ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 25.10.2011 SEC(2011) 1290 τελικό ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Μέρος I ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για τις ετήσιες χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις, τις ενοποιηµένες χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις και τις συναφείς εκθέσεις ορισµένων τύπων επιχειρήσεων {COM(2011) 684 τελικό} {SEC(2011) 1289 τελικό}
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι οδηγίες για τα λογιστικά πρότυπα (εφεξής «οδηγίες») 1 αφορούν συγκεκριµένα τις ετήσιες και ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις των ευρωπαϊκών εταιρειών περιορισµένης ευθύνης. Τα τελευταία 30 χρόνια, οι τροποποιήσεις των εν λόγω οδηγιών δεν έδιναν ιδιαίτερη προσοχή στη συγκρισιµότητα των οικονοµικών καταστάσεων και στη φιλικότητά τους προς τον χρήστη µε αποτέλεσµα να αυξηθούν σταδιακά η πολυπλοκότητα και η κανονιστική επιβάρυνση για τις εταιρείες, και κυρίως για τις µικρότερες. Η παρούσα εκτίµηση αντίκτυπου παρουσιάζει την πρόταση της Επιτροπής για τον εκσυγχρονισµό και την απλούστευση των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων οικονοµικού περιεχοµένου που βαρύνουν τις ευρωπαϊκές εταιρείες περιορισµένης ευθύνης µε γνώµονα να καταστούν λιγότερο επαχθείς και να προσαρµοστούν περισσότερο στις ανάγκες των χρηστών. 1. ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ 1.1. Ποια είναι τα βασικά προβλήµατα Η κατάρτιση οικονοµικών καταστάσεων χαρακτηρίζεται ως µία από τις πλέον επαχθείς κανονιστικές υποχρεώσεις που βαρύνουν τις εταιρείες 2. Από τις διαβουλεύσεις και τη σχετική ανάλυση προκύπτει ότι οι πολύ µικρές και µικρές εταιρείες αντιµετωπίζουν µεγαλύτερες διοικητικές επιβαρύνσεις σε σύγκριση µε τις µεσαίες και µεγάλες επιχειρήσεις. Τη στιγµή που µια επιχείρηση δαπανά ένα ευρώ ανά εργαζόµενο για να συµµορφωθεί σε κάποιο κανονιστικό καθήκον, µια µεσαία επιχείρηση µπορεί να δαπανήσει τέσσερα ευρώ, ενώ µια µικρή έως και δέκα ευρώ ανά εργαζόµενο. Οι οικονοµικές καταστάσεις δεν αποτελούν συνήθως τη βασική πηγή πληροφόρησης των ενδιαφερόµενων για µικρότερες µονάδες. Παρόλα αυτά, οι οδηγίες απαιτούν από τις µικρότερες εταιρείες να καταρτίζουν αναλυτικές οικονοµικές καταστάσεις και να συµµορφώνονται µε διάφορες άλλες απαιτήσεις, µην επιτρέποντας έτσι στα κράτη µέλη να σχεδιάζουν απλούστερες κατά τόπους λύσεις. Οι µικρότερες εταιρείες καλούνται να καταρτίζουν οικονοµικές καταστάσεις µε επίπεδο λεπτοµέρειας που αρµόζει σε µεγαλύτερες εταιρείες. Χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι οι απαιτήσεις δηµοσιοποίησης εκτεταµένων πληροφοριών στο προσάρτηµα των οικονοµικών καταστάσεων. Επιπλέον, λόγω της µη διατύπωσης γενικής αρχής σηµαντικότητας στις οδηγίες, καθίσταται δυνατή η υποβολή τετριµµένων πληροφοριών στις οικονοµικές καταστάσεις µόνο και µόνο για λόγους συµµόρφωσης µε τις κανονιστικές απαιτήσεις. 