ΣΗΜΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΜΙΝΗ ΣΤΟ 4 ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ «ΔΡΑΣΗΣ» Κυρίες και κύριοι, Η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, οι νέες προκλήσεις στις οποίες καλείται να ανταποκριθεί, ο επαναπροσδιορισμός των αρμοδιοτήτων και του πλαισίου συνεργασίας των επιπέδων διακυβέρνησης, αποτελούν κομβικής σημασίας ζητήματα για τη συνολική λειτουργία και ανάπτυξη της πατρίδας μας, τα οποία ωστόσο- παραμένουν ανοικτά. Κι αυτό συμβαίνει, ενώ ανακύπτουν σοβαρότατα ζητήματα, όπως προσφάτως το προσφυγικό μεταναστευτικό, στα οποία για άλλη μια φορά επιβεβαιώνεται ο αυξημένος ρόλος και οι ευθύνες που πέφτουν στις πλάτες των δήμων, δίχως να εκσυγχρονίζεται από την άλλη πλευρά, το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο. Θα μου επιτρέψετε να μιλήσω συνοπτικά για το παράδειγμα της Αθήνας, του μεγαλύτερου δήμου της χώρας : Καθώς η θητεία μου συνέπεσε με τη μεγαλύτερη κρίση που έχει βιώσει η χώρα μετά τον εμφύλιο, και η οποία εκδηλώθηκε με ιδιαίτερη ένταση στην πρωτεύουσα, εκπονήσαμε ήδη από το 2011 ένα στρατηγικό σχέδιο για την Αθήνα που στόχευσε σε πολλά επίπεδα. Νοικοκυρέψαμε τα οικονομικά του δήμου, εξαλείφοντας κάθε σπατάλη και πατάσσοντας την κακοδιοίκηση. `Από την πρώτη χρονιά μετατρέψαμε τα ελλείμματα που παρουσίαζε ο δήμος σε πλεονάσματα. Προχωρήσαμε στη δημιουργία νέας οργανωτικής δομής, συγχωνεύοντας διευθύνσεις, καταργώντας τις απαρχαιωμένες, δημιουργώντας νέες, με στόχο πάντα την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη και τη μετάβαση σε μια νέα μορφή διακυβέρνησης. Φροντίσαμε εγκαίρως να δημιουργήσουμε ισχυρές δομές κοινωνικής προστασίας, οι οποίες σήμερα ενισχύουν περισσότερους από 25.000 ανθρώπους στην πόλη. Με μειωμένη κατά 60% την κρατική επιχορήγηση. Παράλληλα. Δουλέψαμε σκληρά και συνεχίζουμε ακόμη πιο εντατικά, για να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις επιστροφής των ανθρώπων, κυρίως των νέων, στην πόλη.
Κινητοποιήσαμε και δικτυώσαμε κάθε δυναμικό φορέα, ομάδα πολιτών και πανεπιστημιακό ίδρυμα για να ενισχύσουμε την επιχειρηματικότητα. Δώσαμε κίνητρα στις επιχειρήσεις εστίασης να επιστρέψουν σε κρίσιμες περιοχές, όπως είναι η Βικτώρια, η Πλατεία Βάθη και η Ομόνοια. Γειτονιές, όπως αυτή που ξεκινά από το Σύνταγμα και φτάνει στο Μοναστηράκι ζωντάνεψαν ξανά. Δώσαμε έμφαση στην τουριστική προβολή της Αθήνας και με τη συνεργασία όλων, η πόλη μας βλέπουμε να σπάει το ένα μετά το άλλο τα ρεκόρ στις αφίξεις επισκεπτών. Και βεβαίως άμεση ήταν και η ανάληψη πρωτοβουλιών για το προσφυγικό. Παραχωρήσαμε έκταση (της οποίας τα όρια δύο φορές διευρύνθηκαν) για μια υποδειγματική δομή Φιλοξενίας στον Ελαιώνα. Έχουμε διαθέσει συνολικά 37 στρέμματα δημοτικής γης, με δυνατότητα φιλοξενίας 2.200 ανθρώπων, σε μία περιοχή, όπως είναι ο Βοτανικός, που διψά για αντισταθμιστικά έργα υποδομής, στα οποία έχουμε συμφωνήσει με την κυβέρνηση. Συμφωνήσαμε με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών στην ενοικίαση 200 διαμερισμάτων για