Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Π. Πρίνος Εργαστήριο Υδραυλικής, Τµήµα Πολιτικών Μηχ. Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης KEYWORDS : Ολοκληρωµένη ιαχείριση, Παράκτια Ζώνη, Ανασκόπηση, Στρατηγική ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται συνοπτικά η σύσταση του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 30 η ς Μαίου 2002 σχετικά µε την εφαρµογή στην Ευρώπη της ολοκληρωµένης διαχείρισης των παρακτίων ζωνών (Ο ΠΖ). Η Ευρωπαϊκή Σύσταση για την Ο ΠΖ περιλαµβάνει έξι κεφάλαια εκ των οποίων τα δύο που αναφέρονται στην Εθνική Ανασκόπηση ( National Stocktaking) και Εθνική Στρατηγική είναι τα πλέον σηµαντικά. Περιγράφονται τα µέτρα και οι δράσεις που έχουν ληφθεί για την εφαρµογή της σύστασης τόσο κεντρικά όσο και σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προτείνονται ανάλογες δράσεις για την εφαρµογή της σύστασης στη χώρα µας. EUROPEAN RECOMMENDATION FOR THE INTEGRATED COASTAL ZONE MANAGEMENT AND ITS IMPLEMENTATION IN GREECE P. Prinos Hydraulics Laboratory, Dept. of Civil Eng. Aristotle University of Thessaloniki KEYWORDS : Integrated Management, Coastal Zone, Stocktaking, Strategy SUMMARY The EU Recommendation concerning the implementation of integrated coastal zone management in Europe is presented. It includes six main chapters and two of them, referring to the National Stocktaking and the National strategy, are the most significant. The work and actions taken at a European level as well as at various EU countries for implementing the recommendation are discussed and similar actions for Greece are proposed. Heleco 05, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-6 Φεβρουαρίου 2005 1

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται συνοπτικά η σύσταση του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 30 η ς Μαίου 2002 σχετικά µε την εφαρµογή στην Ευρώπη της ολοκληρωµένης διαχείρισης των παρακτίων ζωνών (Ο ΠΖ). Επίσης περιγράφονται τα µέτρα και οι δράσεις που έχουν ληφθεί για την εφαρµογή της σύστασης τόσο κεντρικά όσο και σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προτείνονται ανάλογες δράσεις για την εφαρµογή της σύστασης στη χώρα µας. 2. Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ Ο ΠΖ Η Ευρωπαϊκή Σύσταση για την Ο ΠΖ {1} περιλαµβάνει έξι κεφάλαια στα οποία περιγράφονται τα εξής : (1) Κεφάλαιο Ι: Μία Στρατηγική Προσέγγιση Το κεφάλαιο αυτό περιγράφει τα βασικά στοιχεία µίας στρατηγικής προσέγγισης της διαχείρισης των παράκτιων ζωνών, που θα πρέπει να υιοθετήσουν τα κράτη µέλη, όπως η προστασία του παράκτιου περιβάλλοντος, µε βάση την προσέγγιση ανά οικοσύστηµα, ή αναγνώριση της απειλής που συνιστούν οι κλιµατικές αλλαγές για τις παράκτιες ζώνες, τα κατάλληλα και οικολογικώς υπεύθυνα µέτρα προστασίας των ακτών, η παροχή βιώσιµων οικονοµικών ευκαιριών και επιλογών απασχόλησης κ.