1 2 Τέταρτη οδηγία του Συµβουλίου της 25ης Ιουλίου 1978 περί των ετησίων λογαριασµών εταιριών ορισµένων µορφών (78/660/ΕΟΚ), Έβδοµη οδηγία του Συµβουλίου της 13ης Ιουνίου 1983 για τους ενοποιηµένους λογαριασµούς (83/349/ΕΟΚ) http://ec.europa.eu/enterprise/policies/better-regulation/administrative-burdens/priorityareas/index_en.htm EL 2 EL
Λόγω της ευελιξίας που διαθέτουν επί του παρόντος στα κράτη µέλη όσον αφορά τον καθορισµό του µεγέθους των εταιρειών, οι εταιρείες που θεωρούνται µικρές βάσει των οδηγιών ανήκουν στην κατηγορία των µεσαίων, ή και των µεγάλων ακόµη, εταιρειών σε πολλά κράτη βάσει της εθνικής τους νοµοθεσίας, µε αποτέλεσµα να δυσχεραίνεται ο επί ίσοις όροις ανταγωνισµός µεταξύ των εταιρειών στην ΕΕ. Τέλος, η οδηγία για τους ετήσιους λογαριασµούς περιέχει 80 περίπου βασικές επιλογές που µπορούν να υιοθετήσουν ή όχι τα κράτη µέλη, ενώ η οδηγία για τους ενοποιηµένους λογαριασµούς περίπου 40 τέτοιες επιλογές. Σε γενικές γραµµές, οι επιλογές αυτές αφορούν την απεικόνιση, την αναγνώριση, την επιµέτρηση και τη δηµοσιοποίηση των οικονοµικών καταστάσεων, καθώς και τη βασική αρχή της «προτεραιότητας στην ουσία έναντι του τύπου». Αυτό δηµιουργεί προβλήµατα στους χρήστες των οικονοµικών καταστάσεων, τα οποία επιτείνονται αναλόγως του µεγέθους της εταιρείας (µεσαία/), λόγω της συνεπαγόµενης ασάφειας και αδυναµίας σύγκρισης µεταξύ των κρατών µελών όσον αφορά την υποβολή εκθέσεων οικονοµικού περιεχοµένου. Η κατάσταση αυτή δεν ευνοεί τη λήψη βέλτιστων αποφάσεων για διασυνοριακές επενδύσεις και, επιπλέον, επιβαρύνει σηµαντικά τις εταιρείες υποχρεώνοντάς τες να συστήνουν διασυνοριακές θυγατρικές. 1.2. Ποιες είναι οι αιτίες των προβληµάτων; Μία βασική αιτία είναι οι οδηγίες. Οι εταιρείες της ΕΕ βαρύνονται επιπλέον, βάσει των εθνικών κανονισµών, και µε άλλες κατά τόπους απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων οικονοµικού περιεχοµένου, όπως µε την υποβολή εκθέσεων για φορολογικούς και στατιστικούς λόγους. 1.3. Αντίκτυπος των µικροοικονοµικών προβληµάτων στο µακροεπίπεδο Το περιττό και δυσανάλογο διοικητικό κόστος που επιβάλλεται στις µικρές εταιρείες δυσχεραίνει την οικονοµική δραστηριότητα και παρεµποδίζει την ανάπτυξη και την απασχόληση. 1.4. Πόσο σοβαρό είναι το πρόβληµα; Στο πεδίο εφαρµογής των οδηγιών εµπίπτουν περίπου 7,3 εκατοµµύρια εταιρείες, εκ των οποίων το 1,1 εκατοµµύριο είναι µικρού µεγέθους. Εκτιµάται ότι το συνολικό κόστος της συµµόρφωσης των µικρών εταιρειών µε τις απαιτήσεις των οδηγιών ανέρχεται σε 3,1 δισ. ευρώ ετησίως, εκ των οποίων το 1,7 δισ. ευρώ συνιστά πιθανή διοικητική επιβάρυνση. 