THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΜΙΧΑΛΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ DEPUTY MINISTER OF INFRASTRUCTURE, TRANSPORTATION AND NETWORKS TO THE GREEK EU PRESIDENCY SUMMIT «THE SEA OF EUROPE: ROUTING THE MAP FOR ECONOMIC GROWTH» ΤΡΙΤΗ 18 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2014
THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΜΙΧΑΛΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ DEPUTY MINISTER OF INFRASTRUCTURE, TRANSPORTATION AND NETWORKS TO THE GREEK EU PRESIDENCY SUMMIT «THE SEA OF EUROPE: ROUTING THE MAP FOR ECONOMIC GROWTH» ΤΡΙΤΗ 18 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2014 Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί σύνεδροι, ειλικρινά βρίσκομαι με ιδιαίτερη ικανοποίηση σήμερα μαζί σας συμμετέχοντας στη συζήτηση για το πλέον σημαντικό, θεωρώ, θέμα της περιόδου που διανύουμε, αυτό της οικονομικής ανάπτυξης. Είναι σίγουρα ένα θέμα πάντα διαχρονικό, είναι ένα θέμα πάντα σημαντικό, είναι ένα θέμα πάντα επίκαιρο. Σήμερα όμως ίσως είναι σημαντικότερο από κάθε άλλη στιγμή, τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα. Για την Ευρώπη που προσπαθεί να ξαναβρεί τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στην παγκόσμια οικονομία. Να διακρίνει τ ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα, να επενδύσει σε αυτά προς όφελος της οικονομίας της, των Ευρωπαίων πολιτών αλλά και των παραδοσιακών αξιών που αντιπροσωπεύει. Και για την Ελλάδα, που διανύει την πιο σημαντική κρίση της σύγχρονης ιστορίας της. Σ αυτή λοιπόν την τόσο κρίσιμη περίοδο, έχω την τιμή ν απευθύνομαι σ έναν τομέα που αποτελεί καταλύτη για την οικονομική ανάπτυξη στη σύγχρονη επιχειρηματικότητα και πραγματικότητα: Τον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας και των επικοινωνιών, τον τομέα δηλαδή ο οποίος εμπλέκεται σε όλες τις δραστηριότητες της σύγχρονης κοινωνίας. Στον τομέα
στον οποίο στηρίζονται τα πάντα: Οι κυβερνήσεις, οι δημόσιοι φορείς, οι επιχειρήσεις, οι ιδιώτες, εγώ, εσείς, ο καθένας μας ξεχωριστά. Είναι θεωρώ περιττό να επιχειρηματολογήσω πάνω σ αυτό. Είναι αυτονόητο και κοινώς αποδεκτό. Το σημαντικό όμως είναι ότι τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα, αποτελεί σημαντική, ίσως τη σημαντικότερη ευκαιρία και δυνατότητα ανάπτυξης και εδώ πιστεύω ότι πρέπει να εξειδικεύσουμε κάποια πράγματα. Κατ' αρχάς, θεωρώ ότι είναι σε όλους γνωστός ο ανταγωνισμός μεταξύ Αμερικής, Ευρώπης και Ασίας για την επικράτηση στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας. Ένας ανταγωνισμός στον οποίο η Ευρώπη δυστυχώς έχει χάσει πολύ σημαντικό έδαφος κι έχει μείνει σε μη πρωταγωνιστικό ρόλο εδώ και πολλά χρόνια. Εκτός από έναν επιμέρους κλάδο: Αυτό των ψηφιακών επικοινωνιών και ευρυζωνικών συνδέσεων. Είναι όμως αυτός ο επιμέρους κλάδος αυτός που αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημαντικότητα στις μελλοντικές εξελίξεις. Είναι αυτός που έχει επανέλθει στο προσκήνιο και οδηγεί πλέον συνολικά τον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας. Τα δίκτυα νέας γενιάς οδηγούν την διαδικτυακή ανάπτυξη και αποτελούν πυλώνα της ψηφιακής ανάπτυξης. και εδώ η Ευρώπη δεν έχει χάσει το