λ.π. (2) Κεφάλαιο ΙΙ: Αρχές Το κεφάλαιο αυτό περιγράφει τις βασικές αρχές της Ο ΠΖ που θα πρέπει να εφαρµόζονται κατά τη χάραξη εθνικών στρατηγικών και το σχεδιασµό µέτρων. (3) Κεφάλαιο ΙΙΙ: Εθνική Ανασκόπηση ( National Stocktaking ) Περιγράφονται τα χαρακτηριστικά µίας ανασκόπησης που θα πρέπει τα κράτη µέλη να διεξάγουν έτσι ώστε να γίνει ανάλυση των κύριων παραγόντων, νόµων και θεσµών που επηρεάζουν τη διαχείριση της παράκτιας ζώνης και να αναπτυχθεί µετά εθνική στρατηγική για την εφαρµογή των αρχών της Ο ΠΖ. Επειδή η ανασκόπηση αυτή αποτελεί το βασικό στοιχείο για την χάραξη µιας εθνικής στρατηγικής παρουσιάζονται παρακάτω οι βασικοί άξονες µιας τέτοιας ανασκόπησης. (α) να εξετάζει τους ακόλουθους τοµείς και πεδία (χωρίς ωστόσο να περιορίζεται σε αυτά: αλιεία και υδατοκαλλιέργεια, µεταφορές, ενέργεια, διαχείριση πόρων, προστασία των ειδών και των βιοτόπων, πολιτιστική κληρονοµιά, απασχόληση, περιφερειακή ανάπτυξη τόσο σε αγροτικές όσο και σε αστικές περιοχές, τουρισµό και αναψυχή, βιοµηχανία και ορυχεία, διαχείριση των αποβλήτων, γεωργία και εκπαίδευση. (β) να καλύπτει το σύνολο των επιπέδων της διοίκησης. (γ) να αναλύει τα ενδιαφέροντα, το ρόλο και τις ανησυχίες των πολιτών, των µη κυβερνητικών οργανώσεων και του επιχειρηµατικού τοµέα. (δ) να εντοπίζει σχετικές διαπεριφερειακές οργανώσεις και δοµές συνεργασίας και (ε) να διεξάγει ανασκοπήσεις της εφαρµοστέας πολιτικής και των εφαρµοστέων νοµοθετικών µέτρων. (4) Κεφάλαιο IV: Εθνικές Στρατηγικές Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται οι κατευθυντήριες γραµµές µιας εθνικής στρατηγικής, που µπορεί να αφορά ειδικά την ή να αποτελεί µέρος γεωγραφικά ευρύτερης Heleco 05, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-6 Φεβρουαρίου 2005 2

στρατηγικής για την προαγωγή της ολοκληρωµένης διαχείρισης µιας ευρύτερης περιοχής. Η στρατηγική αυτή θα πρέπει, µεταξύ άλλων (α) να προσδιορίζει τους ρόλους των διαφόρων διοικητικών φορέων της χώρας ή περιφέρειας που έχουν αρµοδιότητες σχετικές µε την, (β) να προσδιορίζει τον κατάλληλο συνδυασµό µέσων για την εφαρµογή των αρχών της Ο ΠΖ, (γ) να αναπτύσσει ή να διατηρεί την εθνική, περιφερειακή ή τοπική νοµοθεσία σχετικά µε τις θαλάσσιες και χερσαίες περιοχές της παράκτιας ζώνης, (δ) να προσδιορίζει µέτρα για πρωτοβουλίες «από την βάση προς τα πάνω» ( bottom-up initiatives) και για τη συµµετοχή του κοινού, (ε) να προσδιορίζει πηγές χρηµατοδότησης πρωτοβουλιών για την Ο ΠΖ, (στ) να συµπεριλαµβάνει κατάλληλα συστήµατα παρακολούθησης και διάδοσης πληροφοριών στο κοινό σχετικά µε την παράκτια