1.5. Επικουρικότητα Επιβάλλεται, εποµένως, η ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ, δεδοµένου ότι η κύρια αιτία των προβληµάτων είναι οι οδηγίες της ΕΕ. Οι προκρινόµενες επιλογές πολιτικής πρέπει να είναι αναλογικές και να περιορίζονται στα απολύτως αναγκαία για την επίτευξη των στόχων. EL 3 EL
2. ΣΤΟΧΟΙ Σύµφωνα πάντοτε µε τον κυρίαρχο στόχο της βελτίωσης του επιχειρηµατικού περιβάλλοντος για τις εταιρείες της ΕΕ, η αναθεώρηση των οδηγιών αποσκοπεί (1) στη µείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων των σχετικά µικρών εταιρειών, ώστε να αποδεσµευθούν πόροι για την ανάπτυξη και τη δηµιουργία θέσεων εργασίας, (2) στην αύξηση της αποτελεσµατικότητας, της συνάφειας και της κατανόησης των υποβαλλόµενων εκθέσεων οικονοµικού περιεχοµένου, και (3) στην προστασία των αναγκών των χρηστών. Οι βελτιώσεις θα πρέπει να διευκολύνουν τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς της ΕΕ ενθαρρύνοντας τις διασυνοριακές επιχειρηµατικές δραστηριότητες. 3. ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Με γνώµονα την επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων, οι υπηρεσίες της Επιτροπής προσδιόρισαν και εξέτασαν διάφορες επιλογές πολιτικής α) µέσω της εξέτασης των γενικών επιλογών πολιτικής και β) µέσω της εξέτασης, στο πλαίσιο της προκρινόµενης γενικής προσέγγισης, υποσυνόλου επιλογών για την αναθεώρηση των οδηγιών. Οι επιλογές που εξετάζονται στο παρόν έγγραφο πρέπει να ιδωθούν συµπληρωµατικά προς την πρόταση του 2009 που δηµοσιεύθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2009 µε σκοπό να επιτρέψει στα κράτη µέλη να απαλλάξουν τις µικροµονάδες από λογιστικές υποχρεώσεις σε επίπεδο ΕΕ 3. 3.1. Γενικές επιλογές πολιτικής για τη µείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων και την ενίσχυση της αποτελεσµατικότητας, της συνάφειας και της κατανόησης των υποβαλλόµενων εκθέσεων οικονοµικού περιεχοµένου. Σε σύγκριση µε το βασικό σενάριο (καµία αλλαγή), το φάσµα των γενικών επιλογών πολιτικής και η επιλογή νοµικών εργαλείων περιλαµβάνει τα ακόλουθα: (1) Βασικό σενάριο (καµία αλλαγή) (2) Καλύτερη χρήση εκ µέρους των κρατών µελών των επιλογών που περιέχονται ήδη στις οδηγίες (3) Αναθεώρηση και εκσυγχρονισµός επιλεγµένων απαιτήσεων που περιέχονται επί του παρόντος στις οδηγίες µε γνώµονα τη µείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων των εταιρειών στην ΕΕ, και κυρίως των ΜΜΕ (4) ιαµόρφωση καινούργιου λογιστικού πλαισίου σε επίπεδο ΕΕ και υιοθέτηση των «ιεθνών Προτύπων Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης για ΜΜΕ» προς υποχρεωτική χρήση εντός της ΕΕ 3 Βλέπε πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 78/660/EOK του Συµβουλίου περί των ετησίων λογαριασµών εταιρειών ορισµένων µορφών όσον αφορά τις µικροµονάδες, COM/2009/0083, διαθέσιµη στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=celex:52009pc0083:en:not. Σύµφωνα µε την εν λόγω πρόταση, ως «µικροµονάδες» ορίζονται οι εταιρείες οι οποίες, κατά την ηµεροµηνία κλεισίµατος του ισολογισµού τους, δεν υπερβαίνουν τους 10 εργαζόµενους, καθώς και ορισµένα όρια που αφορούν το σύνολο ισολογισµού και το καθαρό ύψος κύκλου εργασιών. EL 4 EL
(5) Κατάργηση των οδηγιών και παροχή στα κράτη µέλη της δυνατότητας να καθορίζουν βασικό λογιστικό καθεστώς της επιλογής τους για τις µη εισηγµένες εταιρείες. Κατόπιν σύγκρισης των ανωτέρω γενικών επιλογών πολιτικής, η προκρινόµενη επιλογή είναι η επιλογή 3 που συνίσταται στην αναθεώρηση επιλεγµένων απαιτήσεων που περιέχονται επί του παρόντος στις οδηγίες για τα λογιστικά πρότυπα µε την έγκριση νέας οδηγίας η οποία θα αντικαθιστά τις υφιστάµενες οδηγίες (τέταρτη και έβδοµη οδηγία). Πρόκειται για την πλέον λογική επιλογή µε γνώµονα την επίτευξη των στόχων, έχοντας πάντοτε υπόψη την αναγκαιότητα και την αναλογικότητα της νοµοθεσίας της ΕΕ, το χρονοδιάγραµµα και την αποδοχή της από τους ενδιαφερόµενους. 3.2. Σύγκριση επιλογών στο πλαίσιο ενδεχόµενης αναθεώρησης των οδηγιών Είναι δυνατή η εξέταση διαφόρων επιλογών στο πλαίσιο ενδεχόµενης αναθεώρησης των υφιστάµενων οδηγιών: Επιλογές ευρείας εµβέλειας (1) Εναρµόνιση των ορισµών για το µέγεθος των εταιρειών στο πλαίσιο της οδηγίας και/ή (2) Αύξηση των διαφόρων κατώτατων ορίων που αφορούν το µέγεθος των εταιρειών και/ή (3) Κατάρτιση των οικονοµικών καταστάσεων σε ηλεκτρονικό µορφότυπο όπως XBRL Επιλογές ευρείας εµβέλειας (αµοιβαίως αποκλειόµενες) Είτε (4) Εναρµόνιση και αποσαφήνιση ορισµένων βασικών αρχών και/ή (5) Μείωση του εύρους των επιλογών που έχουν στη διάθεση τους τα κράτη µέλη ή (6) Ανάπτυξη ευρωπαϊκού προτύπου λογιστικής Επιλογές για µικρές εταιρείες (αµοιβαίως αποκλειόµενες) (7) Απλούστευση υποδειγµάτων ή υποχρέωση υποβολής βασικών µόνο οικονοµικών στοιχείων αντί της συµπλήρωσης καθορισµένου υποδείγµατος ισολογισµού και του σεβασµού συγκεκριµένης διάρθρωσης των αποτελεσµάτων χρήσης ή (8) Μείωση του όγκου των πληροφοριών που παρέχουν οι µικρές εταιρείες στο προσάρτηµα και διασφάλιση της εναρµόνισης σε ολόκληρη την ΕΕ («µίνι καθεστώς») EL 5 EL
