Ιχνηλασιμότητα η τροφίμων φμ με ανοικτό διαδικτυακό σύστημα: οφέλη για επιχειρήσεις και καταναλωτές Μιχάλης Σαλαμπάσης αναπληρωτής καθηγητής Τμήμα Πληροφορικής Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης
Εναλλακτικός Τίτλος? Ο παγκόσμιος ιστός γίνεται πιο κοινωνικός και πιο έξυπνος 2
Τεχνολογικές Εξελίξεις Το τεχνολογικό επίτευγμα της χιλιετίας δηλαδή το Web 1.0 γίνεται Web 2.0 και Web 3.0 3
Τεχνολογικές Εξελίξεις ξ «Meaning-based computing is the way of the future as 80 per cent of information within enterprises is unstructured and it is under- standing this hidden intelligence that is at the heart to improving the way we interact with information.» Dr Mike Lynch, CEO and Founder of Autonomy 4
Κόστος διαχείρισης πληροφορίας Η διαχείριση πληροφορίας ανά άτομο (information worker) είναι 27 ώρες την εβδομάδα 35ώρες 3,5 την εβδομάδα για αναζήτηση πληροφορίας που δεν θα βρεθεί ποτέ 3 ώρες την εβδομάδα αναδιοργάνωση πληροφορίας 5
Ιχνηλασιμότητα ή αλλιώς Ανιχνευσιμότητα «η δυνατότητα ανίχνευσης και παρακολούθησης τροφίμων, ζωοτροφών, ζώων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τροφίμων ή ουσιών που πρόκειται ή αναμένεται να ενσωματωθούν σε τρόφιμα ή σε ζωοτροφές, σε όλα τα στάδια της παραγωγής, μεταποίησης και διανομής τους» Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 6
Cons umer 7 Εφοδιαστική αλυσίδα Ret tail Distri ibutor Processing Company Primary Producer
Επιχειρήσεις Οι εταιρίες τροφίμων έχουν ξεκινήσει να επενδύουν σε συστήματα ιχνηλασιμότητας τροφίμων. Σκοπός τους είναι η διασφάλιση της ποιότητας, για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης του καταναλωτικού κοινού στα προϊόντα τους αλλά και τη γενικότερη εταιρική εικόνα τους Τα τρέχοντα συστήματα ιχνηλασιμότητας των τροφίμων είναι συνήθως συστήματα που έχουν αναπτυχθεί από τις ίδιες εταιρίες τροφίμων πάνω σε ήδη υπάρχουσες εφαρμογές ελέγχου παραγωγής και διάθεσης προϊόντων 8
Επιχειρήσεις Τα αποτελέσματα όμως από αυτές τις πιλοτικές εφαρμογές ιχνηλασιμότητας δείχνουν ότι η ιχνηλασιμότητα τροφίμων είναι ένας ακριβός και περίπλοκος στόχος. Η έρευνα των αιτίων που οδηγούν στα προβλήματα είναι κρίσιμη για την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας τροφίμων και ειδικά των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. 9
Καταναλωτές Οι διατροφικές κρίσεις έβλαψαν σοβαρά την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στη βιομηχανία τροφίμων και κατέδειξαν την ευπάθεια της ασφάλειας των τροφίμων. Η συμμετοχή του τελικού καταναλωτή στην πρόληψη κινδύνων είναι περιορισμένη. 10
Προβλήματα Η διαχείριση μεγάλων όγκων πληροφορίας. Τα συστήματα που χρησιμοποιούνται είναι "κλειστά", αναπτύσσονται από τις ίδιες τις εταιρίες τροφίμων (proprietary systems) και βασίζονται στη χρήση ενός συνδυασμού legacy συστημάτων και εργαλείων που αναπτύσσονται ad hoc για να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένες ανάγκες και λειτουργίες μίας συγκεκριμένης εφοδιαστικής αλυσίδας. εν υπάρχουν κανονισμοί/συμφωνίες που να καθορίζουν την διάθεση δεδομένων μίας επιχείρησης προς τους συνεργάτες της. Το υπάρχον καθεστώς δεν επιτρέπει τόσο σε επιχειρησιακό όσο και σε τεχνικό την υλοποίηση στοιχειωδών λειτουργιών όπως η διαδοχική ιχνηλασιμότητα.
