ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Περιβαλλοντική Εκπαίδευση = μια εκπαίδευση σχετική με το περιβάλλον Διαφορετικές προσεγγίσεις: διαφοροποιούνται ανάλογα με την εποχή, τη φάση του ανθρώπινου πολιτισμού, τη συσσωρευμένη γνώση, τις αναγκαιότητες, την αντίληψη για το περιβάλλον και τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Διαφορετικές αντιλήψεις του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της ΠΕ (σύμφωνα με τη L. Sauvé) Το περιβάλλον ως πρόβλημα Το περιβάλλον ως φυσικός πόρος Το περιβάλλον ως φύση Το περιβάλλον ως βιόσφαιρα Το περιβάλλον ως ο χώρος της καθημερινής μας ζωής Το περιβάλλον ως χώρος της συλλογικής ζωής
Διαφορετικές αντιλήψεις του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της ΠΕ Το περιβάλλον ως περιβαλλοντικό πρόβλημα... που πρέπει να επιλυθεί το βιο-φυσικό περιβάλλον απειλείται από ρύπανση και καταστροφή. Η ΠΕ θα πρέπει να συμβάλλει στην ανάπτυξη γνώσεων, στάσεων, ικανοτήτων και δράσης για τη διατήρηση, την προστασία και την αποκατάστασή του.
Διαφορετικές αντιλήψεις του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της ΠΕ Το περιβάλλον ως φυσικός πόρος... που πρέπει να τον διαχειριστούμε η συλλογική κληρονομιά της φύσης από την οποία εξαρτάται η ποιότητα της ζωής μας εξαντλείται και υποβαθμίζεται Η ΠΕ θα πρέπει να συμβάλλει στην ανάπτυξη γνώσεων, στάσεων, ικανοτήτων και δράσης για συνετή διαχείριση, βιώσιμη ανάπτυξη και δίκαιη κατανομή.
Διαφορετικές αντιλήψεις του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της ΠΕ Το περιβάλλον ως φύση... που πρέπει να την εκτιμήσουμε, να τη σεβαστούμε, να την προστατεύσουμε η «αυθεντική» Φύση από την οποία ο Άνθρωπος έχει απομακρυνθεί. Η ΠΕ θα πρέπει να συμβάλλει στην επανασύνδεσή του με τη Φύση με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του, την προσωπική του ανάπτυξη, αλλά και τη διατήρηση της Φύσης.
Διαφορετικές αντιλήψεις του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της ΠΕ Το περιβάλλον ως βιόσφαιρα... στην οποία θα πρέπει να ζήσουμε όλοι μαζί και επί μακρόν η Γη μας, ένα πλανητικό και κοσμικό υποσύστημα, το οποίο πρέπει να προστατεύσουμε Η ΠΕ θα πρέπει να συμβάλλει στην ανάπτυξη γνώσεων, στάσεων, ικανοτήτων και δράσης για συνετή διαχείριση και προστασία του πλανήτη.
Διαφορετικές αντιλήψεις του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της ΠΕ Το περιβάλλον ως ο χώρος της καθημερινής μας ζωής... που πρέπει να γνωρίσουμε και να φροντίσουμε το περιβάλλον που χρησιμοποιούμε σε καθημερινή βάση, με τις χωρικές, ανθρώπινες, κοινωνικοπολιτισμικές, τεχνολογικές, ιστορικές του διαστάσεις. Η ΠΕ θα πρέπει να συμβάλλει στο να αναπτύξουμε ένα αίσθημα εξοικείωσης και συμμετοχής στο χώρο αυτό και σε μια καλύτερη διαχείρισή του.
Διαφορετικές αντιλήψεις του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της ΠΕ Το περιβάλλον ως ένας χώρος συλλογικής ζωής... που χρειάζεται να βελτιώσουμε και αναπτύξουμε το περιβάλλον, φυσικό και ανθρωπογενές, που μοιραζόμαστε με τους άλλους. Η ΠΕ θα πρέπει να συμβάλλει στο να μάθουμε να το μοιραζόμαστε ισότιμα, να αναγνωρίζουμε και το δικαίωμα των άλλων σε αυτό και να συμμετέχουμε πιο ενεργά σε δράσεις με σκοπό την αλλαγή και τη βελτίωσή του.