Επιλογές για µεσαίες/µεγάλες εταιρείες (9) Υποχρέωση υποβολής κατάστασης ταµειακών ροών. Ο ακόλουθος πίνακας παρέχει µία επισκόπηση της ανάλυσης των ανωτέρω επιλογών: Επιλογή Μέγεθος εταιρειών που επηρεάζονται κυρίως Απαιτήσεις βάσει του µεγέθους της εταιρείας Απλούστευση και κατάργηση υπερβολικών απαιτήσεων (µικρές εταιρείες) Σαφήνεια και συγκρισιµότητα (µικρές/µεσαίες/µεγάλες εταιρείες) Προστασία της αξίας των πληροφοριών στις οικονοµικές καταστάσεις (συνάφεια πληροφοριών) Προκρινόµενη επιλογή (ναι/όχι/άνευ αντικειµένου); 1. Εναρµόνιση του ορισµού για το µέγεθος των εταιρειών ++ ++ + - Ναι 2. Αύξηση των κατώτατων ορίων για το µέγεθος των εταιρειών ++ ++ 0 - Ναι 3. Καθιέρωση ηλεκτρονικού µορφότυπου / XBRL Πολύ µικρή, µικρή, 0 0 ++ + Όχι 4. Εναρµόνιση και αποσαφήνιση βασικών αρχών 0 0 ++ ++ Ναι 5. Μείωση του εύρους των επιλογών που διαθέτουν τα κράτη µέλη 0 + ++ 0 Ναι 6. Ανάπτυξη προτύπου λογιστικής ΕΕ? + ++? Όχι 7. Απλούστευση υποδειγµάτων ή υποβολή βασικών µόνο οικονοµικών στοιχείων 8. Μείωση του όγκου των πληροφοριών που παρέχουν οι µικρές εταιρείες στο προσάρτηµα και εναρµόνιση σε ολόκληρη την ΕΕ Μικρή ++ ++ - -- Όχι Μικρή ++ ++ + - Ναι EL 6 EL
9. Υποβολή κατάστασης ταµειακών ροών Μεσαία, + άνευ αντικειµένου + + Όχι «+» ευνοϊκή, «++» πολύ ευνοϊκή, «-» δυσµενής, «--» πολύ δυσµενής, «0» ουδέτερη, «?» άγνωστη, «N/A» άνευ αντικειµένου Πηγή: Ανάλυση υπηρεσιών Επιτροπής Κατόπιν σύγκρισης των ανωτέρω επιλογών µε το βασικό σενάριο, οι υπηρεσίες της Επιτροπής έκριναν ότι αξίζει να δοθεί συνέχεια στις επιλογές 1, 2, 4, 5 και 8. Οι εν λόγω επιλογές δεν είναι αµοιβαίως αποκλειόµενες και προκρίθηκαν µε γνώµονα τους προαναφερθέντες στόχους, τις πιθανές επιπτώσεις, και τις πιθανότητες καθολικής αποδοχής από τους ενδιαφερόµενους. Οι εν λόγω προκρινόµενες επιλογές συνάδουν επίσης µε την προσέγγιση «Προτεραιότητα στις µικρές επιχειρήσεις» την οποία στηρίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 4. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ 4.1.1. Εταιρείες Με τις προκρινόµενες επιλογές προβλέπεται η εξοικονόµηση πόρων ύψους έως 1,7 δισ. ευρώ κάθε χρόνο. Από τη µείωση αυτή των επιβαρύνσεων θα ωφεληθούν κυρίως οι µικρές εταιρείες (περίπου 1,5 δισ. ευρώ) λόγω της διαµόρφωσης καθεστώτος που θα περιορίζει τις υποχρεώσεις δηµοσιοποίησης, θα εναρµονίζει τον ορισµό περί µεγέθους των εταιρειών σε ολόκληρη την ΕΕ, και θα καθιστά σαφές ότι οι οδηγίες δεν απαιτούν πλέον υποχρεωτικό έλεγχο ή ενοποίηση µικροµονάδων. Η αναθεώρηση ενδέχεται να έχει επιπτώσεις και στις πολύ µικρές εταιρείες. Οι πόροι αυτοί µπορούν, πάντως, κάλλιστα να εξοικονοµηθούν και µέσω της πρότασης του 2009, οι επιπτώσεις της οποίας έχουν αξιολογηθεί σε ξεχωριστή εκτίµηση επιπτώσεων. Επισηµαίνεται δε ότι οι επιλογές πολιτικής που εξετάζονται στο παρόν έγγραφο θεωρούνται συµπληρωµατικές της εν λόγω πρότασης. Άλλα αναµενόµενα οφέλη για τις εταιρείες είναι, µεταξύ άλλων, η βελτίωση της σαφήνειας των οικονοµικών καταστάσεων µέσω της θέσπισης σαφέστερων αρχών, και η βελτίωση της συγκρισιµότητας χάρη στη µείωση του εύρους των επιλογών, ιδίως για µεσαίες και µεγάλες εταιρείες. 