ζώνη τους. (5) Κεφάλαιο V: Συνεργασία Το κεφάλαιο αυτό αναφέρεται σε θέµατα διακρατικών συνεργασιών και συνεργασιών µε τα κοινωνικά όργανα µε σκοπό την υλοποίηση µιας κοινής προσέγγισης για τη Ο ΠΖ. (6) Κεφάλαιο VI: Υποβολή Εκθέσεων και αναθεώρηση Τα κράτη µέλη θα πρέπει να υποβάλουν έκθεση σχετική µε την εφαρµογή της σύστασης το 2006 που θα πρέπει να περιλαµβάνει µεταξύ άλλων τα αποτελέσµατα των εθνικών ανασκοπήσεων και την στρατηγική που προτείνεται σε εθνικό επίπεδο για την Ο ΠΖ. 3. ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΡΑΣΕΙΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ Με βάση τα συµπεράσµατα του 1 ου Ευρωπαϊκού Φόρουµ που διεξήχθη στην Vila Joyasa της Ισπανίας {2} συγκροτήθηκε µια οµάδα ειδικών από τις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την υποστήριξη της εφαρµογής της Σύστασης. υστυχώς η χώρα µας δεν εκπροσωπείται στην οµάδα αυτή. Στην πρώτη συνάντηση της οµάδας αυτής τον Οκτώβριο του 2002 στις Βρυξέλες συγκροτήθηκαν δύο οµάδες εργασίες µε σκοπό (α) να προετοιµάσου «οδηγίες» για το κεφάλαιο ΙΙΙ της Σύστασης (Εθνική Ανασκόπηση) και (β) να προτείνουν δείκτες (indicators) για να εκτιµηθεί η πρόοδος στην ολοκληρωµένη ανάπτυξη µιας παράκτιας ζώνης και επίσης να εκτιµηθεί η πρόοδος στην εφαρµογή της Ο ΠΖ. Οι γενικές κατευθύνσεις που θα πρέπει να ακολουθηθούν για την επιτυχία της Εθνικής Ανασκόπησης έτσι ώστε η τελευταία να αποτελέσει τη βάση για τη διαµόρφωση µιας Εθνικής Στρατηγικής είναι {3}: (α) Η περιγραφή των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονοµικών χαρακτηριστικών όπως επίσης και των φυσικών πόρων της παράκτιας ζώνης. (β) Η περιγραφή των κύριων νόµων και θεσµών που διέπουν τη διαχείριση της παράκτιας ζώνης σε διάφορους τοµείς και επίπεδα (εθνικό, περιφερειακό, τοπικό κ.λ.π.) (γ) Η καταγραφή των ενδιαφεροµένων φορέων και ο προσδιορισµός του ρόλου τους των ενδιαφερόντων τους και των προβληµάτων τους. (δ) Η ανάλυση της αλληλεπίδρασης νόµων, θεσµών, ενδιαφερόντων σε διάφορα επίπεδα και των προβληµάτων που δηµιουργούνται στην Ο ΠΖ. Η δεύτερη οµάδα εργασίας έχει προτείνει {4} έναν δείκτη που δείχνει την πρόοδο που έχει γίνει στην εφαρµογή της Ο ΠΖ µε 26 κριτήρια (επίπεδα) που µπορούν να θεωρηθούν σαν επιµέρους δείκτες σε µια διαδικασία «βήµα προς βήµα» (Πίνακας 1). Τα βήµατα εξασφαλίζουν µια απλοποίηση µιας πολύπλοκης και δυναµικής διαδικασίας. Heleco 05, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-6 Φεβρουαρίου 2005 3

ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Σύνολο εικτών για την µέτρηση της προόδου στην Ο ΠΖ Φάση ράση Περιγραφή Eθνικό Περιφερε ιακό Ι: Βασική υποδοµή για την Ο ΠΖ ΙΙ: Ύπαρξη πλαισίου για την Ο ΠΖ ΙΙΙ:Ύπαρξη κάθετης και οριζόντιας ολοκλήρωσης µεταξύ φορέων παράκτιου σχεδιασµού και διαχείρισης. Στη λήψη αποφάσεων Τοπικό 2000 2005 2000 2005 2000 2005 1 Μερική διαχείριση της παράκτιας ζώνης ναι ναι ναι ναι ναι ναι 2 Αποφάσεις για σχεδιασµό και διαχείριση ακτής βασίζονται σε γενικές νοµικές διατάξεις. 3 Θέµατα της παράκτιας ζώνης και θαλασσίων περιοχών παρακολουθούνται συστηµατικά. 4 Ο Σχεδιασµός για την ακτή περιλαµβάνει την πρόβλεψη για προστασία ευαίσθητων περιοχών. 5 Χρηµατοδότηση είναι δυνατή για την εφαρµογή παράκτιων διαχειριστικών σχεδίων. 6 Υπάρχουσες διατάξεις προσαρµόζονται και συνδυάζονται για θέµατα σχεδιασµού και διαχείρισης στην ακτή. 7 Εξειδικευµένα προγράµµατα εκτελούνται που περιέχουν στοιχεία Ο ΠΖ 8 Έχει γραφεί Τεχνική Έκθεση για την «κατάσταση της ακτής» µε την προοπτική της επανάληψής της κάθε 5 ή 10 χρόνια. 9 Ένα σχέδιο παράκτιας διαχείρισης µε µακροπρόθεσµη προοπτική έχει αναπτυχθεί και έχει επιλεγεί µία στρατηγική εφαρµογής του. 10 Έχει αναπτυχθεί µία στρατηγική για την Ο ΠΖ που λαµβάνει υπόψη την αλληλεξάρτηση και διαφορά των φυσικών διαδικασιών και των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων. 11 Υπάρχει µία στρατηγική βιώσιµης ανάπτυξης που περιλαµβάνει την αρχή της πρόληψης και την προσέγγιση του οικοσυστήµατος και πραγµατεύεται την παράκτια περιοχή σαν ξεχωριστή και ανεξάρτητη οντότητα. 12 Όλες οι σχετικές οµάδες µε την διαδικασία λήψης απόφασης στα πλαίσια της Ο ΠΖ έχουν αναγνωρισθεί και συµµετέχουν. 13 Επαρκές ανθρώπινο δυναµικό µε ειδική ευθήνη για την Ο ΠΖ έχει τοποθετηθεί σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης (από την κυβέρνηση µέχρι την τοπική κοινωνία). 14 Ροή πληροφορίας για την Ο ΠΖ από εθνικό σε τοπικό επίπεδο και ανάποδα φθάνει στα κατάλληλα άτοµα σε κάθε επίπεδο διοίκησης. όχι ναι όχι ναι όχι ναι όχι ναι ναι ναι ναι ναι όχι ναι ναι ναι ναι ναι όχι ναι όχι ναι όχι ναι όχι ναι ναι ναι ναι ναι όχι ναι ναι ναι ναι ναι όχι ναι όχι ναι ναι ναι όχι ναι όχι όχι όχι όχι όχι όχι όχι ναι όχι ναι Heleco 05, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-6 Φεβρουαρίου 2005 4

λήψη αποφάσεων συµµετέχουν ενδιαφερόµενοι και Παράκτιες Κοινότητες. IV:Αποδοτικός, Συµµετοχικός, Ολοκληρωµένος Σχεδιασµός και ιαχείριση. V:Πλήρης εφαρµογή της Ο ΠΖ 15 Υπάρχει επαρκής υποστήριξη και συµµετοχή οργάνων διοίκησης σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο που επιτρέπει και βελτιώνει την συνεργασία. 16 Παραδείγµατα βέλτιστης εφαρµογής Ο ΠΖ υπάρχουν και χρησιµοποιούνται σε ειδικές περιπτώσεις. 17 Επιστηµονική και Τεχνική Πληροφορία γίνεται εύχρηστη µε κατανοητό τρόπο για να βοηθάει τους πολίτες χωρίς να χάνει την συνεκτικότητά της και την εγκυρότητα της. 18 Επαρκείς µηχανισµοί υπάρχουν που επιτρέπουν στο κοινό (πολίτες) να έχει συµµετοχικό και αποφασιστικό ρόλο στην λήψη αποφάσεων για την Ο ΠΖ. 19 Υπάρχει συστηµατική συνεργασία σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. 