έρωτας της γι αυτό; 3.Να εντοπίσετε στο ποίημα τα εξής εκφραστικά μέσα: επανάληψη, παρομοίωση, μεταφορά. Ποιο ρόλο εξυπηρετεί η επανάληψη συγκεκριμένων φράσεων; 4.Αξιοποιώντας τα στοιχεία του ποιήματος να γράψετε μια ερωτική επιστολή της Πολυδούρη προς τον αγαπημένο της Δ ΟΜΑΔΑ: Τα Ψάθινα Καπέλα, Μαργ. Λυμπεράκη (Εκδ. Καστανιώτη,1995 σ. 200 204) 1.Να βρείτε πληροφορίες για το συγγραφέα και για τη λογοτεχνική γενιά στην οποία ανήκει. 2.Βρείτε τους αφηγηματικούς τρόπους που υπάρχουν στο απόσπασμα και δώστε συγκεκριμένα παραδείγματα από το κείμενο. 3.Ποια ήταν τα σημάδια του έρωτα στον Νικήτα και ποια στην Ινφάντα; 4.Τι εμποδίζει τους δύο εφήβους να παραδεχτούν τον 16 έρωτα τους; Πώς δικαιολογείτε αυτή τη συμπεριφορά;
Ομαδική εργασία κοινή για όλες τις ομάδες Ο έρωτας στη λογοτεχνία εμφανίζεται μεταμορφωτικός, ανατρεπτικός, αντιφατικός: α) ποιοι παράγοντες εμποδίζουν τον έρωτα να εκφραστεί; β) διαφοροποιείται ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και την εποχή; 17
Γ ΦΑΣΗ ΜΕΤΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ( 4 ώρες) Οι ομάδες εμπνέονται από τη λογοτεχνία και δημιουργούν: α) Κάθε ομάδα επιλέγει το κείμενο που της άρεσε περισσότερο, μιλά γι αυτό και αιτιολογεί την επιλογή της. β) Γράφουν κείμενο με θέμα: «Ποιο βιβλίο θα ήθελα να διαβάσω» (επιλέγουν ένα από τα κείμενα που παρουσίασαν οι άλλες ομάδες) γ) Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να δημιουργήσει το εξώφυλλο του βιβλίου που την ενέπνευσε. 18