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Τρεις κατηγορίες ΠΕ: η τυπολογία του Arthur Lucas (1980-1981) Εκπαίδευση γύρω από το Περιβάλλον. Η έμφαση δίνεται στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης Απόκτηση γνώσεων σχετικών με το περιβάλλον και ικανοτήτων για την απόκτηση αυτών των γνώσεων. Το περιβάλλον αποτελεί το αντικείμενο της μάθησης. Εκπαίδευση μέσα στο Περιβάλλον. Η έμφαση εδώ δίνεται σε μια παιδαγωγική στρατηγική: τη μάθηση έξω από το σχολείο ή τη σχολική τάξη, κοντά και μέσα στη φύση ή στο περιβάλλον της καθημερινής μας ζωής. Το περιβάλλον αποτελεί το χώρο της μάθησης ή μια πηγή μάθησης. Εκπαίδευση για το Περιβάλλον. Η έμφαση εδώ δίνεται στον προσανατολισμό της εκπαίδευσης: να μάθουμε να επιλύουμε ή να προλαμβάνουμε τα περιβαλλοντικά προβλήματα ή να διαχειριζόμαστε καλύτερα τους φυσικούς πόρους Το περιβάλλον γίνεται σκοπός της μάθησης.
Εκπαίδευση γύρω από το περιβάλλον Γνώση/ κατανόηση της φύσης για επιβίωση (προστασία από τη φύση, εκμετάλλευση στοιχείων της φύσης για ποιότητα ζωής) Η γνώση για εξουσία/ εδραίωση της κυριαρχίας του ανθρώπου στη φύση (όπλα: επιστήμη και τεχνολογία) Επιστημονική γνώση σε σχέση με περιβάλλον/ φύση («Διαίρεση» της φύσης σε διαφορετικούς τομείς και κλάδους γνώσης, δεν επιχειρείται συνθετική προσέγγιση)
Εκπαίδευση από και μέσα στο περιβάλλον Παλαιά η ιδέα για την αναγκαιότητα μιας τέτοιας εκπαίδευσης (Locke, Rousseau, Νέα Αγωγή) Ανακάλυψη περιβάλλοντος ως παιδαγωγικού μέσου και εκπαιδευτικής πηγής για αποτελεσματική μάθηση Νέα χρήση του περιβάλλοντος
Εκπαίδευση για το περιβάλλον Η διάσταση που προσδίδει πολιτικό και κοινωνικό βάθος στην ΠΕ, βαρύτητα στην έννοια του πολίτη και στην ευθύνη που φέρει για την ποιότητα του περιβάλλοντος και της ζωής του, και υποκινεί σε κινητοποίηση και δράση στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο για την αντιμετώπιση της οικολογικής κρίσης και την επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων
Οι τρεις κυρίαρχες οπτικές/ προσεγγίσεις της ΠΕ (L. Sauvé) Η περιβαλλοντική προσέγγιση Η προβληματική: η υποβάθμιση του βιο-φυσικού περιβάλλοντος Η ΠΕ αποτελεί: μέσο/ εργαλείο για την επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και την ανάληψη πρωτοβουλίας για το περιβάλλον (παρακινεί, ενισχύει, υποστηρίζει, κάνει πιο αποτελεσματικούς τους άλλους τύπους παρέμβασης) Η ΠΕ γίνεται αντιληπτή ως παράγοντας κοινωνικής αλλαγής, απαραίτητης για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη
Οι τρεις κυρίαρχες οπτικές/ προσεγγίσεις της ΠΕ (L. Sauvé) Η εκπαιδευτική προσέγγιση Η προβληματική: η αποξένωση των ανθρώπων και των κοινωνιών από το περιβάλλον - φυσικό πλαίσιο της ζωής τους Η ΠΕ αποτελεί: βασική διάσταση της συνολικής εκπαίδευσης του ατόμου (ανάπτυξη της αυτονομίας, της κριτικής σκέψης, της δέσμευσης απέναντι στο περιβάλλον, της ισότιμης συμμετοχής στη χρήση των φυσικών πόρων, αλλά και της προστασίας του περιβάλλοντος, ανάπτυξη μιας ηθικής απέναντι στο περιβάλλον και τους άλλους ανθρώπους, επαφή και εκτίμηση της φύσης,...) Η ΠΕ γίνεται αντιληπτή ως παράγοντας για μια ολοκληρωμένη ανάπτυξη του ατόμου, με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του μέσα από τη σχέση του με το περιβάλλον