20 Υπάρχουν αποδοτικοί τρόποι για την επίλυση διαφορών µεταξύ ενδιαφεροµένων. 21 Ένα σύνολο δεικτών χρησιµοποιείται για την εκτίµηση της βιώσιµης ανάπτυξης της ακτής. 22 Υπάρχει µία µακροπρόθεσµη οικονοµική υποχρέωση για την εφαρµογή της Ο ΠΖ. 23 Μία εκτίµηση της προόδου για βιώσιµη ανάπτυξη γίνεται σε συνεχή βάση. 24 Η παρακολούθηση της παράκτιας ζώνης διαβλέπει µία θετική τάση για µεγαλύτερη βιωσιµότητα της ακτής, των παράκτιων ενδιαιτηµάτων και της βιοποικιλότητας. 25 Όλες οι παραπάνω δράσεις έχουν εφαρµοσθεί, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή σε προβληµατικές περιοχές. 26 Αυτόµατη έναρξη της επανεκτίµησης της προόδου εφαρµογής Ο ΠΖ. όχι όχι όχι ναι όχι ναι όχι ναι όχι όχι όχι όχι όχι όχι όχι ναι όχι ναι όχι όχι όχι όχι όχι ναι όχι όχι όχι ναι όχι ναι όχι όχι όχι όχι όχι ναι Heleco 05, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-6 Φεβρουαρίου 2005 5

Επίσης ένα δεύτερο σύνολο δεικτών αναφέρεται στη πρόοδο που έχει γίνει για την βιώσιµη ανάπτυξη της παράκτιας ζώνης και εκτιµά την γενική κατάσταση της παράκτιας ζώνης και την τάση της για βιωσιµότητα ή όχι (Πίνακας 2). Οι δείκτες αυτοί είναι αντιπροσωπευτικοί ενός µεγάλου εύρους παραµέτρων (περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονοµικών) και µπορούν να βοηθήσουν στη διαµόρφωση µιας εθνικής στρατηγικής για την Ο ΠΖ. Για επτά κύρια θέµατα της Σύστασης που σχετίζονται µε την στρατηγική προσέγγισης της διαχείρισης των παράκτιων ζωνών προτείνονται 33 δείκτες που µπορούν να εφαρµοσθούν σε 4 επίπεδα (Ευρωπαϊκό, Εθνικό, Περιφερειακό και Τοπικό). Η λεπτοµερής περιγραφή, το περιεχόµενο και η ανάπτυξη των προτεινόµενων δεικτών είναι ακόµη σε εξέλιξη και το τελικό πλαίσιο εφαρµογής αναµένεται να είναι έτοιµο στα µέσα του 2004. 4. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Η διεξαγωγή της ανασκόπησης στη χώρα µας έχει καθυστερήσει σηµαντικά σε αντίθεση µε άλλα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ηνωµένο Βασίλειο, Ισπανία) που η ανασκόπηση βρίσκεται σε τελευταία στάδια και σε απαραίτητες τεχνικές εκθέσεις που πρόκειται να παραδοθούν το 2004. Από το ΥΠΕΧΩ Ε έχει εγκριθεί το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Παράκτιο Χώρο το οποίο όµως δεν είναι αρκετό αφού, όπως άλλωστε αναφέρεται και στη σύσταση, ο χωροταξικός σχεδιασµός των πόλεων και της υπαίθρου και η χρήση γης έχουν µόνο δευτερεύουσα σηµασία στην ολοκληρωµένη ανάπτυξη των παράκτιων ζωνών, Πριν περιγραφούν οι προτάσεις για την µεθοδολογία και διαχείριση της ανασκόπησης που θα πρέπει να ακολουθηθούν γίνεται µια