τρένο. Σε πολλά σημεία μάλιστα δείχνει ότι προηγείται των ανταγωνιστών της. Και με δεδομένο ότι η ψηφιακή οικονομία αναπτύσσεται 7 φορές πιο γρήγορα απ όλους τους άλλους τομείς της οικονομίας, οι τεχνολογίες Πληροφορικής Επικοινωνιών, μπορούν ν αποτελέσουν τον άξονα της αναζωογόνησης τόσο της ευρωπαϊκής όσο και της ελληνικής οικονομίας και να οδηγήσουν στο δρόμο της εξόδου από τη σημερινή κρίση. Στην κατεύθυνση λοιπόν αυτή και σ ευρωπαϊκό επίπεδο και σ ελληνικό επίπεδο, υπάρχουν σημαντικότατες πρωτοβουλίες και εξελίξεις. Η Ελληνική Προεδρία έχει στοχεύσει σε πολύ σημαντικά και πρακτικά αποτελέσματα. Ξεκινώντας από τα τεκταινόμενα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι πολύ σημαντικό νομίζω να τονισθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργεί σήμερα έδαφος για αναπτυξιακές και βιώσιμες επενδύσεις στον τομέα των ψηφιακών επικοινωνιών, έχοντας τοποθετήσει στόχους πολύ ψηλά στην 2
ατζέντα των προτεραιοτήτων της και αποβλέποντας σε πολλά ταυτόχρονα οφέλη. Ένας από τους πιο σημαντικούς στόχους που έχουν τεθεί είναι η επίτευξη της ενιαίας ψηφιακής αγοράς μέχρι το 2015. Η ενιαία ψηφιακή αγορά, αναμένεται να οδηγήσει στην τόνωση της ψηφιακής οικονομίας συμβάλλοντας άμεσα στο όραμα, ανάπτυξη και εργασία που έχει τεθεί ως πρωταρχικό μέλημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Το πρώτο βήμα για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος είναι η δημιουργία της ενιαίας αγοράς τηλεπικοινωνιών η οποία αποσκοπεί: Πρώτον, στη συμβολή της δημιουργίας μιας ενιαίας αγοράς με βάση την ελευθερία των παρόχων και καταναλωτών, να λειτουργήσουν χωρίς συνοριακούς περιορισμούς. Δεύτερον, στη διασφάλιση ενός ανοιχτού διαδικτύου αφήνοντας περιθώρια για ανάπτυξη και καινοτομία και τρίτον, στη δημιουργία οικονομιών κλίμακας που θα περάσουν στον τελικό καταναλωτή χωρίς να επηρεάζεται η αποτελεσματικότητα των παρόχων οποιουδήποτε μεγέθους. Η δημιουργία της ενιαίας αγοράς τηλεπικοινωνιών στο σύνολο της επικράτειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θέλω να τονίσω ότι αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα το οποίο επιδρά θετικά και στην αγορά προωθώντας την οικονομική ανάπτυξη αλλά και στους Ευρωπαίους πολίτες, μειώνοντας ευρύτερα το κόστος διαβίωσής τους καθόσον επηρεάζεται οριζόντια από πολλούς τομείς της οικονομίας όπως είναι το εμπόριο, οι μεταφορές, ο τουρισμός, διασυνοριακές αλλαγές και πολλές ακόμα. Θεωρώ ότι θα συμβάλλει επιπλέον καθοριστικά στη δημιουργία ευνοϊκότερων προϋποθέσεων για την υλοποίηση επενδύσεων και περαιτέρω ανάπτυξης των ευρυζωνικών υποδομών. Θυμίζω δε, σε όσους πιθανώς διαφεύγει, ότι έχει πλέον αποδειχθεί πως η αύξηση κάθε ποσοστιαίας μονάδας στη διείσδυση ευρυζωνικών υποδομών, οδηγεί σε αύξηση 1 έως 1,2 μονάδων στο ΑΕΠ της χώρας καθ όσον συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη της καινοτομίας και έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση 3,8% στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων. Ιδιαίτερα δε, σε μια οικονομία όπως είναι η ελληνική, η οποία δε στηρίζεται στη βιομηχανική ή πρωτογενή παραγωγή, αλλά στην παροχή υπηρεσιών. Η συμβολή της διείσδυσης των ευρυζωνικών υποδομών στην 3