Οι τρεις κυρίαρχες οπτικές/ προσεγγίσεις της ΠΕ (L. Sauvé) Η παιδαγωγική προσέγγιση Η προβληματική: η ανεπάρκεια των παραδοσιακών μοντέλων διδασκαλίας και μάθησης Η ΠΕ αποτελεί: όχημα για την πρόκληση και την καθιέρωση αλλαγών στην παραδοσιακή εκπαίδευση (μέσα από τη χρήση καινοτόμων προσεγγίσεων της πραγματικότητας, το άνοιγμα του σχολείου στη ζωή, την επίλυση πραγματικών προβλημάτων, την ενεργό συμμετοχή του μαθητή στη διαδικασία της μάθησης, τη συνεργατικότητα στη μάθηση, κλπ.) Η ΠΕ γίνεται αντιληπτή ως παράγοντας εκπαιδευτικής αλλαγής
Η σύγχρονη αντίληψη για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Ενσωματώνει τις δύο διαστάσεις της εκπαίδευσης γύρω από και από και μέσα στο περιβάλλον. αλλά στο πλαίσιο της νέας αντίληψης και φιλοσοφίας για το περιβάλλον, τον τρόπο σφαιρικής και συστημικής θεώρησής του, τη θέση και το ρόλο του ανθρώπου σε αυτό, την αναγκαιότητα αντιμετώπισης της οικολογικής κρίσης και τις διεκδικήσεις του οικολογικού κινήματος και συμπληρωματικά στην τρίτη διάσταση, της εκπαίδευσης για το περιβάλλον
Η σύγχρονη αντίληψη για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Πρόκειται για μια: Διαδικασία η οποία θα οδηγήσει σε κάποιες λύσεις στα προβλήματα που συναρτούν τη σύγχρονη οικολογική κρίση Μακροχρόνια πορεία η οποία, σε συνδυασμό με άλλες δυνάμεις στον κοινωνικό χώρο, θα συμβάλλει στη δημιουργία συνθηκών που θα αποτρέψουν την εμφάνιση ανάλογων κρίσεων στο μέλλον
Η σύγχρονη αντίληψη για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Φορέας αντιλήψεων και πορεία για την επίτευξη ριζοσπαστικών πολιτισμικών αλλαγών, που θα αναδιαρθρώσουν τις οργανωτικές δομές της κουλτούρας που κυοφόρησε την οικολογική κρίση. Αλλαγές όπως: Νέα σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και στη φύση Πολυπλοκότητα και συστημικότητα της περιβαλλοντικής πραγματικότητας Σφαιρική προσέγγιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων Ο περιβαλλοντικά υπεύθυνος και ενεργός πολίτης Ο άνθρωπος σε αμεσότητα με το περιβάλλον του Αλλαγές και μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση
Διαφορετικές απόψεις για την ΠΕ Διασκέψεις δεκαετίας 70 συνέβαλαν καθοριστικά στη διαμόρφωση της έννοιας της ΠΕ Όμως, παρατηρούνται σημαντικές διαφοροποιήσεις στον τρόπο με τον οποίο η ΠΕ μεταφράζεται τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη (διαφορετικές απόψεις)
Διαφορετικές απόψεις για την ΠΕ Η πολυφωνία και η έλλειψη συναίνεσης στην ΠΕ: από άλλους θεωρείται πρόβλημα και από άλλους ζητούμενο Η ύπαρξη διαφορετικών απόψεων για την ΠΕ είναι αναμενόμενη, αφού πίσω από την έννοια υπάρχει πληθώρα ιδεολογιών τόσο για το «περιβάλλον» όσο και για την «εκπαίδευση»
Περιβαλλοντικές ιδεολογίες O Riordan (1981, 1985, 1989) Τεχνοκρατισμός Οικοκεντρισμός
Τεχνοκρατισμός Ανθρωποκεντρική θεώρηση του κόσμου Διαχειριστικές προσεγγίσεις στην ανάπτυξη φυσικών πόρων/ προστασία περιβάλλοντος Διατήρηση του status quo στις υπάρχουσες δομές της κυβερνητικής δύναμης Δύο τάσεις: Α) Διαχείριση του περιβάλλοντος/ προβλήματος Β) Αισιοδοξία / υποστήριξη της αφθονίας