σύντοµη αναφορά σε ανάλογες προσπάθειες που έχουν ξεκινήσει και βρίσκονται στο τέλος τους σε άλλες χώρες και συγκεκριµένα στο Ηνωµένο Βασίλειο και την Ισπανία. Στο Ηνωµένο Βασίλειο η ανασκόπηση επικεντρώνεται στην ανάλυση του θεσµικού πλαισίου και στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για την διαχείριση της παράκτιας ζώνης. Η κυβέρνηση και το αρµόδιο υπουργείο {5} έχει δώσει την διαχείριση του έργου σε οµάδα που περιλαµβάνει διάφορες ειδικότητες σχετικές µε το αντικείµενο και µε σκοπό τον καθορισµό του επιπέδου ολοκλήρωσης στο υπάρχον πλαίσιο διαχείρισης της παράκτιας ζώνης και των εµποδίων που προκαλούν προβλήµατα στην ολοκληρωµένη διαχείριση. Η µεθοδολογία για την επίτευξη των στόχων του προγράµµατος περιλαµβάνει (α) Βιβλιογραφική ανασκόπηση, (β) ιάλογο µε τους ενδιαφερόµενους ( stakeholders ) από όπου θα γνωστοποιηθούν οι κύριες οµάδες ενδιαφεροµένων, το ενδιαφέρον των ενδιαφεροµένων (µέσω ερωτηµατολογίων και συνεντεύξεων) και ή επιρροή των ενδιαφεροµένων στην εφαρµογή της Ο ΠΖ, (γ) Τοπικές µελέτες, (δ) Ηµερίδες µε την συµµετοχή των ενδιαφεροµένων φορέων και (ε) Εκθέσεις και Άρθρα. Στην Ισπανία η Ανασκόπηση έχει οργανωθεί σε περιφερειακό, τοπικό επίπεδο και η συλλογή των πληροφοριών θα εξασφαλίσει µια συνολική εικόνα σε εθνικό επίπεδο {6}. Σε περιφερειακό, τοπικό επίπεδο συλλέγονται δεδοµένα για το φυσικό, παράκτιο περιβάλλον και τα κοινωνικά, οικονοµικά χαρακτηριστικά του για την περιγραφή και εκτίµηση των φυσικών πόρων, παράκτιων προβληµάτων και της φέρουσας ικανότητας του περιβάλλοντος. Η εκτίµηση αυτή γίνεται µέσω ενός συνόλου «µονάδων διαχείρισης» (management units) που έχουν ορισθεί από εθνικά και περιφερειακά όργανα διοίκησης. Σε κάθε «µονάδα διαχείρισης» τα ενδιαφέροντα και οι απόψεις των κατοίκων και µη κυβερνητικών οργανισµών θα συµπεριληφθούν µέσω ενός ερωτηµατολογίου. Οι βασικοί νόµοι και θεσµοί που σχετίζονται µε την διαχείριση της παράκτιας ζώνης, ο ρόλος των ενδιαφεροµένων φορέων, και η αλληλεπίδραση µεταξύ τους αναλύονται µέσω ενός «συνόλου παράκτιων δράσεων» (set of coastal actions). Το σύνολο αυτών των παράκτιων δράσεων έχει προσδιορισθεί επίσης στα όργανα διοίκησης και περιλαµβάνει όλες Heleco 05, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-6 Φεβρουαρίου 2005 7

τις σχετικές δραστηριότητες στην. Για κάθε «παράκτια δράση» αναλύεται το υπάρχον οικονοµικό, διοικητικό και θεσµικό πλαίσιο και εκτιµάται το επίπεδο ολοκλήρωσης των νόµων, θεσµών και ενδιαφεροµένων φορέων. Στην Ελλάδα, για την επίλυση των στόχων της εθνικής ανασκόπησης όπως περιγράφηκαν προηγούµενα, προτείνονται άµεσα και υπό την αιγίδα του αρµόδιου Υπουργείου, να ακολουθηθούν οι παρακάτω ενέργειες: (α) η σύσταση και δράση ενός «δικτύου» εργαστηρίων και ερευνητικών οµάδων ΑΕΙ και ερευνητικών ινστιτούτων (π.