την προσωρινή φιλοξενία προσφύγων στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας. Θεσπίσαμε αντιδημαρχία Προσφυγικού και Μετανάστευσης και φροντίζουμε να είμαστε εξωστρεφείς, συνάπτοντας συμμαχίες σε επίπεδο πόλεων στο εξωτερικό. Ξέρετε τι θέλω να πω με όλα αυτά; Ότι η βαθιά κρίση μάς έδωσε την ευκαιρία να αποδείξουμε ότι τα πράγματα μπορούν να γίνουν αλλιώς. Ότι η εποχή των έργων εντυπωσιασμού και βιτρίνας ανήκει οριστικά στο παρελθόν και πως οι μεγάλες πόλεις, με μητροπολιτικό χαρακτήρα, όπως είναι η Αθήνα, χρειάζονται πολυεπίπεδο συνολικό στρατηγικό σχέδιο και ευέλικτα εργαλεία αποτελεσματικής τοπικής διακυβέρνησης. Αυτό το «αλλιώς» ο διαφορετικός και νέος τρόπος λειτουργίας των τριών επιπέδων Διοίκησης, είναι που δεν προχωρά και δεν υλοποιείται σε θεσμικό επίπεδο. Βεβαίως και οφείλουμε όλοι μας να συνεργαστούμε από κοινού και μεθοδικά στην κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου που θα προσδώσει στη λειτουργία του κεντρικού κράτους και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μια δημιουργική και αναπτυξιακή δυναμική που έχει ανάγκη.
Είναι ωστόσο απολύτως αναγκαίο, να επαναπροσδιοριστεί και να γίνει ένας σαφής διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων μεταξύ των των τριών επιπέδων Διοίκησης - δηλαδή Κεντρικής Διοίκησης, α και β βαθμού Αυτοδιοίκησης - στην κατεύθυνση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, που ιδίως για τα μεγάλα αστικά κέντρα εξειδικεύεται σε μητροπολιτική διακυβέρνηση». Κι όταν μιλάμε για πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, τρεις είναι οι συστατικοί άξονες: Αποκέντρωση Μητροπολιτική διακυβέρνηση Διαβούλευση με την Κοινωνία των πολιτών. 1. Αποκέντρωση: Είναι γνωστό ότι το θεσμικό πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί για την πρακτική εξειδίκευση της συνταγματικά κατοχυρωμένης διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας των Δήμων και των Περιφερειών, τις κατέστησε στην πράξη κενό γράμμα. Η κεντρική εξουσία προσπάθησε να διαχειριστεί τη δημοσιονομική συγκυρία αλλάζοντας το δημόσιο λογιστικό, σε σημείο που να υπαγορεύει κάθε γραμμή του προϋπολογισμού μας. Δεν σκέφτηκε ότι ακριβώς σε αυτές τις συνθήκες έπρεπε να κινηθεί σε αντίθετη κατεύθυνση και να δώσει χώρο ανάληψης πρωτοβουλιών στις τοπικές κοινωνίες. Ο συγκεντρωτισμός, που έχει οδηγήσει σε μια δυσκίνητη και αναποτελεσματική λειτουργία τη δημόσια διοίκηση και την εξυπηρέτηση του πολίτη, έχει αγγίξει τα όρια του. Είναι επιτακτική ανάγκη να επαναπροσδιοριστεί, ώστε όχι μόνο να διασφαλίζει αλλά και να ενισχύει τη διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των Δήμων και των Περιφερειών, με γνώμονα την αποκέντρωση, βάσει των αρχών της εγγύτητας και της επικουρικότητας. Οι λειτουργίες πρέπει να ασκούνται στο πλησιέστερο στον πολίτη επίπεδο και μόνον εάν αυτό δεν δύναται να τις ασκήσει να επικουρείται από άλλο επίπεδο διοίκησης. Με απλά λόγια, ό,τι μπορεί να κάνει η Αυτοδιοίκηση είναι κατά κανόνα εσφαλμένη επιλογή να αποδίδεται στην κεντρική διοίκηση.