Τεχνοκρατισμός Διαχείριση Συνέχιση της οικονομικής ανάπτυξης Κατάλληλες διαχειριστικές πρακτικές/ νομοθετικές ρυθμίσεις, για να μετριαστεί η χρήση των φυσικών πόρων και να μειωθούν οι επιπτώσεις στο περιβάλλον Δεν χρειάζεται να μετατοπιστεί η πολιτική εξουσία
Τεχνοκρατισμός Αισιοδοξία ή αφθονία Ο άνθρωπος είναι ικανός να βελτιώσει ο ίδιος τη μοίρα του Οι μηχανισμοί της αγοράς και η τεχνολογία θα συμβάλλουν στην υποκατάσταση των φυσικών πόρων Ειδικοί/ επιστήμονες/ εμπειρογνώμονες απαραίτητοι για το ξεπέρασμα της κρίσης
Οικοκεντρισμός Οι κοινωνικές σχέσεις δεν μπορούν να διαχωριστούν από τη σχέση άνθρωπος/ περιβάλλον Οργάνωση αποκεντρωμένων κοινωνιών Η οικονομική ανάπτυξη πρέπει να στοχεύει στην κάλυψη των βασικών αναγκών όλων των ανθρώπων Αναγκαίες ριζοσπαστικές κοινωνικές αλλαγές μαζί με αλλαγές στο ήθος, τον τρόπο ζωής και την πολιτική δύναμη Αντίθετος με μεγάλης κλίμακας τεχνολογία, ειδικούς, κεντρική εξουσία, αντιδημοκρατικές πρακτικές
Οικοκεντρισμός Α) Γαιανισμός (βαθιά οικολογία) Β) Κοινοτισμός (ήπια τεχνολογία, οικοσοσιαλισμός)
Οικοκεντρισμός Γαιανισμός (βαθιά οικολογία) Οικολογικοί και άλλοι φυσικοί νόμοι υπαγορεύουν την ανθρώπινη ηθική Δικαιώματα της φύσης / ισοτιμία με άνθρωπο Αυτο-οργάνωση αλλά και συνεργασία κοινωνιών Βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων
Οικοκεντρισμός Κοινοτισμός (ήπια τεχνολογία, οικοσοσιαλισμός) Ικανότητες συνεργασίας των ανθρώπων / αυτοδιαχειριζόμενες κοινότητες Χρήση της κατάλληλης τεχνολογίας και των επιστημών Συμμετοχή στις υποθέσεις της κοινότητας Δικαιώματα μειονοτήτων
ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Κεντρικός σκοπός της ΠΕ Η διάπλαση «περιβαλλοντικά υπεύθυνων πολιτών» και «περιβαλλοντικά υπεύθυνων κοινωνικών ομάδων»
Ο περιβαλλοντικά υπεύθυνος πολίτης Πολίτης με: οικολογική παιδεία - οικολογική συνείδηση / υπευθυνότητα ενεργό συμμετοχή στο κοινωνικό πεδίο
Ο περιβαλλοντικά υπεύθυνος πολίτης Θα πρέπει να: έχει αντίληψη του συνολικού περιβάλλοντος και να είναι ευαισθητοποιημένος στα περιβαλλοντικά ζητήματα κατανοεί τις λειτουργίες του περιβάλλοντος και τα συνδεδεμένα με αυτό προβλήματα ενδιαφέρεται για το περιβάλλον και να επιθυμεί να συμμετέχει ενεργά στη βελτίωση και την προστασία του έχει αναπτύξει τις απαραίτητες ικανότητες για την αναγνώριση και επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων συμμετέχει ενεργά σε όλα τα επίπεδα με σκοπό την επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων
Ο στόχοι της ΠΕ Περιβαλλοντικοί Εκπαιδευτικοί / παιδαγωγικοί
Επίπεδα περιβαλλοντικών στόχων της ΠΕ 1. Συνειδητοποίηση/ αφύπνιση/ ευαισθητοποίηση 1.1. Να αποκτήσει συνείδηση του περιβάλλοντος 1.2. Να συνειδητοποιήσει το πλέγμα των σχέσεων στο τρίπτυχο Άνθρωπος-Κοινωνία-Περιβάλλον 1.3. Να ευαισθητοποιηθεί για τα περιβαλλοντικά προβλήματα και την αναγκαιότητα ορθής διαχείρισης του περιβάλλοντος