χ. ΕΛΚΕΘΕ) που ασχολούνται µε θέµατα παράκτιας έρευνας που θα έχει την ευθύνη για την καταγραφή του φυσικού κοινωνικού και οικονοµικού παράκτιου περιβάλλοντος και την δυνατότητα για επιπρόσθετη έρευνα, αν χρειασθεί, έτσι ώστε τα αποτελέσµατα που θα προκύψουν να είναι αξιοποιήσιµα. Στην κατεύθυνση αυτή µπορεί να αξιοποιηθεί το υπάρχον Ελληνικό δίκτυο Παράκτιας Έρευνας (Ε ΙΠΕ) το οποίο αποτελείται από 24 εργαστήρια ελληνικών ΑΕΙ και Ερευνητικών Ινστιτούτων και καλύπτει όλα τα βασικά αντικείµενα έρευνας της παράκτιας ζώνης {7}. (β) η σύσταση και δράση ενός «δικτύου» φορέων πολιτικής που θα καλύπτει όλα τα επίπεδα (εθνικό, περιφερειακό και τοπικό) διοίκησης µε σκοπό τη καταγραφή των νόµων, µέτρων και διατάξεων σχετικών µε την. (γ) η σύσταση και δράση ενός «δικτύου» πολιτών, τελικών χρηστών, µη κυβερνητικών οργανώσεων και επιχειρήσεων (ξενοδοχεία, ιχθυοκαλλιέργειες, κλπ.) που θα καταγράφει τα ενδιαφέροντα, το ρόλο και τις δραστηριότητες των παραπάνω οµάδων στη. Τα τρία παραπάνω δίκτυα θα πρέπει να αλληλεπιδρούν µεταξύ τους, να µην ενεργούν ανεξάρτητα και να επιλέξουν µία οµάδα συντονισµού και έναν έµπειρο συντονιστή που θα επιβλέπει την οµαλή εξέλιξη του έργου. Η συντονιστική οµάδα θα συνεισφέρει στη διαχείριση του έργου, θα προσφέρει συµβουλές και οδηγίες για την επίτευξη των στόχων της εθνικής ανασκόπησης, των τελικών αποτελεσµάτων, των αναγκαίων πληροφοριών και τεχνικών συµβουλών και θα παρακολουθεί την πρόοδο του έργου µέσα από τακτές συναντήσεις κατά τη διάρκεια της ανασκόπησης. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. European Parliament and Council Recommendation concerning the implementation of Integrated Coastal Zone Management in Europe (http://www.europa.eu.int/comm/environment/iczm/) 2. First European High Level Forum on Community Strategies for ICZM, La Vila Joiosa, (www.gizc.com ) 3. National stocktaking for ICZM- Guidance (http://www.europa.eu.int/comm/environment/iczm/) 4. Measuring sustainable development on the Coast (http://www.europa.eu.int/comm/environment/iczm/) 5. ICZM in UK: a stocktake- final report (www.defra.gov.uk/envrionment/marine/iczm/) 6. Development of a National stocktaking of information applicable to integrated coastal zone management (DNS-ICZM): A methodological Approach-Spain (http://www.europa.eu.int/comm/environment/iczm/) 7. Ελληνικό ίκτυο για την παράκτια ερευνα (http://www.ncmr.gr/hencore) Heleco 05, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-6 Φεβρουαρίου 2005 8