2. Μητροπολιτική Διακυβέρνηση Ο σχετικός διάλογος εξελίσσεται ήδη σε όλο τον κόσμο, για τον ρόλο που αναλαμβάνουν σταδιακά τα μεγάλα αστικά κέντρα στη συνολική διακυβέρνηση, με τη μετεξέλιξή τους από διεκπεραιωτές των κυβερνητικών αποφάσεων σε συνδιαμορφωτές των πρωτοβουλιών και των λύσεων. Στον διεθνή αυτόν διάλογο συμμετέχει ως ισότιμος πλέον εταίρος και η Αθήνα, η οποία είναι επίσης και μέλος ευρωπαϊκών δικτύων πόλεων. Συμμετέχουμε στην οργάνωση C 40 για το κλίμα, στο δίκτυο Eurocities, στο 100 Resilient Cities. Είναι σημαντικό να υπάρξουν τα θεσμικά εργαλεία που θα διευκολύνουν εμπράκτως την άσκηση μητροπολιτικών λειτουργιών στα μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα. Ζητήματα όπως οι περιβαλλοντικές δράσεις, η άσκηση κοινωνικής πολιτικής, η προώθηση της τοπικής ανάπτυξης, ο χωροταξικός σχεδιασμός, δε μπορεί να προσεγγίζονται με αποσπασματικές, ασύντακτα κατακερματισμένες σε πλήθος φορέων, μεθόδους. Ο δήμος Αθηναίων και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και λειτουργεί ήδη προς αυτήν την κατεύθυνση και στο πλαίσιο του μεσοπρόθεσμου αναπτυξιακού σχεδιασμού, για τη μετεξέλιξη της Αθήνας σε διεθνή και βιώσιμη μητρόπολη. 3. Διαβούλευση Η αναδιοργάνωση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, ιδίως σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, για να είναι αποτελεσματική, οφείλει να συμπεριλάβει, ως αναγκαία προϋπόθεση, την παράμετρο της θεσμικής κατοχύρωσης και πρακτικής υλοποίησης διαδικασιών διαβούλευσης με τους τοπικούς φορείς στη λήψη των αποφάσεων. Η διαβούλευση να γίνει ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Διαβούλευση με όλους τους φορείς της πόλης, τα πανεπιστήμια, τα επαγγελματικά επιμελητήρια, τα ιδρύματα, τις υπηρεσίες του Δήμου και φυσικά την κοινωνία των πολιτών. Ως Δήμος Αθηναίων δίνουμε ιδιαίτερη σημασία σε αυτό, υλοποιώντας διαρκώς σχετικές δράσεις διαβούλευσης. Για τις χρήσεις μεγάλης κλίμακας έργων (Σεράφειο) ή τις νέες χρήσεις και λειτουργίες ανακαινισμένων έργων (Δημοτική Αγορά της Κυψέλης), καθώς και στον αναπτυξιακό μας σχεδιασμό, στο Σχέδιο Βιώσιμης Ανάπτυξης του δήμου Αθηναίων (ΣΒΑΑ) που αποτελεί συνέχεια του «Έργο Αθήνα» και χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς πόρους.
Είναι σημαντικό να εξετάσουμε το πώς οι ανοιχτές διαδικασίες διαλόγου με τους πολίτες δύνανται να αποτυπωθούν στο δικαιικό μας σύστημα, ώστε να προσδώσουμε θεσμική κατοχύρωση τόσο στον τρόπο έκφρασης των ιδεών όσο και στον τρόπο αξιοποίησης τους. Κυρίες και κύριοι, Η διοικητική μεταρρύθμιση, η άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων και η δημιουργία ενός σύγχρονου και αναπτυξιακού διοικητικού μηχανισμού, περιλαμβάνει πολλές παραμέτρους, στην βάση των οποίων βρίσκεται η «πολυεπίπεδη διακυβέρνηση». Άλλωστε και ο σχετικός διάλογος είναι σε εξέλιξη και σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο σε άμεση συνάφεια με το νέο ρόλο που θα διαδραματίσουν οι πόλεις, ως κινητήριες δυνάμεις ανάπτυξης, ενίσχυσης της απασχόλησης και καινοτομίας. Σας ευχαριστώ