4.1.2. Χρήστες εκθέσεων οικονοµικού περιεχοµένου Για τις µικρές εταιρείες, θα δηµοσιοποιούνται καίριες πληροφορίες τις οποίες χρειάζονται οι πιστωτές. Σε ορισµένα κράτη µέλη ενδέχεται, πάντως, να αυξηθεί ο όγκος των εν λόγω πληροφοριών καθώς θα καταστεί υποχρεωτική για τη συγκεκριµένη κατηγορία εταιρειών η υποχρέωση δηµοσιοποίησης πληροφοριών για τις κατηγορίες «Εγγυήσεις και αναλήψεις υποχρεώσεις, προβλέψεις, διακανονισµοί» και «Συναλλαγές µε συνδεόµενα µέρη». Ο αντίκτυπος στις πληροφορίες που παρέχονται στους χρήστες οικονοµικών καταστάσεων µικρών, µεσαίων και µεγάλων εταιρειών αναµένεται να είναι θετικός λόγω της σηµαντικής βελτίωσης της συγκρισιµότητας των οικονοµικών καταστάσεων και της βελτίωσης της σαφήνειας βάσει εναρµονισµένων αρχών. EL 7 EL
4.1.3. ηµόσιες αρχές Η αναθεώρηση δεν θα πρέπει να έχει δηµοσιονοµικές συνέπειες για τις δηµόσιες αρχές. 4.1.4. Μακροοικονοµικό επίπεδο και ενιαία αγορά Η εξάλειψη της γραφειοκρατίας για τις µικρότερες εταιρείες θα συµβάλει στη διαµόρφωση επιχειρηµατικού κλίµατος που θα ενθαρρύνει τη σύσταση νέων εταιρειών και την επιχειρηµατικότητα, ενώ θα αποδεσµεύσει πόρους των υφιστάµενων εταιρειών οι οποίοι θα µπορέσουν να διατεθούν σε παραγωγικότερους σκοπούς. Ο περιορισµός του εύρους των επιλογών, η βελτίωση της συγκρισιµότητας των οικονοµικών καταστάσεων των µεγαλύτερων εταιρειών και η εστίαση σε πραγµατικά χρήσιµες πληροφορίες για τη λήψη αποφάσεων µπορούν να συµβάλουν στη λήψη καλύτερων επενδυτικών αποφάσεων και στη βελτιωµένη κατανοµή κεφαλαίου, διευκολύνοντας έτσι τις διασυνοριακές επενδύσεις, το εµπόριο και τον ανταγωνισµό. 4.1.5. Τρίτες χώρες και διεθνείς σχέσεις Το σχέδιο θα βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα των µικρών επιχειρήσεων της ΕΕ έναντι εταιρειών από άλλες χώρες. Η βελτίωση της συγκρισιµότητας και της σαφήνειας των οικονοµικών καταστάσεων των εταιρειών της ΕΕ µπορεί, επιπλέον, να καταστήσει την ΕΕ ελκυστικότερο προορισµό για ξένα κεφάλαια και επιχειρηµατίες. 4.1.6. Κοινωνικός αντίκτυπος Η διαµόρφωση επιχειρηµατικού κλίµατος που ενθαρρύνει τη σύσταση νέων εταιρειών και την επιχειρηµατικότητα, και επιτρέπει την ανακατανοµή πόρων σε διαδικασίες, θα ευνοήσει περισσότερο από ό,τι σήµερα τη δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας. 5. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής παρακολούθησης της γενικής αναθεώρησης των οδηγιών θα καταρτιστεί αναλυτικό σχέδιο παρακολούθησης. Η αξιολόγηση θα περιλαµβάνει εκτίµηση της επίτευξης ή όχι των βασικών στόχων και θα επιτρέπει ενδεχοµένως την εξαγωγή περαιτέρω διδακτικών συµπερασµάτων. EL 8 EL