οικονομική ανάπτυξη, αποκτά ακόμα μια καθοριστική σημασία. Ειδικότερα όσον αφορά τις υποδομές των ευρυζωνικών δικτύων, αλλά και την πρόσβαση των πολιτών σ αυτές, το ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη θέτει φιλόδοξους στόχους, τόσο για την ευρυζωνική κάλυψη όσο και για τις επιδιωκόμενες ταχύτητες. Ωστόσο, ενώ πραγματοποιούνται ήδη από τις εταιρείες σημαντικές επενδύσεις στον τομέα των επικοινωνιών, φαίνεται ότι πρέπει να ενισχυθούν ακόμα περισσότερο οι προσπάθειες να επιταχυνθεί η εγκατάσταση των ευρυζωνικών συνδέσεων πανευρωπαϊκά. Η προτεινόμενη οδηγία, έχοντας συμπληρώσει ήδη ένα μεγάλο κύκλο διαβούλευσης μεταξύ των κρατών μελών, έχει ωριμάσει και ως νομοθετικό κείμενο. Σημειώνω δε ότι το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συμφώνησαν ήδη σε μια πάρα πολύ σημαντική αλλαγή, στην αλλαγή της νομοθετικής υφής της πρότασης, ήδη από κανονισμό σε οδηγία. Περιμένουμε δε την ίδια θέση να υιοθετήσει σύντομα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η εξέλιξη αυτή πιστεύω ότι διευκολύνει την υιοθέτηση της κοινής θέσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Λαμβάνοντας υπ' όψιν πως το Κοινοβούλιο έχει προωθήσει κάποιες σημαντικές αλλαγές σε πολιτικά ευαίσθητα ζητήματα όπως είναι οι προθεσμίες των αδειών, η αμοιβαιότητα πρόσβασης σε τηλεπικοινωνιακά και άλλα δίκτυα, τα κριτήρια άρνησης της πρόσβασης, ο ρόλος του κοινού σημείου πληροφοριών, θεωρώ ότι είναι αναγκαίο όλα τα δύσκολα σημεία να τ αξιολογήσουμε με τη λογική της οδηγίας, η οποία θα δώσει την απαραίτητη ευελιξία σε όλα τα κράτη μέλη, ώστε τα μέτρα αυτά για την ανάπτυξη των ευρυζωνικών δικτύων και εν γένει τη ευρυζωνικότητας, να προσαρμόζονται κατά περίπτωση στις εθνικές, περιφερειακές αλλά ακόμα και τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Ας εξετάσουμε λοιπόν τι γίνεται στο ελληνικό επίπεδο τώρα. Η παρούσα κυβέρνηση, έχοντας διαγνώσει απολύτως ξεκάθαρα τη σημαντικότητα της ψηφιακής τεχνολογίας, ως κρίσιμο παράγοντα εξόδου από την κρίση και έχοντας την απόλυτη πεποίθηση ότι ταιριάζει στην ελληνική ιδιοσυγκρασία η δημιουργικότητα και η ανάπτυξη της καινοτομίας που απαιτείται για μια πετυχημένη παρουσία στον τομέα αυτόν, έχει τοποθετήσει 4
από νωρίς πολύ ψηλά τη λίστα των προτεραιοτήτων της στην ανάπτυξη τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Θεωρούμε δε ότι ο κλάδος των ψηφιακών επικοινωνιών, αποτελεί την απαραίτητη υποδομή πάνω στην οποία θα βασισθεί η ανάπτυξη όλου του τομέα της τεχνολογίας. Προς αυτή την κατεύθυνση, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, ο Αντώνης Σαμαράς, τόνισε πρόσφατα ότι οι επενδύσεις στην ψηφιακή οικονομία στην Ελλάδα δημιουργούν τις υποδομές για τη νέα ψηφιακή εποχή και ότι η επένδυση στις νέες τεχνολογίες και στην καινοτομία λειτουργεί ως κινητήρια δύναμη για την προώθηση της επιχειρηματικότητας, για την προσέλκυση πρωτογενών και δευτερογενών επενδύσεων. Ανακοίνωσε μάλιστα συγκεκριμένες ενέργειες με συγκεκριμένους στόχους. Βέβαια, επειδή στην Ελλάδα είμαστε, τις δηλώσεις αυτές ακολούθησαν πολλά επικριτικά σχόλια, πολλά εξ αυτών μάλιστα προσπάθησαν να εκμεταλλευθούν το αίσθημα της ανέχειας του ελληνικού λαού λόγω της οικονομικής κρίσης, να δημιουργήσουν μια