Προβλήματα - Κόστος Το κόστος απόκτησης και συντήρησης ολοκληρωμένων συστημάτων από μικρομεσαίες μ επιχειρήσεις με περιορισμένη ρ τεχνογνωσία σε τεχνολογίες πληροφορικής θεωρείται ιδιαιτέρως υψηλό. Μικρομεσαίες επιχειρήσεις καταφεύγουν σε φθηνότερες λύσεις που προσφέρουν όμως περιορισμένες δυνατότητες. Το Κόστος είναι σημαντική παράμετρος γιατί κάθε εταιρία που συνδέεται στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων θα πρέπει τελικά να ενστερνιστεί την ιχνηλασιμότητα
TraceALL Ένα ολοκληρωμένο σύστημα για την βελτίωση της ασφάλειας και ποιότητας τροφίμων, επιτρέποντας και την ενεργό συμμετοχή του καταναλωτή, που μέσω υπηρεσιών και συστημάτων θα συλλέγει και θα επεξεργάζεται πληροφορίες που προέρχονται από τα πληροφοριακά συστήματα συμβεβλημένων επιχειρήσεων, διασφαλίζοντας την ασφάλεια και την ακεραιότητα τους, δρώντας προληπτικά(proactively) και προσφέροντας ολοκληρωμένη (integrated) διαδοχική ιχνηλασιμότητα και διαχείρισης κινδύνων. Η βασική ιδέα η οποία διέπει την πλατφόρμα του Traceall είναι o «διαμοιρασμός της πληροφορίας» (information sharing), έναντι της απλής ανταλλαγή πληροφοριών (information exchange), που αφορά την ιχνηλασιμότητα των τροφίμων.
TraceALL Η πλατφόρμα θα αντλεί και θα διαχειρίζεται μεγάλους όγκους δεδομένων από ομάδες (clusters) επιχειρήσεων. ημιουργία και υποστήριξη ομάδων (clusters) συνεργαζόμενων επιχειρήσεων τροφίμων. Ομάδες επιχειρήσεων που δημιουργούν εφοδιαστικές αλυσίδες θα ακολουθούν κανόνες που θα τους δεσμεύουν για την διάθεση των δεδομένων τους για την χρήση τους από την πλατφόρμα διασφαλίζοντας όμως ταυτόχρονα την ασφάλεια και την ακεραιότητα αυτών των δεδομένων. ιαδοχική ενοποιημένη ιχνηλασιμότητα. ιάδραση με τον τελικό καταναλωτή.
TraceALL Γρήγορα Έξυπνα - Πριν το πρόβλημα Τα δεδομένα αυτά με τεχνικές και κανόνες συλλογισμού (reasoning) θα επεξεργάζονται για να εντοπιστούν πιθανοί κίνδυνοι και απειλές. Η πλατφόρμα θα διευκολύνει την διαχείριση αυτών των κινδύνων αυτοματοποιώντας διαδικασίες για την ανάκληση προϊόντων και την ενημέρωση των εμπλεκόμενων φορέων.
TraceALL Πυρήνας της ιδέας και έμπνευση Μια ιστοσελίδα αποτελεί στο Σημασιολογικό Ιστό (Semantic Web στο εξής SW) μία μονάδα περιεχομένου που μπορεί να ενισχυθεί με επιπλέον δεδομένα (μεταδεδομένα) που φέρουν πρόσθετες πληροφορίες για την εξυπηρέτηση ειδικών αναγκών. Η βασική σύλληψη η οποία οδηγεί την επαγωγή από την ιδέα της χρησιμοποίησης του SW σε ένα σύστημα ιχνηλασιμότητας βασισμένο σε οντολογίες, είναι η καινοτόμα αναλογία και λογική μετάβαση μεταξύ μιας (σημασιολογικά ενισχυμένης) ιστοσελίδας και μιας TRU (Traceable Resource Unit
Αρχιτεκτονική του συστήματος Βασισμένο στο σημασιολογικό Ιστό (Semantic Web) Τρία Βασικά στοιχεία
Βασικά στοιχεία
Σενάριο ενεργός καταναλωτής 1. Εντοπίζει το πρόβλημα (χαλασμένο τυρί) 2. Ενημερώνει το TraceALL (sms, web) 3. Εντοπίζονται οι εμπλεκόμενοι στην εφοδιαστική αλυσίδα του συγκεκριμένου προϊόντος 4. Ενημέρωση ελεγχόμενη διάχυση της πληροφορίας 5. Ανάκτηση η σχετικής πληροφορίας ρ (π.χ. χ από μηχανές παραγωγής) γής) 6. Ανάλυση για εντοπισμό αιτιών (πιθανόν περισσότερη ανάκτηση) 7. Λήψη απόφασης (πιθανόν θ ό περισσότερη ανάκτηση και ανάλυση) ) 8. Εκτέλεση (π.χ. απόσυρση, ενημέρωση)
Συμπεράσματα μ Ένα πλαίσιο ανάπτυξης εφαρμογών ιχνηλασιμότητας βασισμένο στον σημασιολογικό ιστό. Σημαντικά οφέλη: Για επιχειρήσεις Για καταναλωτές
Στόχοι Το πλαίσιο πιστεύουμε ότι λαμβάνει υπόψη βασικές απαιτήσεις για την ανάπτυξη εφαρμογών ιχνηλασιμότητας έτσι όπως απαιτούνται από το σημερινό επιχειρηματικό περιβάλλον στη βιομηχανία τροφίμων. Αν και το σύστημα ακόμη δεν έχει υλοποιηθεί πλήρως, μέρη του συστήματος έχουν υλοποιηθεί και συνεχίζουμε την ανάπτυξη του στα πλαίσια ερευνητικών έργων.