Επίπεδα περιβαλλοντικών στόχων της ΠΕ 2. Γνώσεις 2.1. Να μάθει να ανακαλύπτει το άμεσο περιβάλλον ως το χώρο ζωής του 2.2. Να αποκτήσει γνώσεις για το περιβάλλον ως μια πραγματικότητα παγκόσμια και συστημική 2.3. Να αποκτήσει γνώσεις για τα χαρακτηριστικά των περιβαλλοντικών προβλημάτων, τη διαδικασία επίλυσής τους και τους τρόπους περιβαλλοντικής διαχείρισης
Επίπεδα περιβαλλοντικών στόχων της ΠΕ 3. Στάσεις 3.1. Να αναπτύξει στάσεις που να ευνοούν τη βελτίωση των σχέσεων στο τρίπτυχο Άνθρωπος-Κοινωνία- Περιβάλλον 3.2. Να διασαφηνίσει τις αξίες του σε σχέση με το πλέγμα των σχέσεων στο τρίπτυχο Άνθρωπος-Κοινωνία- Περιβάλλον
Επίπεδα περιβαλλοντικών στόχων της ΠΕ 4. Οι ικανότητες 4.1. Να αναπτύξει δεξιότητες για επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων 4.2. Να αποκτήσει ικανότητες σε σχέση με τη διαχείριση του περιβάλλοντος
Επίπεδα περιβαλλοντικών στόχων της ΠΕ 5. Η συμμετοχή 5.1. Να υιοθετήσει προσωπικούς τρόπους συμπεριφοράς που να είναι σε συμφωνία με τις γνώσεις, τις ικανότητες και τις αξίες που απέκτησε όσον αφορά το πλέγμα των σχέσεων Άνθρωπος-Κοινωνία-Περιβάλλον 5.2. Να αποκτήσει εμπειρία στην ενεργό (ατομική ή συλλογική) συμμετοχή σε σχέδια δράσης που σκοπό έχουν να επιλύσουν περιβαλλοντικά προβλήματα και να διαχειρίζονται με καλύτερο τρόπο τη σχέση μας με το περιβάλλον
Επίπεδα εκπαιδευτικών/ παιδαγωγικών στόχων της ΠΕ Να ανοίξει το σχολείο στη ζωή Να προωθήσει μια διεπιστημονική παιδαγωγική Να ενισχύσει την ενεργό ανάμειξη του μαθητή στη διαδικασία μάθησης Να ευνοήσει τη συνεργατική μάθηση Να παρακινήσει σε μια βιωματική προσέγγιση της πραγματικότητας Να προωθήσει την ανάμειξη σε διαδικασίες επίλυσης πραγματικών προβλημάτων
ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Αρχές της ΠΕ Η ΠΕ είναι η ολοκληρωμένη διαδικασία μιας καινούργιας προσέγγισης των σχέσεων του ανθρώπου με το περιβάλλον, με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα του περιβάλλοντος και η ποιότητα της ζωής Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να διαπνέεται από τις ακόλουθες αρχές:
Αρχές της ΠΕ (περιβαλλοντική σκοπιά) σφαιρική και συστημική θεώρηση του περιβάλλοντος, κατά την οποία τα βιοφυσικά συστατικά του στοιχεία (φυσικά και ανθρωπογενή) είναι σε στενή αλληλοσύνδεση με τα κοινωνικοπολιτισμικά προσέγγιση του περιβάλλοντος τόσο σε τοπικό, όσο και σε περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο ιστορική προσέγγιση του περιβάλλοντος, που να λαμβάνει υπόψη τις διαστάσεις του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος εθνολογική προσέγγιση του περιβάλλοντος, που να λαμβάνει υπόψη της τις κοινωνικές αναπαραστάσεις του περιβάλλοντος και τις πολιτισμικές πλευρές στις σχέσεις των κοινωνικών ομάδων με το περιβάλλον τους μελέτη πραγματικών περιβαλλοντικών προβλημάτων, που να επιτρέπει να αναγνωριστούν τα συμπτώματα και να αποκαλυφθούν οι πραγματικές αιτίες αυτών των προβλημάτων ανάπτυξη ικανοτήτων απαραίτητων για την επίλυση προβλημάτων, τη λήψη αποφάσεων και τη διαχείριση του περιβάλλοντος εξάσκηση στην ενεργό συμμετοχή στην επίλυση των προβλημάτων και στη διαχείριση του περιβάλλοντος στο όραμα μιας ανάπτυξης βιώσιμων κοινωνιών.