εικόνα άχρηστης σπατάλης, σε μια περίοδο μάλιστα κατά την οποία μια σημαντική μερίδα Ελλήνων πολιτών, βιώνει πραγματική έλλειψη σημαντικών αγαθών. Κυρίες και κύριοι, είναι βέβαιο πως η συγκεκριμένη αντίδραση έγινε είτε για υποθετικούς λόγους, είτε από άγνοια. Διότι είναι βέβαιο επίσης ότι οι συγκεκριμένες επενδύσεις μπορούν να οδηγήσουν με τον πλέον ασφαλή τρόπο στην οικονομική ανάπτυξη. Τα στοιχεία άλλωστε είναι εμφανή. Τους τελευταίους 12 μήνες, οι νεοφυείς επιχειρήσεις στην Ελλάδα που κινούνται στο χώρο των ψηφιακών τεχνολογιών, γνωστές ως start ups, έχουν αρχίσει να πληθαίνουν, ενώ ταυτόχρονα έχει αρχίσει ν αυξάνεται το επενδυτικό ενδιαφέρον από το εξωτερικό γι αυτές. Σε αυτό το ίδιο διάστημα, οι επενδύσεις που έγιναν προς αυτές ήταν στα επίπεδα των 50 εκατομμυρίων ευρώ ενισχύοντας σαφώς και τις αναπτυξιακές τους προοπτικές και τις θέσεις εργασίας τους. Την ίδια στιγμή που πολλές άλλες ελληνικές επιχειρήσεις είτε κλείνουν είτε μειώνουν τις θέσεις εργασίας τους, οι εταιρείες αυτές, βλέπουμε τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσονται. Έρευνα που έγινε πρόσφατα για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έδειξε ότι τα έσοδα των εταιρειών που ασχολούνται με την ανάπτυξη 5
εφαρμογών για κινητές συσκευές, θα φτάσουν το 2018 τα 63 δισεκατομμύρια ευρώ από τα 17,5 δισεκατομμύρια που βρίσκονται το 2013, ενώ οι θέσεις εργασίας την ίδια χρονιά, θα φτάσουν τα 5 εκατομμύρια, από 1,8 εκατομμύρια που ήταν το 2013. Πώς λοιπόν περιμένουμε η Ελλάδα ν ακολουθήσει αυτή την αναπτυξιακή πορεία του κλάδου της ψηφιακής τεχνολογίας ενώ δεν υπάρχουν οι κατάλληλες ψηφιακές υποδομές; Είμαστε απόλυτα βέβαιοι κυρίες και κύριοι, απόλυτα πεπεισμένοι περί της αναγκαιότητας αυτής. Γι αυτό προχωρούμε με αποφασιστικότητα, με συγκεκριμένα βήματα στην υλοποίησή τους. Σ επικύρωση των παραπάνω, η Ελληνική Προεδρία έχει δημιουργήσει προτεραιότητες και στόχους που αφορούν την πρόταση κανονισμού για την ενιαία αγορά τηλεπικοινωνιών. Κατά τη διάρκειά τής προωθούνται πολύ σημαντικά ευρωπαϊκά νομοθετήματα, όπως για παράδειγμα η οδηγία για τη μείωση κόστους εγκατάστασης διαδικτυακών υποδομών υψηλής ταχύτητας, η ασφάλεια των δικτύων και πληροφοριών. Θεωρούμε ότι είναι υψηλής σημασίας θέμα επομένως για την Ελληνική Προεδρία και αποτελεί η πρόταση του κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, αναφορικά με τη θέσπιση μέτρων για τη δημιουργία της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς γι τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Για την επίτευξη λοιπόν αυτού του στόχου, εκ των βασικών προτεραιοτήτων που έχει η Ελληνική Προεδρία στον τομέα μας, είναι η πρόταση οδηγίας για τη μείωση κόστους εγκατάστασης διαδικτυακών υποδομών υψηλής ταχύτητας. Η πρόταση αυτή θα βοηθήσει σημαντικά την ανάπτυξη των ευρυζωνικών δικτύων που με τη σειρά τους θα βοηθήσουν την ανάπτυξη των αντίστοιχων υπηρεσιών. Πιο συγκεκριμένα: Το κόστος εγκατάστασης υψίρρυθμων ευρυζωνικών συνδέσεων αναμένεται να μειωθεί κατά 25%. Ταυτόχρονα η δράση στο πεδίο αυτό σ επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα συμβάλλει επίσης στην παγίωση της ενιαίας αγοράς. Τα οφέλη για τη χώρα μας, αναμένεται να είναι πολλαπλά. Δε μπορώ να μην αναφέρω στο σημείο αυτό ότι η Ελλάδα αποδεικνύοντας τη σημασία που δίνει τόσο στο αναπτυξιακό αυτό κλάδο της οικονομίας. Έχει εκδηλώσει το ενδιαφέρον της κι έχει εκδώσει Υπουργική 6