ΠΙΝΑΚΑΣ 2 : είκτες Βιώσιµης Παράκτιας Ζώνης Πρόκληση Ν ο είκτης Ευρωπαϊκό Εθνικό Περιφερειακό Τοπικό Πηγές εδοµένων 1 Περιοχή οικιστικής ανάπτυξης Χ Χ Χ Χ CORINE Περιορισµός της 2 Ποσοστό πληθυσµού που ζεί EUROSTAT Στατ/ ανάπτυξης σε µη στην αναπτυχθείσα παράκτια περιοχή 3 Πυκνότητα πληθυσµού στην EUROSTAT Στατ/ 4 Ρυθµός ανάπτυξης της αρχικά µη CORINE αναπτυχθείσας γης 5 Κυκλοφοριακός όγκος στις Στατ. βασικές οδικές αρτηρίες της παράκτιας ζώνης 6 Αριθµός παράκτιων αποβάθρων και αγκυροβολίων Παρακ. 7 Ρυθµός κάλυψης γης από Χ Χ Χ Χ CORINE Προστασία, ενδυνάµωση φυσικής και πολιτιστικής ποικιλότητας Προώθηση και υποστήριξη δυναµικής και βιώσιµης οικονοµίας για την εντατικές καλλιέργειες 8 Ποσοστό παράκτιας ζώνης (γη και θάλασσα) που προστατεύεται για λόγους κληρονοµιάς, φυσικού κάλλους και αρχιτεκτονικής 9 Ρυθµός απωλειών ή καταστροφών σε προστατευόµενες περιοχές 10 Μεταβολή σηµαντικών παράκτιων και θαλάσσιων ενδιαιτηµάτων και ειδών 11 Όγκος εµπορευµάτων στα λιµάνια 12 Αναλογία ναύλων µικρής διάρκειας 13 Ρυθµός µεταβολής της απασχόλησης κατά τοµέα στην 14 Κατά κεφαλή δαπάνες στον τουρισµό 15 Εκατοστιαία µεταβολή του αριθµού επισκεπτών στη 16 Ρυθµός εποχιακών µεταβολών στην τουριστική απασχόληση NATURA 200 CORINE &NATURA Wetlands Int. Heleco 05, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-6 Φεβρουαρίου 2005 9 /Παρακ. Παρακ./Ερευνα EUROSTAT Στατ. Χ Χ Στατ. Χ Χ Χ Στατ. Χ Χ Στατ. Χ Χ Χ Χ EUROSTAT Στατ. Χ Χ Χ Στατ.

Εξασφάλιση για την καθαρότητα των ακτών και την µη ρύπανση των παράκτιων νερών Μείωση του κοινωνικού αποκλεισµού στις παράκτιες κοινότητες Χρήση φυσικών πόρων µε σύνεση Εξασφάλιση για κατάλληλη και οικολογική παράκτια προστασία 17 Ρυθµός ανάπτυξης του βιώσιµου τουρισµού στη 18 Αριθµός και όγκος θαλάσσιων πετρελαιοκηλίδων 19 Βαθµός συµµόρφωσης µε τα µικροβιολογικά στάνταρντς της οδηγίας για νερά λουόµενων 20 Βαθµός συµµόρφωσης µε την οδηγία για τα νερά όστρακοκαλλιεργειών 21 Συγκέντρωση θρεπτικών στα παράκτια νερά 22 Όγκος απορριµµάτων σε παράκτιες περιοχές και εκβολές ποταµών 23 είκτης κοινωνικής στέρησης στην 24 Μέσο εισόδηµα ανά νοικοκυριό στη 25 Ρυθµός θνησιµότητας στη 26 Όγκος και αξία ιχθυοσκάλων 27 Aριθµός ηµερών ανά έτος µε µειωµένη παροχή νερού 28 Ικανότητα επεξεργασίας λυµάτων και δείκτης επαναχρησιµοποίησης του επεξεργασµένου νερού 29 Μήκος διαβρώσεων, προσχώσεων και σταθερών ακτών 30 Αριθµός καταιγίδων ανά έτος στην ακτή 31 Ρυθµός µεταβολής της µέσης στάθµης της θάλασσας 32 Περιοχή που έχει προσβληθεί από πληµµύρα τα τελευταία 10 έτη 33 Μήκος προστατευόµενης και θωρακισµένης ακτής ιαδίκτυο Χ Χ Χ ACOPS WFD Παρακ. Στατ MARINE BASE Παρακ. Στατ.? Nopolu Moneris Παρακ. Παρακ. Στατ.? Στατ. EUROSTAT Στατ. MARINE Στατ. Στατ. Στατ. EUROSION Μετεωρ. Σταθµ οί / Στατ. ETC-TE EEA CORINE EUROSION Heleco 05, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-6 Φεβρουαρίου 2005 10