Αρχές της ΠΕ (εκπαιδευτική σκοπιά) συνεχής και διαβίου μάθηση, σε όλες τις ηλικίες και σε όλους τους τομείς δραστηριοτήτων ολόπλευρη ανάπτυξη στον άνθρωπο (γνωστική, συναισθηματική, κοινωνική, ηθική, πραξιακή, κ.ά.) ανάπτυξη μιας ηθικής στάσης και ικανότητας (ανάλυσης και διασαφήνισης των αξιών, αντιμετώπισης με κριτικό πνεύμα των κοινά αποδεκτών αξιών) ανάπτυξη ενός πνεύματος επαγρύπνησης και κριτικής σκέψης συνεργατική μάθηση στην επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων ανάπτυξη ικανοτήτων για αλλαγές
Αρχές της ΠΕ (παιδαγωγική σκοπιά) παιδαγωγική του πεδίου προσανατολισμός στην τοπική κοινότητα: ο χώρος της τοπικής κοινότητας μπορεί να αποτελεί τόπο, πηγή, αντικείμενο και σκοπό της μάθησης έμφαση στη συγκεκριμένη και άμεση εμπειρία χωροχρονική και επιστημονική ευλυγισία και αποδέσμευση διεπιστημονικότητα συμμετοχή του υποκειμένου στη διαχείριση της μάθησης συνεργατικότητα
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Χαρακτηριστικά της ΠΕ Η Π.Ε. διακρίνεται από όλες τις υπόλοιπες μορφές εκπαίδευσης με βάση τα ακόλουθα χαρακτηριστικά (Διάσκεψη Τιφλίδας): Είναι προσανατολισμένη στην επίλυση προβλημάτων (μέσα από συνειδητοποίηση του προβλήματος - διασάφηση αιτιών - προσδιορισμό τρόπων επίλυσης - κινητοποίηση - συμμετοχή - δράση) Προσεγγίζει το περιβάλλον και τα περιβαλλοντικά προβλήματα διεπιστημονικά, τόσο σε εννοιολογικό όσο και σε μεθοδολογικό επίπεδο (νέο πεδίο γνώσης - στοιχεία από διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους, τα οποία εξετάζονται στο πλαίσιο του συστήματος στο οποίο εντάσσουμε το πρόβλημα, έμφαση στους συνδυασμούς και τις αλληλεξαρτήσεις, ανάδειξη της συνθετότητας, πολυπλοκότητας και ολότητας της πραγματικότητας).
Χαρακτηριστικά της ΠΕ Επιχειρεί το άνοιγμα του σχολείου στη ζωή (μέσα από τη μελέτη περιβαλλόντων και περιβαλλοντικών προβλημάτων που ενδιαφέρουν άμεσα τον εκπαιδευόμενο, που εντάσσονται στην καθημερινή του ζωή και αφορούν την κοινότητα που είναι ενταγμένος - άνοιγμα των εκπαιδευτικών δομών στη ζωή της κοινότητας) Πρόκειται για μια διαβίου εκπαιδευτική διαδικασία (η περιβαλλοντική πραγματικότητα διαρκώς διαμορφώνεται - η επιστημονική γνώση και οι τεχνολογικές εφαρμογές εξελίσσονται - τα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα αλλάζουν - η Π.Ε. οφείλει να ενσωματώνει όλες τις αλλαγές, προσαρμόζοντας ανάλογα το περιεχόμενο και τις μεθόδους της και παρέχοντας κατάλληλη εκπαίδευση σε όλα τα άτομα, καθ όλη τη διάρκεια της ζωής τους)