Απόφαση για τις εσωτερικές εγκαταστάσεις κτιρίων και κανονισμό για τα τέλη διέλευσης. Παράλληλα, η ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών θα θέσει τις απόψεις της στο μέχρι σήμερα σχέδιο κειμένου του κανονισμού. Στόχος της Ελληνικής Προεδρίας είναι η διαμόρφωση μιας ενιαίας θέσης σ επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η οποία θα δώσει στη συνέχεια τη δυνατότητα να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των εμπλεκομένων στο δεύτερο μισό του 2014 ώστε η σημαντική αυτή ευρωπαϊκή πρωτοβουλία στον τομέα της ανάπτυξης των δικτύων, να υιοθετηθεί το συντομότερο δυνατόν από τα κράτη μέλη, προάγοντας την ευρυζωνικότητα ενός μέσου που αποτελεί εργαλείο ανάπτυξης, ευημερίας, απασχόλησης και για τους πολίτες και για τις επιχειρήσεις. Μια ψηφιακή μεταστροφή είναι θεμελιώδους σημασίας για την Ελλάδα. Αυτό έχει υπογραμμίσει πρόσφατα η Ευρωπαία Επίτροπος. Στην Ελλάδα κυρίες και κύριοι, η παρούσα κυβέρνηση έχει ήδη ξεκινήσει και το εφαρμόζει. Και οι Έλληνες επιχειρηματίες αποδεικνύουν μέχρι σήμερα την πορεία τους, τη στάση τους, το πώς ανταποκρίνονται, ότι μπορούν να τοποθετηθούν ανταγωνιστικά στο παγκόσμιο επιχειρηματικό γίγνεσθαι της ψηφιακής οικονομίας. Αποτελούν για μας τους ηχηρούς πρεσβευτές της χώρας μας στη διεθνή αγορά και αποδεικνύουν μέρα με τη μέρα ότι η εξωστρέφεια μπορεί ν αποτελέσει καταλύτη της οικονομικής ανάπτυξης των ελληνικών επιχειρήσεων. Αυτό που θέλω σήμερα με την παρουσία μου εδώ να σας διαβεβαιώσω είναι ότι γνωρίζουμε καλά τις αξιέπαινες προσπάθειες που καταβάλλει ο ιδιωτικός τομέας στη χώρα μας. Γνωρίζουμε καλά τις προσπάθειες που καταβάλλει ν αντεπεξέλθει στην πρωτοφανή οικονομική κρίση. Να επιχειρεί. Να δημιουργεί προστιθέμενη αξία και ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες. Ν αντιπαρέρχεται τα οικονομικά προβλήματα και τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, τις πεπαλαιωμένες λογικές και αντιλήψεις του Ελληνικού Δημοσίου. Και γνωρίζουμε και αναγνωρίζουμε την αντοχή και την υπομονή που απαιτείται γι αυτό. Γνωρίζουμε επιπλέον ότι για την αλλαγή αυτού του 7
κλίματος, απαιτούνται θεσμικές αλλαγές, τολμηρές παρεμβάσεις, οι οποίες θ αποτελέσουν το σύμμαχο των επιχειρηματικών προσπαθειών στην κατεύθυνσή τους για ανάπτυξη. Αυτό επίσης που θέλω να πω είναι ότι η αποφασιστικότητά μας να υλοποιήσουμε αυτές τις απαιτούμενες αλλαγές και παρεμβάσεις με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Για το καλό όλων μας, για την πρόοδο της χώρας μας, για την ενωμένη Ευρώπη. Είναι συγκεκριμένες και στοχευμένες. Εύχομαι λοιπόν και πιστεύω ότι με μια στενή συνεργασία όλων μας, μπορούμε να καταφέρουμε πολύ σημαντικά αποτελέσματα. Μπορούμε να πραγματοποιήσουμε σταθερά βήματα προόδου στην ψηφιακή εποχή και μέσα στο εξάμηνο της Ελληνικής Προεδρίας. Με συνέχεια και συνέπεια, αλλά κυρίως και μετά από αυτό, μπορούμε να υλοποιήσουμε τους στόχους μας. Γιατί είναι στόχοι εθνικοί, είναι στόχοι ευρωπαϊκοί. Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. 8